ÓÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS
ÓÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS ÌíÞìåò ðïëÝìïõ êáé óõíåéäÞóåéò 1942-1945 Johann Voss (Ãéü÷áí Âïò) ÌåôÜöñáóç: Óðýñïò ÊÜðáñçò ÃëùóóéêÞ åðéìÝëåéá: ÃéÜííçò Êïñßäçò ÅðéìÝëåéá Ýêäïóçò - åõñåôÞñéï: Êùíóôáíôßíïò É. Êïñßäçò Óåëéäïðïßçóç: ÆùÞ Éùáêåéìßäç ×Üñôåò: Tom Houlihan ÓÅÉÑÁ ÐÏËÅÌÏÓ - ÓÔÑÁÔÇÃÉÊÇ 1
Ôßôëïò ðñùôïôýðïõ: Black Edelweiss - A memoir of combat and consience by a soldier of the Waffen-SS Ðñùôüôõðç ¸êäïóç: The Aberjona Press, 2002 (ÇÐÁ) © Copyright: Johann Voss, 2002 © Copyright ÅëëçíéêÞò ¸êäïóçò: Åêäüóåéò Éùëêüò - Êùíóôáíôßíïò É. Êïñßäçò, 2004 Éïýíéïò 2005 Á΄ ¸êäïóç ãéá ôçí åëëçíéêÞ ãëþóóá ÅÊÄÏÓÅÉÓ «ÉÙËÊÏÓ» • ÁíäñÝïõ ÌåôáîÜ 12 & Æ. ÐçãÞò, ÁèÞíá 106 81 Ôçë.: 210-3304111, 210-3618684 Fax: 210-3304211 E-mail: iolkos@otenet.gr ISBN 960-426-380-3
J OHANN V OSS
Ó ÔÑÁÔÉÙÔÇÓ
ÔÙÍ
SS
ÌíÞìåò ðïëÝìïõ êáé óõíåéäÞóåéò 1942-1945
ÌåôÜöñáóç: Óðýñïò ÊÜðáñçò
ÉÙËÊÏÓ ÓÅÉÑÁ
ÐÏËÅÌÏÓ - ÓÔÑÁÔÇÃÉÊÇ 1
Óôïõò Üíäñåò ôïõ ÓõíôÜãìáôüò ìïõ, ïé ïðïßïé Ýðåóáí óôéò ìÜ÷åò ðïõ äüèçêáí óôç Âüñåéá Êáñåëßá, óôçí ðåñéï÷Þ ôùí ÊÜôù Âïóãßùí êáé óôá óýíïñá ôïõ ÑÜé÷.
ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ
ÊÁÔÁËÏÃÏÓ ÖÙÔÏÃÑÁÖÉÙÍ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 ÊÁÔÁËÏÃÏÓ ÐÉÍÁÊÙÍ - ×ÁÑÔÙÍ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 ÐÑÏËÏÃÏÓ ÔÏÕ ÅÊÄÏÔÇ ÔÇÓ ÐÑÙÔÏÔÕÐÇÓ ÅÊÄÏÓÇÓ . . . . 17 ÅÕ×ÁÑÉÓÔÉÅÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 ÖÙÔÏÃÑÁÖÉÊÏ ÕËÉÊÏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
1. ÑÏÌÉÃÉ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 2. ÔÏ ÓÐÉÔÉ ÓÔÏ ÂÏÕÍÏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 3. ÌÐÑÏÕÍÓÂÉÊ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 4. ÅÐÉËÏÃÅÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 5. ÁÐÏÊÁËÕØÅÉÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 6. ÁÃÑÉÏ×ÇÍÅÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 7. Ç ÅÊÐÁÉÄÅÕÓÇ ÔÙÍ ÏÑÅÉÍÙÍ ÊÕÍÇÃÙÍ . . . . . . . . . . . . 135 8. ÌÉÁ ÌÁÔÉÁ ÓÔÇÍ ÁÂÕÓÓÏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 9. ÅÑÇÌÇ ×ÙÑÁ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 10. 66ïò ÐÁÑÁËËÇËÏÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 11. ÁÍÇÌÅÑÁ ÔÏÕ ÁÃÉÏÕ ÍÉÊÏËÁÏÕ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 12. ÐÅÑÉÐÏËÉÁ ÓÔÇ ÂÏÑÅÉÁ ÐËÅÕÑÁ . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
-9-
J OHANN V OSS 13. ÐÅÑÉÐÏËÉÁ ÌÁ×ÇÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 14. ÊÁËÏÊÁÉÑÉ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 15. Ç ËÉÌÍÇ ÔÏÕ ÓÅÍÏÆÅÑÏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 16. ÁÉ×ÌÁËÙÔÏÓ ÓÔÇ ÃÅÑÌÁÍÉÁ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 17. Ç ÖÉÍËÁÍÄÉÁ ÅÃÊÁÔÁËÅÉÐÅÉ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 18. ÁÐÏ ÔÇÍ ÔÏÕÊÁËÁ ÓÔÏ ÊÏÕÓÁÌÏ . . . . . . . . . . . . . . . . 262 19. ÊÉÔÉËÅ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 20. ÌÏÕÏÍÉÏ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 21. ÐÏÑÅÉÁ ÓÔÇÍ ÐÏËÉÊÇ ÍÕ×ÔÁ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 22. ÉÍÔÅÑËÏÕÄÉÏ ÓÔÇ ÄÁÍÉÁ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 23. ÑÁÉÐÅÑÔÓÂÁÚËÅÑ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 24. ËÁÌÐÁÍÔÅÍ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 25. ÏÉ ÊÁÔÁÄÉÊÁÓÌÅÍÏÉ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
ÅÐÉËÏÃÏÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 ÓÇÌÅÉÙÓÅÉÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357 ÅÕÑÅÔÇÑÉÏ
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
-10-
ÊÁÔÁËÏÃÏÓ ÖÙÔÏÃÑÁÖÉÙÍ
1. Ôï êáôáöýãéï óôçí êïñõöïãñáììÞ ðÜíù áðü ôç ëßìíç Êåíé÷óÝå (K nigssee), ôüðïò äéáìïíÞò ôïõ óõããñáöÝá êáé ôùí óõíáäÝëöùí ôïõ êáôÜ ôï äéÜóôçìá ôçò åêðáßäåõóÞò ôïõò ùò Ïñåéíþí Êõíçãþí (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 33]. 2. Ï óõããñáöÝáò ùò åêðáéäåõüìåíïò ïñåéíüò êõíçãüò êáôÜ ôïõò ðñþôïõò ìÞíåò ôïõ 1943, óôç Âáõáñßá (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 34]. 3. Ï óõããñáöÝáò (áñéóôåñÜ) ìáæß ìå ôïõò óõíáäÝëöïõò ôïõ Ýôïéìïé ãéá åêðáßäåõóç ÷åéìåñéíïý áãþíá Ýîù áðü ôï êáôÜëõìÜ ôïõò (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 35]. 4. Ðåñßðïëïò ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord Ýôïéìç ãéá ìéá åðéäñïìÞ, áíÜëïãç ìå åêåßíç óôçí ïðïßá óõììåôåß÷å ï óõããñáöÝáò ôïí Áðñßëéï ôïõ 1944 (Steurich / Munin) [óåë. 36]. 5. Óïâéåôéêïß ðáñáäßäïíôáé óå ïñåéíïýò êõíçãïýò ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord (åðÜíù) (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 37, åðÜíù]. 6. Ç ðåñßðïëïò óôçí ïðïßá Ýëáâå ìÝñïò ï óõããñáöÝáò óôç Âüñåéá ÐëåõñÜ, ôï ÌÜñôéï ôïõ 1944, èá Ýìïéáæå ðïëý ìå áõôÞ ðïõ ðáñïõóéÜæåôáé óôç öùôïãñáößá (Steurich / Munin) [óåë. 37, êÜôù]. 7. Ïñåéíüò Êõíçãüò ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord óå ðñïêå÷ùñçìÝíï öõëÜêéï ðáñáôçñåß ôçí ðáãùìÝíç ôÜéãêá (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 38]. 8. Ðåñßðïëïò ÷éïíïäñüìùí ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord, ìå óêé êáé
