UMORE ON!
0. AZALA 52. Irria honetan umore ona lantzea izan da gure erronka. Has gaitezen, bada, aldizkaria arakatzen eta gozatzen! Eta umore onaren onurak esperimentatzen! Beraz, hasteko, azala aurrean duzuelarik, honako hau egin dezakezue: •
Lehenik eta behin, ezertxo ere irakurri gabe, azaleko marrazkiari erreparatuko diogu, eta galdera hauek egiteko tartea hartzea proposatzen dizuegu: o Zure ustez, zer ari da gertatzen marrazkian? o Zergatik daude guztiak irribarre eder horrekin? o Zerbait gertatuko zen guztiak alai egoteko? o …
•
Gero, izenburuan zer jartzen duen irakurriko dugu: o Zer esan nahi du? o Zure ustez, ba al dauka zerikusirik marrazkian ikusi dugunarekin? o …
•
Amaitzeko: o Zer da, zure ustez, umorea? o Umore txarrez edo onez egoteko zerbait gertatu behar zaigu? o Posible ote da beti umore onez egotea? o Eta beti umore txarrez?
1. AURKIBIDEA Hartu aurkibidea, eta ez ahaztu: bertan aurkitzen den informazioak arrasto ezin hobea emango digu jakiteko gero zer aurkituko dugun! Adierazi haurrari aurkibidearen atalak aldizkariaren beste atalen garrantzi bera duela!
Gida_52_Umore on!.doc
Orria 1/8
UMORE ON!
Hori horrela, bertan den Pupuren irudian oinarrituko gara, haurrak aurkibidea landu dezan. Beraz, Pupuri begira zaudetelarik, egin iezazkiozu galdera batzuk: Zer gertatzen zaio Pupuri? Zertan dabil? Zergatik dabil saltoka eta pozik? Ea bada: utzi haurrari aukeratzen nondik hasiko den aldizkaria irakurtzen! 2. PUPU ETA LORE Pupu eta Loreren komikiak beti dira gustagarri. Orain, hausnartzen eta elkar ezagutzen lagunduko dizuen jardueratxo bat ere egitera animatu nahi zaituztegu: •
Hausnartzea: Umore onarekin, esaldi bakoitza aztertuko duzue. Horretarako, haurrak esaldia irakurri beharko du; gero, esaldi horrek zer esan nahi duen galdetuko diozu. Ulertzen ez badu (oraindik gaztetxoegia delako, zailtasun dituelako…), zuk lagundu diezaiokezu, pistak emanez edo adibide bidez, zer esan nahi duen aditzera emanez… Seguru gaude ondo baino hobeto pasatuko duzuela!
3. PIRRITX, PORROTX ETA MARIMOTOTS Animatu eta joan zaitezte gertuko jolastoki, zelai, belardi batera, eta erakutsi haurrari irakurtzeko lekuak askotarikoak izan daitezkeela. Ikusiko duzue zenbat gustatuko zaien zuen haurrei! Zuen esku utziko dugu gainerakoa, hau da, irakurketa konpartitu nahi duzuen, irakurri ondoren edo aurretik galderatxo batzuk egin nahi dituzuen, haurrei zer ondorioztatu duten galdetzea, irakurri duzuena ulertu den edo ez jakiteko…
4. OSASUNA GURE ONDASUNA Gure lagun Tiritatxoren aholkuak betetzeko prest? Orain, umoretsu bizitzeko zer egin behar dugun kontatzen digu! Beraz, adi irakurri haren aholkuak, lagunok! Gure proposamena, hauxe: •
Irakurri aurretik, marrazkiari begiratuz, umore onez egoteko aholkuak zein izan daitezkeen idatziko duzue orri zuri batean. Gida_52_Umore on!.doc
Orria 2/8
UMORE ON!
•
Gero, lasai irakurri Tiritatxoren aholkuak.
•
Ondoren, galdetu ea berak berriz irakurri nahi duen zuk irakurritakoa.
•
Jarraian, galdetu: •
Zer aholku eman dizkigu Tiritatxok?
•
Zure ustez, berak egiten al dugu esandakoa?
•
Zer egin behar dugu, beraz?
