15 minute read
Cluster Urban Mining
Cluster Restauratie & Renovatie
“2021 was een mooi jaar voor ons”, zegt algemeen directeur Aafke van der Werf. “We hebben een paar mooie, spraakmakende projecten afgerond die ook nog eens goed verlopen zijn; de klanten zijn tevreden.”
Terugblik 2021
Een heel bijzonder project dat Koninklijke Woudenberg afgelopen jaar heeft opgeleverd, was het Nationaal Holocaust Namenmonument in Amsterdam. Wereldwijd was er aandacht voor dit monument ter nagedachtenis aan 102.000 Nederlandse Holocaustslachtoffers. Aafke van der Werf: “We zijn zeer vereerd dat we dit mochten maken. Bij de onthulling door koning Willem-Alexander in september stond ik erbij met een mengeling van trots en droefheid. Want het monument heeft een enorme impact, met al die namen.”
Groot en klein
Een ander spraakmakend project dat afgelopen jaar tot een goed einde is gebracht, is de restauratie van Paleis Het Loo. De opdrachtgever was tevreden over de restauratie en asbestsanering door Koninklijke Woudenberg. Overigens verrichtte het cluster in 2021 ook op minder grote schaal mooie dingen. “De restauratie van de Oudekerkstoren in Amsterdam bijvoorbeeld”, zegt Aafke. “En het stiltehuisje op de begraafplaats in Leerdam of de gevel van het Dinghuis in Maastricht. Dat zijn ook projecten waar we heel blij van worden. We willen graag spraakmakende projecten doen, groot én klein.”
Meer grip
De projecten van het Cluster Restauratie & Renovatie zijn vaak complex in de uitvoering. Om te zorgen dat ze goed verlopen, is de clusterorganisatie de afgelopen jaren aangepast om beter grip te houden op het proces. Het draait daarbij om betere planning en documentatie, anticiperen op mogelijke ontwikkelingen en goede voorbereidende gesprekken met het uitvoeringsteam.
Ook qua HR is de strategie aangescherpt en gezorgd voor de juiste mensen op de juiste plek. Aafke: “Hiermee gaan we het succes van 2021 voortzetten de komende jaren.”
Verschillende waardestromen
Binnen Koninklijke Woudenberg zijn de processen geoptimaliseerd en de opdrachten ingedeeld in verschillende waardestromen. De ene waardestroom verschilt qua complexiteit enorm van de andere, en vraagt daardoor ook om een andere inzet van de capaciteit. Er is bovendien een nieuwe waardestroom toegevoegd: die van restauratiepartner. Daarbij is Koninklijke Woudenberg onderaannemer voor het restauratiedeel binnen zeer grote projecten.
Ten slotte heeft ook Van der Vegt nog meer grip op contractmanagement gekregen: het contractmanagement is beter geborgd en ook hier zijn de opdrachten in waardestromen ingedeeld.
Klanttevredenheid
“We meten de klanttevredenheid niet met systematische monitoring,” zegt Aafke, “omdat we meestal via aanbestedingen werken en het daarbij niet gebruikelijk is. Maar we voeren wel altijd gesprekken met onze klanten en horen dan steevast tevreden geluiden.”
Amstel Hotel Amsterdam
Vooruitzichten 2022
In 2022 staan als spraakmakend projecten de renovatie van de Amsterdamse brandweerkazerne Dirk en de restauratiewerkzaamheden bij de nieuwe universiteitsbibliotheek in Amsterdam op de agenda. Als enige monumentale brandweerkazerne in Europa die nog in gebruik is, moet het gebouw worden verduurzaamd. Verder verwacht het cluster in 2022 te kunnen starten met de voorbereidingen voor de renovatie van Het Binnenhof in Den Haag. Ook staat samenwerking met Janssen de Jong Projectontwikkeling in de planning, om het historisch erfgoed de Hof van Solms in Oirschot te herontwikkelen.
Nieuw label
Een ander project is het lanceren van het nieuwe label Meesters In Kunst, dat voortborduurt op én breder is dan de werkzaamheden die voorheen onder de naam Binder Art Services werden uitgevoerd. Aafke: “Meesters In Kunst moet dé naam worden voor het realiseren, herstellen, schoonmaken en verplaatsen van kunst in de openbare ruimte in Nederland. We hebben al naam gemaakt hierin met onder meer de restauratie van de Drakenfontein in ’s-Hertogenbosch en het kunstwerk Rocky Lumps van het KröllerMüller Museum. De nieuwe merknaam moet ons nog beter in het vizier brengen bij iedere opdrachtgever die betrokken is bij kunst.”
