Avatar: 'The Way of Water', letterlijk een adembenemende ervaring?

Velen onder ons zijn ongetwijfeld reeds het vervolg op James Cameron’s eerste Avatarfilm in de bioscoop gaan bekijken. Wie zou er als duiker niet graag in staat zijn in zijn onderwaterwereld rond te zwemmen? En dan nog het liefst zonder zware duikuitrusting maar – net zoals de personages uit de film – in apneu.

Toch is niet alles in deze 'blockbuster' fantasie, want de cast werd voor de opnames aan zware fysieke trainingen onderworpen, gaande van conditieoefeningen tot apneutrainingen. Op die manier werd het mogelijk om de scènes op te nemen in een watertank, in plaats van de beelden met een computer te moeten genereren. De vertolkers moesten zich immers zo natuurlijk mogelijk gedragen tijdens het duiken, denk maar aan open ogen en licht geopende mond.

De trainingen wierpen ongelooflijk hun vruchten af. Kate Winslet, in de rol van Ronal als matriarchale leidster van de Metkayina, presteerde het op een gegeven moment om 7 minuten en 14 seconden haar adem in te houden. Daarmee stootte ze Tom Cruise als vorige recordhouder van zijn troon. Tom deed voor 'Mission: Impossible –Rogue nation' een apneu van 6 minuten en 30 seconden. Kate komt echter nog niet in de buurt van de Servische vrijduiker Branko Petrović die op 7 oktober 2014 een officieel nieuw Guinness wereldrecord behaalde met een apneu van 11 minuten en 54 seconden! Hoe ongelooflijk deze prestaties al zijn, ze kunnen echter nog verbeterd worden. In de discipline van statische apneu met zuurstof mag er tot 30 minuten voor de recordpoging – je raadt het al – 100% zuurstof ingeademd worden. Op deze manier verbrak de toenmalige 56-jarige Budimir Šobat uit Kroatië op 27 maart 2021 alle records met een apneu van welgeteld 24 minuten en 37 seconden.

Leeftijd speelt dus duidelijk niet de belangrijkste rol. Dat zie je ook aan Sigourney Weaver, die op 73-jarige leeftijd de rol van Kiri – een 14-jarig meisje – toebedeeld kreeg in Avatar 2. Net zoals Kate Winslet volgde ook zij vrijduiktrainingen in onder andere Hawaï, Florida en Key West. Speciale technieken om de adem in te houden, werden dan weer aangeleerd door de Navy Seals. Ze kon haar oren bijna niet geloven toen de crew haar vertelde dat ze meer dan 6 minuten haar adem had ingehouden.

Verschillende elementen spelen een rol bij hoe goed je je adem kan inhouden. Cruciaal is de rol van zuurstof. Hoe meer zuurstof je lichaam kan opnemen en opslaan, hoe langer je zonder kan, logisch toch? Het longvolume bepaalt hoeveel lucht je in één keer kan inademen. De hoeveelheid rode bloedlichaampjes bepalen hoeveel zuurstof je uit de ingeademde lucht kan binden. De milt tenslotte is een bloedreserveorgaan dat bij samentrekking meer rode bloedcellen in circulatie kan brengen als dat nodig is. Dit kan gebeuren bij bloedverlies of een hoge zuurstofvraag, zoals bij sportieve prestaties. Volgens onderzoekers speelt de grootte van de milt dan ook een belangrijke rol in het apneuverhaal. De Bajau, een stam van zeenomaden in Zuidoost-Azië, duiken dagelijks in apneu tot wel 70 meter diep op jacht naar vissen en schelpdieren. Door natuurlijke selectie verkregen ze een ongewoon grote milt.

Een andere factor is de productie van koolzuurgas, dat zich bij het inhouden van de adem in het lichaam opstapelt in plaats van uitgeademd te worden. Hoe beter je lichaam daarmee om kan gaan, hoe beter je apneucapaciteit. Tot slot is er de zuurstof zelf die in de stofwisseling verbruikt wordt. Hoe relaxter je bent, hoe minder je verbruikt en hoe langer je de apneu kan volhouden.

Apneutrainingen zijn erop gericht om deze elementen te oefenen. Vandaar dat James Cameron – zelf een fervente vrijduiker trouwens – een beroep deed op de Amerikaanse marine als specialisten in deze discipline. Dat is voor ons waarschijnlijk niet weggelegd, maar als gewone stervelingen kunnen we gelukkig terugvallen op de op één na beste optie: de opleiding vrijduiken van NELOS. 

STEF VAN UFFEL

Close-up

Heremietkreeft (Nederland).

Fluwelen zwemkrab (Nederland).

Oceanische witpunthaai (Mexico).

