InVitro02

h ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚ∆ΟΣΗ ΜΕ ΘΕΜΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ • ∆ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ∆ΩΡΕΑΝ

IN VITRO

• h MAΡΤΙΟΣ 2009

h

•

• h Τ. 02

Το κεφάλι µου πάει να...

σπάσει h Παθήσεις του προστάτη: Πώς αντιµετωπίζονται

h Η υγεία των Ελλήνων σε αριθµούς

h Αλλεργίες: Μύρισε h Λύσεις για περιττά άνοιξη αλλά όχι για όλους κιλά και κυτταρίτιδα

2•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Index

34 Η υγεία των Ελλήνων σε αριθµούς Από πρωταθλητές στη µακροβιότητα, σήµερα οι Έλληνες κατέχουµε µόλις την 11η θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη. Οι επιστήµονες µέσα από επιδηµιολογικές µελέτες καταγράφουν την υγεία των Ελλήνων και συµπεραίνουν ότι ο τρόπος ζωής που έχουµε υιοθετήσει πλήττει την καρδιά, αυξάνει τον κίνδυνο για εµφάνιση καρκίνου και… µειώνει τη συχνότητα των σεξουαλικών µας επαφών. Ανησυχητικά είναι τα συµπεράσµατα µελέτης για την παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα που δηµοσιεύει το In Vitro για πρώτη φορά.

08

Πατήστε πόδι... στο διαβήτη

10 Ο γόρδιος δεσµός της ευθανασίας 12

Φοβάµαι και τη... σκιά µου

14

Κλείστε τ΄αφτιά... για καλή ακοή

16 Η δίαιτα της... Σαρακοστής 18 Αντισύλληψη µε σπρέι 20 Πολιτική υγείας 22 Η «άνοιξη» των αλλεργιών 26 Προστατεύστε τον προστάτη 28 Το κεφάλι µου πάει να σπάσει 36 Συνέντευξη Π. Αλιβιζάτος 38 Πώς ξεπέρασα τον καρκίνο των όρχεων 40 Υγιεινά γεύµατα και ξερό ψωµί 42 Παρελθόν στο µέλλον τα σφραγίσµατα 43 Πνοή στην υπνική άπνοια 44 Ο γάµος σκοτώνει τον έρωτα; 45 O µίτος της ψυχοθεραπείας

21

23

06

50

Ο γιατρός µου µε «προπονεί». «Ο ξεχωριστός γιατρός… αφηγείται τη µοναδική για τον καθένα ιστορία της αρρώστιας και της ίασης». Ο συγγραφέας Χρήστος Χωµενίδης καταγράφει τις σκέψεις του για τη σχέση γιατρού – ασθενούς.

Oυρικό οξύ. Παλιότερα ήταν η νόσος των... βασιλιάδων. Σήµερα ανησυχούν για τις τιµές του όλοι οι καλοζωισµένοι της γης. Μικρές αλλαγές στη διατροφή µπορούν να κρατήσουν τις τιµές του σε φυσιολογικά επίπεδα.

Γιατί ο βήχας µου επιµένει; Αν και τις περισσότερες φορές είναι ένα αθώο σύµπτωµα, ο βήχας δεν πρέπει να περνάει απαρατήρητος. Αναγνωρίστε ποια χαρακτηριστικά του βήχα κρύβουν σοβαρές ασθένειες.

Η «αχίλλειος πτέρνα» των γυναικών. Η κυτταρίτιδα απαιτεί θυσίες για να εξαφανιστεί. Ενηµερωθείτε για τα όπλα που παρέχει σήµερα η ιατρική αλλά και η φύση για την καταπολέµησή της.

46 Τι κρύβει ένα ζωηρό παιδί; 47 Εργάζοµαι ξεκούραστα

24

48 Ακόµα φοβάστε τις βελόνες; 49 Πρώτες βοήθειες την κρίσιµη στιγµή

All about Diet. Μικρά µυστικά για επιτυχή και κυρίως υγιεινή δίαιτα. Γιατί δεν πρέπει να πηγαίνω νηστική/ος στο supermarket; Αν τρέφοµαι µόνο µε φρούτα, θα αδυνατίσω; DELLA ΜΕΣΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Α.Ε. Λ. Κηφισίας 280, Χαλάνδρι, 15232 Τηλ.: 210.68.56.700, Fax.: 210.68.97.009

EΚ∆OΤΗΣ

∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣ

ΕΜΠΟΡΙΚΗ ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

ΓΕΝΙΚOΣ ∆ΙΕΥΘΥΝΤHΣ ΕΚ∆OΣΕΩΝ DELLA

ΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗΣ

∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ∆ΙΑΦΗΜΙΣΗΣ

Άννα Βιδάλη

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ∆ΙΑΝΟΜΗΣ

Θανάσης Τροµπούκης ΒΟΗΘΟΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤAΚΤΗ

ΣΧΕ∆ΙΑΣΜΟΣ ΕΝΤΥΠΟΥ

ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Τυποεκδοτική

∆ήµητρα Τζούβελη

FAQ - VIC TEAM M.E.

ΣΥΝΕΡΓAΤΕΣ Κατερίνα Γαρουφάλου, Σοφία Νέτα, Σοφία Μαρία Σοφιανού, Μαρία Τσιλιµιγκάκη, ∆ηµήτρης Παπαντωνίου

CREATIVE DIRECTOR

ΑΝΤΩΝΗΣ ∆ΕΛΛΑΤOΛΑΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ Β. ΠΑΠΑΚΩΣΤΑΣ

ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΕΦΑΛΟΓΙΑΝΝΗΣ

Λουκάς Παπανικολάου

∆ιονύσης Θεοδόσης

Κώστας Mπαλής Μάριος Φιλιππούσης ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Jupiter images/ Visualphotos.com Μηνιαία Εκδοση για την υγεία ∆ιανέµεται δωρεάν

4•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Editorial

Η οικονοµική κρίση… αξιών και συναισθηµάτων που βιώνουµε είναι το πλέον ισχυρό αντίδοτο στην αλαζονεία µας για περισσότερο χρήµα και δόξα.

Του Μιχάλη Κεφαλογιάννη

ΤΟ ΧΡΥΣΌ ΑΓΌΡΙ ΞΕΘΏΡΙΑΣΕ. Έπαψε να λάµπει. Τα µαγικά αυτή τη φορά δεν έπιασαν. Από τον 52ο όροφο, έσκασε στο πεζοδρόµιο της 5ης λεωφόρου. Νεκρός, παρέα µε τους ανέργους που περίµεναν στην ουρά και τους άστεγους που δεν περίµεναν... τίποτα! Ο µύθος ξέφτισε. Ακόµα κι ο υπεράνθρωπος είναι ένα τίποτα, χωρίς το χρήµα. Θα µπορούσε τουλάχιστον να µείνει... ζωντανός άνθρωπος. ΟΙ ΣΕΙΡΉΝΕΣ ΑΠΌ ΤΑ ΑΣΘΕΝΟΦΌΡΑ και τα περιπολικά που έσπευσαν να τον σώσουν, ξύπνησαν πολύ κόσµο. Το Αµερικανικό Όνειρο έγινε... παγκόσµιος εφιάλτης. Μούσκεµα στον ιδρώτα πετάγεται από το κρεβάτι του και ο κύριος Επιτυχηµένος στην Αθήνα. ∆ιευθυντής σε πολυεθνική. Αύριο πρέπει να απολύσει 25 υπάλληλους του. Το κακό όνειρο που τον ξύπνησε απόψε είχε κόκκινο χρώµα! Ένα µήνα έχει να κοιµηθεί. Είναι ο µόνος που γνωρίζει την απόφαση της µητρικής εταιρείας για περικοπές. ΘΗΡΊΟ ΣΤΟ ΚΛΟΥΒΊ. Τέσσερις τα ξηµερώµατα και αυτός κόβει βόλτες στους διαδρόµους του σπιτιού του. Το παγκοσµιοποιηµένο όνειρο για χρήµα, φήµη, καταξίωση του φαίνεται τώρα τόσο ανούσιο και βαρύ, καθώς έχει να διαχειριστεί ανθρώπους και όχι µυστικά κονδύλια. Νυχτερινή άσκηση και ψυχοθεραπεία µαζί. Τα υπναγωγά φάρµα-

“ Κανείς δεν αρνήθηκε το σοκολατάκι στο χρυσό περιτύλιγµα. Το περιτύλιγµα κατέληξε στα σκουπίδια. Η γλυκιά απόλαυση της σοκολάτας µας βοήθησε να ξεχαστούµε για λίγο. Τα υπολείµµατά της, όµως, έµειναν ανάµεσα στα δόντια µας και έγιναν απόστηµα… σαν αυτό της οικονοµικής κρίσης που µόνο οικονοµική δεν είναι!

“

O

υπεράνθρωπος άνοιξε το παράθυρό του στη Νέα Υόρκη και... πέταξε. Λίγα λεπτά πριν είχε απολυθεί από τη δουλειά του. Αυτή τη φορά το πέταγµά του έµοιαζε περισσότερο µε πτώση παρά µε πτήση. Ο στόχος του σήµερα δεν ήταν να σώσει κάποιον άλλο, αλλά τον εαυτό του. Να σώσει την ψυχή του. Έκανε Θεό του το χρήµα. Πίστεψε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος, χωρίς χρήµα, είναι ένα τίποτα. Έµαθε να ζει µε χρήµα, το οποίο δεν του ανήκε. Επώνυµα ρούχα, ανώνυµα όνειρα. Πληρωµένα χάδια, απλήρωτα συναισθήµατα. Υψηλή κοινωνία, χαµηλή αυτοεκτίµηση. Η έρπουσα και εύθραυστη ευτυχία του δεν κατάφερε ποτέ να σταθεί στα πόδια της.

Χρυσός ή άχρηστος

κα, που έδωσε ο φαρµακοποιός στη γυναίκα του, αποδεικνύονται ανίσχυρα και... λίγα. Τελείωσαν, αλλά θέλει κι άλλα. Ποτέ δεν είναι αρκετά. Εθισµένος στα αγχολυτικά, όπως και οι µισοί Έλληνες, προσπαθεί να πείσει, τουλάχιστον τη γυναίκα του, να πάει για ύπνο. ∆ΕΝ ΕΊΝΑΙ Ο ΜΌΝΟΣ. ∆υο ώρες έχουµε χάσει από το νυχτερινό µας ύπνο, λόγω της οικονοµικής κρίσης, διαβάζω. Για µένα γράφουν, σκέφτηκα! Ή µήπως γράφουν για όλους; ∆εν υπάρχει πιο βασανιστική αίσθηση από την ανασφάλεια. Η κρίση ήρθε... πόσο θα µείνει;... θα µας επηρεάσει; ∆ηµοσιογραφικά ερωτήµατα διατυπώνονται πλέον σε κάθε συζήτηση... Όλοι, έχουν δεν έχουν χρήµατα, αγωνιούν και υποσυνείδητα… αγχώνονται για το παρόν και το µέλλον τους! ΓΙΑ ΠΟΛΛΟΎΣ, η κρίση ήταν απλώς το κερασάκι στην τούρτα της υπερκατανάλωσης. Κάρτες, δάνεια, ληξιπρόθεσµες όφειλες... ζωή µε βασανιστικές προθεσµίες. Για άλλους η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Το άλλοθι για έναν προβληµατικό γάµο, µια στοιχειωµένη εργασιακή σχέση, τους φίλους που εξαφανίστηκαν για να κάνουν... οικονοµία. ΑΥΤΉ Η ΚΡΊΣΗ κάθε άλλο παρά οικονοµική µου φαίνεται! Αυτή η κρίση δοκιµάζει την ψυχική ισορροπία των ανθρώπων. Μας δίνει µαθήµατα. Είναι µια µοναδική ευκαιρία να ξαναγινούµε απλοί άνθρωποι. Να απαλλαγούµε από τα περιττά, όσα δηλαδή µας οδήγησαν εδώ. Να τα βάλουµε µε τον εαυτό µας και όχι µε τους άλλους. ∆εν φταίνε πάντα οι άλλοι. Ο ένας τρέχει να ξεπεράσει τον άλλο και όλοι κυνηγούν το τίποτα! ΑΝ ∆ΕΧΤΟΎΜΕ ότι οι µικρές στιγµές ευτυχίας είναι αυτές που συνθέτουν την καλή ζωή, πρέπει να τις αποσυνδέσουµε, όσο αυτό είναι δυνατό, από τις κατασκευασµένες ανάγκες µας. Το χρήµα είναι το αεροπορικό εισιτήριο για το ταξίδι της ζωής. ∆εν είναι όµως το διαβατήριο για την ουσιαστική ευτυχία. Αυτό ας το αναζητήσουµε µέσα µας. Ας αφήσουµε ανοιχτό το διαβατήριό µας, σε όσους θέλουν να βάλουν τη σφραγίδα τους. Όχι άλλη καχυποψία για τους συνταξιδιώτες µας. Οι καιροί είναι δύσκολοι. Σήµερα, περισσότερο από ποτέ, οι άνθρωποι χρειάζονται τους άλλους για να αισθανθούν ασφαλείς. Οι ανθρώπινες άξιες ξαναµπαίνουν στο µικροσκόπιο, επιτέλους!

6•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Warning

Πνευµονολογικές κλινικές σε Αθήνα & Θεσσαλονίκη στη σελ. 53 Για περισσότερες πληροφορίες Ελληνική Πνευµονολογική Εταιρεία www.hts.org.gr

Βήχας

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Συνεργάστηκε η Ελένη Πούλιου – Παπαµιχαλοπούλου, Πνευµονολόγος, Αναπληρώτρια ∆ιευθύντρια 10ης Πνευµονολογικής Κλινικής νοσοκοµείο ΣΩΤΗΡΙΑ

µικρούς και µεγάλους. Είναι ένα αντανακλαστικό του αναπνευστικού συστήµατος, µια απότοµη σπασµωδική εκπνοή του αέρα, η οποία συνοδεύεται από ένα χαρακτηριστικό τραχύ ήχο. Αν και ενοχλητικός, ο βήχας συµβάλλει στον καθαρισµό των αναπνευστικών οδών, των βρόγχων και των πνευµόνων από φλέγµατα και ξένα σώµατα, όπως η σκόνη.

∆εν υπάρχει λόγος ανησυχίας όταν ο βήχας ακολουθεί τα συµπτώµατα του κοινού κρυολογήµατος. Όταν έχουµε ίωση, ο βήχας αργεί να υποχωρήσει, µε την έντασή του να µειώνεται µετά από δεκαπέντε περίπου ηµέρες. Να ανησυχήσετε αν ο βήχας επιµένει πάνω από είκοσι µέρες. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να διερευνηθεί από ωτορινολαρυγγολόγο και από πνευµονολόγο. Αν ο ασθενής είναι καπνιστής και ο βήχας παρατείνεται, τότε συστήνεται ακτινογραφία θώρακος. Οι καπνιστές, έχουν το δικό τους βήχα. ∆ιαρκεί

Στα παιδιά οι λοιµώξεις του ανώτερου αναπνευστικού καθώς και η βρογχιολίτιδα (φλεγµονή των βρογχιολίων) αποτελούν τη συνήθη αιτία βήχα. Το κοινό κρυολόγηµα εκδηλώνεται και µε βήχα όταν υπάρχουν επιπλοκές από ιούς, όπως οξεία βρογχίτιδα, λαρυγγίτιδα ή τραχειίτιδα.

tips

Ο βήχας δεν είναι πάθηση, αλλά σύµπτωµα που ταλαιπωρεί

•Πίνετε ζεστά ροφήµατα και όχι καυτά, για να ανακουφίζεστε από το «γδάρσιµο» του βήχα.•Βράστε λίγα φύλλα ευκαλύπτου και κάνετε εισπνοές. Ο ευκάλυπτος είναι καταπραϋντικός και διευκολύνει την αναπνοή.

•Να τρώτε µια – δυο κουταλίτσες µέλι, γιατί µαλακώνει και «γλυκαίνει» το λαιµό.

•∆ηµιουργήστε υγρασία στο υπνοδωµάτιό σας βάζοντας κάπου ένα µπολ µε νερό ή τοποθετώντας νωπά ρούχα πάνω στο καλοριφέρ.

δύο µήνες το χρόνο για δύο συνεχή χρόνια και είναι παραγωγικός (έχει, δηλαδή, πτύελα). Ο λεγόµενος βήχας του καπνιστή συχνά σχετίζεται µε την απλή χρόνια βρογχίτιδα. Όταν όµως µαζί µε το βήχα εµφανίζεται και δύσπνοια, τότε υπάρχει αυξηµένος κίνδυνος για Χ.Α.Π. Το πιο σηµαντικό στοιχείο είναι η αλλαγή του χαρακτήρα του βήχα (γίνεται δηλαδή πιο ξηρός και εµφανίζεται βραχνάδα), στοιχείο που µπορεί να σχετίζεται µε τον καρκίνο του πνεύµονα.

Η συχνότερη αιτία του είναι οι λοιµώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήµατος όπως η χρόνια ιγµορίτιδα, η οξεία και χρόνια λαρυγγίτιδα, η φαρυγγίτιδα και η ωτίτιδα (σπανιότερα).

Οι παθήσεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήµατος (πνεύµονες) ενδέχεται να προκαλούν

την εκδήλωση βήχα. Οι σηµαντικότερες είναι η βρογχίτιδα (οξεία και χρόνια), το βρογχικό άσθµα, η χρόνια αποφρακτική πνευµονοπάθεια (Χ.Α.Π.), οι βρογχιεκτασίες (ανατοµική αλλοίωση τοιχώµατος των βρόγχων που οφείλεται σε λοιµώξεις, οι οποίες εµφανίστηκαν στην παιδική ηλικία ή και αργότερα), ο καρκίνος του πνεύµονα, η φυµατίωση, η πνευµονία, οι παθήσεις που αφορούν στο εσωτερικό τοίχωµα των πνευµόνων (όπως πλευρίτης).

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόµηση συχνά ερεθίζει το

διάφραγµα προκαλώντας βήχα, ο οποίος συνοδεύεται και από πεπτικά συµπτώµατα. Στη συγκεκριµένη περίπτωση απαιτείται έλεγχος από γαστρεντερολόγο. Σπανιότερα, τέλος, ο βήχας οφείλεται σε όγκους της µήτρας ή σε κυστική ίνωση.

Η αντιµετώπιση του βήχα περιλαµβάνει χρήση αντιβηχικών και αποχρεµπτι-

κών φαρµάκων. Οι εξετάσεις που συστήνονται είναι ακτινογραφία ιγµορείων, λαρυγγοσκόπηση, ωτοσκόπηση αλλά και ακτινογραφία θώρακος. Αν δεν υπάρχουν ευρήµατα στην ακτινογραφία θώρακος, τότε γίνεται σπιροµέτρηση. Επίσης, συστήνεται και αξονική τοµογραφία υψηλής ευκρίνειας, ώστε να αναδειχθούν τυχόν βλάβες όπως η βρογχεκτασία ή ακόµη και ο καρκίνος του πνεύµονα, ο οποίος δεν φαίνεται πάντα σε µια απλή ακτινογραφία θώρακος.

Γιατί ο βήχας µου επιµένει; Εσείς θέλετε να… κόψετε το βήχα, αλλά αυτός επιµένει. Με τα σταγονίδιά του να εκτοξεύονται απειλητικά προς κάθε κατεύθυνση και τους παρόντες να αποµακρύνονται κοιτώντας σας διερευνητικά, µε τη βεβαιότητα της χειρότερης πρόγνωσης. Εν τέλει τι µπορεί να σηµαίνει ένας βήχας;

8•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Επίκαιρα Ελλάδα Ελλάδα

Της Βίκυς Καρατζαφέρη

Εξεταστείτε δωρεάν για τον Καρκίνο Παχέος Εντέρου ΑΠΌ ΤΗΝ 1Η ΜΑΡΤΊΟΥ και µέχρι το τέλος του µήνα πραγµατοποιούνται δωρεάν προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του παχέος εντέρου σε Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ηράκλειο. Πρόκειται για µία πρωτοβουλία του Οµίλου Εθελοντών κατά του Καρκίνου (ΟΕΚΚ) ΑγκαλιάΖω, του Κέντρου Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών µε την επιστηµονική υποστήριξη της Ελληνικής Εταιρείας Ογκολογίας Πεπτικού, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Τη δυνατότητα να κάνουν δωρεάν την προληπτική εξέταση για τον καρκίνο παχέος εντέρου έχουν όσοι είναι από 55 έως 70 ετών.

Φτιάχτηκαν για το σεξ... βοηθούν και την καρδιά ΤΑ ΧΆΠΙΑ που χορηγούνται για τη στυτική δυσλειτουργία φαίνεται ότι έχουν ευεργετική επίδραση και στη λειτουργία της καρδιάς. Πιο συγκεκριµένα, όπως έδειξε µεγάλη πανελλαδική µελέτη, που παρουσιάστηκε στο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο για τη Σεξουαλική Υγεία στις Βρυξέλλες και βραβεύτηκε ως η καλύτερη, µία µόνο δόση βαρδεναφίλης βελτιώνει για τουλάχιστον δύο ώρες την ελαστικότητα των αγγείων της καρδιάς, αποµακρύνοντας το ενδεχόµενο εµφάνισης στεφανιαίας νόσου. Ευεργετικά αποτελέσµατα για την καρδιακή λειτουργία φαίνεται ότι έχουν και τα άλλα δύο σκευάσµατα που χορηγούνται για τη στυτική δυσλειτουργία, η σιλδεναφίλη και η ταδαλαφίλη όπως έχει φανεί σε παλαιότερες έρευνες. Όπως τόνισαν ο Λέκτορας Καρδιολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών στο Ιπποκράτειο Νοσοκοµείο κ. Χ. Βλαχόπουλος και ο Ουρολόγος / Ανδρολόγος στο Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας κ. Κ. Ρόκκας, πολλές φορές η εµφάνιση των προβληµάτων στη στύση προηγείται χρονικά της στεφανιαίας νόσου. Μάλιστα, µελέτη του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας αναφέρει ότι το 40% των ανδρών από όλη τη χώρα, που καλούν στην ανοιχτή τηλεφωνική γραµµή του Κέντρου εκτός από τη στυτική δυσλειτουργία, έχουν και κάποιο άλλο οργανικό πρόβληµα υγείας. Σήµερα στη χώρα µας περίπου µισό εκατοµµύριο άνδρες έχουν πρόβληµα στυτικής δυσλειτουργίας.

Από τα νοσοκοµεία Παίδων της Αττικής ξεκινά το πιλοτικό πρόγραµµα κατ’ οίκον νοσηλείας για παιδιά µε καρκίνο. Την υλοποίηση του προγράµµατος ανέλαβε ο Σύλλογος Γονιών Παιδιών µε Νεοπλασµατική Ασθένεια «Φλόγα» µε τη χρηµατοδότηση της GlaxoSmithKline.

Πατήστε πόδι... στο διαβήτη

K

άθε 30 δευτερόλεπτα, στον κόσµο ακρωτηριάζεται ένα πόδι µετά από επιπλοκές που προκάλεσε ο σακχαρώδης διαβήτης. Σε ακρωτηριασµό οδηγούνται κάθε χρόνο περίπου 1.800 συνάνθρωποί µας που πάσχουν από τη νόσο. Ο διαβήτης είναι µία από τις πιο σοβαρές χρόνιες νόσους, που, δυστυχώς, εξαπλώνεται ραγδαία. Σύµφωνα µε στοιχεία της Παγκόσµιας Οργάνωσης Υγείας, το 2025 θα υπάρχουν 333 εκατοµµύρια άτοµα µε Σακχαρώδη ∆ιαβήτη στον κόσµο. Η νόσος είναι ύπουλη, καθώς τα συµπτώµατα εµφανίζονται µόνο όταν οι βλάβες σε ζωτικά όργανα έχουν προχωρήσει πολύ και τότε, δυστυχώς, τα προβλήµατα είναι µη αναστρέψιµα, όπως εξήγησε ο Πρόεδρος της Εταιρίας Μελέτης Παθήσεων ∆ιαβητικού Ποδιού και υπεύθυνος του ∆ιαβητολογικού

Κέντρου στο νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης «Παπαγεωργίου» κ. Χ. Μανές και ο Γενικός Γραµµατέας της Εταιρείας Μελέτης Παθήσεων ∆ιαβητικού Ποδιού, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας στο Πανεπιστήµιο Αθηνών κ. Ν. Τεντολούρης, µε αφορµή τη διεξαγωγή του 1ου Σύµφωνα µε στοιχεία της Παγκό- Συµποσίου για τις σµιας Οργάνωσης Υγείας, το 2025 παθήσεις του ποδιού. θα υπάρχουν 333 εκατ. άτοµα µε διαβητικού Εκτιµάται ότι στην Σακχαρώδη ∆ιαβήτη στον κόσµο Ελλάδα υπάρχουν περίπου 600.000 ασθενείς µε σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και οι ειδικοί πιστεύουν ότι µε τα κατάλληλα µέτρα το ποσοστό των ακρωτηριασµών µπορεί να µειωθεί από 50 έως και 75%. Για την ασθένεια δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, ωστόσο τα σύγχρονα σκευάσµατα βοηθούν σηµαντικά τους ασθενείς.

ΚΆΘΕ ΑΣΘΕΝΉΣ ΠΟΥ ΥΠΟΒΆΛΛΕΤΑΙ ΣΕ ΕΠΈΜΒΑΣΗ ΚΑΤΑΡΡΆΚΤΗ θα έχει εφεξής τον «προσωπικό» του ενδοφακό. Όπως ανακοινώθηκε στο ετήσιο διεθνές συνέδριο της Ελληνικής Εταιρίας Ενδοφακών και ∆ιαθλαστικής Χειρουργικής που έγινε στην Αθήνα, η νέα τεχνολογία δίνει τη δυνατότητα στους χειρουργούς να επιλέγουν τον πιο κατάλληλο τεχνητό ενδοφακό ανάλογα µε τις ανάγκες του κάθε ασθενή, εξασφαλίζοντας, έτσι, όραση βασιλικού αετού! Οι χειρουργοί οφθαλµίατροι έχουν στη διάθεσή τους πολλά είδη ενδοφακών που διορθώνουν µερικές ή όλες τις βλάβες των µατιών. Eξατοµικευµένες διορθώσεις εφαρµόζονται και στις διαθλαστικές επεµβάσεις µε laser.

ΕΜΒΌΛΙΟ ΚΑΤΆ ΤΗΣ ΥΠΈΡΤΑΣΗΣ βρίσκεται σε στάδιο κλινικών µελετών µε ενθαρρυντικά αποτελέσµατα. Όπως ανακοινώθηκε στο 11ο Πανελλήνιο Συνέδριο Υπέρτασης, πρόκειται για την πρώτη δοκιµή εµβολίου κατά της αυξηµένης αρτηρικής πίεσης. Mέχρι στιγµής φαίνεται ότι δεν υπάρχουν ανεπιθύµητες ενέργειες στους ασθενείς. Οι µελέτες όµως συνεχίζονται µέχρι να επιβεβαιωθεί ότι η χορήγησή του είναι ασφαλής σε βάθος χρόνου. Η υψηλή αρτηριακή πίεση από την άλλη αποτελεί παράγοντα κινδύνου για εµφάνιση νεφρικής νόσου. Όπως ανακοινώθηκε µε αφορµή την Παγκόσµια ηµέρα Νεφρού, ένα στα τέσσερα περιστατικά νεφρικής ανεπάρκειας οφείλεται σε υψηλή αρτηριακή πίεση. Μάλιστα, 8 στους 10 ασθενείς µε χρόνια νεφρική νόσο έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση.

10•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Επίκαιρα Κόσµος Κόσµος

Του Βασίλη Καριώτη

∆ερµατικά προβλήµατα από τα videogames «Υ∆ΡΑ∆ΕΝΊΤΙ∆Α ΠΑΛΆΜΗΣ PLAYSTATION». ∆εν είναι ένα νέο ηλεκτρονικό παιχνίδι αλλά µία νέα νόσος που προέκυψε από την υπερβολική ενασχόληση µε τα videogames. ∆ερµατολόγοι από βρετανικό πανεπιστήµιο µετά από µελέτες κατέληξαν στο συµπέρασµα πως η πολύωρη χρήση του χειριστηρίου του Playstation έχει σαν αποτέλεσµα την εµφάνιση της πάθησης. Αν παίζετε µε τις ώρες ηλεκτρονικά παιχνίδια, κρατάτε πολύ σφιχτά το χειριστήριο και πατάτε µε µανία τα κουµπιά, τότε ενδεχοµένως να είστε υποψήφιος για να εκδηλώσετε τη νέα νόσο. Μέχρι πρότινος οι επιστήµονες τη συναντούσαν µόνο στα πόδια όσων γυµνάζονταν πολύ. Το πρώτο περιστατικό ήταν µία 12 χρονη από τη Σουηδία που έπαιζε επί ηµέρες ηλεκτρονικό παιχνίδι στην τηλεόραση. Η εταιρεία που κατασκευάζει τις κονσόλες, η Sony, απαντά: σε κάθε τι θα πρέπει να υπάρχει µέτρο και να ακολουθούµε της συµβουλές των ειδικών. Όσον αφορά τη θεραπεία της νέας δερµατοπάθειας, αυτή επιτυγχάνεται µε πολυήµερη αποχή από το παιχνίδι ενώ σε κάποιες περιπτώσεις χορηγούνται και αντιφλεγµονώδεις κρέµες.

Οκτάδυµοι… µπελάδες ΕΊΝΑΙ ΜΌΛΙΣ 33 ΕΤΏΝ, δεν εργάζεται, δεν έχει παντρευτεί αλλά είναι µητέρα…14 παιδιών. Ο λόγος για την Νάντια Σάλεµαν, τη γυναίκα που πρόσφατα γέννησε οκτάδυµα και ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων σε όλο τον κόσµο. Η πολύτεκνη µητέρα αποφάσισε να προχωρήσει στην κύηση των οκτάδυµων ενώ είναι άνεργη, δεν έχει σύζυγο ούτε σύντροφο και όλα της τα παιδιά είναι κάτω των οκτώ ετών. Η σύλληψη έγινε µε τη µέθοδο της εξωσωµατικής γονιµοποίησης. Όταν οι γιατροί διαπίστωσαν ότι κυοφορεί οκτώ έµβρυα, της πρότειναν να προχωρήσει σε επιλεκτική άµβλωση. Η µητέρα αρνήθηκε και στις 26 Ιανουαρίου έφερε στον κόσµο έξι αγόρια και δυο κορίτσια. Αρχικά, τα µέσα ενηµέρωσης την προέβαλαν ως πρότυπο µητρότητας. Όταν όµως αποκαλύφθηκε η οικονοµική και οικογενειακή της κατάσταση ξέσπασε θύελλα αντιδράσεων για την απόφαση της ίδιας αλλά και των γιατρών να προχωρήσουν σε αυτή την κύηση.

ΒΙΟΝΙΚΌ ΜΆΤΙ… ΡΊΧΝΕΙ ΦΩΣ ΣΤΟ ΣΚΟΤΆ∆Ι Ένας τυφλός 73χρονος άνδρας στη Μ. Βρετανία υπεβλήθη σε µία πρωτοποριακή επέµβαση πριν από επτά µήνες. Του εµφύτευσαν µία µικροσκοπική συσκευή στο µάτι . Μετά από 30 χρόνια ζωής στο σκοτάδι πλέον µπορεί να διακρίνει λάµψεις φωτός. Το λεγόµενο «βιονικό µάτι» χρησιµοποιεί κάµερα και επεξεργαστή βίντεο τα οποία είναι ενσωµατωµένα σε ένα ζευγάρι γυαλιών ηλίου. Από εκεί οι εικόνες µεταδίδονται ασύρµατα σε έναν υποδοχέα στο εξωτερικό τµήµα του µατιού. Μέσω ενός µικροσκοπικού καλωδίου τα δεδοµένα µεταφέρονται σε µία συστάδα ηλεκτροδίων που επικάθονται στον αµφιβληστροειδή. Μέχρι στιγµής το «βιονικό µάτι» έχει εµφυτευθεί πειραµατικά σε 18 ασθενείς σε όλο τον κόσµο µε ικανοποιητικά αποτελέσµατα. Η επιτυχία της νέας τεχνολογίας θα κριθεί στα επόµενα δύο χρόνια, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η έρευνα.

Το διαζύγιο «προσθέτει χρόνια». Επιστήµονες φωτογράφησαν τα πρόσωπα 186 ζευγαριών διδύµων γυναικών. Όσες είχαν χωρίσει, έδειχναν περίπου δύο χρόνια µεγαλύτερες σε ηλικία από όσες ήταν παντρεµένες, ανύπαντρες ή χήρες.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΌΣ ΡΑΤΣΙΣΜΌΣ ΣΕ ΕΠΙΒΙΏΣΑΝΤΕΣ ΑΠΌ ΚΑΡΚΊΝΟ. Οι µακροπρόθεσµες θεραπείες κατά του καρκίνου συνήθως καταβάλουν τα άτοµα και τα θέτουν σε επαγγελµατικό περιθώριο. Σύµφωνα µε µία σύνοψη επιστηµονικών µελετών που έγινε πρόσφατα, οι επιβιώσαντες από καρκίνο είναι 1,37 φορές πιο πιθανό να µείνουν άνεργοι. Συγκεκριµένα, στην πρώτη θέση της λίστας µε τους περισσότερους ανέργους βρίσκονται οι πρώην πάσχοντες από καρκίνο του µαστού. Όσοι εµφάνισαν όγκους στο γαστρεντερικό είναι στη δεύτερη θέση της λίστας µε τους περισσότερους ανέργους. Στην τρίτη θέση είναι όσοι επιβιώνουν από παιδιατρικές νεοπλασίες. Την τέταρτη θέση καταλαµβάνουν όσοι επιβίωσαν από όγκους του κεντρικού νευρικού συστήµατος, ενώ στην πέµπτη θέση βρίσκονται τα άτοµα που εµφάνισαν αιµατολογικούς καρκίνους, όπως λευχαιµία, και καρκίνο του µυελού των οστών.

Ο γόρδιος δεσµός της ευθανασίας

Τ

ο δίληµµα της ευθανασίας διχάζει και πάλι. ∆ύο νέες ιστορίες επαναφέρουν το βασανιστικό ερώτηµα: ποιός αποφασίζει για το θάνατό µας; Εµείς, ο Θεός ή ο

γιατρός; Ζευγάρι ηλικιωµένων από τη Μ. Βρετανία έθεσαν τέρµα στη ζωή τους µε τη βοήθεια της ελβετικής οργάνωσης υποβοηθούµενης αυτοκτονίας Dignitas. Ο 80χρονος Πίτερ Νταφ, που έπασχε από καρκίνο του εντέρου και του ήπατος και η 70χρονη σύζυγός του Πενέλοπε, που υπέφερε από µία σπάνια µορφή γαστρεντερικού καρκίνου, ταξίδεψαν µέχρι τη Ζυρίχη για να θέσουν τέλος στη µακρόχρονη ταλαιπωρία τους µε τον καρκίνο. Στην Ελβετία επιτρέπεται η «παθητική» βοήθεια σε αυτοχειρία. ∆ηλαδή ένας ασθενής που αντικειµενικά δεν έχει ελπίδα να σωθεί, µπορεί να τερµατίσει µόνος τη ζωή του κάνοντας χρήση µίας ουσίας που τον

οδηγεί στο θάνατο. Μία 38 χρονη Ιταλίδα, η Ελουάνα Εγκλάρο, που επί 18 χρόνια βρισκόταν σε κώµα, υπέκυψε τον περασµένο µήνα ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων στη γειτονική χώρα αλλά και τον υπόλοιπο κόσµο. Την απόφαση έλαβαν οι γονείς της, οι οποίοι Στην Ελβετία επιτρέπεται η «παθη- επί µήνες προσπανα πείσουν τική» βοήθεια σε αυτοχειρία, δη- θούσαν την Ιταλική κυβέρνηλαδή ένας ασθενής µπορεί να τερ- ση να επιτρέψει στους γιατρούς να µατίσει µόνος τη ζωή του τερµατίσουν τη ζωή του παιδιού τους. Τελικώς οι γιατροί µετέφεραν την κοπέλα σε νοσοκοµείο, όπου διεκόπη η τεχνητή σίτισή της. Το ερώτηµα που καλούνται να απαντήσουν όχι µόνο οι κυβερνήσεις αλλά και κάθε άνθρωπος χωριστά είναι αν η ευθανασία είναι ανθρώπινο δικαίωµα.

Πρωτοπορία στην Έρευνα και Ανάπτυξη Η Novartis έχει ιδρύσει 16 Κέντρα και Ινστιτούτα

Η Novartis επενδύει ετησίως 7,2 δις δολάρια

Φαρµακευτικής Έρευνας και Ανάπτυξης σε όλο

στην Έρευνα και Ανάπτυξη νέων θεραπειών.

τον κόσµο µε αντικείµενο τις Καρδιαγγειακές

Συνεργάζεται µε 150 άκρως εξειδικευµένες

Παθήσεις, την Υπέρταση, τον ∆ιαβήτη, την

εταιρείες βιοτεχνολογίας και µε 300 Ακαδηµαϊκά

Ογκολογία, τις Μεταµοσχεύσεις, την Ανοσολογία,

Ιδρύµατα παγκοσµίως, αναπτύσσοντας καινο-

την Οφθαλµολογία, τις Λοιµώξεις, τα Λοιµώδη

τόµα σκευάσµατα µε υπερσύγχρονες τεχνολογίες

Νοσήµατα, τις Μυοσκελετικές Παθήσεις, τις

και προσεγγίζοντας νέα θεραπευτικά πεδία.

Παθήσεις του Αναπνευστικού, του Πεπτικού,

∆έσµευση και υπόσχεση µας απέναντι στον

του Κεντρικού Νευρικού Συστήµατος και τις

ιατρικό κόσµο και τους συνανθρώπους µας

Τροπικές Νόσους.

είναι να προλαµβάνουµε και να θεραπεύουµε

Οι 13.200 και πλέον επιστήµονες της Novartis

ασθένειες, να απαλύνουµε τον πόνο και να

είναι προσηλωµένοι στην ανακάλυψη και ανά-

προσφέρουµε στο κοινωνικό σύνολο.

