SHIFT EDITIE 2

SHIFT IZEN MAGAZINE 100% SLIMME ENERGIE

IZEN.BE

IZEN ZONNEPANELEN ZIJN OOK IN 2021 DE BESTE INVESTERING, ZEKER IN COMBINATIE MET DE REVOLUTIONAIRE THUISBATTERIJ

2,5 UUR TV KIJKEN

5 UUR FRIGO LATEN DRAAIEN

2 X 10 MINUTEN PATATJES OPWARMEN

2 UUR GAMEN

2,5 UUR TABLET OPLADEN

2 UUR SURFEN

4 UUR LED LAMPEN BRANDEN

1,5 UUR STOFZUIGEN

2,5 UUR STRIJKEN

Wat jij met je zonnepanelen op je dak produceert, gebruik je zelf wanneer jij het nodig hebt.

Wanneer je thuiskomt van je werk, je wagen aan de laadpaal hangt, aan het koken slaat,terwijl je dochter haar schoolwerk op de laptop maakt en je partner de sportkleren van je zoon in de droogkast gooit.

Zo stijgt je direct verbruik en daalt je energiekost.

Ga voor een zonne-installatie van IZEN mét thuisbatterij.

De IZEN thuisbatterij: compact, krachtig, stapelbaar en duurzaam.

Ontdek jouw beste investering sinds jaren op www.IZEN-zonnepanelen.be

3

INTRO Wat zou ik het nog eens graag over de sluiting van de

Voor grotere projecten gaan we meer en meer naar duaal

kerncentrales hebben, maar eigenlijk is dit een fait divers.

gebruik van beschikbare oppervlakten. Het gebruik van een

We zijn al lang op weg naar slimme energie en dat zal met

dak in combinatie met zonnepanelen, dat kenden we al omdat

deze ‘officiële sluiting’ alleen maar versneld worden. Stilaan

het zo logisch is. Maar we gaan almaar verder. Gebruik van

heeft iedereen door dat de energietransitie bezig is.

stortplaatsen, parkings met energieproductie uit de carports, floating zonnepanelen op water, geluidswering met zonne-

Het bruist, broebelt en kriebelt. Dat bleek ook uit onze

panelen langs autostrades en de nieuwste duale toepassing:

jaarlijkse strategische brainstorming. Langs alle kanten

agro voltaïsche panelen op hoogte, met teelten eronder.

stromen de ideeën binnen. IZEN is veel meer dan een zonnepanelen - of warmtepompbedrijf. Vanaf volgend jaar

We focussen op energieproductie overal te lande gecombineerd

installeren we standaard batterijen in combinatie met

met energieconsumptie, uur-opslag met batterijen, maar ook

zonnepanelen en laadpalen voor elektrische wagens. Met

seizoensopslag met waterstof, onze nieuwste vriend voor lange

ons platform ‘Stroomverdeler’ leggen we de link tussen groene

termijn energieopslag! Er staan reeds vijf projecten op stapel

producenten en groene afnemers. Onze residentiële klanten

met 100% energie autonomie als doelstelling. Opwindend!

gaan er in 2021 alleen maar wel bij varen.

We realiseren in 2020 opnieuw een groei van meer dan 25%. Dat zal de volgende jaren niet anders zijn. Zin om mee je schouders onder deze missie te zetten? Laat het me weten.

GIE VERBUNT CEO IZEN group

REDACTIE Jelle Henneman, Wouter Kersbergen, Pieter Callebaut, Gie Verbunt

LAYOUT Ayla Geldhof, Denise Fiers

HOOFDREDACTIE EN FOTOGRAFIE Wouter Kersbergen

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Gie Verbunt

IZEN IZEN Magazine verschijnt twee maal per jaar en wordt passioneel samengesteld door IZEN STUDIO met input en hulp van 170 fijne collega’s en een heleboel gewaardeerde partners.

IZEN Magazine

4

INHOUD 06

Alles is energie

11

Ronnie Belmans - Een duurzamere samenleving

12

Groot geluk op een zakdoek

16

Grote ambities, bescheiden middelen

18

Iedereen boer

UITGELICHT

12

GROOT GELUK OP EEN ZAKDOEK

16

GROTE AMBITIES, BESCHEIDEN MIDDELEN

Tiny Houses zijn primaire, volwaardige woningen op kleine

Er staat een generatie op die met grote ambities en bescheiden

schaal. Ze worden bewust gebouwd en bewoond vanuit de

middelen de werkelijke SHIFT naar duurzame, hernieuwbare

behoefte eenvoudiger te leven.

energie realiseert.

IZEN Magazine

5

24

Een huis op batterijen

28

‘Peak oil’ meets ‘nooit meer naft kopen’

30

Energieneutrale bloemen

33

Pieter Callebaut - De vloek van de farao

34

Interview met Minister van energie - Tinne Van der Straeten

38

Onderzoek: Geld groeit aan de bomen

40

Sporten op zonne-energie

UITGELICHT

34

INTERVIEW MET MINISTER VAN ENERGIE - TINNE VAN DER STRAETEN

40

SPORTEN OP ZONNE-ENERGIE

De sluiting van de kerncentrales is geen doel op zich, maar

Binnenkort nemen we niet alleen meer zonnestroom af van ons

een middel op te komen tot een duurzaam en welvarend

dak, maar gaan we die ook verdelen. Aan bedrijven waar we gaan

land.

winkelen.

IZEN Magazine

6

ALLES IS ENERGIE Visionair kunstenaar Koen Vanmechelen voorspelde dertig jaar geleden al dat het delen van energie de enige weg is om onze maatschappij opnieuw weerbaar te maken. Je kent de man van de Cosmogolem en zijn verhaal met de universele kip. Maar er is veel meer. Al meer dan 20 jaar werkt Koen op de snijlijn van kunst, ge­meenschap en wetenschap. Zijn oeuvre omvat schilderijen, sculpturen, video’s, mixed media installaties en levende kunstprojecten.

Door Wouter Kersbergen

IZEN Magazine

7

”

De kip is de energie, het ei is de massa. Je hebt beide nodig om het verhaal te laten geboren worden.

KIPPEN KRUISEN IS DE KRACHT VAN ENERGIEDELEN DUIDEN Sinds kort tref je hem in LABIOMISTA. Op de

Diversiteit kende tot voor kort nauwelijks

fundamenten van het mijnverleden en de oude

inbedding in de maatschappij. Monoculturen

dierentuin van Zwartberg (Genk) bouwt hij aan

stonden voorop, zegt Koen Vanmechelen. “Kijk

een project dat je meeneemt in de unieke visie

naar Warhol in de popart die ‘de copy van de

van de kunstenaar en zijn levenswerk op vlak

copy van de copy’ exposeerde aan de wereld.

van identiteit, energie, fertiliteit & bioculturele

Warhol maakte hierbij een belangrijk punt. Een

diversiteit. Zijn gedrevenheid stoelt op het geloof

stoel kan je kopiëren in de materie, maar nooit in

in kunst als promotor van wederzijds begrip, de

de energie. Je loopt, zonder energie te delen en

relatie tussen natuur, cultuur en energie en duur-

te kruisen, in het werkelijke leven tegen grenzen

zame gemeenschapsopbouw in het bijzonder.

aan. Ik wil met mijn kunst die grens doorbreken: kruisen en delen IS nieuwe energie genereren.

DE KIP OF HET EI?

Zo kan ook de vruchtbaarheid en de weerbaar-

Koen wordt wel eens laatdunkend ‘de kippenkunstenaar’ genoemd, maar dan ga je voorbij aan de symboliek van de kruising en het delen van universele energie. Koen Vanmechelen

heid zich terug in de maatschappij installeren.”