Naam

Andy Lambert

Brevet/titel

Fotografiebrevet Club 2015

3*D DF1

Duikteam Medusa

Duikt sedert

Aantal duiken

Aantal fotoduiken

Duikplaatsen

Camera

600+ 300+

België, Nederland, Frankrijk, Spanje, Egypte, Thailand, Bonaire, Mexico

Olympus E-M5 MarkIII

Behuizing Nauticam

Lenzen

Flitsen

8 mm, 30 mm, 45 mm, 60 mm, 7-14 mm, 14-45 mm

Inon z330 + Marelux soft snoot, Backscatter MK1 + optical snoot

NIHIL

Oceanische manta (Mexico).

Tuimelaar (Mexico).

55 Jaar Geleden

uit Hippocampe nr. 19

Februari 1968

maar met een paritair bestuur van de twee gewesten, dat onder meer het beheer heeft over alle nationale commissies, d.w.z. het Duikonderricht, de Medische Commissie, de OWT-commissie, en met ons huidig tijdschrift, de Hippocampus opgesteld in de beide nationale landstalen.

René Crepin

35 Jaar Geleden

uit Hippocampus nr. 117 februari 1988 op een decompressieongeval wordt geschat op 0,009 % (DAN-Europe 1992). Een meer conservatief decompressieprofiel zal de kans op een ongeval niet noemenswaardig veranderen. (…)

De voornaamste risicosituaties die we uit de statistieken kunnen halen: diepe duiken, te hoge stijgsnelheid, het niet (correct) uitvoeren van decompressiestops, successieve duiken, multilevel/jo-jo duiken, stroming/ inspanning, koude, vliegen na duik.

Ludion II

De operatie Ludion II wordt geleid door COMEX (Compagnie Maritime d’Expertises). Twee duikers leefden gedurende 6 dagen onder een druk overeenstemmend met een diepte van 85 m in een caisson. Tweemaal per dag verrichtten ze twee uur werk onder een druk gelijk aan een diepte van 120 m. Er waren maar 103 minuten nodig om ze terug naar 85 m te brengen. De einddecompressie naar atmosferisch druk duurde 71 uur.

45 jaar geleden uit Hippocampus nr. 67 februari 1978

Bal der Voorzitters te Wépion

Dit eerste bal, geanimeerd door het orkest 'Les Frangins' besloot met een schitterend succes het jaar 20 van onze federatie. Talrijke duikers en duiksters, vergezeld van familieleden en vrienden, kwamen uit alle hoeken van België om hun clubvoorzitters te vieren (wij waren met bijna 700 …).

Bloso-Adeps-decreten verplichten de federaties zich te splitsen

Wat mij betreft en tot mijn spijt, ik ben voor het decreet, op één voorwaarde, welke mij volledig wettelijk schijnt, dat BEFOS-FEBRAS behouden blijft als het overkoepelend nationaal en internationaal orgaan,

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 217 februari 2008

Erkenning door Bloso

Na opnieuw en tijdig onze aanvraag om erkenning ingediend te hebben, werden wij opnieuw uitgenodigd om te verschijnen voor de Erkenningscommissie. Vanzelfsprekend hebben wij terug dezelfde uitgekiende delegatie gestuurd, die ons vorig jaar een starttoelage bezorgde: onze voorzitter van de Sportcommissie, Fons Volkers – de diplomatie; onze penningmeester, Eddy Tambuyser – de deskundigheid; onze ondervoorzitter, Monique Demoustier – de charme. Het resultaat is dat de Minister ons Erkenningsbesluit ondertekende na gunstig advies van de Hoge Raad voor de Sport.

Jozef Van den Berghe, Voorzitter NELOS

25 Jaar Geleden

uit Hippocampus nr. 167 februari 1998

Nieuwe inzichten over decompressie

Duiken is en blijft een veilige sport. De kans

Reacties na Boulouris

Wat mij het meest is bijgebleven van de Stages is dat enorme gevoel van groepsvorming dat plaats vond. Ook al is de beoordeling uiteindelijk individueel, er werd stevig beoordeeld hoe iedereen optrad in relatie tot de groep. De opzet was geheel en al gericht op werken in groepen en verantwoordelijkheid naar elkaar.

John Geurts Voorzitter NOB

Project Duiktank Zwevegem

De vzw Transfo heeft als opdracht de vroegere elektriciteitscentrale van Zwevegem een nieuwe bestemming te geven. WEVOS-NELOS werkte een project uit waarbij een gedeelte van de site bestaande uit drie opslagtanks, omgebouwd kon worden tot een duiksite met een duiktank, waarvan de inhoud overeenkomt met de inhoud van 10 Olympische zwembaden.