20 minute read
Een boot! En nu? (Een RIB kopen? Ongerept koraalrif ontdekt
Foto: Jan Dieu.
Een boot! En nu?
Advertisement
Als kind bezocht ik tijdens de zomervakantie wel eens een mondaine badstad aan de Middellandse Zee. 's Avonds ging ons gezin dan flaneren langs de kades van de plaatselijke jachthaven. Terwijl we ons vergaapten aan de zij aan zij dobberende motorjachten, het één al imposanter dan het ander, speelden we steevast: 'Als je er eentje mocht kiezen…'.
Door de jaren heen zijn de verwachtingen wel wat bijgesteld. Als ik vandaag mijn eigen boot zou kiezen, dan kies ik een RIB. Het ideale transportmiddel voor de autonome en op vrijheid gestelde duiker.
Wie het al mocht meemaken, kan het enkel beamen. Een zomerse ochtend, je bent belachelijk vroeg opgestaan en hebt al een autorit van anderhalf uur achter de kiezen. Vervolgens heb je al je duikmateriaal, samen met die gevulde frigobox, aan boord moeten sleuren. En dan zit je daar, op de met lucht gevulde tube van een RIB. Je zit een beetje ongemakkelijk en hoopt dat je niets vergeten bent. Bij het uitvaren van de havenmonding voert de schipper de snelheid op en de wind strooit zoute waterdruppels over het gezelschap. Geflankeerd door je buddy's, krijg je instant een gevoel van vrijheid, avontuur, kinderlijke vreugde en verbondenheid. De wereld staat stil. Geen enkel glas wijn smaakt beter dan deze cocktail van gevoelens!
Er met een boot op uittrekken, geeft duiken inderdaad een andere dimensie. De duikstekken zijn mooier en ongerepter, want on-
Foto: Ivo Madder.
bereikbaar vanop de oever. De beleving in beperkt gezelschap maakt alles veel intenser. Het is een beetje als vakantie, niet voor elke dag en daarom zo speciaal. Het feit dat je de dijk niet meer over moet met je dubbelset om dan nog tientallen meters evenwichtsoefeningen te doen tussen de oesters, is een andere meevaller. Mis je de kentering, dan maak je er gewoon een driftduik van. Kom je niet op de afgesproken plaats weer aan de oppervlakte? Met een goed zichtbare OSB komt je schipper al snel langszij varen.
Een RIB, 'Rigid Inflatable Boat' is vrij vertaald een 'stevige oplaasbare boot'. Je RIB onderscheidt zich van een gewone rubberboot door onder andere de harde bodem, die meestal bestaat uit polyester of aluminium. Het is een prima keuze voor duikers die in beperkt gezelschap willen uitvaren. Een RIB is snel en geeft je gezelschap een grote flexibiliteit. Wie kapitaalkrachtig genoeg is, kan bij een botenboer een nieuw exemplaar volledig naar wens samenstellen. Reken hiervoor al snel de prijs van een hybride luxewagen. Je kan echter ook op de tweedehandsmarkt gaan speuren. Tweedehands. be, marktplaats.nl, boat24.com en andere verkoopsites hebben het jaar rond een ruim gamma aan RIB's in de aanbieding. De prijs is weliswaar lager, maar je weet natuurlijk nooit echt waarom een boot op een verkoopsite terechtkomt.
Boys and their toys… goed om te weten
Bij aanschaf dien je je RIB, indien langer dan 2,5 meter, te laten registreren. Dit kost je 50,00 euro. Ook moet je in het bezit zijn van een brevet om je RIB te mogen besturen. Voor deze brevetten, net als voor de registratie van je boot, moet je bij de 'FOD Mobiliteit en Vervoer' zijn. Op Google vind je alle info over cursussen en opleidingscentra. Welke opleiding je dient te volgen, hangt af van de plaats waar je wenst te varen of duiken.
De nieuwe officiële brevetten zijn:
• Beperkt Stuurbrevet (BS): van toepassing op de Belgische binnenwateren, daar waar geen zeeschepen varen. Dit betekent op de echte binnenwateren (Leie, Maas) en op de Boven-Schelde tot aan Antwerpen. • Algemeen Stuurbrevet (AS): van toepassing op het vorige vaarwater én op de Beneden-Zeeschelde én op een strook tot 6 mijl uit de kust. • Yachtman (YM): van toepassing op het vorige én op zee tot 200 mijl uit de kust. • Yachtnavigator (YN): van toepassing op het vorige én verder dan 200 mijl uit de kust, dus wereldwijd.
