183 site

‫چیمەن حەمە تەقێدین‪ :‬هەندێك برادەرمان هەبوو‪ ،‬دەیانگوت‬ ‫گەر ئافرەتێك ببێتە سكرتێر‪ ،‬دەبینە پێشمەرگە و دەچینە چیاکان‬ ‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫پێشکه‌وتن‬

‫‌ژماره‬

‫‪183‬‬ ‫ئابی ‪201٢‬‬

‫مانگنامه‌یه‌کی رۆشنبیرییه‌ یه‌کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان ده‌ریده‌کات‬

‫لە رۆژی جیهانی‬ ‫الواندا بۆردی هاوبەشی‬ ‫رێكخراوەكان راگەێندرا‬

‫ئەرسەالن عابید‪ :‬سیاسییەكان كە چینی‬ ‫سەروی الوانن‪ ،‬زۆر كەم حەزیان بە‬ ‫موجازەفە و داهێنانە‬ ‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫ڤاڵدێز‪ ،‬ئەو گۆڵپارێزەی هەڵەزۆرەكانی هاندەرانی‬ ‫بەرشەی بێزاركردووە‬

‫‪1‬‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫پیرۆزبێت ‪١٢‬ی ئاب ڕۆژی جیهانی الوان‬ ‫«ل����ەو ب��ۆن��ەی��ەدا م���وژدەی���ەك بۆ‬ ‫كۆكردنەوەی دەنگە پەرت و باڵوەكانی‬ ‫الوانی كوردستان لەژێر چەتری بۆردی‬ ‫شەراكەت و ڕاوێ��ژك��اری ڕێكخراوەكانی‬ ‫الوان لەگەڵ ناوەندەكانی بڕیار لەواڵت»‬ ‫الوانی ئازیزی كوردستان‬ ‫‪١٢‬ی ‪٨‬رۆژی الوان��ی جیهانە‪ ،‬الوانی‬ ‫سەرتاسەری جیهان لەو رۆژەدا لە رێگای‬ ‫مەراسیم و فیستیڤاڵ و چاالكی جۆراو‬ ‫ج��ۆرەوە گوزارشت لە ماف و داخ��وازی‬ ‫و بەهرەكانی خۆیان دەك���ەن‪ ،‬الوان��ی‬ ‫كوردستانیش بەهۆی ئەو گۆڕانە خێرا و‬ ‫بەردەوامانەی كە پێیدا تێدەپەڕن هەنگاو‬ ‫بە هەنگاو وەك��و گەنجانی هەرنەتەوە‬ ‫و گەلێكی دیكەی دنیا ل��ەو بۆنەیەدا‬ ‫هەوڵی دەرخستنی تواناكانیان دەدەن و‬ ‫دەیانەوێ لە پێشكەوتنە خێراكانی الوانی‬ ‫جیهان دانەبڕێن‪.‬‬ ‫ب��ەو بۆنەیەوە وێ��ڕای پیرۆزباییەكی‬ ‫گەرم لەالوانی كوردستان و هیوا‬ ‫خواستن بە داهاتوویەكی گەش‬ ‫و پرشنگدارتر بۆیان‪ ،‬دووپاتی‬ ‫دەكەینەوە كە پێویستە دەس��ەاڵت‬ ‫زیاتر بەدەم داخوازیەكانی الوانی‬ ‫كوردستانەوە بێت و‬ ‫ل��ە كێشە و گرفت‬ ‫ئاریشەكانیان‬ ‫و‬ ‫بكۆڵێتەوە و هەوڵی‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪2‬‬

‫چارەسەریان بۆ ب��دات‪ ،‬بە تایبەتیش‬ ‫كێشەكانی بێكاری و نەبوونی یەكەی‬ ‫نیشتەجێبوون و فەراهەم نەبوونی هەلی‬ ‫خوێندن بە یەكسانی بۆیان‪ ،‬هاوكات پرسی‬ ‫ئازادی الوان و مافی بەشداریكردنیان لە‬ ‫ناوەندەكانی بڕیار یەكێكی دیكەبووە لە‬ ‫داخوازیە بەردەوامەكانی یەكێتی الوان‬ ‫كە هەمیشە وەكو سیاسەت و ستراتیژی‬ ‫كاركردنی خۆی لەبەرچاوی گرتووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەو بۆنەیەدا دیسانەوە داكۆكی لەو مافە‬ ‫و مافەكانی دیكەی ئەو توێژە دەكەینەوە‬ ‫و و داواكارین دەسەاڵت پشكی الوان لە‬ ‫ناوەندەكانی بڕیار بەپێی ئاستی رێژەی‬ ‫الوان لە كوردستان بەهەند وەرگرێت‪.‬‬ ‫ئەمرۆش لەو ی��ادەدا م��ژدە بەالوانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان دەدەی�����ن ك��ە لەپێناو‬ ‫زیاتر بەدیهێنانی داواكاریەكانیان و‬ ‫ك�����ێ�����ش�����ەو‬ ‫ك��ەم��ك��ردن��ەوەی‬ ‫گر فتە كا نیا ن‬ ‫پرۆژەی بۆردی‬

‫هاوبەشی رێكخراوەكانی الوانی كوردستان‬ ‫رادەگەێنین‪ ،‬كە پێشتر یەكێتی الوان وەكو‬ ‫بیرۆكەیەك پێشكەشی رێكخراوەكانی الوان‬ ‫و حكوومەتی كرد و ئێستاش رەزامەندی‬ ‫لەسەر نیشاندرا كەلەالیەن حكوومەتەوە‬ ‫بەرسمی بناسرێت‪ ،‬ئەمەش دەسكەوتێكی‬ ‫دیكەیە بۆ الوانی كوردستان كە چاوەڕێ‬ ‫دەكرێت لە داه��ات��وودا ئەنجامی باشی‬ ‫لێبكەوێتەوە‪.‬‬ ‫ل���ەك���ۆت���ای���دا وێ�����ڕای دی��س��ان��ەوە‬ ‫پاڵپشتیكردنەوە لە داخوازیەكانی الوانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هاوخەمی و هاوسۆزیش بۆ‬ ‫الوان��ی رۆژه��ەاڵت و باكور و رۆژئ��اوای‬ ‫كوردستان رادەگەێنین و ساڵو بۆ گیانی‬ ‫پاكی شەهیدانیان دەنێرین و هیوای‬ ‫ئازادی و سەربەخۆییان بۆ دەخوازین‪.‬‬ ‫داواكاریشین الوان��ی كوردستانیش‬ ‫بە ئامانج و ئاواتەكانی خۆیان بگەن و‬ ‫خەون و خولیاكانیان ببنە واقیع‪ ،‬ئێمەش‬ ‫بۆ هەمیشە و بەردەوام پاڵپشت و پەناو‬ ‫پشتیوانیانین‬ ‫یەكێتی الوانی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‬ ‫مەكتەبی سكرتایەت‬ ‫‪2012/8/12‬‬

‫مانگنامه‌یه‌کی رۆشنبیرییه‌ یه‌کێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫ده‌ریده‌کات‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪:‬‬ ‫ئومێد خۆشناو‬

‫ل‪7‬‬

‫ئەدیب و رۆماننوس فیودور دوستویفسكی بناسە‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪:‬‬ ‫ئاڤان حه‌م ‌ه ساڵح‬

‫‪0750 446 1301‬‬ ‫‪avanpirs@yahoo. com‬‬

‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪:‬‬ ‫شاخه‌وان عومه‌ر سلێمان‬ ‫‪0750 448 0225‬‬

‫‪shaxawanlawan@yahoo. com‬‬

‫ستافی په‌یامنێران‪:‬‬ ‫هه‌ولێر‪:‬‬ ‫توانا شیخانی‬ ‫تریفە بڵباس‬ ‫محەمەد عومەر‬

‫سەردار حەسەن‪ :‬زۆر جار لە رووماڵکردنی هەندێک‬ ‫رووداودا رێگریمان لێ دەکرێت ل‪17‬‬

‫چوار دۆنم زەوی لەسەر مانگ به ‪ 55‬دۆالره‬

‫فۆتۆگرافەر‪:‬‬ ‫جیهانگیر گەردی‬ ‫نه‌خشه‌ساز‪:‬‬ ‫فوئاد یوسفی‬ ‫ماڵپه‌ڕ‪:‬‬

‫‪www. lawanikurdistan. org‬‬ ‫ناونیشان‪ :‬هەولێر‪ -‬بارەگای مه‌کته‌بی‬ ‫سکرتارییه‌تی یەكێتی الوانی دیموكراتی‬ ‫كوردستان–پشت ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬

‫ل‪30‬‬

‫هــەواڵ‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫سەرۆک بارزانی‬ ‫لەگەڵ بۆردی‬ ‫ڕێکخراوەکانی‬ ‫الوان کۆ بۆوە‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪2‬‬

‫سێشەممە ‪ 2012/8/14‬بەرێز مسعود‬ ‫بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان لە‬ ‫سەاڵحەدین لەگەڵ بۆردی رێكخراوەكانی‬ ‫الوانی كوردستان كۆبۆوە‪.‬‬ ‫لە سەرەتای كۆبوونەوەكەدا‪ ،‬ئومێد‬ ‫خۆشناو بە ناوی بۆردەكەوە پیرۆزبایی‬ ‫لە توێژی الوان كرد بە بۆنەی رۆژی‬ ‫الوان��ی جیهانییەوە و تیشكی خستە‬ ‫سەر چۆنیەتی دامەزراندنی ئەو بۆردە‬ ‫لە الیەن گشت رێكخراوەكانی الوانی‬ ‫كوردستانەوە و ئامانج لە دامەزراندنی‬ ‫بۆ راوێژكردنە لە س��ەر پرسی الوان‬ ‫و داواش���ی لە س��ەرۆك ب��ارزان��ی كرد‬ ‫كە پشتگیری لە ب��ۆردەك��ە بكات بۆ‬ ‫هێنانەدی ئەو ئامانجانەی كە بۆردەكە‬ ‫بۆی دامەزراوە‪.‬‬ ‫پاشان لە الیەن ئەندامێكی بۆردەكەوە‬ ‫ئەو یاداشتنامەیە خوێنرایەوە كە پێشتر‬ ‫ب��ۆردەك��ە ل��ە رۆژی جیهانی الوان��دا‬ ‫ئامادەیكردبوو كە پەیوەست بوو بە‬ ‫چاكتر و باشتركردنی رەوش��ی الوانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بە تایبەتی لە دەرفەتدان‬ ‫بە الوان لە پۆستە ئیداری و سیاسی‬ ‫و دیبلۆماسیەكان و رەخساندنی هەلی‬

‫كار و دۆزینەوەی دەرفەتی زیاتر بۆ‬ ‫الوان و چاوخشاندنەوە بە رێنماییەكانی‬ ‫پرۆژەكانی وەبەرهێنان و ئاسانكاری بۆ‬ ‫توێژی الوان و چارەسەركردنی گیروگرفتی‬ ‫نیشتەجێبوون و مانەوە و درێژەپێدان و‬ ‫فراوانكردنی بەرنامەی تواناسازی الوان‬ ‫و دەركردنی یاسا و رێنمایی و بڕیاری‬ ‫زیاتری نوێ لە پەرلەمان بە سوود و‬ ‫قازانجی الوان و پەرەپێدانی بەرنامەی‬ ‫بیمەی بێكاری و گرنگی پێدانی زیاتر‬ ‫بە سەندوقی پشتیوانی قەرزی بچوكی‬ ‫پرۆژەكانی الوان و دەركردنی یاسایەكی‬ ‫گونجاو كە لەگەڵ باری گوزەرانی الوان‬ ‫بگونجێ و الوانی ناوچە دابڕێندراوەكانی‬ ‫كوردستانیش ب��ێ ب��ەش نەكرێن لە‬ ‫هاوكاریەكانی حكومەتی هەرێم‪.‬‬ ‫سەرۆك بارزانی وێرای پیرۆزبایكردن‬ ‫لە توێژی الوان بە بۆنەی رۆژی جیهانی‬ ‫الوان��ەوە لە رۆڵی كاریگەری توێژەكە‬ ‫دواو و تەئكیدی ل��ەوە ك���ردەوە كە‬ ‫زۆربەی سەركردەكان لە توێژی الوان‬ ‫دروستبووینە و ئایندەش هەر لە سەر‬ ‫شانی ئەو توێژە دروست دەبێتەوە و‬ ‫تەواوی پشتگیری خۆیشی بۆ بۆردەكە‬

‫و یاداشتەكەیان دووپ��ات��ی��ك��ردەوە و‬ ‫رایگەیاند كە حكومەت رادەسپێرێ‬ ‫بایەخێكی تەواو بە بۆردەكە و تەواوی‬ ‫توێژی الوان بدات و خۆشحاڵی خۆیشی‬ ‫دەربڕی كە ئەو هەموو رێكخراوانەی الوان‬ ‫لە ژێر چەتری ئەو بۆردە كار دەكەن‬ ‫و دووپاتی كردەوە كە بوونی جیاوازی‬ ‫شتێكی زۆر ئاساییە‪ ،‬بەاڵم مەرج ئەوەیە‬ ‫كە سەوابیتە نەتەوەیی و نیشتمانیەكان‬ ‫هەموومان بە یەكەوە كۆبكاتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫هێنانەدی ئامانجەكانمان پێویستی بە‬ ‫یەكریزی گەلی كوردستانە‪.‬‬ ‫ئ���ەم���ەو ل���ە ت���ەوەرێ���ك���ی دی��ك��ەی‬ ‫كۆبوونەوەكەدا سەرۆك بارزانی لە سەر‬ ‫داوای ئەندامانی بۆردەكەوە بە تێر و‬ ‫تەسەلی لە رەوشی ئەمرۆی كوردستان و‬ ‫عیراق و تەواوی ناوچەكە دواو پاشانیش‬ ‫وەاڵم��ی چەند پرسیارێكی ئەندامانی‬ ‫بۆردەكەی دایەوە كە پەیوەندییان بە‬ ‫باری گشتی هەرێم و كاری رێكخراوەیی‬ ‫و پەیوەندی نێوان هەرێم و بەغدا و‬ ‫چەند پرسێكی نەتەوەیی و رێكخستنی‬ ‫ژیانی الوان و سیستەمی دامەزراندنەوە‬ ‫هەبوو‪.‬‬

‫وتــار‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫كوردستان بانكی دراما بیانیەكانە‬

‫ئەگەر تەماشایەكی فیلم‬ ‫سازەكانی كوردستان‬ ‫بكەین‪ ،‬دەبینین هیچ‬ ‫كەمتر نینە لە فیلم‬ ‫سازەكانی هولیود لە‬ ‫روی كاركرنەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫بۆچی ئێمەش وەكو‬ ‫واڵتانی دونیا درامای‬ ‫خۆماڵی خۆمان نەبێ‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫رەمەزان هەرنی‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫گومان لەوە دانیە ژمارەیەكی هەرە زۆری‬ ‫خەڵكی كوردستان تەماشای دراما دەكەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم پرسیار ئ��ەوەی��ە چ درام��ای��ەك و‬ ‫ئەگەر تەماشای كەناڵە كوردیەكان بكەین‬ ‫دەبینین چ جۆرە درامایەك پەخش دەكەن‬ ‫كە جێی سەرسوڕمانە‪ ،‬بەراستی ئێمە لە‬ ‫كوردستان ئەكتەر و دەرهێنەرمان نییە یان‬ ‫كەناڵمان نیە بۆمان پەخش كەن‪ ،‬ئەمە‬ ‫جێگای داخە كەوا میللەتی كورد چەندین‬ ‫داستانی هەیە كە واباشترین درامای لەسەر‬ ‫دروست بكەین بەاڵم بەداخەوە‪ ،‬نازانین كە‬ ‫وا ئێمە لە كوردستان ئەگەر تەماشایەكی‬ ‫فیلم سازەكانی كوردستان بكەین دەبینین‬ ‫هیچ كەمتر نینە لە فیلم سازەكانی هولیود‬ ‫لە روی كاركرنەوە‪ .‬بەاڵم بۆچی ئێمەش‬ ‫وەكو واڵتانی دونیا درامای خۆماڵی خۆمان‬ ‫نینە‪ ،‬درامای بیانی ئەگەر بۆ ئێمە سودێكی‬ ‫هەبێت بەرامبەر ئ��ەم س��ودە هەزارەها‬ ‫زیانی هەیە‪ ،‬من دەبینم سودی درامای‬ ‫بیانی تەنیا ئەوەیە ش��ارەزای كەلتوری‬ ‫واڵتێك دەبین كە زۆرلێمان دورە لە روی‬ ‫رەوشت و عادەت و تە قالیدوە ئێمەش‬ ‫خۆمان لەو عادەت و تە قالیدە دورناگرین‬ ‫چاویان لێ دەك��ەی��ن‪ ،‬ب��ەڕای من ئەگەر‬ ‫خۆمان لەكوردستان درامایەك هەبێت زۆر‬ ‫باشترە لە و كێشانە دوردەبین كە ئێستا‬ ‫رومان لێ دەكەن و رۆژانە دەی بیستین و‬ ‫دەی بینین‪ ،‬شتێكی تر ئەوەیە كە درامای‬ ‫بیانی موزیك و خ��واردن و جلو بەرگ و‬ ‫ن��اوی ئەكتەرەكان هەمووی لە كلتوری‬ ‫ئێمە دورن‪ ،‬بەاڵم ئەگەر بەراوردێك بكەی‬ ‫لە دوای تەواوبونی درامایەكە هەزارەها‬

‫ن��اوو مۆدێلی ئەو ئەكتەرانەمان لەسەر‬ ‫ن��اوی نەوەكانمان دادەنێین و چاویان‬ ‫لێ دەك��ەی��ن��ەوە‪ ،‬ب��ەڕای من ئ��ەوەن��دەی‬ ‫لە كوردستان گرنگی ب��ەدرام��ای بیانێ‬ ‫دەدرێت لە و واڵتانە ئەوەندە گرنگی پێ‬ ‫نادرێت‪ ،‬كە لیێان بەرهەم دێنن ئەوەندەی‬ ‫لەكوردستان تەماشاكەری درامای بیانی‬ ‫هەیە بڕواناكەم لە هەموو دونیا هەبێت‪،‬‬ ‫ئێمەش لەكوردستان پێویستیمان بەدرامای‬ ‫خۆماڵی هەیە‪ ،‬چونكە ئێستا كوردستان‬ ‫بۆتە بانكی دراما بیانیەكان كات هاتوە‬ ‫بانكەكانی خۆمان چوڵ بكەین لە درامای‬ ‫بیانی بۆ لەمەو داوا بانكەكانی خۆمان‬ ‫لە درامای خۆماڵی پڕ بكەینەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫پێویستیەكی سەرەكی ئێمەیە كە ئەمڕۆ‬ ‫لە كوردستان بەردەوام داستانێكی كوردی‬ ‫بكرێتە درام��ا‪ ،‬هەم بۆ ئ��ەوەی ئەوانەی‬ ‫نەیان بینوە و نەیان بیستوە سودی لێ‬ ‫ببینن‪ ،‬هەم بۆ ئەوانەی دیتویانە بۆیان‬ ‫دەبێتە وەیادگاری‪ ،‬بابەس بێت خۆمان‬ ‫هوشیاریكەینە وە چاوی تەماشاكەرانی‬ ‫دراما لە كوردستان لەدرامای بیانیە وە‬ ‫بیانگۆرین بۆ درام��ای خۆماڵی‪ ،‬چەندین‬ ‫جار گوێبیست بوینە لە سەر ناوەرۆكی‬ ‫درامایەكی بیانی چەندین كێشە توشی‬ ‫كۆمەڵگاكەمان بونەوە چ پێویست دەكات‬ ‫بەخۆمان و دەستی خۆمان كێشە بۆ‬ ‫خۆمان دروست بكەین‪ ،‬هیوامان ئەوەیە‬ ‫تەنها نیشاندانی درامای بیانی نە بێتە چاو‬ ‫لێكردن لە كەناڵە كوردیەكانمان یان با‬ ‫دراما نیشان نەدەن یان با درامای خۆماڵی‬ ‫بێت‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫وتــار‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ژن لە شارستانیەتی كۆنەوە تا ئەمرۆ‬

‫ژاڵە عەزیز‬

‫لەسەردەمی‬ ‫فیرعەونیەكان لە میسر‬ ‫ژن لەرووی كارگێری و‬ ‫دەسەاڵت و فەرمانڕانیدا‬ ‫دەورێكی سەرەكی بینیوە‬ ‫كە لە شارستانیەتەكانی‬ ‫پێش خۆی بوونی نەبووە‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪4‬‬

‫لە كۆنەوە تاوەك و ئێستا بیروڕای جیاواز‬ ‫سەبارەت بە ماف و ئازادیەكانی ژن هەیە‪،‬‬ ‫لەسەردەمی ئێستادا لە زۆرب��ەی واڵتانی‬ ‫دونیا یاسا و رێسای جیا هەیە بۆ پاراستنی‬ ‫مافەكانی ژن‪ ،‬هەر واڵتە و لەسەر بنچینەی‬ ‫ئاینی جیاو باری كۆمەاڵیەتی ومێژوویی و‬ ‫هەلومەرجی سیاسی‪ ،...‬مافەكانی ژنی دیاری‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫ئ��ەگ��ەر بگەڕێینەوە ب��ۆ سەرەتاكانی‬ ‫مێژوو ئ��ەوا هەرلە س��ەرەت��اوە زۆرێ��ك لە‬ ‫ئیمپراتۆرەكانی ئەو سەردەمە ژن حكومیان‬ ‫كردوە بۆ نموونە‪( ،‬كیلۆ پاترا) كە شاژنی‬ ‫میسر بوو سەدەی پێش زاینی‬ ‫(كاترین دۆمێدیسی) بە درێژایی ‪ 40‬ساڵ‬ ‫سیاسەتی زاڵبوو بەسەر ئەوڕوپادا‪.‬‬ ‫ئەمە سەڕەڕای ئەوەی نابێت نكۆڵی لەوە‬ ‫بكرێت بەدرێژایی مرۆڤایەتی ژن چەوساوەتەوە‬ ‫و كۆیالیەتی و بازرگانی پێوە كراوە‪ ،‬نەك‬ ‫وەكو رەگەزی دووەمی مرۆڤایەتی بەڵكو وەك‬ ‫خزمەتكاری رەگەزی یەكەم لێیان روانیوە‪.‬‬ ‫ئەو یاسایانەی لە مێژوودا مافەكانی ژنی‬ ‫پاراستوە هەرچەند لە ئاست وخواستی ژندا‬ ‫نەبووە بەاڵم بۆئەو سەردەمە گرنگ بووە‪،‬‬ ‫بۆنموونە» یاسای (ئۆرنامۆ) كە دەستدرێژی‬ ‫كردنە سەر ژنی قەدەغە كردوە و مافی بە‬ ‫ژندا ببێتە میراتگری هاوسەرەكەی‪.‬‬ ‫یاسای (بێت عەشتار) پاراستنی مافی ژنی‬ ‫نەخۆش و بەسااڵچوو هەروەها ئەو كچانەی‬ ‫نەچونەتە پرۆسەی هاوسەرگیریەوە‪.‬‬ ‫یاساكانی (ح��ام��وڕاب��ی) ئ��ەم یاسایانە‬ ‫مافێكی فراوانتری دابە ژن كە لە مێژووی پێش‬ ‫سەردەمی خۆیدا بوونی نەبووە‪ ،‬وەكو(مافی‬ ‫كڕین و فرۆشتن‪ ،‬بازرگانی‪ ،‬موڵكداریەتی‪،‬‬ ‫میراتگری‪ ،‬چاودێری كردن لەكاتی نەخۆشی)‬

‫ئەم یاسایانە بوونەتە هۆی گەشەسەندنی‬ ‫توانای ژن تالە سەردەمی بابللیەكان مەلیكە‬ ‫(سەمیڕامیس) توانی بۆ م��اوەی ‪ 5‬ساڵ‬ ‫فەرمانڕەوایی بكات‪ ،‬لەسەردەمی یۆنانیەكان‬ ‫بەتایبەت لە شاری (ئیسپارتە) ژن مافی‬ ‫ه��ون��ەر و گفتوگۆی فەلسەفی و گۆرانی‬ ‫هەبووە لەگەڵ پیاودا‪ ،‬ژن زیاتر بااڵدەست‬ ‫بوو لەو كاتانەی پیاوەكان لە جەنگ دابون‪،‬‬ ‫هەروەها مافی بازرگانی وپێكهێنانی خێزان بە‬ ‫رەزامەندی خۆی بۆ دەستەبەر كرابوو‪.‬‬ ‫لەسەردەمی رۆم��ەك��ان ژن توانی زیاتر‬ ‫مافەكانی خۆی بەرجەستە بكات‪ ،‬چونكە‬ ‫سەڕەڕای مافەكانی تری توانی ببێتە دادوەر‪،‬‬ ‫كاهین‪ ،‬خاوەن سەروەت و سامانی خۆی‪.‬‬ ‫لەسەردەمی فیرعەونیەكان لە میسر ژن‬ ‫ل��ەرووی كارگێریەوە و ل��ەرووی دەس��ەاڵت‬ ‫وف��ەرم��ان رەوای��ەت��ی��دا دەورێ��ك��ی سەرەكی‬ ‫بینیوە كە لە شارستانیەتەكانی پێش خۆی‬ ‫بوونی نەبووە‪ ،‬تەنانەت فیرعەونیەكان هەموو‬ ‫ساڵێك جوانترین ژنیان دەك���ردە دی��اری‬ ‫رووب��اری نیل بۆ بەدەستهێنانی رەزامەندی‬ ‫خ��واوەن��دەك��ان‪ ،‬ب��ەاڵم لە چین ژن زوڵ��م و‬ ‫زۆرداریەكی زیاتریان بەرامبەر دەكرا‪ ،‬چونكە‬ ‫توانای هەڵبژاردنی هاوسەریان نەبوو لەكاتی‬ ‫مردنی هاوسەرەكەشی مافی شوكردنەوەی‬ ‫نەبوو بۆیە وەك ئاژەڵ دەیانڕوانیە ژن‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ل���ەالی هیندیەكان ژن��ەك��ان‬ ‫دەسوتێنران و زیندەبەچاڵ دەك��ران دوای‬ ‫مردنی هاوسەرەكانیان‪.‬‬ ‫الی ف��ارس��ەك��ان وئ��ەو گ��ەالن��ەی ل��ە ژێر‬ ‫كاریگەری ئاینی زەردەشت بوون وەك فارس‬ ‫و ك��ورد ژن مافی هەڵبژاردنی هاوسەری‬ ‫هەبوو هەروەها مافی بازرگانی وموڵكداریەتی‬ ‫میراتگریشی لێنەسەندرابۆوە‪ ،‬بۆیە هەرچەندە‬