•
Eta zergatik ez dugu egiten?
Atal hau amaitzeko, begiratu antzik baduten zuen aholkuek eta Tiritatxoren aholkuek.
5. NANA PARKEAN Askotan entzun diguzue: haurraren eredu positiboa izatea da irakurzaletasuna pizteko elementu garrantzitsuenetako bat. Hori kontuan izanik, jarduera hau egiteko proposatzen dizuegu, irakurzaletasun hori transmitituz joateko. •
Ingurune lasai eta goxo batean, lasai-lasai, ipuina kontatuko diogu haurrari.
•
Kontuan izan haurraren eredu garela: patxadaz irakurri, errespetatu puntuazioa, erabili tonu ezberdinak…
Irakurtzen amaitzean, ipuinean agertzen diren hainbat adierazpen hartu eta gogoeta egingo duzue: •
Gurasoak banantzea triste egoteko arrazoi bat dela iruditzen zaizu?
•
Eta gertuko bat hiltzen denean, zergatik jartzen gara triste?
• … 6. KARAKOLA ETA BAREA Karakola eta barea, baratzeko bihurri parea! Oraingo honetan ere gauza interesgarriak ikasiko ditugu, hala nola “BARATZE URBANO” bat nola gauzatu. Hona hemen gure proposamena:
Gida_52_Umore on!.doc
Orria 3/8
UMORE ON!
• Irakurri komikia goitik behera. • Gero, orri zuri bat hartu, eta “BARATZE URBANO” bat egiteko pausoak idatzi. Eta gorde txukun-txukun! • Amaitzeko, animatu eta tartetxo bat duzuenean zuek ere jarri etxean baratzea!
7. TXOKO TXIKI KUTTUNA Poza, trumoia, kriskitinak, umorea… kontzeptu horien inguruan sortu dira olerkiak. Ideia izugarri interesgarri eta politak adierazten dizkigute gaiaren inguruan! •
Irakurri aurretik, estali olerki bakoitzaren goialdean dauden izenburuak, eta idatzi beste orritxo zati batzuetan.
•
Gero, haurrak irakur ditzala komikiak banan-banan.
•
Ondoren, izenburu bakoitza zein olerkiri dagokion asmatu beharko du.
•
Amaitzeko, ziurtatu zuzen jarri dituzuela izenburuak; horren ondoren, zuri adierazi beharko dizu zer esan dion olerki bakoitzak. Ea zer ulertu duen!
8. LAGUN Zure haurra gure txakurtxo Lagunen istorioan murgildu eta ulertzeko, zera proposatzen dizugu oraingoan: •
Erakutsi haurrari komikia, baina ez dezala ezer irakur. Esan irudiak soilik begiratzeko.
•
Utz iezaiozu denboratxo bat irudiak ikusteko.
•
Esan marrazkiak ikusiz istorioa (gutxi gorabehera) zeren ingurukoa den asmatu beharko duela.
•
Eskatu zuri kontatzeko asmaturiko hori.
•
Gero, berak asmaturiko ipuintxoa eta aldizkarian ageri dena konparatzeko, animatu istorioa irakurtzera! Biok batera irakur dezakezue, bakoitzak pertsonaia bat aukeratuta.
Gida_52_Umore on!.doc
Orria 4/8
UMORE ON!
OHARRA: Goraipatu haurrak egiten duen lana! Horrela, egiten duen horretan motibazioa izatea lortuko dugu!
9. EUSKAL HERRIKO ANIMALIAK: ARDIA Aurreko atalean motibazioa aipatu dugu. Hori kontuan izanik, jarduera bat proposatzen dizuegu haurrak irrikaz har dezan irakurri behar duen testua. •
Lehenik eta behin, esaiozu (ardiaren argazkia erakusten diozularik) testuan animalia polit eta eder honen inguruko informazio harrigarria ageri dela, imajinatzen ez dugun zerbait ere bai, inoiz pentsatu gabekoa, eta, bizitza hori nolakoa den jakiteko, testua irakurri beharko duzuela!
•
Testua irakurri ondoren, elkarrekin komentatuko duzue zein izan diren ardiaren inguruan irakurritako informazio harrigarrienak.