ALLES IS ENERGIE, EN DIE ENERGIE MOET GEDEELD WORDEN.

haalt lachend de schouders op. “Ik krijg wel

“Breaking the cage is setting energy free for

vaker de vraag, wat was er eerst: de kip of het

future generations, ” zegt Koen. “Dat kan je ver-

ei. Het antwoord is: beide. En tegelijkertijd! De

talen in ‘leaving paradise’. Het paradijs is mooi

kip én het ei: de kip is de energie, het ei is de

hoor, maar het leidt tot zelfdestructie. Als je

massa. Je hebt beide nodig om het verhaal te

uitgaat dat het paradijs ons gegeven is, dan is

laten geboren worden. Het gaat in wezen om

het eindig.” De kunstenaar neemt je mee in zijn

The Eternal Egg, over dat eeuwige, kosmische ei

filosofie. Zet je schrap. “De kip die leeft aan de

dat wij aarde noemen, dat genetisch materiaal

voet van de Himalaya, leefde in ‘het paradijs’ en

en energie heeft gestockeerd om te evolueren.

was monogaam. Maar als ze nooit in verbinding

IZEN Magazine

8

zou gaan met een andere soort, dan was ze nu uitgestorven. We moeten energie delen en kruisen! In die zin zorgt het paradijs in verbinding tot de bevruchting van de aarde.” De kunstenaar trekt zijn karaktervolle wenkbrauwen op. “Volg je me nog? Ik ga nog een stapje verder: de procreatie is de energie die vrijgegeven wordt aan de wereld. Energie moet zich multipliceren. En die zin volg ik Einstein: alles is energie! En die energie moet gedeeld worden.” Oké.

We zijn mee. Ja toch?

ZIJN WIJ GEDOMESTICEERDE KIPPEN, DAN? We verschillen heus niet zoveel van de kip, gniffelt Koen. “Een vergelijking van het kippen-en mensengenoom leert dat zo’n zes procent van de DNA-volgorde bij mens en kip vrijwel identiek is.

Ongeveer 310 miljoen jaar geleden deelden vogels en zoogdieren gezamenlijke voorouders, om daarna elk een eigen pad in te slaan.

De overeenkomende resten DNA moeten dus de evolutionaire tand des tijds hebben doorstaan, wat erop wijst dat ze van vitaal belang zijn. Voor een deel bestaat dat identieke DNA uit gewone genen, voor een ander deel uit regelneven die de ontwikkeling sturen. En nee, we zijn geen gedomesticeerde kippen. Maar om te overleven moeten we net als hen energie delen en kruisen.”

KRUIS LOKAAL MET GLOBAAL EN GENEREER EEN BOM AAN ENERGIE. Diversiteit is wezenlijk, maar alleenstaand niet genoeg, vindt Koen Vanmechelen. “Diversity, it’s just a given thing! Diversiteit is niks nieuws, het is de normaliteit, maar we hebben dat verdrongen uit onze maatschappij door te focussen op monoculturen. We zijn bijgevolg in een discours terechtgekomen van discriminatie, racisme, migratie. Ik maak even de brug naar ‘The planetary community chicken’, een project waarin ik het DNA van de universele kip kruis met een lokale versie.

IZEN Magazine

9

Dat doe ik omdat ik geloof dat diversiteit alleen niet genoeg is om energie te delen, duurzaam te zijn en niet tegen eindigheid aan te lopen. We moeten het globale terugkoppelen aan het lokale. Het gaat dus over kruisbestuiving.

The global only exists by the generosity of the local. Dat zijn we in de loop der jaren verleerd: genereus zijn en delen. Kruis productiviteit met creativiteit, respecteer daarbij de cultuur en de eigenheid van de ander en je genereert een bom aan energie. Is de kruisbestuiving tussen de globale speler VINCI en het lokaler ingebedde IZEN daar geen mooi voorbeeld van misschien?” Koen knipoogt. “Dacht ik het niet.”

IZEN Magazine

”

The global only exists by the generosity of the local - Koen Vanmechelen

ONTDEK, GROEI EN KOM THUIS BIJ IZEN JOBS IN BELGIË EN NEDERLAND

Technical sales representative

Polyvalent medewerk(st)er magazijn

Projectleider EPC

Technisch adviseur HVAC

WIL JIJ ENERGIE UIT JE JOB HALEN? ONTDEK ALLE VACATURES OP IZEN.EU/NL/JOBS BOUW MEE AAN EEN GROENERE WERELD. SAMEN GAAN WE VOOR 100% SLIMME ENERGIE.

11

COLUMN WE SLAAN DE WEG IN NAAR EEN DUURZAMERE SAMENLEVING Door Ronnie Belmans - CEO Energyville

De investeringen in hernieuwbare energie zijn niet

Pak de transitie aan. Niet omdat Europa dat eist en

te onderschatten. Maar ze leggen de basis van ons

omdat het nodig is voor het klimaat, maar vooral

energiesysteem voor de volgende decennia. Tegen

omdat het leidt tot een betere leefomgeving en

2030 kan ongeveer 56 procent van de elektrische

een florerende industrie.

energie worden aangeleverd uit hernieuwbare De uitdagingen zijn groot, maar de opportunitei-

bronnen.

ten nog veel groter. We moeten er voor gaan.

Dit vraagt import via een versterkt elektrici-

Laten we samen met de industrie, de overheden

teitsnet, om gebruik te maken van de offshore-

en alle burgers de energietransitie aanpakken.

windontwikkelingen in de Noordzee. Op het land wordt 2,3 GW aan nieuwe windturbines gebouwd én er worden een viertal nieuwe gascentrales gebouwd. Door die investeringen zal de CO2-uitstoot van het elektriciteitssysteem minder dan 10 procent zijn van de huidige totale uitstoot in België.

Voor het vervoer is de elektrificering van het wagenpark een evidentie. Een elektrische auto gebruikt minder dan een derde van de energie per afgelegde kilometer dan een traditionele wagen.

De bezwaren, zoals beperkte reikwijdte en onvoldoende laadpunten, zijn twijfelachtig.

Wagens met een reikwijdte van 400 km worden de standaard en de sector zal na duidelijke overheidsbeslissingen snel in voldoende laadcapaciteit voorzien. De overheid moet met het openbaar vervoer

”

Pak de transitie aan. Niet omdat Europa dat eist en omdat het nodig is voor het klimaat, maar vooral omdat het leidt tot een betere leefomgeving en een florerende industrie.

een voortrekkersrol spelen in de elektrificering.

- Ronnie Belmans

IZEN Magazine

12

GROOT GELUK OP EEN ZAKDOEK Door Wouter Kersbergen

IZEN Magazine

13

Tiny Houses zijn primaire, volwaardige woningen op kleine schaal. Ze worden bewust gebouwd en bewoond vanuit de behoefte eenvoudiger te leven. De bewoners richten zich minder op consumeren en meer op het leven met een kleinere ecologische voetafdruk. SHIFT klopte aan bij Vicky en Bert om te proeven van ‘the Tiny House Experience’. Toegegeven, het smaakt naar meer.

”

YÉS! I AM FINALLY TRAILER TRASH! - Vicky

DAAR IN LOMMEL Op het eind van het asfalt, op een boogscheut van het dorp, leven Vicky en Bert met hun dochtertje Ayla. “Ik ben hier altijd al geweest,” zegt Vicky Daniels op de vraag hoe ze deze magische plek ontdekte. “Mijn overgrootouders leefden hier al en mijn grootvader kocht ooit pakweg, eh... de hele straat?” Ze lacht. “Let op.

Ik ben eerst ook onder de kerktoren weggetrokken he: wég wég wééég naar zowat de verste universiteit die je je kon bedenken: Gent!”

Om organisatiepsychologie te studeren, maar vooral om te ontdekken wie ze zelf was. Tien jaar later leerde ze Bert kennen. “Een godsgeschenk!” Vicky monstert de kerel aan haar zij. “De man met het gouden hart en dito handen.”

Bert glimlacht minzaam. “Een godsgeschenk,” herhaalt hij zacht. Vicky schatert. “Maar weet je, eigenlijk leerde ik hem opnieuw kennen.” Bert knikt instemmend. “Da’s waar. We kenden elkaar al van voor de geboorte. Mijn mama is een vriendin van de hare en plaatste me als baby op de zwangere buik van haar moeder. Veel dichter als dat kon ik toen niet komen he.” De twee kijken met glinsterende ogen naar elkaar.

TRAILER TRASH “Toen we elkaar pas kenden, waren we verslaafd aan een programma op Discovery Channel, ” duidt Vicky. “Het ging over ‘scrap-houses’, over huizen gemaakt van zogezegd ‘afval’. Het werd onbewust onze grootste inspiratie. Niet lang daarna stond ik hoogzwanger in een werfkeet die mijn huis zou worden.”

