ιωλκός
ψυχ
ποι οδρό
τα α ήμ
ίνα ιστ χρ
ια λλ κό
ψυχοδρόμιο
μιο
Π Ο Ι Η Μ ΑΤΑ
Επιμέλεια έκδοσης: Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης Διορθώσεις: Δανάη Αλεξοπούλου Kαλλιτεχνική επιμέλεια: Karlopoulos & Associates Σελιδοποίηση: Ζωή Ιωακειμίδου Φωτογραφία οπισθοφύλλου: Δημήτρης Ζαραφωνίτης © Copyright κειμένου: Χριστίνα Κόλλια © Copyright έκδοσης: Εκδόσεις Ιωλκός Γραμματοσειρά Iolkos Apla, fonts.gr [αποκλειστική χρήση] Μάρτιος 2017, Α΄ Έκδοση Ε Κ ΔΟΣ Ε Ι Σ Ι Ω Λ ΚΟΣ Ανδρέου Μεταξά 12 ϗ Ζ. Πηγής, Αθήνα 106 81 Τηλ.: 210-3304111, 210-3618684 - Fax: 210-3304211 e-mail: iolkos@otenet.gr www.iolcos.gr ISBN 978-960-426-889-4
Ψ Υ ΧΟΔ Ρ Ο Μ Ι Ο
ΕΡΓΑ ΤΗ Σ Χ . Κ .
Περιπέτεια στο βασίλειο των θεών [παιδικό, εκδόσεις Μιχ. Σιδέρη, 2008] Δώδεκα [συλλογικό μυθιστόρημα, εκδόσεις Εμπειρία Εκδοτική, 2010] Το μυστικό της Ανεμότρυπας [παιδικό, εκδόσεις Φίλντισι, 2012] Ελληνικό Πάσχα [συλλογικό, εκδόσεις Ψυχογιός, 2012] Κραυγές Ζώσες [ποίηση, εκδόσεις Ιωλκός, 2013] Η ποίηση συναντά την ποίηση [συλλογικό, εκδόσεις Ιωλκός, 2014] Το γέλιο κάνει καλό στο σχολείο [συλλογικό, έκδοση ΙΒΒΥ, 2015] Έχετε δυο νέα μηνύματα από τον Αίσωπο [παιδικό, εκδόσεις Ιωλκός, 2015] Ψυχοδρόμιο [ποιήματα, εκδόσεις Ιωλκός, 2017]
Χ Ρ Ι Σ Τ Ι Ν Α ΚΟ Λ Λ Ι Α
Ψ Υ ΧΟΔ Ρ Ο Μ Ι Ο Ποιήματα
Ι Ω Λ ΚΟΣ
Το παρόν βιβλίο αποτελεί μέρος της συνθετικής μεθόδου Δημιουργικής Γραφής και Kοινωνιοθεραπείας «Γράφω-Εκφράζομαι-Απελευθερώνο μαι» η οποία εφαρμόζεται αποκλειστικά από τη Χριστίνα Κόλλια.
Στην Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ
Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί. ΣΊΓΚΜΟΥΝΤ ΦΡΌϊΝΤ
Α ντί Π ρόλογου
Ψυχοδρόμιο: μια συλλογή ποιητική «πολλά υποσχόμενη» με κυρί-
αρχο στοιχείο της το είδος, αλλά και το ύφος του λόγου της. Ένας λόγος ανοιχτός και πολυεπίπεδος. Ένας λόγος που μας απευθύνεται τόσο κατά κυριολεξία όσο και μεταφορικά –σε ανιόντα και κατιόντα επίπεδα– με οδηγό τα σήματα και τις συνδέσεις του, καλά συναρθρωμένα σε μεστούς και πυκνούς στίχους. Μοιάζει θαρρείς με διάλογο ειδικών και μυημένων που κατέχουν καλά την τέχνη της συζήτησης και είναι ταυτόχρονα ανοιχτοί στους νιόφερτους και τους ξένους. Μας θυμίζει ομάδα ψυχοθεραπευτική, όπου ανάλογα με την εστίαση του ακροατή και τη δυναμική του λόγου μπορείς να κινηθείς «ανοδικά» σαν να ακολουθείς ένα σπιράλ από συνδεδεμένα, αλλεπάλληλα επίπεδα ή πάλι να κινηθείς «καθοδικά» σαν σε μετεωρική κατάδυση, στα προηγούμενα, στα πρώτα και τα θεμελιώδη της ψυχής – κι όλα αυτά, βεβαίως, άχρονα, αλλά και συγχρονικά. Μέσα, αλλά και πέρα από την τρισδιάστατη χωροταξία των προανθρώπινων συμβάντων και στην πενταδιάστατη συνάρθρωση των ανθρώπινων υπάρξεων. Πέρα, δηλαδή, από τις τρεις διαστάσεις του χώρου και την τέταρτη του χρόνου, που διέπουν όλα τα προανθρώπινα συμβάντα, η Χριστίνα Κόλλια –μεταποιώντας, λες, το θεμελιωτή της θεωρίας του Συμβόλου Norbert Elias– αξιοποιεί στο έπακρο την πέμπτη διάσταση, αυτή του Συμβόλου, που διέπει κατεξοχήν τη συνύπαρξη των ανθρώπων μέσα στον κόσμο. 11
