Mantastic Socorro

Reuzenmanta (Mobula birostris).

Welkom in Socorro, een vulkanische archipel in het midden van de Stille Oceaan. Socorro is eigenlijk de naam van het grootste van de Revillagigedo-eilanden. Dit natuurreservaat staat niet voor niets op de UNESCO-werelderfgoedlijst. Tijdens deze duikreis zal je bij elke duik manta's, dolfijnen en haaien ontmoeten. Vaak samen en in close-up: bijna onmogelijk ze niet aan te raken!

Foto: Laurent Schmitz.

Het klinkt als de natte droom van elke duiker, maar je moet er wel wat voor over hebben! Zo'n duikreis vergt heel wat meer van je dan een doorsnee duikvakantie in Egypte of de Malediven. Eigenlijk heeft deze trip meer weg van een 'expeditie' dan van een gewone 'liveaboard'.

Ons avontuur start met een advertentie in het maandblad 'Duiken' voor een lezersreis naar Revillagigedo, gepland eind april 2021. COVID-19 komt helaas roet in het eten strooien, maar eind mei 2022 staan mijn vrouw en ik eindelijk in de vertrekhal van Schiphol. 14 uur vliegen en 11.000 kilometer later rijden we Cabo San Lucas binnen, de Mexicaanse thuishaven van de 'Nautilus Explorer'. We zijn op dat moment nog niet in de helft van de heenweg!

We moeten nog meer dan 24 uur varen om Socorro te bereiken.

waterdichte luiken

Cabo San Lucas is een decadent oord dat krioelt van Amerikaanse toeristen. Het is er druk, stoffig en lawaaierig. Het wemelt er van de apotheken met schreeuwerige lichtreclames voor Viagra, maar scopolaminepleisters tegen zeeziekte vinden we nergens. Om de haverklap klampen verkopers je in het Engels aan. In de haven getuigen rijen megajachten dat drugs en corruptie meer opbrengen dan eerlijk werken en braaf je belastingen betalen. Het is dus met immense opluchting dat we aan boord stappen van de Nautilus Explorer. Hier aan boord geen protserige helikopter of andere overdadige luxe, maar wel ruime kajuiten met heerlijke bedden, stille compressoren, drie ruime RIB's en een grote hydraulische kraan op het dak om ze in en uit het water te hijsen. De stevige waterdichte luiken en de versterkte stalen romp laten geen twijfel bestaan over de zeewaardigheid van het schip. Kort na het verlaten van de haven zien we er het belang van in. De Stille Oceaan is de Rode Zee niet, een Egyptische houten 'liveaboard' zou hier meteen kapseizen. Ik ben niet snel zeeziek, maar tegen deze deining is de Dramamine van de Mexicaanse farmacia niet opgewassen. Ik ben de enige niet, de meerderheid van de 23 duikers kotsen tijdens de woelige overtocht de ziel uit hun lijf.

Nautilus Lifeline GPS

De veiligheidsmaatregelen aan boord zijn bijzonder streng. Voor het eerst tijdens een duikreis nemen we deel aan een evacuatie-oefening. Later stopt het schip plots voor een 'manoverboorddril', waarbij de bemanning één van de hostessen effectief uit het water vist en vervolgens 'reanimeert'. Tijdens de verplichte briefings hameren de duikgidsen op de gevolgen van roekeloos gedrag. We zijn op meer dan een dag varen van de beschaving en het Mexicaanse

vasteland is te ver voor een evacuatie per helikopter. Elke duiker krijgt een 'Dive Alert' toeter om aan te sluiten op de BCD en een 'Nautilus Lifeline' GPS-zender. Iedereen moet bovendien een extra lange OSB op zak hebben, maar dan zonder lijn: de vleugels van de vele manta's zouden erin verstrikt kunnen raken.