Ze herinnert zich nog goed hoe dat voelde. “Yés! I am finally trailer trash!” Wist ik veel hoe mooi alles zou worden... Bert kan gelukkig altijd door al dat werk heen kijken.”

IZEN Magazine

14

DROMEN EN DOEN We hielden al paarden op deze plek en ik werkte er mee, gaf trainingen.” De nood om dicht bij de dieren te kunnen zijn werd door Bert gelenigd. ‘Hoe kan ik met zo weinig mogelijk budget en zoveel mogelijk recuperatiemateriaal het best voor mijn vrouwtje zorgen’, was het plan van aanpak. “Ik tikte drie oude werfketen op de kop, stripte ze volledig en plaatste er houtskeletbouw in. Klaar.”

ALLES HEEFT EEN VERHAAL “Behalve de pelletkachel en de keukentoestellen hier, is alles tweedehands en opgebouwd met restafval van onder andere een grote industriële ‘houtboer’ in Nederland. Die maakt met populieren multiplex bedden voor vrachtwagens. Ik legde die mensen uit waar ik naartoe wilde en werd voor een prikje geholpen omdat ze het een gewéldig concept vonden.” Vicky wijst naar het terras voor het huis.

“Ons dek is gemaakt van de wanden van tandwielkisten uit windmolens. Alles aan ons Tiny House heeft een verhaal.”

GEBOUWEN OOGSTEN, LENING VERMIJDEN “Gebouwen ontmantelen is 10% goedkoper dan traditioneel slopen, wist je dat? Alle beton wordt bijvoorbeeld vermalen tot free-ment, net zo goed als cement. Ramen nodig voor je project? Ze hebben er pakweg 6000 staan hé,” weet Bert.

“Drie vensters in ons Tiny House waren ‘verkeerd ingemeten’.

Ze lagen ergens op een container. Kun je je dat voorstellen?”

Er wordt belachelijk veel weggesmeten. “Het geloof in de traditionele bouw hier is heel klein. De rust en kalmte die we nu in ons leven hebben, is ook het gevolg van het feit dat we ons niet in een verknechtende lening hebben gestort. Buiten de werkuren heeft onze thuis amper twaalfduizend euro gekost aan materiaal.

IZEN Magazine

15

MOBIEL EN VRIJ, ZONDER IMPACT OP HET MILIEU

ONTSPULLEN, VERTRAGEN, BEWUSTER EN

“Deze plek heeft het potentieel om hier samen oud te worden. Maar

GEZONDER LEVEN

mocht het leven ons naar een andere plek roepen, dan zijn we zo weg.” zegt Vicky. Bert kijkt om zich heen. “Alles kan. Deze drie units hangen met 8 bouten aan elkaar. We eren deze plek op aarde door op deze manier te wonen, want we hebben geen betonnen funderingen. Totaal overbodig. In de toekomst zullen we op andere plekken werken met schroeffunderingen. Die zetten zich vast in de sterkste laag. Maar je kan ze ook weer verwijderen. Beton en kelders zijn zo schadelijk voor het milieu.”

Vicky vat het als volgt samen: “We zijn hier maar tijdelijk als bezoekers op deze geniale planeet. En we willen met de aarde meewerken.”

De gemiddelde omvang van onze woningen is de laatste 50 jaar steeds groter geworden en gezinnen worden kleiner. Onze materiële rijkdommen namen toe. Momenteel is er een omslag gaande: mensen beseffen dat ze niet gelukkiger worden van al die spullen en ruimte. De Tiny House movement biedt een antwoord op de wens eenvoudiger en meer in overeenstemming met de natuur te leven. In een Tiny House produceer je minder afval, ga je vanzelf consuminderen en verbruik je minder energie en water. Door off-grid te gaan wonen, word je nog bewuster

CIRCULAIR BOUWEN

van je verbruik en verkleint je voetafdruk automatisch.

België zet sinds kort in op circulair bouwen. Gebouwen worden niet meer tegen de vlakte gegooid, maar glas, beton en staal worden gebruikt om nieuwe gebouwen mee op te trekken. Tegen 2030 moet de bouwsector 55 procent minder CO2 uitstoten. Overheden zetten daarom steeds meer in op circulair bouwen.

Ontdek meer over circulair en zelfvoorzienend wonen op

WWW.CRYSTALHOME.ORG

IZEN Magazine

16

GROTE AMBITIES, BESCHEIDEN MIDDELEN, DUURZAAM RESULTAAT Door Wouter Kersbergen

Er staat een generatie op die met grote ambities en bescheiden middelen de werkelijke SHIFT naar duurzame, hernieuwbare energie realiseert. Naast de keuze voor het milieu wordt dit steeds vaker ook een financieel gedreven beslissing. “Mijn appartement verwarmen, koelen en van warm water voorzien kost niet veel meer dan een verouderd systeem op aardgas hoor,” zegt Lise uit Schoten. “Sterker nog, op termijn en met de terugverdientijd in het achterhoofd, ga ik enkel winst maken.

Hah!”

”

IK WIL EEN STRAK MAAR WARM NEST. GOED GEÏSOLEERD ÉN ECOLOGISCH VERANTWOORD. - Lise

Amper een jaar aan de slag en met een beperkt startkapitaal, kocht ze dit appartement.

“Neen. Het is niet groot, ongeveer vijftig vierkante meter. Hoeveel vierkante meter heeft een mens nodig om content te zijn?” Lise lacht. “Bestaan daar gemiddelde cijfers over misschien? Ik wil een strak maar warm nest. Goed geïsoleerd én ecologisch verantwoord. Ik ging op zoek op internet naar de oplossing die het dichtst bij mijn verwachtingen aansloot.

Ik kwam bij IZEN terecht. Een lokale speler bovendien, want ook dàt vind ik belangrijk.”

LOOK & FEEL “Ik hecht veel belang aan stijl en uitstraling. Ik ben verliefd op de lichtinval van deze plek en de strakke, witte muren. Dat wil ik niet zomaar verstoord zien door oubollige radiatoren.

De lucht-lucht warmtepompen nemen een pak minder ruimte in, zijn fluisterstil en warmen mijn thuis op in een no-time. In de zomer koelen ze alles perfect. Domotica-toestanden?

Niks mis met deze perfect werkende afstandsbediening, zeg ik.”

IZEN Magazine

17

DE IDEALE SET-UP We berekenden samen met de IZEN - engineers wat er precies nodig is om deze plek van alle comfort te voorzien aan een correcte prijs. De negen zonnepanelen op het dak zorgen ruimschoots voor mijn verbruik. Mijn warmtepompboiler zet 1 kWh elektriciteit om in ± 3,5 kWh warmte. Hierdoor bespaar ik tot 70% elektriciteit in vergelijking met een klassieke boiler. Die warmtepompboiler zorgt dan ook nog eens voor 60% minder CO2. Een no-brainer, als je het mij vraagt…”

LISE DROOMDE VAN EEN BIJNA-ENERGIENEUTRALE WONING. WAT IS DAT? BEN staat voor bijna-energieneutraal. Bouwen volgens de BEN-principes wordt vanaf 2021 de standaard voor nieuwbouwwoningen in Vlaanderen, in heel Europa zelfs.

Het bijzondere aan BEN-woningen is dat ze weinig energie verbruiken voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water.

WWW.IZEN.EU/NL/PRODUCTEN/WARMTEPOMP WWW.IZEN.EU/NL/PRODUCTEN/WARMTEPOMPBOILER WWW.IZEN.EU/NL/VOOR-THUIS/ZONNEPANELEN

IZEN Magazine

18

”

Hier geen biologische groenten die de halve wereld hebben rondgereisd.

Onze eigen energie opwekken vinden we vandaag normaal. Maar zelf onze groenten gaan kweken?

Dat is toch nog wat anders. Nochtans bewijst het snel groeiende netwerk van zogenaamde plukboerderijen dat ook daar snel verandering in kan komen. Wij trokken naar plukboerderij Zinckval in het Antwerpse Schelle, en waren meteen verkocht.

‘Ik kan me geen ander leven meer wensen.’