πτυξη πρωτότυπων φαρµακευτικών ουσιών που καλύπτουν ένα µεγάλο φάσµα ανεκπλήρωτων µέχρι σήµερα θεραπευτικών αναγκών.

www.novartis.gr

12•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

O υποχόνδριος

Φοβάµαι... πολλά πράγµατα... τη µοναξιά... τον εαυτό µου... αυτούς που αγαπώ! Φοβάµαι το θάνατο... φοβάµαι µήπως... φοβηθώ. Φοβάµαι ότι ήδη σας... κούρασα...

Η πιο συχνή ψυχιατρική διαταραχή

Άλλο φόβος... άλλο φοβία!

“

Ανάµεσα στις χιλιάδες φοβίες... διαβάστε κι αυτή: Χρηµατοφοβία... είναι δυνατόν... να υπάρχει τέτοια φοβία... ιδίως στις µέρες µας... Ποιος φοβάται να αγγίξει το χρήµα;

Φοβάµαι και τη... σκιά µου ∆εν αρκεί, λένε οι ειδικοί, να σε δαγκώσει ένας σκύλος για να αρχίσεις να φοβάσαι τα σκυλιά. Ένα τηλεοπτικό ρεπορτάζ είναι αρκετό. Τουλάχιστον να πάθεις φοβία από καµιά είδηση της προκοπής...

«Φ

οβάµαι όλα αυτά που θα γίνουν για µένα χωρίς... εµένα» τραγούδησε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου µε νόηµα... πολιτικό. Όµως ο στίχος αυτός περιγράφει γιατί φοβόµαστε αντικείµενα, καταστάσεις και ανθρώπους χωρίς ουσιαστικά να το επιδιώκουµε. Είναι σαν να συµβαίνει χωρίς εµάς, αλλά µπορεί να «διαλύσει» την καθηµερινότητά µας. Χαρακτηριστικό όλων όσοι πάσχουν από φοβίες είναι η «άρνησή» τους να έρθουν σε επαφή µε αυτό που «πυροδοτεί» τη φοβία τους. Οι περισσότεροι αναφέρουν αίσθηµα φόβου, τρόµου και πανικού, υπερβολικές σκέψεις που τους καταδυναστεύουν για µέρες. Ταχυκαρδία, τρέµουλο, αποµάκρυνση από την κατάσταση που προκαλεί τη φοβία, αλλά και ακραία µέτρα για να την αποφύγουν στο µέλλον είναι ορισµένα από τα κυρία συµπτώµατα. Η φοβία ή οι φοβίες (πάνω από 2.000 έχουν περιγράφει) ταλαιπωρούν περίπου 2 στους 10 ανθρώπους σε κάποια στιγµή της ζωής τους. Οι φοβίες που εµφανίζονται πιο συχνά, χωρίζονται σε 3 µεγάλες κατηγορίες. Οι ειδικές φοβίες έχουν να κάνουν µε απεριόριστο αριθµό αντικειµένων ή καταστάσεων.

Από τα ζώα (σκύλος, αράχνη, ποντίκι, κατσαρίδα κ.α.),τις ιατρικές πράξεις (αίµα, τραύµα, ένεση, εξέταση κ.α.) έως τις απλές δραστηριότητες (ανελκυστήρας, πτήση, οδήγηση σε τούνελ ή γέφυρα, σκοτάδι, ύψος, κλειστοί χώροι, καταιγίδα, σεισµός κ.α.). Η λίστα είναι ανεξάντλητη και µεγαλώνει ανάλογα µε τις εποχές. Σήµερα υπάρχουν άνθρωποι που αναπτύσσουν φοβία για τις νέες τεχνολογίες, το διαδίκτυο κ.α. Η κοινωνική φοβία είναι ο φόβος µας ότι θα βρεθούµε σε πολύ δύσκολη θέση µπροστά σε άλλους. Όσοι υποφέρουν απ’ αυτήν πιστεύουν ότι κρίνονται συνεχώς από τους άλλους, ότι παρακολουθούνται ή ότι θα τους συµβεί κάτι ξαφνικά και θα εξευτελιστούν. Τα πράγµατα γίνονται πιο σοβαρά όταν ο φοβικός ασθενής εµφανίζει γενικευµένη διαταραχή και αποφεύγει συστηµατικά τις διαπροσωπικές σχέσεις, δεν πάει στη δουλειά του, αποµονώνεται. Η αγοραφοβία… είναι ο φόβος να βρεθούµε σ’ ένα χώρο, όπου η πιθανή διαφυγή θα είναι δύσκολη και ο πανικός θα µας κυριεύσει. Είναι ο φόβος ότι θα έρθουµε σε αµηχανία αν µας συµβεί µια κρίση πανικού, αλλά και ο φόβος ότι κανείς δεν θα µπορέσει να µας βοηθήσει αν επικρατήσει πανικός.

Οι φοβίες έχουν διάρκεια, προκαλούν άγχος και αν δεν αντιµετωπιστούν, ενδέχεται να οδηγήσουν σε σοβαρές ψυχικές διαταραχές. Σχετίζονται µε την κατάθλιψη. Αρκετοί φοβικοί επιλέγουν λανθασµένα την αποµόνωση, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά για να πολεµήσουν τις φοβίες τους.

“

Ήταν έφηβος όταν έπεσε το αεροπλάνο που επέβαινε. Σώθηκε. Η φοβία για τα αεροπλάνα δεν κράτησε πολύ! Λίγα χρόνια αργότερα... έγινε πιλότος. Απίστευτο!

«Ούτε στον εχθρό µου! Πριν από τρία χρόνια πήγα στο γιατρό γιατί είχα αδικαιολόγητη κόπωση, δέκατα και κακή διάθεση. Μετά από έναν πρόχειρο κλινικό- εργαστηριακό έλεγχο... µου λέει: Λυπάµαι αλλά πιθανότατα έχετε καρκίνο στο ήπαρ. Θα πρέπει να επαναλάβουµε τις εξετάσεις σε ένα µήνα. Ο µήνας µου φάνηκε αιώνας. Ο φόβος της ασθένειας και του θανάτου κυριαρχούσαν, έως ότου πληροφορήθηκα ότι έκαναν λάθος! Έχετε υπερκόπωση. Μπορεί να µην κινδύνευε η ζωή µου, αλλά ήµουν ήδη υποχόνδριος!». Έτσι µου περιέγραψε ένας φίλος πώς ο φόβος άλλαξε ως ένα βαθµό τη ζωή του. Ακόµα και σήµερα τον ταλαιπωρούν οι σκέψεις για το µη υπαρκτό αλλά πιθανό σενάριο να εµφανίσει κάποια ανίατη νόσο. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι ο φόβος της ασθένειας ή του θανάτου µας απασχολεί όλους ως ένα βαθµό και δε σχετίζεται µε τις φοβίες. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ο φόβος είναι το συναίσθηµα που πηγάζει από την προσδοκία του κινδύνου. Απόλυτα φυσιολογικό, γιατί µας βοηθά να προστατεύσουµε τον εαυτό µας. Φοβία είναι το συναίσθηµα του φόβου µπροστά σε κάτι που δεν είναι πραγµατικά επικίνδυνο, αλλά που εµείς αυθαίρετα εκλαµβάνουµε ως επικίνδυνο. Η φοβία µπορεί να είναι κοµµάτι της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής, γεγονός που σηµαίνει ότι έχει περισσότερο το χαρακτήρα της «έµµονης ιδέας», υποστηρίζουν. Όσον αφορά στην αιτία που προκαλεί τις φοβίες, ακόµα δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως. Πρόσφατες µελέτες συνδέουν τις δικές µας φοβίες µε αυτές των γονιών µας. Άλλοι επιστήµονες επισηµαίνουν ότι ρόλο στην εµφάνιση της φοβίας έχει η «χηµεία» του εγκεφάλου, το DNA µας, αλλά και τραυµατικές εµπειρίες.

συµβουλές >

Ζητήστε βοήθεια από ψυχίατρο. Μη φοβάστε τις λέξεις! Είναι ο µόνος που µπορεί να σας βοηθήσει ουσιαστικά. Με ψυχοθεραπεία και φάρµακα, έχει µεγάλες πιθανότητες να σας απαλλάξει από τη φοβία σας για πάντα.

>

Η έκθεση στο φοβογόνο αντικείµενο πρέπει να γίνει µε τη συνεργασία ειδικού. Αν κάποιος φοβάται το ύψος... θα ανέβει στην Ακρόπολη µόνο όταν έχει προετοιµαστεί από τον θεραπευτή του να το κάνει.

>

Ορισµένες ήπιες φοβίες περνούν από µόνες τους. Όχι όλες. Αν δείτε ότι δεν µπορείτε να διαχειριστείτε την κατάσταση, µην τοποθετήσετε το πρόβληµα κάτω από το… χαλί! Όταν κάποιος σηκώσει το χαλί, η φοβία θα σας κυριεύσει ξανά σαν ένα φάντασµα του παρελθόντος.

14•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Αντιγήρανση 9 + 1 συµβουλές για καλή ακοή

Tης Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

Συνεργάστηκε ο Κωνσταντίνος Τύρος, ∆ιευθυντής κλινικής ΩΡΛ Λευκού Σταυρού

Μ

ία πετυχηµένη διαφήµιση γνωστής εταιρείας αποτυπώνει τη συνοµιλία ενός βαρήκοου ζευγαριού, που αδυνατεί να επικοινωνήσει. Η στιχοµυθία τους είναι πραγµατικά ξεκαρδιστική για όσους την παρακολουθούν από την άνεση του καναπέ του σπιτιού τους, όχι όµως και για όσους τη βιώνουν. Εκατοµµύρια άνθρωποι παγκοσµίως άνω των 65 ετών παρουσιάζουν µερική απώλεια ακοής. Η ακουστική απώλεια που παρατηρείται λόγω ηλικίας ονοµάζεται «πρεσβυακουσία» και συχνά οδηγεί τα άτοµα που την εµφανίζουν σε απόσυρση από κάθε τύπου κοινωνική δραστηριότητα. Μπορούµε να εξασφαλίσουµε µία άρτια ακοή έως τα βαθιά γεράµατα; Ενδεχοµένως ναι λένε οι ειδικοί, οι οποίοι συστήνουν ορισµένες οδηγίες προφύλαξης της ακοής µας. Τα προβλήµατα ακοής µπορεί να οφείλονται σε φλεγµονές που δεν προσέξαµε σε διάφορες φάσεις της ζωής µας (ωτίτιδες), στη φυσική φθορά του οργανισµού, στην έκθεσή µας επί σειρά µηνών ή ετών σε έντονους και συνεχείς θορύβους, σε νευρολογικές διαταραχές, αλλά και σε τραυµατισµούς.

Οδηγίες προφύλαξης >

Τα ντεσιµπέλ της καθηµερινής ζωής µειώνουν την ακουστική µας ικανότητα. ∆εν πρόκειται για υπόθεση αλλά για απόδειξη πλέον. Οι ερευνητές, τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρούν: ηχορύπανση, mp3, ελλιπής αντιµετώπιση των φλεγµονών στο αφτί, περιορίζουν την οξύτητα της ακοής µας. Όµως υπάρχουν και καλά νέα. Με απλούς τρόπους µπορούµε να διατηρήσουµε την ακοή µας “δυνατή” για πολλά χρόνια.

> >

Εάν αρχίσουµε σε κάποια φάση της ζωής µας να µιλάµε πιο δυνατά και οι οικείοι µας παραπονούνται γι’ αυτό, ας φανούµε προσεκτικοί. Ίσως µειώθηκε η ακοή µας και δεν το έχουµε ακόµα συνειδητοποιήσει.

Τα αφτιά µας χρειάζονται προστασία από το δριµύ ψύχος και το νερό. Καλύψτε τα όταν πηγαίνετε στα χιόνια ή όταν η εξωτερική θερµοκρασία πέφτει κάτω από τους 2 βαθµούς κελσίου.

>

Το υπερβολικά καθαρό αφτί δεν είναι και απαραίτητα το υγιές αφτί. Πολλοί ΩΡΛ, αλλά όχι όλοι, λένε ότι µπορούµε να καθαρίσουµε τα αφτιά µας επιφανειακά µε την πετσέτα στο δάκτυλο, αφήνοντας στο εσωτερικό του όση λιπαντική ουσία χρειάζεται για τη σωστή λειτουργία του.

>

>

tips >

> > > > > >

>

Καθαρίζουµε επιφανειακά τα αφτιά µας µετά το µπάνιο στη θάλασσα και στο σπίτι µε µπατονέτες καλής ποιότητας. Ποτέ δεν τις βάζουµε βαθιά µέσα στο αφτί και δεν κάνουµε έντονες κινήσεις. Μία φορά το χρόνο µετά τα 35, πηγαίνουµε στον ειδικό γιατρό, τον ωτορινολαρυγγολόγο, για καθαρισµό και προληπτική εξέταση των αφτιών µας. Συµβουλευόµαστε πάντα τον παθολόγο ή τον οικογενειακό µας γιατρό όταν ως συνέπεια κρυολογήµατος, πονούν τα αφτιά µας ή τρέχουν υγρό. Όταν παρατηρήσουµε έστω και ελάχιστη απώλεια ακοής ή έχουµε «βούισµα», πηγαίνουµε αµέσως σε ωτορινολαρυγγολόγο. ∆εν ακούµε µουσική πολύ δυνατά φορώντας ακουστικά ή µέσα σε περιορισµένους χώρους όπου ο ήχος δεν διαχέεται. Αποφεύγουµε να διαµένουµε σε περιοχές µε ηχορύπανση ή τοποθετούµε τζάµια µε ηχοµόνωση. Εάν οδηγούµε πολλές ώρες σε θορυβώδεις δρόµους, διατηρούµε τα τζάµια όσο το δυνατόν κλειστά. Εάν είµαστε χειριστές µηχανηµάτων που κάνουν µεγάλο θόρυβο (π.χ. κοµπρεσέρ), φοράµε ωτασπίδες. ∆εν προσπαθούµε ποτέ να καθαρίσουµε µόνοι µας το εξωτερικό του αφτιού µε οξυζενέ, λάδι, νερό κ.λπ. Βαθύ καθαρισµό µπορεί να κάνει µε ασφάλεια µόνον ο ωτορινολαρυγγολόγος. Ο Κωνσταντίνος Τύρος, ΩΡΛ, ∆ιευθυντής κλινικής, τονίζει µεταξύ άλλων: «Όταν ένας ηλικιωµένος αντιµετωπίσει τα πρώτα προβλήµατα ακοής είναι λάθος να πάει από µόνος του σε ένα κατάστηµα και να αγοράσει ακουστικά βαρηκοΐας. Πρώτα πρέπει να επισκεφτεί ωτορινολαρυγγολόγο, αφού σε πολλές περιπτώσεις, µία απλή χειρουργική επέµβαση µπορεί να επαναφέρει το 100% της ακοής.

Kλείστε τα αφτιά σε ό,τι βλάπτει την ακοή σας

Αν χρησιµοποιείτε ωτασπίδες για να κοιµηθείτε, φροντίστε µε προσοχή την υγιεινή τους. Αν είναι από καουτσούκ ή πλαστικό µπορούν να πλένονται µε νερό και σαπούνι τουλάχιστον µία φορά την εβδοµάδα. Εξάλλου, πρέπει να αντικαθίστανται κάθε 3µηνο.

16•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Η δίαιτα της...

Παράδειγµα προτεινόµενου γεύµατος Π Ρ Ω Ι Ν Ο

• 1 ποτήρι 100% φυσικό χυµό • 2 φέτες ψωµί ολικής άλεσης • 2 κ.γλ. µαργαρίνη • 2 κ.γλ µέλι Μ Ε Σ Η Μ Ε Ρ Ι Α Ν Ο

• 1 µερίδα φακές + 1 φλιτζάνι ρύζι • Μπρόκολο βραστό µε ελαιόλαδο • Ψωµί ολικής άλεσης Α Π Ο Γ Ε Υ Μ Α Τ Ι Ν Ο

• Παστέλι ή 4-5 αποξηραµένα δαµάσκηνα ∆ Ε Ι Π Ν Ο

• Μία µικρή µερίδα βραστό χταπόδι µε κοφτό µακαρονάκι ή 2 κοµµάτια σπιτική σπανακόπιτα

tips >

Σαρακοστής

Της Μαρίας Τσιλιµιγκάκη

Νηστεία πάνω από 2-3 συνεχόµενες ηµέρες δεν ενδείκνυται να κάνουν: τα παιδιά κάτω των 16 ετών. Οι έγκυες και οι θηλάζουσες γυναίκες. Οι διαβητικοί και ειδικά οι ινσουλοεξαρτώµενοι. Όσοι εργάζονται χειρωνακτικά ή γυµνάζονται σκληρά σε καθηµερινή βάση. Όσοι πάσχουν από σπάνια µεταβολικά νοσήµατα (όπως είναι το συνδρόµο Reye, η νόσος Gaucher κ.ά.) τουλάχιστον όχι χωρίς να συµβουλευτούν τον θεράποντα γιατρό τους. Αν επανέλθουµε «δριµύτεροι» στην κρεατοφαγία και µάλιστα απότοµα, µπορεί να κάνουµε µεγαλύτερο κακό στον οργανισµό µας από ό,τι αν δεν είχαµε ακολουθήσει τη νηστεία. ∆εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι µετά το Πάσχα αυξάνονται τα κρούσµατα ατόµων µε γαστρεντερικές διαταραχές στα νοσοκοµεία. Μετά τη νηστεία, πρέπει να µεταβούµε σταδιακά στο κανονικό πρόγραµµα διατροφή µας πίνοντας λίγο γάλα το πρωί, καταναλώνοντας λευκό κρέας και ψάρι τις πρώτες ηµέρες και οπωσδήποτε προσέχοντας τις ποσότητες των ζωικών λιπαρών που καταναλώνουµε. Π.χ. αν νηστεύσαµε επί 30 ηµέρες, 30 ηµέρες πρέπει να διαρκέσει και η επαναπροσαρµογή του διαιτολογίου µας.

> >

Συνεργάστηκε ο Αναστάσιος Παπαλαζάρου MSc, Κλινικός ∆ιαιτολόγος – ∆ιατροφολόγος

Νηστεία… αλλά υγιεινά

Γ

ια µερικούς σηµατοδοτεί την πνευµατική κάθαρση, ενώ για άλλους είναι ένα στοίχηµα µε τον εαυτό τους. Η νηστεία της Σαρακοστής διαρκεί 50 ηµέρες και η αξία της δεν περιορίζεται στο πνεύµα, αλλά και στο σώµα µας. Έρευνες καταδεικνύουν ότι η πλήρης αποχή από τα ζωικά λιπαρά από 1 έως 4 εβδοµάδες µπορεί να ωφελήσει το κυκλοφορικό σύστηµα και να βελτιώσει αρκετούς αιµατολογικούς δείκτες, όπως τη χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια. Ενδεικτικά είναι τα αποτελέσµατα εξαετούς µελέτης της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Κρήτης, σύµφωνα µε τα οποία όσοι νηστεύουν έχουν µειωµένη κατά 20% την LDL («κακή») χοληστερόλη, αυξηµένα επίπεδα της HDL («καλής») χοληστερόλης, αλλά και µικρότερο ∆είκτη Μάζας Σώµατος. Από την άλλη, η ελλιπής πρόσληψη πρωτεϊνών, σιδήρου και ασβεστίου ως αποτέλεσµα της αποχής από κρέας, γαλακτοκοµικά, αβγά και ψάρια, ενδεχοµένως «αποδυναµώνουν» τον οργανισµό. Τα όσπρια αποτελούν πηγή πρωτεϊνών. Ωστόσο δεν είναι τόσο καλά αξιοποιήσιµη από τον οργανισµό όσο η πρωτεΐνη του κρέατος, των γαλακτοκοµικών και του αβγού. Ο λόγος για τον οποίο συµβαίνει αυτό είναι γιατί από τα όσπρια λείπουν δύο απαραίτητα αµινοξέα, τα οποία όµως υπάρχουν στα

δηµητριακά. Έτσι, τρώγοντας συνδυαστικά όσπρια+ δηµητριακά (φακές+ ρύζι, ρεβίθια+ πατάτες, φασόλια+ σιτάρι) παίρνουµε πρωτεΐνη σχεδόν εφάµιλλη του κρέατος. Όµοιοι συνδυασµοί είναι ρεβίθια+ σιτάρι (χούµους) και χαλβάς + αµύγδαλα. Οι φακές, τα φασόλια και οι ξηροί καρποί αποτελούν πηγή σιδήρου, ο οποίος όµως δεν µπορεί να αντικαταστήσει εκείνον του κρέατος, καθώς δεν απορροφάται από τον οργανισµό µας πλήρως. Από την άλλη όµως έχει βρεθεί ότι τρώγοντας βιταµίνη C (ακτινίδιο, πορτοκάλι, πιπεριά) µαζί µε τις παραπάνω τροφές αυξάνουµε έως και στο τριπλάσιο τη βιοδιαθεσιµότητα του σιδήρου τους. Άρα, ας φροντίζουµε να τελειώνουµε το γεύµα µας µε ένα φρούτο ή χυµό πλούσιο σε βιταµίνη C. Οι µόνες φυτικές τροφές µε µεγάλη βιοδιαθεσιµότητα σιδήρου είναι τα κραµβοειδή λαχανικά (µπρόκολο, λάχανο, κουνουπίδι), τα οποία θα πρέπει να προτιµούµε αυτή την περίοδο. Η αποµάκρυνση των γαλακτοκοµικών από το διαιτολόγιο µας δηµιουργεί πρόβληµα όσον αφορά στην πρόσληψη ασβεστίου. Πλούσιες πηγές ασβεστίου είναι οι ξηροί καρποί, τα όσπρια, το σουσάµι και τα παράγωγά του (ταχίνι, χαλβάς). Επίσης τα κραµβοειδή λαχανικά εξαιτίας της µικρής περιεκτικότητάς τους σε οξαλικά οξέα, αποτελούν καλές πηγές ασβεστίου.

18•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Γνωρίζεις ότι... Νέα φάρµακα ΧΑΠΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΣΒΗΝΕΙ ΤΙΣ ΑΣΧΗΜΕΣ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ Πόσες φορές άραγε δεν έχουµε ευχηθεί να σβήναµε τις άσχηµες αναµνήσεις µας... Ολλανδοί ερευνητές πάντως φαίνεται ότι βρίσκονται σε καλό δρόµο. Πρόσφατα ανακοίνωσαν στην επιθεώρηση «Nature Neuroscience» ότι η ουσία προπρανολόλη που περιέχεται σε ένα ευρέως διαδεδοµένο φάρµακο για την υπέρταση και τις αρρυθµίες, θα µπορούσε να βοηθήσει κάποιον να απαλλαγεί από τις άσχηµες αναµνήσεις του ή να θεραπευθεί από διαταραχές άγχους και φοβίες. Οι ερευνητές αφού εκπαίδευσαν κάποιους από τους εθελοντές να φοβούνται τις αράχνες, στη συνέχεια διαπίστωσαν πως όταν τους χορήγησαν το φάρµακο, ο φόβος τους εξασθένησε. Τα ευρήµατα εκτιµάται ότι θα φανούν χρήσιµα στην έρευνα για την αντιµετώπιση του µετατραυµατικού στρες.

ΦΡΕΝΟ ΣΤΟ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ Ελπίδες για την αντιµετώπιση του Αλτσχάιµερ φέρνει ένα νέο εµβόλιο που φρενάρει την εξέλιξη της νόσου. Η πρώτη και η δεύτερη φάση των δοκιµών του σε πειραµατόζωα και εθελοντές ασθενείς αντίστοιχα, έχει στεφθεί µε επιτυχία και ήδη εφαρµόζεται σε τουλάχιστον 1.000 ασθενείς σε όλο τον κόσµο. Το εµβόλιο αφορά ασθενείς που βρίσκονται στο αρχικό στάδιο της νόσου αλλά και άτοµα που ανήκουν σε οµάδες υψηλού κινδύνου. Αντιθέτως, δεν θα µπορεί να εφαρµοστεί σε ασθενείς προχωρηµένου σταδίου. Η τρίτη φάση της µελέτης αναµένεται να ολοκληρωθεί το 2011, ενώ για να επιτραπεί η κυκλοφορία του πρέπει να περάσουν τουλάχιστον τρία χρόνια.

ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΨΩΡΙΑΣΗ Την αναστολή της άδειας κυκλοφορίας του φαρµάκου Raptiva (ουσία εφαλιζουµάβη) κατά της ψωρίασης συνέστησε ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Φαρµάκων, καθώς η λήψη του ενέχει κινδύνους. Το φάρµακο που κυκλοφορεί σε ενέσιµη µορφή, µπήκε κάτω από το µικροσκόπιο των αρχών έπειτα από αναφορές για σοβαρές παρενέργειες αλλά και δύο θανάτους εξαιτίας µιας σπάνιας λοίµωξης του εγκεφάλου. Η αρµόδια επιτροπή τονίζει ότι «οι κίνδυνοι από το Raptiva υπερτερούν του οφέλους του», ενώ στην Ελλάδα ο Εθνικός Οργανισµός Φαρµάκων συνιστά στους γιατρούς να µην εκδώσουν νέες συνταγές και να επανεξετάσουν την αγωγή των ασθενών, προκειµένου να καθορίσουν τις πιο κατάλληλες εναλλακτικές θεραπείες.

Χάπι news Αντισύλληψη µε σπρέι

Τ

ον διάδοχο του αντισυλληπτικού χαπιού ετοιµάζουν Αυστραλοί επιστήµονες, αυτή τη φορά σε µορφή σπρέι. Πρόκειται για µία µικρή, διακριτική συσκευή µε την οποία η ενδιαφερόµενη µπορεί να ψεκάζει τον καρπό του χεριού της και να λαµβάνει την αντισυλληπτική ουσία µέσα από το δέρµα. «Σε αυτή τη µορφή, µπορούµε να χορηγούµε µικρότερες δόσεις», εξηγούν οι ερευνητές, «και να µειώνουµε τις παρενέργειες, όπως είναι η κατακράτηση υγρών και η ευαισθησία στο στήθος αλλά µακροπρόθεσµα να αποτρέπουµε και τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβληµάτων, όπως είναι η θρόµβωση». Το

φάρµακο περνά µέσω του δέρµατος απευθείας στην κυκλοφορία του αίµατος, κάτι που σηµαίνει ότι δεν υπάρχει ανάγκη για ισχυρότερες δόσεις όπως αυτές που περιέχονται σήµερα στο χάπι. Η παρασκευάστρια εταιρεία ανακοίνωσε τα αποτελέσµατα των κλινικών δοκιµών σε 40 γυναίκες οι οποίες εφάρµοζαν το σπρέι καθηµερινά στον καρπό τους επί δύο εβδοµάδες. Τα επίπεδα του φαρµάκου στο αίµα τους ήταν τα κατάλληλα για αντισύλληψη, ενώ δεν παρουσιάστηκαν σοβαρές ανεπιθύµητες ενέργειες. Οι επικεφαλής της εταιρείας ελπίζουν ότι το προϊόν τους θα υπερισχύσει όχι µόνο του χαπιού, αλλά και άλλων µεθόδων αντισύλληψης. Μένει να το δούµε και στην πράξη.

Πλήγµα στο κρυολόγηµα είναι έτοιµοι να καταφέρουν Αµερικανοί επιστήµονες, οι οποίοι χαρτογράφησαν το DNA του κρυολογήµατος και εντόπισαν τα αδύνατα σηµεία του. Σήµερα υποστηρίζουν ότι βρίσκονται λίγα βήµατα πριν από την παρασκευή φαρµάκου ή εµβολίου.

Toυ ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

ΕΜΒΟΛΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙ∆ΑΣ Β Αισιόδοξοι δηλώνουν οι επιστήµονες ότι µέσα στα επόµενα δύο χρόνια θα διαθέτουν στη φαρέτρα τους το εµβόλιο που θα καταπολεµά τη µηνιγγίτιδα Β, τον επικίνδυνο τύπο της ασθένειας που µπορεί µέσα σε λίγες ώρες να στοιχίσει τη ζωή ενός παιδιού. Τα αποτελέσµατα των κλινικών δοκιµών που διεξήχθησαν σε παιδιά στη Βρετανία ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και τώρα το εµβόλιο βρίσκεται στα τελευταία στάδια των δοκιµών. Η παρασκευάστρια εταιρεία ευελπιστεί ότι το εµβόλιο θα κυκλοφορήσει στην αγορά µέχρι το 2011. ΚΑΘΗΣΥΧΑΣΤΙΚΟΣ Ο ΕΟΦ ΓΙΑ ΤΟ GARDASIL Τη συνέχιση του εµβολιασµού µε Gardasil συνιστά ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Φαρµάκων έπειτα από την αναφορά περιστατικών που αφορούν σε δύο κορίτσια από την Ισπανία, που αφού εµβολιάστηκαν µε το εµβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της µήτρας, εµφάνισαν επαναλαµβανόµενες, παρατεταµένες κρίσεις και απώλεια συνείδησης. Με βάση τα έως τώρα δεδοµένα η αρµόδια επιτροπή συµπέρανε ότι τα περιστατικά είναι απίθανο να σχετίζονται µε τον εµβολιασµό και ότι τα οφέλη του υπερτερούν έναντι των κινδύνων του. Παρόλα αυτά το θέµα διερευνάται ακόµη σε βάθος.

20•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Με άποψη Αγώνας για τη ζωή

O γιατρός µου µε «προπονεί»

E

νας πιτσιρικάς, πριν γίνει συγγραφέας, ανακαλύπτει κατάπληκτος ότι ανάµεσα σε ένα εξώφυλλο κι ένα οπισθόφυλλο δεν βρίσκονται απλώς τριακόσιες τυπωµένες σελίδες. Κρύβεται µερικές φορές ένας ολόκληρος κόσµος, πιο φαντασµαγορικός από κάθε κινούµενη εικόνα. Οι καλλιτέχνες της Αφήγησης όπως οι συγγραφείς, µπορούν να φωτίσουν και να καθρεφτίσουν, να ερµηνεύσουν και να καταξιώσουν µια πραγµατικότητα, που δίχως εκείνους θα φάνταζε άναρχη και ατελέσφορη. Ο κάθε σηµαντικός καλλιτέχνης είναι ένας εµπνευσµένος αφηγητής. Είναι ωστόσο αφηγητές µονάχα οι καλλιτέχνες; Ασφαλώς και όχι. Ο ξεχωριστός γιατρός ασκεί, πιστεύω, κατά τρόπο ανάλογο τη θεραπευτική του: Στηρίζει τον ασθενή όχι απλώς παρέχοντάς του την ενδεδειγµένη χειρουργική και φαρµακευτική αγωγή, αλλά «αφηγούµενός» του (εντός ή εκτός εισαγωγικών) και τη –µοναδική για τον καθένα- ιστορία της αρρώστιας και της ίασης. ΕΠΙΤΡEΨΤΕ ΜΟΥ να απευθυνθώ από την «απέναντι πλευρά του λόφου», σαν ένας άνθρωπος, ο οποίος απολαµβάνει την καθηµερινότητά του µε την ψευδαίσθηση ότι βρίσκεται σε απόσταση ασφαλείας από γιατρούς, νοσηλευτές, νοσοκοµεία και θεραπείες. Η «φυσιολογική» αυτή ανεµελιά µου πιθανόν να µε ωφελεί προικίζοντάς µε αισιοδοξία, πιθανόν να µε βλάπτει στρέφοντάς µε προς ανθυγιεινές συνήθειες, που το κόστος τους θα κληθώ να το πληρώσω αναδροµικά. Ένα είναι πάντως το σίγουρο. Πως όταν –αργά ή γρήγορα- το «κακό» θα χτυπήσει την πόρτα µου, θα µε βρει απροετοίµαστο και ανυπεράσπιστο, θα µου προκαλέσει δέος και πανικό. Κι όταν θα προστρέξω στους γιατρούς για βοήθεια, θα είµαι ένας τροµαγµένος άνθρωπος απειλούµενος από έναν ανεξακρίβωτης ισχύος εχθρό, τον οποίον συµπτωµατολογικά µονάχα θα µπορώ να αντιληφθώ και να σκιαγραφήσω.

ΤΙ ΠΡΟΣ∆ΟΚΏ ΩΣ ΆΡΡΩΣΤΟΣ ΑΠΌ ΤΟΥΣ ΓΙΑΤΡΟΎΣ; ∆εν ελπίζω προφανώς πως θα µε σώσουν µε κάποιο µαγικό άγγιγµα είτε ξόρκι. Ούτε όµως και θα µου αρκούσε να µε αντιµετωπίσουν σαν κάποια συσκευή προς επιδιόρθωση. Εκείνο το οποίο έχω ως άρρωστος ανάγκη (µαζί µε τις δυνατότητες που παρέχει η ιατρική γνώση και η σύγχρονη τεχνολογία) είναι να µε βοηθήσει ο γιατρός να εξοικειωθώ µε ό,τι µου συµβαίνει, να µου ορίσει τη φύση και το πλαίσιο του αγώνα που καλούµαι να δώσω, να µού εξηγήσει –εκλαϊκεύοντας όπου χρειάζεται- τα στάδια τα οποία πρέπει να διέλθω, ώστε να βγω –Θεού θέλοντος- νικητής. Εκεiνο που ζηταω απ’ τον συγκεκριµένο γιατρό, στα χέρια του οποίου θα αφεθώ, είναι να εκλογικεύσει το κατ’ αρχήν παράλογο γεγονός της αρρώστιας µου και να µου δώσει

Ακόµα και εάν οι συγγενείς και οι φίλοι µπορούν να περιβάλλουν µε στοργή και µε αγάπη τον άρρωστο, ακόµα και αν οι ιερείς του παρέχουν µεταφυσική ελπίδα και οι ψυχολόγοι ψυχολογική υποστήριξη, η σχέση παραµένει κατά βάθος- αυστηρά δυική. Ο γιατρός αναλαµβάνει και «καθαρίζει» την κατάσταση, ο γιατρός καθοδηγεί, σηκώνει το βάρος και δρέπει το τρόπαιο σε περίπτωση επιτυχίας, ο γιατρός «αφηγείται» -το ξαναλέω- στον άρρωστο, µε λίγα ή µε πολλά λόγια, µε µεταφορές ή µε υπαινιγµούς, τον πόλεµο που µαζί διεξάγουν.

Χρήστος Χωµενίδης έτσι τη δύναµη για να το αντιµετωπίσω, όσο επιτυχέστερα γίνεται. Να λειτουργήσει, δηλαδή, σαν τον προπονητή, ο οποίος ταυτόχρονα κατευθύνει και εµψυχώνει, χαράζει τη στρατηγική κι αποφασίζει για τις εκάστοτε τακτικές κινήσεις. Ο ΓΙΑΤΡΌΣ, ΘΑ ΜΟΥ ΑΝΤΙΤΕΊΝΕΤΕ, αφενός µεν συνήθως δεν γνωρίζει τον ασθενή του παρά µόνο αφότου έχει ήδη εκδηλωθεί το πρόβληµα. Γιατρός και άρρωστος είναι δυο πρόσωπα που πρωτοσυναντιούνται στο κρεβάτι του εξεταστηρίου. Εκεί είναι που θα καταφέρει ο γιατρός να εµπνεύσει στον άρρωστο εµπιστοσύνη (µια εµπιστοσύνη, που -σε περιπτώσεις σοβαρής νόσου- ισοδυναµεί µε κεραυνοβόλο έρωτα) και θα συνάψει µαζί του µιαν εγκάρδια συµµαχία. Ή εκεί, αντιθέτως, θα αποτύχει και θα ταυτιστεί ανεπαίσθητα στο ασυνείδητο του αρρώστου µε την ίδια την αρρώστια.

OΣΟ ΚΑΙ ΑΝ ΠΑΣΧΊΖΟΥΜΕ –µου λένε κάποιοι γιατροί µε φιλοσοφική διάθεση- να βάλουµε τον κόσµο σε τάξη και να τον φέρουµε στα µέτρα µας, ο κόσµος παραµένει πεισµατικότατα χαοτικός και χαώδης, η ζωή µέγα µυστήριο και ο θάνατος ακόµα µεγαλύτερο. Απείρως πειστικότερη από κάθε δική µας απόπειρα εκλογίκευσης είναι η εκδοχή ότι τα ανθρώπινα τα κυβερνάει η Τύχη, πως ο Χρόνος είναι –όπως ποιητικά το θέτει ο Ηράκλειτοςένα παιδί που ρίχνει ζάρια και ότι ο όποιος Θεός έχει εξυφάνει ένα σχέδιο απίθανα περίπλοκο και εντελώς απρόσιτο σε όλους εµάς. Κι εγώ –το παραδέχοµαι- εάν ήµουν γιατρός, θα έµπαινα συχνά στον πειρασµό να ανεµίσω µπροστά στο πρόσωπο του ασθενούς το κόκκινο πανί της άγνοιάς µου ή της πεπερασµένης έστω γνώσης µου. Να του επισηµάνω ρητά και ψυχρά ότι το πρόβληµά του υπερβαίνει τις παρούσες δυνατότητες της Επιστήµης και πως τα θαύµατα δεν καταγράφονται καν στις στατιστικές. Κι όταν οι ερωτήσεις του παραγίνουν αγωνιώδεις και οχληρές, να τις αποκρούσω µε ένα ξερό και ειλικρινέστατο «∆εν ξέρω». «∆εν ξέρω ούτε γιατί αρρώστησες ούτε εάν ούτε καν πώς θα γίνεις καλά… Και τι σηµαίνει, άλλωστε, “θεραπεία”; ΜΊΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΈΝΗ ΑΠΛΏΣ ΠΑΡΆΤΑΣΗ του ελάχιστου έτσι κι αλλιώς χρόνου που συµπτωµατικά σού δόθηκε πάνω στη Γη…». Κανένας, γιατρός ή νοσηλευτής γενικά- δεν έχει, πιστεύω, µιλήσει έτσι ποτέ σε κανέναν άρρωστο. Και δεν είναι για λόγους απλώς καθήκοντος είτε ανθρωπισµού που -µε πυξίδα την ελπίδα- αναλαµβάνει και πολεµά και για την πλέον φαινοµενικά καταδικασµένη περίπτωση, ενάντια και στις πλέον δυσµενείς προγνώσεις. Είναι ότι έτσι έχει πλαστεί ο Άνθρωπος, το τραγικό ετούτο ον, µοναδικό σε όλη τη δηµιουργία, το οποίο διαθέτει πλήρη συνείδηση της ατοµικότητας και του αναπόφευκτου θανάτου του. Έχει πλαστεί για να αντιστέκεται -µέχρι την ύστατη πνοή του- στον κατακερµατισµό και στη διάλυση, για να φωτίζει –φευγαλέα έστω- το σκοτάδι, να δίνει σχήµα στο άµορφο, λόγο στο άρρητο, νόηµα στο ακατανόητο… Έχει πλαστεί –όπως µνηµειωδώς το διατυπώνει ο Ανδρέας Εµπειρίκος- «για να κάνει οίστρο της Ζωής τον Φόβο του Θανάτου»!