-11-
J OHANN V OSS
ðáñáëëáãÞ ÷éïíéïý, óôçí ðõêíÞ ôÜéãêá ôçò Âüñåéáò Êáñåëßáò. Ç ðåñßðïëïò áõôÞ åßíáé ðáñüìïéá ìå ôçí ðåñßðïëï óôçí ïðïßá ðÞñå ìÝñïò ï óõããñáöÝáò óôç Âüñåéá ÐëåõñÜ, ôï ÌÜñôéï ôïõ 1944 (Steurich / Munin) [óåë. 39]. 9. Ç êüðùóç ôçò ìÜ÷çò óôïí áðþôáôï ÂïññÜ, åíáíôßïí åíüò åðßìïíïõ êáé áìåßëéêôïõ å÷èñïý åßíáé åìöáíÞò óôï ðñüóùðï áõôïý ôïõ Ïñåéíïý Êõíçãïý ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord (ÓõëëïãÞ Warfield) [óåë. 40]. 10.Áíèõðïëï÷áãüò ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord (äåîéÜ) áíáêñßíåé Óïâéåôéêïýò áé÷ìáëþôïõò óôï ÷éüíé ôïõ äñéìýôáôïõ ÷åéìþíá ôçò Êáñåëßáò (ÓõëëïãÞ Warfield) [óåë. 41, åðÜíù]. 11.Ç óéëïõÝôá åíüò ðõñïâüëïõ 105mm (leFH 18) ôïõ 6ïõ ÓõíôÜãìáôïò Ïñåéíïý Ðõñïâïëéêïý ôùí SS êáé ìÝëç ôïõ ðëçñþìáôüò ôïõ äéáãñÜöïíôáé óôïí õðïáñêôéêü ïõñáíü (ÓõëëïãÞ Warfield) [óåë. 41, êÜôù]. 12.Óôïé÷åßï ðïëõâüëïõ ôïõ 11ïõ ÓõíôÜãìáôïò Ïñåéíþí Êõíçãþí óå áìõíôéêÞ èÝóç íüôéá ôçò ëßìíçò ÓåíïæÝñï (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 42]. 13.ÁõôÞ ç öùôïãñáößá èá ìðïñïýóå èáõìÜóéá íá åß÷å ëçöèåß êáôÜ ôçí åðéóôñïöÞ áðü ôçí åðéäñïìÞ óôç ëßìíç ÓåíïæÝñï (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 43]. 14.Ìå ôçí êÜëõøç ðñïðåôÜóìáôïò êáðíïý Ïñåéíïß Êõíçãïß ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord ðñïùèïýíôáé óôï õðïáñêôéêü äÜóïò (ÓõëëïãÞ Warfield) [óåë. 44, åðÜíù]. 15.Óå áõôü ôï ü÷çìá äéïßêçóçò, óôáèìåõìÝíï óå êÜðïéï äñüìï ìÝóá óôçí ôÜéãêá, öáßíåôáé êáèáñÜ ôï äéáêñéôéêü ñïõíéêü óýìâïëï ôçò ìåñáñ÷ßáò Nord, êáèþò êáé ç öèïñÜ ðïõ ðñïêáëïýóáí ïé ðáñáôåôáìÝíåò åðé÷åéñÞóåéò óôïí õðïáñêôéêü êýêëï (ÓõëëïãÞ Warfield) [óåë. 44, êÜôù]. 16.Ïé äéïéêçôÝò ôïõ èõëÜêïõ ôïõ ÓåíïæÝñï, ôñáõìáôéóìÝíïé êáé ïé äõï óå ìÜ÷ç óþìá ìå óþìá. Ï ëï÷áãüò Ñåíôò (Renz), ôñßôïò áðü áñéóôåñÜ, äéïéêçôÞò ôïõ 6ïõ Ìç÷áíïêßíçôïõ ÔÜãìáôïò Ðåæéêïý ôùí SS, ôñáõìáôßóôçêå óôï ìçñü. Ï ëï÷áãüò Ëáð (Lapp), äéïéêçôÞò ôïõ 82ïõ ÔÜãìáôïò ×éïíïäñüìùí ôïõ Óôñáôïý, Ý÷åé
-12-
Ó ÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS
óðÜóåé ôï ÷Ýñé ôïõ. Ï «áñ÷çãüò» ìáò ëï÷áãüò ×Üíóåí (Hansen) åßíáé ï ðñþôïò áðü ôá áñéóôåñÜ, ìå ôá êéÜëéá ðåñáóìÝíá óôï ëáéìü ôïõ (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 45]. 17. Ìå ôçí «ïìÜäá ôùí óêïõðéäéþí», óôçí ïðïßá ï óõããñáöÝáò ìåôáöÝñèçêå ùò ôéìùñßá ãéá ôçí áíõðáêïÞ ôçí ïðïßá åðÝäåéîå óå Áìåñéêáíü áîéùìáôéêü (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 46]. 18.Áé÷ìÜëùôïò ôùí Áìåñéêáíþí óôï Ñïìéãß-óõñ-Óåí (Romilly-surSeine). Ôá äýï âÝëç äåß÷íïõí ôïí óõããñáöÝá (áñéóôåñÜ) êáé ôïí ÐÝôå (äåîéÜ) (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 47]. 19.Ï óõããñáöÝáò (ðñþôïò áðü áñéóôåñÜ) ìå ôï ÂÜëôåñ (ðñþôïò áðü äåîéÜ), óôï Ñïìéãß (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá) [óåë. 48].
-13-
ÊÁÔÁËÏÃÏÓ ÐÉÍÁÊÙÍ - ×ÁÑÔÙÍ
1. Êëåßäá óõìâüëùí ôáêôéêþí ìïíÜäùí [óåë. 49]. 2. ÈÝóåéò ôçò ÁëÜóêáò, ôçò Óêáíäéíáâßáò êáé ôçò Êáñåëßáò óå ó÷Ýóç ìå ôïí Áñêôéêü Êýêëï (Ãåùãñáöéêü ðëÜôïò: 66ïò Âüñåéïò ÐáñÜëëçëïò) [óåë. 168]. 3. Áìõíôéêüò ôïìÝáò 3ïõ ÔÜãìáôïò 11ïõ ÓõíôÜãìáôïò Ïñåéíïý Ðåæéêïý ôùí SS, 1942-44 [óåë. 174]. 4. ÔïìÝáò 6çò ÏñåéíÞò Ìåñáñ÷ßáò ôùí SS ÉáíïõÜñéïò 1942 - ÓåðôÝìâñéïò 1944 [óåë. 177]. 5. Åðé÷åéñÞóåéò ôïõ 3ïõ ÔÜãìáôïò ôïõ 11ïõ ÓõíôÜãìáôïò Ïñåéíïý Ðåæéêïý ôùí SS óôçí ðåñéï÷Þ ôçò Ëßìíçò ÓåíïæÝñï, Éïýëéïò 1944 [óåë. 221]. 6. ÌÜ÷ç ôïõ ÓåíïæÝñï, Éïýíéïò - Éïýëéïò 1944 [óåë. 223]. 7. Åðé÷åßñçóç BIRKE (ÓÇÌÕÄÁ) - Ç ãåñìáíéêÞ áðüóõñóç áðü ôç Öéíëáíäßá, ÓåðôÝìâñéïò - Ïêôþâñéïò 1944 [óåë. 256]. 8. ÏðéóèïöõëáêÞ êáé åðé÷åßñçóç äéÜóðáóçò ïäïöñÜãìáôïò óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ Ìïõüíéï, ÍïÝìâñéïò 1944 [óåë. 287]. 9. Ðåñéêýêëùóç óôïé÷åßùí ôïõ 157ïõ Áìåñéêáíéêïý ÓõíôÜãìáôïò Ðåæéêïý, 16-20 Éáíïõáñßïõ 1945 [óåë. 318].
-15-
ÐÑÏËÏÃÏÓ ÔÏÕ ÅÊÄÏÔÇ ÔÇÓ ÐÑÙÔÏÔÕÐÇÓ ÅÊÄÏÓÇÓ
Ô
Ï ÂÉÂËÉÏ ÁÕÔÏ, ôï ïðïßï óôçí áñ÷éêÞ ôïõ ìïñöÞ ãñÜöçêå êáôÜ ôçí ðåñßïäï 1945-46, üôáí ï óõããñáöÝáò ôïõ Þôáí áé÷ìÜëùôïò ôïõ áìåñéêáíéêïý óôñáôïý, åßíáé éäéáßôåñá óçìáíôéêü ôüóï ãéá ôïí åðáããåëìáôßá éóôïñéêü, üóï êáé ãéá ôïí åñáóéôÝ÷íç ìåëåôçôÞ ôïõ ÄåõôÝñïõ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ. Óå ìéá åðï÷Þ êáôÜ ôçí ïðïßá ôá ðåñéóóüôåñá áðïìíçìïíåýìáôá ãñÜöïíôáé ìéóü ðåñßðïõ áéþíá ìåôÜ ôá ãåãïíüôá óôá ïðïßá áíáöÝñïíôáé, ôï âéâëßï ìáò Ý÷åé ôï ðëåïíÝêôçìá ôçò åîáéñåôéêÜ ìéêñÞò ÷ñïíéêÞò áðüóôáóçò (áðü Ýíá Ýùò åðôÜ ÷ñüíéá) áðü ôá ðåñéãñáöüìåíá ðåñéóôáôéêÜ. Åðáããåëìáôßåò êáé åñáóéôÝ÷íåò ìåëåôçôÝò èá åêôéìÞóïõí áëëÜ êáé èá áðïëáýóïõí ôçí åîáéñåôéêÜ ëåðôïìåñÞ, êáé ôáõôü÷ñïíá áðüëõôá áêñéâÞ, ðåñéãñáöÞ ôùí ðïëåìéêþí åðåéóïäßùí. Ìåãáëýôåñç óçìáóßá, üìùò, áðü ôçí êáèáõôü ðïëåìéêÞ áöÞãçóç Ý÷åé ç áðëÞ êáé ôßìéá åðéóêüðçóç ôïõ íïõ êáé ôçò øõ÷Þò ôïõ, ôçí ïðïßá ìáò ðñïóöÝñåé ï óõããñáöÝáò. Áðü ôçí Üðïøç áõôÞ ôï âéâëßï óõíéóôÜ êÜôé ðïëý ðåñéóóüôåñï áðü ìéá «èáõìáóôÞ áöÞãçóç» Þ ìéá ÷áìçëïý åðéðÝäïõ ðñïóÝããéóç ôçò óôñáôéùôéêÞò éóôïñßáò êáé áðïêôÜ óçìáíôéêÝò êïéíùíéïëïãéêÝò ðñïåêôÜóåéò.