- Brecht Knippenberg

Het moet vandaag het soort winterochtend zijn waar Brecht Knippenberg, Camilla Søe Knippenberg en An Campsteyn van droomden toen ze instapten in plukboerderij Zinckval: steenkoud maar kraakhelder onder een strakke blauwe hemel. De omgeving van de groene long tussen de A12 en de Schelde

IEDEREEN BOER

- een lappendeken van kasteeldomeinen, melkveehouders en bio-boerderijen zoals de hunne - is prachtig. In Schelle voorziet dit drietal enkele honderden mensen een jaar lang van groenten. Maar dan moeten die mensen ze wel zelf komen halen natuurlijk.

Door Jelle Henneman “Onze leden betalen één keer een abonnement en mogen dan een heel jaar, wanneer ze maar willen, komen oogsten,” vertelt Brecht terwijl we tussen de teelten wandelen. Er staat een trampoline en een kinderhoek op het veld, bij de buurvrouw is er een mobiele kippenren met biologische eieren en even verder graast de kloeke koe, Tanja genaamd. “Wij zorgen ervoor dat er een mooie variatie aan groenten wordt geteeld, vier seizoenen lang. Dat zijn zo’n 70 soorten, en dan tel ik de deelrassen niet eens mee – qua tomaten alleen zijn dat er al een tiental. Allemaal biologisch geteeld uiteraard, waarbij we er bovendien op letten dat we zelfs de in de biologische landbouw toegelaten bestrijdingsmiddelen amper of niet gebruiken. En het is uiteraard lokaal verbouwd voedsel, de zogenaamde korte keten. Hier geen biologische groenten die wel de halve wereld hebben rondgereisd.”

IZEN Magazine

19

WACHTLIJST Betalen om zelf je voedsel te komen uitgraven (volgens Brecht een uur per week oogsten en een uur thuis de groenten wassen). doen die mensen dat dan? Het zal nog niet zijn! Zinckval maakt deel uit van een netwerk van een 50-tal CSA-boerderijen, wat staat voor Community Supported Agriculture. Dat CSA-netwerk spreidt zich uit over heel Vlaanderen, en velen hebben flinke wachtlijsten voor kandidaat-leden die in 2021 willen instappen. Het concept is dan ook even eenvoudig als revolutionair. Leden krijgen toegang tot gezonde groenten, waarvan ze perfect de herkomst en de oogstomgeving kennen. ‘Weet wat je eet’, wordt door CSA een fluitje van een cent. Bovendien krijg je weer voeling met de seizoenen: tomaten zijn geen wintergroente, witloof wordt niet in de zomer geoogst. Wat niet wil zeggen dat ze bij CSA geen tomaten eten in december. De oogsten zijn erop berekend dat je tijdens de zomer ook oogst voor je diepvries in de winter. Bij de verschillende teelten staan rode, gele en witte vlaggetjes: symbolen voor respectievelijk oogsten voor je gezin alleen, sociaal oogsten, en – euh – all you can eat.

IZEN Magazine

20

CORRECTE PRIJS, IEDEREEN BLIJ Ook financieel klopt het plaatje. Volwassen leden betalen bij Zinckval tussen 330 en 405 euro per jaar, een prijsvork die collectief werd overeengekomen om lagere inkomens niet uit te sluiten. Dat sommige sterkere schouders vrijwillig meer betalen, is normaal in deze deeleconomie.

Voor kinderen betaal je 13 euro, vermenigvuldigd met hun leeftijd – een opnieuw gezamenlijk beslist schijntje. Oogst je één of twee keer per twee weken, dan betaal je op die manier minder voor je groenten dan in de supermarkt. En dat terwijl de boeren zelf een eerlijk loon krijgen voor hun werk – vandaag een rariteit in de landbouwwereld.

“Bovendien doen we het zonder subsidies van de overheid. En zijn we verzekerd tegen de risico’s op misoogst, het rampscenario voor de monocultuur van veel landbouwbedrijven”, aldus Brecht. ‘En waarom niet? Wij mogen als zelfstandigen toch

”

ook een eerlijk uurloon krijgen, en sparen voor ons pensioen en ziekteverzekering? Terwijl ik bij de klassieke boeren rondom ons zie dat ze zich stuk moeten werken voor een bijzonder karig bestaan.

Tomaten zijn geen wintergroente, witloof wordt niet in de zomer geoogst.

Als je dat niet heel graag doet, dan hou je zoiets nooit vol.’

IZEN Magazine

21

”

Dat sommige sterkere schouders vrijwillig meer betalen, is normaal in deze deeleconomie.

BETER VOOR MINDER “Ik ben er wel zeker van dat veel klassieke boeren naar ons kijken en zich afvragen hoe wij met onze enkele hectaren kunnen overleven, terwijl zij met een veelvoud aan weilanden voor pakweg koeien maar moeten aanvaarden wat de melkdistributeurs voor hun waren willen bieden. Het is die tussenhandel van distributeurs en supermarkten, tussen boeren en klanten in, die wij ontwijken. Daardoor kunnen we betere producten aanbieden voor minder geld. Groenten zijn op zich niet duur hoor. De reden waarom pakweg sluimererwten tegenwoordig allemaal uit Kenia komen, is niet omdat het klimaat zich er daar beter toe leent. Maar gewoon omdat het oogsten een werkje is dat bij ons niet meer te betalen valt. Behalve als je het, zoals hier, gewoon zelf doet.”

Brecht heeft veel respect voor de klassieke boeren, zij hebben evenveel liefde voor de stiel. “Met de boeren uit de buurt komen we goed overeen. Ik kietel hen wel eens, of ze geen zin hebben om over te stappen naar onze manier van werken. Voorlopig zonder succes (lacht). Sowieso valt het op dat zowat alle boeren uit het CSA-netwerk geen achtergrond hebben in de landbouw.

Bijna iedereen heeft een hogere opleiding in een andere expertise. Ik ben zelf een elektromechanicus, iets wat ik jaren heb gedaan. Maar na een burn-out besliste ik dat ik iets wilde doen met een hoger maatschappelijk nut.

Dat werd even de overheid, maar daar aardde ik ook niet.

WWW.CSA-NETWERK.BE WWW.PLUKBOERDERIJZINCKVAL.BE

En toen zag ik deze vacature. Ik heb alles vanaf de grond geleerd en ik kan me geen ander leven meer wensen.”

IZEN Magazine

23

INHOUD 24

Een huis op batterijen

28

‘Peak oil’ meets ‘nooit meer naft kopen’

30

Energieneutrale bloemen

33

Pieter Callebaut - De vloek van de farao

34

Interview met Minister van energie - Tinne van Der Straeten

38

Onderzoek: Geld groeit aan de bomen

40

Sporten op zonne-energie

UITGELICHT

28

‘PEAK OIL’ MEETS ‘NOOIT MEER NAFT KOPEN’

30

ENERGIENEUTRALE BLOEMEN

Tijdens de lockdowns van 2020 werd de stad quasi vrijgemaakt

De veertigduizend IZEN-zonnepanelen op het land van Bernhard

van luchtvervuiling. Ooit was het idee van Peak Oil slechts een

hebben een dubbele functie. Ze produceren de broodnodige

theorie. De corona-pandemie maakt het echt.

energie voor warmte en licht in de kassen, maar ze vangen ook het hemelwater op.

IZEN Magazine

24

EEN HUIS OP BATTERIJEN Door Jelle Henneman

IZEN Magazine

25

Revolutie! Wie in 2021 zonnepanelen installeert, krijgt van de overheid geen terugdraaiende teller meer cadeau.

Waarom niet? Omdat een andere revolutie energieland heeft ingepalmd: thuisbatterijen! In vier stappen leggen we uit waarom zonnepanelen nog steeds de meest logische investering blijven, of ze nu met een terugdraaiende teller gepaard gaan of met een thuisbatterij.

”

Het gaat niet enkel meer over wat er op, maar ook onder je dak gebeurt.

- Pieter Callebaut

JA, NATUURLIJK ZIJN ZONNEPANELEN NOG RENDABEL! Vroeger was het eenvoudig. Wat de zonnepanelen op je dak aan groene stroom opwekten, ging van je energiefactuur af. De terugdraaiende teller hield bij wat je van die stroom ongebruikt terug op het elektriciteitsnetwerk plaatste, en trok het af van wat je betaalde.

