1
2012ko urria 18 zenbakia - 5,75 !
2
Haur r ak eta beldur r a
Aur k ibidea 4. MARTIN BERTSO. Purra, purra, beldurra! Testua: Pako Aristi / Marrazkiak: Iosu Mitxelena
7. FILOSOFO TXIKIAK. Zer da beldurra edukitzea? Testua: Sophie Furlaud. / Marrazkiak: Dorothée de Monf reid © BAYARD PRESSE
12. PIRRITX, PORROTX ETA MARIMOTOTS Beldule daukat, beldule. Testua: Mitxel Murua / Marrazkiak: Julen Tokero, Cesar Gonzalez
16. ZENBATAK. Otsoa.
Beldurra: “objektu zehatz baten aurrean (izan gauza, pertsona edo egoera) sortzen den arrisku sentimendua”. Bizitzako lehen hilabeteetan haurra zaratarekin beldurtzen da. Hilabete batzuk geroago, mugimendu azkarrekin. Lehen urteetan, iluntasunarekin, otsoarekin, basoarekin, erraldoi eta buruhandiekin, burrunbarekin, suziriekin, ipuinetako izaki maltzurrekin, edo animalia zehatzekin, tximista eta trumoiekin, bakardadearekin. Geroago, barregarri geratzearekin, heriotzarekin eta bizitzari buruzko galderekin. Haurren beldurrak estuki lotuta daude heziketarekin eta irakurtzen zaizkien ipuinekin edo telebistatik heltzen zaizkien istorio eta irudiekin. Ipuinek, gainera, haurren beldurrak ezabatzeko ere balio dute. Ipuinen bidez ulertzen dituzte haurrek askotan beraien beldurrak. Beste haurrenak ere badirela ikusten dute, eta beldurra sentitzea normala dela, hein batean. “Ez genuke beldurrik izan behar, beldur garela aitortzeko” irakur dezakegu orrialde hauetan. Beldurra, azken batean, klasiko bat da haurren heziketan,. Bai ipuin klasikoetan zein gaur egungo ipuinetan. Beldurra, bere ertz eta aldaera guztiekin. Horixe zenbaki honetan idazle eta marrazkilariei lantzeko eskatu dieguna. Hemen duzue emaitza, haurrekin batera irakurtzeko eta hausnarketarako.
