voor de kust van Tahiti

Ongerept koraalrif ontdekt voor de kust van Tahiti

Een door Unesco gesteunde wetenschappelijke onderzoeksmissie heeft voor de kust van Tahiti in Frans-Polynesië één van de grootste koraalriffen ter wereld ontdekt. De ongerepte staat van de roosvormige Pachyseriskoralen en het uitgestrekte gebied dat ze bedekken, maken dit tot een zeer waardevolle ontdekking.

De duikexpeditie vond plaats in november 2021. Er werden temperatuursensoren in het volledige gebied geplaatst, waardoor monitoring op lange termijn mogelijk is. Op die manier krijgen wetenschappers een beter inzicht op de effecten van klimaatverandering op het koraalrif.

Onze kennis van de oceanen is nog steeds beperkt. "Slechts 20 procent van de zeebodem van de planeet is in kaart gebracht", klinkt het nog bij Unesco.

Het rif is niet alleen enorm, maar ook nog eens volledig intact. En dat is best bijzonder, in een tijd waarin de meeste riffen worstelen om te overleven. Het ligt op een diepte van 30 tot 65 meter, is ongeveer 3 km lang en tussen 30 m en 65 m breed. Hierdoor is het één van de meest uitgebreide en gezondste koraalriffen ooit. De grote roosvormige koralen hebben een diameter tot 2 meter. en 30 meter goed", vertelt Laetitia Hedouin, een mariene biologe en koraalspecialiste van het Franse onderzoekscentrum CNRS en de milieuonderzoeksorganisatie Criobe. "Dieper gelegen zones worden minder onderzocht". Ze benadrukt verder dat de koralen geen tekenen van stress of ziekte vertonen. "Frans-Polynesië is in 2019 geteisterd door een periode van extreme verbleking, maar dit rif lijkt niet significant te zijn aangetast. De ontdekking van een rif in zo'n ongerepte staat, is goed nieuws", vervolgt Hedouin. "Het kan als inspiratiebron dienen voor toekomstig behoud". De ontdekking is opmerkelijk, omdat de overgrote meerderheid van 's werelds bekende koraalriffen zich op een diepte tot 25 meter bevindt. Het lijkt er dus op dat er veel meer grote riffen zijn op een diepte van meer dan 30 meter. Die zone staat bekend als de 'twilight zone' van de oceaan en onze kennis hierover is veeleer beperkt.

De expeditie maakt deel uit van Unesco's inspanningen om de oceaan in kaart te brengen. Koraalriffen zijn een belangrijke voedselbron voor andere organismen. Het lokaliseren ervan kan helpen bij het onder-

Koraalverbleking

Koraal leeft in symbiose met microscopisch kleine algen die het koraal van voedsel en kleur voorzien. Wanneer het koraal te maken krijgt met stress (door hogere watertemperaturen of vervuiling) verlaten de algen het weefsel van het koraal. Daardoor verliest het koraal niet alleen een belangrijke bron van voedsel, maar ook kleur. Het koraal verzwakt en wordt vatbaarder voor ziekten. Eén van de grootste stressfactoren waar het koraal op dit moment mee kampt, is de opwarming van het zeewater. Verbleking is hierdoor een snel om zich heen grijpend probleem geworden.

Foto's (2): Unesco - Alexis Rosenfeld - 1 Ocean.

Er zijn monsters genomen van het nieuw ontdekte rif om er laboratoriumanalyses op uit te voeren.

Foto: Alexis Rosenfeld - Lacaza Productions - Unesco.

Het rif met roosvormige koralen ligt op een diepte van 30 tot 65 meter, is ongeveer 3 km lang en tussen 30 m en 65 m breed. Verder onderzoek moet nog bevestigen of het roosvormig gegolfd slakoraal Pachyseris foliosa is ofwel misschien een nieuwe soort.

zoek naar biodiversiteit. De organismen die op riffen leven, kunnen belangrijk zijn voor medicinaal onderzoek en riffen kunnen ook bescherming bieden tegen kusterosie en zelfs tsunami's.

Tot nu toe konden maar heel weinig wetenschappers koraalriffen op een diepte van meer dan 30 meter lokaliseren, onderzoeken en bestuderen. Dankzij het technische duiken zijn nu langere duiken op deze diepten mogelijk. Het team dook in totaal ongeveer 200 uur om het rif te bestuderen en kon het paaien van het koraal observeren. De komende maanden zijn er nog meer duiken gepland om het onderzoek rond het rif voort te zetten.

Het koraalrif in de Stille Zuidzee werd ontdekt in november, tijdens een duikexpeditie om de zeebodem in kaart te brengen. Onderwaterfotograaf Alexis Rosenfeld, die op de missie aanwezig was, spreekt van een 'kunstwerk'. "Het was magisch om de gigantische, prachtige rozenkoralen te zien die zich uitstrekken zover het oog reikt".

Het belang van de vondst gaat echter verder dan dat. Koraalriffen behoren tot de meest bedreigde ecosystemen op aarde. Ze zijn kwetsbaar door vervuiling, stijgende zeetemperaturen en veranderingen die de CO2-uitstoot in het water veroorzaken. Vele riffen, waaronder het bekende Great Barrier Reef bij Australië, zijn daardoor in verval.

Beter beschermd?

De vraag rijst nu of dieper gelegen riffen misschien beter beschermd zijn tegen de opwarming van de aarde en of ze een toevluchtsoord kunnen vormen voor het zeeleven? 25 procent van alle mariene soorten leven immers in koraalriffen.

"Meestal vinden we koraalriffen in ondiepere wateren, omdat de algen die in de koralen leven licht nodig hebben", zegt Julian Barbiere van Unesco aan de BBC. "Maar hier zijn we in een deel van de oceaan dat verder van het land ligt, dus is er minder sediment dat in de oceaan terechtkomt". Volgens Barbiere zijn er geen aanwijzingen dat het rif beschadigd is en is de ongewone diepte één van de redenen daarvoor.

"Omdat ondiepe wateren sneller opwarmen dan de diepere delen van de oceaan, zullen we in de toekomst mogelijk zien dat deze diepere systemen toevluchtsoorden worden voor koralen", zegt ook mariene bioloog Murray Roberts, verbonden aan de universiteit van Edinburgh. "Het is belangrijk dat we deze bijzondere plekken in kaart brengen, hun ecologische rol begrijpen en dat we ervoor zorgen dat we ze beschermen voor de toekomst". 

MARIJKE VAN CAUWENBERGHE

Dat er meer van zulke grote riffen met 'roosvormig gegolfd slakoraal' (Pachyseris foliosa) op een diepte van meer dan 30 meter voorkomen, kan Ivo Madder, onze hoofdredacteur, beamen. Tijdens een wetenschappelijke expeditie in Tanzania, in 2005, hielp hij mee met het in kaart brengen van de onbekende riffen langs de oceaanzijde van het eiland Mafia. Met drie duikers parallel naast elkaar, één tussen de 5 en 15 m, een andere tussen de 15 en 25 m en ik tussen de 25 en 40 m, doken we elk met een onderwaterscooter om een zo groot mogelijke afstand te registeren. We kwamen prachtige riffen tegen, mistroostige zones en ook enkele kilometerlange eentonige riffen met Pachyseris foliosa, die zich uitstrekten vanaf een diepte van 25 à 30 m tot ver beneden de 40 m.