Voor dat gebruik van het netwerk betaalde je wel een prosumententarief, maar ingewikkelder werd het niet.

EEN HUISHOUDEN OP BATTERIJEN Je huishouden werkt voortaan dus op batterijen.

Genereren je zonnepanelen stroom, dan laden ze in de eerste plaats je thuisbatterij op. Die stroom heb je en hou je. Verbruik je die stroom meteen, dan laadt de batterij nog een keer. Op die manier kan je je energieverbruik slim inzetten om zoveel mogelijk uit je eigen

De terugdraaiende teller wordt in 2021 afgeschaft,

zonne-energie te halen. Laat die elektriciteitsvretende

voor nieuwe installaties van zonnepanelen. Wat je

droogkast op een zonnige dag maar overdag draaien,

vanaf dan aan ongebruikte zonne-energie terug op het

in plaats van op het nachttarief te wachten! Meer nog,

stroomnet plaatst, ben je onherroepelijk kwijt. Dat hoeft

hoe meer energieverbruik je overdag weg krijgt (je

geen slecht nieuws te zijn. Of toch niet als je je zon-

zogenaamd direct verbruik), hoe meer je zonnepanelen

nepanelen aanvult met een thuisbatterij. En laat die je

opbrengen. Het gaat niet enkel meer over wat er op,

nu grotendeels worden aangeboden door de overheid,

maar ook onder je dak gebeurt.

door een eenmalige Vlaamse investeringspremie!

Op die manier hou je gemakkelijk de helft van de

Bij IZEN spreken we voortaan dus niet meer enkel over

stroom die je opwekt bij je om zelf te verbruiken. Dat

zonnepanelen, maar over zonnesystemen. Bij al onze

is wat minder dan met de terugdraaiende teller, maar

installaties zit voortaan een thuisbatterij inbegrepen.

nog steeds meer dan rendabel. Reken er op dat je je

De premie van de Vlaamse overheid is bovendien het

investering op negen à tien jaar terug verdient. Terwijl

hoogst in 2021, en neemt dan elk jaar af voor nieuwe

IZEN zonnepanelen een levensduur hebben van minstens

installaties. Waar wacht je nog op?

25 jaar. Dat is véél gratis stroom.

IZEN Magazine

26

IZEN Magazine

27

BEPAALD GEEN DURACELL-KONIJN! Onze thuisbatterijen laten elk Duracell-konijn

Wie zich via batterijen wil indekken tegen

ver achter zich. Met één batterij van 2,2 kWh

een eventuele stroomonderbreking – door de

kan je tegelijkertijd een half uur strijken, 2,5

sluiting van de kerncentrales bijvoorbeeld – is

uur televisie kijken, 2 uur gamen, een half uur

ook nog niet zeker. Dat komt doordat de over-

stofzuigen, 2 uur op het internet surfen, 2,5 uur

heid vandaag thuisbatterijen nog niet erkent

je tablet opladen, 1 pot aardappelen koken, 6

als onafhankelijke stroombron. Valt de stroom

led-lampen 4 uur laten schijnen én je koelkast

in je straat uit, dan zal dat dus bij jou ook het

5 uur laten draaien. Als wij dat achter de rug

geval zijn – zelfs al zit je batterij nog vol. IZEN is

hebben, gaan we doorgaans slapen.

uiteraard druk bezig om batterijen wel te laten erkennen als noodstroomvoorziening. Komt

EEN PAKJE BATTERIJEN?

goed!

Slimmeriken denken nu vast: ‘Als één batterij dat verbruik al aankan, dan schaf ik me er toch gewoon meerdere aan? Dan hoef ik helemaal niets meer van het stroomnet af te nemen?’

Helaas, dat is buiten ons klimaat gerekend. Op zonnige zomerdagen is dat absoluut een goed idee, maar over het hele jaar gerekend blijft België ook met de klimaatopwarming vaak bedekt met een motgrijze wolkenstapel. Zelfs één batterij laadt maar gedurende twee derde van het jaar gedurende de dag volledig op. Dat maakt de opbrengst van de tweede batterij relatief minder. Al kan het natuurlijk wel. IZEN stelt: met één thuisbatterij doe je de meest efficiënte deal.

WWW.IZEN-ZONNEPANELEN.BE

IZEN Magazine

28

SECTORNIEUWS ‘PEAK OIL’ MEETS ‘NOOIT MEER NAFT KOPEN’ Door Wouter Kersbergen

Tijdens de lockdowns van 2020 werd de stad quasi vrijgemaakt van luchtvervuiling. De verkoop van fietsen nam een vlucht ​​ en ethanol, een benzine-additief, werd een desinfecterend middel. Op veel plaatsen was de haperende economie geen reden om milieuregels af te schaffen, het werd een moment om ze te verstrengen. Ooit was het idee van Peak Oil slechts een theorie. De corona-pandemie maakt het echt.

BATTERIJ-AUTO’S BEREIKEN EEN MIJLPAAL IN ‘PRIJS-GELIJKHEID’ Batterijen zijn een technologie, geen brandstof. Dat betekent dat hoe meer er wordt geproduceerd, hoe goedkoper ze kunnen worden gemaakt. Sterker nog, elke keer dat het wereldwijde aanbod van batterijen verdubbelt, dalen de kosten met ongeveer 18%. Historisch gezien waren elektrische voertuigen duurder om te bouwen dan benzineauto’s. Dat is aan het veranderen.

In het afgelopen jaar bereikten de eerste bedrijven de Heilige Graal in batterijpakketten: een kostprijs van $ 100 per kilowattuur. Dat is het punt waarvan analisten lang hebben gedacht dat het de kosten van het bouwen van elektrische auto’s in overeenstemming zou brengen met vergelijkbare voertuigen op benzine.

Daarna worden elektrische wagens alleen maar goedkoper.

IZEN Magazine

29

Volkswagen, de grootste autofabrikant op het gebied van verkochte auto’s, bevestigde dat zijn batterijen de drempel van $100 hadden bereikt voor zijn ID.3 sedan en de aankomende ID.4. China’s CATL, ‘s werelds grootste batterijleverancier, claimde ook het $100 batterijnirvana toen het deals sloot in de auto-industrie. Nice.

Om niet achter te blijven, organiseerde Tesla zopas een ‘batterijdag’evenement. Het publiek keek toe vanaf een parkeerplaats vol Tesla’s terwijl Elon Musk plannen toonde om zelf batterijcellen te produceren, een primeur voor elke autofabrikant. En om de batterijkosten tegen 2023 met 56% te verlagen. Ook al zijn de schattingen van Musk (zoals wel vaker) een paar jaar te optimistisch, de toon voor de industrie is gezet.

‘ZONNEBRANDOLIE’ KRIJGT EEN ANDERE BETEKENIS Transportbrandstoffen en elektriciteitsopwekking zijn de afgelopen eeuw bijna volledig gescheiden bedrijfstakken geweest. Olie was voor voertuigen, steenkool was voor stroom. Boormachines versus mijnwerkers, petrostaten versus energiebedrijven. Er was heel weinig crossover. Jarenlang heeft de olie-industrie gekeken naar wat er met kolen gebeurde en er op aangedrongen dat dit niet met hen zou gebeuren.

Maar zonneschijn is de nieuwe olie.

Met de elektrificatie van het transport vervaagt het onderscheid tussen vloeibare brandstoffen en energiemarkten. Zonne-energie is nu in het grootste deel van de wereld de goedkoopste vorm van nieuwe energiecapaciteit, wat betekent dat naarmate de energiemarkten groeien om aan de nieuwe vraag van elektrische auto’s te voldoen, olie grotendeels wordt verdrongen door zonne-energie.

Het voorspellen van energietransities is een nauwgezet werk. Al bijna twee decennia heeft het basisscenario van het Internationaal Energieagentschap de opkomst van zonne-energie consequent onderschat. Elk jaar verwachten de modellen dat het groeitempo zal afvlakken, zodat de industrie van zonne-installateurs zou krimpen. Elk jaar gebeurde exact het tegenovergestelde.

Dit laat zien hoe onverstandig het is om beslissingen over de toekomst te baseren op het beleid en de technologieën van vandaag. Vooral wanneer uit de geschiedenis blijkt dat geen van beide stilstaat.