Er staan dagelijks vier duiken gepland. Omdat nachtduiken verboden zijn in de archipel, zijn de oppervlakte-intervallen bijzonder kort. Na een snel koud ontbijt gaan we stipt om 8.00 uur te water voor de eerste duik. Anderhalf uur later zijn we terug aan boord voor het warme ontbijt. De lunch komt na de tweede duik en er is nog een snack voorzien tussen de derde en de vierde duik. Vóór 18.00 uur is iedereen uit het water om zich klaar te maken voor het avondmaal. Gemiddeld spenderen we dus vijf uur per dag in of onder water. Elke duik duurt maximaal 60 minuten, maar vaak dobberen we nog even in afwachting van een 'pick-up'. Het in en uit de zodiacs klauteren telt ook als sport, omwille van de deining. Voor de duiken zelf is een goede beheersing van je drijfvermogen onontbeerlijk, want meestal hang je 'in het blauw'. Wie zich te ver van de rots waagt in de hoop dichter bij de actie te komen, kan meegesleurd worden door de onvoorspelbare stroming. Als je verkiest om de gids niet te volgen is dat geen probleem. Iedereen is vrij om autonoom met z'n buddy te duiken. Daarom ook laten ze alleen ervaren duikers aan boord toe. Tegen een meerprijs krijg je nitrox EAN33 in de tot 230 bar gevulde aluminium flessen. Deze 'optie' is er maar voor de vorm, niemand is zo gek om met gewone lucht te duiken. Het water is in deze periode 24°C, waardoor een 5 mm neopreenpak met kap volstaat voor de meeste duikers.

geschubde hamerhaaien

We duiken de eerste dag op de 'Canyon', ten zuiden van San Benedicto, een vulkaan die voor het laatst in 1952 uitbarstte. De bodem heeft veel weg van die op Lanzarote of La Palma, maar daar stopt de vergelijking! Tijdens de hele duik zijn er haaien te zien. Vooral 'whitetips' of witpuntrifhaaien (Triaenodon obesus), maar ook elegante 'silvertips' of zilverpunthaaien (Carcharhinus albimarginatus), gracieuze 'silky's' of zijdehaaien (Carcharhinus falciformis) en zelfs nerveuze Galapagoshaaien (Carcharhinus galapagensis). Het hoogtepunt van de dag is een ontmoeting met twee verdwaalde 'scalloped' of geschubde hamerhaaien (Sphyrna lewini). Deze prachtige dieren zwemmen minder dan tien meter van ons vandaan. Helaas is mijn camera voorzien van een fisheyelens en kan ik ze niet filmen. Ik hoop ze later opnieuw te zien, maar blijkbaar is begin juni al te laat voor de hamerhaaien. Naast haaien worden we getrakteerd op oceanische manta's of reuzenmanta's (Mobula birostris) en een school langsnuitdolfijnen of spinnerdolfijnen (Stenella longirostris) in de verte. Ook enkele murenes en kleinere vissen zijn van de partij, maar je komt hier duidelijk niet voor het kleine grut.

nachtelijk snorkelen met zijdehaaien

Op de tweede dag zitten we in een baai van het eiland Socorro. Hier ontmoeten we opnieuw dolfijnen. Deze keer kunnen we ze goed bewonderen. Tussen de haaien beneden, de dolfijnen boven en de manta's in het midden vallen we ten prooi aan keuzestress… Er staan vandaag slechts drie duiken op het programma, omdat we vanavond snorkelen met de zijdehaaien. Wie denkt dat vrijwillig zwemmen met tientallen haaien in het donker aan waanzin grenst, heeft absoluut gelijk. Toch genieten de meesten van ons er met volle teugen van, tot de komst van een school vliegende vissen, aangetrokken door de krachtige lampen op de achtersteven. De nieuwsgierige, aaibare haaien worden weer moordmachines en de bemanning dringt er bij de hapklare snorkelaars op aan het water zo snel mogelijk te verlaten. Jammer, het was net zo leuk!

Roca Partida

De hele nacht vaart de Nautilus Explorer naar de volgende duikplek. De beschermde wateren van de Revillagigedo-archipel be-

De reuzenmanta's (Mobula birostris) in Socorro zijn bijna volledig zwart.

Foto: Laurent Schmitz.

Een rog op de rots.

slaan een oppervlakte die maar liefst vijfmaal groter dan België is! Aan 10 knopen (18 km/h) duurt de overtocht bijna 8 uur. Roca Partida is de meest indrukwekkende duikstek op ons palmares. Stel je de Empire State Building voor, waarvan enkel de laatste verdiepingen uit het water steken. De rots is bedekt met 'Mexicaanse sneeuw', de uitwerpsels van duizenden vogels die de plek als tussenstop gebruiken tijdens hun migratie. Onder water reiken de verticale wanden tot een onzichtbaar platform rond 100 m diepte, om dan verder af te dalen tot meer dan 3.000 m! Het schip gaat gevaarlijk dicht bij de rots voor anker en de bemanning moet dag en nacht klaarstaan om indien nodig te manoeuvreren. Na de 'negative entry' dalen we af langs de kale wand, waar de stroming matig is. De zichtbaarheid is fenomenaal, soms kunnen we de hele 'wolkenkrabber' zien. Overal zijn er vissen, haaien en manta's. Aan twee ogen hebben we niet genoeg! Op ongeveer 30 m diepte zwemt onze groep voorzichtig naar het blauw, richting de scholen hamerhaaien waarvan we de silhouetten soms in de verte ontwaren. Maar onze pogingen worden

Roca Partida is bedekt met 'Mexicaanse sneeuw', de uitwerpsels van duizenden vogels die de plek als tussenstop gebruiken tijdens hun migratie.

