IZEN
2016
Magazine
n e v e l j i W n o z e d van EEN ZONNEPANEEL
IZEN IS DE
VOOR DE STAD
GROOTSTE!
HAAL HET MAXIMUM
DE STAD VAN DE
UIT JE INSTALLATIE
TOEKOMST
HOERA, WEER EEN
JAAR WIJZER!
In 1987 installeerden de medewerkers van IZEN hun eerste zonneboiler. Die doet het vandaag nog altijd prima. Van duurzaamheid gesproken! Enkele jaren later volgenden ook de zonnepanelen en warmtepompen. IZEN energy systems is 100% Belgisch en telt zo’n 85 medewerkers. Kwaliteit staat bij IZEN centraal. Al onze producten doorlopen een streng selectieprogramma. Via controles in de fabrieken zien we er nauw op toe dat onze kwaliteitseisen gerespecteerd worden. Zo ben je zeker van een duurzame en betrouwbare installatie!
2
WELKOM
Een zonnige zaterdagochtend op de Antwerpse ring, ik zoef over de weg met mijn bolide. Een reclameboodschap weerklinkt door de radio, van het Nucleair Forum, zo blijkt: “Als het geen C0² is, wat is dan de rook die uit de kerncentrale komt? Heel simpel. Waterdamp.” Wow! Kernenergie wordt hier zomaar even voorgesteld als oplossing voor het CO² probleem. Is het dat ook? Natuurlijk niet.
energy systems
Na de reclame galmen The Opposites door mijn luidsprekers met het nummer: ‘Het licht gaat uit vannacht.’ Die titelsong past perfect bij de reclameboodschap van daarnet. De kapitaalkrachtige lobby die ons wil doen geloven dat kernenergie dé oplossing is voor de klimaatopwarming, probeert ons immers ook al een tijdje bang te maken voor stroomtekorten. Gaat dan straks het licht uit in Vlaanderen? Natuurlijk niet!
COLOFON
Zalig, zo’n rustige zaterdag. Ik geef een tikje aan mijn versnellingspook en mijn bolide shift een trapje hoger. Ik schiet vooruit, maar hoor enkel de luchtverplaatsing. Geen grommende motor, geen uitstoot. Een elektrische wagen, een droom! En de elektriciteit nodig voor mijn auto? Die haal ik gewoon uit de zon, met mijn hoog efficiënte zonnepanelen.
Verantwoordelijk uitgever: Kris Duchesne Hoeksken 56, 2275 Lille
Wacht even! Nieuws op de radio, ik draai het volume wat luider.
Coördinatie: Jelle Henneman
“Een aantal visionaire ondernemers als Bill Gates, Richard Branson, Mark Zuckerberg hebben een coalitie gevormd om een volledige shift naar hernieuwbare energie mogelijk te maken.
Redactie: Jelle Henneman Pieter Callebaut Jolien Lynen Joke Lammens Vormgeving en fotografie: Joke Lammens Contact: IZEN, Hoeksken 56, 2275 Lille info@IZEN.eu - www.IZEN.eu 0032 (0)14 55 83 19
Dat is pas reclame. Het kruim van onze wereldeconomie kiest resoluut voor een duurzame oplossing. Hoezo, overschakelen op hernieuwbare energie is naïef? Dit nieuws tovert een brede glimlach op mijn gezicht. We komen er wel! Met IZEN kozen we al in 1987 voor het toepassen van enkel hernieuwbare energie technologieën. Wij leven al 28 jaar van de zon! Ben jij klaar voor shift? Natuurlijk! Zonnige groeten, Kris Duchesne Managing Director IZEN
3
Hoe zorgt een IZENWARMTEPOMPBOILER voor jouw warm water? € 2780 75 % energie uit de lucht
25% energie uit het stopcontact
incl. 6% BTW incl. plaatsing
enkel sanitair warm water
prijs 200 L. - BTW-tarief 6% voor woning ouder dan 10 jaar
WARMTEPOMPBOILER
max. 1920 mm hoog
energiefactuur
max. 650 mm breed
TIP
comfort
1 kWh elektriciteit
KLASSIEKE BOILER 1 kWh elektriciteit
60% minder CO2
3,5 kWh warmte
1 kWh warmte
bespaar tot 70% elektriciteit
▸De energie uit het stopcontact kan ook gratis van de ZONNEPANELEN komen! ▸Koppel een IZEN ZONNEBOILER aan je warmtepompboiler en ontvang ook subsidies! Lees zeker ook op pagina 12: “Zonnepanelen zijn maar het begin.”
4
INHOUD
+11%
6
9
10
STADSPANEEL
DE ZON ZINGT
IZEN IS DE GROOTSTE
HET HOOGSTE RENDEMENT
HET KLANKENBOS WORDT 10
28 JAAR GROENE INNOVATIE
12
16
18
WAT NA ZONNEPANELEN?
VAN ZETEL TOT ZON
DE STAD VAN DE TOEKOMST
VAN BOILER TOT TESLA
EEN OFFERTE IN EEN MUISKLIK
HOE LEVEN WE MORGEN SAMEN?
22
26
28
ALLES OVER HET PANEEL
ELEKTRISCH RIJDEN
GROEN LEVEN
HAAL HET MAXIMUM UIT JE INSTALLATIE
DE DOORBRAAK STAAT VOOR DE DEUR
DE IZEN-TIPS!
5
eel
an nnep
k zo assie l k en an e d r an oie en d aneel g o > mo erm ep eer v w zonn n m 0 % look een ligge e > 11 ssiek 26 rt j wa bi kla en z ichter r e d ie kad arte cellen d w z > de door
JA SOLAR DAAGT SUNPOWER UIT MET PERCIUM
EEN ZONNEPANEEL VOOR DE STAD Voor wie een klein dak heeft, is het rendement van zonnepanelen uiterst belangrijk. Voor die grotere opbrengst betaalde je echter een fikse meerprijs. Tot nu. Met een nieuwe spiegeltechnologie kunnen met name stadsbewoners heel wat meer uit hun installatie halen.
6
Laat ons eerlijk zijn: groene stadsbewoners zijn met recht en reden jaloers op de huizeneigenaars in de rand en op het platteland. De uitgestrekte daken die ze daar aantreffen, bezaaid met zonnepanelen, zijn zelden te vergelijken met het dak van hun eigen stadswoonst. Kan een gezin buiten de stad met zo’n 15 panelen gemakkelijk voorzien in hun volledige stroomverbruik, dan is daar in de stad doorgaans geen plaats voor. Daar is zonne-energie een middel om een deel van het elektriciteitsverbruik te vergroenen, waarbij elke meter telt. Maar net daar heeft een Chinees bedrijf wat op gevonden! Als meters tellen, wordt het rendement van elke zonnepaneel apart des te belangrijker. Er bestaan al langer panelen die meer stroom opwekken dan wat gemiddeld is, maar de prijs daarvan is altijd zo hoog geweest dat het gewonnen rendement werd tenietgedaan door de meerkost van het paneel. Tot nu dus. Het Chinese bedrijf JA Solar, waar IZEN al jaren mee samenwerkt, stelde onlangs een nieuwe, interessante reeks panelen voor. Vroeger produceerden Chinese bedrijven enkel zo goedkoop mogelijke zonnepanelen. Maar sinds Europa een minimumprijs heeft ingevoerd, om de concurrentie met Europese producenten wat te verzachten, zetten ook de Chinezen in op betere technologie. JA Solar verbaasde iedereen met een betaalbare vorm van de zogenaamde PERCtechnologie. Zulke panelen wekken heel wat meer elektriciteit op, en dit keer tegen een zeer beperkte meerkost. Ideaal voor mensen met een kleiner dak.