IZEN Magazine

30

ENERGIENEUTRALE BLOEMEN Door Wouter Kersbergen

De familie Bernhard is een echte tuindersfamilie. De opa van Bram teelde in Amsterdam groenten en bloemen en voerde ze met de boot over de grachten. Toen er in Amsterdam geen uitbreidingsmogelijkheden meer waren, verhuisde het gezin in 1972 naar Luttelgeest in Noord Nederland. Inmiddels worden er snijrozen, orchideeën, diverse soorten perkgoed en kuipplanten geteeld. Momenteel telt het bedrijf 200 werknemers en beslaat het 25 hectare aan serres. “Serres? Je bedoelt kassen,” zegt Bram Bernhard.

ELEKTRICITEIT EN WATER De veertigduizend IZEN-zonnepanelen op het land van Bernhard hebben een dubbele functie. Ze produceren de broodnodige energie voor warmte en licht in de kassen, maar ze vangen ook het hemelwater op. “Het regent bijzonder veel in Nederland, uiteraard gebruiken we zoveel mogelijk van wat de natuur ons geeft. Het water dat we opvangen, wordt na bevloeiing opnieuw gezuiverd. Door het circulaire watersysteem zit je continu in je eigen soep te roeren, dus het water wat je toevoegt moet daarom van uitmuntende kwaliteit zijn,” zegt hij. “Als het zogezegd gezuiverde water teveel kalk of onwenselijke zouten bevat, krijgt de soep de verkeerde smaak voor de planten. Geen gesodemieter!”

BYE BYE AARDGAS “Voor onze transitie naar duurzame energie, verbruikten we zo’n 15 miljoen m3 aardgas per jaar.

De gasgeneratoren wekten de stroom op en de restwarmte van de generatoren ging de kas in.” In Nederland is het gebruik van aardgas de laatste jaren enorm onder druk komen te staan, zegt hij.

“Er is de problematiek van aardverschuivingen door de ontginning van het gas, maar het is ook geen pretje om afhankelijk te zijn van pakweg een Trump of Poetin voor je energie. De verduurzaming is een belangrijk onderdeel geworden van onze bedrijfsvoering en het wordt meer en meer een wens van de klant. Het betekent een meerwaarde als je kan zeggen dat je bloemen en planten energieneutraal zijn. Of toch bijna.”

LOCAL FOR LOCAL “We voelen de concurrentie met de Afrikaanse bedrijven. De loonkost ligt daar op amper 2 euro per dag! Zelfs met de transportkosten erbij gerekend, is dat een pittige competitie. Het milieu vraagt om andere inzichten en een andere manier van handeldrijven, weet Bram. “Net daarom willen we lokaal verdelen: local for local met een goede footprint.” Bram knipoogt. “Maar met lokaal bedoel ik ook wel Europa hoor, voor alle duidelijkheid.”

IZEN Magazine

31

ZONNEPANELEN EN AARDWARMTE: COMBINEREN OM TE PRODUCEREN

DRIJVENDE ZONNE-INSTALLATIES

Het bedrijf maakt ook gebruik van geothermie of aardwarmte.

Het bedrijf heeft zo’n twee hectare aan waterbassins.

Ook dat is lokale, duurzame warmte uit de grond, bruikbaar

“Het is superbelangrijk dat er zich geen algen vormen in

voor de verwarming van huizen, kassen en industrie. Het van

dat water. Normaal gezien gebruiken we grote doeken

nature aanwezige warme water wordt uit de ondergrond opge-

om het water hiervoor te beschermen. Als je er drijvende

pompt, waardoor vervolgens de warmte eruit wordt gehaald.

zonnepanelen op plaatst, combineren we opnieuw op

“De toekomst van de energie ligt in het combineren van ver-

een vooruitstrevende manier enkele elementen naar

schillende natuurlijke bronnen,” zegt Bram. “De combinatie

verduurzaming.” Bram glimlacht. “Dat dubbel gebruik,

en de autoregulatie is belangrijk. Ik beslis graag zelf hoe ik

dat maakt ons project toch een beetje af, niet?”

de energievoorzieningen op elkaar afstem in functie van het hoogste rendement.” Of hij volledig off the grid zou willen gaan met het bedrijf, speelt voor Bernhard geen enkele rol.

“Integendeel, ik denk dat het belangrijk is dat we een rol kunnen opnemen in de stabilisatie van het energienet.”

”

De toekomst van energie ligt in het combineren van verschillende natuurlijke bronnen.

- Bram

IZEN Magazine

Kies voor Belgische stroom uit wind en zon

Ga samen met Eneco voor 100% Belgische stroom Even alvast een dikke proficiat, want met jouw zonnepanelen haal je maximaal energie uit het Belgische zonnetje. Wek je toch niet genoeg eigen energie op? Geen probleem! Eneco staat voor je klaar met zijn 140 windmolens en meer dan 300.000 zonnepanelen in BelgiĂŤ. Een slimme keuze voor jou en onze planeet.

Alles weten over onze voordelige tarieven? eneco.be/tarieven of bel op 015/68 68 58

33

COLUMN

DE VLOEK VAN DE FARAO Door Pieter Callebaut

Abydos, 3200 voor Christus. Banksisi, een oud - Egyptische hipster, houdt van het stadsleven. Sinds hij een soort van bretellen bedacht om je linnen kleed niet te verliezen, is hij de talk of the town. Nooit meer gênante scènes bij de Connemara!

Dankzij zijn creatieve uitvinding, krijgt hij een

De niet mis te verstane boodschap van Banksisi

job bij de overheid: hiërogliefen schrijven!

heeft de tand des tijds maar moeilijk doorstaan.

Vanochtend beitelt hij een belangrijke boodschap

Een duidelijke boodschap formuleren voor de toe-

in de ommuurde begraafplaats van farao Hor-Aha.

komst, blijkt minder evident dan gedacht.

Banksisi is in zijn nopjes. Zijn baas gaat zó fier zijn als hij komt te sterven! En iedereen zal zich vergapen

Neem nu het reële gevaar van hoog radioactief

aan de coole inkervingen als ze ooit het graf delven...

afval. Ook over duizenden jaren moet je waarschuwing onmiddellijk begrepen worden: “Pas

“Of nee, wacht! Correctie. Ze mogen deze tombe

op kerel, deze brol niet aanraken! Blijf eraf, het is

nooit openmaken!”

levensgevaarlijk!”

Snel beitelt Banksisi inscripties over het weerzin-

In het huidige non-debat over kernenergie heeft

wekkende lot dat grafschenders te wachten staat.

niemand het hier over. Sterker nog, kernenergie

Hij glundert. Als ze dit lezen, gaan ze nogal eens

wordt gepresenteerd als ‘uitermate proper’. Het

bang zijn!

afval steken we straks diep in de grond. Klaar?

Banksisi wandelt de stad in, kijkt naar de verkeers-

De vloek van het kernafval is, in vergelijking met

drukte en denkt: wat een zottekot is me dat hier!

die van de farao, allesbehalve een mythe. Net

Als onze chief maar niet onder een nijlpaard

zoals Banksisi 5000 jaar geleden, geloven we in de

sukkelt. Hij maakt een mental note: Strakjes een

evidentie dat onze nakomelingen onze inscripties

steen kerven met ‘opgepast voor overstekende nijl-

vlotjes gaan begrijpen. Maar dat is mogelijkerwijs

paarden.’ De man kijkt omhoog naar de stand van

een vorm van hoogmoed.

de zon en wist het zweet van zijn voorhoofd. Het is middag beslist hij. Tijd voor een biertje, het enige

Of misschien beseffen we die consequentie net wel,

zuivere water in Oud-Egypte.

maar gelooft niemand nog dat we het op deze aardkloot nog langer dan een paar honderd jaar trekken.

Exact 5000 jaar later, op de zonnige zaterdag van

Lijkt net daarom kernafval misschien het minste

14 september 1822, roept het Franse wonderkind

van onze zorgen? Hor-Aha draait zich om in zijn graf!

Champollion in alle opwinding: “Ptolmys!” Hebbes!

Na jaren breinbreken, ontcijfert hij de betekenis van hiërogliefen. Rijkelijk laat.

