Gezurrak, eztarriko hezurrak!
0. AZALA 51. atal honetan gezurren inguruan dabiltza gure lagunak. Has gaitezen, bada, aldizkaria arakatu eta harekin gozatzen! Azala aurrean duzuelarik: •
Lehenik eta behin, ezertxo ere irakurri gabe, azaleko marrazkian erreparatuko dugu, eta honako galdera hauek egiteko tartea hartzea proposatzen dizuegu: o Zure ustez, zer ari da gertatzen? o Zergatik daude Porrotxi begira? o Zerbait egingo zuen Porrotxek? o …
•
Ondoren, izenburuan jartzen duena irakurriko dugu: o Zer esan nahi du? o Zer gertatzen zaio Porrotxi? o …
•
Amaitzeko: o Zer da, zure ustez, gezur bat? o Gezur asko esaten al ditugu? o Gezurrak txarrak edo onak dira? o ...
Gida_51_Gezurrak, eztarriko hezurrak!.doc
Orria 1/8
Gezurrak, eztarriko hezurrak!
1. AURKIBIDEA Hartu aurkibidea, eta ez ahaztu hor datorren informazioak ondoren aurkituko dugunaren arrasto ezin hobea emango digula! Adierazi haurrari aurkibidearen atalak aldizkariko beste atalen garrantzi bera duela! Hor datorren Porrotxen irudian oinarrituko gara, haurrak aurkibidea landu dezan. Beraz, Porrotxi begira zaudetelarik, egin iezazkiozu galdera batzuk: zer gertatzen zaio Porrotxi? Zertan dabil Porrotx? Zergatik dauka eskua ahoan? Zure ustez, zeri egingo zaio erreferentzia aldizkarian zehar?
2. PUPU ETA LORE Pupu eta Loreren komikiak beti dira gustagarri. Oraingoan, animatzen zaituztegu gogoeta eginaraziko zaituzten jardueratxo bat ere egitera: •
Gogoeta egitea. Bertsoetan jardun ondoren, esaldi bakoitza aztertuko duzue. Horretarako, haurrak irakurri beharko du esaldia, eta, ondoren, galdetuko diozu esaldi horrek zer esan nahi duen. Ez badu ulertzen —oraindik gaztetxoegia delako, zailtasunak dituelako…— zeuk lagundu diezaiokezu, pistak emanez edo adibideren batekin adierazi nahi duena azalduz. Seguru gaude ondo baino hobeto pasatuko duzuela!
3. PIRRITX, PORROTX ETA MARIMOTOTS Animatu zaitezte, eta joan gertuko jolastoki, zelai edo belardi batera, eta erakutsi haurrari irakurtzen egoteko moduko lekuak askotarikoak izan daitezkeela. Ikusiko duzue zuen haurrei zenbat gustatuko zaien! Zeuen esku utziko dugu gainerakoa; hau da, elkarrekin irakurri nahi ote duzuen, irakurri ondoren edo aurretik galderatxo batzuk egin nahi dituzuen, irakurri duzuena ulertu den edo ez jakiteko haurrei zer ondorio atera dituzten galdetzea…
Gida_51_Gezurrak, eztarriko hezurrak!.doc
Orria 2/8
Gezurrak, eztarriko hezurrak!
4. OSASUNA GURE ONDASUNA Gure lagun Tiritatxoren aholkuak betetzeko prest? Oraingoan, osasuntsu bizitzeko zer egin behar den kontzientziatzera datorkigu gure medikua; beraz, irakurri adi haren aholkuak, lagunok! Gure proposamena, honako hau da: •
Haurrari lasai irakurri Tiritatxoren aholkuak.
•
Ondoren, galdetu berriz irakurri nahi ote duen zuk irakurri duzuna.
•
Jarraian, galdetu honako hauxe:
•
Zein aholku ematen dizkigu Tiritatxok?
•
Betetzen al duzu hark esaten duena?
•
Beraz, zer egin behar dugu?
•
Eta zergatik ez ditugu egiten?
Atal hau amaitzeko, gure proposamena da etxeko hainbat puntutan aholkuekin gogoratzeko ohartxo batzuk jartzea.