Deze panelen leveren het hoogste betaalbare rendement op de markt SPIEGELPANEEL
‘Het rendement van een zonnepaneel hangt af van de hoeveelheid licht dat de zonnecellen kunnen omzetten in stroom’, legt Roel Stessens uit. Stessens is hoofd Engineering bij IZEN, én zelf een stadsbewoner. ‘Helaas passeert heel wat licht door zonnepanelen zonder dat het de cellen activeert. Dat komt door het lichtspectrum, waarbij blauw of violet licht veel gemakkelijker elektriciteit opwekt dan rood licht, zoals je dat bijvoorbeeld ’s ochtends en ’s avonds kan zien. Wat PERC-technologie nu doet is simpelweg een spiegeltje monteren op de achterkant van een zonnepaneel, waardoor het licht terug in de richting van de zonnecellen wordt gereflecteerd. Op die manier blijft bijvoorbeeld roder licht langer in het paneel hangen, wat de kans groter maakt dat de zonnecellen het oppikken.’ De voordelen zijn aanzienlijk, leert een vergelijking met de klassieke blauwe zonnepanelen die werden aangeboden. 7
EEN ZONNEPANEEL VOOR DE STAD
‘Ik heb net een huis in de stad gekocht, en ik weet het wel zeker: ik leg deze panelen met PERC-technologie.’ Roel Stessens, hoofd Engineering IZEN
Mensen kunnen kiezen tussen blauwe en zwarte panelen, met een vermogen van 260 wattpiek (Wp). Bij deze keuze komt nu ook het nieuwe PERC-paneel bij, met een vermogen van 290 Wp voor dezelfde paneelafmeting of dik 10% meer. ‘Voor iemand met een kleiner dak is dat ideaal’, kadert Stessens. ‘Stel dat je slechts plaats hebt voor 5 panelen, dan wek je met de gewone panelen 1170 kilowattuur (kWh) per jaar op. Met de Percium-panelen wordt dat 1305 kWh. Dat is significant meer. Bovendien blijken de PERC-panelen ook beter te werken in condities verschillend van de standaard testcondities. Ze worden namelijk minder warm dan de gemiddelde panelen, wat beter is voor een zonnecel. Hoewel die werkt op de zon, heeft een cel ironisch genoeg immers behoefte aan koelte. De meeropbrengst is dan ook nog wat groter dan wat je zou verwachten op basis van enkel het hogere vermogen.’
HOOGSTE RENDEMENT
Natuurlijk staat daar een meerprijs tegenover, maar die is zoals gezegd beperkt. En onbestaande op langere termijn. Tegenover de blauwe panelen is het PERC-paneel 50 euro (excl. BTW) per stuk duurder. Het hogere rendement maakt dat echter ruimschoots goed. Brengt een installatie van twaalf blauwe zonnepanelen op 25 jaar tijd netto 7771,71 euro op, dan wordt dat er 9721,69 euro met de PERCIUM’s. ‘De PERCIUM-panelen bieden vandaag simpelweg het hoogste betaalbare rendement op de markt’, vat ingenieur Roel Stessens samen. ‘Ik heb net een huis gekocht in de stad, waar ik nu zonnepanelen op wil leggen. En ik weet het wel zeker: ik leg die!’ # (jh) 8
Roel Stessens hoofd Engineering IZEN
LUISTER NAAR HET LICHT
De Belgische kunstenares Laura Maes (foto Sara Anke Morris)
KLANKENBOS Er ritselt meer in de Limburgse bossen dan bladeren. Het Klankenbos in Neerpelt brengt tussen de bomen verschillende interactieve geluidskunstwerken samen. Je kan er sinds kort ook uitblazen op een gloednieuwe en mysterieuze zitbank. Die zet jouw bewegingen om in klank, dankzij zonne-energie uiteraard. Een bonte verzameling van vreemde, vertrouwde en natuurlijke geluiden, midden in een bos. Zo’n unieke klankenbelevenis vind je op geen enkele andere plek in Europa. En als je goed luistert, kan je door de geluiden heen tegenwoordig ook ‘Hoera!’-geroep horen, want het Klankenbos wordt 10 jaar. Die verjaardag was de aanleiding voor de opening van een speciale zitbank, met de naam Liglicht. Even uitrusten aan de rand van het Klankenbos zal nooit meer hetzelfde zijn. Geluidskunstenares Laura Maes, die Liglicht ontwierp, liet zich inspireren door haar liefde voor klanken en experimentele muziek. Wanneer we plaats nemen op de gladde rechthoek ontsnapt er een ruisend en golvend geluid langs de zijkant van de bank. Het zijn voorbijrazende auto’s en synthesizerklanken, vernemen we. Laura nam de klanken op aan de weg die langs het bos loopt en vervormde ze tot mooie klanken. Daardoor ontstaat er een harmonieus geheel met de echte geluiden in
de buurt. We schuiven wat opzij, verleggen een hand en gaan languit op de bank liggen, allemaal verandert het de klanken en hun intensiteit. Door met verschillende personen tegelijk te bewegen, creëer je je eigen geluidsorkest. De bank staat in een speeltuin aan de rand van het Klankenbos, daardoor worden ook onvoorbereide kinderen en ouders verrast. Maar hoe laat je een bank op een afgelegen terrein zo’n speciale klanken produceren? Omdat er geen energievoorziening is op de plek, kwam Laura al snel bij zonne-energie terecht. De zwarte zonnepanelen die ze van IZEN energy systems kreeg, verwerkte ze volledig in de bank. Wie zich nu in de speeltuin neerploft, zit bovenop de panelen. Het concept zit technisch goed in elkaar: De zonnepanelen wekken energie op die gebufferd wordt door batterijen. Omdat het niet haalbaar was de geluiden te laten bepalen door hoeveelheid licht die op de zonnepanelen zelf valt, zorgen 18 extra lichtsensoren voor de klankencombinatie. In de zijkant van de bank zitten luidsprekers die de geluiden verspreiden. Wat je er mee doet, kies je zelf: spits je oren, kom tot rust of experimenteer.