Foto: Laurent Schmitz.

Foto': Ivo Madder.

telkens verstoord door manta's die de show willen stelen! Die speelse giganten proberen ons als zeemeerminnen weg te lokken.

Sommigen ploegen moeten zo hun duik vroegtijdig afbreken … We hebben al met manta's gedoken, maar de interactie die hier plaatsvindt is uniek. Elke duiker krijgt een persoonlijke ontmoeting met 'zijn' of 'haar' manta. Het dier ziet je stil hangen, een beetje afzijdig van de groep en zwemt plotseling recht op je af. Twee scenario's zijn dan mogelijk. De manta kan kiezen om op het laatste moment op te stijgen om dan rakelings over je hoofd te scheren. In ruil voor deze vliegshow verwacht hij van jou dat je op het juiste moment uitademt om z'n buik met je bellen te kietelen! De tweede optie is zo mogelijk nog intenser. De manta vertraagt en zweeft gracieus voor je neus om je van heel dichtbij te begroeten. Daar hang je dan in het blauw, oog in oog met je zeven meter brede buddy. Je bent dicht genoeg voor een knuffel. Soms krijg je er ook één. Terwijl ik het hele dier probeer te filmen, streelt een ondeugende vleugeltip de domepoort van mijn camera. Het is geen toeval. De fauna in de archipel heeft weinig schrik van mensen. Reusachtige tonijnen scheren langs je heen en als je daar zin in hebt, ben je welkom om je bij een school vissen te voegen. Er komen gewoon niet genoeg bezoekers naar Revillagigedo om de wilde dieren schuw te maken.

walvishaai

Bijna met tegenzin zwemmen we terug naar Roca Partida. Rond 20 m hebben zich nissen in de rots gevormd waar 'whitetips' gebruik van maken om even te rusten. De huisvestingcrisis is nergens acuter dan hier. Je hebt wel overal zicht op zee, maar je moet je balkon delen met tientallen andere haaien en langoesten. Terwijl ik de opeengestapelde vissen tracht te filmen, duwt een brutaal exemplaar mij opzij om een plaats op te eisen te midden van de hoop. Drie jonge haaien vallen daarbij overboord. Ze zullen hun geluk moeten zoeken in een lagergelegen appartement. Hé, waarom zwemt iedereen plots tegen de stroming in!?! Ze achtervolgen een walvishaai (Rhincodon typus) zo groot als een lijnbus! Het dier is al ver weg, maar ik kan het nog net filmen en fotograferen. Wat een geweldige duikplaats! Gelukkig blijven we hier twee dagen. De laatste duikdag gaan we na een nacht varen voor anker op de 'Boiler'. Deze plek is beroemd om het prachtige landschap en de bijzondere ontmoetingen. Hier is alles mogelijk: baitballs, zwarte en chevronmanta's, hamerhaaien, walvishaaien, dolfijnen, … Tussen de twee 'pinnacles' zwemmen meerdere reuzenmanta's. Ze achtervolgen elkaar in een onmiskenbare 'paringsdans', een onvergetelijk schouwspel. Maar het hoogtepunt van de dag is een school speelse dolfijnen die we tijdens de tweede duik tegenkomen. Een volwassen 'bottlenose' of tuimelaar (Tursiops truncatus) aapt één van de duikers na terwijl zijn maten gretig poseren voor een selfie. Ik zie een fotograaf vloeken omdat zijn flitser niet afgegaan is; op het scherm is de 'shot of a lifetime' onderbelicht. Het mo-

Foto's (3): Laurent Schmitz.

Het is hier een echt haaienfeest. Alle soorten haaien passeren hier: zijdehaaien, zilverpunthaaien, Galapagoshaaien, hamerhaaien, ...

Zilverpunthaaien (Carcharhinus albimarginatus).

Een langstaart pijlstaartrog (Dasyatis longa).

