IRAKURKETA GIDA 47
AZALA Aldizkariaren azala lantzeko, honakoa proposatzen dizuegu: Animatu haurra, bion artean aldizkariaren azala aztertzera. Horretarako lehenik eta behin, azalean ageri den esaldia irakurtzera animatuko dugu. Edo, zuk zeuk irakurri ahal diozu esaldia. Jarraian, hausnartu nahi dugun horretara bideratzeko, ondorengo galderak luzatu ahal dizkiogu:
Zer uste duzu esan nahi duela esaldi horrekin, gure lagun Largabistak? Biluzik eta gustura dagoela dirudi. Gorputz polita duela uste duzu? Baina, berak dioenaren arabera, oso gogoko duela dirudi...beraz?
Ondoren, gure gorputza onartu eta baloratzearen garrantziaz hitz egin diezaiokezu. Berau onartu eta zaintzea, benetako zoriontasuna lortzeko ezinbesteko bide dela erakutsiz … Eta, behin hori lortzean, biluztasuna, naturaltasun osoz bizi ahal izango dugula! Gure lagun Largabistak egiten duen bezala!
BIZIPOZAREN JAIA Zure haurrak ez badaki oraindik bizipozaren jaia zer den, lehenik eta behin, zer den azaldu! Ondoren, eta orrian jartzen duena irakurtzen hasi aurretik, komentatu iezaiozu, Tolosan ospatuko dela hurrengo jaia. Animatuko zinatekete bertara gerturatzera? Jaiaren inguruan hitz egin ondoren, irakurri bertan jartzen duena eta amaitu ondoren, komentatu jai horretatik, gehien gustuko dituzuen ekintzak, hobetuko zenituzketenak … Horrela, ekintza berriren baten proposamena egin nahi eta gurekin konpartitu nahi baduzue, pozik jasoko ditugu ekarpenak!
ARKIBIDEA
Aurkibidean, eskuinaldean “Hau da nire gorputza, ederra benetan” izenburupean ageri den testua irakurtzea gomendatzen dizuegu lehenik eta behin. Testua zuk irakurri ahal diezaiokezu haurrari. Irakurtzen hasi aurretik, aurreratu testuaren nondik-norakoak haurrari: azala aztertzean hitz egin duzuen horri buruz irakurriko diozula… Behin irakurrita, galdetu haurrari testua zer iruditu zaion eta ea gaiaren inguruan beste zerbait komentatu nahi duen ala ez. Testuan komentatzen denaren arabera, kultura eta herrialde bakoitzean, ez dira berdinak edertasunaren markoak: gure kulturan ederra kontsideratzen dena, agian beste kultura baten ez da horrela ikusten eta alderantziz… Aurrekoa horrela dela ziurtatzeko,gai honen inguruan interneten arakatzea proposatzen dizuegu! Ea zerekin aurkitzen zareten!
PUPU ETA LORE Pupu eta Lore ere biluztu dira! Gure proposamena honakoa litzateke:
Irakurri, kantatu…komikietako olerkiak. Irakurri ondoren, olerki bakoitza ondo aztertu: galdetu haurrari olerkietatik, zein den berak ere etxean dagoenean egiten duena…Eta zein izango litzatekeen egitea gustatuko litzaiokeena… Horietariko bat egin nahi baldin badu, animatu haurra egitera!
PIRRITX ETA PORROTX Zuen haurra gure proposatzen dizuegu:
laguntxoen
istoriora
gerturatzeko,
honakoa
Komentatu haurrari, istorio polita daukatela oraingoan gure lagunek kontatzeko eta nahi badu, zuk zeuk irakurriko diozula. Istorioa kontatzen, irakurtzen…amaitu ondoren, honako galderak egin diezazkiokezu: o Zergatik lotsatzen da hasieran Marimotots? o Zer esaten dio Porrotsek lasaitu eta lotsa kentzeko asmoz? o Zer uste duzu zuk Porrotsek Marimototsi esaten dioenaren inguruan? (Gaiaren inguruan eta orain arte komentaturikoa kontuan izanda, denboratxo bat hatu ahal dezakezue hitz egiteko).
o
Zer gertatu zaio Porrotsi
OSASUNA GUR ONDASUNA Tiritatxok beti ematen dizkigu aholku ezin hobeak! Oraingoan, lo ederra egiteko aholkuekin etorri zaigu! Gure gomendioa, aholkuak irakurtzen hasi aurretik, irudia begiratu eta aholku horiek zeintzuk izango diren asmatzea izango da. Behin irudia begiraturik eta aholkuen inguruan hitz eginda, irakurri nahi duzuen moduan aholkuen zerrenda. Azken ariketa gisara, honakoa egin dezakezue: Aholku horietatik, egiten ez duzuen zerbaitekin aurkitzen bazarete, zuek aukeratzen duzuen gauren baten aurrera eramatea gomendatzen dizuegu! Ea lortzen duzuen!