Tip! Om de geheimen van het Klankenbos te ontdekken, wandel je het bos gewoon gratis binnen of maak je een afspraak met een gids. Zzzoef naar www.musica.be/nl/klankenbos # (jly) 9
Best OF
-1987-
IZEN IS DE GROOTSTE! Wat in 1987 ooit begon als een project van een paar groene jongens, tussen hun betogingen tegen kernwapens in, is vandaag een trots bedrijf geworden dat zich internationaal kan meten met de besten! In BelgiĂŤ zijn we de grootste installateur van zonnepanelen, maar ook over de grenzen rijgen we de records aan elkaar.
10
FACTS
energy systems
FIGURES
100% BELGISCH De afgelopen 28 jaar zijn voorbijgevlogen! Gemakkelijk is het niet altijd geweest, maar we zijn blij dat we ons vandaag in de internationale voorhoede bevinden van de zonne-energiemarkt. En dat voor een kmo met 59 werknemers uit het Kempische Lille! Die hebben samen afgelopen jaar zomaar even 2 MW aan zonnepanelen gelegd. Op 1.200 daken van huizen kwam IZEN langs, goed voor bijna een vijfde van de hele sector. Bovendien krijgen we hetvertrouwen van een resem bedrijven, die
allemaal kiezen voor groene energie (zie hiernaast). In België maken die cijfers van ons de grootste. Maar ook internationaal kennen ze IZEN intussen. In Nederland bouwden we dit jaar het grootste zonnepanelenpark van het land: 7 voetbalvelden en bijna 10.000 zonnepanelen groot. In Groot-Brittannië staan 2 projecten van samen 7 MW in de steigers. Zelfs in Chili tekenden we voor het grootste zonnepark van heel ZuidAmerika, in het midden van de woestijn!
IZEN HIT LIST
FOCUS ON QUALITY
LONG STORY SHORT 1987
1999
2001
oprichting
start
IZEN kantoor
IZEN
warmtepompen
in Lille
2006
2009
330 zonne-
23 520 zon- IZEN behaalt
panelen voor nepanelen in Dexia
HeusdenZolder
2011 ISO 9001
2012
2015
2016
IZEN viert
7 voetbal-
zonnepanelen
25-jarig
velden zon-
bestellen van-
bestaan
nepanlen in
uit je zetel!
Nederland
8,5
score van onze klanten IZEN kreeg de hoogste score ooit voor een eerste deelname aan een groepsaankoop!
“Ik ben in de wolken over de service van IZEN. Correct en vriendelijk, ik heb spijt dat ik niet vroeger zonnepanelen heb gelegd!” Patrick Bouvez, ondernemer
# (pc) 11
ZONNEPANELEN produceer je eigen elektriciteit offerte en afspraak via IZEN-zonnepanelen.be
financieel rendement
ZONNEBOILER gratis sanitair warm water
1 paneel = -1 E-peilpunt
+/-
55%
van warm water behoefte
premie 2016 netbeheerder max € 2 750
60% minder CO2 = 18.000 km rijden / jaar
WARMTEPOMPBOILER sanitair warm water
ISOLATIE
Hou de warmte in je woning 12
bespaar tot 70% elektriciteit
Energiefactuur
Comfort
Stap voor stap groener
ZONNEPANELEN ZIJN MAAR HET BEGIN Zonnepanelen op je dak zijn dan wel een geweldige investering, ze zijn ook maar het begin van wat potentieel een veel langer hernieuwbaar traject kan worden. Zie het als een verslaving aan groen en zon. Eens je merkt hoe leuk het is om nu op eigen energiebenen te staan, kriebelt de drang naar meer. Alvast een voorsmaakje! › 13
ZONNEPANELEN ZIJN NOG MAAR HET BEGIN
WARMTEPOMP
Van warm water is het maar een kleine stap naar een warm huis, al is het deze keer zonder hulp van de zon. Dat is perfect mogelijk met een warmtepomp, die werkt zoals een koelkast, maar dan omgekeerd. Bij een koelkast wordt de warmte van binnen naar buiten geleid. Een warmtepomp werkt net omgekeerd. De warmte uit de lucht en de grond wordt via het verwarmingssysteem naar de woonkamer geleid, door de damp van een koelvloeistof zodanig te verdichten dat het thuis lekker warm wordt. Je kan zelfs je radiatoren behouden, als je tenminste niet kiest voor vloerverwarming.
+/-
55%
van jouw warm water behoefte
ZONNEBOILER
Dat de zon stroom opwekt is fantastisch, dat ze ook warmte kan voorzien is eigenlijk nog veel logischer. Nu alle elektrische apparaten op hernieuwbare energie draaien is het de beurt aan de verwarming op gas. Sanitair water laten opwarmen door de zon is dan een ideale eerste stap. Een zonneboiler bestaat uit een zonnecollector op het dak, die hete vloeistof naar een opslagvat stuurt waar water voor douche, bad en zelfs vaatwasser wordt opgewarmd. Op die manier kan je jaarlijks de helft tot 65% van je warmwaterfactuur besparen. Dat lijkt misschien ingenieus, maar het exemplaar dat IZEN 28 jaar geleden plaatste, als een van de eerste projecten, van het bedrijf werkt nog steeds geweldig.
WINDMOLEN
Ook voor mensen die niet genoeg hectaren grond aan hun kasteel hebben om een echt grote windturbine te zetten, kan windenergie een mogelijke aanvulling zijn op hun hernieuwbare stroomproductie. Al hangt het er volgens studies wel sterk van af waar ze dan wonen. Er bestaan micro-windmolens voor daken van huizen in de stad, maar die wekken bijzonder weinig stroom op. Dan zijn de middelgrote turbines, met een hoogte tussen 10 en 15 meter, een meer haalbare optie. IZEN installeerde er enkele maanden geleden nog een als sluitstuk voor een volledig energieneutraal melkveebedrijf, waar leerlingen landbouwtechniek uit Stabroek al van jongs af vertrouwd geraken met de nood aan
Van warm water is het maar een kleine stap naar een warm huis.
groene energie. Die kleine windmolen heeft een vermogen van 3,5 kW en produceerde op een half jaar al 2000 kWh aan stroom. Niet alle plaatsen in Vlaanderen zijn even geschikt, zelfs niet voor zo’n middelgrote turbine. Wie erover nadenkt, moet nagaan hoe sterk de lokale gemiddelde windsnelheid is. Bovendien moet er een vergunning voor aangevraagd worden. Lukt het niet, dan zijn energiecoöperaties altijd een goed idee. In dat geval leggen mensen samen om een volwaardige windturbine te plaatsen, bijvoorbeeld nabij hun wijk, en is er meer dan voldoende stroom voor iedereen.