-17-
J OHANN V OSS
Áðü ôç äçìïóßåõóÞ ôïõ, ôï êáëïêáßñé ôïõ 1948 óôï ðåñéïäéêü Public Opinion Quarterly, ôï Üñèñï ôùí Edward Shils êáé Morris Janowitz «ÐáñÜãïíôåò óõíåêôéêüôçôáò êáé áðïóýíèåóçò óôïí ãåñìáíéêü óôñáôü êáôÜ ôï Äåýôåñï Ðáãêüóìéï Ðüëåìï», õðÞñîå ôï óçìåßï áíáöïñÜò óôï ïðïßï âáóßóôçêå ôï óýíïëï, ïõóéáóôéêÜ, ôçò óõóôçìáôéêÞò Ýñåõíáò ãéá ôá êßíçôñá ôùí Ãåñìáíþí óôñáôéùôþí. ÐáñÜ ôï üôé êÜðïéåò, ìÜëëïí äåõôåñåýïõóåò, èÝóåéò ôçò ìåëÝôçò áõôÞò áìöéóâçôÞèçêáí áñãüôåñá áðü ôçí ðáíåðéóôçìéáêÞ êïéíüôçôá, ïé ðñþçí áíáêñéôÝò ôïõ áìåñéêáíéêïý óôñáôïý (êáé áñãüôåñá êáèçãçôÝò ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ ôïõ ÓéêÜãïõ) åß÷áí êáôáöÝñåé íá åîÜãïõí ïñéóìÝíá ïõóéáóôéêÜ óõìðåñÜóìáôá. Ç âáóéêÞ äéáðßóôùóç ôùí Shils êáé Janowitz Þôáí üôé ïé ðåñéóóüôåñïé Ãåñìáíïß óôñáôéþôåò áãùíßóôçêáí áðåãíùóìÝíá åðß ôüóï ìåãÜëï äéÜóôçìá, êáé ÷ùñßò êáìßá ëïãéêÞ ðñïïðôéêÞ íßêçò, ÷Üñç óôç óõíÝ÷éóç ôçò ýðáñîçò ðñùôïãåíþí ïìÜäùí (ëü÷ùí, äéìïéñéþí, ïìÜäùí) ïé ïðïßåò Þôáí óå èÝóç íá ðëçñïýí ôéò âáóéêÝò êïéíùíéêÝò áðáéôÞóåéò ôùí óôñáôéùôþí. Ïé ðñùôïãåíåßò áõôÝò ïìÜäåò äéáôçñÞèçêáí ÷Üñç óå ìéá çãåóßá óôü÷ïò ôçò ïðïßáò õðÞñîå ç åðßôåõîç ôçò åõçìåñßáò ôùí óôñáôéùôþí êáé ç äéáôÞñçóç ôçò ðåéèáñ÷ßáò, ìÝóù ìéáò âáèéÜ ñéæùìÝíçò áßóèçóçò óôñáôéùôéêÞò ôéìÞò. ÂáóéêÞ ðñïûðüèåóç áõôÞò ôçò áßóèçóçò ôéìÞò Þôáí üôé ïé çãÞôïñåò ôïõ óôñáôåýìáôïò èá Ýðñåðå íá äéáèÝôïõí ôéò áðáñáßôçôåò åðáããåëìáôéêÝò éêáíüôçôåò, íá ìïéñÜæïíôáé ôéò êáêïõ÷ßåò ìå ôïõò Üíäñåò ôïõò, ôïõò ïðïßïõò äéïéêïýóáí ìå ôï ðáñÜäåéãìÜ ôïõò. Ç ïñãáíéêÞ áêåñáéüôçôá ðïëëþí ãåñìáíéêþí ìïíÜäùí äéáôçñÞèçêå, ðáñÜ ôéò äéáñêþò áõîáíüìåíåò áðþëåéåò, ÷Üñç óå áõôü ðïõ ïé Shils êáé Janowitz áðïêáëïýóáí «óêëçñü ðõñÞíá» íÝùí áíäñþí «ïé ïðïßïé ðÝñáóáí ìéá åõ÷Üñéóôç åöçâåßá êáôÜ ôçí êáëýôåñç ðåñßïäï ôïõ Åèíéêïóïóéáëéóìïý». Ïé óôñáôéþôåò áõôïß Þôáí «äéáðïôéóìÝíïé áðü ôçí éäåïëïãßá ôçò Gem einschaft (ôçò áëëçëåããýçò óôï ðëáßóéï ôçò êïéíüôçôáò)», «Þôáí åíèïõóéþäåéò -18-
Ó ÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS
èéáóþôåò ôçò óôñáôéùôéêÞò æùÞò» êáé «èåùñïýóáí éäéáßôåñá óçìáíôéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ üðùò ç “äýíáìç”, ç áíäñéêÞ óõíôñïöéêüôçôá êáé ç áëëçëåããýç óôï ðëáßóéï ôçò ïìÜäáò». Ïé åñåõíçôÝò äéáðßóôùóáí üôé: «Ç ðáñïõóßá óôçí ïìÜäá åíüò áñéèìïý áíäñþí ïé ïðïßïé Þôáí äõíáôïß, ãåìÜôïé æÞëï êáé äå íïéÜæïíôáí ãéá ôïõò åáõôïýò ôïõò, ðáñåß÷å Ýíá ðñüôõðï ãéá ôïõò ðéï áäýíáôïõò êáé äéåõêüëõíå ôç äéáäéêáóßá ôçò ôáõôïðïßçóçò». Ïëïêëçñþíïíôáò ïé äýï óõããñáöåßò óõìðåñáßíïõí üôé «ôï ãåãïíüò üôé ïé åðßëåêôåò ìåñáñ÷ßåò ôùí SS êáé ôùí áëåîéðôùôéóôþí ðåñéëÜìâáíáí Ýíáí “óêëçñü ðõñÞíá” ìåãáëýôåñçò Ýêôáóçò –ôüóï ìåãÜëçò þóôå íá ðåñéëáìâÜíåé ôï óýíïëï ó÷åäüí ôùí ìåëþí ôçò ïìÜäáò êáôÜ ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ ðïëÝìïõ– Þôáí êáé ç áéôßá ôçò ìåãáëýôåñçò ìá÷çôéêÞò áðïôåëåóìáôéêüôçôÜò ôïõò». ÌÝ÷ñé óÞìåñá äåí Ý÷åé åìöáíéóôåß óçìáíôéêüôåñç áíåêäïôïëïãéêÞ åðéâåâáßùóç ôùí áðüøåùí ôùí Shils êáé Janowitz áðü ôï âéâëßï ðïõ êñáôÜôå óôá ÷Ýñéá óáò. ÖõóéêÜ, êáé Üëëá áðïìíçìïíåýìáôá Ãåñìáíþí óôñáôéùôþí åß÷áí êÜíåé ôçí åìöÜíéóÞ ôïõò ðñéí áðü ôçí ðáñïýóá Ýêäïóç êáé èá Þôáí åíäéáöÝñïí íá êáôáíïÞóåé êáíåßò ôçí éóôïñéïãñáößá ôùí Ýñãùí áõôïý ôïõ ôýðïõ. Áðü ôç äåêáåôßá ôïõ 1950 ìÝ÷ñé ôá ôÝëç ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1980 êõñéáñ÷ïýóáí ôá áðïìíçìïíåýìáôá áíèñþðùí ðñïåñ÷üìåíùí áðü ôá áíþôåñá åðßðåäá ôçò éåñáñ÷ßáò ôïõ ãåñìáíéêïý óôñáôïý, ïé ïðïßïé äéåôÝëåóáí äéïéêçôÝò ìåãÜëùí ìïíÜäùí Þ áîéùìáôéêïß ôïõ åðéôåëåßïõ. Ôá áðïìíçìïíåýìáôá áõôïý ôïõ ôýðïõ Ýñé÷íáí öùò óå óçìáíôéêÜ èÝìáôá ôáêôéêÞò êáé óôñáôçãéêÞò. Áðü ôçí Üëëç ðëåõñÜ, üìùò, ôá Ýñãá áõôÜ Þôáí êáôÜ êáíüíá åðçñåáóìÝíá áðü ôçí áíÜãêç ôùí óõããñáöÝùí íá ðñïóôáôåýóïõí ôçí ðñïóùðéêÞ ôïõò õðüëçøç Þ íá åîçãÞóïõí êÜðïéåò áðïôõ÷ßåò, ÷áñáêôçñéóôéêü ãéá ôï ïðïßï äéáêñßíïíôáé Üëëùóôå êáé áíÜëïãá Ýñãá ðïõ Ýêáíáí ôçí åìöÜíéóÞ ôïõò óôçí ÁìåñéêÞ áðü ôç ëÞîç ôïõ ðïëÝìïõ ôïõ ÂéåôíÜì ìÝ÷ñé ôéò ìÝñåò ìáò. -19-
J OHANN V OSS