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
In 2022 is het cluster het certificeringsproces ingegaan om ISO 14001 te krijgen, een certificaat op duurzaamheidsbeleid. Aafke: “Daar zetten we veel stappen in. De meeste impact op CO2-besparing krijgen we door onze vervoersbewegingen elektrisch te maken. Waar mogelijk doen we dat. Ook het aantal snoerloze bouwplaatsen – waar de accu’s worden opgeladen met zonnepanelen op de bouwketen – breidt zich gestaag uit. In Hasselt bij Zwolle hebben we een volledig CO2-emissieloze bouwplaats voor de restauratie van de Steenen Dijk.”
Circulair werken
“We gebruiken bij restauratiewerkzaamheden zoveel mogelijk oorspronkelijke materialen”, zegt Aafke. “Daarnaast zetten we waar mogelijk containers neer waar medewerkers herbruikbare materialen in kunnen leggen.”
Daarnaast doet het cluster ook veel aan het opleiden van eigen vaklieden. Aafke: “We koppelen medewerkers zowel op de bouwplaats als op kantoor aan leermeesters. Opleiding is een belangrijk speerpunt voor ons, daar hebben we budget voor vrijgemaakt.”
Paleis Het Loo Apeldoorn
Wim Stuij, meewerkend voorman bij Koninklijke Woudenberg
DE MEDEWERKER CENTRAAL
Wim Stuij begon in 1987 als timmerman bij Koninklijke Woudenberg en heeft sindsdien heel wat bijzondere gebouwen gerestaureerd. Hij brengt jonge leerlingen graag de liefde voor het vak bij; dat leverde hem de titel ‘Leermeester van het Jaar’ op.
“Ik werk bewust mee als voorman, want ik vind het vak veel te leuk”, begint Wim. “Ik geniet ervan om onder mijn handen iets moois te zien ontstaan. En de klussen zijn bijna altijd voor bijzondere, beeldbepalende gebouwen.” Zo heeft Wim veel kerktorens en andere monumenten onder handen genomen, voor reparatie of grootonderhoud. Daarbij regelt hij alles zelf, van het bestellen van het hout tot het aansturen van onderaannemers. “Fijn dat ik vertrouwen en vrijheid krijg binnen Koninklijke Woudenberg; ze weten wat ik kan.”
Al jarenlang leidt Wim als leermeester jonge leerlingen op tot timmerman. Wim: “Die jongens draaien vier dagen per week bij mij in de praktijk mee en zijn één dag op school. Het is mooi om ze te zien groeien. Je krijgt ook een band hè. Want een leerling loopt toch een paar jaar met me mee.” Soms ontstaat er zelfs een soort vader-zoonrelatie. “Sommige jongens hebben een moeilijke thuissituatie, dan probeer ik ze ook wat mentale begeleiding te geven.”
Wim gaat regelmatig naar nascholing voor leermeesters. “Ik kwam een keer een oud-leerling tegen die inmiddels zelf leermeester was geworden. Hartstikke leuk.” Afgelopen jaar werd hij tot zijn verrassing uitgeroepen tot Leermeester van het Jaar. “Ik doe het al zo lang dat ik er wel gevoel voor heb gekregen. Je moet een geduldig type zijn.” Wim zegt dan ook altijd tegen zijn leerlingen: “Het is niet erg als je iets nog niet kan, als je maar leergierig bent. En het geeft ook niet als er een keer iets fout gaat, want daar leer je juist van.” DE KLANT CENTRAAL
De eerste versie van de sculptuur van Claassen – 25 betonnen elementen die van bovenaf gezien op een mensfiguur lijken – bleek niet bestand tegen de weersomstandigheden en klauterende kinderen. Daarom besloten de kunstenaar en het museum samen om een nieuwe versie te maken, deze keer van een duurzamer materiaal: zachtroze kwartsiet. “Daar is heel moeilijk aan te komen, zeker in grote hoeveelheden”, zegt De Boer. “Maar Meesters In heeft haar netwerk aangeboord en wist een mijn te vinden die het kon leveren.”
Het materiaal was niet de enige uitdaging bij de realisatie van Rocky Lumps II. De Boer: “De plaatsing was ook heel complex, omdat het werk hoog op een stuwwal moest komen te liggen. En omdat ons museum in een Natura 2000-gebied ligt, golden er extra strenge eisen: zoals minimale CO2-uitstoot bij de plaatsing en alleen werken tijdens de zes weken dat de beschermde hazelwormen in het gebied er geen last van zouden hebben.”