WARMTEPOMPBOILER
De techniek om warmte zoals een soort omgekeerde koelkast te onttrekken aan de lucht en de grond van buiten werkt ook perfect om sanitair water te verwarmen. Bovendien hebben slimmerds ook een combinatie gevonden met een zonneboiler. In dat geval werken een warmtepompboiler én een zonnecollector op het dak samen, om een maximaal deel van de energiefactuur te besparen. En jou alle warmte te geven die je gewoon bent. Innovatiever wordt het niet. 14
TESLA-SPEELTJES
Mocht stroom ooit gemakkelijk en goedkoop kunnen worden opgeslagen, dan komt de hele wereld prompt toe met hernieuwbare energie. Helaas: batterijen zijn vandaag technisch beperkt en vooral erg duur. Maar dat kan erg snel veranderen. Elektrische wagenconstructeur Tesla onthulde dit jaar al de Powerwall, een huisbatterij die ongeveer 3000 euro kost en daarvoor een garantie van 10 jaar meekrijgt. Met zo’n ding kan je de zonnestroom van overdag ’s nachts gebruiken. Of andersom: de goedkopere nachtstroom overdag inzetten. Om helemaal af te koppelen van het stroomnet zal ook dit speeltje niet genoeg zijn, maar met de technologische vooruitgang kan dat binnen enkele jaren al helemaal anders zijn. Overigens is het niet toevallig dat net Tesla met zo’n nieuwigheid aankomt. Want wat zijn elektrische wagens anders dan één grote batterij in de garage? Vandaag komen ze nog niet al te ver, maar ook dat kan binnenkort weer anders zijn. Ogen openhouden!
Wat zijn elektrische wagens anders dan één grote batterij in de garage?
Energie-coöperaties zijn altijd een goed idee, zelfs voor een wijkwindturbine.
EEN GROENE STROOMLEVERANCIER
Volledige energie-onafhankelijkheid is natuurlijk mogelijk, maar voor de meeste mensen blijft het moeilijk. Enkel een passiefhuis met een resem duurzame energie-opwekkers en batterijen maken een volledig afscheid van de rest van de wereld mogelijk. Zorg er dus voor dat wat je nog aan energie van het net haalt, ook groen wordt geproduceerd door de leveranciers. Dat is niet zo eenvoudig als het op het eerste zicht lijkt. Greenpeace ging recent na hoe duurzaam zo verkochte groene stroom echt is. Volgens de milieu-organisatie is bijvoorbeeld palmolie, dat gebruikt wordt als biomassa voor groene stroom, helemaal niet duurzaam door de massale ontbossing die er voor nodig is. Ook grote stuwdammen zijn zelden goed nieuws voor het leefmilieu, hoewel ze wel hernieuwbare energie leveren. In ons land krijgen enkel Wase Wind, Energie 2030 en Ecopower een echt groen certificaat van Greenpeace.
1 Energiebesparing 2 ISOLATIE
3 Hernieuwbare energie
Isolatie is vandaag stilaan even afgezaagd als ingeburgerd, maar nog steeds is niets efficiënter om energieverbruik te vergroenen. De regels zijn duidelijk: hoe meer isolatie, hoe minder energie je verbruikt, en dus weer moet opwekken. Van ramen over spouwmuren tot daken, alles wat geen passiefhuis is kan beter geïsoleerd worden. Al moet je opletten dat de investeringen voor extra isolatie de daling van je energieverbruik niet overstijgen. En dat eens je in een perfect geïsoleerd huis woont, er genoeg verluchting overblijft om de luchtkwaliteit te bewaren.
# (jh)
15
VAN JE ZETEL DE ZON IN k, je da n a v op: ngen fmeti ting, en h a e D “ ich ar!� indr l kla a de w s i ferte de of
16
Zonnepanelen koop je gewoon online!
Zonnepanelen bestellen is nog nooit zo gemakkelijk geweest als vandaag. Met de nieuwe tool van IZEN weet je in een handomdraai of zonne-energie ook voor jouw huis de beste oplossing is. Daarmee zijn we de snelste installateur van het land!
www.izen
-zonnepa
nelen .be
Kom, je zou al in de zetel moeten liggen! Groenestroomcertificaten, omvormers, terugverdientijden en terugtellende meters – wie voorzichtig denkt aan zonnepanelen, wordt doorgaans gebombardeerd met een resem ingewikkelde termen, die alle zin in zon op het dak prompt ontnemen. Terwijl het eigenlijk heel eenvoudig is. De investering en de prijs van de installatie van de panelen liggen vast. En zonnepanelen zijn intussen ingeburgerd genoeg om te weten wat de gemiddelde opbrengst ervan is, zelfs in dit regenachtige Belgenland. Daarom hebben we bij IZEN beslist om jullie zelf alle nodige tools in handen te geven om te beslissen of je ook zonnepanelen wil aanschaffen. Vanuit je zetel, zonder verkoopspraatjes of ingewikkelde berekeningen. Wie naar www.izen-zonnepanelen.be surft, weet voortaan in een handomdraai hoeveel de zonnepanelen op zijn of haar dak zouden kosten, en wat ze opbrengen. Precies. Het enige wat we nodig hebben zijn de afmetingen van het dak, hoe schuin het is, en waar het zuiden ligt. Op basis daarvan berekent onze nieuwe online tool hoeveel panelen er op het dak kunnen en wat de netto-opbrengst is van de installatie op 25 jaar tijd. Heb je via een groepsaankoop van de overheid of het werk recht op een scherpe prijs, dan voer je de kortingscode gewoon in. En om te bewijzen dat het resultaat geen loos cijfer is, krijg je meteen een offerte gegenereerd. Niemand op de Belgische markt doet dat sneller. Bevalt de offerte, dan maak je via dezelfde tool meteen een afspraak met onze inspecteur, die de gebruikte gegevens komt overlopen. Hop, en er staat meteen een installatiedatum klaar. Zonnepanelen installeren was nooit zo gemakkelijk, net omdat je alles in de hand hebt. Kom, je zou al in de zetel moeten liggen! # (jh)
17
De stad van de toekomst
18
“SAMEN LEVEN WORDT HECHTER” Niet heel lang geleden stonden toekomstbeelden in het teken van automatisering en voedsel uit tubes. Vandaag draaien ze om het nieuwe samenleven. Kleiner en hechter gaan we dat doen. “De toekomst wordt geen verderzetting van het heden.”
Geen vijf jaar geleden maakte de Belgische toparchitect Vincent Callebaut internationaal furore met tot in detail uitgewerkte modellen voor enorme torens waarin duizenden mensen in de toekomst zouden gaan wonen, werken en leven. Samen. Het opzet was om gemeenschappen te creëren die zelfbedruipend waren. In de torens was naast woningen, supermarkten en kantoren veel plaats behouden voor gemeenschappelijke groene ruimtes waar de bewoners konden wandelen, sporten en – vooral – ook hun eigen voedsel verbouwen en energie opwekken. Zeker Dragonfly maakte indruk, gesitueerd in een toekomstig New York, waar 50.000 mensen konden wonen in een gebouw van 700 meter hoog en 132 verdiepingen, met 28 landbouwvelden en genoeg windmolens en zonnecellen om geen druppel olie nodig te hebben. Een stadsboerderij noemt hij het zelf, in het midden van Manhattan. Het waren theoretische bouwsels, technisch mogelijk maar bijzonder futuristisch, en zelfs voor de believers waren ze maar weggelegd voor een verre toekomst. Ook hij maakte in een interview in 2010 slechts voorzichtig gewag van een enkele opdracht die hij kreeg om ook in het echt zulke projecten te gaan bouwen.