Áðïìíçìïíåýìáôá «êáôþôåñïõ åðéðÝäïõ», äçëáäÞ Ýñãá ó÷åôéêÜ ìå æçôÞìáôá ôáêôéêÞò Þ ðñïóùðéêÝò áíáìíÞóåéò, åìöáíßóôçêáí ìå ðïëý âñáäýôåñïõò ñõèìïýò. Áõôü óõíÝâç ãéá äéÜöïñïõò ëüãïõò. Êáô’ áñ÷Üò, óôç Ãåñìáíßá êáé éäéáßôåñá óôéò ãåíéÝò ðïõ ìåãÜëùóáí ìåôÜ ôïí ðüëåìï, ãíþñéóå ìåãÜëç äéÜäïóç ìéá óõãêåêñéìÝíç ó÷ïëÞ éóôïñéêþí ìõèéóôïñçìÜôùí. ÄåäïìÝíïõ üôé ôá Ýñãá áõôÜ Þôáí äçìïöéëÞ êáé åðéôõ÷çìÝíá áðü åìðïñéêÞ Üðïøç, ôüóï åíôüò üóï êáé åêôüò Ãåñìáíßáò, êáé üôé ïé áðüøåéò ðïõ åîÝöñáæáí èá Ýñ÷ïíôáí, óå ðïëëÝò ðåñéðôþóåéò, óå óýãêñïõóç ìå ôéò áðüøåéò ðïõ èá åîÝöñáæáí ôá ðñáãìáôéêÜ áðïìíçìïíåýìáôá, ôá ôåëåõôáßá áðëþò äåí Ýêáíáí ôçí åìöÜíéóÞ ôïõò. ÅðéðëÝïí, ãéá ìåãÜëï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ïé Ãåñìáíïß âåôåñÜíïé ôïõ ´ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ èåùñïýíôï êáôÜ êÜðïéï ôñüðï óôéãìáôéóìÝíïé, áðü ðïëéôéêÞ êáé êïéíùíéêÞ Üðïøç êáé áðïêëåßïíôáí áðü óçìáíôéêïýò ôïìåßò ôçò ìåôáðïëåìéêÞò ãåñìáíéêÞò êïéíùíßáò. ¸ôóé åðÝëåîáí íá ìçí äçìïóéïðïéÞóïõí ôéò åìðåéñßåò ôïõò. ¸ôóé, ç Ýêäïóç áõèåíôéêþí ãåñìáíéêþí áðïìíçìïíåõìÜôùí ãéá ôï åêôüò Ãåñìáíßáò, êáôÜ êýñéï áããëüöùíï, êïéíü, êáèßóôáôï ðñïâëçìáôéêÞ åîáéôßáò ðïëëþí áéôßùí, áðü ôï êáèáñÜ åðéêïéíùíéáêü æÞôçìá (äéáöïñÜ ãëþóóáò) ìÝ÷ñé ôá óçìáíôéêüôåñá æçôÞìáôá ðïõ áöïñïýóáí óôá ðíåõìáôéêÜ äéêáéþìáôá, óôç ìåôÜöñáóç ê.ï.ê. Ç Ýêñçîç åíäéáöÝñïíôïò ãéá ôï ´ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï, ç ïðïßá ðáñáôçñÞèçêå êáôÜ ôç äåêáåôßá ôïõ 1990, èá ìðïñïýóå íá áðïäïèåß, ìåôáîý Üëëùí, óôïõò åïñôáóìïýò ãéá ôçí ðåíôçêïíôáåôßá áðü ôç ëÞîç ôïõ ðïëÝìïõ, óôçí åðßäñáóç ôùí åéäéêþí åöÝ ôáéíéþí üðùò «Ç äéÜóùóç ôïõ óôñáôéþôç ÑÜéáí» ôïõ Steven Spielberg, óôá äçìïöéëÞ éóôïñéêÜ Ýñãá ôïõ Stephen Ambrose, êáèþò êáé óôï The Greatest Generation (Ç ìåãáëýôåñç ãåíéÜ) ôïõ Tom Brokaw. Ôï áíáíåùìÝíï áõôü åíäéáöÝñïí ïäÞãçóå óôç äçìéïõñãßá ìéáò ðñùôïöáíïýò Üíèçóçò ôçò ó÷åôéêÞò ìå ôïí ðüëåìï âéâëéïãñáößáò. Ç ðñïïðôéêÞ ôÞò åìðïñéêÞò åðéôõ÷ßáò äéÝëõóå ôá åìðüäéá ðïõ -20-
Ó ÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS
õðÞñ÷áí ãéá ôç äçìïóßåõóç áðïìíçìïíåõìÜôùí, ôïõëÜ÷éóôïí ãéá ôïí áããëüöùíï êüóìï. Óôï äéÜóôçìá ôçò ôåëåõôáßáò äåêáåôßáò ôïõ åéêïóôïý áéþíá ðáñáôçñÞèçêå ìéá ðñáãìáôéêÞ åêäïôéêÞ ÷éïíïóôéâÜäá ðñïóùðéêþí áðïìíçìïíåõìÜôùí, åîÝëéîç óôçí ïðïßá óõíåôÝëåóå êáé ç äéÜäïóç ôùí ôå÷íéêþí åðåîåñãáóßáò êåéìÝíïõ ìÝóù õðïëïãéóôþí êáé ôùí öèçíþí ôå÷íéêþí âéâëéïäåóßáò. Ôá áðïìíçìïíåýìáôá áõôÜ ðáñïõóéÜæïõí ìåãÜëç ðïéêéëïìïñößá êáé áðü ôïí êáíüíá áõôü äåí åîáéñïýíôáé ôá Ýñãá ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôç ãåñìáíéêÞ ðëåõñÜ. Ìå ôçí åîáßñåóç ìåñéêþí Ýñãùí ðñïåñ÷üìåíùí áðü áíþôåñïõò áîéùìáôéêïýò (üðùò ôï Áðü ôç Íïñìáíäßá óôç Ñïõñ, ôïõ ×Üéíôò Ãêýíôåñ ÃêïõíôÝñéáí [Heinz Gunther Guderian]), ôá áðïìíçìïíåýìáôá ðïõ åìöáíßóôçêáí ðñüóöáôá Ý÷ïõí ãñáöåß, êáôÜ êýñéï ëüãï, áðü êáôþôåñïõò áîéùìáôéêïýò Þ óôñáôåõìÝíïõò Üíäñåò, êÜôé ðïõ ïöåßëåôáé êõñßùò óôï üôé, ëüãù çëéêßáò, ïé Üíèñùðïé áõôÞò ôçò êáôçãïñßáò åßíáé êáé ïé ìüíïé ðïõ Ý÷ïõí åðéæÞóåé ìÝ÷ñé ôéò ìÝñåò ìáò. ÐÝñá áðü ôï Ýñãï ôïõ ÃêïõíôÝñéáí, ìüíï ï åêäïôéêüò ïßêïò Aberjona Press Ý÷åé åêäþóåé êáôÜ ôá ôåëåõôáßá ôñßá ÷ñüíéá äýï áêüìç âéâëßá áðïìíçìïíåõìÜôùí ãåñìáíéêÞò ðñïÝëåõóçò, åíôåëþò äéáöïñåôéêÜ áðü ôï Óôñáôéþôçò ôùí SS. Óôï Ýñãï Five Years, Fo ur Fro nts (ÐÝíôå ÷ñüíéá óå ôÝóóåñá ìÝôùðá) ï ÃêÝïñãê Ãêñïóéü÷áí (Georg Grossjohann) ðåñéãñÜöåé ôç æùÞ åíüò «ôõðéêïý» áîéùìáôéêïý ôïõ ãåñìáíéêïý óôñáôïý, ï ïðïßïò îåêßíçóå ùò áðëüò êëçñùôüò ãéá íá ðñïá÷èåß óôáäéáêÜ óå äéïéêçôÞ äéìïéñßáò, ëü÷ïõ, ôÜãìáôïò êáé óõíôÜãìáôïò, óå äéÜöïñåò ôáêôéêÝò ìåñáñ÷ßåò áðü áõôÝò ïé ïðïßåò áðïôÝëåóáí ôç óðïíäõëéêÞ óôÞëç ôùí ãåñìáíéêþí åíüðëùí äõíÜìåùí êáôÜ ôï Â΄ Ðáãêüóìéï Ðüëåìï*. Óôï Ýñãï Seven Days in January (ÅðôÜ çìÝñåò ôïõ Éáíïõáñßïõ) ï ðñþçí áîé*. Óßãïõñá, ôï ãåãïíüò üôé ï Grossjohann êÝñäéóå ôï Óôáõñü ôùí Éððïôþí óôçí ðïñåßá äåí Þôáí áíáãêáóôéêÜ ôõðéêü ìéáò ôÝôïéáò óôáäéïäñïìßáò.
-21-
J OHANN V OSS
ùìáôéêüò ôùí Waffen-SS Âïëö Æåðö (Wolf Zoepf) åðÝëåîå íá áíáóõóôÞóåé ôçí éóôïñßá ìéáò ìÜ÷çò, âáóéóìÝíïò ôüóï óôéò äéêÝò ôïõ áíáìíÞóåéò üóï êáé óå áñ÷åéáêÝò ðçãÝò êáé óõíåíôåýîåéò ìå äåêÜäåò ðáëáéþí óõìðïëåìéóôþí ôïõ, áëëÜ êáé áíôéðÜëùí, ïé ïðïßïé åß÷áí õðçñåôÞóåé óôçí 70Þ Ìåñáñ÷ßá Ðåæéêïý. Ï Æåðö, ìÜëéóôá, åßíáé åðßôéìï ìÝëïò ôçò ¸íùóçò ÂåôåñÜíùí ôçò óõãêåêñéìÝíçò ìåñáñ÷ßáò. Ï Óôñáôéþôçò ôùí SS Ýñ÷åôáé íá ðñïóôåèåß ü÷é áðëþò óôç äéáñêþò áõîáíüìåíç âéâëéïãñáößá ôùí ãåñìáíéêþí óôñáôéùôéêþí áðïìíçìïíåõìÜôùí, áëëÜ êáé óôçí åéäéêüôåñç êáôçãïñßá ôùí ðñïóùðéêþí áðïìíçìïíåõìÜôùí ôùí áíäñþí ôùí Waffen-SS. Åêôüò ôçò ðåñéãñáöÞò ôïõ ìéêñüêïóìïõ ôçò ìÜ÷çò, ôá âéâëßá áõôïý ôïõ ôýðïõ, óôï âáèìü ðïõ áðïôåëïýí Ýíôéìá êáé óïâáñÜ Ýñãá, åßíáé óçìáíôéêÜ åðåéäÞ ðåñéëáìâÜíïõí óôïé÷åßá ó÷åôéêÜ ìå ôá ðñïóùðéêÜ êßíçôñá êáé ôéò óêÝøåéò ôùí óõããñáöÝùí ôïõò. Ôá âéâëßá áõôïý ôïõ ôýðïõ ðïõ Ý÷ïõí åêäïèåß ìÝ÷ñé óÞìåñá ðáñïõóéÜæïõí óçìáíôéêÝò äéáöïñÝò. ¸íá Ýñãï, ôï ïðïßï ãñÜöçêå óôá ìÝóá ôçò äåêáåôßáò ôïõ 