Van de brevetten BS, AS en YM zijn er twee versies:
• één voor motorbootvaren; • één voor zeilen.
Het systeem is modulair opgebouwd. Dat betekent dat een Yachtman-kandidaat evengoed het examen voor Beperkt- en Algemeen Stuurbrevet moet afleggen en de reglementen van de binnenwateren dient te kennen! Voor elk brevet moet een theorie-examen afgelegd worden, bestaande uit drie onderdelen: reglementen, navigatie, veiligheid en manoeuvres. Je moet minimaal 50% per onderdeel halen, bij Yachtman zelfs 60% per onderdeel, met een minimum van 60% in het totaal. Dit betekent: • Wens je de 'theorie te doen' voor Algemeen Stuurbrevet, dan moet je je inschrijven voor twee meerkeuzevragenexamens: BS en AS. • Wens je de 'theorie te doen' voor Yachtman, dan moet je je inschrijven voor drie meerkeuzevragenexamens: BS, AS en YM.
Als je geslaagd bent voor de meerkeuzevragenexamens, dan heb je nog geen brevet. Ook een praktijktest is verplicht om een pleziervaartbrevet te behalen. Deze testen worden afgenomen door erkende praktijktestcentra die geauditeerd en erkend worden door de FOD. De vaardigheden en praktische kennis staan duidelijk omschreven in de eindtermen. Op het brevet staat aangeduid of dit is voor motorbootvaren of voor zeilen. Sinds 1 januari 2022 moet de bestuurder van een pleziervaartuig ook op zee een brevet hebben. Deze verplichting geldt voor een beperkte groep: • sneller dan 20 km/h op motor; • langer dan 15 m; • of bedrijfs/beroepsmatig gebruik.
Deze verplichting geldt ook op de binnenwateren. Zo wordt in de toenemende drukte op de Noordzee de veiligheid van iedere pleziervaarder gegarandeerd. Het algemeen stuurbrevet is voldoende voor privaat gebruik op de Belgische zee (ook voorbij de 6 zeemijl). Sinds 1 januari 2022 is een brevet op zee verplicht voor pleziervaartuigen sneller dan 20km/h of met een lengte groter dan 15 m. Als mogelijk alternatief voor het brevet op zee (bij privaat gebruik tot 24 m) zal een ervaringsattest uitgereikt worden onder voorwaarden.
Met de 'Red Baron' achter de bestelwagen naar het zuiden.
onderweg
Wie gaat varen moet natuurlijk eerst op zijn bestemming geraken. Misschien heb je dan wel meer dan je rijbewijs B nodig. Het rijbewijs B + code 96 laat toe samenstellen van voertuigen te besturen, bestaande uit een trekkend voertuig van categorie B en een aanhangwagen met een maximale toegelaten massa van meer dan 750 kg, op voorwaarde dat de maximale toegelaten massa van dit samenstel niet meer dan 4.250 kg bedraagt.
Het rijbewijs BE laat toe samenstellen van voertuigen te besturen, bestaande uit een trekkend voertuig van categorie B en een aanhangwagen of oplegger met een maximale toegelaten massa van meer dan 750 kg en ten hoogste 3.500 kg. Een BMW X5 (2400 kg) + een dubbelas trailer (550 kg) + een lege RIB BRIG 6 (550 kg), 175 pk motor + propeller (225 kg), 4 passagiers, brandstof trekkend voertuig, duikmateriaal, kampeergerief, bufferfles O2 … reken maar uit!
In België mag je met een aanhangwagen (MTM) 3.500 kg 120 km/h rijden op de snelweg. Is die zwaarder dan 3.500 kg mag je slecht 90 km/h rijden. Opgepast, aan de grens veranderen de regels.