NANA PARKEAN Atal honetako istorioa irakurtzeko, zera proposatzen dizuegu: Gela lasai batera joan, eta zuk zeuk irakurtzea haurrari istorioa. Bera, lasai eseri edo etzan beharko da nonbaiten, eta bitartean zuk, istorioa irakurriko diozu. Amaitzean, istorioaren inguruan hitz egin dezakezue. Eta atalari bukaera polita emateko, istorioaren marrazki bat ere egin dezakezue. (Gogoratu, egiten dituzuen gauza guztiak bidali ahal dizkiguzuela guri eta jakin, gustu handiz jasoko ditugula guk beti!)
TXO-REN ISTORIOAK Txoren istorio honetan ere, euskaldunon eta euskararen inguruan, gauza harrigarri asko kontatzen digute! Gure gomendioa honakoa duzue oraingoan:
Haurra irakurketara gerturatzeko, irakurtzen hasi aurretik honakoa esan ahal diozu: “Gure arbasoek Indiarrekin kontaktu zuzena izan zuten eta oraindik ere, tribu hartako indiarrek, euskarako hainbat hitz erabiltzen dituzte!” Ea haurrak nola erantzuten duen. Irakurtzeko gogoa sartzen bazaio, utzi lasai irakurtzen eta amaitzean, animatu interneten tribu horren inguruko informazioa bilatzera.
TTOKO TTIKI KUTTUNA Atal honetan, proposatu haurrari ondorengo jolasa:
Zuen arten, aukeratu bakoitzak zutabe bat. Ondoren, bakoitzak bere kabuz, zutabe hori irakurri eta ulertu beharko du. Gerta daiteke, haurrak ez ulertzea ondo aukeraturiko zutabea, beraz, ulertzen ez diren esaldiak bion artean konpartitu eta elkar ulertzen saiatu beharko duzue. Behin irakurri eta ulertzean, ahoz goran, irakurritako hori norbere hitzekin azaldu beharko duzue. Amaitzean, ahoz goran, bakoitzak bere testua irakurri dezakezue. Gogoratu, ahots eta intonazio egokia erabiltzea garrantzitsua izan daitekeela!
LAGUN Lagunek asko maite ditu Marimotots, Pirrits … baina zer da beraiekin dagoenean, egitea gustukoen duena? Zure haurra irakurketara animatzeko, egin berri dizugun galdera luzatu diezaiokezu … Zer den asmatu ahal izateko, komikia irakurri beharko du, bai ala bai! Behin irakurrita, galdetu haurrari:
Zergatik jartzen da Lagun triste udazkenean? Zer gustatuko litzaioke berari? Zer iruditzen zaizu Lagun triste jartzearen arrazoia?
EUSKAL HERRIKO ANIMALIAK Animali polit honen testua eta gure laguntxoek beroni buruz diotena irakurtzeko, zer gomendatzen dizuegu:
Esan haurrari, irakurketa mota arraro xamarra egingo duzuela … Irakurketa arraro hau, testuan zehar agertzen den r guztiak indarrez ahoskatzean zentratuko da. Beraz, r-a duen hitz bakoitza, indartsu ahoskatu beharko duzue! Adibidez: “ Desagerrrrrrtzeko zorian dagoen animalia txiki hau, errrrrrreka garrrrrrbitan….” Amaitzean, zuen ustez, animaliari buruz eskaini den informaziorik interesgarriena sailkatu beharko duzue. Beraz, informazio hori aukeratzea izango duzue helburu. Eta aukeratu ondoren, aukeraketa horren zergatia adieraztea!
FILOSOFO TXIKIAK Ibil al gaitezke biluzik? Zer uste duzue zuek? Egin haurrari galdera horiek eta hitz egin gaiaren inguruan, ea zer dioen … Garrantzitsuena hala ere (adinez nagusiagoa zarelako eta beraz, giaren inguruan adituagoa ere bai) haurrak dioen horrekin, zure ideia eta baloreak konpartitzea litzateke: gorputz biluzia naturaltasun osoz bizi eta sentitu behar dugulako ideia, biluztasunaren aurrean, lotsa alde batera utzi behar dela (horretarako, ezinbestekoa izango da aurretik, naturaltasun hori ondo finkaturik egotea … ) Behin gaiaren inguruan hitz eginda, komikia irakurri dezakezue eta amaitzean, gaiari buruz hitz egiten jarraitu …
MARTIN BERTSO Oraingo honetan, zu eta zure haurraren arten, irakurketa konpartitua egitea proposatzen dizuegu. Irakurketa konpartitua egiteko, gure laguntxoen pertsonaiak aukeratu ditzakezue (nahi duzuen moduan) eta komikia elkarrizketa modura irakurri! Bukatzean, komikitik honakoak aukeratu beharko dituzue:
Gehien gustatu zaizkizuen esaldiak Gehien gustatu zaizkizuen marrazkiak
gustatu zaizuena adierazi beharko duzue! Ondo pasa, mahaspasa!