•IN•VITRO•21

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Ρεπορτάζ Πολιτική υγείας

Τoυ ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

«Πάγωσαν» οι προµήθειες ΜΕ ΤΟ ΣΤΑΓΟΝΌΜΕΤΡΟ χρησιµοποιήθηκαν τις τελευταίες εβδοµάδες τα αναλώσιµα και ορθοπαιδικά υλικά στα νοσοκοµεία όλης της χώρας. Σε πολλές περιπτώσεις µάλιστα προγραµµατισµένα ορθοπαιδικά χειρουργεία αναβλήθηκαν µε αποτέλεσµα να επιβαρυνθούν ακόµη περισσότερο οι λίστες αναµονής. Το εµπάργκο των προµηθευτών ιατρικών ειδών µείωσε επικίνδυνα τα αποθέµατα σε υλικά, όπως γάζες, γάντια και σύριγγες. Κάποιοι διοικητές νοσοκοµείων αναγκάστηκαν ή να προβούν σε δανεισµούς από άλλα νοσηλευτικά ιδρύµατα ή να προµηθευτούν υλικά κάνοντας «εκπτώσεις» στην ποιότητά τους. Οι προµηθευτές ορθοπαιδικών υλικών µάλιστα προσπάθησαν να αποσύρουν τις παρακαταθήκες τους από τις αποθήκες τεσσάρων µεγάλων νοσοκοµείων της Αττικής. Τελικά όµως απέσυραν µόνο ένα µέρος από τις αποθήκες του ΚΑΤ. “Φτάσαµε στο απροχώρητο” έλεγαν και µαζί µε τους συναδέλφους τους που προµηθεύουν αναλώσιµα υλικά, διαµαρτύρονταν για τις οφειλές του δηµοσίου απέναντί τους από το 2005, ύψους µεγαλύτερου των πέντε δισεκατοµµυρίων ευρώ. Εργαζόµενοι στα δηµόσια νοσοκοµεία επισηµαίνουν ότι οι κινητοποιήσεις των προµηθευτών προκάλεσαν ακόµη µεγαλύτερες καθυστερησεις στις προµήθειες, οι οποίες έχουν ξεκινήσει ήδη από το περασµένο καλοκαίρι, όταν εφαρµόστηκε το νέο σύστηµα προµηθειών.

Κινδυνεύει η ψυχική υγεία ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΌΠΙΟ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει µπει η χρηµατοδότηση των δοµών ψυχικής υγείας στην Ελλάδα. Μετά την “κίτρινη κάρτα” που πήρε η χώρα µας για το επίπεδο των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, η Κοµισιόν εξετάζει ήδη τα µέτρα που έχει λάβει το Υπουργείο Υγείας και στις αρχές Απριλίου αναµένεται να ανακοινωθεί από τον αρµόδιο επίτροπο εάν θα συνεχιστεί και πώς, η χρηµατοδότηση του προγράµµατος Ψυχαργώ. Εργαζόµενοι σε ξενώνες, οικοτροφεία, κινητές µονάδες ψυχικής υγείας και κέντρα υποστήριξης ατόµων µε ψυχιατρικά προβλήµατα προειδοποιούν ότι είναι περισσότερο από ποτέ ορατός ο κίνδυνος να µπει λουκέτο στις δοµές ψυχικής υγείας λόγω ελλιπούς χρηµατοδότησης. Σύµφωνα µε το Υπουργείο Υγείας προωθείται η δηµιουργία Ειδικής Μονάδας Παρακολούθησης της Ψυχιατρικής Μεταρρύθµισης, που θα ελέγχει τις σχετικές δαπάνες και την οργάνωση των δοµών ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, ενώ σε ό,τι αφορά την καταβολή των δεδουλευµένων στους εργαζόµενους, που σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν και τους µισθούς εννέα µηνών, εξασφαλίστηκε έκτακτη χρηµατοδότηση 15 εκατοµµυρίων ευρώ, που καλύπτει πλήρως τις δαπάνες του 2008 και µέρος του 2009. Επίσης έχουν εξασφαλιστεί οι αναγκαίοι πόροι µέχρι την 31/12/2009.

Σε ανακοίνωσή της η Οµοσπονδία Ενώσεων Νοσοκοµειακών Γιατρών Ελλάδος, επισηµαίνει ότι “ο νόµος αυτός έχει µεγάλη σηµασία για την επάρκεια και την ποιότητα των δηµόσιων υπηρεσιών υγείας, ειδικά σε µια περίοδο οικονοµικής κρίσης”. Καλεί ωστόσο τους γιατρούς να βρίσκονται σε εγρήγορση για την άµεση εφαρµογή των διατάξεων που ψηφίστηκαν.

Προσωρινή ανάσα για το Ε.Σ.Υ.

Τ

ονωτική ένεση για το Εθνικό Σύστηµα Υγείας αποτελεί η ψήφιση του νοµοσχεδίου του Υπουργείου Υγείας. Μεταξύ άλλων προβλέπει προσλήψεις νοσηλευτών και γιατρών µέσα στο 2009 και ενσωµατώνει σε µεγάλο βαθµό τη συλλογική σύµβαση που υπεγράφη τον περασµένο ∆εκέµβριο µεταξύ των νοσοκοµειακών γιατρών και του Υπουργείου. Έπειτα από έντονες κινητοποιήσεις του ιατρικού κόσµου στα νοσοκοµεία όλης της Ελλάδας µε αίτηµα την κύρωση της συλλογικής σύµβασης στη µορφή που είχε όταν υπεγράφη, το νοµοσχέδιο ενεργοποιεί µετά από αρκετά χρόνια σχετική οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης: προβλέπει µισθολογικές ενισχύσεις στους γιατρούς, βελτιώνει τις συνθήκες απασχόλησης και τα ωράριά τους, ενισχύει τα νοσοκοµεία µε νοσηλευτικό προσωπικό, κατοχυρώνει τους πανεπιστηµιακούς γιατρούς και αλλάζει το πλαίσιο για την πρόσληψη και την εξέλιξη χιλιάδων νέων γιατρών. Συγκεκριµένα: Με βάση τον νέο νόµο, ο βασικός µισθός του διευθυντή διαµορφώνεται στα 2.054 ευρώ, του επιµελητή Α’ στα 1.759, του επιµελητή Β’ στα 1.468 και του ειδικευόµενου στα 1.027 ευρώ.

Καθιερώνεται επτάωρο τακτικό πρωινό ωράριο, µε παράλληλη χορήγηση ρεπό στους γιατρούς µετά από κάθε εφηµερία. Προσλαµβάνονται 2.000 γιατροί σε διάστηµα 6 µηνών. Ακολουθούν 2.500 προσλήψεις το επόµενο χρονικό διάστηµα και σε βάθος διετίας. Καθιερώνεται νέο σύστηµα κρίσεων των γιατρών, το λεγόµενο “πολυδιευθυντικό”, που διευκολύνει την εξέλιξη των γιατρών. Επίσης, ο νέος νόµος προβλέπει την κάλυψη των κενών θέσεων νοσηλευτικού προσωπικού, µε την Προσλήψεις 5.500 νοσηλευτών πρόσληψη 5.500 µέµέσω ΑΣΕΠ και 2.000 γιατρών νοσηλευτών σω διαδικασιών σε διάστηµα έξι µηνών του ΑΣΕΠ, πέρα από το συνήθη προβλέπει ο νέος νόµος προγραµµατισµό. Σύµφωνα µάλιστα µε τον πρόεδρο του ΑΣΕΠ, οι προσλήψεις είναι δυνατό να ολοκληρωθούν µέσα σε ένα εξάµηνο. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και θέµατα τα οποία, αν και περιλαµβάνονταν στη συλλογική σύµβαση που υπεγράφη τον περασµένο ∆εκέµβριο, δεν πέρασαν στον νόµο. Μεταξύ αυτών, το ύψος των αποδοχών, οι προσλήψεις 2.500 γιατρών το 2010 η µη φορολόγηση των εφηµεριών όταν ο αριθµός τους υπερβαίνει τις 4 και η κατάργηση του πλαφόν των εφηµεριών.

22•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Με ενδιαφέρει

Αλλεργιολογικές Μονάδες νοσοκοµείων σε Αθήνα & Θεσσαλονίκη στη σελ. 53 Για περισσότερες πληροφορίες www.allallergy.net, www.allergia.gr

Αλλεργίες

Της Σοφίας Νέτα

Συνεργάστηκε ο ∆ηµήτρης Χατζής, Αλλεργιολόγος επ. καθηγητής Πανεπιστηµίου Αθηνών

Μύρισε άνοιξη… αλλά όχι για όλους

Τ

Συνήθη αλλεργιογόνα φυτά είναι η παριετάρια γνωστότερη ως «περδικάκι»- κάποια άγρια σιτηρά καθώς και η ελιά. Επίσης µπορεί να προκαλέσουν αλλεργία, αλλά πιο σπάνια, δέντρα όπως το πεύκο, το κυπαρίσσι ή το πεντάνευρο.

ην άνοιξη «ξυπνάµε» από τη χειµερία νάρκη, γινόµαστε πιο παραγωγικοί και η διάθεσή µας είναι ανεβασµένη. Όχι όµως όλων. Εξαιρούνται όσοι µαζί µε την άνοιξη υποδέχονται και τις αλλεργίες.Η κορύφωση των αλλεργιών παρατηρείται αυτή την εποχή, καθώς η ανθοφορία, σε συνδυασµό µε την καλοκαιρία και την αναπαραγωγή διαφόρων µικροοργανισµών και εντόµων, οδηγεί στην ύπαρξη µεγάλων ποσοτήτων αλλεργιογόνων στην ατµόσφαιρα. Οι πιο κοινές εποχικές αλλεργίες είναι οι αλλεργίες που επηρεάζουν το αναπνευστικό σύστηµα και τα µάτια. Μιλάµε κυρίως για την αλλεργική ρινίτιδα και την αλλεργική επιπεφυκίτιδα. Η αλλεργική ρινίτιδα οφείλεται κατά κύριο λόγο στη γύρη των λουλουδιών. Πλήττει περίπου το 20% του πληθυσµού και πιθανά συµπτώµατα που τη συνοδεύουν είναι το συνάχι, η βουλωµένη µύτη, ο πονοκέφαλος, το φτέρνισµα και ο ξηρός βήχας. Η αλλεργική επιπεφυκίτιδα οφείλεται κι αυτή στη γύρη των φυτών και τους διάφορους αιωρούµενους µικροοργανισµούς. Προσβάλλει συχνότερα τους έφηβους και τους νέους και συνοδεύεται από µέτρια έως σοβαρά ενοχλήµατα στα µάτια, όπως φαγούρα, «κάψιµο», δακρύρροια, κοκκίνισµα, «τσίµπλιασµα» και φωτοφοβία. Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει πως ένα στα τρία άτοµα εκδηλώνει κάποια αλλεργία σε δεδοµένη στιγµή της ζωής του. Σύµφωνα µε αυτές , τέσσερις είναι οι βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν άµεσα την πιθανότητα εµφάνισης κοινών αλλεργικών παθήσεων: α) κληρονοµικότητα β) πρώιµη έκθεση του ατόµου σε οποιαδήποτε «ξένη» ουσία γ) ρύπανση του περιβάλλοντος δ) επιβάρυνση της ατµόσφαιρας στους εσωτερικούς χώρους. «Ο βασικότερος λόγος που ενοχοποιείται για την αύξηση των αλλεργιών είναι ο δυτικός

τρόπος ζωής» υποστηρίζει ο αλλεργιολόγος ∆ηµήτρης Χατζής (Diplomate ΑΒΡ & ΑΒΑΙ, ass. professor, Columbia University, ΝΥ., επ. καθηγητής Πανεπιστηµίου Αθηνών). «Η µόλυνση του περιβάλλοντος, αυξηµένη χρήση των αντιβιοτικών, τα πρόσθετα και τα συντηρητικά που περιέχουν τα τρόφιµα, όλα αυτά έχουν επίσης επηρεάσει ώστε οι αλλεργίες να αφορούν σήµερα το ένα τέταρτο του παγκόσµιου πληθυσµού». Οι αλλεργίες είναι πιο συχνές στα παιδιά. Προσβάλλουν 1 στα 5, ενώ η αναλογία στους ενήλικους είναι ένας στους 9. Οι εποχικές αλλεργίες εκδηλώνονται στα παιδιά µετά τα 6-8 έτη και γίνεται πιο έντονη στα 20-30 χρόνια. Η ευαισθησία στη γύρη αρχίζει, συνήθως, µετά την ηλικία των τριών ετών, γιατί χρειάζονται τουλάχιστον τρεις περίοδοι άνοιξης για να ευαισθητοποιηθεί ο οργανισµός. Κάποιες φορές η αλλεργία µπορεί να είναι

επικίνδυνη και να προκαλέσει µόνιµη βλάβη, όπως χρόνιο άσθµα. Επικίνδυνη µπορεί να είναι και η αναφυλαξία, µια επείγουσα κατάσταση, η οποία µπορεί να οδηγήσει σε σοκ. Τα σηµαντικότερα µέτρα αντιµετώπισης είναι ο εφοδιασµός µε φάρµακα άµεσης δράσης και αποφυγή του υπεύθυνου αιτίου. Αυτό συχνά είναι πολύ δύσκολο, καθώς οι απειροελάχιστες ποσότητες αλλεργιογόνου που µπορεί να προκαλέσουν αναφυλαξία στα ευαίσθητα άτοµα, δεν αναγράφονται στα συστατικά των τυποποιηµένων παρασκευασµάτων ή αναγράφονται µε άγνωστα ονόµατα. Η συνηθέστερη θεραπεία που ακολουθείται για την αντιµετώπιση των συµπτωµάτων είναι τα αντισταµινικά φάρµακα, τα οποία έχουν αποτέλεσµα µόνο όσο χορηγούνται. Τα αντισταµινικά είναι κατασταλτικά φάρµακα, ωστόσο, και έχουν πάντα κάποιες παρενέργειες.

Μακροχρόνια η θεραπεία των αλλεργιών Ένας αποτελεσµατικός τρόπος αντιµετώπισης των αλλεργιών είναι η απευαισθητοποίηση (desensitization). Όπως εξηγεί ο κ. Χατζής, «Στις θεραπείες απευαισθητοποίησης δίνουµε στον πάσχοντα το αλλεργιογόνο στο οποίο είναι αλλεργικός, ελεγχόµενο, σε µικρές δόσεις οι οποίες βαθµιαία αυξάνονται ώστε να επιτευχθεί η αναγκαία ανοχή». «Στην αρχή το αλλεργιογόνο δινόταν µόνο µε εµβόλια, ενέσιµα. Σήµερα δίνεται και µε υπο-

γλώσσια».Η θεραπεία της απευαισθητοποίησης διαρκεί 3-5 χρόνια και το κόστος είναι αρκετά ακριβό (500-700 ευρώ το τρίµηνο), καλύπτεται ωστόσο από τα περισσότερα ασφαλιστικά ταµεία. Η θεραπεία απευαισθητοποίησης ή ανοσοθεραπεία εφαρµόζεται εδώ και 100 χρόνια. Η µέθοδος αυτή εφαρµόζεται µε µεγάλη επιτυχία, περίπου 80%. Θεραπεία µε 100% επιτυχία είναι µόνο µία: η αποφυγή

των αλλεργιογόνων. Η πρόληψη των εποχικών αλλεργιών δεν είναι πάντα δυνατή, Θεραπεία µε 100% επιτυωστόσο συνιστάται χία είναι µόνο µία: η απο(σε όσους έχουν προφυγή των αλλεργιογόνων διάθεση) η αποφυγή επισκέψεων σε πάρκα από τον ασθενή και δάση την άνοιξη και η διατήρηση κλειστών των παραθύρων στο αυτοκίνητο, µε ανοιχτούς µόνο τους αεραγωγούς.

•IN•VITRO•23

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Ουρικό Οξύ

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ...

1 Οι απαγορευµένες

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

τροφές

Αποφύγετε ή ελαττώστε τα πλούσια σε πουρίνες τρόφιµα, όπως είναι τα εντόσθια, τα κυνήγια, τα αµύγδαλα, οι σαρδέλες, το σκουµπρί, η ρέγκα, οι αντζούγιες, τα µύδια και το αυγοτάραχο.

2 Όχι στο αλκοόλ,

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

ναι στο νερό

Αποφύγετε ή µειώστε δραστικά σε περίπτωση που υπερβάλετε, την κατανάλωση αλκοόλ. Τα ποτά που προέρχονται από ζύµωση απαγορεύονται, ενώ αυτά που προέρχονται από απόσταξη επιτρέπονται σε πολύ µικρές ποσότητες και όχι σε καθηµερινή βάση. Την ίδια στιγµή αυξήστε την ποσότητα του νερού που πίνετε. Όσο περισσότερο, τόσο το καλύτερο, ειδικά εάν ανήκετε σε εκείνους που οι νεφροί τους δυσκολεύονται να αποβάλλουν το ουρικό οξύ.

3Η Βραστά ή ψητά ΣΥΜΒΟΥΛΗ ψάρια και πουλερικά

Μειώστε στο ελάχιστο την κατανάλωση κόκκινου κρέατος. Προτιµήστε κυρίως τα ψάρια και τα πουλερικά, κι αυτά σε µικρές ποσότητες. Τα τηγανιτά είναι καλό να αποφεύγονται. Το βράσιµο και το ψήσιµο είναι ο ενδεδειγµένος τρόπος παρασκευής τους.

4 Η ποσότητα…

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

µετράει

Αυξήστε την κατανάλωση τροφίµων που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες όπως τα δηµητριακά, το ρύζι και τα φρούτα. Φυσικά αποφύγετε τις µεγάλες ποσότητες και τα βαριά γεύµατα αργά τη νύχτα.

5 «Ρίξτε» τη ζυγαριά

Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ

σταδιακά

Εάν είστε υπέρβαρος, ξεκινήστε την προσπάθεια να χάσετε βάρος σταδιακά. Όχι στη γρήγορη και απότοµη απώλεια βάρους. Το προτιµότερο είναι µαζί µε τη δίαιτα να ξεκινήσετε και κάποια ελαφρά άσκηση, έστω και περπάτηµα.

Το... «βασιλικό» οξύ

Α

ν ζείτε µε το άγχος για το τι θα φάτε και τι θα πιείτε για να µην ανέβει το ουρικό οξύ, πρέπει να γνωρίζετε ότι µε τη σωστή ενηµέρωση µπορείτε να «τιθασεύσετε» το σηµαντικό αυτό δείκτη υγείας. Η ποδάγρα, που την έλεγαν και «νόσο των βασιλιάδων» πριν από πολλά χρόνια στην κεντρική Ευρώπη, δεν ήταν παρά το σύµπτωµα του πρησµένου ποδιού, εξαιτίας της ουρικής αρθρίτιδας που προκαλείται από το αυξηµένο ουρικό οξύ. Η ποδάγρα, που εµφανιζόταν αποκλειστικά σε βασιλείς και άρχοντες, συνδεόταν µε την καλοπέραση και την άφθονη κατανάλωση τροφής και αλκοόλ. Σήµερα, που οι εποχές έχουν αλλάξει και δεν χρειάζεται να είσαι βασιλιάς για να τρως ψητά κρέατα και να πίνεις κρασιά και µπίρες, το πρόβληµα αφορά εξίσου πλούσιους και φτωχούς και κανείς πλέον δεν αισθάνεται τυχερός αν είναι «καλοζωισµένος». Τα τελευταία χρόνια, όπως αναφέρει η παθολόγος Αναστασία Μοσχοβάκη, έχει τεκµηριωθεί η σύνδεση σε κάποιες περιπτώσεις, του αυξηµένου ουρικού οξέος µε το µεταβολικό σύνδροµο.

δή ο οργανισµός τις παράγει σε µεγάλες ποσότητες. Σε µειωµένη απέκκριση ουρικού οξέος από τους νεφρούς, όταν οι νεφροί δυσκολεύονται να το αποβάλλουν.

Β

Όταν η τιµή του ουρικού οξέος ξεπεράσει τα 7mg , µπορεί να δηµιουργηθούν άλατα και κρύσταλλοι που επικάθονται στις αρθρώσεις και υπάρχει ο κίνδυνος να προκαλέσουν φλεγµονή (ουρική αρθρίτιδα). Αυτό συµβαίνει περίπου στο 20% όσων έχουν υψηλές τιµές ουρικού οξέως, 20% όσων έχουν υψηλές καθώς υπεισέρχονται κι άλλοι παράτιµές ουρικού οξέος, γοντες για να εκδηίσως εµφανίσουν λωθεί η αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα όπως η κληρονοµικότητα. Ένας άλλος κίνδυνος από αυξηµένο ουρικό οξύ είναι οι κρύσταλλοι να αθροιστούν στους νεφρούς, προκαλώντας νεφρική βλάβη ή νεφρολιθίαση.

Το ουρικό οξύ είναι το τελικό προϊόν του µεταβολισµού των πουρινών (πρωτεϊνών) και κυκλοφορεί στο αίµα όλων µας. Λέγεται ουρικό επειδή τα δύο τρίτα της ποσότητας που έχουµε, καταλήγει στα ούρα. Η αύξηση των τιµών του οφείλεται: Σε υπερπαραγωγή πουρινών, λόγω λήψης µεγάλων ποσοτήτων µε την τροφή ή επει-

Α

Συνεργάστηκε η παθολόγος Αναστασία Μοσχοβάκη

Υπάρχει κάποιος τρόπος να καταλάβουµε πότε είναι ανεβασµένο; Η αύξηση του ουρικού οξέος είναι πολύ συχνή στην εποχή µας και συνήθως είναι εργαστηριακό εύρηµα στο κλασικό check up, χωρίς να συνυπάρχουν απαραίτητα συµπτώµατα. Όλοι οι άνθρωποι δεν παρουσιάζουν την ίδια ευαισθησία στις βλαπτικές επιδράσεις του αυξηµένου ουρικού οξέος. Όταν υπάρχουν συµπτώµατα, συνήθως αυτά είναι πρήξιµο των αρθρώσεων και πόνοι, κολικός νεφρού ή διαταραχές ούρησης.

24•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Healthy tips All about diet

+

Πέντε γεύµατα την ηµέρα τα κι+ λά…κάνουν πέρα! Καθιερώστε πολλά και µικρά γεύµατα (πρωι-

∆ιαιτητικές επιλογές υπάρχουν και εκτός σπιτιού, αρκεί φυσικά να τις αναζητήσουµε. Για παράδειγµα, αντί για τυρόπιτα ή σπανακόπιτα προτιµήστε ένα κουλούρι Θεσσαλονίκης, ένα σάντουιτς µε µαύρο ψωµί, τυρί µε χαµηλά λιπαρά, τοµάτα και γαλοπούλα, 2-3 κράκερς ή µια µπάρα δηµητριακών.

νό, µεσηµεριανό, βραδινό και δυο µικρά ενδιάµεσα γεύµατα), ώστε το στοµάχι σας να είναι πάντα γεµάτο και εσείς να πεινάτε λιγότερο. Εννοείται ότι όλα τα γεύµατα πρέπει να είναι χαµηλής θερµιδικής αξίας.

+

Ξεκινήστε την προσπάθεια καταναλώνοντας τις µισές ποσότητες φαγητού από αυτές που συνηθίζατε να τρώτε. Ένας καλός τρόπος για να το πετύχετε είναι να χρησιµοποιείτε µικρότερο πιάτο. Με τον τρόπο αυτό, και το πιάτο θα έχετε γεµάτο και το στοµάχι σας χορτάτο!

+

Συνδυάστε τη δίαιτα µε τη φυσική δραστηριότητα. Από το απλό περπάτηµα έως και την αερόβια γυµναστική, η άσκηση αυξάνει τη συνολική ενέργεια που δαπανά ο οργανισµός και βελτιώνει τον βασικό µεταβολισµό, «καίγοντας» περισσότερες θερµίδες. Παράλληλα, βοηθά στη µεγαλύτερη απώλεια λιπώδους ιστού (λίπους), ενώ συµβάλλει στο να χάνουµε λιγότερο µυϊκό ιστό.

+

ood g

Και η δίαιτα θέλει το… γλυκό της! «Ανταµείψτε» τον οργανισµό σας µε ένα γλυκό που θα συνδυάζει γεύση και λίγες θερµίδες. Προτιµήστε ένα µε δυο κοµµατάκια µαύρης σοκολάτας, 1 µπάρα δηµητριακών µε λίγες θερµίδες, λίγο παστέλι, ένα κουταλάκι γλυκό κουταλιού. Καλό είναι να καταναλώσετε το γλυκό µετά το γεύµα, όταν δεν είστε πεινασµένοι και εποµένως θα καταναλώσετε µικρότερη ποσότητα.

+

Τέρµα η αναβλητικότητα και το «από ∆ευτέρα δίαιτα»! Πάρτε την απόφαση να χάσετε κιλά και θα έχετε κάνει το πιο σηµαντικό βήµα. Θέστε ρεαλιστικούς και πραγµατοποιήσιµους στόχους, δηλαδή να είστε το πολύ µέχρι 4-6 κιλά πιο αδύνατοι κάθε µήνα.

Κρατήστε ηµερολόγιο. Σύµφωνα µε µελέτη του Κέντρου Έρευνας για την υγεία Kaiser Permanente, οι άνθρωποι που καταγράφουν καθηµερινά την ποσότητα, αλλά και το είδος της τροφής που καταναλώνουν, χάνουν διπλάσιο σωµατικό βάρος. Το «διαιτητικό» ηµερολόγιο αποτελεί έναν εύκολο τρόπο για να καταλάβουµε από πού προέρχονται οι περιττές θερµίδες, λένε οι ερευνητές.

Προσπαθήστε να τρώτε αργά + + και να µασάτε καλά τις τροφές. Ο εγκέφαλος χρειάζεται τουλάχιστον 15-20 λεπτά για να αντιληφθεί το αίσθηµα του κορεσµού. Όταν τρώµε µε αργό ρυθµό, δίνουµε τη δυνατότητα στον εγκέφαλό µας να καταλάβει ότι χόρτασε και να µας στείλει το µήνυµα ότι πρέπει να σταµατήσουµε το φαγητό.

Ανακαλύψτε στο νερό τον πιο πιστό σας σύµµαχο! Οι ειδικοί συστήνουν την κατανάλωση 1.5-2 λίτρων υγρών την ηµέρα, καθώς η αυξηµένη πρόσληψή τους -ειδικά πριν και µετά το φαγητόενισχύει το αίσθηµα κορεσµού µε αποτέλεσµα να τρώµε λιγότερο. Περιορίστε ή αντικαταστήστε υγρά που πίνατε και σας «φόρτωναν» µε θερµίδες (αναψυκτικά, αλκοολούχα ποτά) µε νερό ή άλλα ροφήµατα χωρίς την προσθήκη ζάχαρης.

•IN•VITRO•25

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Φρούτα µε µέτρο! Οι ειδικοί συστήνουν να καταναλώνου-

µε τουλάχιστον 3 µερίδες φρούτων καθηµερινά. Προσοχή στο µέγεθος του φρούτου (πρέπει να είναι µικρού ή µεσαίου µεγέθους) καθώς και στα φρούτα που έχουν περισσότερες θερµίδες και σάκχαρα (µπανάνα, σύκο, σταφύλι). Περιορίστε τους χυµούς φρούτων, καθώς έχουν πιο πολλές θερµίδες, αφού για την παρασκευή τους απαιτούνται περισσότερα του ενός φρούτα.

-

Αποφύγετε να πηγαίνετε στο σούπερ µάρκετ νηστικοί. Η πείνα αποτελεί κακό σύµβουλο στις επιλογές µας, καθώς µας κάνει να αγοράζουµε τρόφιµα µε πολλές θερµίδες και σε µεγάλες ποσότητες.

-

Μέλι εναντίον ζάχαρης, σηµειώσατε Χ. Η θερµιδική αξία µιας κουταλιάς του γλυκού µέλι είναι λίγο µεγαλύτερη από την αντίστοιχη ποσότητα ζάχαρης. Ωστόσο, το µέλι υπερτερεί όσον αφορά στη θρεπτική αξία, καθώς αποτελεί τροφή πλούσια σε ιχνοστοιχεία και µέταλλα, γι’ αυτό και συστήνεται η κατανάλωσή του. Προσοχή όµως, µην το παρακάνετε. Περιορίστε την κατανάλωση µελιού στη φρυγανιά του πρωινού ή στο απογευµατινό σας ρόφηµα.

bad -

Προσοχή στα light προϊόντα. Όσα τρόφιµα φέρουν την ένδειξη light δε σηµαίνει απαραίτητα ότι στερούνται θερµίδων. Απλά, οι θερµίδες που περιέχουν είναι λιγότερες από εκείνες του αντίστοιχου τροφίµου στην πλήρη του µορφή. Αποφύγετε τις υπερβολές και φυσικά µην ξεχνάτε να διαβάζετε τις ετικέτες των τροφίµων προκειµένου να δείτε ποια έχουν πραγµατικά λίγες θερµίδες.

Ακούστε το µυαλό και όχι το στοµάχι σας. Μην περιµένετε να πεινάσετε για να φάτε, γιατί το πιο πιθανό είναι ότι θα καταναλώσετε περισσότερη ποσότητα από αυτή που χρειάζεστε. Τρώγοντας µια ή δυο φορές την ηµέρα, επιβραδύνονται οι καύσεις του οργανισµού µε αποτέλεσµα σταδιακά να µη χάνετε βάρος. Καθιερώστε συγκεκριµένες ώρες για κάθε ένα από τα γεύµατα της ηµέρας.

Τσιµπολογήµατα…STOP! Ξεχάστε -λάτε την παλιά σας συνήθεια να µασουσυνέχεια κάτι, καθώς έτσι παίρνετε «άσκοπες» θερµίδες και δεν χορταίνετε. Η τάση για τσιµπολόγηµα διαρκεί ελάχιστα λεπτά της ώρας και για να «ξεχαστείτε» µπορείτε να ασχοληθείτε µε κάτι άλλο.

-

Μην αρχίζετε και τελειώνετε την ηµέρα σας πάνω σε µια ζυγαριά! Ελέγξτε το σωµατικό σας βάρος κάθε 15 µέρες, επιλέγοντας µια συγκεκριµένη µέρα της εβδοµάδας. Ζυγιστείτε αµέσως µόλις ξυπνήσετε, χωρίς να φοράτε ρούχα και αφού πρώτα έχετε επισκεφθεί την τουαλέτα.

-

Μην πειραµατίζεστε µε τη δίαιτα που έκανε η φίλη/ος σας. Το ότι εκείνη/ος έχασε κιλά δεν σηµαίνει ότι θα συµβεί και µε εσάς το ίδιο. Η προσπάθεια για απώλεια κιλών διαφέρει από άνθρωπο σε άνθρωπο, καθώς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως την ηλικία, το φύλο, το ύψος, το βασικό µεταβολισµό, τις συνήθειες και τον τρόπο ζωής. Ιδανική δίαιτα είναι εκείνη που είναι «κοµµένη και ραµµένη» στα µέτρα του κάθε ανθρώπου.

Ξεκινήστε τη µέρα σας µε φαγητό. Το πρώτο -καθώς γεύµα της ηµέρας είναι το σηµαντικότερο, παρέχει στον οργανισµό την ενέργεια

που χρειάζεται για να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της ηµέρας, ρυθµίζοντας έτσι το αίσθηµα της πείνας. Αυτό βέβαια δε σηµαίνει ότι µπορείτε να τρώτε ό,τι θέλετε. Και εδώ ισχύει ο κανόνας των διαιτητικών επιλογών.

26•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

(A)σθενές φύλο Καλοήθεις παθήσεις του προστάτη

Αντιµετώπιση

«Π

ροστατεύει» τον άνδρα, εµπλουτίζοντας το σπέρµα του µε απαραίτητες ουσίες. Αν και ... προστάτης όµως, δεν παραµένει αλώβητος. Οι δύο καλοήθεις παθήσεις του, δηλαδή οι προστατίτιδες και η υπερπλασία, όχι µόνο ταλαιπωρούν µεγάλη µερίδα του ανδρικού πληθυσµού, αλλά συχνά πλήττουν και την εικόνα του εραστή.

Για τη θεραπεία της προστατίτιδας, µπορεί να χρειαστεί ακόµη και εισαγωγή σε νοσοκοµείο. Σε κάθε περίπτωση πάντως, τα ισχυρά αντιβιοτικά έχουν τον πρώτο λόγο. Ανάλογα µε το περιστατικό, διαµορφώνεται εποµένως και η αγωγή µε αντιβιοτικά ή άλλα φάρµακα όπως αντιφλεγµονώδη ή φάρµακα που διευκολύνουν την ούρηση. Φαρµακευτική αγωγή µπορεί να δοθεί και για την υπερπλασία του προστάτη ώστε να µειωθεί ο όγκος του αδένα ή να περιοριστούν τα ενοχλήµατα κατά την ούρηση. ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ: ΠΟΤΕ ΤΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ∆ΡΟΜΟΣ Ο δρόµος οδηγεί αναγκαστικά προς το χειρουργείο όταν η κατάσταση επιδεινώνεται και ο ασθενής παρατηρεί: • κατακράτηση ούρων • αίµα στα ούρα • δηµιουργία «πέτρας» στην ουροδόχο κύστη ή ταλαιπωρείται από ουρολοιµώξεις που επιµένουν Ο χρυσός κανόνας στη χειρουργική θεραπεία, εξηγεί ο ουρολόγος - ανδρολόγος, κ. Κ. Ρόκκας, παραµένει η αφαίρεση του αδένα µέσα από την ουρήθρα χωρίς να γίνονται τοµές. Σύγχρονες µέθοδοι χρησιµοποιούν και τεχνολογία λέιζερ, ενώ σε ειδικές περιπτώσεις, όταν δηλαδή ο προστάτης έχει διογκωθεί πάρα πολύ ή υπάρχουν και άλλες ανωµαλίες, γίνεται η κλασική ανοικτή προστατεκτοµή.

Προστάτης και σεξουαλική ζωή Τελευταίες πολυεθνικές µελέτες έχουν δείξει ότι ανάλογα µε τη σοβαρότητα των συµπτωµάτων στο κατώτερο ουροποιητικό σύστηµα, αυξάνει και ο κίνδυνος για την εµφάνιση σεξουαλικών διαταραχών στον άνδρα της τρίτης ηλικίας. Το γήρας ουκ έρχεται µόνο, αλλά φέρνει µαζί του αλλαγές. Μεταξύ αυτών και ορµονικές που έχουν ως αποτέλεσµα τη µείωση της σεξουαλικής δραστηριότητας. Ωστόσο, διαταραχές στη σεξουαλική ζωή µπορεί να προκαλέσουν και οι θεραπευτικοί χειρισµοί για την αντιµετώπιση της υπερπλασίας του προστάτη. Οι χειρουργικές µέθοδοι αντιµετώπισης του προβλήµατος, τόσο αυτές που γίνονται µε τοµές όσο και εκείνες που γίνονται µε τη χρήση ενδοσκοπίου, προκαλούν αρκετά συχνά παλίνδροµη εκσπερµάτιση. Αυτό σηµαίνει ότι κατά την εκσπερµάτιση το σπέρµα δεν κατευθύνεται προς την έξοδο της ουρήθρας, αλλά προς την ουροδόχο κύστη. Παλίνδροµη εκσπερµάτιση µπορεί να προκαλέσουν και κάποια από τα φάρµακα που χορηγούνται όπως επίσης και διαταραχές στη σεξουαλική επιθυµία, τη στύση ή µείωση του όγκου του σπέρµατος.

«Οι προστατίτιδες είναι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο οι άνδρες, ηλικίας µικρότερης των 50 ετών, επισκέπτονται τον ουρολόγο τους. Υπερπλασία εµφανίζει 1 στους 2 άνδρες, ηλικίας 60-69 ετών».