Στον κόσμο «που μας περιμένει, αλλά και που τον κατασκευάζουμε» όπως θα έγραφε, είμαι σίγουρος, και ο Φρόιντ, ο οποίος καθόλου τυχαία εμφανίζεται μ’ ένα καίριο απόφθεγμά του στην προμετωπίδα της ποιητικής συλλογής. Το Σύμβολο, τα σύμβολα, είναι εδώ βεβαίως ο λόγος και οι λέξεις. Ο λόγος της Χριστίνας Κόλλια παραμένει πάντοτε ποιητικός και θεραπευτικός, σαγηνευτικός κι αποκαλυπτικός συνάμα: άλλοτε νομίζεις ότι διαβάζεις δοκίμιο για τα περιεχόμενα του ανθρώπινου «ψυχοδρομίου» (του «ψυχοδρομίου» όλων μας) κι άλλοτε νιώθεις να «χάνεσαι» σαν σε όνειρο, πολυσήμαντο εξ ορισμού, αφού σε ξεναγεί στο δικό σου μα και σε όλων μας τα «ψυχοδρόμια». Αυτό ειδικά το στοιχείο, η διαφαινόμενη διπλή αξίωση ποιητικού στοχασμού και δοκιμιακής συνέπειας, κάνει το παρόν πόνημα ξεχωριστό και πραγματικά οφείλουμε να ευχαριστήσουμε την ποιήτρια που μας το προσφέρει. ΚΩ ΣΤΑ Σ Μ Ω Ρ ΟΓ Ι Α Ν Ν Η Σ
Ψυχίατρος, Ομαδικός Αναλυτής, Ιδρυτικό μέλος του Ελληνικού Δικτύου Ομαδικών Αναλυτών, Μέλος της General Association Society International (G.A.S.I.)
12
Α΄ Ο ενοχικός εαυτός, ως ατελής, κατακερματίζεται. Προ ασπίζει κατά το δοκούν την αρετή, ανέτοιμος για αποσαφηνίσεις. Αδαής στο «τι εστί» της ηθικής εμμένει κι επιμένει. Θυσιάζεται. Ναρκισσεύεται κι εγκλωβίζεται στο Υπερεγώ του. Συλλαβίζει το λίγο του κόσμου. Εξαντλείται και θυμώνει.
Ε Γ Ω Π ΑΘ Ε Ι Ε Σ Είδωλα λατρευτικά αιτούν διακαώς το απόλυτο. Στρατεύονται στον Αρμαγεδώνα του δεν. Λιποτακτούν στα εγερτήρια του όχι. Αναπαύονται σε σχεδίες αμφιβόλως ελεγμένες. Εγωπαθώς συντηρημένες. Τοτέμ που προσυπογράφουν θυμοσοφικές επισημάνσεις καταγεγραμμένες στο μητρώο του ασυνειδήτου: «Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Τα μέσα επιβραβεύουν το σκοπό». Παρ’ όλα αυτά, κάθε εμμονή παραχάραξης της σημασίας του εγώ είναι πάντα επί ματαίω.
15
ΔΕΣΜΑ Όλα συμβαίνουν κατά τα δέοντα. Πάντα σε χρόνο απροσδιόριστο, αλλά ευθύγραμμο. Τεχνηέντως δοκιμασμένο. Όταν οι συγγένειες έχουν πεισθεί για τις ρίζες της οικειότητας των εμπλεκομένων. Αδιαλείπτως τότε αδέλφια, σύζυγοι, εραστές εξαπολύουν χρίσματα καταναγκασμών και διεργασίες ομηρίας έναντι των άμαχων ομολόγων τους: «Θα καείς χωρίς τη σκιά μου. Θα μαραθείς χωρίς τις αχτίδες μου. Μην ξεθαρρέψεις, είσαι απλώς ένα κυκλάμινο». Η μόνη βεβαιότητα –άγραφη, βεβαίως– είναι η απορία της φύσης για τις ανθρώπινες συνάφειες. Τόσο ενάντιες στη συνδετική αρμονία του κόσμου.
16