Vandaag ziet het plaatje er al helemaal anders uit. Zeker in Azië vonden zowel overheden als ontwikkelaars namelijk dat Callebauts ideeën een goede oplossing waren voor hun enorme bouwwoede. Kuala Lumpur bestelde een soort Dragonfly, en de komende jaren zullen er woontorens verrijzen in Taiwan en China die enkele jaren geleden nog pure science-fiction leken. De toekomst heeft ons in snel tempo ingehaald. Volgens de 36-jarige Callebaut, niet toevallig een nobele onbekende in ons land, loopt Europa achter. “Onze ontwerpen krijgen veel minder weerklank in Europa dan in de nieuwe groeilanden”, zei hij in Vacature. “Niet dat Europa zich niet vernieuwt, maar trager en vooral via de gevestigde waarden. Je moet je hier volledig bewezen hebben, voor je de kans krijgt iets nieuws te presenteren. In het buitenland word je sneller ernstig genomen.” Maar ook hier wordt stilaan duidelijk dat zijn ogenschijnlijke droombeelden sneller werkelijkheid zullen worden dan we wel dachten. Misschien niet in het soort megalomane projecten uit zijn hoofd – de ontwikkeling van steden heeft in Europa een veel langere geschiedenis en dus ook meer 19
›
In Taiwan en China verrijzen er woontorens die enkele jaren geleden nog pure science-fiction leken. beperkingen dan in de opkomende economieën van Azië – maar wel in de manieren waarop ook onze stadsbewoners in de toekomst zullen samenleven. Dirk Holemans, coördinator van de groene denktank Oikos, maakte er samen met twintig onderzoekers een boek over: ‘Mensen Maken de Stad, bouwstenen van een sociaalecologische samenleving’. En zoals de economische opgang van landen als China daar de ontwikkeling van nieuwe samenlevingsvormen in een stroomversnelling bracht, zo is het volgens Holemans de economische crisis in Europa die ook ons doet nadenken over een nieuw idee van gemeenschap.
Collectieve actie “Het sluimerde natuurlijk al langer, maar de crisis van de afgelopen jaren heeft voor vele mensen een echt schokeffect gehad. De euro stond plots ter discussie, zelfs de Europese Unie. Maar het ging veel verder. De dominante boodschap dat je met een diploma en een goede job alles kon kopen wat je wilde, dat heeft een enorme deuk gekregen. Het heeft de afgelopen decennia altijd over het individu en zijn of haar koopkracht gegaan, en met de crisis spatte dat veilige beeld uit elkaar. Het besef dat de toekomst geen verderzetting zal zijn van het heden is stilaan aan het doordringen. De staat die garant staat voor de sociale zekerheid heeft aan geloofwaardigheid ingeboet. Mensen beseffen meer en meer dat ze het weer zelf zullen moeten doen. We hebben de collectieve actie herontdekt, door de crisis. Als ik met mensen die jong waren in ‘68 praat, zien zij daar geen nieuws in, maar we waren dat wel kwijt. Overal, en zeker in de steden, zie je groepen van mensen die van onderuit nieuwe regels aan het opstellen zijn van wat goed leven vandaag en morgen betekent.” Holemans noemt het een “low budget hoge kwaliteitsstad”, waar mensen niet langer samenvallen met wat ze kunnen kopen. “Je ziet her en der allerhande initiatieven opkomen: repair cafés waar mensen samenkomen om dingen die stuk zijn te herstellen, fietskeukens die herstellingen en horeca combineren, gemeenschappelijke stadslandbouw, voedselteams die samen eten aankopen bij lokale producenten, plukboerderijen waar je met een abonnement zelf groenten en fruit kan bekomen, platformen waar kleding geruild wordt, … Allemaal zaken waarbij levenskwaliteit wordt losgekoppeld van koopkracht.” Het zijn kleine projecten, maar ze krijgen wel degelijk navolging op een hoger niveau. Op economisch vlak duiken steeds vaker ondernemers op die de maatschappelijke meerwaarde van hun activiteiten even belangrijk vinden als de economische. En stedelijk beleid wil steeds vaker ondersteunend werken voor lokale initiatieven, in plaats van zelf te gaan trekken - “co-creatie” noemt Holemans dat. “We zijn te lang gewoon geweest dat ofwel de overheid ofwel de markt wel voor de oplossingen zou zorgen. 20
Terwijl het middenveld, wijzelf dus, even belangrijk is. In Gent zie ik als gemeenteraadslid (Groen) dat die nieuwe vorm van samenwerking tussen beleid en het stedelijk middenveld echt werkt.” Niet dat Holemans een of ander anarchistisch ideaal voorstaat. Een overheid blijft natuurlijk nodig, al is het wel de vraag welke overheid. “Je ziet dat de nationale overheid steeds minder de vinger aan de pols heeft. Enerzijds krijgt Europa steeds meer te zeggen, anderzijds de stedelijke regio’s. Kijk naar de klimaatonderhandelingen van Kopenhagen en Warschau, die een totale flop waren. De natiestaten konden daar geen compromis vinden, maar tegelijkertijd zijn er heel wat stedelijke regio’s die dan maar zelf een ambitieus klimaatbeleid op poten hebben gezet. Leuven en Gent in eigen land, Kopenhagen zelf, Freiburg in Duitsland, … Het klinkt misschien wat populistisch, maar de Wetstraat weet niet wat er in de stadsstraat omgaat.”
Sterrenstad Als er één onderwerp is waarrond zulke nieuwe verbanden van burgers opgang maken, dan wel energie. In elke provincie, ten noorden of zuiden van de taalgrens, zijn er verschillende coöperatieven van vaak honderden mensen die geld samenleggen om te investeren in energiebesparende of -opwekkende installaties, tot gemeenschapswindmolens toe. Van EnerGent over Beauvent tot Rescoop, dat verder vertakt over heel Europa, overal zoeken inwoners elkaar op om samen de toekomst in handen te nemen. Dat is ook onvermijdelijk in de stad van de toekomst, waar we weer dichter op elkaar zullen wonen. “Er komt op 30 jaar een miljoen Belgen bij, met uitschieters in steden als Antwerpen en Gent. Als we dat blijven aanpakken zoals vandaag is het om zeep. De stad van de toekomst is een sterrenstad, met verschillende punten waar burgers samenkomen, in plaats van de huidige olievlek, waarbij de stad uitdijt vanuit dat ene centrum.” Of die verschillende punten aan de ster nu futuristische woontorens zijn of gewoon hechte gemeenschappen, dat maakt minder uit. Het nieuwe samenleven wordt weer hecht. # (jh)
“Overal zoeken mensen elkaar op om samen de toekomst terug in handen te nemen.” 21
22
HANDLEIDING VOOR EEN ZONNIGE TOEKOMST
HAAL HET MAXIMUM UIT JE ZONNEPANELEN Wie zonnepanelen heeft, wil geen minuut energie missen. Maar hoe zorg je er voor dat je het maximum uit je installatie haalt? Zowel de energieproductie als het financiĂŤle voordeel zijn belangrijke aandachtspunten voor iedereen die zonnepanelen overweegt. We geven je graag tips & tricks voor een zonnig leven, en een ijverig terugdraaiende elektriciteitsmeter!
