Γιώργος Παναγιωτακόπουλος
Πυρος(βεστικές) Αποκαλύψεις
ΠΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ Γιώργος Παναγιωτακόπουλος Διορθώσεις: Δημήτρης Χρήστου Σελιδοποίηση: Ζωή Ιωακειμίδου Επιμέλεια έκδοσης: Κωνσταντίνος Ι. Κορίδης © Copyright: Εκδόσεις «Ιωλκός» & Γιώργος Παναγιωτακόπουλος Ιούλιος 2009 Α΄ Έκδοση ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΙΩΛΚΟΣ»
• Ανδρέου Μεταξά 12 & Ζ. Πηγής, Αθήνα 106 81 Τηλ.: 210-3304111, 210-3618684, Fax: 210-3304211 E-mail: iolkos@otenet.gr
www.iolcos.gr ISBN 978-960-426-548-0
ΠΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ
ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΙΔΙΟΥ:
— Υγρές κουβέντες, Ποίηση, 2006 — Υγρές κουβέντες 1+2, Ποίηση, 2007 — Πυρος(βεστικές) Αποκαλύψεις, Ιστορίες, γεγονότα και ντοκουμέντα του Πυροσβεστικού Σώματος, Ιωλκός, 2009
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Π ΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) Α ΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ Ιστορίες, γεγονότα και ντοκουμέντα του Πυροσβεστικού Σώματος
ΙΩΛΚΟΣ
Στους Πυροσβέστες, θύματα καθήκοντος, σ’ αυτούς που δε φοβήθηκαν ποτέ την αλήθεια, και στον πατέρα μου, ιδιαίτερα.
Από την παρουσίαση του δεύτερου βιβλίου του Γ.Π., όπου μεταξύ άλλων διακρίνονται στην πρώτη σειρά οι Γιάννης Πετρόπουλος (ερμηνευτής), Ελίζα Μαρέλλη (ερμηνεύτρια), Παύλος Ναθαναήλ (π. Πρόεδρος Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών), Κατερίνα Γιουλάκη (ηθοποιός), Χρήστος Παπάζογλου (εκδότης τοπικής εφημερίδας) και η αξέχαστη Δανάη Στρατηγοπούλου (ποιήτρια, συγγραφέας, μεταφράστρια).
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΛΟΓΙΑ ΣΥΝΑΔΕΛΦΩΝ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Γ.Π.
Πιστεύω απόλυτα ότι και το τρίτο βιβλίο, με τίτλο
«ΠΥΡΟΣ(βεστικές) αποκαλύψεις» του αγαπητού και αξιόλογου συναδέλφου Γιώργου Παναγιωτακόπουλου, θα σημειώσει επιτυχία. Γι’ αυτό συνηγορεί το αδιαμφισβήτητο έμφυτο ταλέντο του και οι σπάνιες, στην άνυδρη εποχή μας, γνωστές του ευαισθησίες. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ Αντιστράτηγος - Υπαρχηγός Π.Σ.
Με το Γιώργο γνωριζόμαστε από το 1994, όταν
συνυπηρετούσαμε στο Αρχηγείο Πυροσβεστικού Σώματος, μέχρι το έτος 2000. Για μερικά χρόνια, από τότε, χαθήκαμε. Ξαναβρεθήκαμε στον 5ο Πυροσβεστικό Σταθμό Αθηνών, στην Καλλιθέα, το έτος 2004, όπου ήμουν Διοικητής του. 11
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ως συνάδελφος και ως φίλος, έχω να πω μόνο καλά λόγια για το Γιώργο. Τόσο στην υπηρεσιακή όσο και στην προσωπική του ζωή, χαρακτηρίζεται για την υπευθυνότητα και την ευαισθησία του. Αυτό άλλωστε ενισχύεται και από τις δύο ποιητικές συλλογές του που έχει εκδώσει αλλά και από τον τρόπο που προσεγγίζει και αναδεικνύει σοβαρά κοινωνικά θέματα στον έντυπο Τύπο. Ακούραστα προσπαθεί λοιπόν και γεμίζει τη μέρα του με 24 ώρες άξιας ζωής. Όπως έλεγε και ο Ραντγιάρντ Κίπλινγκ, φίλε Γιώργο, αν μπορείς να γεμίζεις τη μέρα σου με 24 ώρες άξιας ζωής, τότε δική σου θα είναι όλη η γη με όλα τα αγαθά, και ακόμη, αληθινά θα είσαι Άνθρωπος. Καλή Επιτυχία και στο 3ο βιβλίο σου. ΘΩΜΑΣ ΤΣΟΥΡΜΑΣ Αντιπύραρχος Π.Σ.