‫وتــار‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ژن لە سەردەمی ئێستادا‬ ‫ل��ە ئێستادا ژن ئ���ەرك وم��اف��ی بەپێی‬ ‫سیستەمی سیاسی واڵتەكەی لەدەستوور‬ ‫بە پێی یاسا دیاری كراوە‪ ،‬هەرچەند ئاینی‬ ‫رەس��م��ی وواڵت وئ��اس��ت��ی ك��ۆم��ەاڵی��ەت��ی و‬ ‫رۆشنبیری كاریگەری گەورەی هەیە لەسەر‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ماف و ئازادیەكانی ژن لەو سەردەمە وەك‬ ‫پێویست ن��ەب��وو‪ ،‬ب��ەاڵم لەچاوهەندێك لە‬ ‫شارستانیەتەكان مافەكانیان پارێزراو بوو‪.‬‬ ‫الی مەسیحیەكان ژن و پیاو خاوەنی یەك‬ ‫جەستەن هیچ كامیان باشتر نیە لەوەیتر‬ ‫ل��ە ئ��ەرك وم��اف��دا وەك یەكن الی ئ��ەوان‬ ‫هاوسەرگیری شتێكی پیرۆز و موقەدەسە‬ ‫لەبەرئەوەشە ل��ەوب��اوەڕە داب��وون كە خودا‬ ‫خێزان دروست دەكات بۆیە مافی مرۆڤەكان‬ ‫نیە لێك جیا ببنەوە‪.‬‬ ‫هەروەها الی عەرەبەكان بەر لە ئیسالم‬ ‫ژن كرین و فرۆشتنی پێدەكرا‪ ،‬وەك بەندە‬ ‫دەف��رۆش��ای��ە پیاو‪ ،‬ه��ەروەه��ا زیندەبەچاڵ‬ ‫دەك���ران ه��ەر ل��ە منداڵیەوە تەنها لەبەر‬ ‫جیاكاری رەگ���ەزی‪ ،‬ژن ل��ەو س��ەردەم��ەدا‬ ‫بەهەموو شێوەیەك دەچەوسێنرایەوە كاتێك‬ ‫دوو قەبیلە دەبوونە دوژمنی یەكتر لەكاتی‬ ‫شەردا قەبیلەی براوە ژنانی قەبیلەكەیتری‬ ‫دەك��ردە كۆیلەو دەیفرۆشتەوە وبازرگانی‬ ‫پ��ێ��وەدەك��رد‪ ،‬ب��ەاڵم لەگەڵ ئ��ەوەش مافی‬ ‫بازرگانی و بەشداریكردن لە كۆڕە كۆمەاڵیەتی‬ ‫و رۆشنبیریەكانیان هەبوو‪.‬‬ ‫لەسەردەمی ئیسالمدا زیندەبەچاڵكردنی‬

‫ژن و لەشفرۆشی بەبەندەكردنی رەتكرایەوە‬ ‫س���ەڕەڕای بازرگانی و میراتگری و مافی‬ ‫خ��وێ��ن��دن‪ ،‬ب��ۆ ن��م��وون��ە‪( ،‬ام سلمە) لە‬ ‫پ��ەی��م��ان��ن��ام��ەی (ح��ودەی��ب��ی��ە) دەورێ��ك��ی‬ ‫سەرەكی گێرا هەر ئەم پەیمانەش بووە هۆی‬ ‫سەركەوتنی ئیسالم‪.‬‬ ‫هەرچەندە بەهۆی جیاوازی باری كۆمەاڵیەتی‬ ‫و رۆشنبیری و مێژووی و نەتەوەیی كۆمەڵگا‬ ‫ئیسالمیەكان مافی ژن بە شێوەیەكی ستوونی‬ ‫نەچەسپاوە‪ ،‬بە پێی ئاینی ئیسالم تارادەیەكی‬ ‫زۆر ج��ی��اوازی رەگ���ەزی و چینایەتی كەم‬ ‫كراوەتەوە‪ ،‬بەپێی ئەم دینە گشت مرۆڤەكان‬ ‫ن��ەوەی ئ��ادەم و ح��ەوان هەموویان لە یەك‬ ‫ئاستدان دیندارترینیان باشترینیانە لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا بەهۆی جیاوازی فسیۆلۆجی ژن و‬ ‫پیاو لە ئەرك ومافدا لەیەكتر جیاكراونەتەوە‪.‬‬

‫پاراستنی مافی ژن‪ ،‬بەاڵم بەشێوەیەكی گشتی‬ ‫رۆژئ��اوا دوای بە علمانی كردنی سیستەمی‬ ‫سیاسی ژن ئازادیەكی رەهای بەدەست هێنا‪،‬‬ ‫یەكسانی و دادپەروەری چەسپا و جیاكاری‬ ‫رەگ��ەزی تاڕادەیەكی بەرچاو كەم بۆوە تا‬ ‫ئەو رادەی��ە مافیدا كچ دوای تەمەنی ‪18‬‬ ‫ساڵی بە شێوەیەكی سەربەخۆ بژیت دوور‬ ‫لە خانەوادەكەی‪ ،‬بیمە و مۆڵەتی دایكانە‬ ‫و تەندروستی بۆ فەراهەم ك��راوە‪ ،‬چەندین‬ ‫رێكخراو و دەزگای جیهانی بۆ پاراستنی ژن‬ ‫لەسەرتاسەری دونیا دام���ەزران‪ ،‬س��ەڕەڕای‬ ‫ئەوەش ناكرێت نكۆڵی لەوە بكرێت توندوتیژی‬ ‫دژ بەژنان لە هەموو واڵت��ان بەردەوامە بۆ‬ ‫نموونە فەڕەنسا كە بە النكەی دیموكراسیەت‬ ‫ناسراوە ئێستاشی لەگەڵدابێت مانگانە زیاتر‬ ‫لە ‪ 3‬ژن روبەڕووی توندوتیژی دەبنەوە‪ ،‬لە‬ ‫وواڵتەعەرەبی و ئیسالمیەكانیش سەڕەڕای‬ ‫ئ��ەوەی بەشێوەیەكی رووك��ەش��ی دان��ی بە‬ ‫هەندێك مافی ژن داناوە‪ ،‬بەاڵم لە پراكتیكدا‬ ‫وەك سەدەكانی رابردوو دەچەوسێندرێنەوە‬ ‫و بەكۆیلە دەك��رێ��ن بە بیانووی ش��ەرەف‬ ‫دەكوژرێن و بازرگانیان پێوە دەكرێت‪.‬‬ ‫‪Zhala.aziz@ymail.com‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪5‬‬

‫وتــار‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫گەشت و گوزار‪ ،‬نەوتی ئایندەی هەرێمی كوردستان‬

‫چیا هەركی‬

‫هەرێمی كوردستان‬ ‫هەر زوو خۆی لەگەڵ‬ ‫سیستەمی گەشت‬ ‫و گوزاری جیهانی‬ ‫گونجاندووە‪ ،‬چونكە خاكی‬ ‫كوردستان زۆر لەبارە‬ ‫و هەروەها دەتوانرێت‬ ‫چەندین جۆری گەشت‬ ‫و گوزاری تێدا ئەنجام‬ ‫بدرێت‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪6‬‬

‫گەشت و گوزار لە جیهانی ئەمڕۆدا بۆتە هۆكاریك بۆ‬ ‫بوژاندنەوەی ئابووری جیهانی كە فاكتەرێكی بەهێزی‬ ‫نوێیە بۆ بەرزكردنەوەی ئاستی ئابووری واڵتانی‬ ‫جیهان‪ ،‬گەشت و گوزار لەم بیست ساڵەی رابردوودا‬ ‫پانتایەكی زۆری داگیركردووە‪ ،‬بۆتە سەرچاوەیەكی‬ ‫باشی داهاتی ئابووری زۆربەی واڵتانی جیهان‪ ،‬هەرێمی‬ ‫كوردستانیش بەدەر نەبووە لەم پێشڤەچوونەی كەرتی‬ ‫گەشت وگوزاری‪.‬‬ ‫هەرێمی كوردستان هەر زوو خۆی لەگەڵ سیستەمی‬ ‫گەشت و گوزاری جیهانی گونجاندووە‪ ،‬چونكە خاكی‬ ‫كوردستان زۆر لەبارە بۆ گەشت وگوزار و هەروەها‬ ‫دەتوانرێت چەندین جۆری گەشت و گوزاری تێدا ئەنجام‬ ‫بدرێت‪ ،‬كوردستان ناوچەیەكە چەندین تایبەتمەندی‬ ‫جیاوازی هەیە‪ ،‬وەك جەژنە نەتەوەیەكان جەژنە‬ ‫ئاینییەكان‪ ،‬هەروەها سروشتێكی جوان و كراوەی هەیە‪،‬‬ ‫ناوچەیەكی شاخاوییە لەڕووی سەرچاوەی ئاوییەوە زۆر‬ ‫دەوڵەمەندە‪ ،‬سەرەڕای هەبوونی ئاو و هەوایەكی ساف‬ ‫و بێگەرد‪ ،‬چەندین شوێنەوار و قەاڵی زۆركۆنی تێدایە‬ ‫كە مێژووەكەیان بۆچەندین هەزارساڵ پێش زاینی‬ ‫دەگەرێتەوە‪ ،‬پسپۆران و شارەزایانی گەشت و گوزار‪،‬‬ ‫گەشت وگوزار بە نەوتی ئایندەی هەرێمی كوردستان‬ ‫دادەنێن‪ ،‬بە بڕوای من ئەمە بۆچونێكی دروستە‪ ،‬چونكە‬ ‫هەرێمی كوردستان لەدوای ڕووخانی رژێمی دكتاتۆری‬ ‫لە عێراق بوژانەوەیەكی ئابووری بەهێزی بەخۆەبینی‪،‬‬ ‫ئەم بوژاندنەوەیە كەرتی گەشت وگوزاریشی گرتەوە‪.‬‬ ‫كوردستان بۆتە شوێنێكی گەشتیاری نوێ لە‬ ‫شوێنە گەشت و گوزاریەكانی جیهان‪ ،‬سااڵنە ڕێژەی‬ ‫گەشتیاری لە هەرێمی كوردستان زۆر بە خێرای ڕووی‬ ‫لەزیاد بوونە‪ ،‬بەڵگە بۆ قسەكانم ئەوەتا بەسەدان‬ ‫هۆتێل و موتێل و میوانخانەمان هەیە‪ ،‬كەچی‬ ‫لەزۆربەی بۆنە نەتەوەی و ئاینیەكان جێگای نووستن و‬ ‫حەوانەوە نامێنێت بە جۆرێك وای لێهاتووە هاواڵتیان‬ ‫خانووەكانیان یان نهومێك لەخانووەكانیان بە چەند‬ ‫سەد دۆالرێ��ك بەكرێ دەدەن بۆ چەند هەفتەیەك‬ ‫س��ەرەرای هەبوونی چەندین كەم وكوڕی لە شوێنە‬ ‫گەشتیاریەكان‪ ،‬بەاڵم ئەمە دەسپێكێكی گرنگ و‬ ‫زۆرباشە بۆئایندەی گەشت و گوزار لەكوردستان من‬ ‫دڵنیام حكومەتی هەرێمیش دركی بەو واقعە كردووە‪،‬‬ ‫كە دەبێت زۆر بەجددی هەوڵ بدەن بۆ بەرەو پێش‬

‫بردنی زیاتری گەشت و گوزار لە كوردستان لەبەر‬ ‫ئەوەی سااڵنە رێژەی گەشتیاران روو لە زیادبوونە بەم‬ ‫پێیە ئەركی حكومەتی هەرێم و وەزارەتی شارەوانی‬ ‫و گەشت گوزار قورستردەكات لەدابینكردنی خزمەت‬ ‫گوزارییە سەرەتایەكان‪ ،‬دەبێت حكومەت و وەزارەتی‬ ‫شارەوانی و گەشت گوزار پالنی نوێ و درێژخایەنیان‬ ‫هەبێت تاكو بتوانن رێژەی گەشتیاران زیاتربكەن‪ ،‬بەو‬ ‫داتایەی كە دەستەی گەشت و گوزار باڵوی كردۆتەوە‬ ‫ژمارەی گەشتیاران لەساڵی ‪ 2011‬لە ملیونێك نیو‬ ‫زیاترە ب��ووە‪ ،‬پێویستە گرنگی زیاتر بە گەشت و‬ ‫گوزار بدرێت‪ ،‬لەچەند ڕۆژی رابردوودا حكومەتی هەرێم‬ ‫بڕیارێكی گرنگی دەركرد وەك هەنگاوێكی گرنگ بۆ‬ ‫ئایندەی گەشت و گوزاری هەرێم ئەویش بە سەربەخۆ‬ ‫كردنی دەستەی گەشت و گوزاری كە راستەو خۆسەربە‬ ‫ئەنجومەنی وەزیران بێت و دامەزراندنی بەرێوبەراێتی‬ ‫پولیسی گەشت و گ��وزار و هەروەها دامەزراندنی‬ ‫كەسانی ئەكادیمی بە پیشەی رێبەری گەشتیاری ئەم‬ ‫هەنگاوەی حكومەت بۆ كەرتی گەشت وگوزار جێی‬ ‫سوپاسە‪.‬‬ ‫پێویستە حكومەتی هەرێمی كوردستان سوود لە‬ ‫ئەزموونی واڵتانی پێش كەوتوو وەربگرێت لەڕووی‬ ‫گەشتیاری یەوە‪ ،‬كۆمەڵێك كەسانی پسپۆر و شارەزا‬ ‫بهێنێتە كوردستان و خولی گەشتیاری بكاتەوە بۆ‬ ‫كادیرانی گەشت و گ��وزاری‪ ،‬یەكێك لەو نموونانەی‬ ‫كە پێشكەوتنەكانی گەشت وگوزاری هەرێم بە جوانی‬ ‫دەردەخات هەڵبژاردنی هەولێری پایتەختی كوردستان‬ ‫وەك پایتەختی گەشت و گوزاری وواڵتانی عەرەبی‬ ‫پالێوراوە‪ ،‬بێ گومان ئەمە دەسكەوتێكی گەورەیە‬ ‫بو‪ ‬داهاتووی گەشت و گوزاری هەرێم و زۆر گرنگە‬ ‫گەشت و گوزاری هەرێم گرنگی وبایەخی زیاتری پێ‬ ‫بدرێت‬ ‫‪ ‬ساڵ بەساڵ گورانكاری لە شوێنە گەشتیاریەكان‬ ‫بكرێت‪ ،‬لێرەدا دەمەوێت داوا لە حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان بكەم‪ ‬گرنگی بە گەشت و گ��وزار بدرێت‬ ‫گەشت و گوزار بكاتە سەرچاوەیەكی تری داهات لە‬ ‫هەرێمی كوردستان گرنگی زیاتر بە كادرانی گەشت‬ ‫وگ��وراز ی بدرێت و پ��ەرە بە تواناكانیان بدرێت‬ ‫بەكردنەوەی ئەكادیمیای گەشت و گ��وزار و خولی‬ ‫گەشتیاری‪.‬‬

‫رۆشــنــبــیری‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ئەدیب و رۆماننوس فیودور دوستویفسكی بناسە‬

‫و‪ :‬ئاالن عومەر‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫ژیانی‪:‬‬ ‫فیودۆر میخایلۆفیتش دوستۆیفسكی‬ ‫یەكێكە لە بەناوبانگترین نوسەرانی واڵتی‬ ‫روسیا‪ ،‬هەروەها لە گەورەترین نوسەرانی‬ ‫جیهانیش‪ ،‬نوسینەكانی كاریگەری قوڵ‬ ‫و بەردەوامیان لەسەر ئەدەبی سەدەی‬ ‫بیستەم هەبووە‪ ،‬كەسایەتی دوستویفسكی‬ ‫بەردەوام لە حاڵەتی بێئومێدی و رەشبینی‬ ‫دابووە‪ ،‬رۆمانەكانی تێگەیشتنێكی وردیان‬ ‫لەبارەی خ��ودی م��رۆڤ لە خۆ گرتووە‪،‬‬ ‫هەروەك جۆرێك لە شیكردنەوەی لەسەر‬ ‫كاریگەرییەكانی حاڵەتی سیاسی و‬ ‫كۆمەاڵیەتی و رۆحانی كۆمەڵگەی روسی‬ ‫تێدا بەرجەستەبووە‪.‬‬ ‫ف��ی��ۆدۆر میخایلفیتش دوستۆیفسكی‬ ‫(‪ )1881-1821‬خاوەن ناوبانگێكی جیهانی‬ ‫گەورە بووە‪ ،‬بەرهەمەكانی بۆ زۆرێك لە‬ ‫زمانەكانی جیهان وەرگ��ێ��ردراون و بەم‬ ‫پێیەش بیرۆكە و بەرهەمەكانی بوونەتە‬ ‫بەشێك لە كەلەپوری مرۆڤایەتی‪ ،‬لە هەموو‬ ‫بەرهەمەكانی بە نرختر رۆمانەكانییەتی‪،‬‬ ‫دوو رۆمانەكانی (تاوان و سزا) و (براكانی‬ ‫كارامازۆف) ئەو دوو ڕۆمانەی بە جوانترین‬ ‫وێنە گوزارشت بوون لە فەلسەفەی نوسەر‪،‬‬ ‫لەو كاتەی رۆمانەكانی تری (شەیتانەكان)‬ ‫و (ه��ەرزەك��ار) بە شێك لە جدییەت و‬ ‫گاڵتەئامێزی لەخۆ گرتووە‪.‬‬ ‫دوستویفسكی لە ‪ 11‬نۆڤەمبەری ‪1821‬‬ ‫لە مۆسكۆ لە خێزانێكی پزیشكی سەربازی‬ ‫لە دایك بووە‪ ،‬دایكیشی لە چینی بازرگانان‬ ‫بووە‪ ،‬باوكی كەسێكی توڕە و توند بووە‪.‬‬ ‫دوستویفسكی لەسەرەتای منداڵییەوە بە‬ ‫هەستی یاخی بوون و سەرسامبوون بە‬

‫كەسایەتی نمونەیی نوسەری ئەڵمانی‬ ‫شیلەر كردووە‪ ،‬دوستویفسكی ئەو كات لە‬ ‫بترۆسبۆرگ بووە و لە كۆلێژی ئەندازیاری‬ ‫دەرچووە‪ ،‬بەاڵم پیشەكەی خۆی نەكردووە‪،‬‬ ‫هەستی كردووە كە خولیایەكی ئەدەبی بە‬ ‫بچوكی تێدا هەبووە‪ ،‬سەرەتا لە نزیكەوە‬ ‫رەخنەگری روسی دیار فیساریۆن بیلینسكی‬ ‫ناسیووە كە سەركردایەتی كۆمەڵێك‬ ‫ئەدیبی گەنجی ك��ردووە‪ ،‬الیەنگرانی ئەو‬ ‫رەخنەگرە پێیان دەگوترا (قوتابخانەی‬ ‫سروشتی) ئەو ناوەش ئەوكات بە ئەدبیانی‬ ‫خاوەن ئاڕاستەی واقیعی دەگوترا‪ .‬پاشان‬ ‫هەندێ رۆمانی دەرك��رد كە سەرەتایی‬ ‫توانستی ئەو نوسەرەیان دەردەخست‪،‬‬ ‫بەاڵم خەڵك هێشتا گرنگی پێ نەدابوو‪.‬‬ ‫دوات���ر دوستویفسكی ناسینی لەگەڵ‬ ‫رۆشنبیری روس میخائیل بیتراشیفسكی‬ ‫دروست كرد‪ ،‬كە گروپێكی لە خەڵك لەدەور‬ ‫كۆبووبوونەوە داوای گۆڕانی كۆمەڵگەیان‬ ‫دەك��رد‪ ،‬دوستویسفسكیش چ��ۆوە ریزی‬ ‫(هاوڕێیانی بیتراشیفسكی)‪ ،‬كە دواتر‬ ‫كۆمەڵەیەكی نیمچە نێهنیان دروس��ت‬ ‫كرد‪ ،‬پۆلیس توانی چاودێریان بكات و‬ ‫ئەندامانیان لە ساڵی ‪ 1849‬دەستگیر‬ ‫بكات‪ ،‬دوستویفسكی سزای لە سێدارەدانی‬ ‫بۆ دەرچ��وو‪ ،‬بەاڵم لەدوا ساتەكان پێش‬ ‫جێبەجێكردنی ئەو بڕیارە‪ ،‬فەرمانی قەیسەر‬ ‫دەرچوو تیایدا بڕیار درا سزای ئەو كەسانە‬ ‫بۆ چوار ساڵ كاركردنی قورس بگۆڕدرێت‪.‬‬ ‫ئەو دیمەنەشی لە رۆمانی (گێلەپیاو) باس‬ ‫كردووە‪ ،‬هەروەها كاركردنە قورسەكەشی‬ ‫ل��ە كتێبی (ی��ادەوەری��ی��ەك��ان ل��ە ماڵی‬ ‫مردووەكان) دەگێڕێتەوە‪ ،‬دوای ئەو كارە‬

‫‪7‬‬

‫رۆشــنــبــیری‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪8‬‬

‫پەیوەندی بە خزمەتی سەربازی كرد‪ ،‬تا‬ ‫دوای مردنی قەیسەر نیكۆالسی یەكەم‬ ‫نەیتوانی بگەڕێتەوە سەر ژیانی ئاسایی‬ ‫خۆی‪ ،‬دواتر لە بەر خراپی تەندروستی بە‬ ‫پلەی ئەفسەری پلەی یەك خانەنشینكرا‪.‬‬ ‫ناوبرا لەگەڵ براكەی میخایل گۆڤاری‬ ‫(زەم���ان)ی دەرك���ردووە‪ .‬دوا ساڵەكانی‬ ‫تەمەنی لە باكوری رۆژئاوای روسیا بەسەر‬ ‫برد‪ ،‬ئەو چەند ساڵە بە هەرە بەرهەمترین‬ ‫م��اوەی تەمەنی دادەن��درێ��ت‪ ،‬رۆمانەكانی‬ ‫(شەیتانەكان) و (هەرزەكار) و (براكانی‬ ‫كازمارۆفی) دەركرد‪ ،‬بەم شێوەیە ناوبانگی‬ ‫ل��ە ت���ەواوی روس��ی��ا دەرك���رد‪ ،‬ت��ا دوات��ر‬ ‫فەیلەسوفی ئەڵمانی فریدریك نیتچە‬ ‫دان��ی ب��ەوەن��ا ك��ە دوستویفسكی‬ ‫سایكلۆژیایەكی نمونەیی بووە و‬ ‫شایەنی ئ��ەوە ب��ووە لێی فێر‬ ‫ببێت‪.‬‬ ‫لە جیهانی دوستویفسكی‬ ‫ه��ون��ەری خ��ودا ملمالنێ‬ ‫لەگەڵ شەیتان دەكات‬ ‫و خێر ملمالنێ لەگەڵ‬ ‫ش������ەڕ و راس���ت���ی‬ ‫ل���ەگ���ەڵ س��اخ��ت��ەی��ی‬ ‫دەك��ات‪ ،‬شوێنی ئەو‬ ‫ملمالنێیەش دڵ��ی‬ ‫م���رۆڤ���ە‪ ،‬ب���ە پێی‬ ‫دەربڕینی كەسایەتی‬ ‫رۆم��ان��ی (ب��راك��ان��ی‬ ‫كارمازۆف)‪ .‬نوسەری‬ ‫گەورەی روس فیۆدۆر‬ ‫دوستویفسكی لە ‪11‬‬ ‫ن��ۆڤ��ەم��ب��ەری ‪1881‬‬ ‫كۆچی دوایی كرد‪.‬‬ ‫باوكی كەسێك بووە‬ ‫هۆگری م��ەی خ��واردن��ەوە‬ ‫بوو‪ ،‬زۆر مامەڵەی توند بوو‬ ‫لەگەڵ ك��وڕەك��ان��ی‪ ،‬چیرۆكی‬ ‫حوكمكردنی بەسەر كوڕەكانی‬ ‫زۆرە‪ ،‬كاتێك لە كاركردنە دەگەڕایەوە‪،‬‬ ‫س��ەرخ��ەوێ��ك��ی دەش��ك��ان��د و داوای لە‬

‫كوڕەكانی دەكرد بە بێ دەنگی دابنیشین‪،‬‬ ‫بە سەڕە لەالی باوكیان دەوستان بۆ ئەوەی‬ ‫مێش و مەگەز لە دەموچاوی دووربخەنەوە‪،‬‬ ‫دوستویفسكی لە تەمەنی ‪ 9‬سااڵنەوە‬ ‫توشی نەخۆی (فێ) بوو‪ .‬دوستویفسكی‬ ‫لە هەریەكە لە شكسپیر و باسكاڵ و‬ ‫فیكتۆرهۆگۆ فێری ئەدەب بووە‪.‬‬ ‫سەرەتای كاری نوسینی‪:‬‬ ‫دوستویفسكی گەیشتە پلەی ئەفسەری‬ ‫لە ساڵی ‪ ،1842‬لە هەمان ساڵ رۆمانی‬ ‫ب���ەل���زاك���ی‬