23
HAAL HET MAXIMUM UIT JE ZONNEPANELEN
HET ZONNIGSTE PLEKJE KIEZEN
Wanneer IZEN samen met jou je installatie ontwerpt, doen ze er alles aan om de opbrengst te maximaliseren. Meestal geldt: Hoe zuidelijker de panelen, hoe hoger de productie. Schaduw vermijd je best. Heb je tijdens de winter weinig energie geproduceerd? Geen nood, de zonnige lentemaanden leveren het meeste op! Ook de dakhelling en de omvormer spelen een rol. Omdat het vermogen van de omvormer het prosumententarief bepaalt, is het belangrijk de ideale omvormer te kiezen. Size matters. Maar groot staat niet gelijk aan goed. Vaak is een kleinere omvormer financieel een betere optie, omdat die het prosumententarief laag houdt.
EÉN OF TWEE TELLERS?
Produceren je zonnepanelen energie, dan komt die eerst op je eigen net terecht. Als je op dat moment wast, kookt of televisie kijkt, doe je dat gratis op je eigen energie. Is er geen verbruik, dan vloeit de elektriciteit naar het centrale net en kunnen je buren er gebruik van maken. In dat geval telt jouw meter achteruit. In het weekend zal je dalmeter terugtellen, in de week is dat de dagmeter. De opbrengst wordt dus verdeeld over de twee tellers: 70% op de dagteller, 30% op de dalteller. Als je meer energie opwekt dan je op één van de twee tellers verbruikt, kan het interessant zijn over te schakelen naar een enkelvoudige teller. Voor de energie die je op jaarbasis te veel opwekt, ontvang je namelijk geen vergoeding.
HIER WAAKT HET MONITORINGSYSTEEM
Via het online monitoringsysteem kan je live volgen hoeveel energie je zonnepanelen produceren. Dat doe je op je pc of smartphone, zelfs als je ligt te zonnen op het strand. Je kan bijvoorbeeld makkelijk verschillende dagen en periodes vergelijken. Neem regelmatig een kijkje op het platform, zo kan je de topdagen meteen herkennen.
PAK OOK JE VERBRUIK AAN!
Dekken je zonnepanelen niet je volledige verbruik? Denk dan eens na hoe je je verbruik kan verlagen. Wanneer je halogeenverlichting vervangt door LED-lampen, bespaar je tot 90% energie. Bovendien gaan LED’s veel langer mee. Let ook op het energielabel als je een nieuw toestel koopt. Wil je nog efficiënter omgaan met je eigen geproduceerde energie? Via de Tesla Powerwall kan je de stroom die jouw zonnepanelen overdag produceren, opslagen om ’s avonds te gebruiken. (teslamotors.com/ nl_BE/powerwall)
TWEE KEER GROEN OP JE DAK
Twijfel je tussen een groendak en zonnepanelen? Combineer het beste van twee werelden. Een groendak zorgt voor koeling, wat een positief effect heeft op de opbrengst van je zonnepanelen. En je woning, die blijft lekker warm. Let er op de zonnepanelen vóór de aanleg van de planten te plaatsen. Daarnaast kies je best heel lage begroeiing die geen schaduw op de panelen werpt. Af en toe snoeien om schaduw te voorkomen is een aanrader. # (jly) 24
DE 7 MEEST GESTELDE VRAGEN IZEN werpt licht op jouw zonnepanelen ➀
➁
➂
➃
➄
➅
➆
Moet ik mijn zonnepanelen poetsen? Het glas van zonnepanelen is zelfreinigend, waardoor vuil er bij regen afspoelt. Je hoeft zonnepanelen dus niet te poetsen. Wat is het verschil tussen standaard blauwe en zwarte zonnepanelen? Het uitzicht, natuurlijk. De blauwe panelen (polykristallijn) zijn iets goedkoper dan de zwarte (monokristallijn). In ons Belgisch klimaat verschilt de opbrengst van de panelen echter niet. Hoe lang gaan zonnepanelen mee? Zonnepanelen hebben een vermogensgarantie van 25 jaar. Dat betekent dat ze binnen 25 jaar nog minimum 80% van hun originele vermogen moeten hebben. Wat als ik later de zonnepanelen wil verwijderen? Wanneer je zonnepanelen niet meer voldoende energie produceren, kan je ze binnenbrengen bij een inzamelpunt van PV CYCLE, waar ze gratis worden gerecycleerd. Uit welk land komen mijn zonnepanelen? De meeste panelen worden geproduceerd in China. Dat land zet sterk in op zonnepanelen. Geen wonder dat de 50 beste zonnepanelen ter wereld volgens het onafhankelijke magazine Photon bijna allemaal in China worden gemaakt. Wat is de opbrengst van mijn zonnepanelen? De opbrengst van zonnepanelen is afhankelijk van de afwijking van het zuiden, de hellingsgraad van de panelen en de omvormer. In werkelijkheid ligt de opbrengst dus altijd lager dan het vermogen van de installatie. Ideaal georiënteerde panelen brengen in België zo’n 89% van het vermogen op. Wat met hagelbollen? Het glas van zonnepanelen wordt op dezelfde wijze getest als Velux dakramen. Beschadiging door hagel is niet uitgesloten, maar wel uitzonderlijk. Breng zeker je brandverzekeraar op de hoogte als je zonnepanelen plaatst. De bank neemt stormschade aan de panelen dan mee op in je verzekering. 25
# (jly)
Geruisloos de toekomst in
26
Nissan EV8
“JA, ELEKTRISCH RIJDEN IS VOOR MORGEN” Is elektrisch rijden verre toekomstmuziek? Volgens Luc Lebon zullen we daar al over een jaar of drie helemaal anders over denken. Zijn bedrijf Blue Corner is marktleider in deze opstartende markt met een enorm potentieel. ‘Vergelijk het gerust met de opkomst van de telecom.’