Testua: Edorta Berruetabeña Marrazkiak: Asisko Urmeneta, Joseba Ponce
18. LAGUN TXAKURRA. Lagun txakurra eta Porrotx, arrantzan. Testua: Amets Arzallus / Marrazkiak: Eider Eibar
20. POSTERRA. Marrazkiak: Julen Tokero, Cesar Gonzalez
22. LARGABISTA. Gauenarak. Testua: Harkaitz Kano / Marrazkiak: Iñaki Holgado, Jorge Madejón
25. LANDABISTA. Chiroptera. Testua: Jakoba Errekondo / Marrazkiak: Julen Tokero
26. MARIKALANBRE. Desagertzen diren gauzak. Testua: Ana Galarraga, Elhuyar Fundazioa Marrazkiak: Iosu Mitxelena
29. ANE PIRATA ETA PATAKON. Uharte ezezagun batean. Testua: Pako Aristi / Marrazkiak: Iosu Mitxelena
32. PUPU ETA LORE. Gaua.
IRRIA aldizkaria Irrien Lagunak Klubaren hilabetekaria 18 zenbakia · 2012ko urria Argitaratzailea: Irrien Lagunak, SL Egoitza: Martin Ugalde kultur parkea, Gudarien etorbidea, z/g 20140 Andoain, Gipuzkoa Posta elektronikoa: irria@irrienlagunak.com Lege Gordailua: SS-1381-2010 / ISSN: 2172-5519 Koordinatzailea: Gari Berasaluze Maketatzailea: Olatz Goikouria Publizitatea: publi@irrienlagunak.com Bezero arreta: 902-820 806 Inprimategia: Leitzaran Grafikak Zenbaki honetako kolaboratzaileak: Uxue Alberdi, Pako Aristi, Amets Arzallus, Harkaitz Cano, Mitxel Murua, Elhuyar Fundazioa (Ana Galarraga), Bikain Diseinu Grafikoa (Cesar Gonzalez, Iñaki Iturriza, Belen Moreno, Julen Tokero), Dirudi (Eider Eibar), Lotura Films (Iñaki Holgado, Iosu Mitxelena), Somuga (Edorta Berruetabeña, Asisko Urmeneta, Joseba Ponce) eta Txatxilipurdi elkartea. Babesleak: Gipuzkoako Foru Aldundia, Eusko Jaurlaritza
Testua: Uxue Alberdi / Marrazkiak: Julen Tokero, Cesar Gonzalez
36. ELKARTASUN KOLOREAK. Pausoka. Testua: Gari Berasaluze
3
Zeri diogu beldurra? Batentzat beldurgarria dena, bestearentzat irrigarri gerta liteke. A zer misterioa!
PURRA, PURRA, BELDURRA!
Xaguak katuari dio beldur, katuak txakurrari, baina txakurrak?
4
Amona Maritxinpartak zahartzaroari dio beldur.
Tiritatxok langabeziari dio beldur, ekonomia krisia dela-eta.
Pupuk eta Lorek ez diote ezeri beldurrik. Eguna jolasean ematen dute, saltoka-mandoka.
5
Elkarrekin pentsatzeko koadrila!
FILOSOFO TXIKIAK
MIXINA
PERU
XERRI
MOKOFIN
ZER DA BELDURRA EDUKITZEA?
ETA NI HORMEZ!
IDEIA BAT DAUKAT!
EGINGO AL DUGU TXABOLA BAT BASOAN?
BAAAI! NI TEILATUAZ ARDURATUKO NAIZ!
MUNDUKO TXABOLARIK EDERRENA IZANEN DA!
BAINA… NIRI EZ ZAIT GUSTATZEN BASOAN SARTZEA…
7
Filosofo txikiak
BELDUR ASKO AL DAUKAZU, PITTINTXU? ASKO, BAI. SABELA ERE BUELTAKA DAUKAT!
TIRA, ZERTARAKO BALIO DU BELDURTZEAK?
NIK BELDURRA DAUKADANEAN, IHES EGIN NAHI DUT!
ETA NIK HANKAK DARDARKA IZATEN DITUT!
ENE! KOLDARRAK! ETA ZUK ZERI DIOZU BELDURRA?
1 2
NIK BORROKEI DIET BELDURRA, ETA TXAKURREI… ETA NIK ZIZTADEI!
BASOAN GALDUTA GAUDELA ESANGO NUKE…
ENE! NIK KENDUKO DIZKIZUET BELDURRAK! BENETAN? DENAK EZ AL DIRA BADA BELDURTZEN GAUZA BERDINEKIN?
3 4
8
LASAI, IZAN ADOREA, HEMEN GAUDE GU!
ZURE USTEZ, ZER DA BELDURRA ? 11
12
13
16
“Arrantzara joaten denak esperantza izugarria izaten du beti, horretan munduko txapelduna da Porrotx: “Gaur itsaso ederra dago Lagun, baietz dozena bat txipiroi eraman etxera!”.
“Hori da hori arrantza, arrainik ez eta merienda latza!”. 18
“Badirudi arrainak siestatik esnatu direla, baina Porrotxek ametsetan jarraitzen du: “Lagun, hau ez da txipiroia, hau atun handi bat izango da!”.
20
22
Saguzar r ek gauez ibilt zea lor t zen dut e, soinuen et a uhinen bidez...
23
Marikalanbre DESAGERTZEN DESA AG DIREN GAUZAK
iku et a Mar ikalanbr e kont u beldurgar r iei bur uz ar i dir a hizket an. Halako bat ean, Pikuk hau ait or t u dio Mar ikalanbr er i:
P
—Gauzak desager t zeak er e beldur t zen nau. —A bai? –esan du orduan Mar ikalanbr ek–. Bada nir i desager t zen dir en gauzak oso diber t igar r iak ir udit zen zaizkit . Adibidez, badakizu nola desager r ar azi t xanpon bat ukit u gabe? —Eeez. Nola? –j akin nahi izan du Pikuk, j akin- minez bet et a et a bat er e beldur r ik gabe. —Begir a! 26
Mar ikalanbr ek t xanpon bat , t xar r o bat ur et a kr ist alezko edalont zi hut s bat j ar r i dit u mahaian. —Piku: begir at u edalont ziar i albot ik —eskat u dio Mar ikalanbr ek.