1970 áëëÜ äçìïóéåýôçêå ìüëéò ôç äåêáåôßá ôïõ 1990, áöçãåßôáé ôçí ôñïìåñÞ ðáéäéêÞ çëéêßá ôïõ óõããñáöÝá ôïõ, ùò êáêïðïéçìÝíïõ ðáéäéïý, êÜôé ôï ïðïßï óôç óõíÝ÷åéá ôïí ïäÞãçóå óå ìéá äïõëéêÞ õðïôáãÞ áðÝíáíôé óå êÜèå ìïñöÞ åîïõóßáò. Ôï Ýñãï áðïðíÝåé âáèéÜ ìåôáìÝëåéá ãéá èçôåßá ôïõ óõããñáöÝá ôïõ óôá Waffen-SS, áëëÜ êáé áñêåôÝò óêáôïëïãéêÝò áíáöïñÝò éêáíÝò íá ðñïóåëêýóïõí ôçí ðñïóï÷Þ ôùí øõ÷éÜôñùí êÜèå ôýðïõ êáé åéäéêüôçôáò. ÐñÜãìáôé, óôïí åðßëïãï ôïõ âéâëßïõ ðåñéëáìâÜíåôáé ìéá óýíôïìç áíÜëõóç ôçò øõ÷ïëïãéêÞò êáôÜóôáóçò ôïõ âåôåñÜíïõ óõããñáöÝá. Ôï ãåãïíüò üôé Ýíáò ôÝôïéïò Üíèñùðïò êáôÜöåñå íá ðïëåìÞóåé ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò ôïõ ðïëÝìïõ, áðïôåëåß åðéâåâáßùóç êÜðïéùí áðü ôá åðé÷åéñÞìáôá ôùí Shils and Janowitz, ðáñÜ ôï üôé ç ïðôéêÞ ôïý óõããñáöÝá åßíáé êÜðùò áóõíÞèéóôç êáé ìÜëëïí åíï÷ëçôéêÞ. Äõóôõ÷þò, êáé ðáñÜ ôï üôé ôï âéâëßï åðéìåëÞèçêáí -22-
Ó ÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS
Ýãêõñïé ðáíåðéóôçìéáêïß, äåí ðåñéÝ÷åé ïõóéáóôéêÝò åíäåßîåéò ôçò áõèåíôéêüôçôÜò ôïõ (öùôïãñáößåò, ôåêìçñßùóç, ê.ï.ê.) êáé, ùò åê ôïýôïõ, äåí ìðïñåß íá èåùñçèåß ôïõëÜ÷éóôïí áðü ïñéóìÝíïõò ùò áðüëõôá áîéüðéóôï. ¸íá Üëëï Ýñãï, ôï ïðïßï äçìïóéåýèçêå ðñüóöáôá, åßíáé ìéá ðïëõôåëÞò éäéùôéêÞ Ýêäïóç, ç ïðïßá èá ìðïñïýóå ðïëý êáëÜ íá åß÷å ãñáöåß áðü Ýíá áðü ôá ðéï åìðáèÞ ìÝëç ôïõ åðéôåëåßïõ ôïõ Ãêáßìðåëò. Ðéêñüò, åðéêñéôéêüò êáé áíïé÷ôÜ áíôéóçìéôéêüò ï óõããñáöÝáò ðáñáðÝìðåé óôï ðéï áñíçôéêü óôåñåüôõðï ôùí ìåëþí ôùí Waffen-SS. Ôï ãåãïíüò, êáèáõôü, üôé ç Ýêäïóç åßíáé éäéùôéêÞ äå ìåéþíåé ôçí áîéïðéóôßá ôçò. ¢ëëùóôå, Ýíá áðü ôá ðéï óçìáíôéêÜ âéâëßá ðïõ ãñÜöçêáí ðïôÝ ãéá ôïí ðüëåìï ôïõ ÂéåôíÜì êáé ôéò êïéíùíéêÝò ôïõ åðéðôþóåéò, ôï Stolen Valor (ÊëåììÝíç ôéìÞ), åß÷å äçìïóéåõèåß ìå ôïí ßäéï ôñüðï. Ç åíäåëå÷Þò Ýñåõíá ðïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêå ãéá ôç óõããñáöÞ ôïõ âéâëßïõ áõôïý ó÷åôéêÜ ìå ôçí áíåõèõíüôçôá ôùí ìÝóùí åíçìÝñùóçò êáé ôçí áíåíôéìüôçôá ôçí ïðïßá åðÝäåéîáí ðïëëÝò ãíùóôÝò ðñïóùðéêüôçôåò Þôáí ðïëý «êáõôÞ» ãéá íá áó÷ïëçèåß ìáæß ôçò ïðïéïóäÞðïôå êáèéåñùìÝíïò åêäïôéêüò ïßêïò. Ìå áíÜëïãï ôñüðï, ôï ðåñéå÷üìåíï ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ áõôïý Ýñãïõ, ôï ïðïßï ãñÜöçêå áðü âåôåñÜíï ôùí Waffen-SS, Þôáí óßãïõñá áñêåôÜ åõôåëÝò êáé ðñïêëçôéêü ãéá ïðïéïíäÞðïôå åêäüôç. Ðáñüëá áõôÜ, ôï Ýñãï öáßíåôáé íá åßíáé áõèåíôéêü êáé, ùò ôÝôïéï, áðïôåëåß ïõóéáóôéêü ôìÞìá ôïõ ðåæïãñáöéêïý áõôïý åßäïõò. Áí õðÜñ÷åé êÜðïéïò ðåñéïñéóìüò óôçí áîéïðéóôßá ôïõ óõãêåêñéìÝíïõ âéâëßïõ, áõôüò Ýãêåéôáé óôï ãåãïíüò üôé ï óõããñáöÝáò áñíåßôáé ðåéóìáôéêÜ íá óõìâéâáóôåß ìå áäéáìöéóâÞôçôá ãåãïíüôá (êáé ü÷é ìüíï ìå ôï Ïëïêáýôùìá). Áðü áõôü èá ìðïñïýóå íá óõìðåñÜíåé êáíåßò üôé ï óõããñáöÝáò äåí åß÷å óõíôÜîåé ôá áðïìíçìïíåýìáôÜ ôïõ ìå áðüëõôá Þñåìï êáé ëïãéêü ôñüðï. ¸íá ôñßôï âéâëßï, ôï ïðïßï åìöáíßóôçêå ðïëý ðñüóöáôá êáé ôï ïðïßï åêäüèçêå ðÜëé áðü éäéþôç, åßíáé ÷áñáêôçñéóôé-23-
J OHANN V OSS
êü ìéáò áêüìç äéáöïñåôéêÞò ïðôéêÞò. ÐáñÜ ôï üôé óõíïäåýåôáé áðü Ýããñáöá êáé öùôïãñáößåò, áí êáé ìå ìÜëëïí ãåíéêü ôñüðï, ôï âéâëßï ðáñïõóéÜæåé ôçí åìðåéñßá ôïõ óõããñáöÝá ôïõ ùò óôñáôéþôç êáé, ãéá óýíôïìï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá, õðáîéùìáôéêïý ôùí Waffen-SS êáôÜ ôï ôåëåõôáßï Ýôïò ôïõ Â΄ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ ùò ôìÞìá ìéáò ãåíéêüôåñçò áõôïâéïãñáößáò. ¸ôóé, ôï âéâëßï ðåñéëáìâÜíåé ìüíï Ýíá ìéêñü ôìÞìá ôï ïðïßï áíáöÝñåôáé óôç èçôåßá óôá Waffen-SS, êÜôé ðïõ áðïêëåßåé ôç ëåðôïìåñÞ ðåñéãñáöÞ ôùí óôñáôéùôéêþí åìðåéñéþí ôïõ óõããñáöÝá ôïõ Þ ôùí óõíèçêþí óôéò ïðïßåò ïé åìðåéñßåò áõôÝò äéáìïñöþèçêáí. ¸íá åíäéáöÝñïí óôïé÷åßï áðïôåëåß ôï ãåãïíüò üôé, áí êáé ôï âéâëßï åßíáé ãñáììÝíï óå ðñþôï ðñüóùðï, ç óõããñáöÞ ôïõ áðïäßäåôáé óå ôñßôïí, ï ïðïßïò ðñïöáíþò äéáäñáìÜôéóå óçìáíôéêü ñüëï óôçí ôåëéêÞ ìïñöÞ ôïõ Ýñãïõ. Ç áóõíÞèéóôç áõôÞ åðéëïãÞ ïäÞãçóå óå Ýíá âéâëßï ôï ïðïßï áðü ðåæïãñáöéêÞ Üðïøç åßíáé êáôÜ ðïëý êáëýôåñï áðü ôá õðüëïéðá, áëëÜ ÷áñáêôçñßæåôáé áðü êÜðïéåò áìöéóçìßåò Þ êáé áíáêñßâåéåò, ôüóï óôá ãåíéêÜ óôñáôéùôéêÜ èÝìáôá, üóï êáé óôç óôñáôéùôéêÞ ïñïëïãßá åéäéêüôåñá. Ðñüêåéôáé ðåñéóóüôåñï ãéá ôç âéïãñáößá åíüò áíèñþðïõ ðïõ åß÷å ìéá åíäéáöÝñïõóá, êÜðïéåò öïñÝò åõìåôÜâëçôç, áëëÜ óôï óýíïëü ôçò õãéÞ ðíåõìáôéêÞ æùÞ. Ç ðïëåìéêÞ õðçñåóßá ôïõ êåíôñéêïý ðñïóþðïõ äåí õðåñâáßíåé óôï ðëáßóéï ôïõ âéâëßïõ Ýíá ìÜëëïí áóÞìáíôï êåöÜëáéï, åíþ éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ öáßíåôáé íá äßíåôáé óôéò Üëëåò áðüøåéò ôçò æùÞò ôïõ âéïãñáöïýìåíïõ. Óôï ðëáßóéï ôùí Ýñãùí áõôïý ôïõ ôýðïõ, ï Óôñáôéþôçò ôùí SS áðïôåëåß ìéá ìïíáäéêÞ êáé óçìáíôéêÞ óõíåéóöïñÜ. Ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôïõ âéâëßïõ ãñÜöçêå åäþ êáé ðïëý êáéñü, üôáí ï óõããñáöÝáò êñáôÞèçêå ùò áé÷ìÜëùôïò ðïëÝìïõ áðü ôï ÌÜñôéï ôïõ 1945 Ýùò ôï ÄåêÝìâñéï ôïõ 1946. ÊáôÜ ôéò äåêáåôßåò ðïõ áêïëïýèçóáí ç éäÝá ôçò åðåîåñãáóßáò êáé ôçò Ýêäïóçò ôïõ ÷åéñïãñÜöïõ ðïôÝ äåí ðÝñáóå áðü ôï ìõáëü ôïõ. Ï ðüëåìïò êáé ü,ôé áêïëïýèçóå Þôáí êåöÜëáéá ðïõ åß-24-
