อ้าว!! เธอเป็นใครนะ มาเดินตามฉัน อยู่ได้ อ้อ กล้วยไข่ครับ
คนนั้น เขาทำ�อะไรครับ
สวัสดี ฉันชื่อลีมอน มาจากดาว พลูโต เธอชื่ออะไรล่ะ
อ๋อ เธอชื่อชมพู่ กำ�ลังกิน ข้าวเหนียวหมูปิ้ง อ้าว !!! มันหาย เข้าไปในช่องนั้นแล้ว
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
1
ถ้าอยากรู้ว่ามันหายไปไหน เราตามไปดูกันไหมล่ะ
แต่...เอ...เราจะเข้าไป ในปากยังไงนะ
ดีจังเลย ไปดูกัน... ไปดูกัน
ไปกับจานบินของฉันสิ
พร้อมนะ !!! เดี๋ยวย่อส่วนจนเล็กจิ๋วเลย
2
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
พร้อมหรือยังกล้วยไข่
พร้อม !! ไปกันเลย
ระวัง ระวัง!!! ฟันจะงับถูกเราแล้ว ฟันใช้ทำ�อะไรเหรอ ไว้บดสับหมูปิ้งนี่ไง
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
3
ข้างในนี้มืดจัง เปิดไฟให้สว่างหน่อยดีกว่า
ระวังจะชนกับลิ้นนะ
ลิ้นมีไว้ทำ�อะไรเหรอ
ลิ้นน่ะช่วยคลุกเคล้าชิ้นอาหารกับนำ�้ ลาย ซึ่งนำ�้ ลายจะย่อยคาร์โบไฮเดรตจากข้าวเหนียว
4
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
เราหลุดเข้ามา ในหลอดอาหารแล้ว ในอุโมงค์มืด ๆ นี้หรือคือหลอดอาหาร
เอ๊ะ!! ไอ้เจ้าหลอดอาหารเนี่ย เดี๋ยวมันก็บีบตัวเดี๋ยวมันก็คลายตัว ใช่ เป็นวิธีดันให้ชิ้นอาหาร เคลื่อนผ่านไปได้ แล้วชิ้นอาหาร จะไปไหนต่อล่ะครับ ไปที่กระเพาะอาหารเลย
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
5
ถึงกระเพาะอาหารแล้ว
โอ้โห!! ผนังกระเพาะอาหาร พับไปมาเป็นคลื่น และมีของเหลวอะไรก็ไม่รู้
กระเพาะอาหารเป็นถุง คล้ายตัว J แล้วก็มีนำ�้ ย่อยด้วยนะ
6
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
รู้มั๊ยนำ�้ ย่อยนี้เป็นกรด มันจะกัดกร่อนจานบินมั๊ย น่ากลัวจัง
เราต้องอยู่ที่นี่ประมาณ 4 ชั่วโมงเลยนะ คงเซ็งแย่เลย
ไม่หรอกครับ เดี๋ยวเราคอยดู การย่อยอาหารกัน
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
7
เธอดูสิ เศษหมูปิ้งที่ชมพู่กินเข้ามา
ใช่แล้ว นำ�้ ย่อยกำ�ลังย่อยโปรตีนใน หมูปิ้งไงล่ะ
อาหารที่ย่อย จะเคลื่อนต่อไปแล้ว ขับดี ๆ นะ
เห็นมั๊ยกระเพาะอาหาร บีบตัวจนจานบินสั่นไปมา
8
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
ที่นี่แคบกว่ากระเพาะอาหารอีกนะ
ใช่แล้ว ที่นี่แหละ เรียกว่าลำ�ไส้เล็ก
แล้วที่นี่ไว้ย่อยอะไรหรือ
ก็ย่อยคาร์โบไฮเดรต จากข้าวเหนียวต่อ จนเสร็จ
แล้วย่อยโปรตีน จากหมูปิ้งด้วยแหละ
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
9
แล้วลิพิดในหมูปิ้ง ล่ะ ย่อยเสร็จแล้ว หรือยัง
ตับสร้างนำ�้ ดีแล้วเก็บที่ถุงนำ�้ ดี แล้วนำ�้ ดีนี่แหละทำ�ให้ลิพิดแตกตัว ก็จะย่อยลิพิดง่ายขึ้น
ก็จะย่อยให้เสร็จที่นี่แหละ แต่ต้องใช้ตัวช่วยด้วย
ถุงนำ�้ ดี
ตับ ตับอ่อน
ท่อนำ�้ ดี ลำ�ไส้เล็ก
10
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
เมื่อไหร่ จะย่อยเสร็จซักที
เดี๋ยวนำ�้ ย่อยจากตับอ่อน จะช่วยย่อยทั้งคาร์โบไฮเดรต โปรตีน ลิพิด ให้เสร็จที่นี่แหละ
ย่อยเสร็จแล้วได้อะไรล่ะ ได้สารอาหารที่เล็กที่สุด ที่ซึมเข้าหลอดเลือดฝอยตามผนังลำ�ไส้เล็ก เพื่อส่งไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่ายกาย มิน่าล่ะ ผนังลำ�ไส้เล็ก ถึงตะปุ่มตะปั่ม จะได้มีพื้นที่ ในการดูดซึมสารอาหารมาก ๆ เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
11
ระบบย่อยอาหารเสร็จสิ้นที่ ลำ�ไส้เล็กนี่แหละ
เย้!!!!! ย่อยเสร็จแล้วเราจะ ออกไปทางไหนล่ะ
ออกไปทางลำ�ไส้ใหญ่ ที่ติดกันนี่แหละ
ที่ลำ�ไส้ใหญ่จะมีก้อนแข็ง ๆ ที่เรียกว่า กากอาหาร ซึ่งร่างกาย ไม่สามารถดูดซึมไปใช้งานได้ ที่นี่ไม่มีนำ�้ ย่อยแล้วใช่ไหม ใช่แล้ว แต่จะมีการดูดของเหลว กลับเข้าสู่ร่างกาย
12
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
เราจะถึงทางออกแล้วนะ
ไปทวารหนักกันเลย
ดีจัง เรารู้สึกไม่ค่อยดี กับก้อนเหล่านี้
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
13
ค่อยยังชั่วหน่อย หายเหม็นแล้ว
หายเหม็น แล้วครับ
การย่อยอาหารเป็นอย่างนี้เอง เข้าใจแล้ว...เราจะให้ ดร.ทอม สร้าง ทางเดินอาหารให้เหมือนคนเลย
เพื่อน ๆ ว่า ลีมอน จดอะไรไปบ้าง จากการเดินทางครั้งนี้ ลองวาดภาพดูนะครับ เรียบเรียงโดย ผศ.ดร.สมเกียรติ พรพิสุทธิมาศ ดร.พจนา ขำ�วงษ์ 14
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)
เอกสารประกอบหนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 พ.ศ. 2557 (ฉบับทดลองใช้)