Meesters In heeft alles geregeld, van het materiaal en de realisatie van het kunstwerk op de eigen werf tot de plaatsing in de beeldentuin. “Bij zulke grote, kostbare projecten is het heel belangrijk dat je op elkaar kunt vertrouwen”, zegt De Boer. “Meesters In heeft de juiste materiaalkennis en ervaring. Ze snappen heel goed waar het om gaat bij kunstwerken, de kunstenaar heeft ook veel contact met ze gehad. Bovendien is de samenwerking heel prettig. Dus we gaan elkaar zeker weer tegenkomen bij toekomstige projecten.”
REALISATIE VAN HET KUNSTWERK ROCKY LUMPS II
Tanja de Boer, hoofd Collectie en Onderzoek bij het Kröller-Müller Museum
Toen het werk Rocky Lumps van kunstenaar Tom Claassen in een nieuwe versie moest worden gerealiseerd in de beeldentuin van het Kröller-Müller Museum, dacht hoofd Collectie en onderzoek Tanja de Boer direct aan Meesters In. “Ik ken geen ander bedrijf dat zulke grote, complexe projecten kan trekken.”
DHL Parcel Benelux Dordrecht
Hier staat een quote die verder loopt over meerdere regels. Hier staat een quote die verder loopt over meerdere regels. Hier staat
Voornaam Achternaam, Functietitel
Het tweede coronajaar op rij had voor het Cluster Bedrijfshuisvesting gelukkig positieve gevolgen qua omzet: 2021 was een succesvol jaar, met een grote diversiteit aan klanten en projecten.
Clusteroverzicht 2021
“We hebben een heel goed jaar achter de rug”, begint Maarten Bakker, algemeen directeur van het Cluster Bedrijfshuisvesting. “Als gevolg van de coronapandemie is onder meer online shopping enorm toegenomen. Daarmee groeit ook de behoefte aan distributiecentra. Afgelopen jaar is de vraag naar bedrijfshuisvesting geëxplodeerd.” De uitdagingen voor het cluster zaten vooral in de schaarste aan materialen – veroorzaakt door de wereldwijde verstoringen op logistiek gebied – en de bijbehorende prijsstijgingen.
Toegevoegde waarde
Het Cluster Bedrijfshuisvesting wordt gevormd door zeven merken. Elk merk opereert vanuit haar eigen merknaam en beschikt over jarenlange kennis en ervaring. Maarten: “Met onder meer eigen architecten, engineers en constructeurs in huis kunnen we vanaf de eerste schets tot de finale oplevering alle huisvestingsvragen van opdrachtgevers beantwoorden. Zowel het bedenken als het maken van de gebouwen voor onze klanten hebben we onder één dak. Intern zijn we één organisatie en naar buiten opereren we vanuit onze verschillende merknamen.”
Op het gebied van operational excellence is het commercieel apparaat effectiever gemaakt: de medewerkers in de commerciële en planontwikkelingsfase zijn verdeeld in drie teams. Elk team opereert vanuit de Design & Build-gedachte, maar heeft veel kennis over specifieke processen. Klanten profiteren hierdoor van het specialisme van het team waardoor kortere doorlooptijden ontstaan.
Duurzaamheid en circulariteit
Het verduurzamen van gebouwen door de circulariteit van bouwmaterialen, beperking van materiaalgebruik en zuinig energieverbruik wordt steeds belangrijker. Maarten: “We geloven echt in het belang van duurzaamheid en circulariteit. Projecten worden daardoor ook iets complexer, maar we adviseren onze klanten toch altijd om te kijken naar de mogelijkheden op het gebied van circulariteit en duurzaamheid. Of ze daarin willen meegaan, hangt af van hun budget en hun wens en visie om hierin te investeren. Wij dragen het in ieder geval graag aan wanneer we denken dat er nog een stap kan worden gezet qua duurzaamheid. Onze eigen BREEAM-experts adviseren ook over het proces om een BREEAM-certificaat te krijgen.”
Een andere maatregel van het cluster om de CO2-uitstoot te verlagen, is daar waar mogelijk werken met elektrisch materieel. Verder gaan we voor ons eigen machinepark over op plantaardige olie in plaats van traditionele diesel.