‫(ئوجینی) وەرگێڕا سەر زمانی روسی‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم زۆر ناوبانگی بۆ دروس��ت نەكرد‪،‬‬ ‫لە ساڵی ‪ 1844‬دوای جێهێشتنی سوپا‬ ‫دەستی كرد بە نوسینی خەیاڵی فیكری‬ ‫تایبەتی خ��ۆی‪ ،‬لە ساڵی ‪ 1845‬یەكەم‬ ‫كتێبی خۆی كە رۆمانێكی كورت بوو بە‬ ‫ناوی (هەژارەكان) لە گۆڤاری (سەردەم)‬ ‫ی باڵو كردەوە‪ ،‬خەڵكەكە بە گرنگییەوە‬ ‫پ��ێ��ش��وازی��ان ل��ێ ك���رد‪ ،‬خەڵكێكی زۆر‬ ‫پشتگیریان كرد‪ ،‬دوای تەواوكردنی ئەو‬ ‫رۆمانەی لە تەمەنی ‪ 24‬ساڵیدا بووە یەكێك‬ ‫لە ئەدیبە بەناوبانگەكان‪.‬‬ ‫مردنی‬ ‫دوستویفسكی لە ساڵی ‪ 1881‬كۆچی‬ ‫دوای��ی ك��رد‪ ،‬لە مەراسیمی ناشتنی‬ ‫ت��ەرم��ەك��ەی��دا نزیكەی ‪ 30‬ه��ەزار‬ ‫كەس كۆ بووبوونەوە‪ ،‬نیگەرانی‬ ‫و غەمباری سەرتاپای روسیای‬ ‫داگیر كرد‪.‬‬ ‫بەشێك لە بەرهەمەكانی‬ ‫ئ���ەم���ان���ە ب��ەش��ێ��ك��ن‬ ‫ل���ە ب��ەره��ەم��ە رۆم���ان‬ ‫و ك���ورت���ەچ���ی���رۆك و‬ ‫ی���ادەوەری���ی���ەك���ان���ی‪:‬‬ ‫(ب��������راك��������ان��������ی‬ ‫ك���ارام���ازوف)‪( ،‬ت��اوان‬ ‫و س���زا)‪( ،‬ه����ەژاران)‪،‬‬ ‫(ش���ەی���ت���ان���ەك���ان)‪،‬‬ ‫(گ��ێ��ل��ەپ��ی��او)‪( ،‬چ��ەن��د‬ ‫ی��ادگ��اری��ی��ەك ل��ە ماڵی‬ ‫م����ردووەك����ان)‪( ،‬ش���ەوە‬ ‫سپییەكان)‪( ،‬قومارخانە)‪،‬‬ ‫(ه����اوس����ەری ئ���ەب���ەدی)‪،‬‬ ‫(دڵ��ی بێهێز)‪( ،‬چیرۆكێكی‬ ‫بە ئ���ازار)‪( ،‬یادەوەییەكانی‬ ‫زس��ت��ان ل��ە هەستی هاویندا)‪،‬‬ ‫(یادەوەرییەكانی نوسەر)‪.‬‬ ‫سەرچاوە‪ :‬ئینتەرنێت‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫لە رۆژی جیهانی الواندا بۆردی هاوبەشی‬ ‫رێكخراوەكان راگەێندرا‬ ‫ئامادەكردنی محەمەد عومەر‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫‪12‬ی ئابی هەموو ساڵێك رۆژی جیهانی الوانە‪،‬‬ ‫لەمساڵدا لە هەرێمی كوردستان رێكخراوەكانی‬ ‫الوان��ی كوردستان هاوشان لەگەڵ حكومەتی‬ ‫هەرێم ئەم یادەیان بە چەندین شێوە كردەوە‪.‬‬ ‫وەزارەت���ی رۆشنبیری و الوان��ی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بە دروشمی (گەشەپێدانی‬ ‫كوردستان بە هاوبەشی الوان) بە بۆنەی رۆژی‬ ‫جیهانی الوان رۆژی ‪12‬ی ئابی ‪ 2012‬لە هۆڵی‬ ‫پێشەوای شاری هەولێر ڤیستیڤاڵێكی سازكرد‪.‬‬ ‫س��ەرەت��ای ڤیستڤاڵەكە ب��ە ك��ردن��ەوەی‬ ‫پێشانگایەكی شێوەكاری هاوبەشی الوان��ی‬ ‫كوردستان دەستی پێكرد‪ ،‬پاشان چەندین‬ ‫نمایشی هونەری بەرێوەچوو دواتر چەندین وتار‬ ‫و بەیاننامە خوێندرایەوە‪.‬‬ ‫هەر لەو ی��ادەدا ئومێد خۆشناو سكرتێری‬ ‫یەكێتی الوانی دیموكراتی كوردستان بۆردی‬ ‫هاوبەشی رێكخراوەكانی الوان��ی راگەیاند كە‬

‫بیرۆكەكەی لەالیەن یەكێتی الوان��ەوە گەاڵڵە‬ ‫و پێشنیاركرا و پاشانیش ب��ە هاوبەشی‬ ‫رێكخراوەكان راگەێندرا‪.‬‬ ‫داواكارییەكانی بۆردی رێكخراوەكانی الوانی‬ ‫كوردستان لە رۆژی جیهانی الواندا‬ ‫ئ��وم��ێ��د خ��ۆش��ن��او‪ ،‬س��ك��رت��ێ��ری یەكێتی‬ ‫الوان��ی دیموكراتی كوردستان وت��اری بۆردی‬ ‫رێكخراوەكانی الوان��ی كوردستانی باشوری‬ ‫خوێندەوە وێڕای پیرۆزبایی كردنی لە الوانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان و ب��اس ك��ردن��ی رەوش���ی الوان��ی‬ ‫كوردستان كۆمەڵێك داواكاری هەنوكەیی الوانی‬ ‫خستەڕوو‪:‬‬ ‫*دەرفەتدان بە الوان لە پۆستە ئیداری و‬ ‫سیاسی و دپلۆماسیەكان بۆ پێشخستنی واڵت و‬ ‫خزمەتكردنی زیاتری الوان‪.‬‬ ‫*رەخساندنی هەلی ك��ار و دۆزی��ن��ەوەی‬ ‫دەرف��ەت��ی زی��ات��ر ب��ۆ الوان ل��ەك��ارگ��ەك��ان و‬

‫كۆمپانیاكانی نەوت و سامانی سروشتیەكان و‬ ‫كەرتی تایبەت‪.‬‬ ‫*چاوخشاندنەوە بە رێنماییەكانی پرۆژەكانی‬ ‫وەبەرهێنان و ئاسانكاری بۆ توێژی الوان و‬ ‫چارەسەركردنی گرفتی نیشتەجێ بوون‪.‬‬ ‫*م��ان��ەوە و درێ��ژە پێدان و فراوانكردنی‬ ‫بەرنامەی تواناسازی الوان دەرفەتی زیاتر بۆ‬ ‫الوان تا تەواو كردنی پلەكانی خوێندن‪.‬‬ ‫*دەركردنی یاسا و رێنمایی و بریاری زیاتری‬ ‫نوێ لە پارلەمان بە سود و قازانجی الوان و‬ ‫رەچاوكردنی ڕەوشی الوان لە الیەن لێژنەكانی‬ ‫پارلەمان‪.‬‬ ‫*پەرەپێدانی بەرنامەی بیمەی بێكاری بۆ‬ ‫ئەوەی زۆرترین ژمارەی الوان تێیدا سودمەندبن‪.‬‬ ‫*گرنگی پێدانی زیاتر بە سندوقی پشتیوانی‬ ‫ق��ەرزی بچوكی پ��رۆژەك��ان��ی الوان بۆ زیاتر‬ ‫بەگەڕخستنی تواناكانی الوان‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪9‬‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪10‬‬

‫*دەركردنی یاسایەكی گونجاو كە لەگەڵ‬ ‫باری گوزەرانی الوان بگونجێ بۆ پێدانی بڕێكی‬ ‫زی��ات��ری پێشینەی هاوسەرگیری و بیمەی‬ ‫تەندروستی‪.‬‬ ‫*پێویستە الوان��ی ناوچە دابڕێندراوەكانی‬ ‫كوردستان بێ بەش نەكرێن لە هاوكاریەكانی‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫پەیامی ب��ان كی م��ۆن سكرتێری نەتەوە‬ ‫یەكگرتووەكان بەبۆنەی رۆژی جیهانی الوانەوە‬ ‫ن��ەوەی ئەمڕۆی الوان گەورەترین نەوەیە‬ ‫جیهان بەخۆیەوە بینی بێت و بەشی هەر زۆریان‬ ‫لە واڵت��ە ت��ازە پێگەیشتوەكان دەژی��ن توانی‬ ‫پێشبینی نەكراویان هەیە بۆ باشتر كردنی‬ ‫خۆشگوزەرانی سەرتاپای مرۆڤایەتی لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا زۆرێك لە الوان بەوانیشەوە كە ئاستی‬ ‫بەرزی خوێندنیان هەیە گرفتارن بە دەست كرێی‬ ‫نزم و پیشەی بێ پاشەرۆژ و ئاستی پێوانەیی‬ ‫بێكاری‪.‬‬ ‫تەنگژەی ئ��اب��ووری جیهانی زۆر قوستر‬ ‫ك��اری كردۆتە سەر الوان و زۆری��ان بە هۆی‬ ‫قوڵبوونەوەی نایەكسانی تووشی نا ئومێدی‬ ‫ب���وون‪ ،‬ژم��ارەی��ەك��ی زۆری���ان ل��ە ئێستا هیچ‬ ‫ئاسۆێكی ڕوونی پاشەڕۆژیان نابینن و بێبەشن‬ ‫لە پرۆسەی سیاسی و كۆمەاڵیەتی و گەشەپێدان‬ ‫لە واڵتەكەكانی خۆیاندا بە بێ هەنگاوی بە پەلە‬ ‫مەترسی هەیە نەوەیەكی وێڵ دروست ببێت كە‬ ‫توانا و خەونەكانی بە فیڕۆ بچێت‪.‬‬ ‫كاركردن لەگەڵ الوان و بۆ الوان لە پێشەوەی‬ ‫ئەولەویاتەكانی كاركردنی منە‪ ،‬الوان هێزی‬ ‫گواستنەوەن كاروئەكتەری داهێنەر و بە توانا و‬ ‫خوێنگەرمی گۆڕینن چ لە گۆڕەپانە گشتیەكان‬ ‫بێت یا لەسەر ت��ۆڕی ئەنتەرنێت بە رۆڵی‬

‫سەرەكیان لە هەوڵەكانی دەستەبەر كردنی‬ ‫ئ��ازادی و دیموكراسی و یەكسانی تا هەوڵە‬ ‫جیهانیەكانیان بۆ پاڵپشتی كردنی ری��ۆ‪20+‬‬ ‫كۆنفراسی نەتەوە یەكگرتووەكان لەبارەی‬ ‫گەشەپێدانی بەردەوام الوان زۆر بە راشكاوانە‬ ‫توانا و ئ��ارەزووی خۆیان نیشاندا بۆ گۆڕینی‬ ‫ئاراستەی مێژوو و چارەسەركردنی ئاستەنگە‬ ‫جیهانیەكان‪.‬‬ ‫ك��وڕان و كچانی الو سوودمەندی پاسڤ‬ ‫نین‪ ،‬بەڵكو هاوبەشی یەكسان و كاریگەرن‬ ‫خەونەكانیان تەنیا نەبەستراوەتەوە بە هەلی كار‪،‬‬ ‫الوان پێگەشیان دەوێت دەنگێكی راستەقینە لە‬ ‫داڕشتنی ئەو یاسا و سیاسەتانەی كە شێوەی‬ ‫ژیانیان دی��اری دەك��ات پێویستە میكانیزمی‬ ‫زیاتر و بەهێزتر بدۆزینەوە بۆ بەشداری الوان‪،‬‬ ‫كاتی ئەوە هاتووە دەنگی الوان بە شێوەیەكی‬ ‫كاریگەرتر تێكەڵ بە پرۆسەی بریاڕدان بكرێت‬ ‫لە هەموو ئاستەكان‪.‬‬ ‫لەسەرتاپای جیهان درككردن بە پێداویستی‬ ‫بەهێز كردنی سیاسەت و سەرمایەگوزاریكردن‬ ‫لە ب��واری الوان لە گەشەكردندایە‪ ،‬لە رۆژی‬ ‫جیهانی الوان داوا لە حكومەتەكان و كەرتی‬ ‫تایبەت و كۆمەڵگای مەدەنی و دامودەزگا‬ ‫ئەكادیمیەكان دەكەم دەرگاكان وااڵ بكەن بۆ‬ ‫الوان و شەراكەتیان بەهێز بكەن لەگەڵ ئەو‬ ‫رێكخراوانەی گەنجان بەڕێوەیان دەبەن‪ ،‬ئەوە‬ ‫گەنجانن كە دیاری دەكەن ئایا ئەو سەردەمە‬ ‫ب��ەرەو مەترسیەكی گەورەتر یان گۆڕینێكی‬ ‫پۆزەتیفتر دەڕوات‬ ‫با پاڵپشتی الوانی ئەو جیهانەمان بكەین تا‬ ‫گەورە بن و ئەوانیش نەوەی زیاتری سەركردەی‬ ‫بەرهەمهێن و بەهێز باربهێنن‪.‬‬

‫پ��ەی��ام��ی وەزی����ری رۆشنبیری و الوان لە‬ ‫حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫الوان����ی ك��وردس��ت��ان‪ ،‬ب��ە ب��ۆن��ەی رۆژی‬ ‫جیهانیتانەوە پیرۆزباییەكی گەرمتان لێدەكەم‪.‬‬ ‫وەزارەت����ی رۆشنبیری و الوان ئەمساڵ‬ ‫ك��ار دەك��ات بۆ ئ��ەوەی بە هاوبەشی ب��ۆردی‬ ‫رێكخراوەكانی الوان و كۆمەڵگای مەدەنی و‬ ‫سندوقی نەتەوەیەكگرتووەكان بۆ دانیشوان‬ ‫هێندەی ب��ای��ەخ و گرنگی الوان ل��ە ژیانی‬ ‫كۆمەڵگاكەماندا بایەخ بە یاد كردنەوەی ئەم‬ ‫رۆژە و هەموو ئەو چاالكییانە بدات كە ئێوەی‬ ‫الو لە سەرانسەری كوردستاندا سازی دەكەن‪.‬‬ ‫ئێمە دروشمی (گەشەپێدانی كوردستان بە‬ ‫هاوبەشی الوان)مان بۆ ئەم یادە هەڵبژاردووە‬ ‫بۆ ئەوەی دووپاتی بكەینەوە كە الوان تەنیا‬ ‫سوودمەندی نەگەتیڤ نین‪ ،‬بەڵكو هاوبەشی‬ ‫یەكسان و كارەكتەری سەرەكین لە پرۆسەی‬ ‫گەشەپێدانی كوردستاندا و سوودمەند دەبن لە‬ ‫واڵتێك كە خۆیان بونیادی دەنێن و گەشەی‬ ‫پ��ێ��دەدەن س��وودم��ەن��د دەب��ن ل��ە واڵت��ێ��ك كە‬ ‫ئەوان داهێنەر و بزوێنەرن تێیدا و ئازادی و‬ ‫دیموكراسی و هەلی ك��ارك��ردن و دەرفەتی‬ ‫راستەقینە دەڕەخسێنن بۆ ئ��ەوەی دەن��گ و‬ ‫شوێن دەستیان لە داڕشتن و بڕیاردانی رەسمی‬ ‫ئەو سیاسەتانەدا هەبێ كە ئەمڕۆ و ئایندەی‬ ‫ژیانی ئەوان دیاری دەكەن‪.‬‬ ‫دووبارە رۆژی جیهانیتان پیرۆز بێ و پێكەوە‬ ‫بە هاوبەشی ك��ار دەكەین بۆ گەشەپێدانی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫كاوە مەحمود شاكر‪ ،‬وەزیری رۆشنبیری و‬ ‫الوان‬ ‫‪2012\8\12‬‬

‫پـەیـامـی پـیـرۆزبـایی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫پەیامی‬ ‫سەرۆكی‬ ‫حكومەتی‬ ‫هەرێمی‬ ‫كوردستان لە‬ ‫رۆژی جیهانی‬ ‫الواندا‬ ‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫نێچیرڤان بارزانی‪ ‬‬ ‫سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان‬ ‫‪١١‬ی ئابی ‪٢٠١٢‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫به بۆنەی ڕۆژی جیهانیی الوانەوه؛ له‬ ‫دڵەوە پیرۆزبایی لە یەکە یەکەی الوانی‬ ‫کوردستان دەک��ەم و ئومێدەوارم هەموو‬ ‫ڕۆژێکیان خۆشی و شادی بێ و لە سایەی‬ ‫فەراهەمبوونی مافەکانیان؛ ژیانیان ئازاد و‬ ‫پڕ لە داهێنان و بەرهەم بێ‪.‬‬ ‫ئێمە لە حکوومەتی هەرێمی کوردستان‬ ‫یەکێک ل��ە ئ��ەول��ەوی��ات��ی کارکردنمان؛‬ ‫گەشەپێدانی کوردستانە‪ .‬ئەم پرۆسەیەش‬ ‫بێ چارەسەرکردنی کێشە و گرفتەکانی الوان‬ ‫و ڕەخساندنی دەرفەتەکانی بەشدارییان و‬ ‫وەگەڕخستنی داهێنەرانەی توانا و بیر و‬ ‫کارایی الوان‪ ،‬ئامانجەکانی بەدی نایەت‪.‬‬ ‫ئەگەر ئامانجەکانی گەشەپێدانیش بەر لە‬ ‫هەموو شتێ الوانی لەبەرچاونەگرتبێ؛ ئەوا‬ ‫ناتوانێ ب��ەردەوام بێت و لە نەوەیەکەوە‬ ‫بۆ نەوەیەکی دیکە و لە قۆناغێکەوە بۆ‬ ‫قۆناغێکی دیکە بگوازرێتەوە و ببێتە‬ ‫پرۆسەیەکی تەواوکاری لە ژیانی کۆمەاڵیەتی‬ ‫و ئابووری و سیاسی و کولتووریدا‪ .‬بۆیە‬

‫ئێمە لە حکوومەتی هەرێمی کوردستان‬ ‫وەکوو ستراتیژ نەک تەنیا بەشداریکردنی‬ ‫الوان؛ بەڵکوو دووپ��ات��ی هاوبەشێتی و‬ ‫شەراکەتی الوان لە گەشەپێدان و تەواوی‬ ‫ژیانی سیاسی و ئابووری و کۆمەاڵیەتی و‬ ‫کولتووریدا؛ دەکەینەوە‪ .‬‬ ‫دروش��م��ی (گەشەپێدانی کوردستان‬ ‫ب��ه ه��اوب��ەش��ی��ی الوان) ل��ە سیاسەت‬ ‫و س��ت��رات��ی��ژی ح��ک��ووم��ەت��ی ه��ەرێ��م��ی‬ ‫کوردستانەوە سەرچاوەی گرتووە‪ ،‬کە بە‬ ‫هۆیەوە دەمانەوێ دەروازەکان وااڵ بکەین‬ ‫بۆ هاوبەشیی یەکسان لەگەڵ الوان��دا و‬ ‫لە گشت وەزارەت��ەک��ان و جومگەکانی‬ ‫حوکمڕانیدا؛ ئەو دەرفەتانە بڕەخسێنین‬ ‫کە الوان لە کوردستان ببنە کارەکتەری‬ ‫سەرەکی لە پرۆسەی بونیاتنانی ئێستا‬ ‫و ئایندەی واڵتەکەیان‪ .‬بە بیرکردنەوە و‬ ‫کاری داهێنەرانەیان بنەماکانی دیموکراسی‬ ‫و ئازادی و مافەکانی مرۆڤ و پێکەوەژیانی‬ ‫ئاشتییانە و لێبووردەیی و یەکترقبوڵکردن‬

‫و دوورکەوتنەوە لە هەموو شێوازەکانی‬ ‫توندوتیژی؛ زیاتر بچەسپێنن و ببنە‬ ‫هاوبەشێکی کارا و ئەرێنی لە داڕشتن و‬ ‫بڕیاردانی ئەو سیاسەتانەدا کە ئەمڕۆ و‬ ‫ئایندەی ژیانیان دیاری دەکەن‪.‬‬ ‫ل��ەم پێناوانەدا جگە لە حکوومەتی‬ ‫هەرێم‪ ،‬پێویستە کۆمەڵگای مەدەنی و‬ ‫کەرتی تایبەتیش دەرگاکانیان لەبەردەم‬ ‫کارامەیی و تواناکانی الواندا وااڵ بکەن و‬ ‫دەرفەتی ڕاستەقینەی کار و بەشداری و‬ ‫شەراکەتیان بۆ بڕەخسێنن‪ .‬‬ ‫دووب��ارە ڕۆژی جیهانیتان پیرۆز بێ و‬ ‫بۆتانی دووپات دەکەینەوە کە حکوومەتی‬ ‫هەرێم؛ حکوومەتی خۆتانە و بە هاوبەشیی‬ ‫ئێوە کار بۆ گەشەپێدان و پێشکەوتنی‬ ‫کوردستان دەکات‪ .‬‬

‫‪11‬‬

‫پـەیـامـی پـیـرۆزبـایی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫پەیامی مەسرور‬ ‫بارزانی لە‬ ‫رۆژی جیهانی‬ ‫الواندا‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪12‬‬

‫مەسرور بارزانی راوێژكاری ئەنجومەنی‬ ‫ئاسایشی هەرێمی كوردستان بە بۆنەی‬ ‫‪12‬ی ئاب رۆژی جیهانی الوان لە تۆڕی‬ ‫كۆمەاڵیەتی فەیسبوك لە الپەڕەی تایبەتی‬ ‫خۆی پەیامێكی پیرۆزبایی ئاراستەی‬ ‫الوانی كوردستان دەكات ئەمەش دەقی‬ ‫پەیامەكەیە‪:‬‬ ‫ب��ە ب��ۆن��ەی رۆژی جیهانیی الوان‪،‬‬ ‫پیرۆزبایی گەرمی خۆم ئاراستەی سەرجەم‬ ‫الوانی جیهان بە گشتی و الوانی كوردستان‬ ‫بە تایبەتی دەك��ەم‪ .‬الوان گەورەترین‬ ‫سەرمایەی ئێستای كۆمەڵگاكانن و بە‬ ‫توانا و كار و تێكۆشانیان ئایندەی واڵتان‬ ‫مسۆگەر دەبێت‪ .‬الوان��ی كوردستانیش‬ ‫هێزێكی ك��اری��گ��ەرن ب��ۆ باشتركردنی‬ ‫دۆخی ئێستای واڵت و هەنگاونان بەرەو‬ ‫ئایندەیەكی گەش‪.‬‬ ‫ئێستا ن��اوچ��ەك��ەم��ان ب��ە دۆخێكی‬

‫هەستیاردا تێدەپەڕێت‪ ،‬زۆر گرنگە گشت‬ ‫كەرت و چین و توێژەكانی كۆمەڵگاكەمان‬ ‫بە پاڵنەری هەستی نیشتمانپەروەریەوە‬ ‫یەكڕیز و تەبا بن‪ ،‬ئەركی حكومەت و‬ ‫گشت پێكهاتە سیاسی و ج��ەم��اوەری‬ ‫و پیشەییەكانی كوردستانیش ئەوەیە‪،‬‬ ‫ڕۆڵی كارایان هەبێت بۆ پاراستنی ئەو‬ ‫یەكڕیزییە‪ .‬لەم بەینەشدا ڕۆڵ��ی الوان‬ ‫بەرجەستەترە و ئاواتەخوازین كە لە‬ ‫گشت سەنگەرەكانی سیاسی و ئابووری و‬ ‫پیشەیی و پێشمەرگایەتیدا چاالكانە ڕۆڵ‬ ‫بگێڕن و بە هێز و توانایان دەسكەوتەكانی‬ ‫واڵتمان بپارێزن و پەرەیان پێبدەن‪.‬‬ ‫هەر لەم بۆنەیەدا پاڵپشتیی خۆم بۆ‬ ‫گشت داوا و خواستەكانی گەنج و الوانمان‬ ‫لە دابینكردنی كار و پێداویستیەكانی‬ ‫ژیانێكی شایستە دەردەبڕم و ئاواتەخوازم‬ ‫بە پەیڕەوكردنێكی سیاسەتێكی ئابووری‬

‫و ئیداریی سەركەوتوو بتوانرێت گشت‬ ‫پێداویستیی گەنجان ل��ە ب��وارەك��ان��ی‬ ‫پێگەیاندنی ه���زری و جەستەیی بە‬ ‫یەكسانی بۆ گشت الیەك دابین بكرێت‬ ‫و ه��ەردوو كەرتی گشتی و تایبەتیش‬ ‫بە بەرنامە هەلی زیاتر برەخسێنن بۆ‬ ‫دابینكردنی كار بۆ الوان و سوود وەرگرتن‬ ‫لە تواناكانیان‪.‬‬ ‫ه��ەر ل��ەم ب��ۆن��ەی��ەدا پ��ی��رۆزب��ای��ی و‬ ‫دەستخۆشانە و پێزانینی خۆم ئاراستەی‬ ‫گشت ئەو یەكێتی و كۆمەڵە و رێكخراو و‬ ‫سەنتەرانە دەكەم كە بە دڵسۆزییەوە لە‬ ‫بواری خزمەتی الوانمان چاالكن‪ .‬ئومێدی‬ ‫سەركەوتنی زیاتریان بۆدەخوازم‪.‬‬ ‫مەسروربارزانی‬ ‫‪12‬ی ئابی ‪2012‬‬

‫بەیــانـنـامــە‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫بەیاننامەی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫بۆ پشگیری لە هەڵوێستەکانی سەرۆک بارزانی‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫الوان پشتیوانی هەڵوێستە نەتەوەییەكانی سەرۆك‪ ‬بارزانین‬ ‫الوانی ئازیزی كوردستان‪ ‬‬ ‫وەك ئاشكرایە پاش نووسینەوەی دەستوری هەمیشەی و بونیاد‬ ‫نانەوەی دەوڵەتی عێراق‪ ،‬‬ ‫حكوومەتی ناوەندی بەردەوامە لە پێشلكاریەكانی ئەو خاڵ و‬ ‫بڕگانەی كە مافەكانی كوردیان تێدا چەسپیوە‪ ،‬هەر لە‬ ‫مادەی ‪140‬و مەسەلەی بودجەی پێشمەرگەو‬ ‫ی��اس��ای ن����ەوت و‬ ‫غاز‪ ،‬بەشەبوجەی‬ ‫هەرێم‪ ،‬كە بەغدا‬ ‫ب���ە پ���اس���اوی نا‬ ‫دەستوری پشگوێیان‬ ‫دەخ������او درێ������ژە بە‬ ‫سیاسەتی زەوتكردنی‬ ‫م��اف��ەك��ان��ی ك���ورد‬ ‫ئەدات‪.‬‬ ‫لە كاتێدا رەوشی‬ ‫ك���وردان���ی رۆژئ�����اوا‬ ‫ل��ە چ��ارەن��ووس��ێ��ك��ی‬ ‫ن��ادی��اردای��ە و هێشتا‬ ‫رژێمی ئەسەد نەڕووخاوە‪،‬‬ ‫هێزە ئۆپۆزسیۆنە عەربەكان‬ ‫دان بەمافی كوردنانێن و ئەو‬ ‫رەوش��ەش پێوستی بە پاڵپشتی و‬ ‫پشتیوانی هەموو كوردێك هەیە‪ ،‬و هەرێمی‬ ‫كوردستانیش دەبێ پشكی شێری لە پاڵپشتی دۆزی كورد‬ ‫لە سوریا بەركەوێ‪.‬‬ ‫هاوكات رەوشی ناوچەكە و هاوكێشە هەرێمایەتیەكان ئەگەری‬ ‫دروستكردنی گۆرانكاری سیاسی گەورە بە كراوەیی جێدەهێڵن و‬ ‫هەرێمی كوردستانیش بەدوور نییە لەپالنی ناحەزان‪ ،‬وا پێویستە‬ ‫ئەكات هەموو جیاوازیە فكری و تایبەتیەكان ب��ەالوە نرێن و‬