ΠΡΟΣΤΑΤΙΤΙ∆ΕΣ Όταν κάποιος έχει εµφανίσει οξεία µικροβιακή προστατίτιδα, σηµαίνει ότι µικρόβια ή άλλοι µικροοργανισµοί έχουν προκαλέσει οξεία φλεγµονή στον προστάτη. Η µόλυνση οφείλεται συνήθως στη σεξουαλική επαφή και τα συµπτώµατα κάθε άλλο παρά απαρατήρητα περνούν. Υψηλός πυρετός και έντονη δυσκολία κατά την ούρηση. Πώς γίνεται η διάγνωση; Από το ιστορικό, την κλινική εικόνα, µια καλλιέργεια ούρων και µια δακτυλική εξέταση. Στον αντίποδα, η χρόνια µικροβιακή προστατίτιδα, κατά την οποία ο ασθενής αισθάνεται πόνο και ευαισθησία στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, δυσκολία κατά την ούρηση αλλά εµφανίζει και σεξουαλικές δυσλειτουργίες, όπως διαταραχές της ερωτικής επιθυµίας, της στύσης και της εκσπερµάτισης. Προστατίτιδα µπορεί να υπάρχει και χωρίς συµπτώµατα. Εντοπίζεται τυχαία, όταν για άλλους λόγους γίνεται βιοψία του προστάτη. Σε αυτή την περίπτωση, ο ασθενής δε χρειάζεται θεραπεία παρά µόνο εάν παρουσιάζει ταυτόχρονα και προβλήµατα γονιµότητας. ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Όσο ο άνδρας µεγαλώνει,

Του ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

µεγαλώνει κι ο προστάτης µαζί του, εξηγεί ο ουρολόγος -ανδρολόγος, κ. Κωνσταντίνος Ρόκκας. Γι’ αυτό όµως, δεν ευθύνεται µόνο η ηλικία, αλλά και ορµονικοί λόγοι. Έτσι αυξάνουν οι πιθανότητες να εµφανιστούν συµπτώµατα στο ουροποιητικό σύστηµα. Ο διογκωµένος προστάτης φράζει την ουρήθρα, µε αποτέλεσµα ο ασθενής να έχει: • µείωση της ακτίνας και του όγκου των ούρων • διακοπτόµενη ούρηση • δυσκολία έναρξης της ούρησης • αίσθηµα ότι η ουροδόχος κύστη δεν αδειάζει • πόνο στο κάτω µέρος της πλάτης, τη λεκάνη και το άνω µέρος των µηρών. Πολλοί ασθενείς σηκώνονται από το κρεβάτι τους 3 και 4 φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας για να ουρήσουν. Σε προχωρηµένα στάδια µάλιστα, ο ασθενής δεν µπορεί καν να ουρήσει και το πρόβληµα αντιµετωπίζεται πλέον µόνο στο νοσοκοµείο. Μια σειρά εξετάσεων δίνουν τη διάγνωση της υπερπλασίας του προστάτη. Εκτός από τη λήψη του ιστορικού, είναι απαραίτητη η δακτυλική εξέταση του προστάτη, η ανάλυση ούρων αλλά και η µέτρηση του PSA στο αίµα. Ανάλογα µε την περίπτωση µπορεί να χρειαστεί να γίνουν και πιο ειδικές εξετάσεις, όπως η µέτρηση της ροής των ούρων ή υπερηχογραφήµατα.

Συνεργάστηκε ο Κωνσταντίνος Ρόκκας, Ουρολόγος-Ανδρολόγος ∆/ντής Ανδρολογικού Τµήµατος Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

Προστάτευσέ τον...

28•IN•VITRO•

Kεφαλαλγία Cover story

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

•IN•VITRO•29

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Θανάσης Τροµπούκης, ∆ήµητρα Τζούβελη Συνεργάστηκε ο ∆ήµος- ∆ηµήτρης Μητσικώστας ∆ιευθυντής Νευρολογικής Κλινικής Ν.Ν.Α.

To κεφάλι µου πάει να...

σπάσει Όταν έχω πονοκέφαλο, νιώθω ότι το κεφάλι µου πάει να σπάσει. Τόσα χρόνια, όχι µόνο εγώ, αλλά και πολλοί επιστήµονες θεωρούσαµε ότι η κεφαλαλγία, ο πονοκέφαλος δηλαδή, έχει να κάνει µόνο µε τη διαστολή ή τη συστολή των αγγείων όταν το αίµα φτάνει στο κεφάλι. Όλες οι νεότερες έρευνες αποδεικνύουν ότι ο πονοκέφαλος είναι νευροαγγειακό φαινόµενο. ∆ηλαδή η αιτία του εντοπίζεται στη λειτουργία των νευρώνων - έτσι λέγονται τα εγκεφαλικά κύτταρα- και έµµεσα σε αυτή των αγγείων. Ένας προς ένας, οι µύθοι που σχετίζονται µε την κεφαλαλγία «καταρρέουν». Είναι λάθος, λένε οι ειδικοί, να συνδέουµε τον πονοκέφαλο µε την αρτηριακή πίεση. Η πίεση πρέπει να “χτυπήσει κόκκινο”, να ξεπεράσει δηλαδή τα 200-230 mm Hg, για να µας πιάσει πονοκέφαλος. Αλλά ούτε και η µυωπία ή οποιαδήποτε άλλη διαθλαστική ανωµαλία των µατιών µου φταίει. Μόνο το οξύ γλαύκωµα ενοχοποιείται για κρίσεις κεφαλαλγίας. Επίσης, µόνο η οξεία ιγµορίτιδα µπορεί να κάνει πονοκέφαλο. Είναι λάθος να αποδίδουµε κάθε πονοκέφαλο στο αυχενικό σύνδροµο. Τις περισσότερες φορές αυτό που συνηθίζουµε να λέµε αυχενικό σύνδροµο δεν είναι τίποτε άλλο από κεφαλαλγία τύπου τάσεως. Κάποιοι πίστεψαν την προηγούµενη δεκαετία ότι το άγχος είναι

βασικός παράγοντας πρόκλησης πονοκεφάλου. Οι επιστήµονες σήµερα είναι κατηγορηµατικοί. Αν κάποιος φέρει τα ένοχα γονίδια, για παράδειγµα της ηµικρανίας, θα εµφανίσει τουλάχιστον µία κρίση το εξάµηνο ακόµη και αν είναι ο πιο ήρεµος άνθρωπος του κόσµου. Αν βέβαια το άγχος συνυπάρχει µε το γενετικό υπόβαθρο, η κρίση αυτή είναι πιθανό να επαναλαµβάνεται κάθε µήνα ή ακόµη και κάθε βδοµάδα. Άλλοι επιστήµονες βιάστηκαν να ενοχοποιήσουν ορισµένες συνήθειές µας. Πίστεψαν, για παράδειγµα, ότι η κατανάλωση σοκολάτας ευθύνεται για την εµφάνιση πονοκεφάλων. Η νεότερη άποψη λέει ότι τον πρώτο λόγο στην πρωτοπαθή κεφαλαλγία έχουν τα γονίδια. Οι τροφές ή οι συνήθειές µας απλά πυροδοτούν µία κρίση. Η κατάρρευση ιατρικών µύθων κάθε φορά είναι εντυπωσιακή. ∆εν πρόκειται όµως για επιφανειακές και «άχρηστες» πληροφορίες. Αντίθετα, καταρρίπτοντας ένα µύθο, οι επιστήµονες έρχονται πιο κοντά στην αλήθεια, που στην προκειµένη περίπτωση είναι νέες θεραπείες κατά της κεφαλαλγίας. Τα τελευταία χρόνια, νέες φαρµακευτικές ουσίες έχουν βοηθήσει σηµαντικά στην ανακούφιση των ασθενών µε χρόνιους ή παροδικούς πονοκεφάλους. Μ.Κ.

30•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Kεφαλαλγία Cover story

Μ

Ο χάρτης του πόνου

Κάθε πόνος έχει την ερµηνεία του αναλόγως µε το πού «χτυπάει».

01

όνο όσοι βιώνουν τον πονοκέφαλο ξέρουν πραγµατικά τι σηµαίνει. Μοιάζει σαν να δέχονται «σφυριές» στο κεφάλι ή σαν να τους σφίγγει µία µέγγενη. Για τους επιστήµονες όµως κάθε πόνος δεν είναι ίδιος. Η ταξινόµηση της κεφαλαλγίας είναι το βασικότερο βήµα για µια αποτελεσµατική θεραπεία. ∆ύο είναι τα είδη των κεφαλαλγιών: οι πρωτοπαθείς (δεν εκδηλώνονται ως σύµπτωµα κάποιας άλλης πάθησης) και οι δευτεροπαθείς (εκδηλώνονται ως σύµπτωµα κάποιας άλλης πάθησης). Η ΣΥΧΝΌΤΕΡΗ ΜΟΡΦΉ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΎΣ ΚΕΦΑΛΑΛΓΊΑΣ είναι η κεφαλαλγία τύπου τάσεως. Πρόκειται για έναν σχετικά ήπιο πονοκέφαλο. Μέχρι πριν λίγα χρόνια, οι ειδικοί θεωρούσαν ότι η κεφαλαλγία τύπου τάσεως οφείλεται σε µυϊκούς σπασµούς. Νεότερες οι έρευνες καταρρίπτουν αυτή τη θεωρία. Οι επιστήµονες υποψιάζονται ότι οφείλεται στις διακυµάνσεις συγκεκριµένων χηµικών ουσιών του εγκεφάλου (τη σεροτονίνη, τις ενδορφίνες κ.α.). Η διαταραχή αυτών των ουσιών φαίνεται ότι ενεργοποιεί συγκεκριµένα σηµεία του πόνου στον εγκέφαλο ενώ παρεµβαίνει και στην ικανότητά του να καταστείλει τον πόνο. Η κεφαλαλγία τύπου τάσεως διαρκεί από µισή ώρα έως µία ολόκληρη εβδοµάδα και είναι πιο συχνή στις γυναίκες. Αν στη διάρκεια ενός µήνα ο πόνος εµφανιστεί τουλάχιστον 15 φορές, τότε αυτού του τύπου η κεφαλαλγία θεωρείται χρόνια.

02

Ηµικρανία: ο πόνος χαρακτηρίζεται σαν σφυριές στη µία ή και στις δύο πλευρές του κεφαλιού. Συνυπάρχουν συµπτώµατα όπως ναυτία, τάση προς έµετο, εµετός, φωτοφοβία (υπερβολική ενόχληση από το φως), ηχοφοβία (υπερβολική ενόχληση από τους θορύβους) κα οσµοφοβία (υπερβολική ενόχληση από τις µυρωδιές).

Κεφαλαλγία τύπου τάσεως: εκδηλώνεται µε πόνο που είναι σαν πίεση σε όλο το κεφάλι ή εντοπίζεται στον αυχένα και δεν προκαλεί συνοδά συµπτώµατα, εκτός από ζαλάδα µερικές φορές.

03 Αθροιστική κεφαλαλγία: εµφανίζεται µόνο στο µάτι και διαρκεί το πολύ 2 ώρες. Το µάτι που πονά κλείνει (πέφτει δηλαδή το βλέφαρο), κοκκινίζει και δακρύζει.

σµού. Στην κρίση ηµικρανίας ο ασθενής αισθάνεται έντονο πόνο, νιώθει άρρωστος, και πρέπει να ξαπλώσει. Η κρίση διαρκεί από 4 έως 72 ώρες. Μπορεί να εµφανιστεί αρκετές φορές µέσα στον µήνα ή µόλις δύο φορές το χρόνο. Ο ακριβής µηχανισµός που προκαλεί µία ηµικρανική κρίση παραµένει άγνωστος. Οι ειδικοί εντούτοις θεωρούν ότι διαταράσσεται η χηµική ισορροπία του εγκεφάλου και συγκεκριµένα η λειτουργία του τριδύµου νευρικού συστήµατος, µε αποτέλεσµα την αγγειοδιαστολή των αιµοφόρων αγγείων στην περιοχή και την εµφάνιση του πόνου.

∆ΕΎΤΕΡΗ ΣΕ ΣΥΧΝΌΤΗΤΑ ΕΜΦΆΝΙΣΗΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΉΣ ΚΕΦΑΛΑΛΓΊΑ ΕΊΝΑΙ Η ΗΜΙΚΡΑΝΊΑ. Εµφανίζεται κυρίως στις γυναίκες και υπολογίζεται ότι αφορά το 8% του ελληνικού πληθυ-

Τα µυστικά Η αιτία των πονοκεφάλων µπορεί να κρύβεται στα δόντια σας. Μελέτες αναφέρουν ότι όσοι «τρίζουν» τα δόντια τους κατά τη διάρκεια του ύπνου, ενδεχοµένως εµφανίζουν κρίσεις ηµικρανίας.

Μην κοιµάστε µέσα στην ηµέρα για να σας περάσει ο πονοκέφαλος, λένε οι ειδικοί, γιατί διαταράσσετε την ισορροπία του ύπνου. Εξάλλου, η αϋπνία θα πυροδοτήσει µε µαθηµατική ακρίβεια νέες κρίσεις κεφαλαλγίας.

>

>

Η χαλάρωση και ο διαλογισµός «διώχνει» την ηµικρανία, υποστηρίζουν επιστήµονες µετά από τρίµηνη έρευνα. Συγκεκριµένα, αναφέρουν ότι ο συνδυασµός γιόγκα και ασκήσεων αναπνοής µειώνει κατά 70% την ένταση και τη συχνότητα των ηµικρανιών.

>

>

> Μία ώρα αεροβική άσκηση, τουλάχιστον δύο φορές την εβδοµάδα, ενδεχοµένως µειώνει την ένταση των κρίσεων ηµικρανίας. Γερµανός ερευνητής ωστόσο δηµοσίευσε ότι η γυµναστική δεν φαίνεται να µειώνει τη διάρκεια ή τη συχνότητα των κρίσεων.

«Κόψτε» το λίπος από τη διατροφή σας. Μελέτη σε 50 ασθενείς κατέγραψε µείωση της έντασης του πόνου στις κρίσεις κεφαλαλγίας και µικρή µείωση στη συχνότητα. Αδυνατίστε! Έχει αποδειχθεί ότι οι υπέρβαρες γυναίκες έχουν συχνότερες και εντονότερες ηµικρανίες.

ΟΙ ΟΡΜΌΝΕΣ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΊΚΕΣ κάνουν πιο συχνούς τους ηµικρανικούς πονοκεφάλους. Μάλιστα υπάρχει µία ειδική κατηγορία ηµικρανίας που ονοµάζεται καταµήνια, η οποία είναι δύσκολο να θεραπευτεί. Ξεκινά λίγο πριν ή ταυτόχρονα µε την έµµηνο ρύση και διαρκεί δύο ή τρεις ηµέρες. Σε αυτές τις γυναίκες οι ειδικοί δίνουν µία µικρή προφυλακτική αγωγή, η οποία λαµβάνεται 2 ηµέρες πριν την έναρξη της εµµήνου ρύσεως και διαρκεί συνολικά 5 ηµέρες. Ύφεση παρουσιάζουν οι ηµικρανικές κρίσεις κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης λόγω των ορµονικών αλλαγών στο σώµα των γυναικών. Μετά τον τοκετό, όµως, επανέρχονται. Επίσης στην εµµηνόπαυση, οι περισσότερες γυναίκες (2 στις 3) έχουν ύφεση του πονοκεφάλου. ΜΊΑ ΆΛΛΗ ΜΟΡΦΉ ΠΡΩΤΟΠΑΘΟΎΣ ΚΕΦΑΛΑΛΓΊΑΣ ΕΊΝΑΙ Η ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΉ ΚΕΦΑΛΑΛΓΊΑ. Πρόκειται για έναν ανδρικό πονοκέφαλο, που εντοπίζεται µόνο στο ένα µάτι και έχει την ιδιοµορφία ότι µπορεί να εµφανιστεί κάθε µέρα ή πολλές φορές την ηµέρα για µια χρονική περίοδο 2,3,4 µηνών. Μετά την πάροδο αυτού του χρόνου χάνεται και ξαναεµφανίζεται µετά από 1 έως 4 χρόνια. Πρόκειται για έναν τύπο πονοκεφάλου που δεν αντιµετωπίζεται εύκολα. ΠΑΡΆΞΕΝΟΣ… κι όµως αληθινός είναι ο πονοκέφαλος του σεξ. Είναι µία µορφή κεφαλαλγίας που εµφανίζεται συχνότερα στους άνδρες. Η κρίση ξεκινάει κατά τη διάρκεια του οργασµού και είναι πολύ έντονη. Υποχωρεί λίγη ώρα αργότερα.

•IN•VITRO•31

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Γ Ν Ω Μ Η...

αντιµετωπίσω τον πόνο. Ο δυνατός πονοκέφαλος δεν αντιµετωπίζεται µε πολλά φάρµακα, αλλά µε το σωστό φάρµακο. Τα πολλά φάρµακα σε συχνούς πονοκεφάλους πυροδοτούν από µόνα τους πονοκέφαλο και οδηγούν σε οδυνηρές καταστάσεις. ΤΡΙΤΟ ΛΑΘΟΣ: Ο πονοκέφαλος οφείλεται στο άγχος και δε χρειάζεται ιατρική συµβουλή. Μπορώ από µόνος/νη µου να χειριστώ το πρόβληµα αυτό, χρησιµοποιώντας τη µόρφωση, την εξυπνάδα και τη δύναµη του χαρακτήρα µου. Το άγχος δεν δηµιουργεί πόνο. Σε ένα άτοµο όµως, που έχει τα γονίδια του πονοκέφαλου, το άγχος αυξάνει τη συχνότητα των πονοκεφάλων και τους κάνει αφόρητους. Ακόµη και στις περιπτώσεις που οι πονοκέφαλοι εξαρτώνται πολύ Είναι εξαιρετικά σπάνιες οι από το άγχος, δεν περιπτώσεις που ένας πονοκέπρόκειται να φαλος δεν υποχωρεί µε τη σωµειωθούν/ θεραπευτούν στή φαρµακευτική θεραπεία χωρίς ιατρική βοήθεια. Χρειάζεται ιατρική θεραπεία, γιατί έτσι και αλλιώς, ούτε το άγχος µπορεί να αντιµετωπιστεί χωρίς βοήθεια. Το άγχος είναι µια γονιδιακή κατάσταση και δεν αντιµετωπίζεται ούτε µε τη µόρφωση, ούτε µε την εξυπνάδα, ούτε µε τη δύναµη του χαρακτήρα, παρά µόνο καλύπτεται από αυτά. ΤΕΤΑΡΤΟ ΛΑΘΟΣ: Οι πονοκέφαλοι δεν θεραπεύονται, πρέπει να µάθω να ζω µ’ αυτούς. Όλοι οι πονοκέφαλοι θεραπεύονται σε µεγάλο βαθµό. Είναι εξαιρετικά σπάνιες οι περιπτώσεις που ένας πονοκέφαλος δεν υπο-

Ta λάθη των ασθενών Του ∆ήµου- ∆ηµήτρη Μητσικώστα*

E

*∆ιευθυντής Νευρολογικής Κλινικής Ν.Ν.Α. Αντιπρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας & Γενικός Γραµµατέας Ευρωπαϊκής Οµοσπονδίας Κεφαλαλγίας

άν ο πονοκέφαλος αποτελεί το ένα πρόβληµα, τότε τα λάθη που κάνουν οι ασθενείς συνθέτουν ένα ακόµα µεγαλύτερο πρόβληµα. Λανθασµένες αντιλήψεις και µύθοι που περιβάλλουν την κεφαλαλγία καθιστούν τη θεραπεία του πονοκεφάλου µια δύσκολη υπόθεση. ΠΡΩΤΟ ΛΑΘΟΣ: Ο πονοκέφαλος είναι µια απλή περίπτωση που µπορώ να αντιµετωπίσω µόνος/µόνη µου. Ένας πονοκέφαλος τις περισσότερες φορές είναι όντως µια απλή περίπτωση που αντιµετωπίζεται µε ένα απλό αναλγητικό. Οι συχνοί όµως πονοκέφαλοι απαιτούν πάντα ιατρική βοήθεια και χειρισµό. Όπως και ένας ξαφνικός πονοκέφαλος, που ξεκινά σαν χτύπηµα στο κεφάλι µαζί µε εµετούς, χρειάζεται επίσης ιατρική συµβουλή. Αυτό που κάνει έναν πονοκέφαλο ανησυχητικό είναι κατ’ αρχήν η µεγάλη συχνότητά του (να εµφανίζεται δηλαδή περισσότερες από 3 φορές στο µήνα) και κατά δεύτερο λόγο µερικά χαρακτηριστικά του. ∆ΕΥΤΕΡΟ ΛΑΘΟΣ: Στο δυνατό πονοκέφαλο µπορώ να πάρω πολλά φάρµακα για να

Η αύρα της ηµικρανίας Ένας στους πέντε ασθενείς µε ηµικρανία εµφανίζει αύρα πριν τον πονοκέφαλο. Μια κατάσταση που εκδηλώνεται µε συγκεκριµένα νευρολογικά συµπτώµατα – από την όραση, την αισθητικότητα και το λόγο- και διαρκεί από 5 λεπτά έως και 1 ώρα. Σπάνια ένας άνθρωπος έχει µόνο ηµικρανία µε αύρα. Συνήθως, εµφανίζει και ηµικρανία χωρίς αύρα, ενώ υπάρχουν ασθενείς που έχουν αύΓυναίκες άνω των 45 µε ηµικρανιρα χωρίς πονοκέφαλο. κή αύρα ενδεχοµένως έχουν αυΗ πιο συχνή µορφή ξηµένο κίνδυνο εµφάνισης καραύρας εκδηλώνεδιαγγειακής νόσου ται µε συµπτώµατα από την όραση (οπτική αύρα). Το οπτικό πεδίο αλλάζει και ο άνθρωπος βλέπει σαν πίσω από έναν καταρράκτη. Τα χρώµατα αναβοσβήνουν, ενώ µπορεί να υπάρχει και έλλειµµα στο οπτικό πεδίο, το οποίο µεγαλώνει. Ταυτόχρονα, ο ασθενής µπορεί να αισθάνεται µούδιασµα σε κάποιο σηµείο του σώµατος (αισθητική αύρα), να µην µπορεί να µιλήσει καλά (δυσφασική αύρα). Επίσης, ενδέχεται να υπάρχει και πάρεση, αλλά αυτή η περίπτωση αποτελεί µια ξεχωριστή κατηγορία ηµικρανίας, που ονοµάζεται ηµιπληγική ηµικρανία.

χωρεί µε τη σωστή φαρµακευτική θεραπεία. Αλλά ακόµη και σε αυτή την περίπτωση, ειδικές χειρουργικές επεµβάσεις δίνουν λύση. ΠΕΜΠΤΟ ΛΑΘΟΣ: Τα φάρµακα δεν είναι απαραίτητα για τη θεραπεία των συχνών πονοκεφάλων. Όλοι οι συχνοί πονοκέφαλοι, αναξάρτητα ποιας µορφής είναι (δηλαδή ηµικρανία, κεφαλαλγία τύπου τάσεως, αθροιστική κεφαλαλγία, κλπ.), θεραπεύονται µε φάρµακα που πρέπει να παίρνει κανείς καθηµερινά, γιατί µόνο έτσι θα µειωθεί η συχνότητά τους. Άλλες συµπληρωµατικές θεραπείες µπορεί επίσης να βοηθούν (όπως η βιοανάδραση και η ψυχοθεραπεία), αλλά ο βασικός κορµός της θεραπείας είναι πάνοτε τα φάρµακα. ΕΚΤΟ ΛΑΘΟΣ: Οι πονοκέφαλοι περνούν µε θεραπείες της εναλλακτικής ιατρικής. Οι θεραπευτικές επιδόσεις της εναλλακτικής ιατρικής δεν έχουν δοκιµαστεί µε τους κανόνες της κλινικής επιστήµης, που απαιτεί τυχαιοποιηµένες κλινικές µελέτες παράλληλα µε εικονικό φάρµακο ή εικονική θεραπεία (για την περίπτωση του βελονισµού). Στην πραγµατικότητα οι θεραπείες αυτές έχουν αποτελεσµατικότητα επειδή εκµεταλλεύονται τη θετική προσδοκία του αρρώστου, όπως το εικονικό φάρµακο. Και τα φάρµακα εκµεταλλεύονται αυτή την προσδοκία των ασθενών, αλλά έχει αποδειχθεί ότι εκτός από αυτό έχουν επιπλέον θεραπευτικό όφελος. Αν κάποιος/α δεν θέλει να υποβληθεί σε φαρµακοθεραπεία λόγω φοβίας απέναντι στα φάρµακα, τότε δεν έχει άλλη επιλογή ωστόσο, από την εναλλακτική ιατρική.

32•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Kεφαλαλγία Cover story

Οι 7 παράγοντες

Ένοχοι για την εµφάνιση ηµικρανίας σε γενετικά προδιατεθειµένα άτοµα

Ψυχολογία Ό, τι µας βγάζει από τη ρουτίνα, ακόµα και το Σαββατοκύριακο ενοχοποιείται για την ηµικρανία. Επίσης τα έντονα συναισθήµατα. Μελέτες συνδέουν την ηµικρανία µε την εµφάνιση διπολικής διαταραχής.

Φάρµακα Τα φάρµακα που λαµβάνουµε για την καρδιά, όπως για τη στηθάγχη και την υπέρταση, ενδέχεται να πυροδοτήσουν την εµφάνιση ηµικρανίας. Ενοχοποιούνται επίσης τα αντισυλληπτικά χάπια.

Φάρµακα για την κεφαλαλγία Μία σπάνια µορφή πονοκεφάλου είναι η συνεχής ηµικρανία. Αφορά µόνο µία πλευρά του κεφαλιού και είναι συνεχής για µήνες. Πιο σπάνια είναι η παροξυσµική ηµικρανία η οποία διαρκεί έως 20 λεπτά και εµφανίζεται συχνά µέσα στην ηµέρα.

Στην κεφαλαλγία τύπου τάσεως και στην ηµικρανία, η φαρµακευτική αγωγή διακρίνεται σε δύο βασικές κατηγορίες. Στα φάρµακα που προσπαθούν να προλάβουν την εκδήλωση κεφαλαλγίας και σε εκείνα που χορηγούνται την ώρα της κρίσης. ΠΡΟΦΥΛΑΚΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Η προφυλακτική φαρµακευτική αγωγή συστήνεται στις περιπτώσεις των συχνών πονοκεφάλων. Στην κεφαλαλγία τύπου τάσεως περιλαµβάνει τη λήψη αντικαταθλιπτικών φαρµάκων, όπως της αµιτριπτυλίνης και της βενλαφαξίνης. Στην ηµικρανία ο ασθενής ενδέχεται να παίρνει αρκετά χάπια κάθε ηµέρα για να προλάβει µία κρίση. Τα φάρµακα αυτά δεν είναι σχεδιασµένα ειδικά για την ηµικρανία. ∆ιεθνώς υπάρχουν 4 φαρµακευτικές ουσίες που έχουν αποδείξει ότι είναι αποτελεσµατικές στην προφυλακτική θεραπεία της ηµικρανίας: η φλουναριζίνη (αναστολέας ιόντων ασβεστίου), η τοπιραµάτη (αντιεπιληπτικό), το βαλπροϊκό (αντιεπιληπτικό) και η προπρανολόλη (αναστολέας β). Η τελευταία ουσία είναι φάρµακο που δινόταν παλιά για την πίεση και τις ταχυκαρδίες. Παλαιότερα, στην προφυλακτική θεραπεία συµπεριλαµβανόταν και η αµιτριπτυλίνη, που είναι αντικαταθλιπτικό. Σήµερα εντούτοις θεωρείται ότι δεν βοηθά τόσο στην ηµικρανία όσο στην κεφαλαλγία τύπου τάσεως.

ΤΗΝ ΩΡΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Στην κεφαλαλγία τύπου τάσεως, τη στιγµή που λαµβάνει χώρα ο πονοκέφαλος χορηγούνται απλά αναλγητικά ή µη στεροειδή αντιφλεγµονώδη, τα οποία χορηγούνται και στην ηµικρανία. Αυτά είναι η ιβοπρουφένη, η δικλοφενάκη και η ναπροξένη. Στις ισχυρές κρίσεις ηµικρανίας χρησιµοποιούνται ειδικά αντιηµικρανικά φάρµακα, οι τριπτάνες. Πρόκειται για φάρµακα της τελευταίας Τα αποτελέσµατα των µελετών 15ετίας. Την επόµενη για τη χρήση του µπότοξ στην χρονιά αναµένεηµικρανία είναι διφορούµενα ται να κυκλοφορήσει ένα καικαι απαιτείται περαιτέρω έρευνα νούργιο φάρµακο για την αντιµετώπιση της ηµικρανικής κρίσης, που είναι ανταγωνιστής του υποδοχέα του CGRP. Είναι ένα πεπτίδιο, ας πούµε σαν νευροµεταβιβαστής, που κατά τη διάρκεια της ηµικρανικής κρίσης έχει αποδειχτεί ότι κατακλύζει την κυκλοφορία στον εγκέφαλο. Η ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΗΜΙΚΡΑΝΙΑΣ; Μέχρι στιγµής χρησιµοποιείται κατά των ρυτίδων του δέρµατος. Σε ορισµένες περιπτώσεις ασθενών, όµως, η τοξίνη της αλλαντίασης τύπου Α, ευρέως γνωστή και ως µπότοξ, έχει συµβάλλει στη µείωση της συχνότητας και της έντασης της ηµικρανίας. Ο µηχανισµός µέσω του οποίου συµβαίνει αυτό δεν είναι ακόµη γνωστός, αν και εικάζεται ότι η χορήγηση της τοξίνης ενδεχοµένως προκαλεί αλλαγές στο νευρικό σύστηµα, οι οποίες τροποποιούν την τάση που έχει ένας άνθρωπος να εµφανίσει ηµικρανία. Ωστόσο, τα αποτελέσµατα των επιστηµονικών µελετών είναι διφορούµενα και απαιτείται περαιτέρω έρευνα.

>

Φύλο Εµφανίζεται κυρίως στις γυναίκες (αναλογία 4 γυναίκες προς 1 άνδρα). Φαίνεται ότι οι γυναικείες ορµόνες αυξάνουν τη συχνότητα των ηµικρανικών κρίσεων µε αύρα, σύµφωνα µε τελευταία µελέτη.

>

∆ιατροφή ∆εν αποτελεί αιτία της ηµικρανίας, αλλά πυροδοτικό µηχανισµό. Μελέτη αναφέρει ότι τυρί και σοκολάτα πυροδοτούν µία κρίση σε ποσοστό 16,5%, ενώ το αλκοόλ σε ποσοστό 28,4%.

>

>

Περιβάλλον Οι απότοµες εναλλαγές από το κρύο στη ζέστη ενδεχοµένως πυροδοτούν την εµφάνιση ηµικρανίας. Ενοχοποιούνται τα έντονα φώτα αλλά και οσµές όπως αρώµατα, µπογιές, ακόµα και του τσιγάρου.

>

>

> Κληρονοµικότητα Περίπου 2 στους 3 ασθενείς µε ηµκρανία την έχουν κληρονοµήσει από την οικογένειά τους. Αν έχει ηµικρανίες ο ένας γονέας, θα τις εµφανίσει και το παιδί του σε ποσοστό 50%.

Τρόπος ζωής Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο κρίσεων ηµικρανίας. Εξίσου ευθύνεται η παράλειψη γευµάτων ή η έντονη πείνα, ο πολύς ή λίγος ύπνος, οι εξαντλητικές δίαιτες και η σωµατική κούραση.

Εναλλακτικά… Ταυτόχρονα µε τη θεραπεία που µας έχει συστήσει ο ειδικός ιατρός και µετά από συζήτηση µαζί του, µπορούµε να ακολουθήσουµε ορισµένες εναλλακτικές θεραπείες, για τις οποίες αν και δεν υπάρχουν σαφή επιστηµονικά δεδοµένα ότι βοηθούν στις κεφαλαλγίες, εντούτοις φαίνεται ότι ανακουφίζουν ορισµένους ασθενείς. ΒΌΤΑΝΑ: Ορισµένα βότανα φαίνεται ότι ενδεχοµένως προφυλάσσουν από την εκδήλωση κεφαλαλγίας. Πρόκειται για τα βότανα πύρεθρον και πετασίτης, τα οποία όµως δεν πρέπει να καταναλωθούν από παιδιά και γυναίκες κατά τη διάρκεια της εγκυµοσύνης ή του θηλασµού. ΒΙΤΑΜΊΝΕΣ: Έρευνες αναφέρουν ότι η λήψη βιταµίνης Β-2 ενδεχοµένως προλαµβάνει την ηµικρανία. Οµοίως, το συνένζυµο Q10 ανακουφίζει ορισµένους ασθενείς. Το συµπλήρωµα µαγνησίου, σύµφωνα µε ορισµένες µελέτες, προστατεύει έναν ασθενή από την εκδήλωση κεφαλαλγίας. Ωστόσο άλλες µελέτες δεν έχουν καταφέρει να το αποδείξουν. ΜΑΣΆΖ: Συστήνεται σε εκείνους που έχουν µυϊκούς σπασµούς στη βάση του κεφαλιού, του αυχένα και των ώµων. ∆εν αντιµετωπίζει την πρωταρχική αιτία των κεφαλαλγιών αλλά τη µυϊκή ένταση, η οποία ίσως πυροδοτεί µία κρίση ηµικρανίας. ΒΙΟΑΝΆ∆ΡΑΣΗ (BIOFEEDBACK): Πρόκειται για µία εναλλακτική θεραπεία, η οποία φαίνεται ότι είναι αποτελεσµατική. Με τη βοήθεια ενός µηχανήµατος, στέλνονται στο σώµα ηλεκτροµαγνητικά κύµατα, τα οποία σκοπεύουν στην εξουδετέρωση παθολογικών ηλεκτροµαγνητικών κυµάτων που εκπέµπονται λόγω κάποιας πάθησης. ΒΕΛΟΝΙΣΜΌΣ: Αποτελεί πλέον µέρος των ιατρείων κεφαλαλγίας, καθώς φαίνεται ότι είναι αποτελεσµατικός στην αντιµετώπιση της κεφαλαλγίας σε συνδυασµό µε την κλασική θεραπευτική αγωγή. (Για περισσότερες πληροφορίες σελ. 48)

•IN•VITRO•33

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

tips για την ηµικρανία

Ιατρεία Κεφαλαλγίας σε Αθήνα & Θεσσαλονίκη στη σελ. 53 Για περισσότερες πληροφορίες www.headaches.gr, www.mayoclinic.com

top 10 1

Κρατάµε ηµερολόγιο των κρίσεων ηµικρανίας. Είναι σηµαντικό να σηµειώνουµε µε ακρίβεια τι φάγαµε αλλά και τη δραστηριότητά µας 24 ώρες πριν την κρίση.

2

Αποφεύγουµε την υπερκατανάλωση αλκοόλ (ιδιαίτερα το κόκκινο κρασί), καφέ και τσάι.

3

Όταν αγοράζουµε τυποποιηµένα τρόφιµα, ελέγχουµε την ετικέτα για την παρουσία νιτρικών αλάτων, τα οποία χρησιµοποιούνται για τη συντήρηση των τροφίµων.

4

Αποφεύγουµε να τρώµε κινέζικη κουζίνα. Περιέχει γλουταµινικό µονονάτριο το οποίο θεωρείται ότι πυροδοτεί κρίσεις ηµικρανίας.

5

Καταναλώνουµε όσο το δυνατόν λιγότερη (ή και καθόλου) σοκολάτα, θαλασσινά, κρεµµύδια και χοιρινό, καθώς ενοχοποιούνται ότι ευθύνονται για την εκδήλωση ηµικρανίας σε προδιατεθειµένα άτοµα.

6

Έχουµε σταθερό πρόγραµµα ύπνου. Η αϋπνία αλλά και ο υπερβολικός ύπνος ενδεχοµένως µας «σπάνε» το κεφάλι.

7

∆εν κάνουµε αλόγιστη χρήση παυσιπόνων καθώς έχουν το αντίθετο αποτέλεσµα, δηλαδή προκαλούν πονοκέφαλο αντί να µας ανακουφίζουν.

8

Την ώρα της κρίσης σταµατάµε ό, τι κάναµε και αποσυρόµαστε σε ένα σκοτεινό και ήσυχο δωµάτιο. Ενδεχοµένως να είναι χρήσιµο να βάλουµε µία κοµπρέσα στο µέτωπό µας.

9

Αναγνωρίζουµε τον πονοκέφαλο πριν ξεσπάσει. Αρκετές ώρες πριν την κρίση ίσως να έχουµε τάση να καταναλώσουµε γλυκά, να είµαστε ασυνήθιστα υπερδραστήριος/α ή αντίθετα να έχουµε υπνηλία.

10

∆εν αφήνουµε άδειο το στοµάχι µας. Αν πάσχουµε από ηµικρανίες, φροντίζουµε να καταναλώνουµε τουλάχιστον 5 γεύµατα µέσα στην ηµέρα.

Άννα Βλάχου - Τόλη

«Έµαθα να συζώ µε την ηµικρανία» Η ζωή της είναι συνυφασµένη µε την ηµικρανία. Η κυρία Άννα Βλάχου – Τόλη εµφάνισε τα πρώτα συµπτώµατα σε ηλικία 8 ετών. «∆εν θα ξεχάσω ποτέ εκείνη τη στιγµή. Ήταν βράδυ και είχα πέσει για ύπνο µε βρεγµένα µαλλιά. Ξαφνικά, ένιωσα έναν τροµερό πονοκέφαλο». Ήταν η πρώτη της «επαφή» µε µια κατάσταση που θα την ακολουθούσε για το υπόλοιπο της ζωής της…

ζονται µε την ηµικρανία. Ξεκίνησε να υιοθετεί εναλλακτικούς τρόπους γυµναστικής. Γυµναζόταν πάντα, αλλά τώρα έβαλε στο ηµερήσιο πρόγραµµά της τη γιόγκα, το πιλάτες, τον διαλογισµό, την αερόβια άσκηση. Απέφευγε να ξενυχτάει. Φρόντιζε να «ακούει» το σώµα της. Κάθε φορά που αντιλαµβανόταν ότι θα ξεκινούσε µία κρίση, λάµβανε τα µέτρα της.

∆εν χρειάστηκε ποτέ να µην πάει σχολείο εξαιτίας κάποιας κρίσης. Όσο περνούσαν τα χρόνια, όµως, τα προβλήµατα επιδεινώνονταν. ∆ιαγνώστηκε µε ηµικρανία στην ηλικία των 18 ετών. «Η ηµικρανία µε ακολουθούσε παντού. Στις σπουδές, στην εργασία µου, στην οικογένειά µου. Τα πράγµατα δυσκόλεψαν πολύ όταν ξεκίνησα να έχω και αύρα. Τότε άρχισα να αισθάνοµαι ότι βρίσκοµαι σε πλήρη αναπηρία».

«Το πιο σηµαντικό όµως είναι ότι έµαθα να αποφορτίζω το µυαλό µου από το καθηµερινό άγχος και τις έγνοιες. Είναι κάτι που κάνω στην αρχή και το τέλος κάθε ηµέρας. Βοήθησαν φυσικά και οι εναλλακτικοί τρόποι γυµναστικής που ακολουθώ».