10. FILOSOFO TXIKIAK Gure laguntxoen testutxoa irakurtzeko, zera proposatzen dizuegu: • Lehenik eta behin, Peru, Xerri eta Mokofinen lainotxoak estali. • Gero, hasi komikia irakurtzen eta estalita dauden lainotxoak betetzen, zuek nahi duzuena jarriz. • Ondoren, agerian utzi estaliriko lainotxoak, eta irakurri komikia. • Amaitzeko, konpartitu komikian irakurri duzuena, galdera batzuen bitartez: o Zure ustez, bizitza zoragarria da? o Umore onean egoteko, berri on bat jaso behar da? o Zer da izaera ona izatea?
Gida_52_Umore on!.doc
Orria 5/8
UMORE ON!
11. MARTIN BERTSO Guk hauxe proposatzen dugu atala landu dezazuen: • Martin Bertsoren komikia bion artean irakurtzea! • Irakurtzeko, tarteka egin dezakezue, komikiko pertsonaiak banatuta. • Amaitzean, egin galdera hau haurrari: o Zer da umorea janztea? Ea zein den galdera horren erantzuna!
12. MARIKALANBRE Hona hemen gure proposamena: •
Lehenik eta behin, esan haurrari: Zer gertatu zaio Juneri? Zerbait egingo zion Marikalanbrek? Irakurriko dugu ea zer gertatu den?
•
Irakur ezazue istorioa.
•
Ondoren, hasieran egin ditugun galderak erantzungo dituzue, hau da, zer gertatu zaion Juneri eta ea Marikalanbrek zerbait egin dion. Galdera erantzun, eta solasaldian aritzera animatu! Gaiak badu-eta zer komentatu!
13. LARGABISTA Komikia irakurtzen hasi aurretik, egin galdera hauek haurrari: •
Zer ustez zer gertatu zaio Largabistari?
•
Non dago?
•
Zertarako dauzka prismak eta lupa?
Gero, hasi komikia irakurtzen, nahi duzuen bezala. Binaka… eta, komikian aurrera egin ahala, Lagun non dagoen aurkitu beharko duzue. Gida_52_Umore on!.doc
Orria 6/8
UMORE ON!
Komikia amaitzean, egin galdera hauek haurrari: •
Orduan, zer gertatu zaio Largabistari?
•
Zergatik esan dio Lagunek Largabistari zikinduta ez baizik mozorrotuta dagoela?
14. HAUR KANTAK Haur kantak irakurri eta kantatzeko, hauxe proposatzen dizuegu: • Ea haurrak ezagutzen duen doinua! Kantu bakoitzaren doinua kantatzen hasi, eta haurrak asmatu egin beharko du zein den kanta! • Ondoren, kantu bakoitza banan-bana irakurri, eta zer esaten duen ulertzen ahalegindu. • Amaitzeko, umore onean gaudenean zein kanta abesten ditugun kontatuko diogu elkarri. Eta triste gaudenean?
15. MUNDUAK GUZTIONTZAT IZAN BEHARKO LUKE: Dravet sindromearen fundazioa. Istorioa haurrarekin konpartitzeko, hau proposatzen dizuegu: • Lehenik eta behin, komikia irakurri lasai-lasai. • Testua irakurri bitartean zalantzak sortzen badira, argitzen saiatu. • Komikia irakurri ondoren, komentatu azken orrian eskuinaldean ageri den informazioa. • Amaitzeko, hitz egin gaiaren inguruan haurrarekin, ea zer komentatzen duen: o Zer gertatzen zaio Anderri?
Gida_52_Umore on!.doc
Orria 7/8
UMORE ON!
16. IRRIEN LAGUNA KLUBA Irrien Lagunak klubeko informazio irakurri ondoren, jolas bat proposatzen dizuegu, aldizkaria umore onez amaitzeko! Eta talde txikian jolastea dibertigarriagoa da! Jolasa, beraz, orrian agertzen diren kolore, hitzak, formak…. ahalik eta azkarrena aurkitzean datza, ados? Zuek aukeratu nork esango dituen: pertsona batek, txandaka… Ondo pasa!
Gida_52_Umore on!.doc
Orria 8/8