Σ’ αυτές τις λίγες σειρές δεν αναφέρομαι στο Γιώρ-
γο Παναγιωτακόπουλο (Γιώργο για μένα, αν και είμαι αρκετά νεότερός του) με ωραία λόγια γιατί είναι πατριώτης μου, συνάδελφος και πάνω απ’ όλα φίλος, αλλά γιατί το αξίζει πραγματικά. Ο Γιώργος από τον Οκτώβριο του 2004 που τον γνώρισα, είναι ένας καλλιεργημένος Άνθρωπος, ποιητής (αν και ο ίδιος πιστεύει πως αυτή η λέξη είναι πολύ «βαριά» γι’ αυτόν) και ένας συνάδελφος που δε δουλεύει, αλλά υπηρετεί το Πυροσβεστικό Σώμα 12
ΠΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ
30 συνεχή έτη. Είμαι βέβαιος, πως και το νέο του βιβλίο –πυροσβεστικών αναφορών– θα έχει μεγάλη επιτυχία. Εύχομαι τα καλύτερα. ΙΩΑΝΝΗΣ Γ. ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ Υποπυραγός
13
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
Ποιος θα μου το ’λεγε κάποτε, και συγκεκριμένα
πριν από 45 περίπου χρόνια, όταν μικρό παιδάκι επισκεπτόμουν με τους γονείς μου, τον Πυροσβεστικό Σταθμό Καλλιθέας, όπου υπηρετούσε εκεί, ως Αξιωματικός, ο πατέρας μου. Δε θα ξεχάσω που έπαιζα κρυφτό, κυνηγητό και άλλα παιχνίδια με τους τότε συναδέλφους του. Ποιος θα μου το ’λεγε ότι κι εγώ, ύστερα από πολλά χρόνια, όταν θα μεγάλωνα, στον ίδιο Σταθμό θα υπηρετούσα και στους ίδιους χώρους θα σεργιανούσα συντροφιά μ’ εκείνες τις αξέχαστες, μοναδικές αναμνήσεις μου... Κι όμως, έτσι έγινε. Η μοίρα θες, η τύχη πες, ο Θεός μας, αν προτιμάτε, έβαλαν το χέρι τους γι’ αυτό. Κι ενώ γι’ αλλού είχα ξεκινήσει επαγγελματικά, χωρίς καλά καλά να το καταλάβω, βρέθηκα να υπηρετώ τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους μας. Και μάλιστα, όπως φάνηκε στην πορεία, με μεγάλη χαρά και ικανοποίηση, χωρίς ποτέ να μετανοήσω γι’ αυτή την επιλογή-απόφασή μου, έστω κι αν είχα φύγει, το ’χα σκάσει καλύτερα για να ακριβολογήσω, από 15
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
τη Σχολή Πυροσβεστών που φοιτούσα, τρεις φορές, μην αντέχοντας την κάποια, έστω και υποτυπώδη στρατιωτικοποίηση... Βλέπετε, μόλις είχα απολυθεί από το στράτευμα και η ελευθερία που είχα στερηθεί εκείνα τα δύο χρόνια, και που λάτρευα τόσο, ήταν στο πετσί μου που λένε, στο DNA μου. Τότε λοιπόν, νέος πυροσβέστης κι εγώ, μαζί με άλλους την ίδια ημέρα καταταγέντες, βλέποντας κάποιους συναδέλφους μου ομοιοπαθείς, πολύ παλαιότερους από εμάς και που σε λίγο καιρό θα απολύονταν, θα έβγαιναν στη σύνταξη, μας έπιανε πανικός. Σκεφτόμασταν τα 30 περίπου χρόνια που ανοίγονταν μπροστά μας, ώσπου να φτάναμε κι εμείς στη θέση τους. Κι όμως, τα χρόνια, αλίμονο, πέρασαν τόσο γρήγορα, που ούτε το κατάλαβα. Κι έρχομαι σήμερα, ύστερα από τριάντα περίπου χρόνια, να αποτυπώσω σ’ αυτό το βιβλίο, τα όσα πέρασα, έζησα, γνώρισα και έμαθα σ’ αυτόν τον ξεχωριστό κόσμο του Πυροσβεστικού Σώματος. Μοιράζοντας μαζί με εσάς συναισθήματα και εμπειρίες μιας άλλης ζωής, που πιθανότατα δε τη φαντάζεστε, ούτε τη γνωρίζετε, αφού μάλλον δεν έτυχε, ή δεν σας... άφησαν να τη γνωρίσετε σωστά... Θα ήθελα να το αφιερώσω πρωτίστως σ’ αυτούς τους πραγματικούς ήρωες, εκλιπόντες συναδέλφους μου, που έπεσαν στο καθήκον, μαζί με το παρακάτω ποίημά μου, που περιέχεται στη δεύτερη ποιητική συλλογή μου. Και με την ελπίδα ότι η θυσία τους θα διδάξει όλους μας, μα πιο πολύ τους ειδικούς, υπεύθυνους 16
ΠΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ
ανώτερούς μας, πολιτεία και πολιτικούς μας. Να τους υποχρεώσει να λάβουν όσα ακόμη μέτρα χρειάζονται και επιβάλλονται προκειμένου να αποφευχθούν άλλα παρόμοια ατυχήματα, να μη χαθούν άδικα και άλλοι συνάδελφοί μας. ΣΤΟΝ ΑΓΝΩΣΤΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΗ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ ΝΩΡΙΣ
Και ξαφνικά τα όνειρά σου στη μέση της ζωής σου χάθηκαν. Μοίρα κακιά σου έκοψε το νήμα της ζωής. Θυσιάστηκες στο βωμό της προσφοράς στους συνανθρώπους σου. Κι οι θάλασσες των ματιών σου με κόκκινο χρώμα γέμισαν. Και το όμορφο χαμόγελό σου πέτρωσε στο πρόσωπό σου το γλυκό. Και τις ελπίδες σου τις χρυσοποίκιλτες ούριος άνεμος ζήλεψε. Τούτο το χειροκρότημα για σένα είναι. Κι οι στάλες των ματιών μας κι αυτές για σένα είναι. Κι η σειρήνα τούτη που ακούς μη σε φοβίζει. Μη σε ξενίζει. Την παρουσία σου εδώ σ’ εμάς, που μείναμε μικροί μπροστά σου θα θυμίζει...
17
ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Στις 19 Δεκεμβρίου 1849 καταστράφηκε από πυρκαγιά το
αρχοντικό της Δούκισσας της Πλακεντίας. Μια πυρκαγιά που κατέδειξε την αδυναμία του υφιστάμενου συστήματος πυρόσβεσης και απασχόλησε για καιρό τους αριστοκρατικούς κύκλους της τότε αθηναϊκής κοινωνίας, με αποτέλεσμα ο τότε Υπουργός Στρατιωτικών Δημήτριος Καλλέργης, να συγκροτήσει ειδικό Στρατιωτικό Τμήμα αποκλειστικής πυροσβεστικής αποστολής. Στις 28 Οκτωβρίου 1854 ιδρύθηκε ο Λόχος Πυροσβεστών. Η δύναμή του αριθμούσε 92 άνδρες. Στεγαζόταν στο οίκημα που βρισκόταν στον περίβολο της Παλιάς Βουλής, εκεί όπου σήμερα είναι το κτίριο του ΟΤΕ στην οδό Σταδίου. Το σύνολο των 92 ανδρών του Λόχου Πυροσβεστών θεωρήθηκε μεγάλη δύναμη για τις ανάγκες της τότε, μικρής Αθήνας, πλην όμως διέθετε πρωτόγονα μέσα. Κάτι που δεν ήταν δυνατό να καλύψει απρόσμενες ανάγκες πυρόσβεσης. Το 1861 καταργείται ο Λόχος και συγκροτείται ειδική Διλοχία Σκαπανέων και Πυροσβεστών, με προορισμό την εκτέλεση πυροσβεστικού έργου αλλά και διαφόρων έργων αρχιτεκτονικής και οδοποιίας. Στο Σώμα αυτό λόγω του 18
ΠΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ
ότι εναλλάσσονταν τα καθήκοντα μεταξύ των δύο ειδικοτήτων, δηλαδή και αυτά των σκαπανέων, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει εξειδίκευση σε πυροσβεστικές επιχειρήσεις. Με τη Διλοχία Σκαπανέων και Πυροσβεστών συνέπρατταν, σε περίπτωση πυρκαγιάς, οι Διοικητικές Αρχές, το Φρουραρχείο και η Χωροφυλακή. Η Διλοχία, εντούτοις, αντιμετώπισε με επιτυχία τις πυρκαγιές στην Αθήνα, μέχρι την παραμονή των Χριστουγέννων