Bij onze noorderburen is de maximumsnelheid voor een trekkend voertuig met aanhangwagen op de snelwegen 90 km/h als het gewicht van de aanhanger onder de 3.500 kg blijft. Is het gewicht van de aanhangwagen en zijn last hoger dan 3.500 kg, dan is de maximumsnelheid slechts 80 km/h. In Frankrijk mag je met een aanhangwagen lichter dan 3.500 kg 130 km/h, maar slechts 110 km/h bij nat wegdek. Heb je je rijbewijs minder dan 3 jaar, dan moet je je snelheid eveneens beperken tot 110 km/h. Een verwittigd man is er twee waard.
tips and tricks van schippers
Wie op het internet 'boot kopen voor dummies' intikt, kan heel wat info vinden op gespecialiseerde websites. Bij Hippocampus vonden we het een goed idee om eens te gaan luisteren in onze kennissenkring. We besloten om met enkele booteigenaars, aangesloten bij NELOS en fervente duikers, rond de tafel te gaan zitten. Bart Gilis (Nuclea), Eddy De Vliegher (De Manta), Steven Mortier (De Manta), Dries Devoght (Thalassa) en Christophe Van Driessche (Thalassa) vertelden ons graag hun ervaringen. Nie-
Na de duik verzamzelen de RIB's, en of het leuk is!
Foto's (2): Dries Devoght.
Elektriciteit aansluiten, polyester aanbrengen, schuren… Je kan maar beter geen twee linkerhanden hebben.
mand in het gezelschap beweerde alwetend te zijn. Een RIB 'runnen' is een proces waarbij véél leergeld betaald wordt en het resultaat de som is van eigen bevindingen door de jaren heen. Hun boten zijn dan ook geen exacte kopies van elkaar, maar de verhalen die ze ons vertellen hebben veel overeenkomsten. Je staat ermee op en je gaat ermee slapen.
Voor wie denkt dat de aankoop van een (tweedehands)boot de enige kost is waar je als nieuwbakken eigenaar mee rekening moet houden, hebben ze ontnuchterend nieuws. Het begint dan pas! Naast een flink budget vergt een boot ook nog eens véél van je tijd!
Hun antwoorden en opmerkingen lees je hierna onder de noemer: 'schipper'.
Hippocampus : Hebben jullie tips voor wie een RIB wil aanschaffen en de tweedehandsmarkt op gaat? Hoe ziet de ideale RIB eruit? Is elke RIB geschikt om mee te gaan duiken?
Schipper: Natuurlijk vraagt men wel eens om mee naar een boot te gaan kijken. Ik zal dan ook de voor- en nadelen benoemen van het type boot zoals het voor mij aanvoelt. De knoop doorhakken om al dan niet aan te kopen moet je zelf doen. Het gaat om héél wat euro's en daar wil ik geen verantwoordelijkheid voor dragen. Het is steeds interessant om een verkennend onderzoek te doen, om te kijken wat er tweedehands aangeboden wordt. Bij een botenhandelaar kan je garantie krijgen, particulier is dit niet evident. Doe zeker een proefvaart. Een expertise vooraf kan uitsluitsel bieden over de algehele staat van de boot. Hieraan is wel een kost (± 300 euro) verbonden, maar dit kan je wel voor een miskoop met grotere financiële gevolgen behoeden. Niet direct zichtbare problemen zoals osmose, gezondheid van elektrische circuits, boordapparatuur zoals marifoon, gps en de staat van de motor bijv. kunnen hierdoor ontdekt worden. Elke boot heeft zijn houdbaarheidsdatum. De tubes in het geval van een RIB zijn meestal het eerst aan vervanging toe. Als handige harry kan je dit zelf doen, maar dit is geen gemakkelijke klus. Laat je dit door een specialist doen, dan betaal je al snel 5.000 à 7.000 euro. Bij een tweedehandsmotor zijn het aantal vaaruren belangrijk. Ook over het type vaarwater, zoet of zout, en eigenlijke gebruik van de boot (recreatie, commercieel, duiken, vissen) moet je je bevragen. Wordt er even-
De brandstoftank is gescheurd en moet vervangen worden.
Foto: Tess Poffyn.
eens een trailer aangeboden, dan vereist die ook je aandacht. De algemene staat, keuring, staat van de banden, vering, rollers scharnierpunten, verlichting enz. moet je zeker bekijken. Constructeurs bieden meestal garantie op vervangstukken.