‫خۆئامادەكردنێكی باش هەبێت بۆ پێشوازیكردن لەهەر گۆڕانێك‪.‬‬ ‫بۆیە هەموو ئەوانە پێمان دەڵێن كە پێویستە یەكخستنەوە‬ ‫و یەكریزی نێوانمان پتەوبكەین و لە بەرامبەر پێشهاتەكاندا‬ ‫بەیەك رەنگ و یەكدەست ئامادەبیت‪ ،‬نەك بەكێشە و تەنگژە‬ ‫ناوەخۆییەكانەوە سەرقاڵبین و لە جیاتی بەجێ گەیاندنی ئەركە‬ ‫نەتەوەییەكان خەریكی ملمالنێی یەكتری بین‪.‬‬ ‫الوانی خۆڕاگر‪..‬‬ ‫لەو كاتەدا سەرۆك بارزانی كاتێك‬ ‫وەك��و هەمیشە لە هەڵوێستە‬ ‫نەتەوەیی و نیشتیمانیەكان‬ ‫پاڵپشت و پشتیوانی‬ ‫مافەكانی كورد بووە‪ ،‬لە‬ ‫سۆنگەی هەستكردن‬ ‫بە هەستیاری رەوشی‬ ‫ناوچەكە و درككردن‬ ‫ب��ە م��ەت��رس��ی��ەك��ان��ی‬ ‫وت��ارێ��ك��ی نەتەوەیی‬ ‫باڵوكردەوە‪ ،‬كە تێیدا‬ ‫جارێكی دیكە داكۆكی‬ ‫لە مافە نەتەوەییەكان‬ ‫كردەوە‪ ،‬ئێمە وەكو الوانی‬ ‫كوردستان دووپاتدەكەینەوە‬ ‫وەك چ����ۆن ب����ارزان����ی ن��ەم��ر‬ ‫فەرموویەتی ش���ۆرەی پۆاڵینین بۆ‬ ‫پاراستنی كوردستان‪ ،‬بە ئەركی سەر شانی‬ ‫خۆمان دەزانین پاڵپشتی و پشتیوانی گوتارەكەی‬ ‫سەرۆك بین و ببینە قەڵغانی بەرگریكردن لە دەسكەوتە نەتەوەیی‬ ‫و نیشتیمانیەكان‬ ‫مەكتەبی سكرتاریەتی‪ ‬‬ ‫یەكێتی الوانی دیموكراتی كوردستان‬ ‫‪/29‬تەمووزی ‪2012‬‬

‫‪13‬‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ژنان دوای‬ ‫پەككەوتنی‬ ‫جەستەیی‬ ‫مێردەكانیان‬ ‫داوای جیابوونەوە‬ ‫دەكەن‬ ‫راپۆرت‪ /‬بێریڤان واحد‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪14‬‬

‫زۆرج��ار پیاو یان ژن��ان دوای هاوسەرگیری‬ ‫لەكاتی بەسەرهاتنی كارەساتێك كەببێتە هۆی‬ ‫لەدەستدانی ئەندامێكی لەش و كەوتن و كوێر‬ ‫بوون و منداڵ نەبوون و سوتان و لەدەستدانی‬ ‫ئەندامێكی زاوزێ‪..‬هتد بریاری جیابوونەوە دەدەن‬ ‫قوتابیەكی زانكۆ پێیوایە لە حاڵەتێكی ئەوادا‬ ‫ئافرەتەكە مافی خۆیەتی داوای تەاڵق بكات‪.‬‬ ‫س��ەرەت��ا‪ ،‬خ��ەن��دە ئ��ەس��ع��ەد‪ ،‬چ��االك��وان لە‬ ‫بواری ئافرەتان وتی «ئافرەت كە شووی كرد‬ ‫هاوسەرەكەی توشی حاڵەتێكی واب��وو چاوی‬ ‫لەدەستدا یان توشی كەوتن بوو من وەك خۆم‬ ‫ڕازیم باوەڕم بە قەزاو قەدەری خوا هەیە بەهەمان‬ ‫شێوەش پێم خۆشە پیاوەكانیش باوەڕیان بە قەزاو‬ ‫قەدەری خوا هەبێ»‪ .‬خەندە وەك توێژەرێك قسە‬ ‫دەكات دەڵێت «ئافرەت كە شووی كرد دەبێ‬ ‫پێشتر بیر لە هەمووشتێك بكاتەوە كە بەیانی‬ ‫توشی چی دەبێ‪ ،‬ئایا دەتوانێ ژیانی بەردەوام‬ ‫بێت و لەگەڵی بژی‪.‬پێم باشە پیاوەكانیش بیر‬ ‫لەوە بكەنەوە كە ئەو ئافرەتە توشی نەخۆشی یان‬ ‫منداڵ نەبوون بێت ئایا دەتوانێ لەگەڵ خێزانەكەی‬ ‫درێژە بەژیان بدەن؟»‪.‬‬ ‫خەندە پێیوایە كە ئافرەت شوو دەكات ساغە‬ ‫لەناكاو توشی حاڵەتێك دەبێت لەم كاتەدا زیاتر‬ ‫پێویستی بەهاوسەرەكەی هەیە كە دڵی بداتەوە‪،‬‬ ‫چونكە هەست دەكات شتێك لەجەستەی كەمە‪.‬‬ ‫خەندە لە درێژەی قسەكانی وتیشی «كۆمەڵگای‬

‫خۆمان هەروایە بۆ حاڵەتی وا دەڵێن ئافرەتەكە‬ ‫تاوانبارە‪ ،‬بەاڵم ئافرەتەكە ئ��ازادە لەبڕیاردانی‬ ‫خۆی كە ژیانی خۆی چۆن هەڵبژێرێت لەگەڵی‬ ‫بێ یان لێی جیابیتەوە‪ ،‬بەاڵم پێموایە ئەگەر‬ ‫مرۆڤ گوێ بداتە ویژدانی دڵی خۆی ناتوانێ كاری‬ ‫وابكە‪.‬چ ئافرەت چ پیاو‪ ،‬بەاڵم ئەگەر پیاوەكە‬ ‫لەناو جێگاش ئافرەتەكەی ئازاردا ئەوا ئافرەتەكە‬ ‫بۆی هەیە داوای تەاڵق بكات بێ گوێ دانە قسەی‬ ‫كۆمەڵگا»‪.‬‬ ‫ئەڤین قوتابی زانكۆ پێیوایە ئافرەت مافی‬ ‫خۆیەتی داوای ت��ەاڵق بكات ئەگەر پیاوەكەی‬ ‫تووشی ڕووداوێك هات‪ ،‬دەشڵێ «هەر كەسێك‬ ‫ئازادە لەبڕیاردان لە سەر ژیانی خۆی‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەگەر ئافرەتەكە توشی نەخۆشی بێت ئەوە‬ ‫پیاوەكە دەچێت ژنی دووەم دەهێنێت بۆیە هەر‬ ‫كەس ئازادە چۆن بیەوێ بژی وبڕیار لەسەر ژیانی‬ ‫خۆی بدات‪.‬‬ ‫لە بارەی ژنهێنانی پیاو و داوای جیابوونەوەی‬ ‫ئافرەت لە ئەگەری هاتنە پێشی كارەسات و‬ ‫ڕووداوێك و دابونەریتەكانی كۆمەڵگاوە قوتابیەكەی‬ ‫زانكۆ وتی «هیچ عەیب نییە ئەگەر پیاو ژن‬ ‫بهێنێتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر ئافرەتەكە داوای تەاڵقی‬ ‫كرد بەعەیب دەزاندرێت ئەمەش بیركردنەوەی‬ ‫كۆمەڵگای كوردییە‪ ،‬بەاڵم هەموو كەسێك مافی‬ ‫خۆیەتی بڕیار لەسەر ژیانی خۆی بدات‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫دەبێت لەكاتی خۆشی و ناخۆشی لەگەڵی دابێت‬ ‫ئەگەریش ئافرەتەكە ئەو بڕیارەی دا ئەوا عەیب‬ ‫نییە‪.‬دەگەرێتەوە سەر بۆچوونی خۆی»‪.‬‬

‫الی خۆیەوە هیوا كەمال مامۆستای ئامادەیی‬ ‫لەمبارەیەوە وتی «ئەگەر هاتوو ئەم ژن و پیاوە‬ ‫بناغەی هاوسەرگیرییان لەسەر بناغەی سۆز‬ ‫وخۆشەویستی راستەقینە بونیاد نابێت كە بۆ‬ ‫ماڵی دونیا و جوانی و دەوڵەمەندی و پلەی بەرزی‬ ‫نەبێت‪ ،‬ئەوا بڕواناكەم ئەم ژنە بەهیچ شێوەیەك‬ ‫داوای جیابوونەوە بكات‪ ،‬چونكە خۆشەویستی‬ ‫ژنەكە بۆ پیاوەكەی وای لێدەكات جگە لەوەی‬ ‫خۆشیبوێ‪ ،‬بەڵكو بەزەیشی پێ دێتەوە دەبێت‬ ‫تا دوا هەناسە خزمەتی پیاوەكەی بكات ئەگەر‬ ‫چی ماوەی شوكردنەكەشی ماوەیەكی كەم بووە»‪.‬‬ ‫مامۆستایەكە وتیشی «بە هیچ شێوەیەك من‬ ‫بە مافی ژنێكی بەوەفای نازانم كە لە ڕوودانی‬ ‫هەركارەساتێكدا داوای جیابوونەوە لە پیاوەكەی‬ ‫بكات‪ ،‬چونكە خێزان پێكهێنان بۆ شەوێك و‬ ‫دووشەونییە‪ ،‬بەڵكو تا دوا هەناسەیە»‪.‬‬ ‫زۆرێك لەو ئافرەتانەی پیاوەكانیان تووشی‬ ‫ڕووداوێ��ك دێن لەبەر شەرم و عەیبی كۆمەڵگا‬ ‫ناتوانن داوای جیابوونەوە بكەن درێ��ژە بە‬ ‫گەشتێكی درێژی نابەختەوەری دەدەن لەمبارەوە‬ ‫مامۆستاكە وتی «عەیبەكە لەوە دایە كە بۆچی‬ ‫ناتوانێت خزمەتی مێردەكەی بكات ئایا ژیانی ژن‬ ‫ومێرد تەنها سێكس وچوونە بازاڕ و پیاسەو گەڕان‬ ‫و خۆشی و رابواردنە؟ بێگومان نەخێر ژیان پڕە‬ ‫لە رەنج و ناخۆشی‪ ،‬خۆشەویستی راستەقینە و‬ ‫وەفایە‪.‬هەر كەسێ وەفای نەبێت ئەوا چاوەڕوانی‬ ‫هیچی لێ ناكرێ»‪.‬‬

‫دیــمـانـە‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ئەزموون و بیرەوەری‬

‫(چیمەن حەمە تەقێدین ) لە ساڵی ‪ 1991‬تاكو ساڵی ‪2004‬لە یەكێتی الوان بووە‬ ‫ئامادەكردنی (نـەوزاد فـوئـاد رەشید‬

‫هەندێك برادەرمان هەبوو كە ئێستاكەش لەم رێكخراوەدایە‪ ،‬دەیگوت گەر‬ ‫ئافرەتێك ببێتە سكرتێری ئەم رێكخراوە‪ ،‬دەچم دەبمە پێشمەرگە لەچیاكان‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫هەرجارەو كادیرێكی دێرینی یەكێتی الوان باس‬ ‫لەئەزموون و بیرەوەریەكانی خۆی دەكات و لە گشت‬ ‫ئەو وێزگەو رووداوان��ەی سەردەمی خۆی ئاشنامان‬ ‫دەكات و بەچاوی رەخنە و ستایشەوە باس لەرۆژانی‬ ‫كاركردنی خۆیمان لەناو رێكخراوی دایك رێكخراوی (‬ ‫ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ك ) بۆ دەكات‪..‬‬ ‫پرسیار‪ :‬سەرەتایی هاتنت بۆ یەكێتی الوان چۆن‬ ‫بوو؟‬ ‫چیمەن‪ /‬سەرەتا ئێمە وەك خانەوادەیەكی كورد‬ ‫پەروەر و شۆڕشگێر‪ ،‬لەسەردەمی الوێتیدا لە ساڵی‬ ‫‪ 1986‬باوكم پەیڕەو پرۆگرامێكی (پ‪.‬د‪.‬ك) پێدام‪،‬‬ ‫ئەوكات بەبەردەوامی دەمخوێندەوە و مناقەشەم‬ ‫لەگەڵ باوكم دەكرد‪ ،‬بەاڵم دوای راپەڕینی ‪ 1991‬كە‬ ‫كوردستان ئازاد كراو تەنزیمانی حزبی و رێكخراوەی‬ ‫لەناوشار دەستی پێكردەوە‪ ،‬ئەوكات پەیوەندیم كرد بە‬ ‫لقی یەكێتی قوتابیان و الوانی دیموكراتی كوردستان لە‬ ‫شاری سلێمانی لەكاتەوە تاكو ساڵی ‪ 2004‬لەرێكخراوی‬ ‫الواندا كارم كرد‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬ئارەزوەكانت لەوسەردەمە وەك الوێكی كچ‬ ‫چی بون‪ ،‬كەدەت ویست پەرەیان پێ بدەیت؟‬

‫چیمەن‪ /‬گومان لەوەدانی یە كاتێك تۆ لە قۆناغی‬ ‫الوێتیدایت ئ���ارەزو و خولیاكانت پەیوەستە بەو‬ ‫تەمەنەوە كەتێیدایت‪ ،‬یەكێتی الوانیش ئەركی ئەوەبو‬ ‫گرنگی بەم حەزانەبدات‪ ،‬من خولیای وەرزشم هەبوو‪،‬‬ ‫لەناو رێكخراوەكە هەستم بە ئازادی و سەربەستی زیاتر‬ ‫دەكرد‪ ،‬كە لەناو رێكخراوێكی واگەورەدا خۆت ببینیەوە‬ ‫جێ و پەنجەی خۆت دیاریبكەیت‪ ،‬لەپێناو ئەوەی لە‬ ‫داهاتودا بتوانم سودێكم هەبێت بۆ كۆمەڵگاكەمان‪،‬‬ ‫لەپێشتریش كە باسم كرد بەحكومی بنەماڵەكەمان‬ ‫زانیاریم هەبوو لەسەر كاری رێكخراوەكانی جەماوەری‬ ‫كە چۆن خزمەت دەگەیەنن‪ ،‬ئەوە و چەندین هۆكاری‬ ‫دیكە وای لەمنكرد كار لەناو ئەم رێكخراوەدا بكەم‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬وتت خولیای وەرزشیم هەبوو خولیاكەت‬ ‫بە كۆی گەیشت؟‬ ‫چیمەن‪ /‬وەك حەزێك هەمبووە لەكاتی خوێندنم‬ ‫لە قوتابخانە لەقۆناغی ناوەندی و ئامادەییدا وەرزشم‬ ‫دەك��رد‪ ،‬لە ن��او الوانیشدا هاندەرێكی باشی تیپە‬ ‫وەرزشیەكان بوم و دەچومە یاریگاكان‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬هۆكاری كەمی چاالكی و ژمارەی ئافرەتی‬ ‫الو لە ناو رێكخراوەكە بۆ چی دەگەرێنیتەوە‪ ،‬كۆمەڵگا‬

‫یان تاكی ئافرەت و رێكخراوەكە خۆی؟‬ ‫چیمەن‪/‬بەپێی ئەو ئەزمونەی من هەمە هەمەالیەن‬ ‫ب��وە‪ ،‬كۆمەڵگا رۆڵ��ی سەرەكی هەبو لەكەم بونی‬ ‫رێژەی ئافرەت و لە خودی ئافرەتی خۆشماندا زۆر‬ ‫پابەندوو مشتاق نین‪ ،‬هۆكاری ئەمەش بۆ كۆمەڵگا‬ ‫دەگەڕێنینەوە كە وای ك��ردووە ئافرەت كەمتر بێتە‬ ‫پێشەوە‪ ،‬بەو شێوازەی ئەوندە سەركۆنەدەكرێن بەوەی‬ ‫ئەمە عەیبەوە كاری تۆنیەوە و بۆ تۆ ناگونجێت وای لی‬ ‫دێت لەگەڵ خودی ئافرەتەكە ئەم شتانە گەورەدەبێت‪،‬‬ ‫گەر بۆ خۆیشی هەوڵبدات هەرناتوانێت وەك كوڕێك‬ ‫بەئازادی پەرەبە تواناكانی خۆیبدات‪.‬‬ ‫پرسیار‪/‬كەواتا تۆ هۆكارەكە بۆ رێكخراوەكە‬ ‫ناگەرێنیتەوە؟‬ ‫چیمەن‪/‬نەخێر گەر هەشبێت نسبی بوە ئێمە‬ ‫لەسەردەمی خۆماندا زۆر پشتگیری ئافرەتمان دەكرد‪،‬‬ ‫زۆر جار ماڵ بەماڵ دەچوین قسەمان لەگەڵ ئافرەتی‬ ‫الودا دەكرد بۆ ئەوەی بێتە ناو رێكخراوی الوان‪.‬‬ ‫پرسیار‪/‬چیمەن خ��ان گەیشتە سەركردایەتی‬ ‫رێكخراوەكە و بو بەیەكێك ل��ەو الوان���ەی لە ناو‬ ‫رێكخراوەكە بتوانێت بریاربدات‪ ،‬گەیشتنی تۆ بەو پلەیە‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪15‬‬

‫دیــمـانـە‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫‌وتن‬ ‫‌وتن‬ ‫ پێشکهه‬ ‫ پێشک‬

‫‪16‬‬

‫بە پاڵپشتی كێ بوە؟‬ ‫چیمەن‪/‬راستە چەپڵە بەیەك دەست لێ نادرێت‪،‬‬ ‫تۆگەر خۆت ئەو ئەحاس و لێ وەشاوەی و ئامادەیەت‬ ‫تیانەبێت باوەڕناكەم بتوانیت قۆناغەكان ببڕیت‪ ،‬چونكە‬ ‫من گشت قۆناغەكانی تەنزیمیم بڕیوە لەپلەی ئەندامێتی‬ ‫یەوە هاتوم‪ ،‬راستە باوكم زۆر پشتوانی دەكردم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫برای گەورەم یان دایكەم رێگریان لی دەكردم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەك ئەوەی بەناوی عونسوری ئافرەت هێنرابێتمە‬ ‫پێشەوە و پلەی لە خۆم زیاترم پێدرابێت ئەوە نەبوە‪.‬‬ ‫پرسیار‪/‬سەرەتا تۆ لەسنوری لقی سلێمانی وە‬ ‫دەستت بەكاركردنكرد‪ ،‬كاری ئەوكات زۆر قورس نەبو؟‬ ‫چیمەن‪/‬بەڵێ بێگومان زۆر قورس بوو‪ ،‬چونكە‬ ‫لەسەردەمی حزبی بەعسد رێكخراوی بەناو جەماوەری‬ ‫هەبوە كە كاری زۆر نابەجێ یان ئەنجامدا بۆیەیشە‬ ‫خەڵك ترسا بو لە رێكخراوی جەماوەری‪.‬‬ ‫پرسیار‪/‬لەوسەردەمەی تۆ بەرپرسی پەیوەندیەكانی‬ ‫مەكتەبی سكرتاریت بوی وەفدێكی جەوانانی كورد لە‬ ‫سوید سەردانێكی ئێوەیانكرد ئەم كارە چی لێ بەرهەم‬ ‫هات؟‬ ‫چیمەن‪ /‬ئەوان كچ و كوڕانی كورد بون لە سوید‪،‬‬ ‫بەهۆی زەبرو زەنگی دەسەاڵتی رژێمی ئەوكاتی عیراق‬ ‫لەهاندەران دانیشتبوون یان بەمنداڵی لەگەڵ خانە‬ ‫وادەكەیان كۆچیانكرد بوو و كوردستانیان نەدی بوو‪،‬‬ ‫ئەوان لە نێو خۆیاندا رێكخراوێكیان دروستكردبوو بۆ‬ ‫دیدار و ئاشنابون و كۆكردنەوە و یارمەتیدانی خۆیان‬ ‫وەكو كورد‪ ،‬دیاربوو مشتاقی كوردستان بون تا بتوانن‬ ‫شتێك لەدەستیان بێت لە سویدەوە بۆ ئێرە بۆ الوی‬ ‫كورد بیكەن‪ ،‬ئێمە لێرە سەردانی گشت شوێنەكانمان‬ ‫پێكردن و چەند رۆژمانەوە و چەندین كۆرو سمینارمان‬ ‫بۆ ئەنجامدان‪ ،‬ئەو مەبەست و بەرنامەی لەگەڵ ئێمە‬ ‫گەاڵڵەكرا واڵتی سوید رێگەی پێنەدان ئەنجامی بدەن و‬ ‫ئەو ئامانجە بپێكن‪ ،‬ئەو پەیوەندیە تاكو ئێمەش مابوین‬ ‫لە ناو رێكخراوەكە هەرمابوو‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬وەرگرتنی یەكێتی الوان بە ئەندامی‬ ‫رێكخراوی الوانی جیهانی الی بەرێزتان چی دەگەێنێت؟‬ ‫چیمەن‪ /‬خۆم هاتم بەشداری رێورەسمی كۆنگرەكەم‬ ‫ك��ردو و دەس��ت خۆشی و پیرۆزبایم لە برادەرانی‬ ‫سەركردایەتی كرد‪ ،‬و زۆر شانازیم پێوەكردن كەمن‬ ‫ئێستاكەش ئ��ەو چیمەنەی ك��ەه��ەم قوتابی ئەو‬ ‫رێكخراوەم كە گەیشتومەتە ئەم قۆناغەی بتوانم جێگای‬ ‫پەنجەم دیاربێت لەخزمەتكردن بە كۆمەڵگای مەدەنی‬ ‫كە ئێستاكە سەرۆكی رێكخراوی نیرۆژم‪ ،‬بۆ چاالكیە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكان و ئەندامی مەكتەبی پەیوەندیەكانی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستانم‪.‬‬ ‫پرسیار‪/‬تاچەند ئ��اگ��اداری ك��ار و چ��االك��ی و‬ ‫راگەیاندنەكانی (ی‪ .‬ل‪ .‬د‪ .‬ك)؟‬

‫چیمەن‪ /‬دائیمەن رادیۆی پێشكەوتن گوێ بیست‬ ‫دەبم و من تاكێك بوم بڕیاردەر بوم لەگەڵ هەڤااڵنم‬ ‫لەوسەردەمەدا ئەم رادیۆیەمان دامەزراند ئێستاكەش‬ ‫بەرادیۆی خۆمی دەزانم‪ ،‬بەاڵم گۆڤاری پێشكەوتن زۆر‬ ‫ناخوێنمەوە‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬زۆرێك لە كادیرانی پێشوی الوان تەنها‬ ‫لەیادی ‪18‬شوات شت دەنوسن بۆ گۆڤاری پێشكەوتن‪،‬‬ ‫ئەویش گەرداوایان لێ بكرێت ئەمە بۆ؟‬ ‫چیمەن‪ /‬چونكە نوسەرنین گەرنەزانن چی بنوسن‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬لە كۆنگرەی شەشەم لەساڵی ‪ 2004‬جارێكی‬ ‫دیكە خۆت هەڵبژاردوو بویە ئەندامی سەركردایەتی ئەم‬ ‫رێكخراوە بەاڵم زو دەستت لەكار كێشایەوە بۆ؟‬ ‫چیمەن‪ /‬من دووم��ەرح��ەل��ەی پێشوتر ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سكرتاریت بوم ودوا وێزگەبو‪ ،‬من لەم‬ ‫رێكخراوە بمێنمەوە نایشارمەوە من تموحی پلەی‬ ‫سكرتێری ئەم رێكخراوەم هەبوو‪ ،‬ب��ەاڵم هەندێك‬ ‫لەسەركردایەتی و ئەندامانی مەكتەبی سیاسی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان نەگەیشتنە ئەو بڕوایەی ئەو‬ ‫بیرو بۆچونەی ئافرەتێك سكرتێری رێكخراوێكی‬ ‫وابكات‪ ،‬من ئەوكات بەشانازیەوە دەیڵێم خۆمم زۆر‬ ‫باش بۆ ئامادەكردبو و ئەم توانی ئەو مەرحەلەیەش‬ ‫ببڕم‪ ،‬بەاڵم رێگایان پێ نەدام‪ ،‬ئەمە جگەلە كوتلە و‬ ‫كوتلە كاری هەندێك برادەرمان هەبوو كە ئێستاكەش‬ ‫لەم رێكخراوەدایە‪ ،‬دەی گوت گەر ئافرەتێك ببێتە‬ ‫سكرتێری ئەم رێكخراوە بەرپرسی یەكەمی ئێمە‪،‬‬ ‫دەچم شەرواڵێك لەپێ دەكەم و دەبمە پێشمەرگە‬ ‫لەچیاكان‪ ،‬یەعنی ئەم بیرو بۆچونانە هەبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من خۆم ئامادەكردبوو بۆ بەرێوە بردنی رێكخراوەكە‪،‬‬ ‫بۆیە دەستم لەكار كێشایەوە وەك وتم دوا وێزگەی‬ ‫كاركردنی من بوو‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬واتا رێگری كردن هەیە لە ناو ئەم رێكخراوە‬ ‫بۆ ئ��ەوەی ئافرەتێك نەگاتە پلەی سكرتێری ئەم‬ ‫رێكخراوە؟‬ ‫چیمەن‪ /‬ئەوكاتە هەبوو‪ ،‬ب��ەاڵم شوكر ئێستاكە‬ ‫باشترە‪ ،‬ئەوكاتە نەك تەنها لەناو رێكخراوەكەدا هەبو‪،‬‬ ‫بگرە لەناو بیركردنەوەی سەركردایەتی (پ‪.‬د‪.‬ك)‬ ‫دا هەبو‪ ،‬بەاڵم ئێستاكە دەبینی بۆ خۆیان ئافرەت‬ ‫دەهێننە پێشەوە‪ ،‬ئافرەتیان هێناوەتە پێشەوە هیچ‬ ‫قۆناغێكی تەنزیمی نەبڕیوە و بەرپرسیاریتیشیان‬ ‫داوەپێی‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬ئاستی ئێستاكەی كاری رێكخراوەكە چۆن‬ ‫دەبینی و پێشنیارت چی یە؟‬ ‫چیمەن‪ /‬لە ئاستی ئێستاكەی رێكخراوەكە رازینیم؟‬ ‫خودی خۆم لێان رازی نیم‪ ،‬چونكە زۆربوار هەیە دەبێت‬ ‫ئەوان ئیشی تیابكەن كە هەتائێستاكە نەچون بەالیدا‪،‬‬ ‫ئێستا ئیمكانێتێكی باش هەیە زۆر دەرگابەڕویاندا‬