Κάθε φορά που είχε κρίση ηµικρανίας, αναγκαζόταν να κάθεται σε ένα δωµάτιο µε κλειστά παράθυρα. ∆εν µπορούσε να µιλήσει. ∆εν έβλεπε καλά. Έφευγε συχνά από τη δουλειά της. ∆εν ήταν δυνατό να φροντίσει τα παιδιά της. «Άρχισα να νιώθω ότι δεν είµαι παραγωγική. Και αυτό ήταν οδυνηρό. Ήµουν ένας νέος άνθρωπος µε δουλειά και οικογένεια. Αποφάσισα λοιπόν να πάρω δραστικά µέτρα. Αποφάσισα να νικήσω την ηµικρανία!». Άρχισε να προσέχει τη διατροφή της, αποφεύγοντας όσα τρόφιµα γνώριζε ότι σχετί-

Στην περίπτωση της κυρίας Άννας Βλάχου- Τόλη η ηµικρανία αποτελεί µια καθαρά οικογενειακή υπόθεση. Η µητέρα της υπέφερε από την πάθηση, όπως υποφέρει τώρα και η µια από τις τρεις κόρες της. «Η συµβουλή που δίνω στην κόρη µου είναι αυτό που έχω βιώσει εγώ η ίδια. Με την ηµικρανία “συζείς” σε όλη σου τη ζωή, είναι το έτερόν σου ήµισυ και είναι στο χέρι στου να έχεις αρµονικές σχέσεις µε αυτή».

Παθήσεις που µας “σπάνε” το κεφάλι Ένας πονοκέφαλος µπορεί να εκδηλώνεται ως σύµπτωµα κάποιας άλλης πάθησης. Οι αιτίες που τον προκαλούν είναι πολλές, άλλοτε αθώες και άλλοτε επικίνδυνες για τη ζωή του ανθρώπου. ΛΟΙΜΏΞΕΙΣ: Οξεία ιγµορίτιδα, µηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα. Ηµικρανία και µηνιγγίτιδα µοιάζουν πολύ στον τρόπο εκδήλωσής τους και διαφοροποιούνται σε δυο µόνο συµπτώµατα. Στη µηνιγγίτιδα συνυπάρχει πυρετός και αυχενική δυσκαµψία. ΧΡΉΣΗ ΦΑΡΜΆΚΩΝ: Τα νιτρώδη φάρµακα που χορηγούνται σε καρδιοπαθείς πολλές φορές ενοχοποιούνται για την πρόκληση κεφαλαλγίας. Επίσης η υπερκατανάλωση παυσίπονων για την αντιµετώπιση των πονοκεφάλων. ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΌΣ ΣΤΟ ΚΕΦΆΛΙ: Ο πονοκέφαλος µπορεί να εµφανιστεί στο σηµείο που χτυπήσαµε ή και σε ολόκληρο το κεφάλι. Επίσης ενδέχε-

ται να εµφανιστεί ακόµη και µετά από ένα λιγότερο σοβαρό τραυµατισµό. Ο πόνος σε µερικές περιπτώσεις διαρκεί ακόµη και µήνες. ΑΓΓΕΙΑΚΌ ΠΡΌΒΛΗΜΑ: Ανεύρυσµα εγκεφάλου, υπαραχνοειδής Ο πονοκέφαλος ενδέχεται αιµορραγία, ενδοεγκεφαλική αιµορνα εµφανιστεί ακόµη και ραγία προκαλούν µετά από ένα λιγότερο ξαφνικό έντονο πόνο στο κεφάλι, ο σοβαρό τραυµατισµό οποίος συνοδεύεται και από νευρολογικά συµπτώµατα, όπως παράλυση ενός τµήµατος του σώµατος. ΌΓΚΟΣ ΕΓΚΕΦΆΛΟΥ: Αν και σπανιότερα, ένας όγκος στον εγκέφαλο µπορεί να εκδηλωθεί µε πονοκέφαλο, που συνήθως εµφανίζει σταδιακή επιδείνωση και µπορεί να συνοδεύεται και από άλλα συµπτώµατα, όπως τάση για εµετό.

34•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Review Επιδηµιολογικές µελέτες στην Ελλάδα

Τα εύθραυστα αγγεία µας Τα καρδιαγγειακά νοσήµατα αποτελούν τη νούµερο ένα αιτία θανάτου παγκοσµίως. Στην Ελλάδα, σχεδόν ένας στους δυο θανάτους οφείλεται σε έµφραγµα του µυοκαρδίου ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Τα τελευταία 30 χρόνια, η καρδιαγγειακή θνητότητα αυξήθηκε κατά 27,8%, όταν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες καταγράφηκε µείωση έως και 70%. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι µέσα σε λίγες δεκαετίες οι Έλληνες από την πρώτη θέση που κατείχαν ως ο λαός µε τo χαµηλότερo ποσοστό θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήµατα, σήµερα καταλαµβάνουν την ένατη θέση στην κατάταξη µε τα µεγαλύτερα ποσοστά θνητότητας από στεφανιαία νόσο. Τι συνέβη και ήρθαν τα πάνω κάτω; Η µελέτη ΑΤΤΙΚΗ της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών δείχνει ότι οι σύγχρονοι Έλληνες εµφανίζουν πολλούς παράγοντες κινδύνου και αυξηµένα ποσοστά νοσηρότητας: 38,2% των ανδρών και 23,9% των γυναικών έχουν υπέρταση. Μόνο το 15% φαίνεται να ρυθµίζει την αρτηριακή πίεση. Ένας στους τρεις έχει τιµές ολικής χοληστερόλης πάνω από τα επιθυµητά όρια (200mg/dl). Το 25,2% των ανδρών και 14,6% των γυναικών πάσχουν από µεταβολικό σύνδροµο, ένα «κοκτέιλ» παραγόντων που οδηγούν σε καρδιαγγειακή νόσο. Ο σύγχρονος Έλληνας διατρέχει 11% κίνδυνο να εκδηλώσει έµφραγµα του µυοκαρδίου ή άλλη καρδιαγγειακή νόσο τα επόµενα 5 χρόνια της ζωής του. Το αντίστοιχο ποσοστό για τις γυναίκες είναι 6%. Τα ποσοστά θνησιµότητας από καρδιαγγειακά αίτια στην πενταετία παρακολούθησης των εθελοντών ήταν ίδια και για τα δύο φύλα (160 θάνατοι/10.000 άτοµα).

Το σχόλιο:

«Παρά το γεγονός ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις υποχωρούν σε αρκετές χώρες, στη χώρα µας φαίνεται ότι βρισκόµαστε ακόµα σε τροχιά ανόδου. Η εξήγηση είναι πολύ απλή και αφορά στη µεγάλη έκταση των παραγόντων κινδύνου στον Ελληνικό πληθυσµό (κάπνισµα, χοληστερόλη, αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, καθιστική ζωή, έλλειψη άσκησης, παχυσαρκία κ.λπ.). Με αυτά τα δεδοµένα το µέλλον από πλευράς καρδιαγγειακής υγείας δεν διαγράφεται ευοίωνο. Αν θέλουµε να αντιµετωπίσουµε τα καρδιαγγειακά νοσήµατα (έµφραγµα µυοκαρδίου κ.λπ.), η λύση είναι να τα προλάβουµε και όπως έδειξε και η εµπειρία άλλων χωρών, είναι µονόδροµος. Με την υγιεινή διατροφή, την άσκηση και µείωση των παραγόντων κινδύνου, που ευνοούν την αθηροσκλήρωση, µπορούµε να το επιτύχουµε». Χρήστος Πίτσαβος Αναπληρωτής Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών

Tης ∆ήµητρας Τζούβελη

Η υγεία των Ελλήνων σε αριθµούς Σύµφωνα µε τη µελέτη ΑΤΤΙΚΗ, οι άνθρωποι που ακολουθούν την παραδοσιακή µεσογειακή διατροφή εµφανίζουν 17% µικρότερο κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο, ανεξάρτητα από τα λοιπά χαρακτηριστικά της υγείας τους

Λ

ίγες δεκαετίες πριν, ήµασταν «πρωταθλητές» στη µακροβιότητα. Σήµερα κατέχουµε µόλις την 11η θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη. Τι άλλαξε µέσα σε αυτά τα χρόνια και από τους πιο υγιείς Ευρωπαίους γίναµε ένας λαός µε πολλά προβλήµατα υγείας; Ο τρόπος που επιλέξαµε να ζούµε, απαντούν οι επιστήµονες. Οι σύγχρονοι Έλληνες δεν θυµίζουµε σε τίποτε τους πρόγονούς µας. «Αντικαταστήσαµε» τη µεσογειακή διατροφή, που έχει χαρακτηριστεί ως η διατροφή – πρότυπο, µε το δυτικού τύπου διατροφικό µοντέλο. Βγάλαµε από την καθηµερινότητά µας τη σωµατική δραστηριότητα και πλέον «ασκούµαστε» µόνο στο… τιµόνι ή την τηλεόραση. Γίναµε αδρανείς, υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Μετατραπήκαµε σε µανιώδεις καπνιστές, µε αποτέλεσµα να είµαστε

από τους πιο θεριακλήδες Ευρωπαίους. Φορτώσαµε τη ζωή µας µε άγχος και ξεχάσαµε τις απλές χαρές της ζωής. Και το χειρότερο, µάθαµε τα παιδιά µας να ζουν όπως ακριβώς και εµείς. Ο τρόπος µε τον οποίο ζούµε σήµερα κάθε άλλο παρά υγιεινός είναι. Το αποδεικνύουν άλλωστε και οι αριθµοί. Η κατάσταση της υγείας των Από πρωταθλητές στη µασύγχρονων Ελλήνων γίνεται αγαπηµένο κροβιότητα, σήµερα κατέθέµα πολλών επιστηχουµε µόλις την 11η θέση µονικών µελετών. Τα στην ευρωπαϊκή κατάταξη συµπεράσµατα τεσσάρων νεότερων ερευνών για τα καρδιαγγειακά νοσήµατα, τον καρκίνο, την παχυσαρκία στην παιδική και εφηβική ηλικία και τη σεξουαλική υγεία είναι αποκαλυπτικά και – για µια ακόµη φορά- ανησυχητικά. Ακόµα και αυτά που αφορούν τη σεξουαλική µας υγεία.

•IN•VITRO•35

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Ο καρκίνος προλαµβάνεται, αλλά εµείς...

Τα καλοαναθρεµένα µας! Οι Έλληνες µεγαλώνουµε υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά. Για τα σύγχρονα Ελληνόπουλα, η µεσογειακή διατροφή αποτελεί άγνωστη λέξη. Το φαγητό, από σπιτικό τείνει να γίνει φαγητό «απ’ έξω». Τα παιχνίδια ως µέθοδος φυσικής άσκησης γίνονται πλέον από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Ο ελεύθερος χρόνος «αξιοποιΣτους εφήβους, και ιδιαίτερα είται» µπροστά στην οθόνη της τηλεόραστα αγόρια, καταγράφεται αύσης. ξηση 50% στα ποσοστά παχυΕπιδηµιολογικές µεσαρκίας την τελευταία 10ετία λέτες της Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας, η µία για τους εφήβους και η άλλη για τα παιδιά, τα αποτελέσµατα της οποίας δηµοσιεύουµε για πρώτη φορά, αποτυπώνουν το µέγεθος του προβλήµατος: Το 31.2% των αγοριών και 26.5% των κοριτσιών ηλικίας έως 12 ετών είναι υπέρβαρα. Το 9.4% και 6.4% αντίστοιχα, είναι παχύσαρκα. Το 29.4% των αγοριών και 16.7% των κοριτσιών που βρίσκονται στην εφηβεία χαρακτηρίζονται ως υπέρβαρα. Παχύσαρκα είναι το 6.1% και το 2.7% αντίστοιχα.

Το 12.5% των αγοριών και 14.2% των κοριτσιών παιδικής ηλικίας έχουν κοιλιακή παχυσαρκία. Τα ποσοστά αυξάνουν στους εφήβους, µε το 13.5% των αγοριών και το 21.7% των κοριτσιών να αντιµετωπίζει πρόβληµα. Όσον αφορά τους εφήβους, και ιδιαίτερα τα αγόρια, καταγράφεται αύξηση 50% στα ποσοστά παχυσαρκίας την τελευταία δεκαετία.

Το σχόλιο:

«Το 80% των παχύσαρκων παιδιών ηλικίας 10-14 ετών µε τουλάχιστον έναν παχύσαρκο γονέα θα γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες. Η αύξηση της παχυσαρκίας σε παιδιά και εφήβους οδηγεί και σε αύξηση του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, που µε τη σειρά του ευθύνεται για µεταβολικές διαταραχές που συνδέονται µε αυξηµένο καρδιαγγειακό κίνδυνο. Οι προβλέψεις για το µέλλον είναι δυσοίωνες. Μπορούµε όµως να τις διαψεύσουµε, εάν παρέµβουµε στον τρόπο διατροφής των παιδιών».

Αν και η παχυσαρκία έχει αυξηθεί δραµατικά τα τελευταία χρόνια στους εφήβους, τα παιδιά των οικονοµικών µεταναστών στην Ελλάδα δεν εµφανίζουν σοβαρό πρόβληµα. Αυτό γιατί δεν έχουν αφοµοιώσει ακόµη τον δυτικό τρόπο διατροφής

Ιωάννης Ιωαννίδης Τέως Πρόεδρος Ελληνικής Ιατρικής Εταιρείας Παχυσαρκίας

Ο τρόπος ζωής των σύγχρονων Ελλήνων θέτει τις βάσεις για την αύξηση των περιστατικών και θανάτων από καρκίνο, που σήµερα φθάνουν τις 25.000 το χρόνο. Η πανελλαδική έρευνα για τον καρκίνο «HELLAS HEALTH II», που πραγµατοποιήθηκε από το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής, δείχνει ότι οι Έλληνες υιοθετούµε συνήθειες που είναι καταστροφικές για την υγεία µας: Το 40% καπνίζει καθηµερινά. Το µεγαλύτερο ποσοστό καπνιστών εµφανίζεται στις ηλικίες 18-36 (52,9%) και 37-56 (51,9%). ∆εν έχει σωµατική δραστηριότητα το 44.7% των γυναικών, το 34.5% των ανδρών και το 51% των ατόµων άνω των 57 ετών. Το χειρότερο µοντέλο διατροφής υιοθετούν τα άτοµα νεώτερης ηλικίας. Υπέρβαροι ή παχύσαρκοι είναι το 62.4% των ανδρών, το 53.1% των γυναικών. Μόνο το 59.4% των γυναικών έχει κάνει τεστ Παπανικολάου τα τελευταία 3 χρόνια. Λιγότερο συνεπείς στο ετήσιο ραντεβού µε τον γυναικολόγο είναι οι γυναίκες νεώτερης (21-29) και µεγαλύτερης (50-65) ηλικίας. Μόνο το 40.6% των ανδρών άνω των 50 ετών έχουν κάνει εξέταση µέτρηση PSA για τον καρκίνο του προστάτη την τελευταία τριετία. To 90% των Ελλήνων δηλώνει άγνοια για τις προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Το σχόλιο:

«Ο καρκίνος µπορεί να προληφθεί σε ποσοστό άνω του 60%. Αρκεί να διακόψουµε το κάπνισµα, να τρεφόµαστε σωστά, να ασκούµαστε, να έχουµε φυσιολογικό βάρος και να κάνουµε τις βασικές προληπτικές εξετάσεις. Αν συγκρίνουµε τα αποτελέσµατα της «HELLAS HEALTH II» (2008) µε τα αντίστοιχα της «HELLAS HEALTH I» (2006), θα δούµε ότι στα δυο χρόνια που µεσολάβησαν, οι συµπεριφορές υγείας των Ελλήνων δεν παρουσιάζουν καµία βελτίωση». Γιάννης Τούντας Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών

Αντικαταστήσαµε το σεξ µε την TV Κατακόρυφη µείωση της συχνότητας των σεξουαλικών επαφών τα τελευταία δυο χρόνια καταγράφουν οι έρευνες της Εταιρείας Μελέτης Ανθρώπινης Σεξουαλικότητας (Ε.Μ.Α.Σ.). Σήµερα, το 11% των Ελλήνων κάνει σεξ δυο φορές την εβδοµάδα, όταν το αντίστοιχο ποσοστό µόλις δυο χρόνια πριν (2006) άγγιζε το 29%. Πού αποδίδεται αυτή η µείωση; Οικονοµικά προβλήµατα, εργασιακό άγχος αλλά και τηλεόραση φαίνεται ότι «σκοτώνουν» την ερωτική ζωή των σύγχρονων Ελλήνων. Το 41% χαρακτηρίζει τα οικονοµικά προβλήµατα ως τον υπ’ αριθµόν ένα παράγοντα που επηρεάζει τη σεξουαλική ζωή. Ακολουθούν το

εργασιακό άγχος (21%) και τελευταία η ερωτική επαφή (16%). Από όσους βλέπουν τηλεόραση 2-3 ώρες την ηµέρα, το 44% Επτά στους δέκα Έλληνες κάνει σεξ µια φορά τον µήνα και χρησιµοποιούν το υπνοδωτο 3% δυο µε µάτιο για να… παρακολουτρεις φορές την εβδοµάδα. Από θήσουν τηλεόραση όσους παρακολουθούν τηλεόραση λιγότερο από 1 ώρα ηµερησίως, το 41% έχει σεξουαλική επαφή µια φορά την εβδοµάδα και µόνο το 8% µια φορά το µήνα.

Το σχόλιο:

«Οι άνθρωποι, ειδικά σήµερα κάτω από την πίεση των ασφυκτικών οικονοµικών προβληµάτων, της έλλειψης χρόνου, της ανασφάλειας για το µέλλον κυρίως των παιδιών τους, ξεχνούν τη χαρά της ζωής και τις ηδονές του έρωτα. Αν σε αυτά προστεθούν και οι ώρες τηλεθέασης, µπορούµε να καταλάβουµε γιατί η ερωτική ζωή των Ελλήνων έχει δεχτεί πλήγµα τα τελευταία χρόνια». Κώστας Κωνσταντινίδης Πρόεδρος Ε.Μ.Α.Σ., ΧειρουργόςΟυρολόγος- Ανδρολόγος

36•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Συνέντευξη Οι µεταµοσχεύσεις στην Ελλάδα

ΠEΤΡΟΣ ΑΛΙΒΙΖAΤΟΣ

H συγκίνηση δεν αρκεί,

Το όνοµα του Πέτρου Αλιβιζάτου έχει συνδεθεί µε τις µεταµοσχεύσεις καρδιάς στην Ελλάδα. Είναι ο δηµιουργός του προγράµµατος µεταµοσχεύσεων στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, το οποίο έχει από τα καλύτερα ποσοστά επιβίωσης παγκοσµίως. Ο Έλληνας καρδιοχειρουργός, που µαθήτευσε δίπλα στον «πατέρα» των µεταµοσχεύσεων καρδιάς Ρίτσαρντ Λάουερ και συνεργάστηκε µε τον σερ Μάγκντι Γιακούµπ, µιλά στο «IN VITRO» για το παρόν και το µέλλον των µεταµοσχεύσεων. Εκφράζει την αγωνία του για το µεταµοσχευτικό πρόγραµµα που δηµιούργησε και εξηγεί γιατί οι Έλληνες θα µπορούσαν να είναι «πρωταθλητές» στη δωρεά οργάνων.

Είστε, θα λέγαµε, ο ενορχηστρωτής των µεταµοσχεύσεων καρδιάς στην Ελλάδα. Πόσες µεταµοσχεύσεις έχετε κάνει µέχρι σήµερα; Από το 1996, οπότε και ξεκίνησε το πρόγραµµα µεταµοσχεύσεων στο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, έχουν γίνει 74 µεταµοσχεύσεις καρδιάς και 6 µεταµοσχεύσεις πνευµόνων. Βέβαια, τα πρώτα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα. Υπήρξε χρονιά που κάναµε µόνο δύο µεταµοσχεύσεις µέσα σε ένα χρόνο λόγω έλλειψης µοσχευµάτων και κακής δηµοσιότητας που είχε δηµιουργηθεί τότε µε το θέµα της νοµοθεσίας περί µεταµοσχεύσεων. Και σήµερα όµως τα πράγµατα δεν είναι καλύτερα όσον αφορά στη δωρεά οργάνων. Ως λαός εξακολουθούµε να έχουµε χαµηλό ποσοστό δωρεάς. Σκεφτείτε ότι από τις αρχές του 2009 δεν έχουµε κάνει µεταµόσχευση, γιατί δεν έχει υπάρξει κανένας ποιοτικός δότης. Στη χώρα µας οι δυνητικοί δότες είναι τόσοι πολλοί που θα µπορούσαµε όχι µόνο να καλύπτουµε τις δικές µας ανάγκες, αλλά να δίνουµε κιόλας όργανα σε άλλες χώρες. Έχουµε τα περισσότερα τροχαία στην Ευρώπη, 2.000 κάθε χρόνο, και οι δότες είναι 80-100 ενώ θα έπρεπε να είναι πενταπλάσιοι. Οι δυνητικοί δότες, λοιπόν, είναι πολλοί αλλά οι πραγµατικοί λίγοι. Οι γιατροί αναγνωρίζουν ότι κάποιος µπορεί να γίνει δωρητής οργάνων, αλλά η οικογένεια δεν δίνει τη συγκατάθεσή της. Ή δεν ερωτάται για να δώσει συγκατάθεση. Θεωρείτε, δηλαδή, ότι µερίδιο ευθύνης έχουν και οι ίδιοι οι γιατροί; Πιστεύω ότι το πρόβληµα ξεκινάει από τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. ∆εν είναι τυχαίο ότι κάποια νοσοκοµεία µε ελάχιστα κρεβάτια προσφέρουν συνεχώς δότες, ενώ άλλα µε µεγάλες Μονάδες δεν προσφέρουν ποτέ. Λογικά, αυτά έχουν µεγαλύτερη ροή πιθανών δοτών από ό,τι ένα µικρό νοσοκοµείο. Εκτός από την ενηµέρωση και την καλή οργάνωση από την πλευρά

της πολιτείας, µεγάλη σηµασία έχει και η άµεση πρόσβαση του γιατρού στην οικογένεια του πιθανού δότη. Γιατί εκείνος είναι που θα απαντήσει σε όλες τις κρίσιµες ερωτήσεις. Εκείνος πρέπει να κερδίσει την εµπιστοσύνη τους, να τους πιάσει το χέρι. Έχω ακούσει συγγενείς να µέµφονται το σύστηµα, γιατί δεν τους έδωσε την ευκαιρία να βοηθήσουν έναν συνάνθρωπό τους µέσα από τη δωρεά οργάνων. Πιστεύετε ότι ένα τυχαίο γεγονός, όπως η περίπτωση του Αυστραλού Ζαµίτ Ντουσόν, µπορεί να αλλάξει τα δεδοµένα στη δωρεά οργάνων στη χώρα µας; Πέρυσι υπήρξε αύξηση του αριθµού των µοσχευµάτων λόγω του Ντουσόν. Ο κόσµος συγκινήθηκε. ∆εν αρκεί όµως µόνο η συγκίνηση. Αν δεν «αρπάξεις» την ευκαιρία και δεν βάλεις την κατάλληλη υποδοµή, δεν γίνεται τίποτε. Το µεταµοσχευτικό πρόγραµµα που δηµιουργήσατε θεωρείται ένα από τα καλύτερα παγκοσµίως. Ποιο είναι το µυστικό αυτής της επιτυχίας; Ένα πρόγραµµα είναι τόσο καλό όση είναι η επιβίωση των ασθενών. Στο δικό µας πρόγραµµα η επιβίωση αγγίζει το 95% τον πρώτο χρόνο και το 75% στη δεκαετία, που είναι κατά 25% καλύτερη της διεθνούς. Αυτό συµβαίνει γιατί φροντίζουµε διαρκώς τους ασθενείς µας, 365 µέρες τον χρόνο, 24 ώρες το 24ωρο. Οποιοδήποτε πρόβληµα υγείας προκύψει στον µεταµοσχευµένο, µας γνωστοποιείται αµέσως και δίνουµε την ανάλογη λύση. Γιατί, ξέρετε, τα «µικροπράγµατα» στις µεταµοσχεύσεις µπορεί να εξελιχθούν σε καταστροφικές επιπλοκές, εάν δεν προληφθούν έγκαιρα. Αυτό είναι το µυστικό της επιτυχίας. Για αυτό είµαι και εξαιρετικά επικριτικός µε κάποιους που έχουν υποβάλλει αίτηση µετά την προκήρυξη της θέσης µου. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι το να ασχολείσαι µε την ανοσοκαταστολή των µεταµοσχευθέντων είναι «χάσιµο χρόνου». Μια τέτοια νοοτροπία όµως είναι

εξόχως επικίνδυνη για τη ζωή των ασθενών. Ανησυχώ πολύ για το µέλλον του προγράµµατος. Η πολιτεία πρέπει να αποφασίσει τι θέλει τελικά από το πρόγραµµα. Το πρόγραµµα κοστίζει. Και περιστολή των εξόδων σηµαίνει και περιστολή φροντίδας του ασθενούς. ∆εν είναι µόνο ότι πρόκειται για το µοναδικό πρόγραµµα µεταµοσχεύσεων καρδιάς στη χώρα. Είναι ότι έχουµε να κάνουµε µε τη ζωή 70 ανθρώπων. Ποιο είναι αυτό το στοιχείο που εξασφαλίζει καλά αποτελέσµατα σε µια µεταµόσχευση; Για να έχεις καλά αποτελέσµατα στη µεταµόσχευση, πρέπει να κάνεις σωστή επιλογή του ασθενούς, το σωστό «ταίριασµα» λήπτη και δότη και να παρέχεις συνεχή φροντίδα και παρακολούθηση στον ασθενή στο διηνεκές. Πρέπει δηλαδή να πετύχεις έναν «γάµο», που δεν θα οδηγήσει σε διαζύγιο. Ξέρετε, η µεταµόσχευση είναι σαν την αντικατάσταση της µηχανής ενός αυτοκινήτου. Βάζεις µια νέα µηχανή και το αυτοκίνητο «πετάει». Πρέπει όµως όλα τα άλλα συστήµατα του οργανισµού να είναι σε άριστη κατάσταση. Και εδώ ακριβώς βρίσκεται η δυσκολία στην επιλογή του ασθενούς που θα υποβληθεί σε µεταµόσχευση. Από τις 18 ηµέρες επιβίωσης που είχε ο πρώτος ασθενής που έκανε µεταµόσχευση πριν 40 χρόνια, φθάσαµε σήµερα να µιλάµε για επιβίωση ετών. Τι άλλαξε στο πέρασµα του χρόνου; Υπήρξαν µεγάλες πρόοδοι στην ανοσοκαταστολή τα τελευταία 30 χρόνια. Η πιο σηµαντική πρόοδος έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ’80, µε την εισαγωγή της κυκλοσπορίνης, ενός νέου ανοσοκατασταλτικού φαρµάκου την εποχή εκείνη. Από τότε οι µεταµοσχεύσεις εκτινάχθηκαν. Γιατί χάρη σε αυτή τη φαρµακευτική ουσία µειώθηκαν οι πιθανότητες απόρριψης του µοσχεύµατος και ο κίνδυνος λοιµώξεων. Στη συνέχεια, βγήκαν και άλλα φάρµακα,

Πέρυσι υπήρξε αύξηση του αριθµού των µοσχευµάτων λόγω του Ντουσόν. Ο κόσµος συγκινήθηκε. ∆εν αρκεί όµως µόνο η συγκίνηση.

Έχω ακούσει συγγενείς να µέµφονται το σύστηµα γιατί δεν τους έδωσε την ευκαιρία να βοηθήσουν έναν συνάνθρωπό τους µέσα από τη δωρεά οργάνων

Η ελπίδα βρίσκεται στο να «ξεκλειδώσουµε» το ανοσολογικό σύστηµα του ασθενούς. Αυτή θα είναι η λύση στο µέλλον, οι ασθενείς να µην παίρνουν φάρµακα.

•IN•VITRO•37

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Συνέντευξη στη ∆ήµητρα Τζούβελη

χρειάζεται πειθώ να τη δεκαετία 1986-1996 στην Αµερική. Στην Αµερική έκανα 233 µεταµοσχεύσεις. Θυµάµαι όταν ήµουν στο Λονδίνο µεταξύ 1981 -1984, στην οµάδα του Μάγκντι Γιακούµπ, είχαµε κάνει µεταµόσχευση σε έναν Ουαλλό ανθρακωρύχο, ο οποίος στη συνέχεια έλαβε µέρος σε µαραθώνιο και έτρεξε 42 χιλιόµετρα! Αλλά και στην Ελλάδα υπάρχουν κάποια περιστατικά που ήταν διαφορετικά. Όπως η περίπτωση µιας νέας κοπέλας, που η πάθησή της είχε προχωρήσει πάρα πολύ και βρέθηκε δότης κυριολεκτικά την τελευταία στιγµή. Η κοπέλα αυτή εµφάνισε όλες τις επιπλοκές που υπάρχουν στα βιβλία, αλλά το αποτέλεσµα ήταν τελικά θριαµβευτικό. Μια άλλη περίπτωση είναι εκείνη ενός νέου άνδρα, που όταν του κάναµε µεταµόσχευση η καρδιά δεν λειτουργούσε. Ήταν ακίνητη, όπως οι καρδιά ενός νεκρού. Χρειάστηκαν 7 ώρες µέχρι να αρχίσει σιγά σιγά να συσπάται και να αρχίσει πια να λειτουργεί κανονικά. Η οµορφιά της µεταµόσχευσης είναι ότι δίνει την ευκαιρία σε αυτούς τους ανθρώπους όχι µόνο να επιβιώσουν, αλλά και να έχουν ποιότητα ζωής. Ο µεταµοσχευµένος δεν ζει πια µε την αναπηρία της καρδιακής ανεπάρκειας. Είναι ένα λειτουργικό και χρήσιµο µέλος της κοινωνίας. Εσείς είστε δωρητής οργάνων; Ήµουν δωρητής οργάνων. Τώρα δεν είµαι λόγω ηλικίας. Λαµβάνω τα µέτρα µου, γιατί ξέρετε δεν µου αρέσει να µε… απορρίπτουν!

INTIME

όπως για τα λεµφοκύτταρα, για την αντιµετώπιση της χρόνιας απόφραξης των στεφανιαίων αγγείων, µε τη βοήθεια των οποίων παρατείνεται η επιβίωση των ασθενών. Πού εστιάζονται τώρα οι προσπάθειες των επιστηµόνων; Είναι πιθανό το ενδεχόµενο µεταµόσχευσης οργάνων από ζώα; ∆εν το βλέπω να γίνεται σύντοµα αυτό. Τέτοιου είδους πειράµατα έχουν «µπει» στο ψυγείο, γιατί υπάρχουν πολλοί φόβοι για µεταφορά ασθενειών, ιών κ.λπ. από τα ζώα στους ανθρώπους. Νοµίζω ότι η ελπίδα βρίσκεται αλλού. Στο να «ξεκλειδώσουµε» µε κάποιο τρόπο το ανοσολογικό σύστηµα του ασθενούς έτσι που να µην αναγνωρίζει το ξένο σώµα ως ξένο και να το αποδέχεται. Ελπίζουµε ότι αυτή θα είναι η λύση στο µέλλον, δηλαδή οι ασθενείς να µην παίρνουν φάρµακα. Γιατί µην ξεχνάτε ότι τα φάρµακα έχουν παρενέργειες. Επηρεάζουν τη νεφρική λειτουργία και εξασθενίζουν τον οργανισµό µε τη δηµιουργία νεοπλασµάτων. Οι µεταµοσχευµένοι εµφανίζουν καρκίνο σε µεγαλύτερη συχνότητα. Στην πολυετή πορεία σας στο χώρο των µεταµοσχεύσεων, υπήρξαν κάποιες περιπτώσεις ασθενών που ήταν περισσότερο ξεχωριστές; Οι µεταµοσχεύσεις που µε «σφράγισαν» ως καρδιοχειρουργό ήταν αυτές που έκα-

«...είµαι και εξαιρετικά επικριτικός µε κάποιους που έχουν υποβάλλει αίτηση µετά την προκήρυξη της θέσης µου. Υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν ότι το να ασχολείσαι µε την ανοσοκαταστολή των µεταµοσχευθέντων είναι χάσιµο χρόνου. Μια τέτοια νοοτροπία όµως είναι εξόχως επικίνδυνη για τη ζωή των ασθενών».

∆ιευθυντής Α’ Καρδιοχειρουργικού Τµήµατος και Μονάδας Μεταµοσχεύσεων Ωνασείου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου

38•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Experience Ο φόβος των ανδρών

“ ”

ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑIΑ ΤΡIΑ ΧΡOΝΙΑ άλλαξε η ζωή µου. Βίωσα τον φόβο, τη ντροπή, τον πόνο (σωµατικό και ψυχικό), την ανακούφιση, την ελπίδα. Άλλαξα τον τρόπο που σκέφτοµαι. Επαναπροσδιόρισα τις προτεραιότητές µου… παντρεύτηκα… διαγνώσθηκα µε καρκίνο όρχεων.

INTIME

«∆εν είναι ντροπή να πας στον γιατρό αν ψηλαφίσεις έναν όγκο στους όρχεις σου. Πρέπει να ξεπεράσουµε αυτούς τους φόβους γιατί στον καρκίνο των όρχεων όσο πιο γρήγορα διαγνωσθεί η νόσος, τόσο πιο καλή είναι η πρόγνωση»

ΝΙΚΟΣ ΓΚΟΥΜΑΛΑΤΣΙΟΣ

ΉΤΑΝ ΣΕΠΤΈΜΒΡΗΣ ΤΟΥ 2006 όταν κατά τη διάρκεια των διακοπών µε την τότε αρραβωνιαστικιά µου, ψηλάφισα ενώ έκανα ντους έναν όγκο στον µου όρχι. Λέω «η ιδέα µου είναι» και δεν έδωσα σηµασία. Επί µία βδοµάδα «δεν έλεγα κουβέντα» σε κανέναν γιατί ντρεπόµουν. Μέχρι που άρχισα να φοβάµαι γιατί ο όγκος µέρα µε τη µέρα µεγάλωνε. Τότε το είπα στην αρραβωνιαστικιά µου η οποία µε κινητοποίησε ώστε να κλείσω άµεσα ραντεβού µε έναν ουρολόγο.

ΝΤΡΕΠΌΜΟΥΝ ΑΚΌΜΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΓΙΑΤΡΌ. Μετά κόπων και βασάνων έβγαλα τα ρούχα µου ώστε να γίνει η ψηλάφιση. Μετά την εξέταση µου ζήτησε επειγόντως να κάνω έναν υπέρηχο και αργότερα µία αξονική. Μέχρι και την τελευταία εξέταση δεν µου είχε αναφέρει την πιθανότητα να έχω καρκίνο στους όρχεις. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα ιδέα ότι υπάρχει τέτοια πάθηση. ∆εν την είχα ακούσει, δεν είχα γνωρίσει ποτέ κάποιον πάσχοντα, δεν είχε συζητηθεί ποτέ το θέµα στην παρέα. Η αξονική έθεσε και τη διάγνωση. Όταν άρχισε ο γιατρός να µιλάει για χειρουργείο και αφαίρεση του όρχι, αντιλήφθηκα τη σοβαρότητα της κατάστασης. Έπαθα σοκ. Είχαν περάσει µόλις 20 ηµέρες από την πρώτη ψηλάφιση.

ΤΟ ∆ΕΎΤΕΡΟ ΣΟΚ, ήταν αυτό της χηµειοθεραπείας. Μέχρι και εκείνη τη στιγµή δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι µπορεί να κινδυνεύσει η ζωή µου. Όταν ακούς όµως τη λέξη χηµειοθεραπεία, όταν σου ζητούν να φυλάξεις σπέρµα σε ειδική τράπεζα γενετικού υλικού, όταν ξυπνάς ένα πρωί χωρίς µαλλιά… τότε όλα σου περνούν από το µυαλό, ακόµα και ο θάνατος. Τον πρώτο χρόνο ακόµα και τον πονόκοιλο τον απέδιδα στον καρκίνο. Φοβόµουν την υποτροπή. Σιγά σιγά όµως η ψυχολογία µου άλλαξε. Γνώρισα κι άλλους ασθενείς, µίλησα µαζί τους για την ασθένεια, µοιραστήκαµε τους φόβους και τις αγωνίες µας. Οι πρώτες εξετάσεις που έδειξαν ότι είµαι «καθαρός» άρχισαν να καθησυχάζουν τους φόβους µου.

O καρκίνος των όρχεων δεν είναι ντροπή Η ντροπή είναι ο χειρότερος σύµβουλος για τον καρκίνο των όρχεων. Αυτό συνειδητοποίησε τα τελευταία χρόνια ο Νίκος Γκουµαλάτσιος, ο οποίος µιλά ανοιχτά για την περιπέτειά του σε µια προσπάθεια να ευαισθητοποιήσει τους άνδρες για τον καρκίνο των όρχεων.

Η ΖΩΉ ΜΟΥ ΜΕΤΆ ΤΟΝ ΚΑΡΚΊΝΟ ΤΩΝ ΌΡΧΕΩΝ άλλαξε… προς το καλύτερο. Έκανα πράγµατα που µέχρι τότε καθυστερούσα – όπως την αγορά µίας µοτοσικλέτας. Αναίρεσα πολλές πεποιθήσεις µου. Παντρεύτηκα την αγαπηµένη µου. Έβαλα προτεραιότητες στη ζωή µου. Έγινα κατά µία έννοια πιο σοφός.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Πρόληψη

cssotprÒ c{ipxn i cssotprÒ c{ipxn i Î iqwswm iz Âxi­Òsw} Âxi­Òsw} Îiqwswm iz ¹wsÏwyr Ïoyoz ¹wsÏwyr Ïoyoz

Kαρκίνος τραχήλου

500 δωρεάν τεστ ΠΑΠ στη µάχη κατά του καρκίνου Κάθε χρόνο, 600 Ελληνίδες διαγιγνώσκονται µε καρκίνο του τραχήλου της µήτρας. Πρόκειται για τη δεύτερη σε συχνότητα εµφάνισης νεοπλασία σε γυναίκες κάτω των 45 ετών, µετά τον καρκίνο του µαστού.