Elk type boot heeft zijn voor- en nadelen. De ene snijdt mooi door de golven, de andere springt een beetje heen en weer wanneer je de golven zijdelings neemt. Er zijn boten die bijna geen 'spray' binnenkrijgen en andere dan weer wel. Een scherpe kiel belooft een betere vaarkwaliteit op woelige waters als de Noordzee, de Oosterschelde en de Middellandse Zee bij wat heftiger weer. Een tweetaktmotor is snediger dan een viertakt maar heeft een hoger verbruik, maakt meer lawaai en is vervuilender. Op sommige binnenwaters is het zelfs verboden om te varen met tweetaktmotoren. Om comfortabel op zee te varen, heb je al snel een RIB van 6 à 7 meter nodig. RIB's van deze grootte blijven ook nog vlot trailerbaar naar warmere oorden. Een langere boot zal wel prettiger varen, maar dan moet de motor ook krachtiger zijn. Voor een RIB met duikers van deze grootte is 115 pk tot 200 pk aangewezen.
Je tweedehands RIB zal nooit perfect ingedeeld zijn bij aankoop. Ga ervan uit dat er toch vrij snel kosten aan kunnen komen. Defecten die je niet gezien hebt of een indeling die je anders wil doen, alles heeft een prijskaartje. Het stopt ook niet bij de aankoop van de RIB. Gps, kompas en een 'fishfinder' om de duikplaats te vinden, zijn onmisbaar. Reken hiervoor al snel 2.500 euro.
Hippocampus: Je hoort soms wilde verhalen als het over brandstofverbruik gaat. Hoeveel verbruikt een RIB eigenlijk?
Schipper: Alles hangt natuurlijk af van de lading. In normale omstandigheden verbruikt mijn RIB ongeveer 30 liter per uur tegen 20 knopen. Als we echter naar 30 knopen gaan, mag je rekenen op een verbruik hoger dan 80 liter per uur. Een beetje machogedrag is natuurlijk leuk, maar dan vliegen de euro's achteraan letterlijk overboord. Meer pk's is meer gewicht en een hoger verbruik, vooral op zee kan dit extra gewicht een nefaste rol spelen. Bij ietwat slechter weer en hogere golven loopt de comfortabele vaarsnelheid voor de passagiers al snel terug tot 15 a 20 knopen. Een motor van 200 pk zal dan weliswaar op
Girl power!
Foto: Ivo Madder.
Foto's (2): Steven Mortier.
een lager regime kunnen lopen, maar het extra gewicht zorgt ervoor dat er aan een hogere snelheid moet gevaren worden om te planeren (ideale snelheid om te varen met weinig weerstand, de RIB gaat als het ware over het water scheren). Als er golven zijn en je moet aan 20 knopen varen om in plané te blijven i.p.v. aan 15 knopen, dan zal dit een duidelijk verschil in comfort en meerverbruik opleveren. Toch kiezen de meeste schippers voor enkele pk's op overschot. Met duikmateriaal aan boord zijn we immers zwaar geladen en je wilt de motor ook niet altijd op volle kracht laten draaien. Een tank van 150 tot 200 liter is nodig om comfortabel en met een gerust gevoel op zee te kunnen gaan. Zeker indien je meerdere keren uitvaart op (V)OSSEN-weekend of tijdens een weekje Agay. Uitvaren op zee vereist daarnaast voldoende brandstof (1,5 x de geplande vaarafstand).
Hippocampus: Hoe maak je van je RIB een 'duikers'-RIB?
Schipper: Bij de inrichting van een boot houd je vooreerst rekening met de wettelijke voorschriften. Dat een kompas, een gps (+ backup) en een fishfinder evident zijn bij duiken op de Noordzee weet je al. Je hebt ook een marifoon nodig en om die te mogen bedienen, moet je een examen afleggen bij het BIPT (Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie). De marifoon zelf moet ook nog eens geregistreerd worden bij het BIPT. Je RIB ombouwen kan je laten doen door deskundigen, maar je bent toch maar beter zelf een handige harry als je alles een beetje betaalbaar wilt houden. RVS-rekken, duiktrap en polyesterwerken komen naast reddingsvesten, vuurpijlen, touwen, anker enz. op je boodschappenlijstje. Om 5.000 euro extra aan je inrichting te besteden moet je geen zotte dingen doen.
Het is best handig om een grote vriendenkring te hebben, want je kan wel wat hulp gebruiken. Bedenk het motto 'koop een boot en werk je dood'. Wat het reglement zegt i.v.m. boordmateriaal vind je in het 'naslagwerk Theorie sportduiken NELOS'. Wij hebben ook echter nog wat tips, zoals een touw om de duikers weer op te pikken. Voorzie dit aan de langszijde, zo kan kan je je aan de boot vasthouden zonder af te drijven. Je kan zo ook je materiaal even vastklikken, terwijl je aan boord klautert.