‫من تموحی پلەی‬ ‫سكرتێری ئەم رێكخراوەم‬ ‫هەبوو‪ ،‬بەاڵم هەندێك‬ ‫لەسەركردایەتی و ئەندامانی‬ ‫مەكتەبی سیاسی پارتی‬ ‫نەگەیشتنە ئەو بڕوایەی‬ ‫ئافرەتێك سكرتێری‬ ‫رێكخراوێكی وەک الوان‬ ‫بكات‬

‫كراوەتەوە‪ ،‬بەاڵم من بەكەمتەرخەمیان دەزانم‪ ،‬نەیان‬ ‫توانیوە ئەو رێگایەبگرن بۆ الوی ئەمرۆ ئیشبكەن‪ .‬بۆیە‬ ‫داواكارم لەو براو خوشكانەی ئێستاكە لە سەركردایەتی‬ ‫ئەم رێكخراوەدان‪ ،‬بتوانن هەنگاوی باشتر بهاوێژن‬ ‫بەئاراستەی خزمەتی زیاتربەالوان‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬گوتت نەیان توانیوە خزمەت بكەن مەبەست‬ ‫لە چ بوارێكە؟‬ ‫چیمەن‪ /‬نەیان توانیوە گەنج رازیبكەن بەو دەست‬ ‫كەوتانەی ئێستاكە هەیە لە كوردستاندا بەو ئەزموونەی‬ ‫ئێستاكە هەیە لەكوردستاندا‪ ،‬الوێكی زۆر بێ كارە‬ ‫ئەوان دەتوانن ببنە هێزی فشاربۆ سەرحكومەت كە‬ ‫كارگە بكاتەوە‪ ،‬ئەو كۆمپانیایانەی لە كوردستان هەن‬ ‫بەرێژەیەكی باش الوی كورد دابمەزرێنن الی خۆیان‬ ‫نەك خەڵكی بیانی بێت كاربكات لێرە‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬باسی بێكاریت كرد تۆ لە جێگای خۆتەوە‬ ‫تاكو هاتی بۆ ئێرە لەرێگا چەند خەڵكی بیانیت دیت‬ ‫لە شەقام و كارگەو شوێنەكان كاریان دەكرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گەنجانی ئێمە ئەم كارانە ناكەن‪.‬‬ ‫چیمەن‪ /‬هۆكارەكەی بۆ ئەوە دەگەرێتەوە نەتان‬ ‫توانیوە خەڵك رۆشنبیر بكەن‪ ،‬ئ��ەو لەوئاستەی‬ ‫رۆشنبیریەدا نیە ئەو كارەی فلیپینیەك دەی كات ئەو‬ ‫بەشانازیەوە لە واڵتی خۆی بیكات‪ ،‬شوكر ئێستاكە‬ ‫ئێوە بونەتە ئەندامی رێكخراوی جیهانی الوان‪ ،‬ئێوە‬ ‫تەماشای الوانی ئەو واڵتانەبكەن بزانە خوێندكاری‬ ‫زانكۆیە لە چێشتخانە كاردەكات‪ ،‬بەاڵم گەنجی ئێمە‬ ‫ئەو كارانەیان پێ شەرمە و بەكەمی ئەزانن‪ .‬جائاستی‬ ‫هۆشیاریكە لێرەدا دی��اردەك��ەوێ��ت‪ ،‬دەبێت خۆیان‬ ‫بگەیەنن ئەو ئاستەی تێگەیشتنە‪ ،‬بۆمن شانازیە‬ ‫شەقامێك كۆاڵنێك لەنێو خاكەكەی خۆم پاك بكەمەوە‬ ‫لەوەی بچم لە واڵتێكی دیكە بیكەم یان بیانیەك بێت‬ ‫بیكات‪.‬‬

‫دیــمـانـە‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫دیمانە‪ :‬تریفە ئازاد‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫س��ەردار حەسەن یەكێكە لە پەیامنێرە‬ ‫بە تواناكانی تەلەفزێونی زاگرۆس‪ ،‬سەردار‬ ‫لەدایك بوی ساڵی ‪1985‬ی ناحیەی شۆرشی‬ ‫سەر بە قەزای كۆیەیە‪ ،‬پێشوتر لە ناوچەكانی‬ ‫سیدەكان لە دەڤەری برادۆست نیشتەجێ بوە‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی راگواستنی خەڵكی كوردستان‬ ‫لەالیەن رژێمی بەعسەوە ئەوانیش توشی‬ ‫راگواستن هاتونە‪ ،‬وەك باسی دەكات بۆیە من‬ ‫لەدایك بونم كەوتۆتە ئەو دەڤەرە كە سنوری‬ ‫قەزای كۆیە بوە‪ ،‬وەك خۆی باسیكردوە‪،‬‬ ‫رەنگە زۆر لە هاورێیانم پرسیار لەشوێنی‬ ‫لە دایك بونم بكەن‪ ،‬بۆیە ئ��ەوەم باسكرد‬ ‫ئێستاش شانازی بە شوێنی لەدایك بونمەوە‬ ‫دەك��ەم‪ ،‬قوناغەكانی خوێندنم لە ناحییەی‬ ‫رزگاری سەر بە قەزای خەبات تەواوكردووە‬ ‫و دواتر پەیمانگای مەڵبەندی مامۆستایانم‬ ‫لە ساڵی ‪ 2006_2005‬لەشاری هەولێر تەواو‬

‫ك��ردووە‪ ،‬ئێستاش وەك پەیامنێری بەشی‬ ‫هەواڵ و سیاسەت لە زاگرۆس تیفی كاردەكات‬ ‫و لە نزیكەوە گۆڤاری پێشكەوتن ئەم دیمانەی‬ ‫لەگەڵی سازكرد‪.‬‬ ‫پ‪/‬هاتنت بۆ نێو راگەیاندن چۆن بوو؟‬ ‫و‪/‬سەرەتا خولیام زۆر بوو بۆ هاتنە نێو‬ ‫بواری راگەیاندن‪ ،‬بۆیە بەردەوام هەوڵمدەدا‬ ‫كە لە راگەیاندن كاربكەم بەتایبەتی لە تیڤی‪،‬‬ ‫سەرەتای هاتنم بۆ نێو راگەیاندن ئەو كاتەبوو‬ ‫كە لە پەیمانگا قوتابی قۆناغی دووەم بوم‪،‬‬ ‫مامۆستا كەیفی عەبدولاڵم ناسی كە لەوێ‬ ‫مامۆستابوو‪ ،‬ه��اوك��ات لە زاگ���رۆس تیفی‬ ‫بەرپرسی بەرنامەكان بوو‪ ،‬ئیتر رۆژەك وتم‬ ‫مامۆستا كەیفی حەز دەكەم لەزاگرۆس تیفی‬ ‫وەك پەیامنێر كاربكەم‪ ،‬ئەویش بە سوپاسەوە‬ ‫داواك���ەی قبوڵكردم وت��ی م��ن ب��ە هەموو‬ ‫شێوەیەك پشتگیریت دەك��ەم و یارمەتیت‬

‫دەدەم ئیتردەستم بەكاری پەیامنیری كردو تا‬ ‫ئێستاش بەردەوام‪.‬‬ ‫پ‪/‬بۆچی بەشی پەیامنێریت هەڵبژارد؟‬ ‫و‪/‬بەتائكید تۆ هەر بەشێك هەڵبژێری بۆ‬ ‫كاركردن دەبێ بە حەزی خۆت بێ‪ ،‬منیش‬ ‫ح��ەزم ل��ەو بەشە ب��وو وەزی��ات��ری��ش كاری‬ ‫پەیامنێری تێكەڵ بونە بە بواری سیاسەت و‬ ‫خەڵك و چەندان توێژی تر كە ئەمەش حەزی‬ ‫تایبەتی دەوێ‪.‬‬ ‫پ‪/‬پ��ێ��ت وان��ی��ە ئ��ەم بەشە ل��ە هەموو‬ ‫بەشەكانی تر قورسترە ئەركی ئێوە زیاتر‬ ‫ئەكات؟‬ ‫پ‪/‬بەشی پەیامنێری تایبەتمەندی خۆی‬ ‫هەیە و كاركردن لەم بەشەدا بەتائكید قورسە‪،‬‬ ‫رەنگە زەحمەت بێ هەموو راگەیاندكارێك‬ ‫بتوانێ لەم بەشەدا كاربكات‪ ،‬وەك سەرەتاش‬ ‫بەالمەوە زۆر قورس بوو‪ ،‬وردەك��اری زۆری‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫سەردار حەسەن‪ :‬زۆر جار لە رووماڵکردنی هەندێک‬ ‫رووداودا رێگریمان لێ دەکرێت‬

‫‪17‬‬

‫دیــمـانـە‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫‌وتن‬ ‫‌وتن‬ ‫ پێشکهه‬ ‫ پێشک‬

‫‪18‬‬

‫پێویستە‪ ،‬بەتائكید ئەركی ئێمە قورسترە‪،‬‬ ‫چونكە كاری ئێمە وەك پەیامنێر خستنەرووی‬ ‫كێشەی هاواڵتیانە بۆالیەنی پەیوەندار هاوكات‬ ‫بەدواداچونی كێشەكانیشە‪ ،‬بۆیە زۆرج��ار‬ ‫گرفتمان بۆ دروست دەبێ‪ ،‬كاتێك پەیوەندی‬ ‫بەبەرپرسێك دەك��ەی و ئەویش وەاڵم��ت‬ ‫ناداتەوە یا ناچاری بۆ ماوە چەند كاتژمێرێك‬ ‫چاوەرێ بكەی تا لێدوانێك وەردەگری‪ ،‬زۆر‬ ‫جاریش لێدوانەكەت هەرپێ وەرناگیری بەو‬ ‫هۆی ئەوەی بەرپرسەكە سەفەری كردوە یا‬ ‫ناتوانێ لێدوان بدات یا وەاڵمی پەیوەندی‬ ‫ناداتەوە یا داخراوە‪ ،‬بەڕاستی ئەمانە هەموی‬ ‫ئەو ئەركە قورسانەیە كە رۆژانە بەردەوام‬ ‫دێتە بەردەم پەیامنێر ئەمە لەالیەك‪ ،‬لەالیەكی‬ ‫تریشەوە پەیامنێری تیڤی ئەركی قورسترە‬ ‫لەچاو بەشەكانی تر لە رووی مامەڵەكردن‬ ‫لەگەڵ تەكنیكدا‪ ،‬چونكە لەگەڵ وێنەگر و‬ ‫دەنگ و مۆنتاژ و چەندین بەشی تر كاردەكەی‬ ‫كە ئەمانە هەموی سەبرو ئارامی دەوێ‪.‬‬ ‫پ‪/‬پەیامنێران لە هەموو جێگایەك بە‬ ‫سەرچاوەی زانیاری راگەیاندنەكان دادەنرێن‪،‬‬ ‫بەاڵم زۆرجار توشی كێشە ئەبن ئەو كێشەی‬ ‫تۆ توشت ئەبێت چیە؟‬ ‫و‪/‬راستە پەیامنێر بەسەرچاوەی وەرگرتنی‬ ‫زانیاری دادەنرێت‪ ،‬بەاڵم لێرەدا زۆر بەزەحمەت‬ ‫زانیاری وەردەگرێ و زۆریش ماندوو دەبێ‪،‬‬ ‫وەك پێشوتر وتم ئەو كێشانەی ئێمە توشی‬ ‫دەبین ئەوەیە كە زۆر جاردەتەوێ لێدوانێك‬ ‫وەرب��گ��ری لەسەر گرفتێك یاكێشەیەكی‬ ‫هاواڵتیان‪ ،‬بەاڵم لێدوانەكەت بۆ وەرناگێرێ‬ ‫كە هۆكارەكانم باس كرد پێشوتر‪ ،‬الیەنێكی‬ ‫تر لە كێشەكان ئەوەیە كەزۆر جار رێگریمان‬ ‫لێ دەكرێ تا روماڵی هەندێ رووداو بكەین‪،‬‬ ‫رەنگە ئ���ەوەش جێگای پرسیار بێ الی‬ ‫هەندێ خوێنەر كەچۆن ئێمەش رێگریمان لێ‬ ‫دەكرێ لەكاتێكدا ئێمە لەكەناڵێكی دەسەاڵتدا‬ ‫كاردەكەین‪ ،‬ب��ەاڵم لەراستیدا ئەو رێگریە‬ ‫هەبوەو كێشەشمان بۆ دروست بوە‪.‬‬ ‫پ‪/‬ئەوشتەی تۆ بێزار ئەكات چیە؟‬ ‫و‪/‬لەكاری راگەیاندن لەوە بێزار دەبم كە‬ ‫بەدواداچون بۆ كارێك بكەم و نەگەمە هیچ‬ ‫دەرەنجامێك‪ ،‬لەكاری رۆژانەش لەوە بێزارو‬

‫كاتێك پەیوەندی‬ ‫بەبەرپرسێك دەكەی و‬ ‫ئەویش وەاڵمت ناداتەوە‬ ‫یا ناچاری بۆ ماوە چەند‬ ‫كاتژمێرێك چاوەرێ‬ ‫بكەی تا لێدوانێك‬ ‫وەردەگری‪ ،‬ئەمانە‬ ‫هەموی ئەو ئەركە‬ ‫قورسانەیە كە رۆژانە‬ ‫بەردەوام دێتە بەردەم‬ ‫پەیامنێر‬

‫دڵتەنگ دەب��م كەكەسێك دوو رووبێت و‬ ‫وەب����ەردەوام لە گرینگی پیشەكەت كەم‬ ‫دەكەنەوە لەجیاتی هاندانت بەداخەوە‪.‬‬ ‫پ‪ /‬ژیانی هاوسەریت چۆن پێك هێنا؟‬ ‫و‪/‬بەڵی ژیانی هاوسەریم بەخۆشەویستی‬ ‫پێكهێناوە بەر لە دوو ساڵ لەگەڵ خزمێكی‬ ‫نزیكی خۆم واتە رێكەوت نەبوە‪ ،‬ئێستاش‬ ‫كورێكمان هەیە بەناوی(سیهاد)تەمەنی دە‬ ‫مانگە زۆریش خۆشمان دەوێ‪.‬‬ ‫پ‪/‬ل��ەك��ار كردنت لە ب��واری راگەیاندن‬ ‫هاوسەركەت چەندە هاوكارتە؟‬ ‫و‪/‬هاوسەرەكەم زۆر هاوكارمە بەتایبەتی‬ ‫كە پەیوەست بم بەجدیەتی دەوامم و هەست‬ ‫بەبێزاری نەكەم‪ ،‬هەمیشە دەڵێ كە كارەكەت‬ ‫بە جدی بكە‪ ،‬بەهۆی ئەوەش كە پێشوتر‬ ‫بەرلە هاوسەرگیری ئاشنا بوو بەكارەكەم واتە‬ ‫دەیزانی كە زۆر سەرقاڵم بەكاری راگەیاندن‬ ‫و زۆر جاریش درەنگ دەچومەوە بۆیە ئێستا‬ ‫بەالیەوە تا رادەیەك ئاساییە‪ ،‬هەرچەندە ئەگەر‬ ‫زۆر جار تاخیر بم لەچونەوە زۆر پەیوەندی‬ ‫دەكا‪ ،‬بەاڵم زۆریش لەگەڵ راگەیاندن تێكەڵ‬ ‫نیە بەتایبەتی ه��ەواڵ وسیاسەت وات��ە لە‬ ‫پیشەكەم زۆر دوورە بەاڵم بە گشتی هاوكارمە‬ ‫پ‪/‬هەوڵت ن��ەداوە بەرنامەیەكی تایبەت‬ ‫ئامادە و پێشكەش بكەی؟‬ ‫و‪/‬سەبارەت بە بەرنامە من پەیامنێری‬

‫بەشی هەواڵ و سیاسەتم كارەكانم رۆژانەیە‬ ‫وات��ە ب����ەردەوام سەرقاڵین بۆیە ئەگەر‬ ‫بەرنامەش پێشكەش بكەم دەبێ لە كاتی‬ ‫پەیامنێریم پێ ی ببەخشم‪ ،‬من هەوڵم نەداوە‬ ‫بەرنامە پێشكەش بكەم و داواشم نەكردوە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم زۆر ج��ار دی���داری تایبەتیم ك��ردوە‬ ‫ئەگەر كاتم هەبوبێت‪ ،‬دەبێ ئ��ەوەش بڵێم‬ ‫ئەگەر لەالیەن ئیدارەی تەلەفزیۆنەوە داوام‬ ‫لێ بكرێ كەبەرنامە پێشكەش بكەم ئەوا‬ ‫بە خۆشحاڵیەوە قبوڵی دەكەم بەمەرجێك‬ ‫ئەگەر بزانم شارەزای تەواوم لەو بەرنامەیە‬ ‫هەیەو دەتوانم سەركەوتوبم‪ ،‬ئەوەی كەئێستا‬ ‫بەرنامەی (تین و رۆتین) پێشكەش دەكەین‬ ‫بە شێوەیەكی راستەوخۆ لەالیەن تۆری‬ ‫پەیامنێرانی زاگ��رۆس تیڤیەوە‪ ،‬كە ئێستا‬ ‫ئەو بەرنامەیە چۆتە ناو خەڵكەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئامانجمان كەمكردنەوەی دیاردەی رۆتینە و‬ ‫خستنە رووی كێشەی خەڵكە‪.‬‬ ‫پ‪/‬بە نیاز نیت زاگرۆس تیڤی جێبێڵیت؟‬ ‫و‪/‬من سەرەتای كاری راگەیاندم لە زاگرۆس‬ ‫تیڤی دەست پێ كردوە و خۆم بەقوتابی ئەو‬ ‫كەناڵە دەزانم لە رووی راگەیاندنەوە‪ ،‬نەخێر‬ ‫من بیرم لەوە نەكردوە كە زاگرۆس تیڤی جێ‬ ‫بهێڵم‪ ،‬بەاڵم كاتی جێ ی دەهێڵم ئەگەر بزانم‬ ‫توانای ئەوەم نیە باشتر لە پێشوتر پێشكەش‬ ‫بەم كەناڵە بكەم و وە بزانم جێ ی رەزامەندی‬ ‫ئەو تیڤیە نیم لەروی كاركردنمەوە ئەو كات‬ ‫جێ ی دێلم‪.‬‬ ‫پ‪/‬عەشق الی تۆ چ ئەگەیێنی؟‬ ‫و‪/‬ب��ەراس��ت��ی عەشق مانایەكی فراوانی‬ ‫هەیە ئەگەر لە چەند گۆشە نیگایەكەوە‬ ‫سەیری بكەی‪ ،‬وەكو عەشق بونی نیشتیمان‬ ‫وعەشق و خۆشەویستی بۆ دایك‪ ،‬عەشق بۆ‬ ‫رەگەزی بەرامبەر‪ ،‬عەشق بۆ خێزان‪ ،‬عەشق و‬ ‫خۆشەویستی بۆ منداڵ‪ ،‬عەشق بو هاورێیان‪،‬‬ ‫ئەمانە هەموی پێناسەی عەشقن‪ ،‬الی من‬ ‫عەشق ئەو مانایانە دەگەیەنێ كە باسم كرد‬ ‫وە پێویستە بەرامبەر هەموو ئەمانە عەشق و‬ ‫خۆشەویستیت هەبێ‪ ،‬كەتا رادەیەك من ئەو‬ ‫پێناسانەی كەباسم كرد لەخۆمدا بەدی دەكەم‬ ‫كە هەمە بەرامبەریان‪.‬‬

‫دیــمـانـە‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ئەرسەالن عابید‪:‬‬

‫بوونی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنی و‬

‫ڕێكخراوەكانی‬ ‫پەیوەستە بە‬

‫بوونی دەوڵەت و‬ ‫دامەزراوەكانی‬

‫ئ��ەرس��ەالن عابید‪ ،‬ب��ەڕێ��وەب��ەری ئۆفیسی‬ ‫هەڵەبجەی سەنتەری گەشەپێدانی چاالكی‬ ‫الوان و بەرپرسی بەشی ڕاگەیاندنی ئەنجومەنی‬ ‫ڕێكخراوەكانی هەڵەبجە لەم چاوپێكەوتنەیدا‬ ‫لەگەڵ(پێشكەوتن) ئاماژە بەكاری ڕێكخراوەیی لە‬ ‫شارەكەیان دەكات‪.‬‬ ‫پ‪/‬ڕەوش��ی ژیانی الوان��ی ئەم دەڤ��ەرە لە چ‬ ‫ئاستێكدایە؟‬ ‫و‪/‬ڕەوش��ی ژیانی هەر چین و توێژێك لەم‬ ‫كۆمەڵگەیە پەیوەستە بەكۆمەڵگەكەوە‪ ،‬واتە‬ ‫هەموو جۆرێ لە ژیان هەیە‪ ،‬ژیانێك كە لەگەڵ‬ ‫خواستی هەمووان و سەردەمدا نییە‪ ،‬لە پای ئەو‬ ‫زەمەنە زۆرەی لە حكومەتی هەرێمی كوردستان‬ ‫و ئەو داهات و بوجە زۆرەی كە ئەم حكومەتە‬ ‫هەیەتی و ئەو ئاسایشیەی كە دابینی كردووە‪،‬‬ ‫بەڕاستی ڕەوش��ی ژی��ان بە گشتی و الوان بە‬ ‫تایبەتی لە ئاستی ئەم سەردەمە پێشكەوتووە‬ ‫هاوچەرخەدا نییە‪.‬‬

‫لەكوردستانیشدا‬ ‫مانەوە لە پۆست و‬ ‫كایە جیاوازەكاندا بە‬ ‫پێی یاساو بەساڵ‬ ‫دیاری نەكراوە و لە‬ ‫توانای هەر سیاسیەك‬ ‫هەیە ئەجێندای خۆی‬ ‫درێژ كاتەوە‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫پ‪ /‬كێشەكانی الوان زیاتر خۆی لە چیدا‬ ‫دەبینێتەوە؟‬ ‫و‪ /‬تەسەوڕ دەكەم كێشەی تایبەت نییە لە‬

‫هیچ ناوچەیەكی ئەم هەرێمەدا‪ ،‬بەڵكو كێشەی‬ ‫الوی هەموو سنورەكان تا ئاستێكی زۆر یەك جۆر‬ ‫كێشەیە‪ ،‬كێشەی بێكاری و تەوزیف نەكردنی‬ ‫توانا و كات و نەبونی ژیانێك كە ئارەزومەندانەبێ‬ ‫و ئەدای خواست و ئارەزوەكانی گەنجی تیابكرێت‪،‬‬ ‫ئەمانەش جۆرێكە لە ژیان و لە ئاستی پێویستدا‬ ‫نییە و بۆگەنجانی هەموو ناوچەكان وەكو یەك‬ ‫وایە‪ ،‬لەبەر ئەوەی ڕەوشی ئابووری ئەم شارەش‬ ‫باش نییە و ڕەوش��ی كۆمەاڵیەتی نەیتوانیوە‬ ‫هەندێ نەریت هەیە تێی پەڕێنێ ئەمانە كێشەی‬ ‫گشتی گەنجی ئەم دەڤەرەن‪.‬‬

‫پ‪ /‬وەك ڕێكخراوەكان چ كارێكتان بۆ گەنج‬ ‫بەرجەستە كردووە؟‬ ‫و‪/‬ئەوەی كە كراوە لە پای كێشەكانی خواست‬ ‫و ئەو وزە زۆرەی گەنج هەیەتی لە ڕاستیدا كەمە‪،‬‬ ‫ئەوەشی كە كرابێت خۆی لە هەندێ بابەتی‬ ‫وشیاكردنەوە و بەهێزكردنی ئاستی زانستی و‬ ‫هەندی چاالكی لە بواری هونەر و وەرزشدا زیاتر‬ ‫تێ نە پەڕیوە‪.‬‬ ‫پ‪/‬ئایا ك��وڕان و كچان جیاوازیان هەیە لە‬ ‫چوارچێوەی كارو پڕۆژەی ڕێكخراوەیدا؟‬ ‫و‪/‬خۆشبەختانە لە ئەجێندای ك��اری هەر‬ ‫ڕێكخراوێكدا جیاوازی ڕەگ��ەزی تێ پەڕاندووە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوە ماوەتە سەر پەروەردە كلتورییەكەی‬ ‫كە لەم هەرێمەدا بە جۆرێك لە جۆرەكان ئامادەیی‬ ‫هەیە و كەمتر دەرف��ەت بە كچ دەدات‪ ،‬گرنگ‬ ‫ئەوەیە لە ڕێكخراوەكاندا ئەجێندایەك نییە كە‬ ‫جیاوازی ڕەگەزی تیا بكرێت‪.‬‬ ‫پ‪/‬لەگەڵ بوونی زۆرێك لە ڕێكخراوەكان كەچی‬ ‫گرفتەكانی گەنج ڕووی لە زیادییە؟‬ ‫و‪/‬ڕێكخراوەكان بە گشتی نەیان توانیوە‬ ‫بە ئەركی ڕێكخراوەیانەی خۆیان هەستن‪،‬‬ ‫دیارە ئەمەش هۆكاری خۆی هەیە‪ ،‬دەوڵەت و‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫دیدار‪ :‬عومەرعزیز‬

‫‪19‬‬

‫دیــمـانـە‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫سیاسییەكان كە چینی‬ ‫سەروی الوانن بە‬ ‫جۆرێك لە جۆرەكان‬ ‫ڕاهاتوون بەو بارەی‬ ‫كە لە ئارادایە‪ ،‬واتە‬ ‫زۆر كەم حەزیان بە‬ ‫گۆڕان و موجازەفە و‬ ‫داهێنانە‬