του 1909, όπου μια μεγάλη και ανεξέλεγκτη πυρκαγιά καταστρέφει τα Ανάκτορα φανερώνοντας έτσι την αδυναμία και την παντελή ανεπάρκεια μέσων. Το 1910 καταργήθηκε ο Λόχος Πυροσβεστών της Διλοχίας Σκαπανέων και Πυροσβεστών. Στη θέση του συστήθηκε η «Πυροσβεστική Μοίρα» από εθελοντές και κληρωτούς, τριετούς υποχρέωσης. Αποτελούσε χωριστό στρατιωτικό τμήμα δύο λόχων με υπαγωγή απευθείας στις διαταγές του Υπουργείου των Στρατιωτικών. Η Πυροσβεστική Μοίρα, με αποκλειστικά πυροσβεστικά καθήκοντα, αντιμετώπισε με επιτυχία πολλές πυρκαγιές στην Αθήνα και τον Πειραιά, μέχρι τις 16 Αυγούστου, που κλήθηκε να επέμβει στη μεγάλη πυρκαγιά του Χημείου του Κράτους. Παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες των πυροσβεστών, η Πυροσβεστική Μοίρα πλήρωσε την ανεπάρκεια των μέσων πυρόσβεσης που διέθετε, με τρεις νεκρούς και πολλούς τραυματίες πυροσβέστες. Το 1914 μέσα στην πολεμική ατμόσφαιρα που βρισκόταν ο τόπος, εξαιτίας του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Πυροσβεστική Μοίρα μετονομάστηκε σε Λόχο Πυροσβεστών χωρίς ν’ αλλάξει τίποτε από την οργάνωση και τον εξοπλισμό της. Το 1923 έγινε προμήθεια 20 βενζινοκίνητων πυροσβεστικών αυτοκινήτων. Ο Λόχος Πυροσβεστών αντιμετώπισε 19
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
με επιτυχία πολλές πυρκαγιές, χωρίς όμως και πάλι να καλύψει συνολικά τις μεγάλες ανάγκες πυροπροστασίας και πυρόσβεσης. Το Σώμα αυτό κάλυπτε, κατά υποτυπώδη τρόπο, την πυρασφάλεια Αθηνών, Πειραιώς, Θεσσαλονίκης και Πατρών. Στις άλλες πόλεις οι Δήμοι υποχρεώθηκαν να χρησιμοποιήσουν δημοτικούς εργάτες και μέσα για την κατάσβεση των πυρκαγιών. Στις 26 Απριλίου 1926 με Διάταγμα διαλύθηκε ο Λόχος Πυροσβεστών και συστήθηκε «Πυροσβεστικόν Σώμα». Ένα σώμα εντελώς ανεξάρτητο από το λοιπό Στράτευμα με ξεχωριστή Διοίκηση υπαγόμενο απευθείας στις διαταγές του Υπουργείου Στρατιωτικών. Ούτε όμως αυτός ο σχηματισμός απέδωσε, αφού οι μεγάλες πυρκαγιές που σημειώθηκαν τα επόμενα χρόνια ήταν τόσο καταστροφικές, ώστε ανησύχησαν σε μεγάλο βαθμό τις Ασφαλιστικές Εταιρείες, οι οποίες και έθεσαν αμέσως το θέμα αναδιοργάνωσης του Πυροσβεστικού Σώματος και υπαγωγής του σε άλλο Υπουργείο. Στις 12 Μαΐου 1930 δημοσιεύτηκε ο Νόμος 4661 «περί διοργανώσεως Πυροσβεστικού Σώματος». Σύμφωνα με αυτόν, ιδρύεται το Πυροσβεστικό Σώμα. Είναι ανεξάρτητο, με δικούς του νόμους, με πλήρη αυτοδιοίκηση σε μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου και υπαγωγή στο Υπουργείο των Εσωτερικών. Για τη στελέχωσή του τοποθετήθηκαν, μετατασσόμενοι από το Λόχο Πυροσβεστών, πενήντα έξι υπαξιωματικοί και πυροσβέστες, καθώς και έντεκα αξιωματικοί. Την ευθύνη της οργάνωσης του νέου Πυροσβεστικού Σώματος ανέλαβε, με απόφαση του ιδίου του Ελευθερίου Βενιζέλου και με τον τίτλο του Τεχνικού Επιθεωρητή, ο Αλκιβιάδης Κοκκινάκης, χημικός μηχανικός και πρώην Διοικητής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Πετρούπολης. 20
ΠΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ
Το 1931 κατασκευάστηκε στο προαύλιο της οδού Μουρούζη ο πρώτος στην Ελλάδα Πυροσβεστικός Πύργος Ασκήσεων, ειδικό πυροσβεστικό γυμναστήριο και δαιδαλώδης σήραγγα για την εκπαίδευση των επαγγελματιών πυροσβεστών. Παράλληλα κυκλοφορεί το πρώτο πυροσβεστικό βιβλίο με τίτλο «Θεωρία Πυροσβεστικής Τέχνης», σχετικά με τις γενικές αρχές και μεθόδους κατάσβεσης. Το 1932 ιδρύθηκαν Πυροσβεστικές Υπηρεσίες στους Δήμους Αθηναίων, Πειραιώς και Θεσσαλονικέων. Το 1935 προβλέφθηκε θέση Αρχηγού στο Πυροσβεστικό Σώμα. Την καταλαμβάνει ο τότε Αρχηγός της Αστυνομίας Πόλεων Δημήτριος Τρύφωνας. Το 1936 ιδρύθηκε στην Αθήνα η Πυροσβεστική Σχολή για την εκπαίδευση των Δοκίμων Πυροσβεστών της 6ης Εκπαιδευτικής Σειράς. Τον επόμενο χρόνο ιδρύεται στον Πειραιά ο πρώτος Λιμενικός Πυροσβεστικός Σταθμός, εξοπλισμένος με φορητές αντλίες και με πλωτά μέσα που διέθετε η λιμενική αρχή. Το 1968 δημοσιεύεται ο Α.Ν. 360, σύμφωνα με τον οποίο το Π.Σ. ανήκει στα Σώματα Ασφαλείας. Ο ίδιος νόμος ιδρύει την Πυροσβεστική Σχολή με τμήματα Δοκίμων Ανθυποπυραγών, Αρχιπυροσβεστών, Πυροσβεστών και Επιμόρφωσης και Μετεκπαίδευσης. Στις 26 Ιουλίου 1995 στις εγκαταστάσεις της Πυροσβεστικής Ακαδημίας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος παρασημοφορεί τη Σημαία του Πυροσβεστικού Σώματος, με το Σταυρό του Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής για την πολυσήμαντη προσφορά του Σώματος στο Έθνος. Η αποστολή και το χρέος κάθε Πυροσβέστη είναι να φυλάττει, να προστατεύει τις ανθρωπινές ζωές και τις περιουσίες τους από κάθε κακό. Π.χ. πυρκαγιά, σεισμό, χιονόπτωση, πλημμύρα κ.ά. 21
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Επίσης να επιλαμβάνεται σε τροχαία ατυχήματα ή δυστυχήματα, με το να απεγκλωβίζει άτομα από τα αυτοκίνητα, να κάνει πλύση οδοστρωμάτων συνεπεία τροχαίων ατυχημάτων, να απεγκλωβίζει άτομα από ανελκυστήρες λόγω βλάβης ή διακοπής ηλεκτρικού ρεύματος. Ενίοτε να μεταφέρει και νεφροπαθή άτομα, εγκύους (ακόμη κι αυτό) σε νοσοκομεία, να βοηθά υπέρβαρα άτομα που τυχόν έχουν καταπέσει, να διασώζει ζώα, πτηνά από δύσκολες καταστάσεις, π.χ. από υπονόμους, δένδρα, ψηλά κτίρια, να προσφέρει σε εργατικά ατυχήματα, να στερεώνει-ασφαλίζει ταμπέλες, μαρκίζες, επιγραφές, τέντες, κ.ά., που ένεκα ισχυρού ανέμου κατά τους χειμερινούς κυρίως μήνες ξεκολλούν, να προβαίνει σε κοπές και απομακρύνσεις δένδρων από σημεία που τυχόν εμποδίζουν, πάλι συνεπεία ισχυρού ανέμου, ή και από άλλες αιτίες. Ο Πυροσβέστης καλείται να διασώσει άτομα που έχουν πέσει σε πηγάδια, να παρέχει υπηρεσίες πυρασφάλειας σε εγκαίνια μεγάλων καταστημάτων, όπου η κοσμοσυρροή είναι μεγάλη, σε διάφορα ποδοσφαιρικά κυρίως γήπεδα σε αγώνες και σε συγκεντρώσεις-κινητοποιήσεις διαφόρων σωματείων, συλλόγων, φορέων, κ.