Η

έγκαιρη διάγνωση παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία επτά στις δέκα γυναίκες που εµφανίζουν τη νόσο µπορούν να θεραπευτούν, εάν διαγνωστούν έγκαιρα. Μια απλή γυναικολογική εξέταση, όπως το τεστ Παπανικολάου, αποτελεί το καλύτερο µέτρο πρόληψης και µπορεί να αποβεί σωτήρια για τη ζωή των γυναικών. Με κεντρικό σύνθηµα «Κάντε την πρόληψη στάση ζωής», πραγµατοποιήθηκε εκστρατεία ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης του γυναικείου πληθυσµού. Πεντακόσιοι δωρεάν προληπτικοί έλεγχοι (τεστ Παπανικολάου) σε κάποια από τα συTο τεστ Παπανικολάου αποτελεί νεργαζόµενα νοσοκοµεία του Οµίλου Υγεία το καλύτερο µέτρο πρόληψης (∆.Θ.Κ.Α., ΥΓΕΙΑ, Μαιευτήριο ΜΗΤΕΡΑ, Πο∆ιαγνωστικό Κέντρο ΛΗΤΩLAB και µπορεί να αποβεί σωτήρια λυϊατρείοΠειραιά) προσφέρθηκαν σε όσες γυναίκες για τη ζωή των γυναικών επισκέφθηκαν το κατάστηµα Public το χρονικό διάστηµα 12-14 Μαρτίου. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, πραγµατοποιήθηκε ηµερίδα για την υγεία και την πρόληψη, την οµορφιά και την ευεξία και την συµβουλευτική πάνω στο ρόλο που καλείται να παίξει η γυναίκα-µητέρα σήµερα. Γιατροί, παιδαγωγοί και παιδοψυχολόγοι παρείχαν συµβουλές για τις γυναίκες που είναι µητέρες ή που σκέφτονται ή πρόκειται να γίνουν µητέρες. Επίσης, ειδικοί από τον χώρο της οµορφιάς αλλά και της διατροφής έδωσαν συµβουλές για την ανάδειξη της γυναικείας οµορφιάς. Στην εκδήλωση συµµετείχαν, µεταξύ άλλων, η Ελληνική Κυτταρολογική Εταιρεία, εκπρόσωποι φορέων µε κοινωνική δράση, όπως ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών µε Καρκίνου του Μαστού «ΑΛΜΑ ΖΩΗΣ», αλλά και προσωπικότητες από τον πολιτικό και καλλιτεχνικό χώρο. Η εκστρατεία ενηµέρωσης ήταν µια πρωτοβουλία του προγράµµατος πρωτοβάθµιας φροντίδας και πρόληψης της Marfin Egnatia Bank, Marfin ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ + ΥΓΕΙΑ και τον Όµιλο ΥΓΕΙΑ σε συνεργασία µε το κατάστηµα Public στην πλατεία Συντάγµατος. Χορηγός επικοινωνίας ήταν και το περιοδικό IN VITRO.

ƥ ǁƸLjǁǓDŽdžǛ NJdžNj NJLjƸǍǒǂdžNj NJƾǛ ǃǒNJLjƸǛ ǃLJdžLjƼǓ DŽƸ ǍLjƼǀƸljNJƼǓ ǍLjǕDŽǀƸ ƺǀƸ DŽƸ ƸDŽƸLJNJNjǍƿƼǓ ƛljƼǓǛ ǃLJdžLjƼǓNJƼ DŽƸ ƼǃƹdžǂǀƸljNJƼǓNJƼ ljƼ ǂǓƺƸ ǂƼLJNJǐ ƨNJƾDŽ ƛNjLjǘLJƾ ƨNJƾDŽ ƛNjLjǘLJƾ ǁǁǐƿƼ ǐƿƼ ǂƼLJNJǐ ǂƼLJNJǐ ƺNjDŽƸǓǁ ƺNjDŽƸǓǁƸ Ƹ LJƼƿƸǓDŽ LJƼƿƸǓDŽƼǀ Ƽǀ Ƹ ƸLJǕ LJǕ ǁǁƸLjǁǓDŽdž ƸLjǁǓDŽdž NJNJdžNj džNj NJNJLjƸǍǒǂdžNj LjƸǍǒǂdžNj NJƾǛ ǃǒNJLjƸǛ ǃǒNJLjƸǛ ǃǀƸ ǃ ƸljƿǑDŽƼǀƸ ƸljƿǑDŽƼǀƸ LJ LJdžNj džNj LJ LJLjdžǁƸǂƼǓNJƸǀ LjdžǁƸǂƼǓNJƸǀ Ƹ ƸLJǕ LJǕ ǑǑDŽƸDŽ DŽƸDŽ ǀǕ ƥ ǀǕǛ ǃLJdžLjƼǓ DŽƸ ǃƼNJƸƻdžƿƼǓ ǃƼNJƸƻdžƿƼƼǓ ƼǖǁdžǂƸ ƼǖǁdžǂƸ ǃǑljǏ NJƾǛ ljƼDždžNj ƸǂǀǁǒǛ ƼLJƸnjǒǛ ƼLJƸnjǒǛ ƸǁǕǃƾ ƸǁǕǃƾ )17 ǃLJdžLjƼǓ ljƼDždžNjƸǂǀǁǒǛ ǁƸǀ ƼǐDŽ ƸNjNJǒ ƻƼDŽ ƻƼDŽ ƼǓDŽƸǀ džǂdžǁǂƾLjǏǃǑDŽƾ džǂdžǁǂƾLjǏǃǑDŽƾ Ɲ LJǀƿƸDŽǕNJƾNJƸ LJǀƿƸDŽǕNJƾNJƸ ǃƼ ǃƼNJǐƻdžljƾǛ ƼNJǐƻdžljƾǛ NJNJdžNj džNj ǁƸǀ ƸNjDžǐDŽƼNJƸǀ ǃƼƺƸǂǖNJƼLjdžǛ ƺǓDŽƼNJƸǀ ƸLjǀƿǃǕǛ LJLjdžƾƺdžǖǃƼDŽǏDŽ ǀdžǖ ƸNjDžǐDŽ ƼNJƸǀ Ǖljdž ǃƼ ƺƸǂǖNJƼLjdžǛ ƺǓDŽ ƼNJƸǀ dž Ƹ LjǀƿǃǕǛ NJǏDŽ LJ Lj ƺdžǖǃƼDŽǏDŽ Ljdžƾ lj Ƽ Dž dž Nj Ƹ ǂǀ ǁ ǘ DŽ lj NjDŽNJLjǕnjǏDŽ ƛDŽǘ ƛDŽǘ lj ljƼƼ LJ LJdžǂǂǑǛ džǂ ǂ Ǒ Ǜ LJ LJƼLjǀLJNJǘljƼǀǛ ƼLjǀLJNJǘljƼǀǛ dž ǀǀǕǛ ǕǛ ƿ ƿƸ Ƹ ljƼDždžNjƸǂǀǁǘDŽ ljNjDŽNJLjǕnjǏDŽ njǖƺƼǀ ƸLJǕ ǃǕDŽdžǛ LJƸLjƸǃǑDŽƼǀ ǃLJdžLjƼǓ njǖƺ Ƽǀ Ƹ LJǕ ǃǕ DŽdžǛ NJNJdžNj džNj ljƼ lj ǁǁǐLJdžǀƼǛ ǐLJdžǀƼǛ ƺNjDŽƸǓǁƼǛ LJ ƸLjƸǃǑDŽƼǀ ǁǁƸǀ Ƹǀ ǃLJ džLjƼǓ DŽƸ LJLjdžǁƸǂǑljƼǀ ǃǒNJLjƸǛ Ɨǂǂǐ NJǘLjƸ ǃLJdžLjƼǓNJƼ LJ LjdžǁƸǂǑljƼǀ ǁǁƸLjǁǓDŽdž ƸLjǁǓDŽdž NJNJdžNj džNjNj NJNJLjƸǍǒǂdžNj LjƸǍǒǂdžNj NJƾǛ ǃǒ NJLjƸǛ Ɨ ǂǂǐ NJǘ ǘLjƸ ǃLJ džLjƼǓNJƼ ƼǃƹdžǂǀƸljNJƼǓNJƼ ljNjDŽƼǍǓƽdžDŽNJƸǛ LJǐDŽNJƸ ƼljƼǓǛ DŽƸ Ƽǃƹdž ǂǀƸljNJƼǓNJƼ ljNjDŽ ƼǍǓƽdžDŽNJƸǛ LJ ǐDŽNJƸ DŽƸ ƼƼǂǑƺǍƼljNJƼ ǂǑƺǍƼljNJƼ NJ NJNJƸǁNJǀǁǐ ƸǁNJǀǁǐ ǃƼ NJƼljNJNJ ƦƸ ƦƸLJƸDŽǀǁdžǂǐdžNj NJƼlj LJƸDŽǀǁdžǂǐdžNj

ƙƙǀƸ ǀƸ LJƼLjǀljljǕNJƼLjƼǛ LJƼLjǀljljǕNJƼLjƼǛ LJǂƾLjdžnjdžLjǓƼǛ LJǂ ƾ Lj dž nj dž Lj Ǔ Ƽ Ǜ ǃǀǂǒlj NJƼ ljNJdž lj NJdž ƺǀƸNJLjǕ ƺǀƸNJLjǕ ljƸǛ ljƸǛ ǃǀǂǒljNJƼ XXX FNWPMJPLUN HS XXX FNWPMJPLUN HS

ƠƗƧƠƟƣƥƨ Ơ ƗƧƠƟƣƥƨ Ʃ Ʃƥƪ ƥƪ ƩƧ ƩƧƗƬƝơƥƪ ƗƬƝơ ơƥƪ ƩƝƨ ƢƝƩ ƢƝƩƧƗƨ ƩƧƗƨ ƠƗƣƛ ƩƝƣ ƛƤƪƦƣƝ ƛƤƪƦƣƝ ƠƟƣƝƨƝ ƠƟƣƝƨƝ ƠƗƣƛ ƨƠƛƭƥ ƥƪ Ʃƥƣ Ʃƥƣ ƛƢƘƥơƟƗƨƢƥ ƛƢƘƥơƟƗƨƢƥ ƨƠƛƭƥƪ ƪLJǕ ƪ LJǕ NJƾDŽ NJƾDŽ ƸǀƺǓƻƸ NJdžNj NJdžNj

ƘǀƹǂǀdžƺLjƸnjǀǁǑǛ ƗDŽƸnjdžLjǑǛ ƘǀƹǂǀdžƺLjƸnjǀǁǑǛ ƗDŽƸnjdžLjǑǛ ''FSMBZ FSMBZ + FU BM BM (-0#0$"/ (-0#0 0$"/ *"3$ $BODFS#BTF $BODFS#BTF /P WFSTJPO *"3$1SFTT *"3$1SFTT -ZPO -ZPO #BTFNBO #BTFNBBO +( ,PVUTLZ ,PVUTLZ -" + $MJO 7JSPM 7JSPM /P WFSTJPO 4 4 4 4DIJGGNBO 4DIJGGNBO . ,KBFS 4, 4, + /BUM /BUM $BODFS $BODFS F *OTU *OTU .POPHS .POPHS ª ª (MBYP4NJUI,MJOF (MBYP4NJUI,MJOF HSPVQ HSPVQ PG DPNQBOJFT DPNQBOJFT "MM SSJHIUT JHIUT SSFTFSWFE FTFSWFFE

40•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

All that food Το ψωµί δεν µας παχαίνει από... µόνο του!

Της Βίκυς Καρατζαφέρη Συνεργάστηκε η Ασηµένια Κούσουλα Κλινική ∆ιαιτολόγος – ∆ιατροφολόγος Χαροκόπειο Πανεπιστήµιο

Υγιεινά γεύµατα και… ξερό ψωµί Η περιεκτικότητα του ψωµιού σε λιπαρά είναι πολύ χαµηλή, κάτι που το καθιστά ως ιδανική τροφή για τη δίαιτα. Όµως οι καρποί που νοστιµίζουν το πολύσπορο ψωµί αυξάνουν το ενεργειακό του περιεχόµενο, αφού είναι πλούσιοι σε λιπαρά και πρωτεΐνες.

Πολύσπορο: 79 Kcal, 1,7 γρ. Φυτικές ίνες, 182 mg Νάτριο

Α

κόµη και σε περιόδους µεγάλων οικονοµικών κρίσεων δε λείπει από κανένα τραπέζι. Το απολαµβάνουµε µε τυρί κι ελιές, µε πλούσιες σάλτσες, αλλά και µε «βουτιές» στη χωριάτικη σαλάτα. Κι όµως οι περισσότεροι νιώθουµε ενοχές όταν το τρώµε, γιατί πιστεύουµε ότι µας παχαίνει. Αυτό δεν ισχύει, εκτός αν καταναλώνουµε υπερβολική ποσότητα. Το ψωµί είναι µία από τις πιο βασικές τροφές του διαιτολογίου µας. Βρίσκεται στη βάση της δια-

τροφικής πυραµίδας και είναι η κύρια πηγή υδατανθράκων και ενέργειας. ΕΊΝΑΙ ΠΛΟΎΣΙΟ ΣΕ ΦΥΤΙΚΈΣ ΊΝΕΣ (µειώνουν τον κίνδυνο εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων και είναι απαραίτητες για την οµαλή λειτουργία του εντέρου), σε άµυλο (άµεση πηγή ενέργειας για τον οργανισµό), σε γλουτένη (πρωτεΐνη που βοηθά στην ανάπτυξη και στη συντήρηση του µυϊκού συστήµατος), στη λιποδιαλυτή βιταµίνη Ε (η οποία έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση) και σε βιταµίνες του συµπλέγµατος Β (όπως Β1 και Β2, που βοηθούν στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήµατος αλλά και του µεταβολισµού µας). ΥΠΆΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΆ ΕΊ∆Η ΨΩΜΙΟΎ. Το λευκό παρασκευάζεται από αλεύρι αποφλοιωµένου καρπού πολλαπλής άλεσης, µε αποτέλεσµα να χάνεται µεγάλο µέρος των θρεπτικών ουσιών. Αντίθετα, τα ολικής άλεσης άλευρα, από τα οποία παράγεται το µαύρο ψωµί, δέχονται

Λευκό ψωµί: 67 Kcal, 0,6 γρ. φυτικές ίνες, 134 mg Νάτριο.

τη µικρότερη δυνατή άλεση. Για την παραγωγή του χρησιµοποιείται αναποφλοίωτος καρπός, µε αποτέλεσµα να είναι µεν σκούρο το χρώµα του, αλλά πλούσιο σε βιταµίνες, µέταλλα, φυτικές ίνες, σίδηρο, ψευδάργυρο και ασβέστιο. Το ψωµί σίκαλης είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες αραβόσιτου και βρώµης και περιέχει µεγάλες ποσότητες φυτικών ινών. Αυτό το ψωµί συστήνεται ιδιαιτέρως σε διαβητικούς ασθενείς και σε άτοµα µε υψηλή χοληστερόλη. Το ψωµί σίτου, που παρασκευάζεται από φύτρο σταριού, είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, αλλά και σε ω-3 λιπαρά οξέα (συµβάλλουν στη µείωση των καρδιαγγειακών νοσηµάτων, στην καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου, περιορίζουν τις φλεγµονές και ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστηµα). Υπάρχει βέβαια και το ψωµί σίτου ολικής αλέσεως που περιέχει ακόµα µεγαλύτερες ποσότητες φυτικών ινών. Τέλος µια υγιεινή επιλογή είναι το πολύσπορο ψωµί. Παρασκευάζεται από µίγµα αλεύρων στο οποίο προστίθενται σιτάρι ολόκληρο, ηλιόσπορος και άλλοι καρποί.

Σικάλεως: 61 Kcal, 0,7 γρ. Φυτικές ίνες, 139 mg Νάτριο Ολικής αλέσεως: 69 Kcal, 1,9 γρ. Φυτικές ίνες, 148 mg Νάτριο

Σίτου: 78 Kcal, 0,6 γρ. Φυτικές ίνες, 151 mg Νάτριο

42•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Medical update Οι τελευταίες επιστηµονικές έρευνες

Τoυ Βασίλη Καριώτη

Παρελθόν στο... µέλλον τροχός και σφραγίσµατα

Ωραία τα µακρινά ταξίδια, αλλά... Όσοι κάνουν συχνά αεροπορικά ταξίδια που διαρκούν περισσότερες από τρεις ώρες, ενδέχεται να αναπτύξουν γενετικές ανωµαλίες, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου. Νέα έρευνα µελέτησε την επίδραση της κοσµικής ακτινοβολίας στα πληρώµατα αεροπλάνων και όπως φάνηκε οι πιλότοι τείνουν να έχουν υψηλότερα επίπεδα γενετικών ανωµαλιών, γνωστά και ως χρωµοσωµατικοί εκτοπισµοί. Αυτοί οι εκτοπισµοί µπορούν να οδηγήσουν σε καρκινικές αλλαγές στον πυρήνα των κυττάρων. Πηγή: Occupational and Environmental Medicine

Τσιγάρo, αλλά... όποτε θέλω εγώ Φανταστείτε να µπορούσατε να καπνίζατε ένα τσιγάρο µετά το κάθε γεύµα ή µόλις τελειώνατε… ένα δύσκολο meeting. Χωρίς να χρειάζεται να αδειάζετε ένα πακέτο την ηµέρα, καθώς το τσιγάρο αυτό δεν θα σας προκαλούσε εθισµό. Σε αυτό το µοτίβο εργάζονται επιστήµονες από την Ιαπωνία, οι οποίοι ανακοίνωσαν ότι βρίσκονται κοντά στη δηµιουργία τσιγάρων δίχως νικοτίνη, τα οποία οι περισσότεροι θα µπορούν να ελέγχουν εάν και πότε θα τα καπνίσουν, σε αντίθεση µε ό,τι συµβαίνει έως σήµερα. Πηγή: Daily Telegraph

Τα γλυκά µπλοκάρουν τη σκέψη Κάποιες φορές η επιθυµία µας για γλυκό είναι τόσο έντονη, που δεν µπορούµε να συγκεντρωθούµε. Ωστόσο, σύµφωνα µε νέα µελέτη, η υπερβολική ζάχαρη οδηγεί σε αντίθετα αποτελέσµατα. Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι τα υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίµα διαταράσσουν τη σκέψη. Για του λόγου το αληθές, η έρευνα έδειξε ότι οι πάσχοντες από διαβήτη τύπου ΙΙ µε τα υψηλότερα επίπεδα γλυκοζυλιωµένης αιµοσφαιρίνης είχαν χειρότερες επιδόσεις σε τεστ γνωσιακών λειτουργιών. Πηγή: «Diabetes Care»

Επιθυµείτε να εξελιχθείτε επαγγελµατικά και η καριέρα σας να «απογειωθεί»; Φροντίστε να εκδηλώνετε το θυµό σας στο χώρο εργασίας και ειδικότερα σε αυτούς που τον προκαλούν.

Τ

ον τρόπο να φτιάχνουν φυσικά δόντια στο εργαστήριο ανακάλυψαν επιστήµονες στις ΗΠΑ, µε επικεφαλής µία Ελληνίδα ερευνήτρια, τη Χρύσα Κιούση, από το πανεπιστήµιο του Όρεγκον. Οι ειδικοί εντόπισαν το γονίδιο που ευθύνεται για τη σύνθεση της αδαµαντίνης, του σκληρού εξωτερικού επιστρώµατος των δοντιών που δεν µπορεί να αναδηµιουργηθεί µε φυσικό τρόπο όταν καταστρέφεται από την τερηδόνα. Η αδαµαντίνη είναι ο σκληρότερος ιστός του σώµατος και ξεκινά να συντίθεται όταν ο άνθρωπος είναι ακόµη έµβρυο. Κύτταρα στο δόντι που ονοµάζονται αδαµαντινοβλάστες σχηµατίζουν την αδαµαντίνη απελευθερώνοντας µεταλλικές ενώσεις φωσφορικού ασβεστίου σε ένα είδος σκαλωσιάς από πρωτεΐνες που τις µετατρέπει σε ράβδους αδαµαντίνης. Όταν τα δόντια µας σχηµατιστούν πλήρως, ανατέλλουν µέσα από τα ούλα, ενώ τα κύτταρα που σχηµατίζουν την αδαµαντίνη νεκρώνουν, καθιστώντας αδύνατη την αναπαραγωγή της αργότερα. Για τα περισσότερα ζώα αυτό δεν είναι πρόβληµα, όµως στους ανθρώπους οι µεγάλες ποσότητες ζάχαρης και αµύλου που καταναλώνουν βοηθούν στην αύξηση βακτηριδίων και των οξέων που παράγουν στο στόµα µας. Τα οξέα µε τον καιρό διαλύουν την αδαµαντίνη σχηµατίζοντας τερηδόνα και στη συνέχεια µία κοιλότητα στο δόντι. Αν δεν αντι-

µετωπιστούν αυτά τα προβλήµατα µπορεί να προκαλέσουν επικίνδυνες λοιµώξεις στον οργανισµό. «Μέχρι να εντοπίσουµε ότι το γονίδιο Ctip2 έχει πολλαπλή λειτουργία, δεν γνωρίζαµε τι ρύθµιζε την παραγωγή της αδαµαντίνης των δοντιών», λέει η δρ Χρύσα Κιούση. Ο έλεγχος του γονιδίου αυτού σε συνδυασµό µε τη χρήση βλαστοκυττάρων µπορεί να καταστήσει πραγµατική δυνατότητα την τεχνητή δηµιουργία δοντιών. Η γνώση αυτή µπορεί να φανεί χρήσιµη στην ενίσχυση της υπάρχουσας αδαµαντίνης και για την επισκευή της, βάζοντας τέλος στην τερηδόνα και στην ανάγκη για σφραγίσµατα. «Η αδα«Χρειάζεται ακόµα πολλή µαντίνη είναι ένα από τα πιο σκληδουλειά για να εφαρµοστούν ρά επιστρώµατα τα ευρήµατά µας σε ανθρώπου υπάρχουν πους…» στη φύση. Αναπτύχθηκε για να δώσει στα σαρκοβόρα τα σκληρά και ανθεκτικά δόντια που χρειάζονταν για να επιβιώσουν», λέει η δρ Κιούση. «Χρειάζεται ακόµα πολλή δουλειά για να εφαρµοστούν τα ευρήµατά µας σε ανθρώπους, όµως πιστεύουµε ότι θα λειτουργήσουν. Πρόκειται για µια εντελώς νέα προσέγγιση στην υγεία των δοντιών». Πηγή: Τhe Academy of Medical Sciences

•IN•VITRO•43

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Science Η τεχνολογία στην υπηρεσία της υγείας

Του ∆ηµήτρη Παπαντωνίου

Ο άνετος µαγνητικός τοµογράφος ΤΟ ΣΦΊΞΙΜΟ ΣΤΟ ΣΤΟΜΆΧΙ και ο κρύος ιδρώτας συνοδεύουν συχνά µια εξέταση µαγνητικής τοµογραφίας. Ένας από τους λόγους που ο σωλήνας του τοµογράφου είναι τόσο στενός και δυστυχώς προκαλεί κλειστοφοβία, είναι ότι τα εξαρτήµατα που παράγουν µαγνητικά κύµατα πρέπει να βρίσκονται πολύ κοντά στο σώµα του ασθενούς. Η καλή είδηση έρχεται από το Πανεπιστήµιο της Ζυρίχης, όπου ερευνητές κατασκεύασαν έναν εναλλακτικό µαγνητικό τοµογράφο, η λειτουργία του οποίου βασίζεται σε µια κεραία και ραδιοκύµατα που µπορούν να εκπέµπονται ακόµη και τρία µέτρα µακριά από τον ασθενή. Με την ειδική επένδυση στο εσωτερικό του, όχι µόνο επικεντρώνονται τα ραδιοκύµατα καλύτερα αλλά εξασφαλίζεται και µεγαλύτερος χώρος. Οι Ελβετοί επιστήµονες εκτιµούν ότι αυτή η εξέλιξη από τη µία θα µειώσει το κόστος των µαγνητικών τοµογράφων και από την άλλη θα τους κάνει και περισσότερο άνετους για τους ασθενείς.

Μέτρηση σακχάρου µε τατουάζ ΤΈΛΟΣ ΣΤΑ ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΆ ΤΣΙΜΠΉΜΑΤΑ για τη µέτρηση του σακχάρου επιδιώκουν να δώσουν ερευνητές των εργαστηρίων Draper στη Μασαχουσέτη, αντικαθιστώντας τα µε... τατουάζ. Ήδη κατάφεραν να αναπτύξουν ένα ειδικό µελάνι το οποίο αλλάζει χρώµα ανάλογα µε τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίµα. «∆εν χρειάζεται να είναι ένα µεγάλο τατουάζ στον ώµο», εξηγεί η ερευνήτρια Χέδερ Κλαρκ. «Αρκεί να έχει µέγεθος µόλις λίγων χιλιοστών και το µελάνι δε χρειάζεται να µπει τόσο βαθιά όσο σε ένα κανονικό τατουάζ». Στο πρώτο στάδιο της έρευνάς τους, οι επιστήµονες ανέπτυξαν ένα µελάνι, ευαίσθητο στο νάτριο, ώστε να παρακολουθούν την υγεία της καρδιάς και την ενυδάτωση του οργανισµού. Στη συνέχεια, προσπάθησαν να ανιχνεύσουν και τη γλυκόζη. Το ειδικό µελάνι, λοιπόν, παίρνει κίτρινο χρώµα όταν το σάκχαρο είναι ανεβασµένο και ξαναγίνεται µωβ όταν τα επίπεδα σακχάρου είναι φυσιολογικά. Τα πειράµατα µέχρι σήµερα έχουν εντυπωσιακά αποτελέσµατα και δεν αποκλείεται µετά από δύο χρόνια το τεστ να κυκλοφορήσει στην αγορά.

Με τη χρήση φωτός, δυνατού όσο µιας λάµπας ισχύος 1.000.000 Watt, Βρετανοί προσπαθούν να κατασκευάσουν ένα υπερµικροσκόπιο που θα εντοπίζει βλάβες στα εγκεφαλικά κύτταρα προτού αυτά καταστραφούν από τη νόσο του Πάρκινσον

Πνοή στην υπνική άπνοια Τ

ην αγκαλιά του Μορφέα υπόσχεται να προσφέρει µία νέα «έξυπνη» συσκευή, σε όσους ταλαιπωρούνται από υπνική άπνοια. Σε όσους δηλαδή ξυπνούν απότοµα, επειδή η αναπνοή τους διακόπτεται για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Η νέα συσκευή, που κατασκεύασε οµάδα ερευνητών στο Imperial College του Λονδίνου, µπορεί να προβλέπει πότε ακριβώς ο ασθενής θα σταµατήσει να αναπνέει για να αναλάβει δράση. Είναι απλή στη χρήση της και δε δυσχεραίνει τον ύπνο, σε αντίθεση µε την ειδική µάσκα συνεχούς θετικής πίεσης που εφαρµόζεται σήµερα σε περιπτώσεις πολύ βαριάς υπνικής άπνοιας. «Μετράµε την αναπνοή του ασθενούς και τα δεδοµένα που προκύπτουν περνούν σε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή ο οποίος έχει τη δυνατότητα να υπολογίζει τα επίπεδα του οξυγόνου και του διοξειδίου του άνθρακα στον οργανισµό», εξηγεί ο επικεφαλής της οµάδας, καρδιολόγος Ντάρελ Φράνσις. Στη συνέχεια, ο υπολογιστής, εφόσον χρειαστεί, δίνει το «πράσινο φως» για να απελευθερωθεί αέρας στη µύτη του ασθενούς µέσα από δύο µικρά σωληνάκια. Εκτός από το οξυγόνο, παρέχεται

και µία µικρή ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα ώστε να αποφευχθεί ο υπεραερισµός που θα ξυπνήσει τον ασθενή. Η νέα συσκευή είναι χρήσιµη σε ανθρώπους που υποφέρουν από κεντρική υπνική άπνοια, πάθηση κατά την οποία δεν υπάρχει ανατοµικό πρόβληµα στο άνω αναπνευστικό σύστηµα, αλλά τα κέντρα του εγκεφάλου που ελέγχουν την αναπνοή δεν καταφέρνουν να στείλουν µηνύµατα στους µυς για να αναπνεύσουν. Τα οφέλη από τη χρήση αυτής Η νέα συσκευή για την υπνική της τεχνολογίας άπνοια αναλαµβάνει δράση λίγο αναµένεται να είπολλά καθώς πριν ο ασθενής θα σταµατήσει ναι η υπνική άπνοια να αναπνέει και προκαλεί πονοκεφάλους, εξουθένωση, υπνηλία, µείωση της απόδοσης στην εργασία, εκνευρισµό ή κατάθλιψη αλλά συνδέεται µεταξύ άλλων µε την υπέρταση και συχνά γίνεται αιτία για επικίνδυνη οδήγηση και τροχαία ατυχήµατα. Οι ερευνητές βρίσκονται εν αναµονή της έγκρισης ώστε να προχωρήσουν πλέον τις δοκιµές και σε ανθρώπους και να χαρίσουν ύπνο χωρίς διαλείµµατα σε όσους πάσχουν από υπνική άπνοια.

ROBOT Οικιακός βοηθός Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΌΤΗΤΑ για τους ανθρώπους τρίτης ηλικίας είναι δύσκολη. Γι’ αυτό ερευνητές του πανεπιστηµίου του Τόκυο, αξιοποιώντας τη γνώση τους στη ροµποτική, δηµιούργησαν ένα ροµπότ – οικιακό βοηθό για ανθρώπους µεγαλύτερης ηλικίας. Ονοµάζεται Mamoru και τα µάτια του είναι εξοπλισµένα µε ευρυγώνιους φακούς που σκανάρουν αντικείµενα µέσα στο σπίτι. Αν η

γιαγιά δεν µπορεί να βρει, για παράδειγµα, τα γυαλιά της, ο Mamoru θα της υποδείξει πού βρίσκονται. Επίσης θα της θυµίσει να πάρει τη φαρµακευτική της αγωγή. ∆υστυχώς ο ηλεκτρονικός οικιακός βοηθός δεν είναι σχεδιασµένος ώστε να µεταφέρει αντικείµενα, οπότε και θα ήταν ο ιδανικός συγκάτοικος ενός ανθρώπου τρίτης ηλικίας.

44•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Ψυχολογία Γάµος

Της Σοφίας Μαρίας Σοφιανού

Σκοτώνει τον έρωτα ή πληγώνει τον εγωισµό µας;

∆εν γεννιόµαστε όλοι για γάµο. Για κάποιους προτεραιότητα στη ζωή είναι να αισθανθούν ελεύθεροι και ανεξάρτητοι. Γι’ αυτούς είναι απόλυτα λογικό ο γάµος να µην είναι ελκυστικός. Επενδύουν την ενέργειά τους σε άλλους τοµείς

Ρ

ύζι, κουφέτα, στέφανα… για µερικούς αποτελούν όνειρο, ενώ για άλλους εφιάλτη. Γιατί; Tο παιδικό όνειρο του πρίγκιπα µε το λευκό άλογο καταρρέει ενώπιον της πραγµατικότητας. Τα βιώµατα από έναν «κακό» γάµο των γονιών στοιχειώνουν τις σχέσεις µας ένα βήµα πριν τις επισηµοποιησουµε. Ο γάµος σηµατοδοτεί την έναρξη µεγάλων αλλαγών στη ζωή µας. Αισθανόµαστε ότι µεγαλώνουµε, ότι αλλάζει η κοινωνική µας ταυτότητα, ότι τον έρωτα θα διαδεχθούν οι υποχρεώσεις (κοινωνικές, οικογενειακές, οικονοµικές). Μήπως τελικά ο φόβος του γάµου είναι στην πραγµατικότητα φοβία; Το πώς αντιµετωπίζουµε το γάµο εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τον τρόπο που βλέπουµε και αξιολογούµε τον εαυτό µας, τις προσδοκίες µας, τα όνειρά µας και τις προηγούµενες εµπειρίες µας από τις σχέσεις. Κανείς δεν είναι έτοιµος να παντρευτεί. Αυτό αποδεικνύεται από τις αµφιβολίες που κυριεύουν τους περισσότερους λίγες ηµέρες πριν το µυστήριο. Αµφιβολίες που ίσως εµφανιστούν αρκετές στιγµές κατά τη διάρκεια της κοινής ζωής. Κανείς δεν µπορεί να εγγυηθεί την ευτυχία ενός γάµου. Σίγουρα όµως είµαστε σε θέση να ξέρουµε αν ο/ η σύντροφός µας καλύπτει νοητικά, συναισθηµατικά και σεξουαλικά. Αν ναι, τότε είναι πολύ πιθανό ο γάµος µας να είναι ευτυχισµένος. Φοβόµαστε τον γάµο συνήθως γιατί αντι-

Συνεργάστηκαν οι: Νέλλη Θεοδοσίου, ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, Άννα Τάταρη, ψυχολόγος ψυχοθεραπεύτρια

λαµβανόµαστε ότι µεγαλώνουν οι απαιτήσεις των άλλων προς εµάς. Τροµάζουµε, γιατί αυτή η µορφή δέσµευσης σηµατοδοτεί τη µονιµότητα της σχέσης. Έχουµε αµφιβολίες για την ορθότητα της επιλογής µας, διότι τα όνειρα του συντρόφου µας ίσως να διαφέρουν από τα δικά µας. Ταυτόχρονα, βλέπουµε γύρω µας τα διαζύγια να αυξάνονται, τους συντρόφους να πληγώνουν και να πληγώνονται. Τότε αρχίζουµε και φοβόµαστε µήπως το ίδιο συµβεί και σε µας. Για πολλούς ο γάµος είναι ένα κοινωνικό συµβόλαιο. Στο λεξικό περιγράφεται ως ο θεσµός ο οποίος αποτελεί θεµέλιο της κοινωνίας που οδηγεί στην αέναη ύπαρξή της. Ωστόσο αν τον χρησιµοποιήσουµε ως µέσο για να γίνουµε κοινωνικά αποδεκτοί, τότε σε όλη τη διάρκειά του θα αισθανόµαστε την ίδια τη σχέση να µας «πλακώνει». Το ερώτηµα «αν ο γάµος σκοτώνει τον έρωτα», δεν επιδέχεται µίας και µοναδικής απάντησης. Ο φόβος που υπάρχει απέναντι σ’ αυτό το «στερεότυπο» µπορεί να γίνει παγίδα. Χρειάζεται συνεχής προσπάθεια και δουλειά µέσα στη σχέση και πάνω απ’ όλα πίστη ότι ο έρωτας δεν χάνεται σ’ ένα γάµο. Αντίθετα, εξελίσσεται σε αγάπη. Ο γάµος έχει την έννοια της συνένωσης µε ένα άλλο άτοµο, το οποίο µας εµπνέει εµπιστοσύνη και µε το οποίο πιστεύουµε ότι έχουµε κοινά όνειρα. Είναι σαν να ενώνουµε τις δυνάµεις µας για να πετύχουµε αυτά που θέλουµε στη ζωή µας, τόσο σε συναισθηµατικό όσο και σε υλικό επίπεδο. Εντούτοις, ο γάµος θα πρέπει ν’ αντιµετωπίζεται ως ένα ακόµη βήµα για τη θωράκιση της σχέσης δύο ανθρώπων. Αυτό ίσως είναι και το µυστικό για την προσωπική µας ευτυχία.

Η εµµονή για έναν “καλό” γάµο Οι γυναίκες εµφανίζονται συχνότερα να έχουν ως αυτοσκοπό το γάµο. Είναι ένα φαινόµενο που παρατηρείται περισσότερο στην Ελλάδα και τη Νότια Ευρώπη. Ο ένας λόγος είναι η απόκτηση παιδιού. Πόσο ευτυχισµένος όµως µπορεί να είναι ένας τέτοιος γάµος; Ο ερχοµός ενός παιδιού ανατρέπει τις ισορροπίες στη σχέση του ζευγαριού. Όταν αυτή δεν είναι περιχαρακωµένη από

αµοιβαίο σεβασµό και κυρίως αγάπη, τότε το κλίµα γίνεται εκρηκτικό. Η κοινωνική καταξίωση είναι ένας άλλος λόγος που µπορεί να οδηγήσει σε περιπτώσεις εµµονής. Αυτό συµβαίνει γιατί εξιδανικεύουµε τον γάµο, πιστεύοντας ότι µε αυτόν δεν λύνονται µόνο τα προβλήµατά µας αλλά και ο τρόπος που η κοινωνία συναλλάσσεται µαζί µας . Η προσωπική κατάσταση δηλαδή οι ανα-

σφάλειες και τα ψυχολογικά προβλήµατα είναι λόγοι που µπορεί να µετατρέψουν την απλή επιθυµία για ένα γάµο σε αυτοσκοπό. Η ευτυχία όµως, σύµφωνα µε τους ειδικούς, κρύβεται αλλού. Όταν το κυνήγι του γάµου τελειώσει µε «επιτυχία», στις περισσότερες περιπτώσεις αποδεικνύεται ως το µεγαλύτερο λάθος. Αυτό συµβαίνει γιατί η επιλογή ήταν βιαστική ή λύση ανάγκης.

•IN•VITRO•45

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Mind ∆ιαφορετική προσέγγιση

Των Γ. Ζέρβα*, Ι. Μιχόπουλου**

Α

ΓΝΩΣΙΑΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ

πό την εµφάνιση στην Ελλάδα των πρώτων ψυχοθεραπευτών (Εµπειρίκος, Βοναπάρτη κ.ά.) στις αρχές του προηγούµενου αιώνα, µέχρι σήµερα, έχουν αλλάξει πολλά στο πεδίο της ψυχοθεραπείας. Η ανακάλυψη επιτυχηµένων φαρµακευτικών θεραπειών έχει καταρρίψει τον µύθο ότι οι ψυχικές διαταραχές είναι αθεράπευτες, αλλά το στίγµα της ψυχιατρικής – ψυχοθεραπευτικής παρακολούθησης παραµένει σε ένα βαθµό. Από τις αρχές του 20ού αιώνα έχουν αναπτυχθεί διάφορες ψυχοθεραπευτικές σχολές, οι οποίες παρουσιάζουν διαφορές τόσο στη θεωρία, όσο και στην πρακτική τους. Ωστόσο το πλήθος των διαφορετικών προσεγγίσεων, µερικές φορές, δυσκολεύει την επιλογή του κατάλληλου µοντέλου για τον κάθε ασθενή. Εντούτοις αν επιλεχθούν σωστά, όλες έχουν να επιδείξουν αποτελεσµατικότητα, κυρίως στην αντιµετώπιση της κατάθλιψης, του άγχους, των προβληµάτων στις σχέσεις και την προσωπικότητα.