‫‌وتن‬ ‫‌وتن‬ ‫ پێشکهه‬ ‫ پێشک‬

‫‪20‬‬

‫دامەزراوەكانی و كەرتی تایبەت و دامەزراوەكانی‬ ‫و كۆمەڵگەی مەدەنی و میدیا سێ كایەن كە ئەم‬ ‫كایانە هەریەكەو ئەرك و كاری تایبەتی خۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬لە كۆمەڵگەی ئێمەشەدا كەرتی كۆمەڵگەی‬ ‫مەدنی لە ژێر هەیمەنە و فشاری دوو دامەزراوەكەی‬ ‫تردایە‪ ،‬بۆیە هیچ كۆمەڵگەیەكی مەدەنی ناتوانێ‬ ‫وەك پێویست كاربكات ئەگەر ئەم دوو كایەی تر‬ ‫تەندروست نەبن و هاوكاری نەبن‪.‬‬ ‫پ‪/‬زۆرێك لە گەنجان ڕێكخراوەكان لە بێكاریدا‬ ‫دەبیننەوە‪ ،‬ئەمە دەگەڕێنیتەوە بۆچی؟‬ ‫و‪/‬لە چاو ئەوزمەنەی كە دروستبووە و ئەو‬ ‫ژمارە زۆرەی ڕێكخراو كە هەیە بەڵێ فیعلن كاریان‬ ‫نییە‪ ،‬ئەگەر چی كاری ڕێكخراوەكان وەكو یەك‬ ‫نین‪ ،‬بەاڵم كۆی كاری ڕێكخراوەیی بە تایبەتی‬ ‫سەبارەت بەالوان بەڕاستی بینینێكی ڕاستگۆیانەیە‬ ‫و دەكرێ بەبێكار ببینرێن‪ ،‬لەكاتێكدا لەو شوێنەی‬ ‫كە گەنج پێویستێتی یان كاتێ یاسایەك دەردەچێ‬ ‫و لە خزمەتی گەنجدا نیە یاخود كاتێ گەنجی‬ ‫بێكاری زۆر هەیە و دانەمەزراندن هەیە‪ ،‬هەموو‬ ‫ئەمانە كاتێك كە هەن‪ ،‬بەاڵم ڕێكخراوەكان وەكو‬ ‫پێویست لەمانە بەدەنگ نەهاتوون‪.‬‬ ‫پ‪/‬رێكخراوی كۆمەڵگەی مەدەنی بە فیعلی‬ ‫هەڵگری ناو نیشانەكەیەتی یاخود تەنها سیناریۆ‬ ‫و ناونیشانێكە؟‬ ‫و‪ /‬بوونی كۆمەڵگەی مەدەنی و ڕێكخراوەكانی‬ ‫پەیوەستە بە بوونی دەوڵەت و دامەزراوەكانی‪،‬‬ ‫چەند دیموكراسی بەرقەرارە و چەند كەرتی تایبەت‬ ‫سەربەخۆیە ئەوەندەش كۆمەڵگەی مەدەنی لە‬ ‫پەنایاندا وەك ڕێكخراوی مەدەنی تەندروست‬ ‫دروست دەبێ‪ ،‬ناتوانین جیایان بكەینەوە و لە‬ ‫پەنای هیچ دەسەاڵتێكی سیاسی نا تەندروستدا‬

‫كۆمەڵگەیەكی مەدەنی تەندروست لە دایك نابێت‪،‬‬ ‫لە كوردستاندا دەوڵەت و دامەزراوەكانی و كایەی‬ ‫سیاسی بە ت��ەواوی كایەی ئابووری و كەرتی‬ ‫تایبەتی كۆنترۆڵ كردووە‪.‬‬ ‫پ‪ /‬زۆر جار توێژی الوان پشت گوێ دەخرێن‬ ‫لە پرسە سیاسی یەكاندا‪ ،‬هۆی ئەمە چی یە؟‬ ‫و‪ /‬سیاسییەكان كە چینی سەروی الون بە‬ ‫جۆرێك لە جۆرەكان ڕاهاتوون بەو بارەی كە‬ ‫لە ئارادایە واتە زۆر كەم حەزیان بە گۆڕان و‬ ‫موجازەفە و داهێنانە‪ ،‬لەكوردستانیشدا مانەوە لە‬ ‫پۆست و كایە جیاوازەكاندا بە پێی یاساو بەساڵ‬ ‫دیاری نەكراوە و لە توانای هەر سیاسیەك هەیە‬ ‫ئەجێندای خۆی درێژ كاتەوە لە هەر بوارێكدا كە‬ ‫دەیەوێت‪ ،‬ئەمەش وای ك��ردووە ئەم سیاسەت‬ ‫كردن و دیاریكردنە لە كوردستاندا كەمتر لە گەڵ‬ ‫سروشت و حەز و خواستی گەنجدا بگونجێ‪،‬‬ ‫لە بەر ئەوە كەمتر ڕێ بە گەنج دەدرێ بچێتە‬ ‫پێشەوە‪.‬‬ ‫پ‪ /‬ڕێكخراوەكانی هەڵەبجە تاچەند لە حزبەوە‬ ‫نزیكن؟‬ ‫و‪/‬كوردستان لە بارودۆخێكی وەها بوو كە‬ ‫سەرەتا حكومەتداری لە شۆڕشەوە وەرگیرا‪،‬‬ ‫بۆیە ئەم كۆمەڵگە وای هێنا حزب هەموو شتێك‬ ‫بێت لە سەرەتاوە‪ ،‬ئەوەبوو ڕێكخراوەكان كە لە‬ ‫كوردستاندا هاتنە ئارا لە حزبەكانەوە لە دایك‬ ‫بوون‪ ،‬ئەگەر ئەمە كێشەیەك بێت خراپتر لەوە‬ ‫مانەوەیە لە باوەشی حزبدا‪ ،‬تا ئێستا ڕێكخراوەكان‬ ‫بە شێوەیەكی گشتی لێردا ماونەتەوە لەگەڵ‬ ‫ئەوەشدا لە زۆر بەی ڕێكخراوەكاندا هەوڵ هەیە‬ ‫بۆ ئەوەی بتوانن خودی خۆیان بن و لە دەرەوەی‬ ‫حزبەوە سەربەخۆبن‪.‬‬ ‫پ‪/‬ل��ە كۆتایدا پێت وانییە ڕێكخراوەكان‬ ‫بێدەنگن لە بەرامبەر ئەو كەمتەرخەمیەی كە لە‬ ‫ئاوەدانكردنەوەی هەڵەبجە هەیە؟‬ ‫و‪/‬زۆرب��ەی ڕێكخراوەكان سەر بە حزبەكانن‪،‬‬ ‫بەاڵم گرفتی كاری ڕێكخراوەی ئەوەیە كە ئامانجی‬ ‫چین وتوێژەكان ڕێكخراوەكانی كۆ نەكردووەتەوە‬ ‫و وای لێ نەكردوون لە هەموو ئینتیماكانی كەیان‬ ‫ببڕن بەڵكو ئینتیماكانی كە ڕێكخراوەكانیان‬ ‫دابەش ك��ردووە‪ ،‬ئەمەش وای كردوو كە ئەگەر‬ ‫بەدەنگ هاتنیش بێت لە ئاوەدان نەكردنەوەی‬ ‫هەڵەبجەدا دەنگێكی الوازە‪.‬‬

‫ئاشنا عومەر‪ :‬لەالی‬ ‫من بێژەری‬ ‫تێكەاڵوی‬ ‫خوێنم بووە‬ ‫موزیكیش‬ ‫بەشێكە لە ڕۆح‬ ‫و جەستە‬

‫ل��ەم چەند س��اڵ��ەدا ه��ەوڵ��ی داوە جێ‬ ‫پەنجەی دی��ار بێت و لەخانەوادەیەكی‬ ‫هونەریدایە‪ ،‬توانیوویەتی وەكو بێژەرێك‬ ‫لەكەناڵە كوردیەكان بەچەندین بەرنامەی‬ ‫ج��وان بەدیار كەوێت‪ ،‬لەهەمان كاتیشدا‬ ‫دەرچ��ووی پەیمانگای هونەرەجوانەكانەو‬ ‫لەئێستاشدا قوتابی بەشی موزیكە لەكۆلێژی‬ ‫هونەرەجوانەكانی زانكۆی سەالحەدین‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەمە مەبەستە بەچەند پرسیارێك هێنامانە‬ ‫ئاخاوتن ‪:‬‬ ‫سەرەتا لێمان پرسی بەڕێزتان بێژەر‬ ‫بوویت بەاڵم دەرچ��ووی پەیمانگای بەشی‬ ‫موزیكی و لەئێستادا قوتابی بەشی موزیكی‬ ‫لەكۆلێژی هونەر زیاتر خۆت لەكام بواردا‬ ‫دەبینیەوە‪ ،‬گووتی‪ :‬هەردووكیان پەیوەندیان‬ ‫بەیەكەوە هەیە‪ ،‬لەالی من بێژەری تێكەاڵوی‬ ‫خوێنم بووە موزیكیش بەشێكە لە ڕۆح و‬ ‫جەستە‪.‬‬ ‫دیمانە ‪ :‬هێمن خلیل‬

‫هــونــەری‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫پاشان لێمان پرسی بۆ ئێستا لەكەناڵەكان‬ ‫لەبەرنامەكاندا بەدیار ناكەوێت؟ لەوەاڵمدا‬ ‫گووتی ‪ :‬لەبەرئەوەی كاتم نییە‪ ،‬لەالیەكی‬ ‫ترەوە قوتابی بەشی موزیكم لە ئەكادیمیای‬ ‫هونەرەجوانەكانی زان��ك��ۆی سەالحەدین‪،‬‬ ‫هەروەها لەبەر جگەر گۆشەكانم و ماڵەوە بۆیە‬ ‫هیچ كاتێكم نەماوە‪.‬‬ ‫خاتوو ئاشنا باسی لەكاریگەری خاتوو‬ ‫ئاالنی خوشكی ك��رد ل��ەب��ارەی هونەریەوە‬ ‫گووتی‪ :‬هەردووكمان بەیەكەوە دەستمان‬ ‫بەكاری هونەریەوە كرد‪ ،‬من چوومە پەیمانگای‬ ‫ه��ون��ەرە ج��وان��ەك��ان و ئ��االن��ی��ش دەستی‬ ‫بەهونەری گ��ۆران��ی گووتن ك��رد كەسمان‬ ‫كاریگەری یەكترمان لەسەر یەكترەوە نەبوو‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆچونی یەكترمان وەردەگرت‪.‬‬ ‫لێمان پرسی دەتەوێ بەهونەری موزیكەوە‬ ‫چ خزمەتێك بەخاك و واڵتەكەت بكەی؟ بەم‬ ‫شێوەیە وەاڵمی داینەوە ‪ :‬زۆر خزمەتم كردووە‬ ‫بۆ ئەم خاكە‪ ،‬وەك تاكێ شانازی بە خۆمەوە‬

‫دەكەم وە توانیومە زۆر بەربەست بشكێنم‪ ،‬تۆ‬ ‫سەیری ئێستا مەكە زۆر گۆڕانكاری دروست‬ ‫بووە لە كۆمەڵگادا‪ ،‬بەاڵم من كاتێ چوومە‬ ‫ڕاگەیاندن كچ بە پەنجەی دەست دەژمێردرا‪،‬‬ ‫زۆر كەم بوو لەڕووی هونەریشەوە كاتێ لە‬ ‫پەیمانگا بووم بەشداری هەموو كارو چاالكی‬ ‫هونەریم كردوو‪ ،‬ئەوكاتیش كچ هەر نەبوو هەتا‬ ‫ئەم سااڵنەی دوایش دەورێكی بااڵم هەبوو‬ ‫وەكو تاكێ لە بواری ڕاگەیاندن و هونەریدا‬ ‫ئیتر تا وای لێهات بڕیارمدا بچمەوە كولێژی‬ ‫هونەرە جوانەكان‪.‬‬ ‫باسی لەوە كرد كە تاچەند ماڵەوەیان‬ ‫هاوكاریان كردووە لەڕووی كارە هونەریەكانەوەو‬ ‫گووتی ‪ :‬خۆیان ڕێگەیان دام‪ ،‬دوای ئەوەش‬ ‫كە شووم كرد هاوسەرەكەم خۆی راگەیاندن‬ ‫كارە لێرەوە سوپاس بۆ هەموویان‪ ،‬پاشان‬ ‫باسی لەهاوسەرەكەی كردوو گووتی ‪ :‬زۆر‬ ‫باش بووە ئەو هانی دام بچمەوە بۆ كولێژی‬ ‫هونەرە جوانەكان لێرەوە جارێكی تر سوپاسی‬

‫بۆ دەنیرم‪.‬‬ ‫خاتوو ئاشنا وەكو ئافرەتێكی كورد داوای‬ ‫لەئافرەتان هەیە بۆ نێو جیهانی هونەر‬ ‫و گووت ‪ :‬یەكەم شت خ��اوەن بڕیاربن بۆ‬ ‫خۆیان‪ ،‬دووەم گرنگ نییە لە چ بوارێكی‬ ‫هونەری ك��اردەك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم جێ پەنجەیان‬ ‫دیار بێ پێویستە ئافرەتانمان هەوڵبدەن‬ ‫متمانەی تەواویان بە خۆیان هەبێ‪ ،‬ئاخیرشت‬ ‫ح��ەزدەك��ەم ئافرەتانمان بتوانن هەموو‬ ‫بەربەستەكان بشكێنن‪.‬‬ ‫ئاشناخان باسی لەئاستی ئێستای موزیكی‬ ‫كوردی كردو گووتی ‪ :‬تێكەاڵو بووە‪ ،‬هونەرمەند‬ ‫هەیە كاری ئەوەندە باش دەكات هونەرەكەی‬ ‫گەیاندۆتە لوتكە هەشە كاری ئەوەندە خراپ‬ ‫دەك��ات كارەكەی شایەنی گوێگرتن نییە‪،‬‬ ‫باشە ه���ەردووك هەبێ بۆ ئ��ەوەی چ��اك و‬ ‫خراپ لە یەكتر جیا بكرێتەوە‪.‬هەروەها باسی‬ ‫لەخۆشەویستی موزیك كردوو گووتی ‪ :‬موزیك‬ ‫دروستكەری هەموو شتێكی جوانە‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫هــونــەری‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫موزیك ژەن جهانگیر جەالل‪ :‬بەڕێوەبەرایەتی ڕۆشنبیری‬ ‫هەڵەبجە چاالكی ڕۆشنبیری لە دەركردنی‬ ‫نامیلكەیەك و گرتنی كۆڕێكی شیعری‬ ‫كورتكردۆتەوە‬ ‫دیدار‪ :‬عومەرعزیز‬

‫ئەوەی كە ئاستی هونەر لە هەڵەبجەدا باش نییە‬ ‫دەگەڕێتەوە بۆ دەسەاڵت‪ ،‬چونكە ئیشێكی نەكردووە‬ ‫هەتا ئەم توانا و حەزانە كۆبكاتەوە و لە دەر‬ ‫ئەنجامدا شتێكی باشی لێ دەربچێت‬ ‫موزیك ژەن جهانگیر جەالل‪ ،‬یەكێكە لەو هونەرمەندانەی هەڵەبجە كە لە چاالكییەكانی‬ ‫هەڵەبجەدا جێ پەنجەی دیارە و خزمەتێكی زۆری بە هونەری ئەو شارە كردووە‪ ،‬جهانگیر‬ ‫لە ساڵی(‪)1977‬حەفتاو حەوت لە شارۆچكەی تەوێڵەی سەر بە ناوچەی هەورامان لە دایك‬ ‫بووە و لە ساڵی (‪ )1993‬نەوە دووسێوە ئاوێتەی هونەر بووە و هەتا ئێستا لە هەڵەبجە‬ ‫لە بواری مۆسیقادا بەردەوامە‪ ،‬لەم چاوپێكەوتنە تایبەتەی لەگەڵ(پێشكەوتن) ئاماژە‬ ‫بە ڕەوشی هونەر لە شارەكەیان دەكات و دەڵێت‪» :‬حزبایەتی تێكەڵ بە هونەركراوە»‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪22‬‬

‫پێشكەوتن‪ /‬لە هەڵەبجەدا ئاستی هونەر‬ ‫بەگشتی و مۆسیقا بە تایبەتی چۆن دەبینی؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬لە ڕاستیدا وەكو تاك باشن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئ��ەوەی كە ئاستی هونەر لە هەڵەبجەدا باش‬ ‫نییە دەگەڕێتەوە بۆ دەسەاڵت‪ ،‬چونكە ئیشێكی‬ ‫نەكردووە هەتا ئەم توانا و حەزانە كۆبكاتەوە و لە‬ ‫دەر ئەنجامدا شتێكی باشی لێ دەربچێت‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬لە هەڵەبجەدا تاچەند گرنگی بە‬ ‫هونەری مۆسیقا دەدرێت؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬لەم شارەدا گرنگی پێنادرێت‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬پێت وایە بۆچی گرنگی پێنادرێت؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬ئەمە دەگەڕێنمەوە بۆ الیەنی‬ ‫حزبی‪ ،‬چونكە ئەگەر تۆلەگەڵ مندا نەبیت‪ ،‬من‬ ‫ئەو توانایەتم پێ باش نییە لە بەر ئەوەی لە‬ ‫حزبەكەی خۆم نییت بێگومان ئەم من من و تۆ‬ ‫تۆ وای كردووە گرنگی نەدرێت‪ ،‬ڕەنگە لە شارە‬

‫گەورەكانیشدا حزبایەتی هەبێ بەاڵم هەتا شارەكان‬ ‫بچوكتربێت ڕەنگدانەوەی حزبایەتی تێیایدا زاڵترە‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬واتە حزبایەتی تێكەڵ بە هونەریش‬ ‫كراوە؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬بەڵێ زۆر زۆر‪ ،‬بەنمونە ساڵی ڕابردوو‬ ‫گروپێكی مۆسیقی ئیعالنكرا و دواتر ئاهەنگیان‬ ‫گێڕا بۆ دانانی هەیكەلی گروپەكە‪ ،‬بەاڵم لە بەر‬ ‫ئەوەی گروپەكە سەر بە الیەنێكی ئیسالمی بوو‪،‬‬ ‫ئەو ئەندامانەی كە پێشتر لە دەزگای هونەری‬ ‫پەیامبوون هەر ئەوانەیان كۆكردەوە و گروپەكەیان‬ ‫لێ پێكهێنا‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا عازفی باشمان هەیە‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬ئەوەی هەست دەكرێت گرفت لە‬ ‫بەرەو پێشچونی هونەری مۆسیقادا هەیە‪ ،‬ئەمە‬ ‫بۆچی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬دەگەڕێتەوە بۆ بەڕێوە بەرایەتی‬ ‫ڕۆشنبیری هەڵەبجە لە بەرئەوە هەموو كارو‬

‫هــونــەری‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫هونەری كوردی لە ئێستا و‬ ‫رابردوودا‬ ‫كاروان شێرزاد‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫هونەری میوزیكی كوردی هەر لەسەرەتای دەركەوتنیدا كاریگەری لە سەر‬ ‫هەست و سۆزی مرۆڤەكان دروست كردووە بەو پێیەی هونەری گۆرانی وتن‬ ‫كار لە سۆز و ئەندێشەی مرۆڤەكان دەكات دەیانخاتە بارێكی خەیااڵوی و‬ ‫ئەفسوناوی‪.‬‬ ‫هونەری گۆرانی ك��وردی ئ��ەوەی كە پێی دەوترێت فۆلكۆر م��ۆرك و‬ ‫رەسەنایەتی كوردی پێوەدیارە لە ڕووی ئاواز و تێكست و شیعرەكانەوە‪،‬‬ ‫مۆركی كوردەواریین لە قوتابخانەی میوزیكی رۆژهەاڵتیەوە نزیكە تایبەتمەندی‬ ‫ك��وردەواری پێوەیە جیاوازە لەگەڵ هونەری میوزیكی نەتەوەكانی تری‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‪ ،‬میوزیكی ك��وردی لە كۆندا زۆر كاریگەری لەسەر‬ ‫تاكەكانی كورددا دروست كردووە‪ ،‬بەو پێیەی ئەم گۆرانی و سرودانە هەڵقواڵو‬ ‫و دەربڕی ناخێكی بێگەرد و خاكی بووە بۆ مەبەستێك لە مەبەستەكان‬ ‫وتویەتی‪ ،‬ئەم گۆرانییانە تا ئێستاش هەر بە زیندوویی لەناو دڵی خەڵكدا‬ ‫ماوەتەوە‪ ،‬جەماوەری خۆی لە دەست نەداوە‪ ،‬ئەگەرچی لەو سەردەمەشدا‬ ‫تەكنەلۆژیای هونەری بەو شێوەی ئێستا ئەوا پێشكەوتوو نەبووە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫كاتانە هونەری كوردی لە لوتكە و سەردەمی زێڕینی خۆی دابووە‪.‬‬ ‫هونەرمەندان ماندونەناسانە خزمەتی هونەری كوردییان ك��ردووە بێ‬ ‫دەسكەوتی ماددی تاكە ئامانجیان بەزیندوو هێشتنەوەی هونەری كوردی‬ ‫بووە‪ ،‬چونكە دوژمنانی كورد بە هەموو شێوەیەك قەسڵ دەبوون بە وشەی‬ ‫كوردی هەروا دوژمنانی كورد توانیان هەزاران مرۆڤی كورد لەناوببەن خاكیان‬ ‫بسوتێن و دەربەدەر و ئەنفال و كیمیابارانی بكەن هەزاران گوندیان كاول كرد‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ ساتێكیش نەیانتوانی غەزالی محەمەد جزیری و ئەوەل سەحەری مامە‬ ‫سێوە و قەتار و هۆڕەی جاف و لێ لێ لۆلۆی ناو الوك حەیرانەكانمان لە‬ ‫بیر ببەنەوە‪ ،‬واتە هونەری كوردی ئەو كات بەشێك بووە لە بزاڤی نەتەوەیی‬ ‫كورد‪ ،‬چونكە ئامانجیان بە زیندوهێشتنەوەی كەلتور و ئاواز و شیعر و‬ ‫گۆرانی كوردی بووە جگە لە الوك و حەیران و سرود و گۆرانییە نیشتیمانی‬ ‫و نەتەوەییەكان‪.‬‬ ‫ئێستای هونەری گۆرانی ك��وردی لەگەڵ بوونی ئەو هەموو تەكنیكە‬ ‫پێشكەوتووەی هونەری بزاڤی گۆرانی كوردی لە قەیرانێكی قوڵ دایە بەرەو‬ ‫هەڵدێر دەڕوات لە ڕووی تێكست و شیعرەوە گۆرانیەكان زۆر الوازن لە‬ ‫ڕووی ئاوازەوە چەندین ئاواز و میلۆدی نەتەوەكانی تریان تێكەاڵو بە ئاوازی‬ ‫كوردی كردووە وای كردووە ئاوازەكانی توركی فارسی عەرەبی زاڵبێت بەسەر‬ ‫ئاوازی كوردییەوە تایبەتمەندییەكانی ئاوازی كوردی كاڵ بكەنەوە سەرەڕای‬ ‫ئەوەی ئەو كلیپانەی دەیكەن لەگەڵ داب و نەریتی كوردەواری یەكاوگیر نییە‬ ‫ناگونجێ و قبوڵكراو نییە لە كۆمەڵگای كوردی هەموو ئەو گۆرانییە تازانە زوو‬ ‫لە دایك دەبن زوو دەمرن واتە كاتیین زوو لە هزری جەماوەر الدەچێ ڕوونتر‬ ‫بڵێن بە مردوویی لە دایك دەبن‪ ،‬بەاڵم گۆرانییە كۆنەكان هەمیشە بە زیندوویی‬ ‫دەمێننەوە لەگەڵ ئەوەشدا چەندین نمونەی جوانمان هەیە لە گۆرانی بێژانی‬ ‫ئێستا كە داهێنانی زۆر جوان دەكەن لە كارەكەیان سەركەوتوون‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫چاالكی ڕۆشنبیری چڕبووەتەوە لە دەركردنی نامیلكەیەك كە دەری‬ ‫دەكات یان گرتنی كۆڕێكی شیعری‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬وەك مامۆستایەك توانای گەنجانی هەڵەبجە بەراورد بە‬ ‫شارەكانیتر لە بواری هونەردا چۆن هەڵدەسەنگێنی؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬گەنجی ئەم شارە ئەگەر كەسێك هەبێ پشتیوانی لێبكات‬ ‫جورئەتی ئەوەی هەیە بڕواتە سەرمەنەس‪ ،‬یەعنی گەنجانی هەڵەبجە‬ ‫تواناكانیان لە ئاستێكی زۆر بەرزدایە‪ ،‬ئاخرهەر بە درێژایی مێژوو ئەوە‬ ‫گەنجی هەڵەبجەبووە توانیوێتی بە جەسورییەوە بڕواتە سەر شانۆ‪ ،‬ئەوە‬ ‫گەنجی هەڵەبجە بووە توانیوێتی گۆرانی بڵێ و شیعر دابنێ و شیعر‬ ‫و مێژوو بنوسێتەوە و هەروەها چیرۆك بنوسێت و وەرگێران بكات‪،‬‬ ‫بەڵگەش بۆ ئەمە كەڵە شاعیرەكانی ئەم شارەیە‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬ئایا ه��ەردوو ڕەگ��ەزی بەرامبەر وەكویەك گرنگی بە‬ ‫فێربوونی هونەری مۆسیقا دەدەن؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬بەڵێ گرنگی دەدەن‪ ،‬ئێستا كە لە پەیمانگای هونەرە‬ ‫جوانەكان بەشی شێوەكاری و سیرامیك و شانۆ هەیە‪ ،‬فێرخوازی‬ ‫كچیان زۆرە هەتا فێرخوازی كوڕ‪ ،‬بەاڵم ئەگەر بەشی مۆسیقا بكرێتەوە‬ ‫بەدڵنیاییەوە پێت دەڵێم فێرخوازی كچ زۆرتر دەبێ هەتا كوڕ‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬الیەنی پەیوەندیدار تاچەند هاوكاری هونەرمەندانە؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬هاوكار نییە‪ ،‬الیەنی پەیوەندیدار پێكهاتووە لە سەندیكایەكی‬ ‫هونەرمەندان‪ ،‬من لە (‪ )1993‬نەوەدوسێوەوە خەریكی مۆسیقام تا‬ ‫ئێستاش نازانم هونەرمەندی كارام یان هاوكارم‪ ،‬سەندیكای هونەرمەندان‬ ‫بۆ ئەوە دانراوە پاڵپشتی مەعنەوی لەمن بكات‪ ،‬پێویستم بەوە نییە‬ ‫سەندیكای هونەرمەندان پشتگیری مادی من بكات‪ ،‬بەاڵم پێویستە‬ ‫پشتگیری مەعنەویم بكات‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬بۆچونت چیە لەسەر مەڕاسیمەكانی شانزەی سێ؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬خۆم كوڕی شەهیدم‪ ،‬بەاڵم بە داخەوە ئەوەدەڵێم یادی‬ ‫شانزەی سێ وەكو دەنگی دەهۆڵی لێ هاتووە و لە دورەوە خۆشە‪،‬‬ ‫چونكە خەڵكی دەرەوەی هەڵەبجە نازانێت كوێمان دێشێت‪.‬‬ ‫پێشكەوتن ‪ /‬لەو مەراسیمەدا بۆ كارە هونەرییەكان گرنگی بە ئێوەی‬ ‫هەڵەبجەیی دەدرێت؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬نەخێر ڕێگە نادرێت بەنمونە ئەمساڵ من شەڕم كردووە كە‬ ‫لە شانزەی سێدا دابەزیووم‪ ،‬یەعنی بەرۆكی وەزیری شەهیدانم گرتووە و‬ ‫چویینەتە بەردەمی وتوومانە بەقوربان وەرن هەڵسەنگاندن بۆ ئیشەكەی‬ ‫ئێمە بكەن ئەگەر ئەكادیمی نەبوو و نۆتە نەنوسرابوو و ئەگەر بەدڵتان‬ ‫نەبوو دایمەبەزێنن‪ ،‬بەاڵم بە داخەوە هەر بەرپرسانی شارەكەی خۆم‬ ‫لە ڕوودا بە ئێمە دەڵێن باشە كەچی لە دواوە دەڵێن با دانەبەزن چوار‬ ‫منداڵن دەیانەوێت ڤێستیڤاڵەكە عەیبداربكەن‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬لە كۆتایدا ئەمساڵ خەاڵتی ڕێزلێنانی ئەحمەد‬ ‫موختارجافت پێبەخشرا‪ ،‬هەستت چون بوو؟‬ ‫جهانگیر‪ :‬من هەر ئەو ڕۆژەش لە مەڕاسیمەكەدا ئەوەمگووت كە نەك‬ ‫هەر خەاڵتیان پێبدامایە بەڵكو تەنها ناویان بهێنامایە ئەوە بۆخۆی خەاڵت‬ ‫بوو بۆمن‪ ،‬واتە وەستانی ئەو گەنجە جوانانە لە ناو هۆڵەكەدا خۆی‬ ‫بۆخۆی سوپاسە و جا لەالیەكی تریش لەگەڵ كۆمەڵێك كەسایەتییدا‬ ‫خەاڵتكراوم كە ئەوە هەر بۆخۆی فەخرە بۆمن‪ ،‬لەگەڵ ئەوشدا من‬ ‫واهەست دەكەم كە شیاوی ئەو خەاڵتە نەبووم بەاڵم گەورەیی خۆیانە‬ ‫كەمنیان دەستنیشانكردبوو‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫جـوگـرافـی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫أ‪/‬ئاسیا‬ ‫‪ /12‬برۆنای‬