Ó ÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS
÷áí êëåßóåé ãé’ áõôüí. Áó÷ïëÞèçêå ðÜëé ìå ôï èÝìá ìüíï üôáí ï Ðñüåäñïò Ñüíáëíô ÑÞãêáí, ï ÊáãêåëÜñéïò ×Ýëìïõô Êïë êáé ïé óôñáôçãïß Matthew Ridgway êáé Johannes Stemhoff åðéóêÝöèçêáí, ôï 1985, ôï ãåñìáíéêü óôñáôéùôéêü íåêñïôáöåßï ôïõ Ìðßôìðïõñãê, óôçí ôüôå ÄõôéêÞ Ãåñìáíßá. Ç åðßóêåøç áõôÞ ðñïêÜëåóå äéáìáñôõñßåò áðü ðïëëÝò ðëåõñÝò, ëüãù ôïõ üôé óôï íåêñïôáöåßï áõôü Þôáí èáììÝíïé êáé êÜðïéïé óôñáôéþôåò ôùí Waffen-SS. Ç ïñãÜíùóç ìéáò óõìöéëéùôéêÞò ôåëåôÞò óå Ýíá ôÝôïéï ìÝñïò èåùñÞèçêå áðáñÜäåêôç. Óôá ÷ñüíéá ðïõ áêïëïýèçóáí, ï óõããñáöÝáò, ðáñáêéíçìÝíïò áðü ôï åðåéóüäéï, èÝëçóå íá áíáóôÞóåé ôï çìåñïëüãéü ôïõ êáé íá åðéäéþîåé ôç äçìïóßåõóÞ ôïõ, åðåéäÞ Ýíéùèå üôé ç éóôïñßá ôïõ èá ìðïñïýóå íá åßíáé êáé ç éóôïñßá ôùí êáèïëéêÜ áðïäïêéìáóìÝíùí åêåßíùí ìåëþí ôùí Waffen-SS ðïõ Þôáí èáììÝíá óôï íåêñïôáöåßï ôïõ Ìðßôìðïõãê êáé ðïõ äåí ìðïñïýóáí ðéá íá ôç äéçãçèïýí. Ï Óôñáôéþôçò ôùí SS åßíáé ç ðñïóùðéêÞ áöÞãçóç ôçò æùÞò ôïõ óõããñáöÝá êáôÜ ôá ÷ñüíéá ôïõ ðïëÝìïõ, ôá ïðïßá ðÝñáóå ðñþôá ùò ìáèçôÞò êáé ìåôÜ ùò ìÝëïò ôùí WaffenSS, óôá ïðïßá êáôåôÜãç óôçí áñ÷Þ ôïõ 1943 êáé óå çëéêßá äåêáåðôÜ åôþí. Åðß åíÜìéóé ÷ñüíï ï óõããñáöÝáò ðïëÝìçóå ùò ðïëõâïëçôÞò óôï 11ï Ïñåéíü Óýíôáãìá ôçò 6çò Ìåñáñ÷ßáò ôùí SS, ôï ïðïßï Ýöåñå ôçí åðùíõìßá «Reinhard Heydrich». Ôï ìåãáëýôåñï ìÝñïò ôçò èçôåßáò ôïõ áõôÞò ôï ðÝñáóå óôéò áñêôéêÝò êáé õðïáñêôéêÝò ðåñéï÷Ýò ôçò ÓïâéåôéêÞò Êáñåëßáò êáé ôçò Öéíëáíäßáò, åíþ áñãüôåñá ðïëÝìçóå óôá äõôéêÜ óýíïñá ôïõ Ôñßôïõ ÑÜé÷. ÐáñÜ ôï üôé ôá ðåñéóóüôåñá ïíüìáôá Ý÷ïõí áëëÜîåé, ïé ÷áñáêôÞñåò ôïõ âéâëßïõ åßíáé ðñáãìáôéêïß êáé ïé óõæçôÞóåéò Þ ïé ðñÜîåéò êáôáãñÜöïíôáé üðùò ï óõããñáöÝáò ôéò èõìüôáí ôçí åðï÷Þ ôçò óõããñáöÞò ôïõ Ýñãïõ, äçëáäÞ ôç äéåôßá 1945-46. Ï óõããñáöÝáò åßíáé ôáêôéêü ìÝëïò ôïõ Óõëëüãïõ ÂåôåñÜíùí ôçò ìïíÜäáò ôïõ êáé ç êáëÞ ôïõ ðßóôç ùò óôñáôéþôç åßíáé áäéáìöéóâÞôçôç. Ðñéí óõìöùíÞóïõìå óôçí Ýêäïóç áõôïý -25-
J OHANN V OSS
ôïõ âéâëßïõ áíôéðáñáâÜëáìå, óôï ìÝôñï ôïõ äõíáôïý, ôçí áöÞãçóç ôïõ óõããñáöÝá ãéá ôç äñÜóç ôçò ìïíÜäáò ôïõ Ýíáíôé óôïé÷åßùí ôçò 45çò êáé ôçò 94çò Ìåñáñ÷ßáò ôïõ óôñáôïý ôùí ÇíùìÝíùí Ðïëéôåéþí ìå ðñùôïãåíåßò ðçãÝò áðü ôá ÅèíéêÜ Áñ÷åßá, ìå ôéò äçìïóéåõìÝíåò åðßóçìåò éóôïñßåò ôùí óôñáôéùôéêþí áõôþí ìïíÜäùí êáé ìå óõíåíôåýîåéò ìå Áìåñéêáíïýò âåôåñÜíïõò, ïé ïðïßïé ôÝèçêáí áíôéìÝôùðïé ìå ôç ìïíÜäá óôçí ïðïßá õðçñåôïýóå ï óõããñáöÝáò. Åéäéêüôåñá, åêôåôáìÝíç Ýñåõíá äéåíåñãÞèçêå áðü ôïí, åí áðïóôñáôåßá, Áìåñéêáíü áíôéóõíôáãìáôÜñ÷ç Hugh Foster, ï ïðïßïò ìßëçóå ìå åêáôïíôÜäåò Áìåñéêáíïýò åðéæþíôåò ôçò Üãñéáò ìÜ÷çò ðïõ äüèçêå ìå ôç ìïíÜäá ôïý óõããñáöÝá óôï Reipertswiller ôçò Áëóáôßáò ôïí ÉáíïõÜñéï ôïõ 1945. Ïé ðåñéãñáöÝò ôïõ óõããñáöÝá óõìöùíïýí áðüëõôá ìå ôá äéáèÝóéìá óôïé÷åßá. Ìå âÜóç üëåò ôéò áñ÷åéáêÝò êáé áíåêäïôïëïãéêÝò ðëçñïöïñßåò, ôéò ïðïßåò ìðïñÝóáìå íá óõãêåíôñþóïõìå, ç õðåñçöÜíåéá ôïõ óõããñáöÝá ãéá ôï ðïëåìéêü ìçôñþï êáé ôç äéáãùãÞ ôçò ìïíÜäáò ôïõ óôï ðåäßï ôçò ìÜ÷çò öáßíåôáé áðïëýôùò äéêáéïëïãçìÝíç. Ç äéåéóäõôéêÞ åñìçíåßá ôùí áéôßùí ðïõ ïäÞãçóáí ôïõò Ãåñìáíïýò óôñáôéþôåò íá ðïëåìÞóïõí ìå ôïí ôñüðï ðïõ ðïëÝìçóáí, êáèþò êáé ç áãùíéþäçò, áëëÜ êáé áðïöáóéóôéêÞ, åíáó÷üëçóç ôïõ óõããñáöÝá ìå ôçí áíôßöáóç ìåôáîý ôçò Ýíôéìçò óõìðåñéöïñÜò ôçò ìïíÜäáò ôïõ êáé ôçò ïéêôñÞò äéáãùãÞò Üëëùí, ìç ìÜ÷éìùí ïìÜäùí, ïé ïðïßåò äñïýóáí óôá ìåôüðéóèåí öïñþíôáò ôçí ßäéá óôïëÞ, êáèéóôïýí ôï âéâëßï áõôü ìïíáäéêü. Ôá äå óõìðåñÜóìáôÜ ôïõ ôï êÜíïõí áíåêôßìçôï. Ôï ãåãïíüò üôé ï óõããñáöÝáò ÷ñçóéìïðïéåß øåõäþíõìï ãéá ôï Ýñãï ôïõ äåí ïöåßëåôáé óôïõò óõíçèéóìÝíïõò ëüãïõò. Äå öïâÜôáé ôõ÷üí åðéðôþóåéò áðü ôçí Ýêäïóç ôïõ âéâëßïõ ôïõ. ¢ëëùóôå, ïé öùôïãñáößåò ðïõ óõíïäåýïõí ôï êåßìåíï êáé ðïõ ðáñïõóéÜæïõí ôïí ßäéï, ôïõò óõããåíåßò êáé ôïõò óõìðïëåìéóôÝò ôïõ, åßíáé üëåò áõèåíôéêÝò. ¼ðïéïò èÝëåé íá äéáðéóôþóåé ôçí ðñáãìáôéêÞ ôïõ ôáõôüôçôá ìðïñåß íá ôï êÜ-26-
Ó ÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS
íåé ÷ùñßò ìåãÜëï êüðï. ¼óïé áðü ôïõò óõìðïëåìéóôÝò ôïõ æïõí áêüìç ìðïñïýí íá ôïí áíáãíùñßóïõí áìÝóùò. Ôá ðñáãìáôéêÜ êßíçôñá ôïõ óõããñáöÝá ãéá ôçí õéïèÝôçóç åíüò øåõäùíýìïõ åßíáé ðéï óýíèåôá êáé áóõíÞèéóôá. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò áé÷ìáëùóßáò ôïõ ï óõããñáöÝáò åñãÜóôçêå ãéá êÜðïéï äéÜóôçìá óôï ãñáöåßï åíüò áîéùìáôéêïý ôïõ äéêáóôéêïý óþìáôïò ôïõ áìåñéêáíéêïý óôñáôïý êáé, êáôÜ ôçí åêôÝëåóç ôùí êáèçêüíôùí ôïõ, áðÝêôçóå ðñüóâáóç óå ðïëëÜ áðü ôá Ýããñáöá ðïõ ôåêìçñßùíáí ôï Ýãêëçìá ôïõ Ïëïêáõôþìáôïò. Äéáðéóôþíïíôáò ôç óõììåôï÷Þ ðñïóùðéêïý ôùí Waffen-SS óôá ôåñáôþäç áõôÜ åãêëÞìáôá, áéóèÜíèçêå ôçí áíÜãêç íá øÜîåé óôçí øõ÷Þ ôïõ ãéá íá åîåôÜóåé ôá âáèýôåñá êáé ðéï ðñïóùðéêÜ ôïõ êßíçôñá êáé óêÝøåéò êáé íá Ýëèåé áíôéìÝôùðïò ìå ôéò âáóéêüôåñåò áíôéëÞøåéò ðïõ åß÷å äéáìïñöþóåé ìÝ÷ñé åêåßíç ôç óôéãìÞ. Ï óõããñáöÝáò, êáôáãñÜöïíôáò ôç äéáäéêáóßá áõôÞ êáé ôá áðïôåëÝóìáôÜ ôçò óôéò óçìåéþóåéò ôïõ, ðïõ ôåëéêÜ ðÞñáí ôç ìïñöÞ ôïõ ðáñüíôïò âéâëßïõ, Ýíéùóå üôé ìåôáìïñöþèçêå óå Ýíá äéáöïñåôéêü ðñüóùðï. Åíôïýôïéò, ôï âéâëßï ðáñáìÝíåé ç áöÞãçóç åíüò íåáñïý Üíäñá, ìå üëï ôï ñïìáíôéóìü, ôçí ïñãÞ êáé ôçí áíÜãêç êáèïäÞãçóçò ðñïò ôï áâÝâáéï ìÝëëïí. ÌåôÜ ôïí ðüëåìï ï óõããñáöÝáò åß÷å ìéá åðéôõ÷çìÝíç êáé áðïäïôéêÞ êáñéÝñá äéêçãüñïõ ìå äéåèíåßò äéáóõíäÝóåéò. Êáé ðñÜãìáôé, ùò ðñïìÞíõìá ôçò ìåôÝðåéôá åðáããåëìáôéêÞò åîÝëéîçò, ìåãÜëï ìÝñïò ôïõ âéâëßïõ áõôïý ìðïñåß íá èåùñçèåß ùò ìéá Ýíóôáóç ìå óêïðü ôç äéáôýðùóç ìéáò êñßóçò ó÷åôéêÞò ìå ôïõò âåôåñÜíïõò ôùí Waffen-SS ùò Üôïìá-ðïëßôåò, êáé ü÷é ùò ìÝëç ìéáò êáèïëéêÜ êáôáäéêáóìÝíçò êáé áðáîéùìÝíçò åãêëçìáôéêÞò ïñãÜíùóçò. ¼ìùò, áêüìç êáé áõôÞ ç Ýíôáóç óõíïäåýåôáé áðü ôçí ðñáãìáôéóôéêÞ áîéïëüãçóç ôïõ ìåëëïíôéêïý äéêçãüñïõ: åßíáé óå èÝóç íá áíáãíùñßóåé, áëëÜ êáé íá êáôáëÜâåé ëïãéêÜ ôï ðüóï áðßèáíç åßíáé áõôÞ ôïõ ç ðñïóäïêßá. -27-
J OHANN V OSS
ÐáñÜ ôï üôé êáôÜ ôç ìåôáðïëåìéêÞ ðåñßïäï ï óõããñáöÝáò áó÷ïëÞèçêå ðïëý ìå ôçí áíÜãíùóç Ýñãùí ó÷åôéêþí ìå ôçí éóôïñßá ôïõ ´ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ, åðÝëåîå íá áãíïÞóåé ôçí ðáñüôñõíóç êÜðïéùí íá áíáèåùñÞóåé ôï ÷åéñüãñáöü ôïõ ìå âÜóç ôç «âåëôéùìÝíç» ðñïïðôéêÞ åíüò þñéìïõ Üíäñá ìå ðïëý åõñýôåñåò ãíþóåéò. Ìéá ôÝôïéá éóïññïðçìÝíç èåþñçóç ôïõ ðáñåëèüíôïò, âáóéóìÝíç óå äåêáåôßåò åìðåéñéþí, ôáîéäéþí êáé äéáâáóìÜôùí, ðïõ áöïñïýóáí êáôÜ êýñéï ëüãï ôá åãêëÞìáôá ðïõ äéáðñÜ÷èçêáí áðü ãåñìáíéêÝò ìïíÜäåò ðßóù áðü ôéò ðñþôåò ãñáììÝò ôïõ Áíáôïëéêïý Ìåôþðïõ, èá Ýìïéáæå áóýìâáôç ìå ôç öùíÞ ôùí óôñáôéùôþí åêåßíùí –ãéá ðáñÜäåéãìá, ôùí áíäñþí óôï Ìðßôìðïõñãê– ïé ïðïßïé äåí åß÷áí ðïôÝ ôï ðñïíüìéï íá ìÜèïõí êáé íá öôÜóïõí óå ìåãáëýôåñåò çëéêßåò áëëÜ, áíôßèåôá, ðÞñáí óôïõò ôÜöïõò ôïõò ôç ìÜëëïí ðåñéïñéóìÝíç áíôßëçøç ôïõ êüóìïõ ðïõ åß÷áí äéáìïñöþóåé. ¸ôóé ï óõããñáöÝáò, äçìïóéåýïíôáò ôéò áíáìíÞóåéò ðïõ êáôÝãñáøå ùò íåáñüò âåôåñÜíïò êáôÜ ôç äéåôßá 1945-46, áéóèÜíåôáé üôé èá Þôáí ü÷é ìüíï áóýìâáôï áëëÜ êáé áíÝíôéìï íá ôéò äçìïóéåýóåé ìå ôï üíïìá ôïõ ðïëý ðéï êáëëéåñãçìÝíïõ êáé ìå ìåãáëýôåñç åìðåéñßá ôïõ êüóìïõ áíèñþðïõ ðïõ åßíáé ï ßäéïò óÞìåñá. Ôï âéâëßï áõôü, ôï ïðïßï ëÝåé ü,ôé èÝëåé íá ðåé ìå ôñüðï Ýíôéìï, åõèý êáé èáññáëÝï, áðïôåëåß Ýíá ðïëýôéìï äþñï ãéá ôïí éóôïñéêü êáé ôï ìåëåôçôÞ ôïõ ´ Ðáãêïóìßïõ ÐïëÝìïõ. Ôï Ýñãï áõôü ü÷é ìüíï õðïóôçñßæåé áðüëõôá ðïëëÜ áðü ôá óõìðåñÜóìáôá ôùí Shils êáé Janowitz, áëëÜ ôá ðñïåêôåßíåé áêüìç ðåñéóóüôåñï. Óå óõíäõáóìü, ìÜëéóôá, ìå Üëëá áíÜëïãçò óïâáñüôçôáò áðïìíçìïíåýìáôá ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü ôç ãåñìáíéêÞ ðëåõñÜ êáé åìöáíßæïíôáé ôþñá, ìáò åðéôñÝðåé íá äïýìå ôçí åðéóôçìïíéêÞ êáé áõóôçñÞ äïìÞ ôçò ìåëÝôçò áõôÞò ìå Ýíá ðéï áíèñþðéíï êáé êáôáíïçôü ðñüóùðï! ÊÜôé áêüìç ðïõ Ý÷åé ìåãáëýôåñç óçìáóßá ãéá ôïõò óçìåñéíïýò óôñáôéþôåò êáé ðïëßôåò: ï Óôñáôéþôçò ôùí SS öùôßæåé ôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï óêåðôüìåíïé Üíèñùðïé, ìå óùóôÞ -28-
Ó ÔÑÁÔÉÙÔÇÓ ÔÙÍ SS
áíáôñïöÞ êáé êáëÞ ðáéäåßá êáôÝëçîáí íá õðçñåôÞóïõí êÜðïéïõò ðïëý óêïôåéíïýò óêïðïýò. ×ùñßò íá áíáöÝñåôáé ñçôÜ óôï èÝìá, ôï âéâëßï áõôü áðïäåéêíýåé üôé áêüìç êáé óôéò ðåñéðôþóåéò åêåßíåò üðïõ ôï óêïôÜäé îÝöåõãå áðü ôçí ðñïóåêôéêÜ äéáôçñïýìåíç êáé ëáìðåñÞ åîùôåñéêÞ åðéöÜíåéá, äåîéïôÝ÷íåò ôçò ðñïðáãÜíäáò êáôÜöåñíáí êáé ðÜëé íá îåãåëïýí êáé íá åêìåôáëëåýïíôáé ôïõò êáëüðéóôïõò áíèñþðïõò. Ç áðüóôáóç áðü ôéò Ýîáëëåò êñáõãÝò êáé ôçí åíèïõóéþäç óôñáôéùôéêÞ ìïõóéêÞ ôïõ Vo lk sem p fänger, ôçí åðï÷Þ ôïõ Ôñßôïõ ÑÜé÷, ìÝ÷ñé ôç äéáíïçôéêÞ óýã÷õóç ðïõ ðñïêáëåß óÞìåñá ç ôçëåüñáóç, ðáñïýóá óå êÜèå ó÷åäüí óðßôé, ó÷ïëåßï êáé äçìüóéï ÷þñï, ìðïñåß íá ìçí åßíáé ôüóï ìåãÜëç üóï èÝëïõìå íá óêåöôüìáóôå.