De uitdaging rondom circulariteit is tweeledig. Enerzijds is het een andere manier van denken en bevinden we ons in de bouwbranche nog in een leercurve. Anderzijds zijn er nog onvoldoende circulaire grondstoffen op het juiste moment beschikbaar om gebouwen al volledig circulair te bouwen. Maarten: “We hebben met ons nieuwe zusterbedrijf New Horizon en twee grote leveranciers – van prefab beton en van betonvloeren – afspraken gemaakt over het waar mogelijk toepassen van circulair beton. Dat materiaal kunnen we betrekken via New Horizon, dat het wint uit gesloopte gebouwen. Circulair beton heeft tot 65 procent minder CO2-uitstoot, dus daarmee kun je echt een verschil maken.”
Houtbouw
Het Cluster Bedrijfshuisvesting gelooft in houtbouw als duurzame manier van bouwen. “Voor sommige klanten is de momenteel hoge houtprijs nog een obstakel”, zegt Maarten. “Maar ik verwacht dat hout op termijn aantrekkelijker zal worden, onder meer door belastingmaatregelen en eisen op het gebied van CO2-vermindering vanuit de overheid. We bouwen de laatste jaren steeds meer hybride gebouwen waarbij betonnen kolommen worden gecombineerd met houten liggers.”
Uitbreiding met Houtlab
Het Houtlab dat nu in ontwikkeling is – zie www.houtlab.nl – is een initiatief van Woody Building Concepts. Dit gebouw in Nieuwkuijk wordt volledig uit hout opgetrokken en zal als showroom, werkplek en kennis- en inspiratiecentrum fungeren voor circulariteit en houtbouw. Daarnaast komt er een werkplaats in voor houtgerelateerde bouwproducten en kantoorruimte voor zusterondernemingen en andere huurders. Maarten: “We willen hier een statement maken in hout, innoveren én onszelf continu blijven uitdagen en verbeteren. Om samenwerking te stimuleren, gaat het Houtlab ruimte bieden aan BIM (Bouwwerk Informatie Model)-, LEAN- en opleidingsruimtes. Verschillende zusterbedrijven komen als huurder in het gebouw, dat gaat een mooie kruisbestuiving opleveren. We willen daarnaast met zoveel mogelijk stakeholders samenwerken op het gebied van circulariteit en duurzaamheid.”
Maatschappelijk verantwoord ondernemen
Naast de inspanningen om tot duurzamer bouwen te komen, voelt het Cluster Bedrijfshuisvesting ook op sociaal vlak verantwoordelijkheid voor de maatschappij. Daarom sponsort het cluster al jarenlang de opleidingsploeg van Wielervereniging De Jonge Renner in Oosterhout. Daarnaast is het cluster Vriend van het Rode Kruis, steunt het Team Roparun Nieuwkuijk en verschillende activiteiten die breed gedragen worden in de samenleving.
Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)
Sinds 2016 werkt het Cluster Bedrijfshuisvesting voor projecten boven € 5 miljoen standaard volgens de aankomende Wkb. Dat betekent dat een externe kwaliteitsborger – een gecertificeerde partij – wordt betrokken bij het project, die kijkt naar alle stappen van het eerste ontwerp tot en met de laatste oplevering. De kwaliteitsborger toetst of het project voldoet aan het Bouwbesluit, maar ook of het voldoet aan de ontwerpuitgangspunten. Maarten: “Zo kunnen we goed aantonen dat we daadwerkelijk geleverd hebben wat de klant gevraagd heeft. Bijkomend voordeel voor de klant is dat hierdoor ook een verborgengebrekenverzekering (VGV) kan worden afgesloten. Wij hebben al meer dan 30 projecten op deze manier gebouwd waardoor wij als bouwbedrijf echt een voorsprong hebben op onze concurrenten. We blijven deze borging in de toekomst ook verder ontwikkelen.”
Klanttevredenheid
Het cluster meet standaard op vier verschillende momenten de tevredenheid van klanten: bij de ondertekening, tijdens de bouw, na de oplevering en een jaar na oplevering. In 2021 lagen de scores steeds tussen de 8,2 en 8,7. Mooie cijfers, die illustratief zijn voor het feit dat veel klanten terugkeren voor nieuwe opdrachten. Maarten: “We staan bekend als een eerlijke partner die transparant en recht door zee is. We communiceren over wat goed gaat, maar handelen daarnaast oplossingsgericht als iets onverhoopt een keer minder goed gaat. Dat wordt gewaardeerd. Bovendien denken we graag mee met onze klanten en ontzorgen wij hen zo veel mogelijk.”