‫هەرجارەو واڵتێك‬

‫چۆمان تەقێدین‬

‫‌وتن‬ ‫‌وتن‬ ‫ پێشکه‬ ‫پێشکه‬

‫‪24‬‬

‫‪/1‬ن��اوی فەرمی‪ /‬سوڵتان نشینی برۆنای‬ ‫(نیجارا برۆنای خانووی ئیسالم)‪.‬‬ ‫‪/2‬پ��ای��ت��ەخ��ت‪ /‬ب��ەن��دەری س��ری بیگاون‬ ‫‪100.000‬كەس‪.‬‬ ‫‪/3‬مانای واڵت‪ /‬وشەی برۆنای وشەێكی‬ ‫ماالوییە‪ ،‬كەبەواتەی(نەبات)ە‪ ،‬كەبەكوردی‬ ‫وات��ەی روحی شەكر دێت‪ ،‬هەندێك ڕای تر‬ ‫هەیە كەوشەی برونای وەرگیراوە لەوشەی‬ ‫بارونای كەناوی دەوڵەتێك بووە لەسەدەی‬ ‫چواردەهەمینی زاینی بوونی هەبووە‪ ،‬كەوشەی‬ ‫ئەو دەوڵەتەش لەوشەی فارونای سانسكریتی‬ ‫هیندی وەرگیراوە كەواتەی دەریاوان ئەگەێنێ‪،‬‬ ‫یان لەوشەی بۆرنیۆ وەرگ��ی��راوە كەبرونای‬ ‫بەشێكەلێی‪ ،‬ئێستا ن��اوی واڵتەكە نیجارا‬ ‫برونای خانووی ئیسالمە كەوشەی نیجارا‬ ‫بەزمانی م���االوی وات���ەی دەوڵ���ەت‪ ،‬زمانی‬ ‫سانسنریتی هنیدی كۆن واتەی شار دێت‪.‬‬ ‫‪/4‬دانیشتوان‪500.000 /‬كەس‪.‬‬ ‫‪/5‬رووبەر‪5.770 /‬كلیۆمەترچوار گۆشە‪.‬‬ ‫‪/6‬ڕۆژی سەربەخۆیی‪ 1984/1/1 /‬لە‬ ‫بەریتانیا‪.‬‬ ‫‪/7‬ن��ەت��ەوە‪ /‬چەندەها نەتەوەی تێدایە‪،‬‬ ‫كەئەمانەن‪.‬‬ ‫م��ل�ای����و(ك����ی����ەدای����ان) ‪،%66.9‬‬ ‫هان(چین)‪ ،%15.6‬هیند ‪ ،%6‬دوسون ‪،%3‬‬ ‫ئیبان ‪ ،%2‬دایاك ‪ ،%1‬میالناو ‪ ،%1‬نەتەوەكانی‬

‫تر ‪.%5.5‬‬ ‫‪/8‬ئ��ای��ی��ن‪/‬ئ��ی��س�لام‪ ،%67‬ب����وزی‪،%13‬‬ ‫م��ەس��ی��ح��ی‪ ،%11‬ب��ی��روب��اوەڕی ئ����ازاد‪،%7‬‬ ‫بیروباوەڕی ناوخۆیی‪.%2‬‬ ‫‪/9‬زمان‪ /‬مالیوی فەرمی وچینی وئینگلیزی‪.‬‬ ‫‪/10‬دراو‪ /‬دۆالری برونای=‪ 100‬سەنت‪.‬‬ ‫‪/11‬زانینی خوێندن ونووسین‪.%90 /‬‬ ‫‪/12‬رژێمی دەسەاڵت‪ /‬شانشینی بێ سنوور‪،‬‬ ‫كە ئەنجوومەنی ڕاوێژكاری دەسەاڵتدارە‪ ،‬و‬ ‫س��ەرۆك وەزی��ران وجێگرەكەی وئەندامانی‬ ‫كابینەی لەالیەن پادشای واڵت دائەمەزرێت‪.‬‬ ‫‪/13‬داهاتی نەتەوەیی‪10.000.000.000 /‬‬ ‫ملیار دۆالر لەساڵێكدا‪.‬‬ ‫‪/14‬ب��ەش��ی ت��اك ل��ەداه��ات��ی نەتەوەیی‪/‬‬ ‫‪20.000‬دۆالر‪.‬‬ ‫‪/15‬زەوی��ی كشتوكاڵی‪ %1.5/‬لەرووبەری‬ ‫واڵت‪.‬‬ ‫كشتوكاڵی‪/‬بیبەر‪،‬‬ ‫‪/16‬ب��ەره��ەم��ی��ی‪،‬‬ ‫م��ۆز‪ ،‬كاسفاكە‪ ،‬كەجۆرەكە لەجۆرەكانی‪،‬‬ ‫ڕووەك(ڕەنگبێ بەتەنیا لەدوورگەی بۆرنیۆ‬ ‫بوونی هەبێت) كەڕەگەكەی نانی لێد دورست‪،‬‬ ‫ئەكرێ گەنم‪ ،‬جۆ‪ ،‬برنج‪ ،‬چەوەندەری شەكر‪،‬‬ ‫وچەندان بەرهەمی تر‪.‬‬ ‫‪/17‬بەرهەمی كارەبا‪ 1.500.000.000 /‬یەك‬ ‫ملیاروپێنج سەدملیۆن كیلۆوات كاتژمێر‪.‬‬ ‫‪/18‬سامانی سروشتی‪ /‬گ��ازی سروشتی‬

‫ون���ەوت ك��ەل��ە‪%40‬داه��ات��ی ن��ەت��ەوەی��ی واڵت‬ ‫پێكئەهێنێ‪ ،‬و لە‪%60‬ی تر بریتییە لەفرۆشتنی‬ ‫دار‪.‬‬ ‫‪/19‬پیشەسازی یەكانی‪ /‬پااڵوتنی گازی‬ ‫سروشتی ونەوت‪ ،‬مسال‪ ،‬دار‪ ،‬كاغەز‪ ،‬سەماد‪،‬‬ ‫شوشە‪ ،‬مادەكیمیاوییەكان‪.‬‬ ‫‪/20‬دەرچووەكانی‪ /‬بەرهەمەكانی نەوت‪،‬‬ ‫گاز‪ ،‬مسال‪ ،‬كاغەز‪ ،‬سەماد‪ ،‬دار‪ ،‬شوشە‪،‬‬ ‫مادەكیمیاوییەكان‪.‬‬ ‫‪/22‬هاتووەكانی‪/‬ئوتۆمبیل وپێداویستەكانی‪،‬‬ ‫هۆیەكانی ت��ری گواستنەوەی هاوواڵتیان‪،‬‬ ‫وەكوشەمەندەفەر و هێڵی میترۆ‪ ،‬كەلوپەلی‪،‬‬ ‫دورس��ت��ك��راو‪ ،‬بەرهەمەكانی خواردەمەنی‪،‬‬ ‫كەلوپەلی ئەلیكترۆنی وكارەبایی‪.‬‬ ‫‪/23‬هاوبەشی بازرگانی‪ /‬چین‪ ،‬یابان‪،‬‬ ‫تایالند‪ ،‬ئەمریكا‪ ،‬كۆریای باشوور‪ ،‬بەریتانیا‪،‬‬ ‫سەنگافۆرە‪.‬‬ ‫‪/24‬شارە گرنگەكانی‪ /‬سیریا‪ ،‬كواالباالی‪،‬‬ ‫بیالیت‪ ،‬موارا‪ ،‬تیمبورۆنگ‪ ،‬توتۆنگ‪.‬‬ ‫‪/25‬پێگەوسنووری جوگرافی‪ /‬باشووری‬ ‫خۆرهەاڵتی ئاسیا‪ ،‬كەئەكەوێتە ناودوورگەی‬ ‫بۆرینۆ(بەشی باكووری)كەبەشی باكوور بێجگە‬ ‫لەسوڵتان نشینی برونای بەشێكە لەواڵتی‬ ‫مالیزیا‪ ،‬كەلەخۆرئاوا وباشوور وخۆرهەاڵتەوە‬ ‫تەنیا بەشی ب��اش��ووری واڵت��ی مالیزیایە‪،‬‬ ‫وەلەباكوورەوە دەریای چینی باشوور‪.‬‬

‫جـوگـرافـی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬ ‫‪www.‬‬ ‫‪lawanikurdistan. org‬‬ ‫‌وتن‬ ‫‌وتن‬ ‫ پێشکه‬ ‫پێشکه‬

‫‪/26‬دابەشی جوگرافی‪ /‬سوڵتان نشینی‬ ‫بڕونای دابەشكراوە بەسەر چوار هەرێمدا‪،‬‬ ‫كەهەرچوار هەرێمەكە بەسەر سێ وشەش‬ ‫شارەوانیدا دابەشكراوە‪.‬‬ ‫‪/27‬كورتەیەك لەمێژووی واڵت‪ /‬واڵت هەر‬ ‫لەكۆنەوە خاوەن دەسەاڵت بووە‪ ،‬كەلەنێوان‬ ‫سەدەكانی چواردە و شانزدەی زایینی گەیشتە‬ ‫لوتكەی بەهێزی ودەسەاڵتی گەیشتە كەنارەكان‬ ‫كە ئێستا بەساوارك و سەباح ودوورگەكانی‬ ‫سولوناسراوە‪ ،‬لەگەڵ دوورگەمحازییەكانی‬ ‫ب��اش��ووری خ��ۆرئ��اوای دوورگ���ەی بۆرینۆ‪.‬و‬ ‫لەساڵی(‪903‬ز)ئایینی ئیسالم گەیشتە برۆنای‬ ‫لەڕێگای بازرگانانی ع��ەرەب وف��ارس��ەوە‪،‬‬ ‫ورد وردە خەڵكی واڵت موسڵمان ئەبوون‬ ‫وەلەسەدەی چواردەهەم كەلەساڵی(‪1370‬ز)‬ ‫ش��ام��ەح��م��ود(م��اه��وم��وس��ا)(‪1376-1370‬ز)‬ ‫شانشینێكی ئیسالمی لەبرۆنای دامەزراند‬ ‫و كەواڵت دەستیكرد بەپێشكەوتن لەهەموو‬ ‫بوارە جۆربەجۆراكانی ژیانداووەباری بازرگانی‬ ‫بەتەواویی پەرەیسەند‪ ،‬شانشینی برۆنای‬ ‫دەستی ب��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەی ئایینی ئیسالم‬ ‫كرد لەتەواوی ناوچەكەدا كەدەورێكی بااڵی‬ ‫بینی لەو كارەدا‪ ،‬لەساڵی(‪1511‬ز) سوپای‬ ‫شانشینی برۆنای شكستی هێنا لەبەرامبەر‬

‫هێزی پورتوگالییەكاندا‪ ،‬شای برۆنای لەساڵی‬ ‫‪1578‬دەستی بەدورست كردنی گەورەترین‬ ‫مزگەوت لەشانشینی برۆنای ك��رد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەالیەن هێزی ئیسپانییەكان روخا لەكاتی‬ ‫داگ��ی��ری پایتەختی ب��رۆن��ای‪ ،‬ش��ەڕ نێوان‬ ‫شانشینی برۆنای وئیسپانیا بەسەركەوتنی‬ ‫ب��رۆن��ای ك��ۆت��ای��ی پ��ێ��ه��ات‪ ،‬ب���ەاڵم هەندێ‬ ‫ناوچەی لەدەستدا وەكو هەرێمی ساوارك‬ ‫ل��ەس��اڵ��ی(‪1814‬ز)‪ ،‬كەبەهۆی لەدەستدانی‬ ‫هەندێك ناوچەوە رووبەری ئێستای برۆنای‬ ‫بچووكە كەلەدوو هەرێمی بچووك پێكهاتووە‪،‬‬ ‫لەساڵی(‪1888‬ز)بووە ناوچەێكی پارێزراوی‬ ‫بەریتانیا كە بەرپرسیاربوو لەپاراستنی برۆنای‬ ‫لەهەر هێرشێكی دەرەكی كە بكرێتەسەری‪ ،‬كە‬ ‫پاراستنەكە تاساڵی(‪1984‬ز)بەردەوام بوو‪،‬‬ ‫لەساڵی(‪1906‬ز) بەتەواویی بووە ژێردەستەیی‬ ‫بەریتانیا كەلەالیەن راوێژكارێكی بەریتانی‬ ‫واڵتەكە ئەبرابەرێوە‪ ،‬لەساڵی(‪1929‬ز)سامانی‬ ‫ن��ەوت لەبرۆنای دۆزرای���ەوە‪ ،‬لەسەروبەندی‬ ‫جەنگی دووەم��ی جیهانی لەالیەن سوپای‬ ‫ی��اب��ان��ەوە داگ��ی��رك��را‪ ،‬ل��ەس��اڵ��ی(‪1941‬ز)‬ ‫تاساڵی(‪1945‬ز)داگیركاریێكی یابان(ژاپۆن)‬ ‫ب��ەردەوام بوو كەواڵتەكە بەتەواویی وێران‬ ‫ب��وو‪ ،‬لەهەمان س��اڵ��دا دووب���ارە ك��ەوت��ەوە‬

‫دەستی بەریتانیا‪ ،‬لەساڵی(‪1959‬ز)دەستوور‬ ‫بۆ واڵت ڕاگەێنرا‪ ،‬كاروبارەكانی بەرگری‬ ‫و دەرەوە كەوتەدەستی بەریتانییەكان‪،‬‬ ‫لەساڵی(‪1960‬ز)شۆڕشێك لەدژی شانشین‬ ‫بەرپابوون كەشانشینی برۆنای بەیارمەتی‬ ‫بەریتانیاتوانی كۆتایی بهێنێ بەو شۆڕشە‪،‬‬ ‫برۆنای لەساڵی(‪1962‬ز) خرایەسەر یەكێتی‬ ‫فیدڕاڵی مالیزیا‪ ،‬ب��ەاڵم لەساڵی(‪1963‬ز)‬ ‫ب���رۆن���ای ل��ەی��ەك��ێ��ت��ی ف��ی��دراڵ��ی مالیزیا‬ ‫هاتەدەرەوە‪ ،‬لەساڵی(‪1971‬ز)برۆنای مافی‬ ‫ئۆتۆنۆمی بەخشرایە لەالیەن بەریتانیاوە‪،‬‬ ‫ل��ەس��اڵ��ی(‪1975‬ز)ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان‬ ‫بڕیاریدا كەمافی سەربەخۆیی بەرێتە واڵتی‬ ‫ب��رۆن��ای‪ ،‬ب��ەاڵم تاساڵی(‪1984‬ز)بڕیارەكە‬ ‫جێبەجێ نەكرا‪ ،‬كەلەبەرواری(‪)1984-1-1‬‬ ‫ب��رۆن��ای سەربەخۆیی ڕاگ��ەی��ان��د‪ ،‬دەستی‬ ‫كرد بەپێشكەوتن‪ ،‬لەساڵی(‪1991‬ز)برۆنای‬ ‫چ��ووە ن��او واڵت��ان��ی بێالن ك��ەدوورون��زی��ك‬ ‫پەیوەندییان بەشەڕوجەنگی نێوان واڵتانەوە‬ ‫نییە‪ ،‬شانشینی برۆنای تائێستا پەیوەندی‬ ‫دۆستانەی هەیە لەگەڵ واڵت��ان��ی یەكێتی‬ ‫ئاسیان كە خۆشی ئەندامە لەو یەكێتیدا‪.‬‬

‫‪25‬‬

‫گــشــتــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫دلێر بەدیع‬

‫یەكێكە لەو ئافرەتانەی كە لە دەیەی‬ ‫كۆتایی سەدەی رابردوو دەركەوت و بوو بە‬ ‫سمبولی خۆراگری و تێكۆشان لە باكوری‬ ‫كوردستان لەیال زانا بوو‪ ،‬ئەو لە رۆژی‬ ‫‪ ٣‬ئایاری ساڵی ‪ ١٩٦١‬لە شارۆچكەی‬ ‫سیلوانی س��ەر بە ش��اری دیاربەكر لە‬ ‫دایكبووە و لە ساڵی ‪ ١٩٩١‬بۆتە ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی ت��ورك��ی��ا‪ ،‬ساڵی ‪ ١٩٩٤‬بە‬ ‫تۆمەتی سوێندخواردن بە زمانی كوردی لە‬ ‫پەرلەمان بە ‪ ١٥‬ساڵ زیندانیكردن سزادرا‬ ‫و سەرەنجام دوای ‪ ١٠‬س��اڵ مانەوە لە‬ ‫زیندان لە ژێر گوشاری یەكێتی ئەوروپا و‬ ‫رێكخراوەكانی داكۆكیكردن لە مافی مرۆڤ‪،‬‬ ‫ئازاد كرا‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪26‬‬

‫خەاڵتەكانی لەیال زانا‬ ‫خەبات وخەاڵتەكان‬ ‫لەیال زانا بە هۆی هەوڵ و ماندوبوونەكانی‬ ‫لە پێناو چەسپاندنی دیموكراسی لە توركیا‬ ‫و دەستەبەركردنی مافی كوردان تا ئێستا‪،‬‬ ‫زیاتر لە ‪ ٦‬خەاڵتی گرنگی جیهانی بە‬ ‫دەست هێناوە‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٩٥‬لە الیەن یەكێتی ئەوروپاوە‬ ‫خەاڵتی ساخارۆفی پێبەخشرا‪ ،‬بەاڵم بە‬ ‫هۆی زیندانیبوونی تا ساڵی ‪ ٢٠٠٤‬نەیتوانی‬ ‫ئەو خەاڵتە وەربگرێت‪.‬‬ ‫خەاڵتی دەزگ��ای رافتۆی نەرویجی بۆ‬ ‫ئاشتی لە ساڵی ‪ ١٩٩٤‬وەرگرتووە‪ .‬ساڵی‬ ‫‪ ١٩٩٦‬خەاڵتی ڤاڵدۆستی ئیتاڵی بۆ مافی‬ ‫مرۆڤی وەرگرت‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٩٦‬خەاڵتی ئاخنی ئەلمانی بۆ‬

‫ئازادی رادەربڕین پێبەخشراو‪.‬‬ ‫لە نێوان ساڵەكانی ‪ ١٩٩٥‬تا ‪١٩٩٨‬‬ ‫كاندیدكرا بۆ وەرگرتنی خەاڵتی ئاشتی‬ ‫نوبێل‪.‬‬ ‫لە ش��اری رۆم��ای ئیتاڵی رەگەزنامەی‬ ‫فەخری ئەو واڵتەی پێبەخشرا‪.‬‬ ‫س��اڵ��ی ‪ ٢٠٠٨‬خ��ەاڵت��ی خ���وان ماریا‬ ‫باندریسی ئیسپانی بەخشرایە لەیال زانا‪.‬‬ ‫لەیال زانا لە كاتی وەرگرتنی رەگەزنامەی‬ ‫فەخری ئیتالیا رایگەیاند‪ :‬ئێمە دەبێت شتە‬ ‫باش و هاوبەشەكان ببینین و هەرگیز بی‬ ‫هیوا نەبین‪ .‬ئێمەی كورد ناخۆشی و شەڕمان‬ ‫لە گەڵ گەالنی تورك و عەرب و فارس‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەڵكو سیستەم و دەوڵەتەكان‬ ‫ویستویانە ناسنامەی نەتەوەییمان بسڕنەوە‪.‬‬ ‫لەیال زان��ا ئێستا وەك كەسایەتیەكی‬ ‫سەربەخۆ پشتگیری پارتیە كوردییەكان‬ ‫دەكات و هەوڵەكانی خستووەتە گەڕ بۆ‬ ‫چارەسەركردنی ئاشتیانەی پرسی كورد لە‬ ‫توركیا و بۆ ئەو مەبەستەش چەند جار‬ ‫سەردانی هەرێمی كوردستانی كردووە‬ ‫و لەگەڵ سەركردایەتی كورد‬ ‫كۆبووەتەوە‪.‬‬

‫ئــەدەب‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫له نێوان تۆ و (با) دا‬ ‫بەرزان حامد‬ ‫بزێوتر لە جاران هەڵئەكاو‬ ‫ڕێ نادا شلیلەی شێواوی زاكیرەم‬ ‫بەتەونی پەنجەیا هەڵپێكم‬ ‫فرسەتی چنینی نیگایەك ناكاتەوە‬ ‫بەخەتی خوارو خێچ سكێچی لە زهنا بكێشم‬ ‫دێ وئەڕوا‬ ‫چی كەپری تەنیایم بەستووە‬ ‫ئەڕوخێ و‬ ‫ناهێڵێ كۆڵەكەی ئومێدێ داكوتم‬ ‫لە پشتەمەلەی هیچ خەیاڵێكا‬ ‫نامگەیەنێتە بەندرەكانی ڕامووسان‬ ‫دەس����ت����ی ح�������ەرام ئ���ەن���ێ ب������ەرووی‬ ‫خەوەشەیتانیەكانمەوە‬ ‫كەكراسی تەمێكی ناسكیش ئەپۆشێ‬

‫بە بەرچاوی شعورمەوە‬ ‫لە سیلەی كۆاڵنی شەرمەزاریما‬ ‫ڕووت ڕووتم ئەكەیتەوە و‬ ‫سیاسیانە پێكەنینت بە ئازادییەكانم دێت‬ ‫بەدەم بێ مروەتیەوە‬ ‫السكی گوڵەكان ئەشكێنی‬ ‫باخی گشتی ئەتەنێ بە غوبار‬ ‫كە تۆ و (با) پێكەوە هەڵئەكەن‬ ‫كۆتر شینایی ئاسمان جێدێڵێ‬ ‫پەپولە خۆی ئەسوێ لە باڵی وەرزەكان‬ ‫مانگ پەنجەرەی حەوشەی پشتەوەی دائەخا‬ ‫من ئااڵی سپی هەڵئەكەم‬ ‫دەستی خۆم لە دەستی تەنیایی توندەكەم‬ ‫بە چپە پێی دەڵێم‬ ‫من لە هەموو جەنگەكاندا دۆڕاندم‬ ‫تەنها لە جەنگی ساردی تۆدا نەبێت‬ ‫نۆبڵی ماچم لە ئاشتیدا وەرگرت‬

‫تا قوبەی تەنیایم كۆتری مەیلێكی هەڵنەدا‬ ‫هەڵناكاو‬ ‫باخچەی چاوەڕوانیم‬ ‫لە ساردۆنیای سەرنجەكانی سەوزنابن‬

‫شەراب ئەكاتەوە بنی مێوەكان‬ ‫تا مەستی بە جۆالنەی خەیاڵێكیانا هەڵواسن‬ ‫ت��ا سەما ل��ە گ��ەاڵی وەری���وی ماچێكیانا‬ ‫كۆكەنەوە‬

‫من لە گەڵ هەموو باكاندا كەوتم‬ ‫بۆیە زەمەن بەردەوام‬ ‫گلۆرم ئەكاتەوە‬ ‫‪2012-7-10‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫زەمەن گلۆرم ئەكاتەوە‬ ‫تۆ عەسران هەڵئەكەی ئەی یار‬ ‫ئەو عەسران جێمدێڵێ ئەی با‬ ‫بەڕەنگا لە ڕەنگی (با) ئەچێ و‬ ‫تا شكۆی گەاڵیەك نەجوڵێ‬ ‫دارستان ناكەوێتە سەر كەڵكەڵەی مەستبوون‬ ‫تا پەردەی پەنجەرەی تەنیایم هار نەبێت‬ ‫بە چیدا دەرگای حەوشەت‬ ‫بۆ بخەمە سەر گازەرەی سەما‬ ‫پووشی هاتنت‬ ‫ل��ەب��ەر هەیوانی ئ��ەم چ��اوەڕوان��ی��ەدا چۆن‬ ‫كۆكەمەوە‬ ‫كەدەستم بەكاڵوی مناڵیمەوە گرتووە تا‬ ‫نەیبەیت‬ ‫ئەی یار‬ ‫كە چرای ئەو هەموو حەزەم بەدار تەلی سەر‬ ‫ڕێتا هەڵواسیوە‬ ‫ئەی با‬ ‫بە ڕەنگا لە ڕەنگی با ئەچێ و‬