Prachtig zo'n school vissen. https://tinyurl.com/Socorro2022

Video over 'Mantastic Socorro!'

del deelt zijn mening en gaat na een looping of twee opnieuw in exact dezelfde houding hangen voor een tweede fotoshoot! Ondertussen glimlacht een andere 'bottlenose' stralend naar m'n lens, op nog geen meter afstand van mijn Olympus, alsof hij beseft dat ik een 'fisheye' gebruik! Na de 'manta love' van de voorbije dagen voel ik me net een dolfijnenfluisteraar.

deco-ongeval

Na een uur komen we boven met een glimlach van oor tot oor, de dag kan niet meer stuk. Dan komen twee gespannen skippers ons met hun RiB's oppikken. We moeten meteen vertrekken: er is blijkbaar iets aan de hand met een duiker van ploeg 1. De Nautilus heeft al het anker gelicht, de matrozen takelen de RIB's bliksemsnel op. Op het duikdek ligt één van onze buddy's met een zuurstofmasker op. Ik zie zijn rechterbeen trillen, het ziet er echt niet goed uit. We horen dat hij onwel werd toen hij boven water kwam. Hij vertoont verlammingsverschijnselen en kan amper praten. We denken meteen aan een deco-ongeval. We hebben nu 17 duiken achter de rug, van om en bij de 30 m en met heel korte tussenpozen. De meeste passagiers zijn niet meer zo jong en niet iedereen is in topconditie. De duiken zijn bovendien lastig, met stroming, deining en vermoeiende transfers via de zodiacs. Waarom dit uitgerekend deze voorzichtige en ervaren Nederlandse duiker moet overkomen is voor ons een raadsel. Een logischere kandidaat was de jonge Amerikaan geweest die alle veiligheidsregels aan z'n laars lapt, alleen duikt, 'jojoot' zonder aandacht voor stijgsnelheid en iedereen verblindt met z'n videolampen. Dit ongeleide projectiel heeft dan ook nog eens alle geluk: walvishaaien, dolfijnen of manta's defileren

Een pijlstaartrog met wel een heel speciaal patroon. Voor fotograferen van het macroleven moet je niet op Socorro zijn, wel voor grote scholen vis, manta's, haaien,roggen, dolfijnen, ...

voor zijn lens! Op zo'n moment bekruipt je toch een Calimerogevoel. Het schip koerst nu op volle kracht naar Socorro, waar een kleine marinevoorpost gevestigd is. De militaire arts van het garnizoen is via satcom verwittigd, hij verwacht ons tegen de avond. We zullen twee prachtige duiken missen, maar dat is nu even het minste van onze zorgen. Op aanraden van de dokter dient de bemanning de patiënt aspirine en zuurstof toe. Vijf uur later gaat het beter met onze noorderbuur. Hij kan normaal praten en de verlamming ebt weg. Als we eindelijk Socorro bereiken, kan hij weer rondlopen en zijn de symptomen nagenoeg verdwenen. De arts oordeelt dan ook dat de Nautilus Explorer beter meteen naar Cabo San Lucas terugvaart, waar onze buddy in een ziekenhuis terechtkan voor verder onderzoek en verzorging.

bucketlist

De liveaboard zit erop, maar we blijven nog enkele dagen in Cabo San Lucas plakken. We beslissen om twee duiken in Cabo Pulmo aan de zee van Cortez te boeken, waar de kans bestaat om stierhaaien of Atlantische grondhaaien (Carcharhinus leucas) te zien. Zoveel geluk hebben we niet, maar we profiteren van de aangename, maar frisse duiken om een aantal nieuwe zeedieren aan onze lijst toe te voegen, zoals de karetschildpad (Eretmochelys imbricata), de 'bullseye stingray' (Urobatis concentricus) en de 'cownoserog' (Rhinoptera bonasus). Het water is hier slechts 19°C onder de sterke thermocline, maar wat een ongelofelijke visrijkdom! Net vóór onze transfer naar de luchthaven levert een laatste snorkeltrip vanuit Cabo San Lucas op zoek naar 'smooth hammerheads' of gladde hamerhaaien (Sphyrna zygaena) niet meer op dan enkele haaienvinnen aan de oppervlakte: brute pech! Toch was dit de reis van ons leven. Het heeft ons een kleine auto gekost, maar wat we gezien hebben blijft op ons netvlies gebrand. Er staan nog duurdere duikreizen op onze 'bucketlist', zoals de Galapagos, Isla del Coco of Raja Ampat, maar momenteel biedt Socorro ongetwijfeld de beste prijs-kwaliteitverhouding in de buitengewone categorie. Het is een risico, want het weer of de natuur werken niet altijd mee, maar als je de kans krijgt, niet twijfelen! Just do it! 

GREETJE BUYSSE

Wimpelvissen.

Foto's (3): Laurent Schmitz.

Een school horsmakrelen.

Een speelse tuimelaar (Tursiops truncatus).