Een dooie boel! (Dode oesters in het Grevelingenmeer Duikreis naar het zuiden van Egypte (The

Een dooie boel!

In het Grevelingenmeer is tachtig procent van de oesters dood. Voor de oesterkwekers betekent dit een economische ramp.

Dat de waterkwaliteit van het meer dramatisch slecht is, weten wij duikers al tientallen jaren. Na de afsluiting van de zee viel het getij en de doorstroming er volledig weg en ging het helemaal fout met het zuurstofgehalte in het water. Dieper dan 10 meter werd het een dooie boel. Toch konden er tot nog toe succesvol oesters worden gekweekt. Waarom gaat het dan nu helemaal mis?

We vroegen het even aan Jaap de Rooij van de Nederlandse Oestervereniging. "Naar mijn bescheiden mening hebben we in de Grevelingen op dit moment te maken met een cumulatief proces dat zich jaren geleden al heeft ingezet. Alleen hebben we naar mijn gevoel nu de grens bereikt en zal deze situatie niet gaan verbeteren als er niet snel sprake is van een grote doorstroming. Als ik de berichten mag geloven, zal deze verversing nog een groot aantal jaren op zich laten wachten. Op dit moment hebben we niet alleen te maken met een slechte waterkwaliteit maar, misschien daarmee samenhangend, komen er allerlei wieren voor die als het ware als een deken op de oesterpercelen liggen en daardoor de oesters verstikken. Als sector gaan we dit jaar zelf een bestandsopname op de percelen in beeld proberen te krijgen. Iedereen is op de hoogte van het ecologische en economische drama dat zich voordoet in de Grevelingen, maar ik zie op dit moment nog weinig of geen actie van de overheden die nu aan zet zijn. Als er geen verbetering optreedt dan is het wat de oesterkweek betreft einde verhaal”, weet Jaap te vertellen.

Bij Omroep Zeeland horen we hetzelfde. Oesterkweker Hans Nelis merkt op dat er een soort rood wier op de bodem ligt. Soms zitten de netten er helemaal vol mee. Mogelijk verstikt dat wier heel de boel. In de Oosterschelde komt dit wier eveneens voor, maar daar wordt het weggespoeld door het getij en de stroming.

Kees van Beveren, voorzitter van de Nederlandse Oestervereniging, maakt zich echt zorgen. Net als veel vissers hoopt hij dat het getij terugkomt in de Grevelingen. Daardoor zou het zuurstofgehalte ook veel beter worden. Een onderzoek naar een eventuele doorlaat in de Brouwersdam wordt waarschijnlijk eind dit jaar afgerond. Van Beveren denkt dat zo'n doorlaat de enige manier is om de oesters te redden. "Maar vooraleer die doorlaat er is, ben je sowieso vele jaren verder", zegt hij.

In Nederland worden oesters vooral gekweekt in de Oosterschelde en in het Grevelingenmeer. De temperatuur, de zuiverheid en het zoutgehalte van het water, de bodem en beschutte ligging maken de gebieden daarvoor geschikt. De gebieden worden gehuurd van de overheid. In de Grevelingen gaat het om 500 hectare en in de Oosterschelde om 1.550 hectare. Om oesters te kunnen kweken worden schelpen op de bodem gegooid, zodat oesterbroed zich daarop kan vestigen. Daar groeien dan weer grote oesters uit. De schelpen zijn jaarlijks een behoorlijke kostenpost voor de oesterkwekers. Hans Nelis heeft, net als een aantal collega's, dit jaar besloten om geen schelpen in te kopen om in het Grevelingenmeer te gooien. "Als alles dood is, kost het alleen maar een hoop geld en levert het niets op", jammert Hans.

Volgens de Nederlandse Oestervereniging is nog moeilijk te zeggen of consumenten straks ook gaan merken dat er minder oesters uit Zeeland zijn. "De Oosterschelde staat er heel gezond bij en daar zit de grootste voorraad oesters. Afhankelijk van de hoeveelheid oesters die daar ligt, merken we het wel of niet. Voor de sector is het wel een ramp", besluit Kees.

Wanneer je straks, na een duikje, een extra stop maakt in Yerseke voor 'Oesters & Bubbels', weet dan dat die oesters niet uit het Grevelingenmeer komen. Zolang de waterkwaliteit daar niet drastisch verbetert is er voor de oesterkwekers maar weinig reden om de kurk van een fles bubbels te halen.

LUC BEETS