λπ., να συμμετάσχει σε επιτροπές ελέγχων επιχειρήσεων, σε διάφορες αντιπροσωπείες και αγήματα σε ιερούς ναούς, να παρέχει τη συνδρομή του σε «γυρίσματα» κινηματογραφικών ταινιών και γενικά όποτε και από οποιονδήποτε καλείται για συνδρομή, το πράττει άμεσα και με μεγάλη ευχαρίστηση, ακόμη και εάν έχει παρέλθει το κανονικό του ωράριο. Αυτός είναι ο Πυροσβέστης σήμερα. Ο άνθρωπος με τα μπλε, ή ο από μηχανής Θεός, κατά το γνωστότερο. Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές, όπως λένε καλοπροαίρετα οι συνάνθρωποί μας. Και βέβαια να υπενθυμίσω σ’ αυτό το σημείο ότι, σε δη22
ΠΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ
μοψήφισμα-γκάλοπ μεγάλης καθημερινής πολιτικής εφημερίδας, πριν από λίγα χρόνια, σχετικά με τα πιο δημοφιλή και αγαπητά επαγγέλματα στη χώρα μας, το επάγγελμα του Πυροσβέστη βγήκε πρώτο στην προτίμηση του κόσμου. Σήμερα υπηρετούν στο Πυροσβεστικό Σώμα περίπου 9.800 υπάλληλοι, όλων των βαθμών και ειδικοτήτων. Οι δε βαθμοί έχουν ως εξής: Αντιστράτηγος-Αρχηγός Υποστράτηγος Αρχιπύραρχος Πύραρχος Αντιπύραρχος Επιπυραγός Πυραγός Υποπυραγός Ανθυποπυραγός Πυρονόμος Αρχιπυροσβέστης Πυροσβέστης Δόκιμος Πυροσβέστης. Ο συνδικαλιστικός τους φορέας μέχρι το 1996 απαρτιζόταν από ένα πανίσχυρο Σωματείο, με την επωνυμία ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ, με μέλη από όλες τις βαθμίδες Αξιωματικών και κατώτερων. Σήμερα το Πυροσβεστικό Σώμα εκπροσωπείται από τρία σωματεία, κι αυτό κατά την προσωπική μου γνώμη και κατά πολλούς άλλους ακόμη συναδέλφους, γίνεται δυστυχώς για την κατάληψη θέσεων και «καρεκλών», με αποτέλεσμα την αποδυνάμωση και την υπολειτουργία και των τριών σωματείων. 23
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Με όσα ιστορήθηκαν φαντάζομαι ότι ο αναγνώστης θα πήρε μια μικρή ιδέα για το τι σημαίνει Πυροσβεστική και Πυροσβέστης. Στο κύριο σώμα του βιβλίου θα αναφερθούν περιστατικά και γεγονότα, τα οποία έζησα όλα αυτά τα χρόνια που υπηρετώ στις τάξεις τού Σώματος. Αυτά που μου έκαναν ξεχωριστή εντύπωση, αυτά που έμαθα, άκουσα, είδα και αντιμετώπισα. Άλλα με έκαναν να κλάψω, άλλα με έκαναν να γελάσω, άλλα να εξοργιστώ και να αηδιάσω: Να φωνάξω, να καταγγείλω...
24
ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΜΒΑΝΤΑ
Αρχίζω την αφήγησή μου από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1980,
στα γνωστά πολυκαταστήματα ΜΙΝΙΟΝ, ΚΑΤΡΑΝΤΖΟΣ, ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΙ, στο κέντρο της πρωτεύουσας. Όταν νέος, νε-
ότατος πυροσβέστης κλήθηκα να προσφέρω τις υπηρεσίες μου. Όπως και ολόκληρη η δύναμη της Αττικής. Σε μια πολύ μεγάλη πυρκαγιά, πραγματική κόλαση, που όσα χρόνια κι αν περάσουν, θα μείνει χαραγμένη βαθιά στη μνήμη μου. Τα ουρλιαχτά των ανθρώπων που βρίσκονταν μέσα στα καταστήματα, τις στιγμές εκείνες, ακόμη αντηχούν στ’ αυτιά μου. Πανικός, αλλοφροσύνη, κλάματα, τρεχαλητά, κάποιες εκρήξεις. Όλα μια κόλαση. Κι εμείς, να προσπαθούμε να σβήσουμε τις τεράστιες φλόγες που ξεπηδούσαν από όλους τους ορόφους, και ταυτόχρονα να σώσουμε, όπως μπορούσαμε, όσους περισσότερους ανθρώπους: εργαζόμενους και πελάτες. Κάποτε, ύστερα από πολλές ώρες υπεράνθρωπων προσπαθειών, όλα τέλειωσαν. Τα άλλοτε φωτολουσμένα μαγαζιά κατάντησαν τώρα ένα κατάμαυρο τοπίο, πλημμυρισμένο από νερά, γεμάτο λάσπες, αντικείμενα σκόρπια παντού και πολύς, μα πάρα πολύς πόνος. 25