5. NANA PARKEAN Jakina da irakurzaletasuna pizteko elementurik garrantzitsuenetako bat aurrean eredua izatea dela. Oraingoan, honako hau proposatzen dugu: o Ingurune lasai eta goxo batean gaudela, lasai-lasai, ipuina kontatuko diogu haurrari. o Kontuan izan haurraren eredu garela; orduan, patxadaz irakurri, errespetatu puntuazioak, erabili askotariko doinuak… Irakurtzez amaitzean, ipuinaren amaieran agertzen den esaldia hartuko duzue berriro: “Egia ala gezurra, begi bien artean gezurra”. Eta galdera hauek egin ditzakezue: Gida_51_Gezurrak, eztarriko hezurrak!.doc
Orria 3/8
Gezurrak, eztarriko hezurrak!
• Zure ustez, zer esan nahi du esaldi horrek? • Zer gertatu da ipuinean? • … •
6. KARAKOLA ETA BAREA Karakola eta barea, baratzeko bihurri parea! Atal interesgarria benetan! Gauza berri pilo bat ikasiko dugu, helduek zein txikiek! Hona gure proposamena: • Banatu pertsonaiak komikia irakurtzen hasi haurretik. Zein izango da barraskiloa eta zein barea? • Ondoren, irakurri komikia, baina LURREAN etzanda! • Amaitzeko, animatu eta, tartetxo bat duzuenean, egin ezazue zeuek ere horrelako zerbait! Ados?
7. TXOKO TXIKI KUTTUNA Gezurraren inguruko olerkiak idatzi dizkigute oraingoan. Ideia izugarri interesgarri eta politak adierazten dizkigute gaiaren inguruan, eta, gezurren inguruan gehiago jakiteko, komeni da haurrak ondo ulertzea hor adierazten dena. Horretarako, zera proposatzen dizugu: •
Irakur ditzala haurrak olerkiak, banan-banan.
•
Olerki bakoitza irakurri ondoren, ulertu duena zuri adierazi beharko dizu. Ea zer ulertu duen! Eta ulertu duena adierazi ondoren, azaldu bururatzen zaizun eran, testuaren esanahia.
Gida_51_Gezurrak, eztarriko hezurrak!.doc
Orria 4/8
Gezurrak, eztarriko hezurrak!
8. LAGUN Zure haurra gure txakurtxo Lagunen istorioan murgiltzeko, zera proposatzen dizugu oraingoan: •
Erakutsi haurrari komikia, baina ez dezala ezer irakurri. Esan irudiei bakarrik begiratzeko.
•
Eman iezaiozu denboratxo bat irudiak ikusteko.
•
Esan marrazkiak ikusiz istorioa (gutxi gorabehera) zeren inguruan doan asmatu beharko duela.
•
Eskatu zuri kontatzeko asmaturiko hori.
•
Ondoren, berak asmaturiko ipuintxoa eta aldizkarian ageri dena konparatzeko, animatu istorioa irakurtzera! Biok batera irakur dezakezue, bakoitzak pertsonaia bat aukeratuta.
9. EUSKAL HERRIKO ANIMALIAK Basakatuaren inguruan ageri den informazioa erakargarria bezain interesgarria da. Hala ere, nola gerturatu haurra hitz testura? Esan (basakatuaren argazkia erakusten diozularik) testuan zehar animalia polit eta eder horren inguruko kontu harrigarriak datozela, pentsatu ere egiten ez duguna ageri dela eta haren bizitzaz gehiago jakiteko testua irakurri beharko duzuela! Testua irakurri ondoren, Internetetik animalia honen irudi bat inprima dezakezu, eta haurrari utzi marrazteko. Edo, basakatuen inguruko bideoren bat ikusi. Nahi duzuena!
10. FILOSOFO TXIKIAK Gure laguntxoen testutxoa irakurtzeko, zera proposatzen dizuegu: •
Irakurri testua nahi duzuen moduan, eta, ondoren, komentatu hor esaten dena.
•
Amaitzean, proposatu, komikitxoa antzeztu egingo duzuela bion artean.
Gida_51_Gezurrak, eztarriko hezurrak!.doc
Orria 5/8
Gezurrak, eztarriko hezurrak!
•
Animatzen bada, banatu pertsonaiak eta antzeztu komikitxoa.