Het netwerk van laadpalen voor elektrische wagens kan je vandaag vergelijken met het zetten van zendmasten voor mobiele telefonie vroeger. De operatoren waren die al aan het plaatsen voor mensen massaal gsm’s zijn gaan kopen. Nu is de gsm gemeengoed, net als mobiel internet, of internet en digitale televisie in je huis. En zo zal het ook zijn met elektrische wagens. Maar daarom moeten we eerst een goede dekking hebben van laadpalen over heel België en Nederland, waar je met abonnementen je wagen, fiets of scooter kan opladen. Dat is wat Blue Corner doet. Een gigantische klus, net als pakweg het leggen van de internetkabel – al is ook dat niet eens zo lang geleden.’ U spreekt erover als iets heel concreets, terwijl elektrisch rijden bij de meeste mensen hoogst verre toekomstmuziek is. ‘Voor de hele sector is 2020 een scharnierjaar, dat is geen verre toekomst. Dan moet elektro-mobiliteit dicht bij de doorbraak zitten. Dat is inderdaad snel, gezien we nu echt nog in de proeffase zitten. We zijn met Blue Corner nog maar drie jaar bezig, en zitten in een van de Vlaamse proeftuinen of innovatieplatformen van minister Ingrid Lieten. Maar je kan zelfs in deze fase al spreken van concurrentie. Er zijn al een aantal spelers op de markt, en allemaal willen we in pole position staan wanneer elektrisch rijden doorbreekt.’
Wat staat er nog in de weg van die doorbraak? ‘Er zijn drie zogenaamde road blocks. De aankoopprijs van een elektrische wagen, de autonomie van de batterij, en het aantal laadpunten. Wat de batterij betreft, dat gaat heel erg snel. Opslag van elektriciteit is een heel complexe zaak, maar de grote jongens zijn er zich nu al een aantal jaren mee gaan bemoeien, en dat scheelt heel wat. Er wordt vandaag een berg geld geïnvesteerd in batterij-onderzoek. Niet alleen door de grote autoconstructeurs, maar ook bijvoorbeeld door gsm-producenten – opnieuw een gelijkenis tussen de twee sectoren. Je ziet twee evoluties op dat vlak: de ene zorgt ervoor dat betere batterijen langer doen rijden, de andere dat een batterij op steeds kortere tijd opgeladen wordt. Zo komt er nu een Renault op de markt die je in 1,5 uur helemaal oplaadt. Voor de eerste generatie elektrische voertuigen was er nog 7 uur nodig voor het opladen. Zo snel gaat het dus.’ En hoe lang doe je daar dan mee? ‘Vandaag is een gemiddelde autonomie 140 kilometer, maar een Tesla bijvoorbeeld doet al 500 kilometer. Nu, de meeste mensen doen heus geen 140 kilometer op een dag. En als laadpalen overal zijn ingeburgerd, kan je gerust even bijladen tijdens de lunch. Dat zal werken met abonnementen van verschillende laaddienstaanbieders, zoals Blue Corner. Van wie de laadpaal zelf
ook is – ook als je met je gsm op een ander netwerk zit, krijg je toch de factuur van je eigen aanbieder. Zo kan je nu al met het Blue Corner abonnement bijvoorbeeld perfect in Nederland, Duitsland en andere Europese landen terecht.’ Doet onze overheid genoeg om elektromobiliteit te stimuleren? ‘Er was reeds een proefproject, gesubsidieerd door de Vlaamse overheid, maar tot hiertoe ging men in de buurlanden toch verder. In Nederland zorgt de gemeente ervoor dat er een laadpaal komt, als een inwoner een elektrische wagen heeft gekocht - ‘Paal Volgt Auto’, heet dat daar. In Frankrijk krijg je een subsidie tot 7000 euro.’ We zijn dit jaar betrokken geweest bij de voorbereiding van een plan voor de uitbouw van elektromobiliteit. We zijn vol verwachting van een aankondiging hiervan. ‘Nu, auto’s zijn een ding, maar een heel aantrekkelijke markt voor ons wordt ongetwijfeld die van de elektrische scooters. De abonnementsformules om met een elektrische scooter te rijden ligt echt heel laag. En bovendien trekt zo’n ding – scooter of wagen – veel sneller op dan hun tegenhangers met een klassieke motor. Het is ook de reden waarom de nieuwste elektrische wagens een hedendaags design krijgen. Elektrische wagens zijn klaar voor de concurrentie met de klassieke verbrandingsmotoren.’ # (jh) 27
Het goede groene leven
VERBETER DE WERELD VERWEN JEZELF BETONLAMP stap voor stap Neem een grote en kleine petfles, een paar vijzen, je boormachine, een leuke draad en een emmertje beton! Volg bovenstaande stapjes. Een beetje handigheid en wat geduld en je hebt een moderne eigen creatieve LED-lamp om op te hangen ! www.pinterest.com
ECOCAPSULE off-grid overal ter wereld Alles wat je nodig hebt in een zeer efficiÍnt, compact ontwerp op 8m². Een tweepersoonsbed, kitchenette, bergruimte en badkamer met douche en toilet dat bio-afval verzamelt. De Ecocapsule kan gebruikt worden als een klein huisje, een pop-up hotel, een humanitair toevluchtsoord of zelfs een laadstation voor je elektrische auto. Haar 9744Wh batterij wordt aangedreven door een 750W stille
28
windturbine en 600W zonnecellen die je in staat stellen om volledig off-grid te functioneren. Een dual-power systeem biedt een extra bron van elektriciteit tijdens periodes zonder voldoende zonlicht en wind. De afgeronde vorm verzamelt regenwater dat vervolgens wordt gezuiverd met een ingebouwd filtersysteem. Met amper 4,5 m. lang, 2,4 m breed en 2,5 m hoog past de Ecocapsule precies in een standaard container. www.inhabitat.com
ZOETE PAPRIKASOEP een verrassend lekkere hap 6 tomaten, 2 paprika’s, 1 ui, teentje look, 10 gedroogde abrikozen, busseltje verse dragon, bouillonblokje, peper en zout naar eigen smaak. Koken, mixen, room toevoegen en smullen! Je kan wat parelcouscous toevoegen voor een vollere maaltijdsoep. www.hellofresh.com
UPCYCLE KAPSTOK koperen buizen in beton
BEKIJK HET ZONLICHT EENS ANDERS door een glazen bol misschien? Dit innovatief concept haalt een hoge efficiëntie in energieproductie. Door het licht via een glazen bol te concentreren op de hoogrendements zonnecellen achteraan de bol. www.rawlemon.com
Neem 2 bakken of emmers om beton in te maken. Deze zullen als voet van je kapstok worden gebruikt. Zet de koperen buizen aan elkaar en plaats ze in het beton. Laat goed uitharden en zo heb je een design eigen creatie om je spullen weg te hangen. www.pinterest.com
GOED GEVULDE KUSSENS extra zacht, luchtig en eco
SHWEEB een nieuwe manier van fietsen