Στο σταυροδρόµι µεταξύ ψυχανάλυσης και συµπεριφεριολογίας δηµιουργήθηκε η γνωσιακή προσέγγιση κατά τη δεκαετία του 1960. Ο θεραπευόµενος καλείται να αναγνωρίσει τον τρόπο µε τον οποίο οι σκέψεις του συµµετέχουν στην εκδήλωση του προβλήµατος που αντιµετωπίζει. Αυτές οι σκέψεις µπορεί να είναι βαθύτερες και να προδιαθέτουν ή να συµµετέχουν στην εµφάνιση της παθολογίας ή µπορεί να εισάγουν τον ασθενή σε φαύλους κύκλους, που διαιωνίζουν το πρόβληµα. Η θεραπευτική προσέγγιση είναι βραχείας διάρκειας και περιλαµβάνει συµπεριφορικούς και γνωσιακούς χειρισµούς. Ο ασθενής συµµετέχει ενεργητικά, ενώ τελικός στόχος της γνωσιακής ψυχοθεραπείας είναι το άτοµο να αποκτήσει δεξιότητες, έτσι ώστε να µπορεί να γίνει «θεραπευτής» του εαυτού του, τόσο στο παρόν, όσο και στο µέλλον. Συστήνεται κυρίως στην κατάθλιψη και στις αγχώδεις διαταραχές (διαταραχή πανικού, κοινωνική φοβία κ.ά.).

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ

Η Ψυχαναλυτική σχολή έχει εξελιχθεί στα τελευταία, περίπου, εκατό χρόνια, από τότε που διαµορφώθηκε η βασική θεωρία από τον Ζίγκµουντ Φρόιντ. ∆ίνει µεγάλη σηµασία στις πρώιµες εµπειρίες της παιδικής ζωής και στην αναγνώριση πλευρών του ασυνειδήτου (στοιχείων, δηλ. τα οποία υπάρχουν στον ψυχισµό και επηρεάζουν τη συµπεριφορά, χωρίς να καταλαβαίνουµε την ύπαρξή τους και τον τρόπο που µας επηρεάζουν – τέτοια στοιχεία µπορεί να έρθουν στο συνειδητό πεδίο µε διάφορους τρόπους, όπως π.χ. τα όνειρα). Βασική υπόθεση της ψυχαναλυτικής θεώρησης είναι ότι υπάρχουν αλληλοσυγκρουόµενες δυνάµεις µέσα στον άνθρωπο και αυτές είναι που ευθύνονται για τα συναισθήµατα, τις σκέψεις και τη συµπεριφορά του. Τα τελευταία χρόνια εφαρµόζεται περισσότερο το µοντέλο της βραχείας ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας (συχνότητα 12 φορές την εβδοµάδα, 12µηνη θεραπεία). Συστήνεται σε καταστάσεις που τα συµπτώµατα άγχους, κατάθλιψης ή σωµατικών ενοχληµάτων φαίνεται να σχετίζονται µε πάγια ζητήµατα προσωπικότητας και σχέσεων.

ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ

Η συµπεριφορική ψυχοθεραπεία εξετάζει τον τρόπο που τα ερεθίσµατα του περιβάλλοντος επηρεάζουν τη συµπεριφορά. Θεωρώντας ότι µία παθολογική συµπεριφορά προκύπτει από πράγµατα που έχουµε µάθει µε λάθος τρόπο, η θεραπεία προσπαθεί να βοηθήσει τον ασθενή να «µάθει» εκ νέου τα πράγµατα και να τροποποιήσει τη συµπεριφορά του. Η συµπεριφορική θεραπεία είναι βραχείας διάρκειας, το σχέδιο της θεραπείας είναι εξατοµικευµένο και ο ρόλος του θεραπευτή είναι ενεργητικός, φιλικός και καθοδηγητικός. Σκοπός του είναι να συµπαρασταθεί και να βοηθήσει τον θεραπευόµενο να µάθει. Συστήνεται κυρίως σε καταστάσεις όπως οι ειδικές φοβίες (αγοραφοβία, κλειστοφοβία, φοβία ύψους κ.λπ.), η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή και οι διαταραχές σεξουαλικής λειτουργίας.

∆ΙΑΠΡΟΣΩΠΙΚΉ ΠΡΟΣΈΓΓΙΣΗ

Ο µίτος της ψυχοθεραπείας

Παρουσιάστηκε ως εναλλακτική απάντηση στην ψυχαναλυτική θεωρία µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Βασικές αρχές της είναι οι εξής: τα προβλήµατα είναι διαπροσωπικά από τη φύση τους, είναι οικογενειακά στην πηγή τους και λύνονται µέσα από τη σχέση. Είναι βραχείας διάρκειας και εστιάζεται στα συµπτώµατα. Έχει εφαρµοσθεί µε επιτυχία στην κατάθλιψη και βασική της υπόθεση αποτελεί η θέση ότι, ασχέτως αιτίων, η κατάθλιψη τείνει να πυροδοτείται από κρίσεις στις διαπροσωπικές µας σχέσεις. Η διαπροσωπική ψυχοθεραπεία θεωρεί ότι τρία είναι τα βασικά στοιχεία της κατάθλιψης: τα συµπτώµατα, η λειτουργικότητα και η προσωπικότητα του ασθενή. Εστιάζει, δε, στα δύο πρώτα. Η στάση του διαπροσωπικού θεραπευτή είναι θετική, ενεργητική και µη κριτική. Σε όλη τη διάρκεια της θεραπείας γίνεται εκπαίδευση στον τρόπο που ο ασθενής θα επιτύχει σαφέστερη επικοινωνία. Συστήνεται στην κατάθλιψη και στις κρίσεις που προκύπτουν από αλλαγές ρόλων στη ζωή του ατόµου (π.χ. πένθος, διαζύγιο κ.λπ.).

Κοινά στοιχεία στα µοντέλα ψυχοθεραπείας *Επίκουρος Καθηγητής Ψυχιατρικής, Α’ Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκοµείο ** Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής, Β’ Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστηµίου Αθηνών, Αττικό Γενικό Νοσοκοµείο

Παρά τις φαινοµενικά διαφορετικές προσεγγίσεις, οι ψυχοθεραπευτικές σχολές µοιράζονται, λίγο ή πολύ, κάποια κοινά στοιχεία: Θεραπευτής και θεραπευόµενος δουλεύουν σε κλίµα εµπιστευτικότητας και δηµιουργούν µια συναισθηµατικά ζεστή σχέση.Κάθε ψυχοθεραπεία προσπαθεί να δώσει εξηγήσεις για τα προβλήµατα του ασθενούς και µεθόδους για να αντιµετωπισθούν. Στην ψυχοθεραπεία γίνεται διερεύνηση για να βρεθεί η πηγή του προβλήµατος και πιθανές εναλλακτικές λύσεις που εµπεριέχουν την ελπίδα της ανακούφισης στο µέλλον. Κα-

τά τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας ο θεραπευόµενος διευκολύνεται να έρθει σε επαφή µε τα συναισθήµατά του και να βρει τρόπους να αποφορΚάθε ψυχοθεραπεία προσπαθεί τίζεται από αυτά. να δώσει εξηγήσεις για τα προ- Από όλες τις ψυχοπροβλήµατα του ασθενούς και λύ- θεραπευτικές σεγγίσεις γίνεται σεις για να τα αντιµετωπίσει προσπάθεια τόνωσης της αυτοεκτίµησης του θεραπευόµενου. Κατά τη διαδικασία ο θεραπευόµενος δοκιµάζει νέες πρακτικές, οι οποίες του δίνουν παραδείγµατα εµπειριών επιτυχίας.

46•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Baby boom (Μικρό)κοσµος

Της Mαρίας Τσιλιµιγκάκη

Κολικοί σε βρέφη ΚΛΑΊΕΙ ΞΑΦΝΙΚΆ και σηκώνει τα ποδαράκια του προς την κοιλιά. Ηρεµεί για λίγο και µετά ξαναρχίζει. Ενδεχοµένως έχει κολικούς, µία κατάσταση που εµφανίζεται στα βρέφη σε ποσοστό 16% έως 26% και διαρκεί από τη 10η ηµέρα γέννησής τους έως τον 5ο µήνα της ζωής τους περίπου. Ενδεχοµένως το βρέφος πονάει έντονα στην κοιλιακή χώρα επειδή έχει αέρια ή άλλες γαστρεντερικές διαταραχές. Εντούτοις επιστηµονικές έρευνες δεν έχουν καταφέρει να πιστοποιήσουν ότι αυτό είναι πάντα το αίτιο της έντονης ανησυχίας. Παιδίατροι και γαστρεντερολόγοι, ωστόσο, συστήνουν χάδι στην κοιλίτσα του µωρού µέχρι να ηρεµήσει καθώς και ένα χαµοµήλι. Παράλληλα, υποπτεύονται ακόµα και δυσανεξία στη λακτόζη – δηλαδή ανεπάρκεια του ενζύµου της λακτάσης που κάποιοι οργανισµοί δεν έχουν σε αρκετή ποσότητα ώστε να διασπάσουν τα σάκχαρα του γάλακτος. Οι πόνοι ίσως να οφείλονται και στην κατάποση αέρα κατά τη σίτιση. Τις περισσότερες φορές πάντως, οι «κολικοί» σταµατούν µόνοι τους. Η γαστρεντερολόγος Ιωάννα Θεοφανίδου τονίζει: «Οι βρεφικοί κολικοί σπασµοί δεν αποτελούν αίτιο ανησυχίας για την υγεία και την εξέλιξη του παιδιού ως οργανισµού. Υπάρχουν, ωστόσο, σπάνιες περιπτώσεις που υφίσταται ανεπάρκεια λακτάσης και το βρέφος ανακουφίζεται αν αλλάξει γάλα . Σε αυτές τις περιπτώσεις, πάντως, οι κρίσεις κολικών επιµένουν και µετά τον 5ο µήνα ζωής».

Ο πρώτος έρωτας Ο ΠΡΏΤΟΣ ΈΡΩΤΑΣ ΠΑΡΑΜΈΝΕΙ ΑΝΕΞΊΤΗΛΟΣ. Τα συναισθήµατα που βιώνει ένας έφηβος είναι πρωτόγνωρα και πολύ έντονα. Η κακή πρακτική των γονέων να µη συζητούν µε τα παιδιά τους τις ανησυχίες τους για τον έρωτα, ενδεχοµένως να τους οδηγήσει σε υπερβολές. Το παιδί που φτάνει τα 10-12 χρόνια πρέπει να συζητάει µε το γονέα του τα θέµατα της συναισθηµατικής φόρτισης που µπορεί να νιώσει όταν ερωτευτεί για πρώτη φορά. Ο γονέας οφείλει να δώσει µία εικόνα που να µην καταλύει το ροµαντισµό της ηλικίας, αλλά να έχει και ρεαλιστική βάση. Αυτό όµως που τονίζει η ψυχολόγος- ψυχαναλύτρια, Σοφία Χατζηδηµητρίου είναι: «αυτό στο οποίο τα παιδιά στηρίζονται και από το οποίο αντλούν όταν ξεκινούν την ερωτική τους ζωή, είναι η σχέση που έχουν βιώσει στο γονεϊκό ζευγάρι. Η σχέση των γονιών ως ερωτικών συντρόφων είναι και παραµένει το πρωταρχικό παράδειγµα. ∆εν ωφελεί να µιλάει κανείς για έρωτα αν δεν σέβεται και δεν καταλαβαίνει ο ίδιος την έννοια. ∆εν ωφελεί να πατρονάρει κανείς το παιδί του σε τίποτα, ούτε, κατά τη γνώµη µου, να ενηµερώσει το παιδί για το “εφήµερο” του εφηβικού έρωτα. Αυτές οι γνώσεις κατακτώνται. ∆εν χαρίζονται».

Τι κρύβει ένα ζωηρό παιδί; Εµφανίζεται στο 3-7% των παιδιών, εκ των οποίων το 60% θα έχει συµπτώµατα και στην ενήλικη ζωή. Είναι 3-4 φορές συχνότερη στα αγόρια από ό,τι στα κορίτσια. Πολλές φορές συνυπάρχει µε άλλες διαταραχές, όπως µαθησιακές διαταραχές, διαταραχές συναισθήµατος, ειδικές αναπτυξιακές δυσκολίες.

• Περπατούν ανεξέλεγκτα, κινδυνεύοντας από αυτοκίνητα •Σκαρφαλώνουν σε έπιπλα, δέντρα κ.λπ.

• ∆εν κάθονται σε ένα µέρος παραπάνω από µερικά λεπτά •Κουνούν τα πόδια τους και τα χέρια τους όταν κάθονται • Κοιµούνται λίγες ώρες και κινούνται υπερβολικά στον ύπνο

Τ

α όρια είναι δυσδιάκριτα για το τρυφερό βλέµµα των γονέων που έχουν την έµφυτη τάση να δικαιολογούν τα παιδιά τους. Είναι απλώς «ζωηρό» ή µήπως πάσχει από «υπερκινητικότητα» που θα δυσκολέψει την προσωπική του εξέλιξη, την πρόοδό του στο σχολείο και εν τέλει την κοινωνικοποίησή του; Το Υπερκινητικό Σύνδροµο ή ∆ιαταραχή Ελλειµµατικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας (ADHD) αποτελεί τη συχνότερη παιδοψυχιατρική διάγνωση στη σχολική ηλικία. «Τα υπερκινητικά παιδιά βρίσκονται διαρκώς σε υπερδιέγερση, προκαλούν αναστάτωση µε τη συµπεριφορά τους, αδυνατούν να ακολουθήσουν τη φυσιολογική εξελικτική λειτουργία της ηλικίας τους» µας εξηγεί ο Στάθης Καρπενησιώτης, κλινικός ψυχολόγος ψυχοθεραπευτής. Στα πρώτα τέσσερα έως έξι χρόνια ζωής παρουσιάζονται τα πρώτα συµπτώµατα. Για να τεθεί η διάγνωση (DSM- IV) χρειάζεται να συνδυάζονται έξι ή και περισσότερα συµπτώµατα, τα οποία επιµένουν για 6 µήνες. Μεταξύ 4-6 ετών: • Κινούνται συνεχώς από τη µία µεριά του δωµατίου στην άλλη δίνοντας την εντύπωση ότι «κινούνται σαν µηχανή» •Η προσοχή τους αποσπάται εύκολα από εξωτερικά ερεθίσµατα •Μιλούν συνέχεια • Βγαίνουν αιφνίδια από το σπίτι τρέχοντας

Στο σχολείο µετά τα 7 έτη: •∆εν προσέχουν στο µάθηµα και γενικά αποτυγχάνουν να επικεντρώσουν και να διατηρήσουν την προσοχή τους •Είναι συχνά αφηρηµένα και δυσκολεύονται να οργανώσουν δουΤο υπερκινητικό σύνδροµο λειές •Σηκώνονται χωρίς λόείναι η συχνότερη παιδογο από το θρανίο ψυχιατρική διάγνωση στη •Ξεχνούν να κάνουν τις σχολικές εργασίες σχολική ηλικία.

•Απαντούν απερίσκεπτα πριν ολοκληρωθεί η ερώτηση •Ξεχνούν τα βιβλία, τα τετράδια και τα µολύβια τους παντού • ∆εν µπορούν να περιµένουν τη σειρά τους • ∆εν µπορούν να τηρήσουν κανόνες στα παιχνίδια και γι’ αυτό παίζουν τις περισσότεΣυνεργάστηκε ο Στά- ρες φορές µόνα τους θης Καρπενησιώτης, κλινικός ψυχολόγος ψυχοθεραπευτής, εκ. µέλος της Ελληνικής Εταιρείας Οµαδικής Ανάλυσης και Οικογενειακής Θεραπείας

Η έγκαιρη διάγνωση είναι το Α και το Ω στην αντιµετώπιση του υπερκινητικού συνδρόµου. Συνήθως ένας συνδυασµός ψυχοθεραπείας, φαρµακοθεραπείας, ειδικής αγωγής και συµβουλευτικής υποστήριξης της οικογένειας είναι αρκετά αποτελεσµατική παρέµβαση.

•IN•VITRO•47

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Cool down

Συνεργάστηκε ο Θανάσης ∆ρίτσας, καρδιολόγος Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου, Συνθέτης, επίτιµο µέλος της ∆ιεθνούς Εταιρείας Μουσικής στην Ιατρική (ISMM)

Η µουσική ως µέθοδος θεραπείας και πρόληψης

Της Κατερίνας Γαρουφάλου

Παυσίπονες νότες

Ξ

εκουράζει, χαλαρώνει, ηρεµεί. Μπορεί και να θεραπεύσει; Η µουσική χρησιµοποιείται ως µέθοδος θεραπείας ήδη από την Αρχαία Ελλάδα. Απευθύνεται σε ασθενείς αλλά και υγιείς ανθρώπους και χρησιµοποιείται από γιατρούς ακόµη και µέσα στα χειρουργεία. ∆εν απαιτεί µουσικές γνώσεις. Μόνο διάθεση για µουσική. Συµπληρωµατική θεραπεία Η µουσικοθεραπεία δεν υποκαθιστά την κλασική ιατρική, τους Με τη µουσική µειώνονται οι γιατρούς ή τα φάρµακα. Λειπαλµοί της καρδιάς, η πίεση αλτουργεί συµλά και η αδρεναλίνη, ορµόνη πληρωµατικά, που αυξάνεται µε το στρες συµβάλλοντας στην ανακούφιση του πόνου. Εφαρµόζεται από µουσικοθεραπευτές ή εκπαιδευµένους γιατρούς και νοσηλευτές. ∆ιακρίνεται στη δεκτική και τη βιωµατική ή δηµιουργική µουσικοθεραπεία. Στην πρώτη, γίνεται ακρόαση προεπιλεγµένης µουσικής όχι απαραίτητα σε ειδικά διαµορφωµένο χώρο. Στη δεύτερη, ο ασθενής µαζί µε τον µουσικοθε-

ραπευτή συµµετέχουν σε ένα µουσικό δρώµενο, παίζοντας µουσικά όργανα σε ειδικά διαµορφωµένο χώρο. Πρόληψη µέσω µουσικής Η µουσική µειώνει το στρες, αυξάνει το αίσθηµα αισιοδοξίας, «ενισχύει» τη θετική σκέψη. Με τον τρόπο αυτό, µας βοηθά να διατηρήσουµε υγιές το ανοσοποιητικό σύστηµα του οργανισµού µας. Μουσική και στο χειρουργείο; Η χρήση µουσικής στα χειρουργεία είναι µια παρεξηγηµένη έννοια, λέει ο κύριος ∆ρίτσας. «Το να βάζεις ζεϊµπέκικο την ώρα που χειρουργείς, δεν είναι µουσικοθεραπεία. Η ήπια και χαλαρωτική µουσική βοηθά τον χειρουργό να συγκεντρωθεί. Σηµαντική αξία έχει η µουσική και στην προεγχειρητική προετοιµασία και κατά τη διάρκεια επεµβάσεων µε τοπική ή ραχιαία αναισθησία. Εκεί επειδή ο ασθενής έχει τις αισθήσεις του, βρίσκεται σε µεγάλη ένταση, οπότε η µουσική µειώνει το αίσθηµα του πόνου. Μάλιστα, µε χρήση µουσικής οι αναισθησιολόγοι µειώνουν τη δοσολογία ενδοφλέβιων φαρµάκων».

Wake up Για να δουλεύεις ξεκούραστα

Συνεργάστηκε ο Νίκος Μαστρογιαννόπουλος, Φυσικοθεραπευτής

Κάτσε καλά!

Ο

ι µυοσκελετικές παθήσεις αποτελούν το συχνότερο πρόβληµα υγείας που εµφανίζουν οι εργαζόµενοι. Από την οσφυαλγία και το σύνδροµο καρπιαίου σωλήνα έως το αυχενικό σύνδροµο και την κήλη µεσοσπονδυλίου δίσκου, οι παθήσεις αυτές µπορούν να προληφθούν µε έναν απλό τρόπο. Τη σωστή στάση του σώµατος στο γραφείο. ΚΑΘΊΣΤΕ ΣΩΣΤΆ Σωστή στάση του σώµατος είναι αυτή που επιτρέπει στη σπονδυλική στήλη να διατηρεί το φυσιολογικό της σχήµα (σχήµα «S»). Αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι πρέπει να καθόµαστε µε ελαφρώς κυρτωµένο το πίσω µέρος του σώµατος και τη λεκάνη κεκλιµένη προς τα εµπρός. Η πλάτη πρέπει να ακουµπά πλήρως στην καρέκλα, οι ώµοι να είναι χαλαροί και οι αγκώνες να βρίσκονται κοντά στο σώµα. Τα πόδια να ακουµπούν στο έδαφος, ενώ τα γόνατα να είναι σε ορθή γωνία. Σηµαντική είναι η ισοκατανοµή του βάρους στο κάθισµα, κα-

θώς και η χρήση εργονοµικής καρέκλας. Τοποθετήστε την οθόνη του υπολογιστή σε απόσταση 50-75 εκ., ανάλογα µε το µέγεθός της και τις δυνατότητες όρασής σας. Το πάνω µέρος της δεν πρέπει να ξεπερνά το ύψος των φρυδιών, το πληκτρολόγιο να βρίσκεται κάτω κι όχι µπροστά από τα δάχτυλα και τα χέρια να ακουµπούν στο γραφείο. Σε περίπτωση που γράφετε χειρόγραφα, οι αγκώνες πρέπει να ακουµπούν στο γραφείο, η πλάτη να βρίσκεται σε όρθια στάση, ενώ γόνατα, αστράγαλοι και ισχία να έχουν κλίση 90 µοιρών. Αποφύγετε να έχετε το χαρτί σε πλάγια θέση, καθώς έτσι αναγκάζετε τον κορµό σας να στρίβει, κατανέµοντας λάθος το βάρος του σώµατος.

tips > > >

Χρησιµοποιήστε υποπόδια µε πάχος όσο περίπου ένας τηλεφωνικός κατάλογος. Τοποθετήστε µαξιλαράκι µέσης 20 εκ. πάνω από το κάθισµα της καρέκλας. Προτιµήστε κυρτά πληκτρολόγια και mouse pads µε τζελ ώστε να µην κουράζονται οι καρποί των χεριών.

48•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Εναλλακτικά

Για περισσότερες πληροφορίες Ελληνική Ιατρική Εταιρεία Βελονισµού www.mediacus.gr, Ερευνητικό Ινστιτούτο Βελονισµού www.acupuncture.gr

Βελονισµός

Ο Στην Ελλάδα ο βελονισµός κερδίζει συνεχώς έδαφος τα τελευταία χρόνια. Το νοµοθετικό πλαίσιο ορίζει µε σαφήνεια ότι η άσκηση του βελονισµού πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από ιατρούς, εξειδικευµένους και εκπαιδευµένους στη βελονοθεραπεία.

ΒΕΛΟΝΙΣΜΌΣ ΕΦΑΡΜΌΖΕΤΑΙ µε ειδικές, αποστειρωµένες βελόνες µιας χρήσης σε ειδικά σηµεία του σώµατος, από όπου περνούν οι µεσηµβρινοί (κανάλια µέσα στα οποία ρέει η ενέργεια), µε σκοπό την ενεργειακή οµοιόσταση του οργανισµού. Είναι µια πανάρχαια, παραδοσιακή, θεραπευτική µέθοδος που έχει τις ρίζες της στην προϊστορική περίοδο της Κινέζικης ιστορίας. Στο βιβλίο «Κλασικά Κείµενα Εσωτερικής Παθολογίας του Κίτρινου Αυτοκράτορα», που χρονολογείται από το 2600 π.Χ. και θεωρείται ένα από τα αρχαιότερα ιατρικά συγγράµµατα, περιγράφονται αναλυτικά η θεωρία και οι τεχνικές του βελονισµού. «Πρόκειται για µια εξατοµικευµένη θεραπεία» εξηγεί ο Κωνσταντίνος Κτώρος, ιατρός βελονιστής. «Το θεραπευτικό πρωτόκολλο που θα εφαρµοστεί, τα σηµεία που θα επιλεγούν, οι βελόνες που θα χρησιµοποιηθούν, ο αριθµός των συνεδριών και η απόσταση µεταξύ τους καθώς και οι τεχνικές εξαρτώνται κάθε φορά από το ιατρικό πρόβληµα, τη βαρύτητά του, τη χρονιότητά του, αλλά και τη φυσική κατάσταση του ασθενούς». «Είναι µύθος ότι ο βελονισµός είναι επώδυνος» ισχυρίζεται ο κ. Κτώρος. «Από τα 365 κλασικά σηµεία και τα 1.500 επιπλέον σηµεία βελονισµού, που σήµερα γνωρίζουµε, ελάχιστα είναι επώδυνα». ΌΣΟΝ ΑΦΟΡΆ ΣΤΙΣ ΠΑΡΕΝΈΡΓΕΙΈΣ ΤΟΥ, δηλώνει ότι αυτές είναι ανύπαρκτες. Υπάρχουν, ωστόσο, αντενδείξεις οι οποίες αφορούν ανθρώπους που είναι ανοσοκατασταλµένοι και γυναίκες που διανύουν τους τελευταίους µήνες της εγκυµοσύνης τους, στις οποίες απαγορεύεται η εφαρµογή του βελονισµού στην περιοχή της κοιλιάς. Περισσότερες είναι οι αντενδείξεις που αφορούν στον ηλεκτροβελονισµό, µια µέθοδο όπου οι βελόνες αντικαθίστανται από ηλεκτρόδια, µε συνέπεια τη συνεχή, έντονη και ελεγχόµενη ηλεκτρική διέγερση των σηµείων που συνήθως έχει καλύτερο αναλγητικό αποτέλεσµα από τον απλό βελονισµό. Οι αντενδείξεις του ηλεκτροβελονισµού αφορούν ασθενείς που φέρουν βηµατοδότη ή έχουν ορθοπεδικές προθέσεις ή

Της Σοφίας Νέτα

Ακόµα φοβάστε τις βελόνες;

υλικά εσωτερικής οστεοσύνθεσης. Αντενδείκνυται, επίσης, η χρήση του σε δερµατολογικές παθήσεις, ενώ απαγορεύεται και η επιλογή σηµείων που βρίσκονται στο κεφάλι. Ο ΩΤΟΒΕΛΟΝΙΣΜΌΣ είναι µια ξεχωριστή τεχνική, «ανώδυνη και αποτελεσµατική» αναφέρει ο κ. Κτώρος, όπου επιλέγονται σηµεία αποκλειστικά στο αφτί και οι ειδικές βελόνες σταθεροποιούνται για 3 −4 ηµέρες µε τσιρότα. Επίσης η χρήση laser στον βελονισµό είναι άλλη µια σύγχρονη τακτική «µε πολύ αποτελεσµατική αντιφλεγµονώδη και αναλγητική δράση» .

O Βελονισµός είναι η µοναδική εναλλακτική θεραπεία, η οποία αναγνωρίζεται επισήµως από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας. Μερικές από τις κυριότερες ενδείξεις του, οι οποίες έχουν επιβεβαιωθεί µε κλινικές και εργαστηριακές έρευνες και αναφέρονται από το Π.Ο.Υ., είναι :

Μυοσκελετικά σύνδροµα πόνου όπως οσφυαλγία, ισχιαλγία, αυχεναλγία, αρθρίτιδες, περιαρθρίτιδες, διάχυτα και εντοπισµένα µυϊκά άλγη. Παθήσεις Κ.Ν.Σ. όπως κεφαλαλγίες, ηµικρανίες, ιλιγγοι, εµβοές, πάρεση προσωπικού νεύρου, νευραλγία τριδύµου. Λειτουργικές παθήσεις όπως άσθµα, αλλεργική ρινίτιδα, ιγµορίτιδα, δυσκοιλιότητα, Ο βελονισµός είναι η µονααιµορροΐδες, σπαστιδική εναλλακτική θεραπεία κή κολίτιδα, έλκος που αναγνωρίζεται επισήστοµάχου και δωδεκαδακτύλου. µως από τον Π.Ο.Υ. Ψυχοσωµατικές παθήσεις όπως σύνδροµο χρόνιας κόπωσης, αγχώδεις διαταραχές, φοβίες, διαταραχές ύπνου, µνήµης, συγκέντρωσης, νευροφυτικές διαταραχές. ∆ερµατικές παθήσεις όπως ψωρίαση, ακµή, αλλεργίες, εκζέµατα.

Απαντήσεις για την αποτελεσµατικότητα του βελονισµού

Συνεργάστηκε ο Κωνσταντίνος Κτώρος, ιατρός βελονιστής του Κέντρου Ολιστικής Ιατρικής

ΤΕΛΕΥΤΑΊΑ ΈΡΕΥΝΑ αναφέρει ότι ο βελονισµός δρα ως placebo, δηλαδή ως ψευδοφάρµακο και ότι εν τέλει ακόµη και στις περιπτώσεις που οι βελόνες τοποθετούνται στην τύχη, µπορεί να έχει θετικά αποτελέσµατα, καθώς όπως πιστεύουν «πολλά από αυτά µπορεί να οφείλονται σε δράση placebo». Ο Ιατρός – Βελονιστής Κώστας Κτώρος µε αφορµή την τελευταία έρευνα επισηµαίνει: «Με µεγάλη µου χαρά διαβάζω µετααναλύσεις για τον βελονισµό, όπως αυτή από τον πολύ αυστηρό οργανισµό Cochrane reviews, στον οποίο συµµετέχουν αποκλειστικά ιατροί ειδικευµένοι στην κλασική ιατρική. Αυτό δείχνει τη µεγάλη πορεία που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια και την ευρεία αποδοχή της εναλλακτι-

κής ιατρικής σήµερα. Ακόµα πιο ευχάριστο είναι το συµπέρασµα ότι ο βελονισµός θεωρείται ανώτερος από τα φάρµακα που χορηγούνται για την προφύλαξη και την αντιµετώπιση των ηµικρανιών. Μάλι«Ο βελονισµός είναι περισσόστα, οι συγγραφείς προτείνουν ξεκάθατερο τέχνη παρά τεχνική και τα ρα στο τέλος ότι ο θεραπευτικά πρωτόκολλα διαβελονισµός προτείνεται ως θεραπεία φέρουν από σχολή σε σχολή». για την αντιµετώπιση των ηµικρανιών. Για άλλη µία φορά η σύγχρονη επιστηµονική έρευνα επιβεβαιώνει µία αρχαία θεραπευτική πρακτική και µάλιστα µε τα πιο αυστηρά κριτήρια. Το γεγονός ότι τα σηµεία βελονισµού δεν παί-

ζουν τόσο σηµαντικό ρόλο όσο µερικοί περίµεναν, οφείλεται σε δύο λόγους: O βελονισµός δρα µε πολλούς τρόπους, ένας από τους πιο σηµαντικούς είναι ο τοπικός. Ο τοπικός τρόπος δράσης (τοποθέτηση των βελόνων στο σηµείο του πόνου και όχι σε συγκεκριµένα βελονιστικά σηµεία) είναι εξαιρετικά αποτελεσµατικός. Αυτό σηµαίνει ότι αν κάποιος πονάει στο γόνατο και βάλει βελόνες τυχαία στο σηµείο που πονάει, θα µειωθεί ο πόνος (γνωστό από τη νευροφυσιολογία). Επίσης, αυτό δείχνει και τον πλουραλισµό των τεχνικών βελονισµού. Ο βελονισµός είναι περισσότερο τέχνη παρά τεχνική και τα θεραπευτικά πρωτοκόλλα διαφέρουν από σχολή σε σχολή. Η αποτελεσµατικότητα όµως παραµένει».

•IN•VITRO•49

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Πρώτες Βοήθειες Σε περίπτωση ατυχήµατος

Της Κατερίνας Γαρουφάλλου Συνεργάστηκαν οι ∆ηµήτρης Πύρρος, ∆/ντής Ιατρικών Υπηρεσιών Ε.Κ.Α.Β., Πολυξένη Νέου, ∆ιευθύντρια Κέντρου ∆ηλητηριάσεων, Κωνσταντίνος Βέµµος, Υπεύθυνος Μονάδας Εγκεφαλικών Επεισοδίων νοσοκοµείου ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΑ

ΕΓΚΑΥΜΑ Ηλεκτροπληξία: Μην πλησιάζετε το θύµα όσο βρίσκεται σε επαφή µε τη συσκευή που προκάλεσε ηλεκτροπληξία. Κινδυνεύετε κι εσείς, καθώς το σώµα είναι καλός αγωγός ηλεκτρισµού. Κατεβάστε τον γενικό του ηλεκτρικού ρεύµατος. Καλέστε το 166. Αφού βεβαιωθείτε ότι το άτοµο δεν διαπερνάται από ηλεκτρικό ρεύµα, τραβήξτε το µακριά από το καλώδιο ή την πρίζα που προκάλεσε το ατύχηµα Αν δεν αναπνέει, ξεκινήστε τεχνητή αναπνοή. Αν δεν έχει ούτε σφυγµό, κάντε καρδιακή ανάνηψη. Μεταφέρετε το θύµα στο νοσοκοµείο.

> > > > >

Από ηλεκτρική συσκευή, καυτό νερό, καυτό λάδι: Βάλτε κρύο νερό στην περιοχή. Ζητήστε ιατρική βοήθεια. Βγάλτε τα ρούχα σας, εάν έχει πέσει σε αυτά καυτό νερό ή λάδι. Αν έχουν κολλήσει στο δέρµα σας, µην τα αφαιρείτε, αλλά περιµένετε βοήθεια.

> >

ΠΝΙΓΜΟΣ Από φαγητό: ∆ιατηρήστε την ψυχραιµία σας. Εάν µπορείτε να µιλήσετε ή έστω να βγάλετε µία κραυγή, σηµαίνει ότι περνάει αέρας από το λαιµό, οπότε δεν υπάρχει άµεσος κίνδυνος. Προσπαθήστε να βήξετε όσο πιο δυνατά µπορείτε, προκειµένου να αποµακρυνθεί το φαγητό από τον λαιµό σας.

>

Τι κάνουµε την κρίσιµη στιγµή Το απρόσµενο αποτελεί µέρος της καθηµερινότητάς µας. Οι εκπλήξεις όµως στη ζωή δεν είναι πάντοτε ευχάριστες. Οι πρώτες βοήθειες σώζουν κυριολεκτικά ζωές, αρκεί να ξέρουµε να τις παράσχουµε σωστά.

>

Ρίξτε του ένα αντικείµενο (σωσίβιο, ξύλο) από το οποίο µπορεί να πιαστεί. Καλέστε βοήθεια.

ΤΡΟΧΑΙΟ

>

Αποφύγετε τη δηµιουργία πανικού. Φροντίστε πρώτα για τη δική σας ασφάλεια, µετά για την ασφάλεια όσων βρίσκονται γύρω από το ατύχηµα και τέλος για την ασφάλεια όσων εµπλέκονται στο ατύχηµα. ∆ώστε προτεραιότητα στα θύµατα που δεν έχουν τις αισθήσεις τους. Τηλεφωνήστε στο 166, το 199 και το 100. Φροντίστε να υπάρχει πρόσβαση στα οχήµατα επείγουσας βοήθειας. Μη µετακινείτε τους ασθενείς εκτός αν κινδυνεύουν από φωτιά, έκρηξη ή κάποιον άλλο κίνδυνο που τους απειλεί άµεσα. Καθησυχάστε τους τραυµατίες, διαβεβαιώνοντάς τους ότι έρχεται άµεσα βοήθεια. Μην τους αφήνετε µόνους. Χαλαρώστε τα ρούχα τους και σκεπάστε τους µε κουβέρτα ή ρούχα. Αν δεν αναπνέουν, κάντε τεχνητή αναπνοή. Αν δεν υπάρχει ούτε σφυγµός, κάνετε και καρδιακές µαλάξεις.

> > > > >

ΒΑΘΥ ΚΟΨΙΜΟ

> > >

Τοποθετήστε καθαρό πανί ή αποστειρωµένη γάζα στην περιοχή. Ασκήστε συνεχόµενη πίεση για 5 λεπτά. Αν η αιµορραγία δεν σταµατά, τοποθετήστε κι άλλες γάζες χωρίς όµως να αφαιρέσετε την προηγούµενη. Αν το κόψιµο είναι στο χέρι ή το πόδι, ξαπλώστε και σηκώστε το άκρο σε θέση υψηλότερη από το υπόλοιπο σώµα.

>

∆ΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ

Στη θάλασσα: Μείνετε ψύχραιµοι. Οι περισσότεροι πνιγµοί γίνονται σε βάθος που το θύµα πατάει ή το πολύ σε απόσταση ενός µέτρου από αυτό και οφείλονται σε έλλειψη ψυχραιµίας. Αν δείτε κάποιον να πνίγεται, αποφύγετε να τον προσεγγίσετε, καθώς µπορεί να κινδυνεύσετε κι εσείς.

Από χηµική ουσία µε χορήγηση από το στόµα: Τηλεφωνήστε στο Κέντρο ∆ηλητηριάσεων (210- 7793777). Χορηγήστε στον ασθενή νερό ή γάλα ώστε να αραιωθεί η χηµική ουσία. ∆ώστε του ποσότητα ενεργού άνθρακα προκειµένου να εξουδετερωθεί η χηµική ουσία. Μην προσπαθήσετε να προκαλέσετε εµετό στον ασθενή, καθώς υπάρχει κίνδυνος χηµικής πνευµονίας.