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Ένα ακόμη μεγάλο, πολύ ξεχωριστό συμβάν, που πάντα θα θυμάμαι, ήταν οι σεισμοί στο Αίγιο, στην Κόρινθο και σε άλλα μέρη της χώρας. Είχα φτάσει από τους πρώτους πυροσβέστες του Αρχηγείου, όπου υπηρετούσα τότε, με το IX αυτοκίνητό μου και με πλήρωμα συντροφιάς τους Παναγιώτη Νίκα, αξιωματικό, Αχιλλέα Τζουβάρα, επίσης αξιωματικό, και Γιάννη Λεόντιο (όλοι τους συνδικαλιστές). Άλλη κόλαση εκεί. Παντού τσιμέντο, σκόνες, λάσπες, νερά, και πολύς, μα πάρα πολύς πόνος. Εκεί η κούραση δεν υπήρχε για μας. Μονάχα η ελπίδα. Να προσπαθήσουμε να βρούμε, σκάβοντας ακόμη και με τα χεριά μας, κάτω από τα ερείπια, όσους περισσότερους επιζώντες μάς ήταν δυνατόν. Τι αγωνία Θεέ μου!.. Πόσες προσευχές δεν κάναμε γι’ αυτό όλοι μας!.. Ν’ ακούσουμε μια φωνή, έναν κτύπο μέσα από τα συντρίμμια και το τσιμέντο!.. Εκεί μάθαμε όλοι μας, και θαυμάσαμε, και κλάψαμε με το μεγαλείο της ψυχικής δύναμης και αντοχής του Έλληνα Πυροσβέστη. Του αξιωματικού Γρήγορη Κόλλια. Σ’ αυτόν το φονικό σεισμό, ο Γρηγόρης Κόλλιας, έχασε την πολυαγαπημένη σύντροφό του, κι όμως δε τα ’χε παρατήσει. Συνέχισε με κλάματα να ψάχνει για άλλους επιζώντες συνανθρώπους του. Εκεί, στα ερείπια, με άλλους συναδέλφους του, χωρίς να δεχθεί τη δικαιολογημένη άδεια που του ’δινε η υπηρεσία του, έμεινε ως το τέλος. Αυτός ο αληθινός σύγχρονος ήρωας, ο μεγάλος Άνθρωπος γρήγορα ξεχάστηκε από όλους μας . Ιδιαίτερα από την Πολιτεία και το Κράτος. Όπως και ένας ακόμη από τους πολλούς, ο Άγγελος Μπαρμπαγιάννης. Αυτός ο ηρωικός αξιωματικός του Πυροσβεστικού Σώματος, στις δασικές πυρκαγιές του καλοκαιριού 26
ΠΥΡΟΣ(ΒΕΣΤΙΚΕΣ) ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ
του 1996, στη Χίο, σε μιαν απέλπιδη προσπάθειά του να σώσει συναδέλφους του, που τους είχε εγκλωβίσει και καθηλώσει ξαφνικά η φωτιά, λόγω αλλαγής ανέμου είδε το Χάρο με τα μάτια του. Ενώ ο ίδιος προηγείτο λίγο από εκείνο το επικίνδυνο σημείο, όταν το διαπίστωσε γύρισε πίσω και προσπάθησε να τους απομακρύνει. Στάθηκε, όμως, άτυχος, με αποτέλεσμα να εγκλωβιστεί ο ίδιος και να καεί σ’ όλο του το σώμα. Πάντα θα θυμάμαι τα ρίγη συγκίνησης που ένιωσα όταν, ύστερα από καιρό, τον συνάντησα γεμάτο επιδέσμους και με μάσκα, την ώρα που πήγαινε σπίτι του (συνδικαλιστής τότε και προσωπικός φίλος), με τον τότε Υπαρχηγό μας Αναστάσιο Γαλανόπουλο. Από την επίσημη Πολιτεία και το Κράτος δεν είχε καμιά ουσιαστική βοήθεια. Τα πολύ ακριβά φάρμακα και τις δυσεύρετες αλοιφές, με δικά του χρήματα και δικό μας έρανο τα αγόραζε! Ένα ακόμη ιδιαίτερα μεγάλο γεγονός που