11. MARTIN BERTSO Guk honako hauxe proposatzen dugu atala landu dezazuen: - Martinbertsoren komikia bion artean irakurtzea! -Irakurtzeko, tarteka batek tarteka besteak egin dezakezue edo komikiko pertsonaiak banatuz. -Ozen irakurri behar duzue; izan ere, bertsotan jardungo baitzarete! -Amaitzean, haurrak irakurri duzuen horren inguruan zerbait ulertu ez badu, azaldu eta hitz egin bururatzen zaizun horren inguruan. Seguru gaude gezurren inguruan gauza, bizipen eta istorio anitz interesgarriak dituzula kontatzeko!
12. MARIKALANBRE Marikalanbreren istorioa ere, berezi askoa da, betiko lez. Beti baitator esperimentu harrigarriekin! Honako hau ere, ikusteko moduko saiakuntza! Gure proposamena hauxe duzue: •
Irakur iezaiozu haurrari testua (irakurtzen ari zaren bitartean, erabili suspense doinua haurra istoriora interesatzeko).
•
Ondoren, komentatu irakurri duzuena. Animatu galde-erantzun solasaldia egitera! Gaiak badu zer komentatu eta!
•
Amaitzeko, animatu esperimentua egitera!
Gida_51_Gezurrak, eztarriko hezurrak!.doc
Orria 6/8
Gezurrak, eztarriko hezurrak!
13. LARGABISTA Komikia irakurtzen hasi aurretik, egin galdera hauek haurrari: • Zer gertatu ote zaio Porrotxi lurrean egoteko? • Non ote daude? • Ezagutzen duzu komikiaren ezkerraldean ageri den animalia berdea? Badakizu nola duen izena?
Galderak erantzuten amaitzean, animatu haurra komikia irakurtzera, eta esan, irakurri ondoren, Largabista eta haren lagunek egin duten jardueraren modukoa egingo duzuela asteburuan! Azken hori proposamen bat besterik ez da, baina ekintza polita izan daiteke naturarekin kontaktuan jartzeko aukera emango dizuelako! Animatu!
14. HAUR KANTAK Haur kantak irakurri eta kantatzeko, zera proposatzen dizuegu: • Irakurri bion artean kanta; argitu ulertzen ez diren gauzak; eta, nahi izanez gero, komentatu kanta. • Amaitzean, esan haurrari testuari ondo datorkion doinu bat aukeratu beharko duzuela. Beraz, aukeratu zein doinu duzuen gustukoena. • Azken ekintza haur kantak bion artean edo nahi duzuen eran kantatzea izango da! Gozatu kantatuz!
Gida_51_Gezurrak, eztarriko hezurrak!.doc
Orria 7/8
Gezurrak, eztarriko hezurrak!
15. MUNDUAK GUZTIONTZAT IZAN BEHARKO LUKE Bada elkarte bat, Garuneko kaltea jasaten duten adin txikiko familiek osatzen dutena. Hiru Hamabi du izena. Elkarte horrek haurrei eta senideei laguntzen die oztopoak gainditzen. Ane pirata eta Patakonen istorioan ere, Izaro izeneko neskato batek buruan kolpe handi bat hartu eta, ondorioz, kaltea izan zuen garunean. Istorioa haurrarekin batera barneratzeko, hauxe proposatzen dizuegu: • Lehenik eta behin, irakurri testua. • Testua irakurtzen diharduzuen bitartean zalantzak suertatzen badira, saiatu argitzen. • Testua irakurrita, komentatu azken orrian eskuinaldean ageri den informazioa. • Amaitzeko, hitz egin gaiaren inguruan haurrarekin, ea zer kontatzen duen berak.
IRRIEN LAGUNA KLUBA
Irrien lagunen klubak esku artetik kendu gabe ibiltzen dugun sakelakoan jolasteko aplikazio bat sortu du, guztiz interesgarria eta entretenigarria! Hauxe da gure proposamena: • Haurrari ez diogu aplikazioaren berri emango aldizkaria amaitu arte. • Baina, aldizkarian murgildu aurretik, hau esango diozu: “Aldizkaria amaitzean gauzatxo berri bat erakutsiko dizut, baina zuk asmatu beharko duzu egiatan edo gezurretan nabilen, ados?”.
Gida_51_Gezurrak, eztarriko hezurrak!.doc
Orria 8/8