-29-
ÅÕ×ÁÑÉÓÔÉÅÓ
ÔÏ ÂÉÂËÉÏ ÁÕÔÏ äå èá Ýöôáíå êáí óôï ðñþôï óôÜäéï ôçò
äçìïóßåõóçò ÷ùñßò ôç óïöÞ óõìðáñÜóôáóç ôïõ «Ducker». Áõôüò Þôáí ï ðñþôïò ðïõ äéÜâáóå ôï ÷åéñüãñáöï êáé ìïõ õðÝäåéîå íá ðåñéïñßóù ôï áñ÷éêü êåßìåíï óôç ìéóÞ ðåñßðïõ Ýêôáóç. Ï Steve, ï íåáñüò ìïõ ößëïò áðü ôï óôñáôü ôùí ÇÐÁ, êáôáäñïìÝáò êáé óõããñáöÝáò, õðÞñîå ìéá äéáñêÞò ðçãÞ åíèÜññõíóçò ôçí ðåñßïäï êáôÜ ôçí ïðïßá åðåîåñãáæüìïõí ôï ÷åéñüãñáöï. Èåùñþ ôïí åáõôü ìïõ ôõ÷åñü ãéá ôç ãíùñéìßá ìïõ ìå ôïí Kit êáé ôç ãõíáßêá ôïõ Patti, ïé ïðïßïé ü÷é ìüíï õðÞñîáí åîáéñåôéêïß åðéìåëçôÝò, áëëÜ ìå ôéò áóôáìÜôçôåò ðñïóðÜèåéÝò ôïõò êáôÜöåñáí íá ìåôáôñÝøïõí ôï ÷åéñüãñáöü ìïõ óå ðñáãìáôéêü âéâëßï. ¹ôáí ï Wolf, ï ðáëéüò óõìðïëåìéóôÞò êáé óçìåñéíüò ößëïò, ï ïðïßïò ìáò Ýöåñå óå åðáöÞ. Äõóôõ÷þò äåí Ýæçóå áñêåôÜ ãéá íá ðñïëÜâåé ôçí Ýêäïóç ôïõ âéâëßïõ áõôïý, áëëÜ ïýôå êáé ôïõ äéêïý ôïõ. Ï Hugh, ï óêëçñïôñÜ÷çëïò âåôåñÜíïò ôïõ ÂéåôíÜì, åðáããåëìáôßáò óôñáôéþôçò êáé ößëïò, ðåñðÜôçóå ìáæß ìïõ óôï ðåäßï ôçò ìÜ÷çò ôïõ Reipertsweiler, Ýíá ðåäßï ìå ôï ïðïßï Ý÷åé åîïéêåéùèåß ðïëý ðåñéóóüôåñï áðü ü,ôé åãþ. Ìáæß ìðïñÝóáìå íá äéåõêñéíßóïõìå ïñéóìÝíá ðïëý óçìáíôéêÜ óçìåßá. Óôïí Tom Houlihan ïöåßëïíôáé ïé äéáöùôéóôéêïß ÷Üñôåò. Ç óõíåñãáóßá ìáæß ôïõ ìÝóù çëåêôñïíéêïý ôá÷õäñïìåßïõ õðÞñîå áðïëáõóôéêÞ. Éäéáßôåñåò åõ÷áñéóôßåò ïöåßëù óôïí -31-
J OHANN V OSS
Richard Warfield ôùí åêäüóåùí Everett Books, áðü ôï Gaithersburg ôçò ðïëéôåßáò ôïõ Maryland, ãéá ôçí åõãÝíåéÜ ôïõ íá ìïõ ðáñá÷ùñÞóåé ôçí Üäåéá ÷ñÞóçò ôùí öùôïãñáöéþí ôïõ. Õðï÷ñåùìÝíïò áéóèÜíïìáé, åðßóçò, óôç äéåýèõíóç ôùí åêäüóåùí Munin Verlag ãéá ôçí Üäåéá ÷ñÞóçò ïñéóìÝíùí öùôïãñáöéþí, ïé ïðïßåò åìöáíßóôçêáí áñ÷éêÜ óôï Ýñãï Gebirgsjäger im Bild (Ç æùÞ ôùí Ïñåéíþí Êõíçãþí óå öùôïãñáößåò) ôïõ Alfred Steurich. Åõ÷áñéóôßåò ïöåßëïíôáé åðßóçò êáé óôïí Ken Nieman áðü ôï Brookfield ôïõ Wisconsin, ãéá ôçí Üäåéá ÷ñÞóçò ôçò öùôïãñáößáò ðïõ åìöáíßæåôáé óôï åîþöõëëï áõôïý ôïõ âéâëßïõ*. Èá Þèåëá íá åõ÷áñéóôÞóù åðßóçò ôïí Ron Wolin, ï ïðïßïò ìïõ ðáñá÷þñçóå ôç öùôïãñáößá ôïõ óÞìáôïò ôïõ ¸íôåëâáúò ðïõ êïóìåß ôï åîþöõëëï** êáé ðïõ áðïôåëåß êïììÜôé ôçò ìïíáäéêÞò óôïí êüóìï óõëëïãÞò ôïõ. Óå üëïõò ôïõò ðáñáðÜíù ïöåßëù ðïëëÜ, üðùò ðïëëÜ ïöåßëù êáé óôçí Marit, ãéá ôçí õðïìïíÞ ìå ôçí ïðïßá Üíôåîå ôéò ðïëëÝò þñåò ðïõ áíáãêÜóôçêá íá áöéåñþóù óôï âéâëßï áõôü.
*. ÁöïñÜ ôçí ðñùôüôõðç Ýêäïóç (Aberjona Press, ÇÐÁ 2002). **.ÁöïñÜ ôçí ðñùôüôõðç Ýêäïóç (Aberjona Press, ÇÐÁ 2002).
-32-
1. Ôï êáôáöýãéï óôçí êïñõöïãñáììÞ ðÜíù áðü ôç ëßìíç Êåíé÷óÝå (Königssee), ôüðïò äéáìïíÞò ôïõ óõããñáöÝá êáé ôùí óõíáäÝëöùí ôïõ êáôÜ ôï äéÜóôçìá ôçò åêðáßäåõóÞò ôïõò ùò Ïñåéíþí Êõíçãþí (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá).
2. Ï óõããñáöÝáò ùò åêðáéäåõüìåíïò ïñåéíüò êõíçãüò, êáôÜ ôïõò ðñþôïõò ìÞíåò ôïõ 1943, óôç Âáõáñßá (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá).
3. Ï óõããñáöÝáò (áñéóôåñÜ) ìáæß ìå ôïõò óõíáäÝëöïõò ôïõ Ýôïéìïé ãéá åêðáßäåõóç ÷åéìåñéíïý áãþíá Ýîù áðü ôï êáôÜëõìÜ ôïõò (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá).
4. Ðåñßðïëïò ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord Ýôïéìç ãéá ìéá åðéäñïìÞ, áíÜëïãç ìå åêåßíç óôçí ïðïßá óõììåôåß÷å ï óõããñáöÝáò ôïí Áðñßëéï ôïõ 1944 (Steurich / Munin).
5. ÅðÜíù: Óïâéåôéêïß ðáñáäßäïíôáé óå ïñåéíïýò êõíçãïýò ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá). 6. ÊÜôù: Ç ðåñßðïëïò óôçí ïðïßá Ýëáâå ìÝñïò ï óõããñáöÝáò óôç Âüñåéá ÐëåõñÜ, ôï ÌÜñôéï ôïõ 1944, èá Ýìïéáæå ðïëý ìå áõôÞ ðïõ ðáñïõóéÜæåôáé óôç öùôïãñáößá (Steurich / Munin).
7. Ïñåéíüò Êõíçãüò ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord óå ðñïêå÷ùñçìÝíï öõëÜêéï ðáñáôçñåß ôçí ðáãùìÝíç ôÜéãêá (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá).
8. Ðåñßðïëïò ÷éïíïäñüìùí ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord, ìå óêé êáé ðáñáëëáãÞ ÷éïíéïý, óôçí ðõêíÞ ôÜéãêá ôçò Âüñåéáò Êáñåëßáò. Ç ðåñßðïëïò áõôÞ åßíáé ðáñüìïéá ìå ôçí ðåñßðïëï óôçí ïðïßá ðÞñå ìÝñïò ï óõããñáöÝáò óôç Âüñåéá ÐëåõñÜ, ôï ÌÜñôéï ôïõ 1944 (Steurich / Munin).
9. Ç êüðùóç ôçò ìÜ÷çò óôïí áðþôáôï ÂïññÜ, åíáíôßïí åíüò åðßìïíïõ êáé áìåßëéêôïõ å÷èñïý åßíáé åìöáíÞò óôï ðñüóùðï áõôïý ôïõ Ïñåéíïý Êõíçãïý ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord (ÓõëëïãÞ Warfield ).
10. ÅðÜíù: Áíèõðïëï÷áãüò ôçò ìåñáñ÷ßáò ôùí SS Nord (äåîéÜ) áíáêñßíåé Óïâéåôéêïýò áé÷ìáëþôïõò óôï ÷éüíé ôïõ äñéìýôáôïõ ÷åéìþíá ôçò Êáñåëßáò (ÓõëëïãÞ Warfield ). 11. ÊÜôù: Ç óéëïõÝôá åíüò ðõñïâüëïõ 105mm (leFH 18) ôïõ 6ïõ ÓõíôÜãìáôïò Ïñåéíïý Ðõñïâïëéêïý ôùí SS êáé ìÝëç ôïõ ðëçñþìáôüò ôïõ äéáãñÜöïíôáé óôïí õðïáñêôéêü ïõñáíü (ÓõëëïãÞ Warfield ).
12. Óôïé÷åßï ðïëõâüëïõ ôïõ 11ïõ ÓõíôÜãìáôïò Ïñåéíþí Êõíçãþí óå áìõíôéêÞ èÝóç íüôéá ôçò ëßìíçò ÓåíïæÝñï (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá).
13. ÁõôÞ ç öùôïãñáößá èá ìðïñïýóå èáõìÜóéá íá åß÷å ëçöèåß êáôÜ ôçí åðéóôñïöÞ áðü ôçí åðéäñïìÞ óôç ëßìíç ÓåíïæÝñï (ÓõëëïãÞ ôïõ óõããñáöÝá).