έκανε όλους μας να κλάψουμε, ήταν όταν χάθηκαν (σκοτώθηκαν) δυο νέοι πυροσβέστες (ο ένας οδηγός, γιος συναδέλφου και φίλου), ευρισκόμενοι σε διατεταγμένη υπηρεσία (περιπολία), στη θέση Κρεμαστός Λαγός στη Βάρη. Σε κάποια στροφή, από βλάβη του πυροσβεστικού τους οχήματος, όπως αργότερα απεδείχθη, είχαν ντεραπάρει και πέσει στον γκρεμό (πολλά μετρά βάθος). Τα οχήματα εκείνα, μάρκας Ρενώ, ήταν δωρεά του γνωστού εφοπλιστή Νιάρχου, όμως ήσαν ελαττωματικά, όπως οι εμπειρογνώμονες είχαν αποφανθεί. Το αποτέλεσμα ήταν να επισκευασθούν κατόπιν εορτής από την ίδια εταιρεία. Ο πατέρας, όμως, του ενός από τους δύο αδικοχαμένους συναδέλφου μας, διασύρθηκε αλλά και προπηλακίστηκε από συναδέλφους του (μας), για την εμμονή του να αποδείξει τις ευθύνες της υπηρεσίας για το 27
ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
χαμό του γιου του. Στο συγκεκριμένο όχημα είχαν γνωματεύσει οι αρμόδιοι υπηρεσιακοί παράγοντες του σταθμού του, λίγες ήμερες πριν (οδηγοί, κ.λπ.) προβλήματα που Nεότατος πυροσβέστης κλήθηκα να προσφέρω τις υπηρεσίες μου, όπως υπήρχαν κατά την οδήγηση. Σ’ εκείνες τις θλιβερές στιγμές και ολόκληρη η δύναμη της Αττικής, σε μια πολύ μεγάλη πυρκαγιά, του δικού του αγώνα, συντροφιά είχε μόνον τον αβάσταχτο πραγματική κόλαση, που όσα χρόνια κι αν περάσουν, θα μείνει χαραγπόνο του!.. μένη βαθιά στη μνήμη μου. Για εκείνο το φοβερό γεγονός, είχε τιμωρηθεί από την Τα ουρλιαχτά των ανθρώπων βρίσκονταν μέσα σταΠυροσβεστικαταστήματα, ελληνική Δικαιοσύνη καιπου ο τότε αρχηγός του τις στιγμές εκείνες, ακόμη αντηχούν στ’ αυτιά μου. κού Σώματος, Π. Φούρλας, ως φέρων την ηθική ευθύνη. Πιο κάτω γράφω εκτεταμένα γι’τρεχαλητά, αυτό το συμβάν, περιστατικά Πανικός, αλλοφροσύνη, κλάματα, κάποιες εκρήξεις. Όλα μια και γεγονότα, πύρινη κόλαση. με αποδεικτικά στοιχεία κ.ά. Ένα ακόμη πολύ θλιβερό και συγκλονιστικό γεγονός είΚι εμείς, να προσπαθούμε να σβήσουμε τις τεράστιες φλόγες που ξεναι και ο άδικος χαμός των πυροσβεστών, στην έκρηξη του πηδούσαν από όλους τους ορόφους, και ταυτόχρονα να σώσουμε, όσες βυτιοφόρου οχήματος στα Καμένα Βούρλα, το 1999, όταν περισσότερες ανθρώπινες ζωές μπορούσαμε. είχαν λάβει εντολή να μεταβούν για κατάσβεσή του. Κάποτε, ύστερα από πολλές ώρες υπεράνθρωπων προσπαθειών, τέΚι εκεί λαμαρίνες, σιδερικά και κομμάτια σάρκας όλα είχαν λειωσαν. Τα άλλοτε φωτολουσμένα μαγαζιά κατάντησαν τώρα ένα καγίνει ένα!.. τάμαυρο τοπίο, πλημμυρισμένο νερά, γεμάτο λάσπες, Κι όλα, δεκάδες μέτρα από μακριά, πεταμένα καιαντικείμενα σκορπισκόρπια παντού και πολύ, μα πάρα πολύ πόνο... σμένα... Ο συγγραφέας Γιώργος Παναγιωτακόπουλος στις «Πυρος (βεστικές) Αποκαλύψεις» αποτυπώνει με τον πιο γλαφυρό τρόπο όσα έζησε και γνώρισε στους κόλπους του Πυροσβεστικού Σώματος στα τριάντα έτη της υπηρεσίας του· και με ιδιαίτερη συγκίνηση και σεβασμό, αποτίει φόρο τιμής στους πραγματικούς ήρωες, εκλιπόντες συναδέλφους που έπεσαν στο καθήκον.
28