Deze Ikea kussens zijn gemaakt van petflessen. Maar ze zijn toch zacht genoeg om comfortabel op te slapen! Ze hebben een polyester vulling die gemaakt is van gerecycleerde kunststof en niet chloorgebleekt hernieuwbaar materiaal. www.ikea.be
Shweeb is een innovatieve integratie van twee bestaande technologieën, de monorail en de ligfiets. Het comfortabel, veilig en milieuvriendelijk transportmiddel kan ook in steden ingezet worden als openbaar vervoermiddel. www.shweeb.com
SPAANS EILAND EL HIERRO 100% groene energie Eén van de 2 Europese ZERI-projecten van Gunter Pauli zorgt ervoor dat 10.000 eilandbewoners geen 40.000 vaten olie per jaar meer nodig hebben om hun energie te producen. Zij maken in de toekomst zelf hun elektriciteit met wind- en waterkracht. Ben jij een ecotoerist? Dan is El Hierrro een aanrader voor je volgende vakantiebestemming! www.demorgen.be
› 29
HET GOEDE GROENE LEVEN
BOTTLE LIGHT
usb flessen lampje Gedaan met het weggooien van je lege flessen. Gebruik ze eens als gezellig sfeerlicht! Met deze unieke flessenlamp transformeer je een lege fles in een romantisch lichtje voor een gezellige avond. Je kan ze bovendien eenvoudig opladen via USB-poort. www.asadventure.com
re Let ’s inspi each other and create s new thing VERSLETEN JEANS met de rasp eroverheen
POWER PANNENKOEKEN gezond ontbijt voor een energieke dag Met slecht 4 ingrediënten maak je een krachtig ontbijt en het is daarenboven nog gezond en lekker ook! Je neemt een kom waarin je kan mixen. Je doet de havermoutvlokken er in, een ei, een banaan en een beetje melk. Alles goed mixen tot een stevig beslag. Maak je pan warm of je wafelijzer en bakken maar! Een beetje honing erover maakt ze nog smakelijker! www.pinterest.com
Zo maak je je oude jeans weer helemaal hip en in de mode! Hier en daar een beetje met de rasp eroverheen en wat draadjes lostrekken. Zoveel en waar je het zelf mooi vindt. www.pinterest.com
NATUURLIJKE LUCHTVERFRISSER ideaal voor thuis of op bureau Onze huizen zijn tegenwoordig zo goed geïsoleerd dat we sneller te maken krijgen met droge lucht en te weinig zuurstof in onze kamers. Ongezonde lucht in huis kan leiden tot klachten zoals hoofdpijn. Er zijn een aantal kamerplanten die in staat zijn de lucht binnenshuis te zuiveren. Planten zorgen voor een betere akoestiek, meer sfeer en ze kunnen ook onfrisse geuren afbreken. Hieronder vind je een top 10 van de beste luchtzuiverende planten: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
Chamaedorea palm (Chamaedorea) Areca palm (Chrysalidocarpus) Aloë Vera Drakenbloedboom (Dracaena Massangeana) Vrouwentongen (Sanseveria trifasciata) Rubberplant (Ficus elastica) Klimop (Hedera) Krulvaren (Nephrolepis) Canarische dadelpalm (Phoenix canariensis) Lepelplant (Spathiphyllum)
www.intratuin.be
30
BOOZY MEXICAN een warme choco met pit Je maakt een warme chocolademelk met water in plaats van melk. Je kan best tweemaal zoveel cacaopoeder gebruiken dan je normaal gebruikt. Voeg een scheut Mezcal toe, een beetje bitters en een snuifje kaneel. Serveer met een kaneelstokje of marshmallows. Ideaal drankje om samen rond het kampvuur te drinken na een lange wandeling! www.pinterest.be
ECODESIGN BERLIJN overdekte fietssnelweg
UPCYCLE STOELTJE in een trendy kleurtje
Geef je oude klapstoeltje een nieuwe look en een zacht zitje met een vrolijke print. Maak de stof stevig vast rond een plankje met een vulling op het formaat van het zitvlak van je stoel. www.pinterest.com
Berlijn wil net als Amsterdam en Kopenhagen een stad voor fietsers worden. Het plan is om de oude U-Bahn Linie 1 te gebruiken. Langs de route zouden fietscafÊ’s, winkeltjes, plekjes om te zitten en mobiele servicestations moeten komen. Voor de bodembedekking zal drukgevoelig materiaal gebruikt worden en de stroom die daarmee opgewekt wordt, kan dienen voor de verlichting langs de route. Het project won ondertussen de Bundespreis Ecodesign 2015 en krijgt de nodige belangstelling van politici en de media. www.weekend.knack.be # (jla)
ORGINEEL POSTVAK DIY opbergflessen Gooi je lege petflessen even niet weg! Spoel ze goed uit en snij de bovenkant er af. Je bevestigt de flessen stevig op een latje met enkele vijzen. Aan de voorkant plak je de flessen best aaneen, zodat het een stevig geheel wordt. Ophangen en klaar is je origineel postvak! www.pinterest.com
AANMAAKBLOKJE voor de BBQ of de haard Snel een vuurtje aansteken doe je makkelijk met zelfgemaakte aanmaakblokjes. Je neemt een krant, enkele droge dennenappels en eventueel lekker ruikende kruiden. Je rolt de denappels en de kruiden in het krantenpapier en je bindt ze dicht met een touwtje. Het ziet er niet alleen leuk uit, maar ze zijn ook super handig! www.pinterest.com
31
ander n e e f o n le e n a p e n n Zo roject p d n e r a p s e b ie g r e n e aar n k e o z p o n E ? n e t h in gedac g? in r ie c n a in f e g li e d r een voo
Kom dan gerust langs in het Belfius-kantoor van uw keuze en maak er kennis met de Belfius Woonlening Eco & Protect*. * Een Woonlening Eco & Protect is een lening op afbetaling, onderworpen aan Boek VII (titel 4, hoofdstuk 1 ‘Consumentenkredieten’) van het Wetboek Economisch Recht, welke enkel een of meerdere van de volgende uitgaven kan financieren (min. 75 % en max. 100 % van de factuur): een nieuwe energiezuinige verwarmingsketel of onderhoud van een verwarmingsketel; installatie van een waterverwarmingssysteem op zonne-energie; installatie van zonnepanelen om zonne-energie om te zetten in elektrische energie; plaatsing van warmtepompen; plaatsing van thermostatische kranen of een kamerthermostaat met klok; plaatsing van isolerend glas; isolatie van het dak, muren en vloeren; energieaudit van het huis; levering en plaatsing van inbraakvertragende gevelelementen, alarmsystemen en/of camerasystemen uitgerust met een opnamemodule en de kosten voor het beheer ervan door een alarmcentrale; de levering en plaatsing van brandblussers, rookmelders, noodladders en/of brandwerende deuren (zie details en voorwaarden in het kantoor of op belfius.be). Onder voorbehoud van aanvaarding van uw dossier.
Belfius Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel – IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCCBEBB – RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 – FSMA nr. 19649 A.
LET OP, GELD LENEN KOST OOK GELD. 32