Grondmaps.com
Om onderscheidend te blijven in de markt, werkt het Cluster Bedrijfshuisvesting voortdurend aan de optimalisatie van de dienstverlening. Zo is de website grondmaps. com herontwikkeld. Grondmaps brengt kavelzoekers en -aanbieders met gedegen onderzoek en data-analyses bij elkaar en adviseert bij het zoeken naar de juiste locatie voor bedrijfsmatig vastgoed. De databank bevat een schat aan locaties in Nederland die geschikt zijn voor de bouw van bedrijfsmatig vastgoed. Het Cluster Bedrijfshuisvesting kan vervolgens helpen bij de aankoop, de aanvraag van vergunningen en de uiteindelijke ontwikkeling van het gebied.
BIM
Een innovatie op BIM-gebied is dat er naast modelleren nu ook wordt ingezet op programmeren. Daarvoor is in 2021 een programmeur aangetrokken en worden veelvuldig getalenteerde stagiairs ingezet. Maarten: “Doordat we zelf programmeren, ontlasten we modelleurs van veel herhalende werkzaamheden. Zo kunnen ze hun werk efficiënter en sneller uitvoeren, met minder kans op fouten. Bovendien worden hun werkzaamheden leuker. En dat is belangrijk om ze aan boord te houden. We hebben goede contacten met scholen in onze omgeving; door stageplekken voor hun leerlingen aan te bieden, hopen we in de toekomst nieuwe mensen te werven.”
Hercuton
Afgelopen jaar heeft Hercuton weer een aantal mooie projecten afgerond. Zo is in het voorjaar het distributiecentrum van Crocs Europe in Dordrecht opgeleverd; een spraakmakend hybride gebouw – met beton en hout – van maar liefst 50.000 m2. Een ander groot project, eveneens in Dordrecht, is het sorteercentrum voor DHL. Eind 2021 vond de vooroplevering van de hal plaats, zodat DHL early access kreeg om de sorteermachine op te bouwen. In april 2022 vindt de definitieve oplevering plaats. In dit gebouw gaat het logistieke bedrijf maar liefst 150.000 pakketten per dag verwerken. Daarnaast is Hercuton voor DHL gestart met de bouw van een reeks kleinere cityhubs
in onder andere Amsterdam, Breda en Zoetermeer. “DHL is een klant met een hoge duurzaamheidsambitie”, zegt Maarten. “We proberen samen de lat steeds hoger te leggen. We zijn dan ook heel trots op de duurzame samenwerking die we met DHL hebben.” Hercuton zoekt ook graag de samenwerking op met de zusterbedrijven van Janssen de Jong Groep. Zo wordt bijvoorbeeld in 2022 samen met Janssen de Jong Bouw Oost in Nijmegen een parkeerhuis gebouwd.
Vooruitblik
De vooruitzichten voor 2022 zijn goed. Maarten: “We beschikken over een heel gezonde orderportefeuille en het aantal lopende offertes is groot. Naar verwachting zullen we op termijn steeds meer circulair beton toepassen in onze projecten.
Dat moet ook om als bouwer toekomstbestendig te blijven. Ik verwacht dat de overheid in de toekomst regelgevingen op dit gebied gaat invoeren om op die manier duurzaam bouwen te stimuleren. De huidige prijsstijgingen vormen wel een risico. Het is daarom belangrijk om de termijn tussen inkoop en verkoop zo kort mogelijk te houden om risico’s te beperken.”
Remco Ruimtebouw
2021 was zeker een goed jaar voor Remco Ruimtebouw. Zo is onder meer het Univaccogebouw opgeleverd: een opvallend gebouw langs de A59 dat een echte eyecatcher is geworden. De gouden gevel is geheel in stijl van de opdrachtgever, een producent van metallic folies. Ook is Remco Ruimtebouw in Duiven een samenwerking gestart met Janssen de Jong Projectontwikkeling voor een retailgebouw.
Woody Building Concepts
Een absolute mijlpaal in 2021 was de oplevering van het gebouw HoutWerk op het terrein van Campus Werkspoor in Utrecht. Dit bijzondere kantoorgebouw is volledig opgebouwd uit hout en beslaat ruim 3.000 m2 in drie lagen. Het gebouw is ook demontabel. Kenmerkend is dat de bevestigingspunten als onderdeel van de architectuur zichtbaar zijn. De opdrachtgever, vastgoedspecialist Lingotto, is zo enthousiast over HoutWerk dat er een vervolgopdracht komt. “Dit volledig houten gebouw is gemonteerd door onze betonmontageploeg”, vertelt Maarten. “Mooi om te zien dat collega’s die al jaren beton- en hybride bouwervaring hebben, houtbouw ook echt omarmen.”