Op weg naar huis is de beugel met de achterlichten van de boottrailer losgekomen. Een voertuig heeft hem niet kunnen ontwijken en liep hierdoor een klapband op. Op de pechstrook, onder het toeziend oog van de 'gendarmes' gaan beide bestuurders aan de slag om hun reis verder te kunnen zetten. Wie ooit MacGyver zag op tv, weet dat je met een simpele rol tape nog minstens enkele honderden kilometer verder kunt!
Hippocampus: Met de RIB achter de wagen op vakantie! Waar houd je rekening mee?
Schipper: Reken op 20% meer verbruik bij een rustige rijstijl, anders mag je 50% extra verbruik rekenen. Een maximumsnelheid van 90 km/h zorgt ervoor dat alles veilig blijft en je niet van pomp naar pomp moet rijden. Als je wenst te stoppen of te overnachten op je trip naar de zon, weet dan dat de parkings langs de 'Autoroute du soleil' een slechte reputatie hebben. Parkeer steeds op een goed verlichte plaats, maar beter nog, zoek een hotel met afgesloten parking waar men gebruik maakt van een parkeercode. Desnoods moet je hier de snelweg enkele kilometers voor verlaten. Indien je reserveert, vraag dan ook of er plaats is om je trailer te parkeren. Ooit sliep ik op een wijnboerderij in een enorm wijnvat naast mijn voertuig. Voor alle zekerheid kan je ervoor kiezen een tracker in zowel voertuig als boot in te bouwen. Een prima keuze is de 'Onntrack 200 inbouw tracker'. Gelukkig kost je trailer meezeulen niets extra aan de péage in Frankrijk.
Aan de Middellandse Zee wordt het ook steeds moeilijker om een boot zomaar voor de kust te laten liggen. Een verblijf in de haven is veiliger en dus ook aangewezen. In de haven van Agay kost aanmeren je een 10 euro per dag.
Hippocampus: Wat doe je in de winter? Blijft je boot in het water?
Foto: Dries Devoght.
Dat er een container op de achtergrond staat is louter toeval.
Schipper: Zomer of winter speelt voor mij geen rol, mijn boot gaat steeds binnen na elke uitstap. Dit onder andere om de hypalon (tubes) niet te lang in de volle zon te laten staan. Ooit had ik schade, omdat de overdrukventielen niet werkten. De tubes waren gescheurd door opwarming door de zon. Ik spoel ook de boot en zelfs de binnenkant van de motor na elke trip met zoet water, want dit verlengt aanzienlijk de levensduur. De tubes afschermen van UV-licht is ook geen overbodige luxe. Voor de winterstalling of voor een trip naar het zuiden, behandel ik de tubes met een voedingssilicone. Dit verlengt de levensduur van je tubes. Je beschikt best over een plaats waar je rustig aan je boot kan werken. Soms kan dat in de winterstalling, maar bespreek dat op voorhand met de eigenaar van de loods die je huurt. Aan huren hangt echter ook weer een prijskaartje. Kiezen voor onderhoud in eigen beheer kan, maar bezin alvorens je begint. De huidige motoren zitten boordevol elektronica en een regelmatig onderhoud bij de vakhandel verzekert je garantie.
Foto: Ivo Madder.
Hippocampus: Wat kan er allemaal mis gaan als je uitvaart?
Schipper: Eigenlijk kan een beetje zowat alles mis gaan. De gps, elektriciteit of de motor kunnen het bijvoorbeeld begeven. De kans dat een RIB zinkt is eerder klein, want de tubes bestaan uit meerdere kamers. Bovendien heb je een pomp en een hoosvat aan boord. Zolang je drijft, ben je dus te redden. Peddelen en een hulpmotor doen wonderen wanneer er geen schip in de buurt is en de kustwacht onbereikbaar blijkt. Ooit kwamen we terug van het wrak van de Bruno Heineman met twee lekke kamers in de tubes. Jaarlijks moet er wel een collega binnengesleept worden met een defect. Vaar nooit alleen uit op zee, eigenlijk is dat uit den boze. Met twee of meerdere boten uitvaren is verstandiger en veiliger, want dan kan er bij panne altijd worden gesleept. Verzekeringen dekken berging tot een bepaald bedrag, check vooraf wat er in je polis staat. Neem ook kennis van de nummers en locatie van bergingsdiensten in de zone waar je gaat varen. Beter voorkomen dan genezen.