IZEN Magazine

34

“ALLEEN BEN JE SNELLER, SAMEN RAAK JE VERDER” 5 VRAGEN AAN DE MINISTER VAN ENERGIE Door Jelle Henneman

Net nu hernieuwbare energie echt onder stoom komt, treedt met Tinne Van Der Straeten een groene federale minister van Energie aan. Het momentum kan niet groter zijn, en krijgt met de besliste kernuitstap meteen een even aanzienlijk symbool. Veel druk voor deze gepokt en gemazelde energiespecialiste. “De uitdaging is zo groot dat samenwerken noodzakelijk is.”

De kernuitstap is een cruciaal onderdeel van uw beleid. Kan u uitleggen waarom nieuwe gascentrales nodig zijn om hernieuwbare energie aan te vullen in de energiemix? Waarom dan niet gewoon een kerncentrale openhouden? En hoe lang blijven die gascentrales nog een deel van onze energieproductie?

STEG-centrales hebben namelijk het voordeel van flexibiliteit. Je kan

Tinne Van Der Straeten: ‘De tijd van halfslachtigheid

Een tijd geleden zei Willem-Frederik Schiltz op deze pagina’s dat hij, hoewel een voorstander van de kernuitstap, op langere termijn nog steeds een rol zag voor kernenergie in onze energiehuishouding. Maken centrales van de nieuwe generatie, mee gedreven door de sterke nucleaire kennis in ons land, ook deel uit van uw toekomstbeeld?

is voorbij. We nemen het energiebeleid voortaan in eigen handen. Door het stop-and-go-beleid van de afgelopen jaren is er onvoldoende geïnvesteerd in alternatieven. Duidelijkheid is waar de sector en investeerders op zoek naar waren en dat bieden

ze af en aan zetten, om zo de energie te produceren die je op dat moment niet uit hernieuwbare bronnen wint. Bij een kerncentrale lukt dat niet. De sluiting van de kerncentrales is dan ook geen doel op zich, maar een middel om te komen tot een duurzaam en welvarend land.

Bevoorradingszekerheid en betaalbaarheid zijn topprioriteiten van de regering.’

we nu.’

Van Der Straeten: ‘Ons land investeert veel in nucleair onderzoek zoals ‘Geen enkele partij - zelfs de uitbater Engie niet

in het onderzoekscentrum SCK CEN in Mol. Maar op dit moment zijn er

- wil de oudste 5 kerncentrales nog langer open-

geen projecten in de pijplijn die op korte of zelfs middellange termijn

houden, wegens te duur en te onveilig. Maar omdat

kunnen gerealiseerd of gecommercialiseerd worden. Daarom zetten

dit de voorbije jaren niet is voorbereid en er amper

we best in op bestaande technologieën en innovaties zoals batterijen,

is geïnvesteerd, zijn er nu STEG-centrales (stoom-

zonne- en windenergie, en interconnectie met buurlanden. Zij hebben

en gasturbines, red.) nodig als overgang. Zo geven

hun meerwaarde en nut reeds bewezen. Bovendien worden ze steeds

we vrije baan aan wind- en zonne-energie.

goedkoper en steeds performanter.’

IZEN Magazine

35

IZEN Magazine

36

”

De sluiting van de kerncentrales is geen doel op zich, maar een middel op te komen tot een duurzaam en welvarend land.

Heel wat van de bevoegdheden rond hernieuwbare energie zitten op het Vlaamse niveau, terwijl uw Vlaamse collega Zuhal Demir (N-VA) tot een partij behoort die de kernuitstap nooit genegen was. Hoe moeilijk, of noodzakelijk, wordt die samenwerking?

Van Der Straeten: ‘De uitdaging waar we als land voor staan is zo groot dat samenwerken noodzakelijk is. Dat verwachten de gezinnen en bedrijven van ons en dat ga ik ook doen.

- Tinne Van der Straeten

Alleen ben je sneller, maar samen raak je verder.

Onmiddellijk na de eedaflegging heb ik ook met de Europees commissaris Margrethe Vestager

Hoe belangrijk zijn kleinschalige installaties van zonnepanelen in de energiemix van na de kernuitstap?

Van Der Straeten: ‘Als wij tegen 2050 willen

een afspraak gemaakt omdat we ook Europa nodig hebben. Klimaat en economische relance gaan hand in hand.’

Tegelijkertijd zal ook het energienetwerk een

U bent een in energie gespecialiseerde groene politica. Dat maakt deze ministerpost ongetwijfeld historisch.

Hoe gaat u om met de druk om de energieswitch tot een goed einde te brengen?

stevige update moeten ondergaan de volgende

Van Der Straeten: ‘Ik heb 9 jaren op het terrein

jaren. Zo zorgen we dat burgers en bedrijven ook

voor energiebedrijven gewerkt. Ik heb gezien

mee kunnen profiteren van de investeringen.’

dat de plannen rond hernieuwbare energie in

dat ons land volledig op hernieuwbare energie draait, moeten we ook onze energie in eigen handen houden. Nog maar 5% van de geschikte daken zijn benut. We gaan met Vlaanderen samenwerken om die doelstelling te halen.

‘Als federale regering zijn we verantwoordelijk voor wind op zee. Zonet is de laatste windmolen gebouwd voor het SeaMade Offshore Windpark, goed voor een jaarlijkse capaciteit van 487 megawatt. Dat zijn bijna een half miljoen gezinnen die van elektriciteit worden voorzien en dat spaart 650.000 ton CO2-uitstoot uit. De totale geïnstalleerde offshore windcapaciteit in de Belgische Noordzee komt daarmee op 2262 megawatt!’

IZEN Magazine

de schuiven lagen, maar door de permanente onzekerheid en gebrek aan politieke keuze werden de investeringen keer op keer uitgesteld.

Nu brengen we duidelijkheid en rust. Zo zorgen we dat al die Bob de Bouwers hun plannen concreet maken en gaan investeren. Dit zorgt voor veel jobs die we nodig hebben voor de relance.’

37

IZEN Magazine

38

”

De eerste stap is om onze uitstoot te verkleinen.

HET GELD GROEIT AAN DE BOMEN Door Jelle Henneman

Volgens de Verenigde Naties groeit er tegen 2050 niet minder dan 800 miljard dollar per jaar aan bossen over de hele wereld. Allemaal betaald door de alsmaar groeiende stroom aan bedrijven die hun CO2-uitstoot willen compenseren met groene investeringen.

Zoals IZEN, natuurlijk.

BOMEN FILTEREN Dat doen ze allereerst door die uitstoot te verkleinen (bijvoorbeeld door

In oktober plantten de medewerkers van IZEN 25 fruit-

hun wagenpark om te schakelen naar elektrische voertuigen), waarna

bomen naast hun bedrijventerrein in het Kempense Lille.

ze de overgebleven emissies op allerhande manieren compenseren.

(Zie foto’s op deze pagina’s). Goed voor toekomstige

Door bomen te planten. Door te investeren in de captatie van CO2.

gezonde snacks, een fijne teambuilding – maar vooral: een

Maar ook door te vermijden dat aan de andere kant van de planeet

smak CO2-uitstoot die de komende decennia de lucht uit

bomen worden gekapt voor nutteloze doeleinden.

wordt gefilterd. The Biggest Tree Plant, een initiatief dat 75 hectaren wil volplanten met nature’s little helpers in

Wie in Afrika een gemeenschap met filters voor drinkbaar water

de klimaatcrisis: bomen. De lijst van bedrijven die hebben

voorziet, vermijdt dat deze mensen hun water moeten koken boven

beloofd om de komende jaren CO2-neutraal te worden,

houtvuur. Net zo red je miljoenen bomen door gezinnen in arme streken

is zondermeer indrukwekkend. Van Nike en Primark over

te voorzien van efficiënte kookfornuizen. Of haal je véél CO2 uit de lucht

Apple en Google tot zelfs Total en Shell. Allemaal hebben

door het massaal aanbieden van kachels die werken met landbouwafval

ze zich voorgenomen om de uitstoot die hun bedrijfswerking

in plaats van steenkool.

veroorzaakt, tot nul te herleiden.

IZEN Magazine

39

EEN MILJARDJE BOMEN, GRAAG Met zulke kleppers van multinationals, aangevuld met wereldwijd een hele stroom van kleinere bedrijven, hoeft het niet te verbazen dat de markt voor zogenaamd negatieve CO2-investeringen door het dak zal gaan.