MARIKALANBRE Gure amona-bilobaren istoriotxoa, zeinen polita! Eta zelako ederto pasatzen duten elkarren konpainiak hauek biak beti! Horrelako zerbait zure haurrari esan ondoren, animatu haurra istorioa irakurtzera eta esan, istorioaren bukaeran, edari freskagarri eder bat prestatzen dutela! Bion artean edari hori prestatzeko, lehenik eta behin istorioa irakurri eta edaria zein den asmatu beharko duela! Irakurtzen amaitzean beraz, prestatu bion artean freskagarria eta gozatu zapore gazi-gozo horretaz! Kirola egiteak dituen onurez ere hitz egin diezaiokezu haurrari; kirola egin ostean, gure gorputzak galdutako ura konpentsatzeko, ura edo beste freskagarriren bat edatea gomendagarria dela azalduz.
Nahi izanez gero, freskagarria prestatu aurretik, elkarrekin kirol pixka bat egiteko ere aprobetxatu dezakezue! Gogoratu elkarrekin egiten den ekintza orok, dugun harremana hobetzeko balio ahal digula. Kirola egiten baduzue baina, ez ahaztu ondoren, likidoa sartzea gorputzera!
LARGABISTA Largabistaren istorioak gauza asko ditugu ikasteko eta ikusteko. Zera proposatzen dizuegu zure haurrarekin egiteko:
Haurra istoriora gerturatzeko, zera esan diezaiokezu: “Testu honetan hitz arraro pila agertzen dira: metamorfosia, nektarra, ernaldu, errutea … Haurra irakurtzera animatzen bada, utzi lasai irakurtzen; zu ondoan edo gertu egon zintezke, zalantzaren bat izanez gero argitzeko, hitz “arraro” horien esanahiak azaltzeko, … Testua irakurtzen amaitzean, galdetu haurrari ea testua ulertu duen. Ez badu ulertzea lortu, irakurri iezaiozu zuk eta ulertzeko zailagoak diren ataletan, eman saiatu azalpen esanguratsuak eskaintzen haurrari. Behin irakurketarekin amaitzean, tximeletak aurkitzeko plana egin dezakezue!
HAUR KANTAK Atal honetan, kantu bat ageri zaigu. Nola irakurriko dugun kantua? Bada kantatuz! Lehenik eta behin eta kantaren letrak ezagutu asmoz, testuak irakurri ditzakezue. Testu eta letrak ezagunak egiteko aldiz, behin eta berriz irakurri ditzakezue. Bai zuk eta bai berak ere! Ohartuko zarete, kantuko letrek, gorputzeko atal batzuk mugitzea eskatzen digutela, beraz irakurtzen zabiltzaten heinean, atal horiek ere mugitu beharko dituzue! Kantuko letrak ondo barneraturik dituzuenean, eta egin beharreko mugimenduak ondo egitea lortzen duzuenean, melodia bat aukeratu, kantua nork, nola … abestukoa duen adostu, eta ekin kantari! Kantua, grabatu ere egin dezakezue! Eta grabazioa guri bidaltzen badiguzue, ondo baino hobeto! Animatu!
MUNDUAK GUZTIONTZAT BEHARKO LUKE
Zure haurra istoriora murgiltzeko, zera adieraz diezaiokezu zure haurrari:
Ane Pirata eta Patakonek, bi lagun berri egin dituzte oraingoan hondartzan: Garazi eta bere ama, Maite. Garazik arazo bat du bihotzean eta Aneri zer gertatzen zion kontatzen dio Garazi ezagutu nahi? Irakurtzera animatzen bada, animatu testua bion artean irakurtzera. Irakurri ostean, hitz egin irakurri duzuenari buruz eta edozein zalantza suertatzen bada, argitzen saiatu. Ondoren animatu haurra, interneten, “Bihotzez” elkartearen inguruko informazioa aurkitzen. Ea zerekin egiten duzuen topo!