Ger o, edalont zia har t u et a t xanponar en gainean j ar r i du. —Ikust en duzu t xanpona? –galdet u dio Mar ikalanbr ek —Bai –er ant zun du Pikuk. 27
Uharte ezezagun batean Azken istripu eta istiluen ondoren, piratak lasai daude uharte ezezagun honetan, arRantzan, atseden hartzen.
Uharte bakartia da, ez da inor bizi‌
Edo bai‌
29
32
33
ger nika
ir r ien lagunen bilgune IAZ BEZALA, IRRIEN LAGUNAK KLUBAREN EGUNAK MILAKA LAGUN BILDU DITU AURTEN ERE.
E
gur al dia l agun har t ut a, hainbat ekit al di izan zen egun o so an zehar , et a haur r ek zein hel duek izan zut en o ndo pasat zeko auker a: puzgar r iak, haur r ent zako t ail er r ak, ikuskizunak, musika, ber t so ak, dant za, kir o l ego kit uet ako j o l asak, nat ur t xo ko a, apar f est a et a ur j o l asak, sar iak et a zo zket ak, ant zer kia... denet ik izan zen.
A
ur t en, ir ail ar en 23an, Ger nika izan da ir r ien l agunen bil gunea. Mil aka l agun el kar t u zir en ber t an, kl ubak bigar r en al diz ant o l at ut ako egunean. IRRIA al dizkar iar en har pidedunek, kl ubeko kideak dir en haur r ek, gur aso ek, sudur go r r iek, pail azo ek et a kl ubeko per t so naiek eder ki pasat u zut en ekit al diz bet et ako egun eder r ean.
A
ur t en, l ehen al diz, ur t ean zehar Ir r ien Lagunak Kl ubar en egit asmo a et a bal o r eak sust at zen l agunt zeagat ik, Ir r izal e Sar iak banat u zit uen kl ubak. Oar so al deko Euskar a Bat zo r deak j aso zuen bat , kl uba sust at zen egindako l anagat ik. Best et ik, No r a Sal bo t x Amaiur ko her r i esko l ako zuzendar iak, Bazt anen et a ingur uet an kl ubar en al de egindako l anagat ik.
mil a esker ger n ik a!
I
r r ien Lagunak Kl ubar en aur r eikuspen guzt iak bet e zit uen egunak, ir r ien l agunak bil t zeko e a el kar r ekin et n o ndo pasat zeko ant o l at ut ako ekimenean. Ehun bat bo l unt ar io ar it u zen l anean, et a Ger nikako her r i mugimenduar en zein el kar t e et a t al deen l ana ezinbest eko a izan zen guzt ia o ndo at er a ahal izat eko . Ber eziki er e udal ar en et a Seber Al t ube ikast o l ar en ekar pena nabar mena izan zen, baina bait a, Emakide ant zer ki t al dear ena, El ai- Al ai dant za t al dear ena edo Musika Esko l ar ena er e.
Elkartasunaren
koloreak PAUSOKA
Behar bereziak dituen Elkartea
1 ZTEN BEHARBEREZIAK DITU N OE HAURREN GURAS OK S ELKARTEA DA PAU A.
2nsort udut e ,
Aurt e , udaberrian ea elkart r bereziak t beha aurrent za oa en h dit uzt it azio zent r il erreab balt zeko za rekin. asmoa
36
bide Haur hauek gainerakoen esku n et abetebehar berdinak iza zak ditzat en jendartean baldint sort zeaet aeragiteada t. elkart earen lan ildoetako ba
3
Izan ere, terapeut a espezializat uen arreta iraunkorrarekin, behar bereziak dituzt en haurrek nabarmen egiten dute aurrera, eguneroko garapenean.
38
39
40