Volgens de Principles for Responsible Investment – een organisatie onder de vleugels van de Verenigde Naties die wereldwijd duizenden investeringsbanken en -fondsen begeleidt op hun pad naar duurzaam investeren – zou die markt tegen 2050 gemakkelijk de kaap van 1.200 miljard dollar ronden.

Dat is meer dan vandaag alle gas- en oliereuzen samen. De financiering van bossen alleen al, vandaag een zaak van overheden met te weinig geld, zou binnen 30 jaar 800 miljard dollar per jaar waard zijn.

Wat wil je, als je ziet hoe snel het vandaag al gaat? Shell plant 5 miljoen bomen in Nederland én een bos van 800 hectare in Australië. BP beschermt een woud van 40.000 hectare in Zambia, Apple doet hetzelfde in Colombia.

En Amazon heeft 10 miljoen dollar veil voor niet minder dan 1,6 miljoen hectare verwaarloosd Amerikaans bos.

Moeten er nog bomen zijn?

IZEN Magazine

40

SPORTEN OP ZONNE-ENERGIE Door Jelle Henneman

Binnenkort nemen we niet alleen meer zonnestroom af van ons dak, maar gaan we die ook verdelen. Aan bedrijven waar we gaan winkelen. Aan onze eigen bedrijven. En aan onze buren. We worden allemaal energieleveranciers van groene zonnestroom.

Jij ook. Iedereen met zonnepanelen wordt een Stroomverdeler.

Eigenaars van zonnepanelen zijn weldoeners. Al de groene stroom die je opwekt en niet verbruikt, wordt voortaan gratis op het elektriciteitsnet gezet om door anderen te worden opgemaakt. Vroeger zorgde de terugdraaiende teller van je elektriciteitsmeter ervoor dat je toch nog voor een stuk betaald werd voor die ongebruikte stroom. Maar voor nieuwe installaties vanaf 2021 is dat voordeel weggevallen. Dat verandert niet veel aan de rendabiliteit van je installatie, want je zonnepanelen brengen met de IZEN batterijen nog steeds meer dan het dubbele op van je investering (zie: ‘Een huis op batterijen’ op p. 24).

Het wegschenken van wat je te veel hebt voor het grotere goed is een mooie geste. Maar tot de helft van je energie-opbrengst wegschenken, afhankelijk van je verbruik, is wel heel erg gul. Daarom is IZEN op zoek gegaan naar een manier om toch iets te verdienen aan die zogenaamde overproductie. Zou het mogelijk zijn om die stroom niet zomaar aan om het even wie te doneren, maar aan organisaties en bedrijven die jou daarvoor belonen? Natuurlijk.

DEEL JE STROOM EN VUL JE WINKELKAR Via het nieuwe platform Stroomverdeler kan je afnemers kiezen die niet alleen jouw goedkeuring wegdragen, maar die jou ook vergoeden in de vorm van punten op je klantenkaart. Stel dat je je teveel aan opgewekte stroom deelt met Decathlon, zonder meerkost.

Decathlon neemt de stroom aan tegen een voor hen interessant tarief. En ruilt dit met jou in de vorm van een tegoed op je klantenkaart. Je gaat dus gratis sporten op kosten van de zon. Het enige nadeel: je hebt geen enkel excuus meer om in je luie zetel te blijven hangen. Stroomverdeler staat nog in zijn kinderschoenen, maar IZEN werkt hard aan de uitbreiding van het netwerk van afnemers.

IZEN Magazine

41

IEDEREEN IS EEN ELEKTRICITEITSCENTRALE

IZEN LEIDT DE TRANSITIE

Het principe achter Stroomverdeler heeft mogelijk grote

Op de verschillende IZEN sites wekt het bedrijf meer stroom op

gevolgen voor de economie. Heel wat bedrijven wekken zonne-

dan het verbruikt. Samen 710 MWh per jaar, tegen een verbruik

energie op, die ze echter op die plek niet volledig kunnen opge-

van 649 MWh – inclusief het IZEN elektrisch wagenpark! Dat maakt

bruiken. Die overproductie wordt gratis op het elektriciteitsnet

IZEN dus ‘energieproductief’, én CO2-negatief. IZEN wekt al de ver-

gezet, waarna diezelfde bedrijven moeten betalen voor hun

bruikte stroom zelf op, en stoot minder CO2 uit dan het via groene

overige energieverbruik.

stroom compenseert.

Via platformen als Stroomverdeler kunnen die bedrijven de

Alleen: IZEN wekt die stroom natuurlijk niet allemaal op dezelfde

elektriciteitsleveranciers bewegen om hun eigen productie

plek op als ze het verbruikt. Waardoor IZEN toch nog (uiteraard

te verbruiken op terreinen en in gebouwen waar ze nog geen

groene) stroom moet aankopen van de energieleverancier. Dat

groene stroom opwekken.

moet anders kunnen.

Ze betalen dan voor het gebruik van het elektriciteitsnet en

IZEN maakt deel uit van de internationale VINCI Energies Belgium.

de dienstverlening van de energieleverancier, maar niet meer

Stel je voor dat al de stroom die op VINCI-sites wordt opgewekt in

voor de stroom zelf.

de toekomst onderling uitgewisseld wordt? Dan profiteren we pas voluit van wat de zon ons verschaft!

”

Met je stroom laad je binnenkort je winkelkar vol. Meld je aan!

WWW.STROOMVERDELER.BE

IZEN Magazine

42

DE TOEKOMST IS NU De Vlaamse regering wil het mogelijk maken om lokale energiegemeenschappen te vormen - een Europese

Enkel ‘zonnedelen’ is vandaag mogelijk, waabij jij zonne-

eis -, en heeft recent het wetgevend werk daarvoor in gang

panelen legt op het dak van een naburig pand. Maar dan

gezet.

gebeurt dat met je eigen omvormer en je eigen kabel. Niet zo efficiënt.

Zo’n energiegemeenschap kan bijvoorbeeld een aantal particulieren, een school of andere instelling en enkele

Daar komt binnenkort verandering in. Met de nieuwe regels

ondernemingen omvatten, die onderling hun productie-

zullen bewoners van een appartementsgebouw samen

overschotten aan groene stroom delen. Nu is het nog

kunnen investeren in zonnepanelen. Of kan een school of

onmogelijk om jouw teveel aan stroom te versluizen

bedrijf in je buurt hun overschot aan jou verkopen, of jij

naar je buurman, die bijvoorbeeld geen geschikt dak

aan je buren.

heeft voor zonnepanelen. Ook de zonnepanelen van de school in de wijk, die een hele zomervakantie energie

Net zo goed kan een hele buurt samen investeren in een

opwekken zonder dat er ook maar iets wordt verbruikt,

wijkbatterij, waarop de stroomoverschotten kunnen

kunnen niet dienen om jou groene stroom te leveren. Dat

gestockeerd worden tot iedereen ze ’s avonds nodig

komt omdat enkel erkende energieleveranciers wettelijk

heeft. Of kunnen we allemaal samen inspelen op prijs-

stroom mogen verhandelen.

schommelingen voor elektriciteit, en onze elektrische wagens overdag opladen in plaats van ’s avonds. De zon is van iedereen.

IZEN Magazine

43

DEEL DE STROOM DIE JIJ TE VEEL PRODUCEERT MET WIE JIJ WIL

Ideaal gezien verbruik jij de stroom die je met je zonnepanelen opwekt zelf: met je wasmachine, je strijkijzer, je elektrische wagen en je verlichting.

Dat lukt niet altijd op momenten dat de productie van jouw zonne-energie het hoogst is.

De overproductie van je stroom wordt in een thuisbatterij en/of op het net geplaatst.

Dat laatste kost jou geld.

Stroomverdeler.be helpt jou je overproductie gericht te verdelen.

Dat is winst voor jou, de ander en het milieu.

WWW.IZEN.BE

IZEN Magazine

SHIFT - IZEN MAGAZINE IZEN.BE Editie najaar 2020

IZEN Magazine verschijnt twee maal per jaar en wordt passioneel samengesteld door IZEN STUDIO, met input en hulp van 170 fijne collega’s en een heleboel gewaardeerde partners.