> >

> > > >

50•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Οµορφιά Κυτταρίτιδα

Ρεπορτάζ: Σοφία Μαρία Σοφιανού

Η «αχίλλειος πτέρνα» των γυναικών

Λύσεις στο ιατρείο Στον πλαστικό χειρουργό

Μεσοθεραπεία: Με µια πολύ λεπτή βελόνα γίνεται έγχυση δραστικών ουσιών στα σηµεία που παρουσιάζεται το πρόβληµα. Αυτές οι δραστικές ουσίες έχουν ως κύριο συστατικό την καφεΐνη που προκαλεί αγγειοσύσπαση. Αδειάζει το λιποκύτταρο και η όψη γίνεται λεία. ∆εν υπάρχει το αίσθηµα του πόνου και το µόνο που µπορεί να αφήσουν είναι µελανιές που φεύγουν γρήγορα. Από 5 έως 9 εγχύσεις είναι αρκετές για να µειωθεί αισθητά το πρόβληµα. Ενδερµολογία: Πρόκειται για µια µέθοδο µασάζ µε µηχανική υποστήριξη, µέσω κυλίνδρων. Με το βαθύ λεµφικό µασάζ που γίνεται τα υγρά που έχουν κατακρατηθεί αποµακρύνονται. Η αποτελεσµατικότητά της αγγίζει το 90% σε ήπιες περιπτώσεις µε 15 θεραπείες σε διάστηµα 3 εβδοµάδων.

Στον δερµατολόγο Σωστός τρόπος ζωής… µε βοήθεια: Η άσκηση σε συνδυασµό µε τη σωστή διατροφή και µία κρέµα για την κυτταρίτιδα βοηθάει ώστε να µειωθεί το πρόβληµα σε µεγάλο βαθµό. Λέιζερ: Μειώνει την όψη της φλούδας πορτοκαλιού σε ικανοποιητικό βαθµό, χωρίς όµως να την εξαφανίζει. Αναπλάθει το δέρµα, µειώνει την κατακράτηση υγρών και τον όγκο των λιποκυττάρων. Για ικανοποιητικά αποτελέσµατα αρκούν 8 – 10 συνεδρίες.

Η φύση ξέρει Peeling: Χρησιµοποιήστε ένα απλό σφουγγάρι λούφα και ένα φυσικό σαπούνι µε φύκια και κισσό. Καθηµερινά κάντε µασάζ µε ήπιες κινήσεις. Εναλλακτικά µπορείτε να παρασκευάσετε ένα ειδικό µείγµα. Αναµείξτε: 2 κουταλιές ζάχαρη, 1 κουταλιά καφέ, 2 κουταλιές λεµόνι, 2 κουταλιές µέλι και µε κυκλικές κινήσεις κάντε µασάζ από κάτω προς τα πάνω σε υγρή επιδερµίδα. Μασάζ: το έλαιο του Κισσού είναι γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Ρίξτε λίγες σταγόνες σε χλιαρό νερό και κάντε µασάζ σε στεγνό δέρµα για 30 λεπτά καθηµερινά. Για να εµπλουτίσετε το µείγµα βράστε φλούδες πορτοκαλιού σε νερό και προσθέστε το έλαιο του κισσού. Καθηµερινό «ποτό»: Η καθηµερινή πρόσληψη πράσινου τσαγιού βοηθάει και στην κυτταρίτιδα. Προτιµήστε το απόσταγµα του πράσινου τσαγιού σε σταγόνες. Είκοσι σταγόνες την ηµέρα σε ένα ποτήρι δροσερό νερό αρκούν για να βοηθήσουν τον οργανισµό.

Οι «προβληµατικές» ζώνες στο γυναικείο σώµα για την εµφάνιση κυτταρίτιδας είναι κατά κύριο λόγο οι µηροί, οι γλουτοί και οι γοφοί, το εσωτερικό των µπράτσων, το στοµάχι και η κοιλιά.

Η

κυτταρίτιδα είναι η «αχίλλειος πτέρνα» κάθε γυναίκας, η οποία είτε είναι αδύνατη είτε όχι καλείται κάποια στιγµή της ζωής της να την αντιµετωπίσει. Τα «όπλα» σήµερα είναι πολλά. Ένα όµως θα της δώσει τη χαριστική βολή. Η αλλαγή του τρόπου ζωής. Η κυτταρίτιδα εµφανίζεται όταν εναποτίθεται λίπος και νερό στη στοιβάδα κάτω ακριβώς από το δέρµα. Μελέτες αναφέρουν ότι η κυτταρίτιδα εµφανίζεται σε γυναίκες που έχουν γενετική προδιάθεση και οι οποίες δεν ακολουθούν ένα υγιεινό µοντέλο ζωής. Όσες δηλαδή δεν ασκούνται, καταναλώνουν πολύ λίπος και καθόλου φυτικές ίνες και είναι καπνίστριες. Για την εµφάνιση της κυτταρίτιδας ενοχοποιούνται πολλοί παράγοντες: • διατροφή πλούσια σε λίπη, ιδιαίτερα ζωικά • απουσία σωµατικής δραστηριότητας και άσκησης • εναλλαγή περιόδων στερητικής διατροφής – δίαιτας και πολυφαγίας • ύπαρξη ορµονικών ανακατατάξεων είτε πα-

θολογικών είτε φυσιολογικών όπως είναι η εφηβεία, η εγκυµοσύνη ή η εµµηνόπαυση.

• κάπνισµα, αλκοόλ, άγχος και δυσκοιλιότητα Οι «γρήγοροι» υδατάνθρακες (οι υδατάνθρακες που φτάνουν στην κυκλοφορία του αίµατος σε σύντοµο χρονικό διάστηµα) όπως είναι η ζάχαρη και τα γλυκά αλλά και τα αναψυκτικά, τα αλλαντικά, τα παχιά τυριά, το βούτυρο, η πρόσληψη αλατιού και το πρόχειρο φαγητό ευνοούν την εµφάνιση της κυτταρίτιδας.

Συνεργάστηκαν οι Αλέξανδρος Μπαλαµώτης, Επίκουρος Καθηγητής ∆ερµατολογίας Παν. Αθηνών, Απόστολος Γαϊτάνης, πλαστικός χειρουργός

Για την αντιµετώπισή της είναι απαραίτητη η παρουσία φρούτων και λαχανικών καθηµερινά στο πιάτο µας. Συγκεκριµένα, πρέπει να καταναλώνουµε κόκκινα φρούτα του δάσους όπως φράουλες, βατόµουρα, κεράσια και εσπεριδοειδή. Τα λαχανικά, που θα µας βοηθήσουν στη «µάχη» κατά της κυτταρίτιδας είναι η ντοµάτα, οι πιπεριές και το σπανάκι. Οι πρωτεΐνες είναι χρήσιµες και µάλιστα µαζί µε τους «αργούς» υδατάνθρακες, όπως το ψωµί και τα δηµητριακά, βοηθούν στην αντιµετώπισή της. Η κατανάλωση φυτικών ινών, τα αφεψήµατα, και η πρόσληψη νερού άνω του 1 λίτρου την ηµέρα είναι απαραίτητα.

4 συµβουλές 1

H επαρκής πρόσληψη των βιταµινών Β6 (δηµητριακά, γαλακτοκοµικά, λαχανικά) και Β9 (πράσινα φυλλώδη λαχανικά, όσπρια) βελτιώνει τις δυσµενείς επιδράσεις των ορµονικών µεταβολών, που είναι µία από τις αιτίες για την εµφάνιση της κυτταρίτιδας.

2

Για τη σωστή επιλογή µιας θεραπείας καλό θα ήταν να προβείτε σε έναν ορµονικό έλεγχο και στη συνέχεια στη συµβουλή του γιατρού.

3

Η χρήση πολύ στενών ρούχων και ψηλοτάκουνων παπουτσιών στην καθηµερινή ζωή παίζουν πολύ σηµαντικό ρόλο στη λειτουργία του κυκλοφορικού των κάτω άκρων. Ευνοούν την εµφάνιση κυτταρίτιδας.

4

Στο δεύτερο µισό του κύκλου και πριν από την περίοδο µειώστε την κατανάλωση αλατιού και αλµυρών τροφών και βοηθήστε την αποβολή της κατακράτησης του νερού, αυξάνοντας την κατανάλωση λαχανικών, φρούτων και γιαουρτιού.

•IN•VITRO•51

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Shopping Προϊόντα κατά της κυτταρίτιδας

1 2 34 beauty 56 78 Shiseido, Body Creator Anti Cellulite ∆ιατίθεται σε µορφή κρέµας και απορροφάται άµεσα, µειώνοντας ορατά την κυτταρίτιδα. Είναι σχεδιασµένο µε το µακράς διαρκείας προηγµένο άρωµα SLM, ένα αναζωογονητικό µίγµα ελαίων γκρέιπφρουτ, µπαχαρικών, µάραθου, πιπεριού, estragon και καφεΐνης. Το προηγµένο άρωµα SLM ενισχύει την εµπειρία της περιποίησης του σώµατος.

Korres, Geranium & Grapefruit Λάδι για µασάζ που µειώνει την εµφάνιση της κυτταρίτιδας και συσφίγγει. Τα αιθέρια έλαια από γεράνι, µάραθο και γκρέιπφρουτ µειώνουν την κατακράτηση υγρών και ενεργοποιούν την αποβολή τοξινών, διεγείροντας τη λεµφική κυκλοφορία. Περιέχει έλαια από σταφύλι, κυπαρίσσι και καλαµπόκι που ενυδατώνουν την επιδερµίδα και βελτιώνουν την όψη «φλοιού πορτοκαλιού».

Korff, Anti Cellulites Treatment Τα καινοτόµα συµπλέγµατα συστατικών KComplex που περιέχει, δρουν αποτελεσµατικά, καθώς το καθένα είναι σχεδιασµένο για συγκεκριµένη δράση. Είναι σε µορφή gel µε βάση την καφεΐνη και εκχύλισµα φύκου. Ενεργοποιεί το κυκλοφορικό, εµποδίζει την κατακράτηση υγρών και µειώνει τις ατέλειες. Παράλληλα, αναπλάθει και ενυδατώνει την επιδερµίδα.

La prairie, G Complex – Anti Cellulite Ένα gel ειδικά σχεδιασµένο για να αντιµετωπίζει τα σηµάδια της κυτταρίτιδας. Περιέχει σύµπλεγµα συστατικών που έχει στόχο να επιτυγχάνει ορατά αποτελέσµατα και να προλαµβάνει την επαναδηµιουργία της κυτταρίτιδας, ενώ παράλληλα συσφίγγει και απαλύνει την περιοχή.

Οι κρέµες κατά της κυτταρίτιδας σε συνδυασµό µε αλλαγές στον τρόπο ζωής µας µπορούν να βοηθήσουν στην αντιµετώπιση της κυτταρίτιδας.

Vichy, Lipometric Gel που υπόσχεται διπλή δράση, χάρη στα Adrenalyse-S και Aminokine-G, που µειώνουν το επίµονο τοπικό πάχος και σµιλεύουν ταυτόχρονα το περίγραµµα του σώµατος. Το συσσωρευµένο λίπος εξαλείφεται. Τα λιποκύτταρα µπαίνουν σε “δίαιτα”! Οι ατέλειες του ανάγλυφου της επιδερµίδας σβήνουν, χάρη στα περλέ µικροσωµατίδια που περιέχει η υφή άµεσης οπτικής λείανσης. Απορροφάται αµέσως.

Elancyl, Cellu Reverse Το νέο αυτό προϊόν σε µορφή gel είναι αποτέλεσµα της ανακάλυψης του σηµαντικού ρόλου ενός µορίου που υπάρχει στο εσωτερικό του λιποκυττάρου: της πρωτεΐνης UCP. Η Ξανθοξυλίνη που περιέχει συντελεί στην επαναδραστηριοποίηση και στην ενδυνάµωση του φυσικού µηχανισµού καύσης του λίπους. Η χρήση του προορίζεται για 14 µέρες.

Clarins, Lift Minceur Έχει δράση στα αρχικά αλλά και στα προχωρηµένα στάδια της εµφάνισης της κυτταρίτιδας. Το δέρµα γίνεται πιο σφιχτό, οµοιόµορφο και απαλό. Τα φυτικά εκχυλίσµατα που περιέχει ενισχύουν την συσφικτική του δράση. Οι γλουτοί επανασχηµατίζονται και τα πόδια χάνουν πόντους χάρη στην καφεΐνη, η οποία συµβάλλει στην “εξαφάνιση” των λιποκυττάρων.

Deborah, Corpo Nuovo Είναι σε µορφή κρέµας µε 24ωρη δράση. Περιέχει σύµπλεγµα βιταµινών Β & Ε που περιποιούνται το δέρµα. Περιέχει εκχυλίσµατα από φύκια του Ατλαντικού, τα οποία συµβάλλουν στην ανάπλαση του δέρµατος και την καταπολέµηση της «όψης φλοιού πορτοκαλιού». Παράλληλα βοηθάει και στη σύσφιξη του δέρµατος.

52•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Η σελίδα αυτή σας ανήκει. Στείλτε µας µικρά µυστικά που σας βοηθούν να ζείτε πιο υγιεινά .com invitro.magazine@gmail

Σηµειώσεις ∆εν πρέπει να ξεχάσω...

Παγκόσµιες ηµέρες: Κατά του ρατσισµού (21/3) Νερού (22/3) Φυµατίωσης (24/3) Αντισύλληψης (30/3) Υγείας (07/4) το ραντεβού µε Να επιβεβαιώσω ιδιού. Πέρασαν πα υ το ο τρ τία ον τον οδ αίο ραντεβού υτ λε τε το ό απ έξι µήνες

επιτέλους να κάνω Φοβάµαι αλλά... πρέπει εται ανώνυµα και εξέταση για τον ιό HIV. Γίν νοσοκοµεία, ακόα δωρεάν σε όλα τα δηµόσι Υγείας στη Λεωας σι µα και στη Σχολή ∆ηµό φόρο Αλεξάνδρας. Πρέπει να πείσω τα παιδιά µου να τρώνε πιο συχνά ψάρια. Εκτός των άλλων διάβασα ότι αν τρώνε ψάρι τουλάχιστον µία φορά την εβδοµάδα θα αυξηθεί η ευφυΐα τους. ∆εν ξέρω αν είναι αλήθεια, αλλά σίγουρα το ψάρι προστατεύει την καρδιά. Μάλλον πρέπει και εγώ να τρώω πιο συχνά!

Να βάζω κάθε π ρωί αντηλιακή κρέµα. Καλύτερ α να µια καινούργια µ αγοράσω ε δείκτη πάνω 30. Κάπου διάβα σα ότι τα πιο ευαίσθητα σηµεί α είναι τα χείλη και τα αφτιά. Να κάνω και έναν προληπτικό έλεγ χο των σπίλων µου στο δερµατο λόγο.

Να ξεκινάω τη µέρα µου µε έναν πλο ύσιο, σε βιταµίνες και αντιοξειδοτικά, χυµό φρο ύτων. Είναι προτιµότερο από οποιαδήπο τε βιταµίνη σε χάπι για να θωρακίσω τον οργανισµό µου απέναντι στις ιώσεις που δεν λένε να µας αφήσουν επιτέλους ήσυχους.

Να αντικαταστήσω το υδραργυρικό θερµόµετρο. Έµαθα ότι από τον Απρίλιο θα απαγορευθεί η χρήση του γιατί επιβαρύνει το περιβάλλον. ∆εν θα το πετάξω όµως στα σκουπίδια. Εντός των ηµερών θα βγει κάποια ανακοίνωση για το πού µπορώ να το ανακυκλώσω.

Πού θα µας βρίσκετε...

NOΣΟΚΟΜΕΙΑ > ΑΤΤΙΚHΣ

ΑΘΗΝΑ > Νοσοκοµείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», Θηβών και Παπαδιαµαντοπούλου > Νοσοκοµείο Αιγινήτειο, Βασ. Σοφίας 72> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Γ. Γεννηµατάς» (Γενικό Κρατικό Αθηνών) Μεσογείων 154, Χολαργός > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Η Ελπίς» ∆ηµητσάνης 7, Αµπελόκηποι > Ερρίκος Ντυνάν, Μεσογείων 107 > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Άγιος Σάββας», Λ. Αλεξάνδρας 171> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ιπποκράτειο», Βασ. Σοφίας 114 > Γενικό Νο-

σοκοµείο Αθηνών «Λαϊκό», Αγ. Θωµά 17> Μαιευτήριο Αθηνών «Έλενα Βενιζέλου», πλ. Έλενας Βενιζέλου 2 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο Ε.Ε.Σ» (Ερυθρός Σταυρός), Αθανασάκη 1> Γ.Ν. Νοσηµάτων Θώρακος «Σωτηρiα», Μεσογείων 152 > Αρεταίειο Νοσοκοµείο, Βασ. Σοφίας 76 > Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών «Ευαγγελισµός», Υψηλάντου 45 > Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων Aγλαΐα Κυριακού, Θηβών και Λεβαδείας, Αµπελόκηποι > Νοσοκοµείο Αφρ. & ∆ερµ. Νόσων Αθηνών «Ανδρέας Συγγρός», ∆ραγούµη 5 > Οφθαλµιατρείο Αθηνών,

Σίνα & Πανεπιστηµίου 26, > Ιασώ General, Λεωφ. Μεσογείων 264, Xολαργός > Doctors’ Hospital, Κεφαλληνίας 26 > Ευρωκλινική Αθηνών, Αθανασιάδου 9, πάροδος Σούτσου > Ευρωκλινική Παίδων, Λεµεσού 39-41 & Αχαρνών 209 ΠΕΙΡΑΙΆΣ > Γενικό Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Μεταξά, Μπότσαρη 51 > Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιά «Τζάνειο», Τζάννη και Αφεντούλη 1 ΧΑΪ∆ΑΡΙ > Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο «Αττικό», Ρίµινι 1 ΚΑΛΛΙΘΕΑ

> Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο, Λ. Συγγρού 356 ΦΆΛΗΡΟ >Metropolitan Hospital, Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1 Ν. Φάληρο ΚΗΦΙΣΙΑ > Γ.Ν. Αττικής ΚΑΤ, Νίκης 2 ΜΑΡΟΎΣΙ > Νοσοκοµείο Υγεία, Ερυθρού Σταυρού 4 > Ιασώ, Κηφισίας 37, > Μαιευτήριο Μητέρα, Ερυθρού Σταυρού και Κηφισίας > Γ.Ν. Σισµανόγλειο, Σισµανόγλειου 1 Ν. ΙΩΝΊΑ > Γ.Ν.Ν. Αγία Όλγα, Αγίας Όλγας 3 ΝΊΚΑΙΑ > Γ.Ν. Νίκαιας, Μαντούβαλου

∆ηµ. 3 ΜΕΛΊΣΣΙΑ >1ο Νοσοκοµείο ΙΚΑ “Η Πεντέλη“ (Παπαδηµητρίου), Τέρµα Ζαΐµη, ΜΕΛΙΣΣΙΑ > Γ.Ν.Μ. Αµ. Φλέµιγκ, 25ης Μαρτίου 4 ΒΟΎΛΑ > Γενικό Νοσοκοµείο «Ασκληπιείο Βούλας», Βας. Παύλου 1

δών, Λαµπράκη Γρ. 13 > ΕΚΑΒ, Πλαταιών 26 > Ιπποκράτειο, Παπαναστασίου Αλ. 49 > Γ. Ν. Αγ. ∆ηµήτριος, Ζωγράφου 2 ΚΑΛΑΜΑΡΙΆ >> Α. Νοµαρχιακό Αγ. Παύλος, Αντιστάσεως 161 ΧΟΡΤΙΑΤΗ > Γ. Ν. Παπανικολάου

ΝOΣΟΚΟΜΕΙΑ >

> Holmes Place Athens, Εµπορικό Κέντρο “City Link” Βουκουρεστίου & Σταδίου 4 > Ηolmes Place Μαρούσι, Εµπορικό κέντρο “Αίθριο” Αγ. Κωνσταντίνου 40 > Press & Tabac - Εµπορικό κέντρο “THE MALL“ - Μαρούσι

ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗΣ ΕΥΚΑΡΠΊΑ > Γ.Ν. Θεσσαλονίκης Παπαγεωργίου ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > ΑΧΕΠΑ, Κυριακίδη Στ. 1 > Γ. Γεννηµατάς, Εθνικής Αµύνης και Αγ. ∆ηµητρίου 41 > Λοιµω-

ΘΑ ΜΑΣ ΒΡΕΊΤΕ ΕΠΊΣΗΣ:

•IN•VITRO•53

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Χρηστικά Κουίζ Κεφαλαλγία

λαλγίας 1ου & 2ου Νευρολογικού Τµήµατος Ιατρικής Σχολής Αριστοτελείου Παν/µίου ΘεσΑΘΗΝΑ σαλονίκης ∆ιεύθυνση: Στυλ. Κυριακίδη 1 Τ.Κ. 54636, Θεσσαλο> Γενικό Νοσοκοµείο Αθηνών “Γ. νίκηΕΙΟ «ΑΧΕΠΑ» Γεννηµατάς “, Κλινική ΚεφαΤηλ κέντρο: 2310 993110λαλγίας Νευρολογικού Τµήµα11,2310 993310 τος ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Μεσογείων 154, 115 27 Τηλ κέντρο 213 > Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης Γ. Παπανικολάου, Κλινική 2032000 Κεφαλαλγίας 3ου Νευρολογι> Ιδρυµα Κοινωνικών Ασφαλίσεκού Τµήµατος Πανεπιστηµίου ων Νοσοκοµείο ΙΚΑ “ΠαπαδηΘεσσαλονικης ∆ιεύθυνση: Εξοµητρίου” ∆ιεύθυνση: Τέρµα χή Θεσσαλονίκης, 57010 ΘεσΖαΐµη, ΜΕΛΙΣΣΙΑ Τηλ κέντρο: σαλονίκη Τηλ κέντρο: 2310 210 6138460 357602 > Ναυτικό Νοσοκοµείο Αθηνών, Κλινική Κεφαλαλγίας Νευρολο- > Νοσοκοµείο Θεσσαλονίκης “Παναγία”, Κλινική Κεφαλαλγικού Τµήµατος.∆ιεύθυνση: γίας Νευρολογικού Τµήµατος ∆εινοκράτους 70, 115 21 ΑΘΗ∆ιεύθυνση: Νικ. Πλαστήρα 22, ΝΑ Τηλέφωνο:210 7261148 Νέα Κρήνη 55 132 – Καλαµα> “251” Γενικό Νοσοκοµείο Αεροριά. Τηλ Νευρολογικής Κλινικής: πορίας, Κλινική Κεφαλαλγίας 2310 479715 Νευρολογικού Τµήµατος .∆ιεύ> Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίθυνση:Μεσογείων και Κατεχάκης “Ιπποκράτειο” , Κλινική Κεκη, 115 25 ΑΘΗΝΑ Τηλέφωνο φαλαλγίας ∆ιεύθυνση: Κωνιατρών: 210 7464873/ εξωτερ, ιατρεία:210 7464109 σταντινουπόλεως 49 Τ.Κ. > 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσο54642, Θεσσαλονίκη Τηλ κένκοµείο , Κλινική Κεφαλαλγίας τρο: 2313 312000 Νευρολογικού Τµήµατος . ∆ιεύθυνση: Μεσογείων 138, 115 25. Τηλ κέντρο: 210 7494000 > Γενικό Νοσοκοµείο “ ΠαµµακάΑΘΗΝΑ ριστος”, Κλινική Κεφαλαλγίας Νευρολογικού Τµήµατος . > 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσο∆ιεύθυνση: Ιακωβάτων 43, κοµείο , ∆ιεύθυνση: Μεσογείων 11144, Τηλ κέντρο: 210 138, 115 25, Τηλ κέντρο: 210 2284851 7494000 > Κωνσταντινοπούλειο Γενικό Νο> “251” γενικό Νοσοκοµείο Αεσοκοµείο “ Αγία Όλγα”, Κλινική ροπορίας ∆ιεύθυνση:ΜεσογείΚεφαλαλγίας Νευρολογικού ων και Κατεχάκη, 115 25 Τηλ Τµήµατος. ∆ιεύθυνση: Αγ. Ολκέντρο: 210 : 7798511-20 γας 3-5, 142 33 Ν ΙΩΝΙΑ. Τηλ > Ναυτικό Νοσοκοµείο Αθηνών κέντρο: 210 27 99 265-7, 210 ∆ιεύθυνση: ∆εινοκράτους 70, 27 76 612-7 115 21 Τηλ κέντρο: 210 > Γενικό Νοσοκοµείο Πειραιώς , 7216451-6 Κλινική Κεφαλαλγίας Νευρολογικού Τµήµατος. ∆ιεύθυνση: ∆. > “Αγία Σοφία” - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκοµείο Παίδων ΚλίΜαντούβαλου 3, Νίκαια Πεινες. ∆ιεύθυνση: Θηβών & Τέρµα ραιά Τηλ κέντρο: 213 2077000 Μικράς Ασίας, 11527, ΑΘΗΝΑ > “Tζάνειο”, Γενικό Νοσοκοµείο Τηλ κέντρο:210 7771612, 210 Πειραιώς, Κλινική Κεφαλαλγίας 7771811 Νευρολογικού Τµήµατος. ∆ιεύ> “Σωτηρία” - Περιφερειακό Γενιθυνση: Ζαννή & Αφεντούλη, κό Νοσοκοµείο Νοσηµάτων Θώ18536, Πειραιάς Τηλ κέντρο: ρακος Αθηνών ∆ιεύθυνση:Με210 4592000 σογείων 152, 11527, ΑΘΗΝΑ Τηλ κέντρο:210 7778611 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > “Υγεία” ∆ιαγνωστικό Κέντρο ∆ιεύθυνση: Λ. Κηφισίας & Ερυ> Γενικό Νοσοκοµείο “ Άγιος ∆ηθρού Σταυρού, 15123, ΑΘΗΝΑ µήτριος”, Εξωτερικά Ιατρεία Τηλ κέντρο:210 6827940-9 Κεφαλαλγίας, ∆ιεύθυνση: Ελέ> Ιατρικό Κέντρο Αθηνών νης Ζωγράφου 2, 54634 Θεσ∆ιεύθυνση: ∆ιστόµου 5-7, 151 σαλονίκη Τηλ κέντρο: 2310 25 Μαρούσι Τηλ κέντρο: 210 203121 6898100-9 > Ψυχιατρικό Κέντρο Θεσσαλονί>“Λαϊκό” - Περιφερειακό Γενικό κης, Εξωτερικά Ιατρεία Κεφαλαλγίας του Νευρολογικού Τµή- Νοσοκοµείο Αθηνών ∆ιεύθυνση: Αγ. Θωµά 17, 115 27 ΑΘΗΝΑ µατος . ∆ιεύθυνση: Λαγκαδά Τηλ κέντρο: 210 7771101-9 196, 56429 Θεσσαλονίκη Τηλ > “Αγλαϊα Κυριακού” - Περιφεκέντρο: 2310 659512 ρειακό Γενικό Νοσοκοµείο Παί> Πανεπιστηµικακό Γενικό Νοσοδων ∆ιεύθυνση: Θηβών και Λεικοµείο ΑΧΕΠΑ, Κλινική Κεφα-

Αλλεργίες

> “Θριάσιο” Γενικό Νοσοκοµείο Ελευσίνας ∆ιεύθυνση: Λεωφ. Γ. Γεννηµατά, ΜΑΓΟΥΛΑ Τηλέφωνο: 210 5551513/16 > ∆ηµοτικά Ιατρεία Καλλιθέας Τηλέφωνο:210 9532712 > Νοσοκοµείο Metropolitan ∆ιεύθυνση: Εθνάρχου Μακαρίου & Ελ.Βενιζέλου 1,18547 Ν. Φάληρο Τηλέφωνο: 210 4809000 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > Ευρωκλινική Αθηνών - ∆ιαγνωστικό Θεραπευτικό Χειρουργικό > Γενικό Νοσοκοµείο ΘεσσαλονίΚέντρο κης “Ιπποκράτειο” , Κλινική Κε∆ιεύθυνση: Αθανασιάδου 9, Αµφαλαλγίας ∆ιεύθυνση: Κωνπελόκηποι 115 21 Τηλέφωνο: σταντινουπόλεως 49 Τ.Κ.

210 6416540 54642, Θεσσαλονίκη Τηλ κέν> “Αττικόν” Πανεπιστηµιακό Γενιτρο: 2313 312000 κό Νοσοκοµείο ∆ιεύθυνση: Ρί> Ιατρικό ∆ιαβαλκανικό µινι 1, 124 62, Χαϊδάρι, Αθήνα. ∆ιεύθυνση: Ασκληπιού 10, Τηλ κέντρο: 210 5831000 57001, Πυλαία Θεσσαλονίκη > “Υγεία” ∆ιαγνωστικό ΚέντροTηλ κέντρο: 2310-400000 Πνευµονολογική Κλινική ∆ιεύθυνση: Λ. Κηφισίας & Ερυθρού Σταυρού, 15123, Αθήνα Τηλέφωνο: 210 6867432 ΑΘΗΝΑ > ΙΑΣΩ General- Πνευµονολογική > “Σισµανόγλειο” - Περιφερειακό Κλινική ∆ιεύθυνση: Λεωφ. ΜεΓενικό Νοσοκοµείο Αττικής ∆ισογείων 264,155 62 Χολαργός. εύθυνση: Μελίσσια, 15127, Τηλ κέντρο: 210 6502000 ΑΘΗΝΑ > 401 Γενικό Στρατιωτικό ΝοσοΤηλ κέντρο: 210 8039911, 210 κοµείο Αθηνών- Πνευµονολογι8039914 κή Κλινική ∆ιεύθυνση: Μεσο> “Σωτηρία” - Περιφερειακό Γενιγείων 138, 115 25 ΑΘΗΝΑ Τηλέκό Νοσοκοµείο Νοσηµάτων Θώφωνο: 210 7494848 ρακος ∆ιεύθυνση: Μεσογείων > “Κοργιαλένειο-Μπενάκειο ΕΕΣ” 152, 11527, Τηλ κέντρο:210 - Περιφερειακό Γενικό Νοσοκο7778611 µείο Αθηνών ∆ιεύθυνση: Ερυ> “Αµαλία Φλέµιγκ” - Πτέρυγα θρού Σταυρού 1, 11526 Αθήνα “Ζωοδόχος Πηγή” ∆ιεύθυνση: Τηλ κέντρο: 210 6910512-4 ∆ηµοκρατίας 4-6, ΜΕΛΙΣΣΙΑ. Τηλέφωνο: 210-8038134 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ > “Αγιος Σάββας” - Περιφερειακό Αντικαρκινικό-Ογκολογικό Νο- > Γενικό Νοσοκοµείο Θεσσαλονίσοκοµείο ∆ιεύθυνση: Λεωφ. κης Γ. Παπανικολάου, ΠανεπιΑλεξάνδρας 171, Τηλέφωνο: στηµιακή Πνευµονολογική, Α’ & 210 6409120 Β’ Πνευµονολογική ∆ιεύθυνση: > “Αττικόν” Πανεπιστηµιακό ΓενιΕξοχή Θεσσαλονίκης, 57010 κό Νοσοκοµείο∆ιεύθυνση: ΡίµιΘεσσαλονίκη. Τηλέφωνο: 2310νι 1, 124 62, Χαϊδάρι, Αθήνα.

358278/357788 Τηλ κέντρο: 210 5831000 > Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο Θε> Ευγενίδειο Θεραπευτήριο-Μοαγένειο-Πνευµονολογικό Τµήνάδα Ασθµατος Παν. Αθηνών µα ∆ιεύθυνση: Αλεξ. Συµεωνίδη Τηλέφωνο: 210 7293407 2, Τ.Θ. 18183 Τ.Κ.54007, Θεσ> “Αγιος Παντελεήµων” - Περιφεσαλονίκη ρειακό Γενικό Νοσοκοµείο Νίτηλέφωνο: 2310 898603 καιας Πειραιά ∆ιεύθυνση: ∆. > Γενικό Νοσοκοµείο Αγ. ΠαύλοςΜαντούβαλου 3, Νίκαια ΠειΠνευµονολογική Κλινική ραιά. Τηλέφωνο: 210 4915061 ∆ιεύθυνση: Εθνικής Αντίστασης > “ΚΑΤ” - Περιφερειακό Γενικό 161 Τ.Κ. 55134, Θεσσαλονίκη Νοσοκοµείο Αττικής ∆ιεύθυνΤηλέφωνο:2310-493530 ση: Νίκης 2, 145 61 Κηφισιά. > Γενικό Νοσοκοµείο ΘεσσαλονίΤηλέφωνο: 210-6280702 κης “Ιπποκράτειο” , Β’ Πανεπι> Νοσηλευτικό Ίδρυµα Μετοχιστηµιακή Παθολογική ∆ιεύθυνκού Ταµείου Στρατού (ΝΙΜΤΣ), ση: Κωνσταντινουπόλεως 49 Πνευµονολογική Κλινική ∆ιεύΤ.Κ. 54642, Θεσσαλονίκη Τηλ θυνση: Μονής Πετράκη 10, κέντρο: 2313 312000 11521, ΑΘΗΝΑ Τηλέφωνο: > Γενικό Νοσοκοµείο Παπαγεωρ2107288104 γίου- Πνευµονολογικό Τµήµα ∆ιεύθυνση: TK 56429 - Θεσσα> 251 Γενικό Νοσοκοµείο Αερολονίκη – Περιφερειακή Οδός – πορίας ∆ιεύθυνση: Μεσογείων Νέα Ευκαρπία. Τηλέφωνο:2310 και Κατεχάκη, 115 25 ΑΘΗΝΑ 693263 Τηλ κέντρο: 210 7798511-20

βαδιάς, 115 27 ΑΘΗΝΑ Τηλ κέντρο: 7775611-9 > “Αττικόν” Πανεπιστηµιακό Γενικό Νοσοκοµείο ∆ιεύθυνση: Ρίµινι 1, 124 62, Χαϊδάρι, Αθήνα. Τηλ κέντρο: 210 5831000 > Νοσοκοµείο «Ανδρέας Συγγρός» ∆ιεύθυνση: Ι.∆ραγούµη 5, 161 21 Τηλ κέντρο: 7249021-6

Βήχας

Πόσο εξαρτηµένος καπνιστής είµαι; Η απαγόρευση του καπνίσµατος και στην Ελλάδα θα µας αναγκάσει να έρθουµε αντιµέτωποι µε την εξάρτησή µας. Μέχρι τότε καλό είναι να µάθουµε πόσο εξαρτηµένοι καπνιστές είµαστε. Η κλίµακα αυτή, που ονοµάζεται κλίµακα Fagerstrom, αποτελεί τη διεθνή κλίµακα που εκτιµά τη σοβαρότητα εξάρτησης από το τσιγάρο. Η εξάρτηση οφείλεται στη νικοτίνη, η οποία όταν εισέρχεται στον οργανισµό διεγείρει τους λεγόµενους υποδοχείς νικοτίνης που βρίσκονται στον εγκέφαλο και εκκρίνουν την ντοπαµίνη. Η ντοπαµίνη προκαλεί την ικανοποίηση που νιώθουν οι καπνιστές. Πόσο γρήγορα, αφού ξυπνήσετε, καπνίζετε το πρώτο τσιγάρο; α. µέσα στα πρώτα 5 λεπτά (3 πόντοι) β. 6-30 λεπτά µετά (2 πόντοι) γ. 31-60 λεπτά µετά (1 πόντος) δ. περισσότερο από 60 λεπτά µετά (0 πόντοι) Σας είναι δύσκολο να µην καπνίσετε σε µέρη όπου το κάπνισµα απαγορεύεται; α. Ναι (1 πόντος) β. Όχι (0 πόντοι) Ποιο τσιγάρο σας είναι πιο δύσκολο να µην καπνίσετε; α. Το πρώτο της ηµέρας (1 πόντος) β. Οποιοδήποτε άλλο (0 πόντοι) Πόσα τσιγάρα την ηµέρα καπνίζετε; α. 10 ή λιγότερα (0 πόντοι) β. 11-20 (1 πόντος) γ. 21-30 (2 πόντοι) δ. 31 ή περισσότερα (3 πόντοι) Καπνίζετε πιο πολύ το πρωί απ’ ό,τι το απόγευµα; α. Ναι (1 πόντος) β. Όχι (0 πόντοι) Καπνίζετε ακόµα κι όταν είστε άρρωστος και αναγκάζεστε να µείνετε στο κρεβάτι; α. Ναι (1 πόντος) β. Όχι (0 πόντοι)

Αποτελέσµατα Αν έχετε συγκεντρώσει από 0 έως 3 βαθµούς είστε ελαφρά εξαρτηµένος καπνιστής. Αν οι βαθµοί που συγκεντρώσατε είναι από 4 έως 6 είστε µέτρια εξαρτηµένος, ενώ για 7 έως 10 βαθµούς θεωρείστε πολύ εξαρτηµένος καπνιστής. Στην Ελλάδα το 65% των καπνιστών συγκεντρώνει 7- 10 βαθµούς, δηλαδή αποτελούν πολύ εξαρτηµένους καπνιστές. Της Κατερίνας Γαρουφάλου Σε συνεργασία µε τον ∆ρ. Μιχάλη Πατενταλάκη, ∆ιευθυντή Μονάδας Επαγγελµατικών Νόσων & Ιατρείου ∆ιακοπής Καπνίσµατος Νοσ. «ΣΙΣΜΑΝΟΓΛΕΙΟ»

54•IN•VITRO•

ΜΑΡΤΙΟΣ 2009

Last page Ο ανθρώπινος οργανισµός

Αιµάτωση των νεφρών

Οι νεφροί δέχονται περισσότερο αίµα από οποιοδήποτε άλλο όργανο, όπως φαίνεται από αυτό το πρόπλασµα ρητίνης που δείχνει το πυκνό δίκτυο τριχοειδών

Από τις εκδόσεις Σαββάλας

αιµοφόρων αγγείων που ξεκινούν από παρακλάδια µιας από τις νεφρικές αρτηρίες. Κάθε λεπτό περίπου ένα λίτρο αίµα εισέρχεται µε µεγάλη πίεση στους νεφρούς

όπου φιλτράρεται. Σε µία µόνο µέρα όλο το αίµα του σώµατος περνάει από τους νεφρούς περίπου 400 φορές (πρόπλασµα ρητίνης).