Hippocampus: Waar dien ik me aan te houden bij jou aan boord?
Schipper: Respecteer mijn materiaal alsof het van jezelf is! Breng geen glazen of
Foto: Frank Desloovere.
Als we varen is er maar één schipper.
scherpe materialen aan boord. Zorg dat alles vastzit of -hangt bij het varen en laat niets rondslingeren, want de plaats aan boord is beperkt. Er wordt geen alcohol gedronken voor de laatste duiker van alle boten waarmee we uitvaren uit het water is (andere schippers kunnen andere regels hebben). Ook al bezit je een boot met meerdere personen, als we varen is er maar één schipper. Voorzie hem van spijs en drank en vraag of je kan helpen met aanmeren, de duiktrap, de A-vlag, enz. Een schipper moet eigenlijk ook altijd een ruime briefing geven. Wees dan aandachtig naar de info over bestemming, vaartijd, indeling aan boord, te water gaan, uit het water komen enz. Helaas wordt hier dikwijls te weinig aandacht aan besteed. Recent hebben we hierover een workshop georganiseerd binnen onze club, met naast een praktische benadering ook een toelichting rond veiligheidsmiddelen aan boord en als duiker.
Maak je een verre tocht, zorg dan dat iedereen ook zijn ID bij zich heeft. Er kan altijd wel ergens een patrouilleboot opduiken voor een controle aan boord. Zo lagen we eens met twee RIB's op het tij te wachten voor de kust van Dover. Met onze ankerboei reeds gedropt op het wrak, kregen we het bezoek van de Engelse kustwacht. In de veronderstelling dat we mensensmokkelaars waren, werden we er onderworpen aan een kruisverhoor. Waar we vandaan kwamen, welk wrak we gingen beduiken, waar we zouden overnachten, …? Het verhoor werd op beide boten tegelijkertijd gedaan om te checken of we allemaal hetzelfde verhaal vertelden. Toen we hen eindelijk van onze onschuldige bedoelingen hadden overtuigd, hebben we met de heren in functie nog wat info uitgewisseld over een adresje om 's avonds te gaan eten en drinken.
Hippocampus: Heb je nog tips voor kandidaat kopers?
Schipper: Overtuig je vriend om een boot aan te schaffen. Grapje, alvorens je een aankoop overweegt, is het altijd verstandig om raad en advies in te winnen bij andere booteigenaars. Een boot kopen is één ding, maar hem goed onderhouden en vooral ermee varen is een andere zaak.
Hippocampus: Ik vrees een beetje voor de 'botenverkoop aan duikers', nadat dit artikel is verschenen …
Schipper: Je kan maar beter op de hoog-
Foto: Eric Debaeremaecker. te zijn van wat er op je afkomt als je een boot aanschaft. Mijn eerste trip vertrok uit Wemeldinge verliep vlot tot aan de Zeelandbrug. Daar begaf de motor het. Een nieuwe motor kostte al direct meer dan de aankoop van mijn tweedehandsboot zelf.
Maar eerlijk, eens je je eigen boot hebt, wil je echt niets anders meer. Een RIB, ermee uitvaren en hem onderhouden en optimaliseren is eigenlijk al een hobby op zich. Sommigen onder ons hebben dan ook al 30 jaar een exemplaar. Natuurlijk zijn er kosten aan verbonden, maar die heb je aan elke hobby. Als je boot dan ook nog je passie is, dan heb je het er graag allemaal voor over.
Ga echter niet over één nacht ijs bij je aankoop en bedenk of je wel genoeg tijd hebt om ervan te genieten.
Weet, als je bij het uitvaren van de havenmonding de snelheid opvoert en de wind zoute waterdruppels over je gezelschap strooit, het gevoel van vrijheid, avontuur, kinderlijke vreugde en verbondenheid beter smaakt dan het beste glas wijn!
Bedankt schippers voor de verrijkende babbel!
JAN DIEU
Dank voor tekst, info en foto's: Bart Gilis, Eddy De Vliegher, Steven Mortier, Dries Devoght, Christophe Van Driessche, Eric Debaeremaecker, Ivo Madder en Frank Desloovere.