‫سپیە چنارێك پەلكێش ئەكا بۆ مەلەیەكی‬ ‫ئیجباری‬ ‫بەردی دۆزەخی ئەگرێتە‬ ‫گۆمەشینەكانی ڕۆمانسیم‬ ‫كە ئەو دێ‬ ‫زەمیلەی لەزتم ئەڕێژێ و‬ ‫لە بەرچینەی نازیكا‬ ‫هەنجیری ماچێكم ئەداتێ و‬ ‫سەر وعوزر لەبەر لێزمەی خەیاڵیكما ئەشوا‬ ‫بە دەنگا لە دەنگی (با) ئەچێ و‬ ‫نازانم كامیانە‬ ‫بە قامكی غەریبی‬ ‫بلوێری تەنیایم ئەژەنێ‬ ‫كەمانی ئاوازێ بۆ وێستگە ساردو سڕەكانی‬ ‫سپێدە لێئەدا‬ ‫چەپكەمینای باخچەیەكی مەلوول‬ ‫لە سەر مێزی ڕزیوی پیرێتیم دائەنێ‬ ‫خەت ئەدا لە ڕۆژ ژمێری ژوورەكەم‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫سارد ساردێ لە نیگاكانی تۆ ئەی (با)‬ ‫كە لە پشت مەوجی خەمباریمەوە‬ ‫لە ئاوێنەی شكاوی حەزێك ئەڕوانم‬ ‫تۆش دێیت و‬ ‫بەسیخچەی سیاسەتم ئەسپێری‬ ‫لە بولێڵی ئێوارەیەكی شپرزەدا‬ ‫ڕۆحی ماندووم ئەدەیتە بەر تیغی مردن‬ ‫دڵم ئەنێیتەوە بە نیشانە‬ ‫كۆالرەی مناڵیم ئەپێچێنی لە ستونی‬ ‫گەورەیمەوە‬ ‫تۆپە باغەكەم گلۆر ئەكەیتەوە ناو قواڵیی‬ ‫فەلسەفە‬ ‫ئەی یار تۆ دێیت و‬ ‫فیكە لە گێلێتیم ئەكەی‬ ‫پاشقول لە هەنگاوەكانم ئەگری‬

‫‪27‬‬

‫ئــەدەب‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫هێمن لەتیف‪ :‬مرۆڤ بە خۆشەویستیەوە مرۆڤە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫خۆشەویستی لە مرۆڤ بستێنیەوە دەبێتە دڕندە‬ ‫دیدار‪ :‬عومەرعزیز‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪28‬‬

‫ك��وڕە شاعیری هەڵەبجە هێمن لەتیف‪،‬‬ ‫یەكێكە ل��ەو شاعیرانەی كە بە خامەكەی‬ ‫دەستی خزمەتێكی زۆری بە ئەدەبی كوردی‬ ‫كردوە و هەردەم لە ترۆپكی ئێستاتیكادا ماڵی‬ ‫ئەدەبی هەڵەبجەی ئاوەدانكردووەتەوە‪ ،‬هێمن‬ ‫لە ساڵی (‪ )1980‬هەزارو نۆسەدو هەشتا لە‬ ‫هەڵەبجە لە دایك بووە و خاوەنی دوو بەرهەمی‬ ‫شیعرییە بەناوی (بەفری خەم)‪ ( ،‬ئەوینی تۆ‬ ‫بونی منە)‪ ،‬و بەشێك لە شیعرەكانی كراونەتە‬ ‫گۆرانی و ئێستاش كارمەندی بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫ڕۆشنبیری هەڵەبجەیە‪ ،‬لەم چاوپێكەوتنەی‬ ‫لەگەڵ (پێشكەوتن) ئاماژە ب��ەوەدەك��ات و‬ ‫دەڵێت»هەرگیز وای نابینم لە شیعردا شتێك‬ ‫بەناوی ڕابەر بوون و سەركردە بوونەوە هەبێت»‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬شیعر هەست و سۆزی ناخی‬ ‫كەسێكە یاخود واقعێكە؟‬ ‫هێمن لەتیف‪ :‬پەی بردەنە ناخی ئینسانەكانە‬ ‫بەشتە لە بیركراوەكانی ژیان‪ ،‬هەموو جوانی و‬ ‫ناشیرینیەكانی ژیان پەی پێ دەبات‪ ،‬ئیدی‬ ‫ئەم پەی بردنە لە ئیحساسی كەسێكەوە بۆ‬ ‫كەسێكی تر دەگۆڕێ‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬دەت��وان��ی��ن بڵێین شیعر‬ ‫ئەفسانەیە؟‬ ‫هێمن لەتیف‪ :‬نەخێر‪....‬كاتێك شیعر لە‬ ‫هەموو كات و زەمەنەكاندا بااڵ زراف و لە‬ ‫هەڵكشاندا بێت و بژی‪ ،‬دەی كەوایە بۆچی‬ ‫ئەفسانەیە‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬الی هێمن سەرەكی ترین ئەركی‬ ‫شاعیر چی یە؟‬ ‫هێمن لەتیف‪ :‬شاعیر هیچ ئەركێكی لە سەر‬ ‫شان نییە تا یەكێكیان بكاتە ئامانجی سەرەكی‬ ‫و ئەنجامی ب��دات‪ ،‬بەهەڵەدا ناچم گەر بڵێم‬ ‫شاعیر تەنها بۆ خۆی دەنوسێت و بۆ كەسی تر‬ ‫نا‪ ،‬هەر ئەوەشە بلیمەتی شاعیر دەردەخات و‬ ‫بۆ خۆی دەنوسێت و خەمی خۆیەتی‪ ،‬كەچی‬

‫نوسینەكەی دەبێتە خەمی هەزارانی دی و‬ ‫شیعرەكەی لە خاوەندارێتی خۆی دەردەچێت‬ ‫و دەبێتە ڕوانینی خوێنەرەكانی‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬لە ئەمڕۆدا كەس زاتی ئەوەی‬ ‫نییە بڵێ شاعیرم باخاوەنی باشترین دەقیش‬ ‫بێت‪ ،‬ئەمە بۆ؟‬ ‫هێمن لەتیف‪ :‬ئەم حاڵەتە زیاتر لە نێو‬ ‫قەڵەمە الوەكاندا بەدی دەكرێت بەوەی زۆر جار‬ ‫بەهرەی خۆیان دەشارنەوە و زاتی ئەوە ناكەن‬ ‫خۆیان وەك شاعیر ێك بخەنە ڕوو‪ ،‬بێگومان‬ ‫ئەمەش هۆكاری خۆی لە پشتە كە من زیاتر‬ ‫دەیگەڕێنمەوە بۆ هەندێ قەڵەمی بێ باكی‬ ‫بەناو ڕەخنەگر كە هەمیشە دەستی داهێنانیان‬ ‫خستۆتە سەر سكی ئەدەبیاتی ڕابردوو والیان‬ ‫وایە شیعر ب��ەرەو مردن دەڕوات‪ ،‬ئ��ەوەی لە‬ ‫ڕابردوودا تا ساڵی هەشتا كرا‪ ،‬بووە ماڵ بەسەر‬ ‫ئەدەبی كوردییەوە و لەو ب��ەروارە ب��ەدواوە‬ ‫مەرگی شیعر ڕادەگەیەنن‪ ،‬بەداخەوە ئەمە ڕای‬ ‫هەندێك لە ڕەخنەگرانمانە لە كاتێكدا ئەگەر‬ ‫بەوردی دیقەت بدەین دەبینین ڕەوتێكی نوێی‬ ‫شیعری الوان بەڕێوەیە كە دڵنیام لە داهاتودا‬ ‫ئەدەبی كوردی شانازیان پێوە دەكات‪.‬‬ ‫پ��ێ��ش��ك��ەوت��ن‪ /‬هێمن ك��ەوت��ۆت��ە داوی‬ ‫خۆشەویستییەوە؟‬ ‫هێمن لەتیف‪ :‬ببورە ئەوەی تۆ ناوی دەنێیت‬ ‫(داو) الی من ناوی بەهەشتە‪ ،‬یانی پرسیارەكە‬ ‫با ئاوابێت‪...‬بەهەشتی خۆشەویستی‪ ،...‬بەڵێ‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬ئەی ئەو خۆشەویستییە بەكوێ‬ ‫گەشت؟‬ ‫هێمن لەتیف‪ :‬بەردەوامە تا ئەو پەڕی ژیان‬ ‫تا مردن تا ئەو پەڕی مردن تا مەحشەر تا‬ ‫قیامەت‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬خۆشەویستی تاچەند پێویستە‬ ‫بۆ مرۆڤ؟‬

‫ئــەدەب‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫(كەسەر)‬ ‫دڵم لە خۆڕا پڕ كەسەر نابێ‬ ‫تاكو هەست نەكات تۆ پەرێشانی‬ ‫چاوم لە دوریت قەت خومار نابێ‬ ‫تاكو نەزانێ چاو پڕگریانی‬ ‫ئازیزم ئەم شەو لەم دورییەوە‬ ‫بەچاوی ڕۆحم‬ ‫پەرێشانیت و چەمی گریانی چاوت دەبینم‬ ‫سوێراوی ئەشكی چاو پڕگریانت‬ ‫بەسوێ تر دەكات توێ توێی برینم‬

‫ئەمشەو گەشتێك بە ناو یادەوەریەکانی مناڵیمدا دەکەم‬ ‫بووکە شووشەکەم ئەهێنم و لەگەڵیا ئەرۆم بۆ دنیای خەیاڵ‬ ‫لەوێ بوکە شوشەکەم لە ئامێز دەگرم و تێر تێر ماچی دەکەم‬ ‫سەیرە گوڵم لە مناڵیمدا شتێک نەبو خۆشەویستر لە بوکە‬ ‫شوشەکەم‬ ‫ئەم ئێستاکە گەورەم و شتێک نیە لە تۆ خۆشەویستر‬ ‫رەنگە ئێوارە پەمەییەکان ماڵئاوایی لە خۆر بکەن‬ ‫سەحەریش ماڵئاوایی لە مانگ و ئەستێرەکان‬ ‫تەمەنیش هێدی هێدی بەرەو وەرزی نەمان بچێ‬ ‫ماڵئاوایی لە وەرزی بوون و بەهاری مناڵیمان بکات‬ ‫کە مناڵ بووم هەر گوڵێکم دەدی ئەمقرتاند و‬ ‫یاریم بە پەرە هەڵوەریرەکانی دەکرد‬ ‫کەچی ئەمرۆ هۆن هۆن بۆ پەرە هەڵوەریوەکانی گوڵێک دەگریم‬ ‫دەڵیم دیسان ئەوینێک لە خاچدرا‬ ‫من تێناگەم لە مناڵیم دا کاتێ بوکە شوشەکەم ون ئەبوو‬ ‫هێند ئەگریام دایکم بە پەرۆشەوە بۆم ئەگەڕا و‬ ‫ئەیدۆزیەوە وتاوەک فرمێسکەکانم بسرێت‬ ‫کەچی ئەمرۆ دایک ئاگای لە فرمێسکە گەرمەکانی‬ ‫کچەکەی نیە……………‪..‬‬ ‫ناپرسێ دڵی کچەکەم بۆ خۆشبەختی تیا نیە‬ ‫ناپرسێ دڵ بۆ زیندانی ئەبەدیە‬ ‫دیلی دەستی کامە ئەویندارە………‬ ‫منیش ناچار بە یادی مناڵیمدا بۆت ئەگریم و‬ ‫دەڵێم بەڵکو………………‪.‬‬ ‫لە بری بووکە شوشەکەم تۆ بێیت لە باوەشما بخەویت‪....‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫تۆ لەوێ بەكوڵ بۆ دووریم دەگری و‬ ‫منیش لێرەوە دڵ پڕكەسەرم‬ ‫خوامن بكوژێ كە ئێستا الت نیم‬ ‫تك تك فرمێسكی چاوانت بسڕم‬

‫ڤارین خۆشناو‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫هێمن لەتیف‪ :‬وەك هەناسە پێویستە‪ ،‬مرۆڤ‬ ‫بە خۆشەویستییەوە مرۆڤە ئەگەر خۆشەویستی‬ ‫لە مرۆڤ بسەندرێتەوە دەبێت دڕندە‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬لەسەر شاعیر ژینگە تاچەند‬ ‫كاریگەری هەیە؟‬ ‫هێمن لەتیف‪ :‬بێگومان ژینگە یاخود ئەو‬ ‫جێیەی شاعیر زیندەگی تیا دەكات‪ ،‬كاریگەری‬ ‫نا بەڵكو جۆرێك لە ڕەنگدانەوەی لە سەر ژیان و‬ ‫بەرهەمی شاعیر دەبێت‪ ،‬بەنمونە ئەگەر شاعیری‬ ‫ئێرانی (سهرابی سپهری) لە ناوچەی كاشان‬ ‫نە ژیابایە نەیدەوت(«با ئاوەكە لێڵ نەكەین‪،‬‬ ‫پێدەچێ لەو خوارەوە كۆترێك ئاو بخواتەوە»)‬ ‫یاخود سروشت و ژینگەی هەورامان و قەرەداغ‬ ‫نەبوایە هەرگیز گ��ۆران��ی شاعیر (گەشتی‬ ‫هەورامان) و (گەشتی قەرەداغی) بەو جۆرە پڕ‬ ‫لە وێنەی جوان و قەشەنگییە نەدەنوسی‪.‬‬ ‫پێشكەوتن‪ /‬لە كۆتایدا پێت وایە لە ئێستادا‬ ‫كێ بە ڕابەری شیعری كوردی دادەنرێت؟‬ ‫هێمن لەتیف‪ :‬من هەرگیز نابینم لە شیعردا‬ ‫شتێك بە ناوی ڕابەر بوون و سەركردە بوونەوە‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئەوەی كە لە شیعردا هەیە و دەبێت‬ ‫ببێت شیعرییەتەو هیچی تر‪ ،‬هەموو شاعیرێك‬ ‫دەتوانێت لە ستایل و ئەو جۆرە نوسینەی‬ ‫ئەوەی پێ دەناسرێتەوە ئەسپی شیعرییەتی‬ ‫خۆی تاودا و هەر شیعرەو بۆ خۆی مانا و لەزەت‬ ‫و جوانی خۆی هەیە‪.‬‬

‫یادەوەری‬

‫‪29‬‬

‫تــەندروســتــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫یەكێك لەجەڵتە رزگاربكە‬ ‫شێروان حسێن‬

‫یەكێك لە دكتۆرەكان دەڵێت‪ :‬ئەو زانیارییە بە ‪10‬‬ ‫كەس بگەیەنە‪ ،‬ئەگەری ئەوە هەیە ژیانی یەكێك لە‬ ‫مردن رزگار بكەی‬ ‫ئەو چیرۆك و زانیارییە بە وردی بخوێننەوە و پاشان‬ ‫باڵوی بكەنەوە و بەهاورێكانتی بگەیەنە‬ ‫ژنێك لە یەكێك لە ئاهەنگەكان‪ ،‬بەهۆی بەرزی‬ ‫پاژنەی پێاڵوە تازەكەی‪ ،‬سات‪...‬مەیەكی كرد و سەری‬ ‫بە پلیكانەی هۆڵەكە كەوت‪ .‬سەری سوڕا و هەموو لێی‬ ‫هاتنە پێش‪ ،‬بەاڵم ئەو دڵنیایی كردنەوە كە شتێكی وا‬ ‫رووی نەداوە‪ .‬هێنایان لەسەر كورسیان دانا و ئاو و‬ ‫خواردنیان پێدا‪ .‬ئەویش تا درەنگانێك مایەوە و دوای‬ ‫ئەوە سەرئێشەكە زۆری بۆ هێنا و مێردەكەی بردیە‬ ‫نەخۆشخانە‪.‬‬ ‫دوای چەند كاژێرێك‪ ،‬هاوسەری ژنەكە تێلی بۆ‬ ‫خزمەكانی كرد و پێی راگەیاندنن‪ ،‬كە ژنەكەی بەهۆی‬ ‫جەڵتەلێدانەوە كۆچی دوایی كرد‬

‫خۆ ئەگەر ئ��ەوان��ەی نێو ئاهەنگەكە‪ ،‬لەكاتی‬ ‫رووداوەكە نیشانەكانی جەڵتەی مێشكیان بزانیبا‪ ،‬دوور‬ ‫نەبوو‪ ،‬ئێستا ژنەكە زیندوو بوایە‬ ‫خوێندنەوەی ئەو چیرۆكەی سەرەوە و زانیارییەی‬ ‫خ���وارەوە‪ ،‬چەند خولەكێكی كەمی دەوێ��ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بە زانینی سوودێكی مەزن بە خۆت و دەوروب��ەرت‬ ‫دەگەیەنیت‬ ‫دكتۆری دەمارەكان دەڵێن‪ :‬ئەگەر لەماوەی سێ‬ ‫كاتژمێری جەڵتەی مێشك‪ ،‬بتوانرێت نەخۆشەكە‬ ‫بگەیەنرێتە نەخۆشخانە‪ ،‬گریمانەی نەهێشتنی ئاسەواری‬ ‫جەڵتەكە زۆرە‪ ،‬كە ئەمە دەبێتە هۆی روونەدانی مردن‪.‬‬ ‫بەاڵم چۆن بزانین ئەو كەسە جەڵتە لێی داوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی دەستبەجێ بیگەنینە نەخۆشخانە؟‬ ‫نیشانەكانی جەڵتەی مێشك چییە؟‬ ‫زۆر ئاسانە‪ ،‬ئەگەر گومانت لە نەخۆشەكە كرد كە‬ ‫جەڵتە لێی داوە‪ ،‬یان بۆ دڵنیابوونی خۆت‪ ،‬ئەو سێ‬ ‫پرسیار یا داواكارییەی لێ بكە‬

‫یەكەم‪ :‬داوا لە نەخۆشەكە بكە‪ ،‬كە زەردەخەنەیەك‬ ‫بكات‬ ‫دووەم‪ :‬داوا لە نەخۆشەكە بكە‪ ،‬كە هەردوو باڵی‬ ‫بەرز بكاتەوە‬ ‫سێیەم‪ :‬داوای لێ بكە كە رستەیەكی بەسوود بڵێ‪،‬‬ ‫بۆ نموونە‪ :‬الحمدلله رب العالمین‬ ‫ئەگەر نەیتوانی‪ ،‬یان زەحمەتی لە ئەنجامدانی ئەو‬ ‫سێ داواكارییە بینی‪ .‬یەكسەر داوای یارمەتی بكە و‬ ‫بیگەیەنە نەخۆشخانە‬ ‫ئ��ەو نیشانانەی س��ەرەوە كۆمەڵێك خۆبەخشی‬ ‫غەیرە دكتۆر ئاشكرایان كردووە كۆمەڵەی جەڵتەی‬ ‫ئەمەریكاییش لە كۆبوونەوەی دەستەی گشتیان‬ ‫پەسەندیان كردووە‬ ‫بۆیە دكتۆرێك دەڵێت‪ :‬ئەگەر بەشداری بكەی‬ ‫لە باڵوكردنەوەی ئەو پەیامە بۆ ‪ 10‬كەس‪ ،‬ئەگەری‬ ‫رزگاركردنی یەكێكت پێ دەبەخشرێت‪.‬‬ ‫سەرچاوە لەفەیس بووكەوە‬

‫میوەی كیوی بەدەیان سودی هەیە‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪30‬‬

‫میوەی كیوی یەكێكە لەو میوە بەسودانەی‬ ‫كەپرە لە ڤیتامین ‪ c‬و هەروەها دەوڵەمەندە‬ ‫بەخوێیەكانی پۆتاسیۆم و فسفۆرو كالسیۆم‬ ‫هەروەها ئاسن‪ ،‬دەركەوتووە لە هەر ‪100‬گرامیكدا‬ ‫نزیكەی ‪50‬مللیگرام ڤیتامین ‪ c‬هەیە وەیەكێكە‬ ‫لەو میوانەی كە پێویستە بەبەردەوامی بخورێت‬ ‫ولە پێناو دابینكردنی ئەم ڤیتامینە‪ ،‬بونی‬ ‫ئەم ڤیتامینە لەلەشدا یەكێكە لە پێویستیە‬ ‫سەرەكیەكان‪ ،‬چونكە دەبێتە هۆی بەهێزبوونی‬ ‫شانەكانی لەش و بەرگری لەش بەهێز دەكات‬ ‫و لە هێرشی بەكتریاو ڤایرۆسەكان دەیپارێزێت‪.‬‬ ‫سودەكانی میوەی كیوی ‪:‬‬ ‫*بەهێزكردنی شانەكانی ل��ەش و‬ ‫دروستبونی شانەی نوێ و هەروەها‬ ‫بەهێزكردنی سیستەمی بەرگری لەش‬ ‫*یارمەتی خێرا هەرسكردنی‬ ‫خ��واردن دەدات بەهۆی ئەوەی كە‬ ‫جۆرە ترشێكی تێدایە دەبێتە هۆی‬ ‫خێرابوونی هەرسكردنی خ��ۆراك و‬ ‫نایەڵێت چەوری كۆببێتەوە لەلەشدا‬ ‫*كەمكردنەوەی رێژەی كرۆلیسترۆل‬ ‫لە خوێندا‬

‫*لە چارەسەكردنی چەند نەخۆشیەكی وەكو‬ ‫هەستیاری (حەساسیە) و خورشتی پێست‬ ‫بەكاردێت‬ ‫*شەربەتی كیوی دەبێتە هۆی پاراستنی‬ ‫گەدە لە ترشێتی‬ ‫*نەهێشتنی چەند كرمێكی وەكو ئەسكارس‬ ‫لە ناو سك‬ ‫*گرنگە بۆ چارەسەری چەند نەخۆشیەكی‬ ‫وەكو خورانی كۆم و مایەسیری‬ ‫*پاراستنی شانەكان لە هەوكردن (ئیلتیهاب)‬ ‫*نەهیشتنی مەیینی خوێن لە شانەكان و‬

‫لوولەكانی خوێن‬ ‫*زۆر پێویستە بۆ رێخۆڵەكان و بەهێزكردنیان‬ ‫و بەرگریكردن لەدژی هەوكردنی ریخۆڵە‬ ‫*ب��ەس��ودە بۆ ئ��ەوان��ەی كە كەمخوێنن و‬ ‫زیادكردنی سورانەوەی خوێن لەلەشدا‪.‬‬

‫رەنــگــاوڕەنــگ‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫خێزانێک به كاتی مەریخ ژیان دەگوزەرێنن‬ ‫رۆژی ‪25‬ی ئابی ‪ 2012‬لە چاوپێکەوتنێکی سایتی‬ ‫(سی ئێن ئێن) ئینتەرناسیۆناڵدا لەگەڵ خێزانێکدا‬ ‫کە بە تەواوەتی خۆیان لەکاتی جیهان و سەر زەوی‬ ‫بەدوورخستبوو و بە کاتی مەریخ لەسەر زەوی‬ ‫دەژی��ان‪ ،‬چەند هەواڵێکی سەیر و سەمەرە لەم‬ ‫خێزانەوە دەبیستران‪ ،‬کە کەم کەس دەتوانێت ئەم‬ ‫کارەی ئەمان دووبارە بکاتەوە‪.‬‬ ‫ئەندازیاری ڕۆبۆتە سەرسوڕهێنەرەکەی ناسا‬ ‫(دەی��ڤ��د ئ���ۆه) دوای گەیشتن و نیشتنەوەی‬ ‫(کریۆستی) بۆ سەر هەسارەی مەریخ بە سەالمەتی‪،‬‬ ‫بڕیاریدا کە ئەمیش وەک ڕۆبۆتەکەی بەکاتی مەریخ‬ ‫ژیان بەرێتەسەر‪ ،‬هەر بۆیە لەگەڵ خێزانەکەیدا‬ ‫بڕیاریان دا کە لە سەرەتای مانگی ئابەوە دەست‬ ‫بکەن بە ژیان لە کاتێکی جیاواز لە کاتی سەر زەویو‬ ‫بەپێی کاتژمێری مەریخ بژین‪.‬‬ ‫لە پرسیارێکی ‪ CNN‬دا لەبارەی هۆکاری ئەم‬

‫کارە سەرسوڕهێنەرەی خێزانەکەوە‪ ،‬یەکێک لە‬ ‫منداڵەکانی دەیڤد وەاڵمی دایەوە و وتی‪« :‬دەمەوێت‬ ‫لە پێشکەوتنی مرۆڤایەتیدا بەشداربم و گۆڕانکاریەك‬ ‫بەسەر ژیانی خۆمدا بهێنم ئەگەر بۆ ماوەیەکی‬ ‫کەمیش بێت»‪ ،‬دوات��ری��ش بە پێکەنینەوە وتی‬ ‫کە بەنیازە خۆی بۆ ژیان لەسەر ئەو هەسارەیە‬ ‫ڕابهێنێت‪.‬‬ ‫لەبارەی شێوازی ژیان و هەڵسوکەوتیانەوە دوای‬ ‫ئەم کارەیان (برین ئۆه) خێزانی ئەندازیارەکە وتی‪،‬‬ ‫کە ئەوە بۆ ماوەی نزیکەی ‪ 25‬ڕۆژ دەبێت بەمشێوەیە‬ ‫بەردەوامن و ڕایگەیاند کە لەم ‪ 25‬ڕۆژەدا خۆشترین‬ ‫کاتەکانی تەمەنیان بەسەر بردووە‪ ،‬هۆکارەکەشی‬ ‫بۆ ئەوە گەڕاندەوە کە زۆرینەی کاتەکانی مەریخ‬ ‫پێچەوانەی هەسارەی سێیەمە و لەوێ شەو و ڕۆژێک‬ ‫‪ 24‬کاتژمێر و ‪ 39‬خولەکە و کاتی خۆر هەاڵتن و‬ ‫ئاوابوون جیاوازە‪.‬‬

‫هەربۆیە پێویستە زۆرینەی کارەکانیان لە شەودا‬ ‫ئەنجام بدەن و شەوانە سەردانی مارکێت‪ ،‬دەریا‪،‬‬ ‫کتێبخانە و شوێنەکانی دیکەی شارەکەیان بکەن‪ ،‬کە‬ ‫پێشتر هیچ کامێک لەم کارانەیان لەم کاتانەدا ئەنجام‬ ‫نەداوە و زۆر بەخۆشی لێی دەڕوانن‪.‬‬ ‫لە کۆتاییشدا پێشکەشکارەکەی ‪ CNN‬پرسیاری‬ ‫لێکردن کە ئایا کەی دەگەڕێنەوە بۆ سەر کاتی زەوی‬ ‫و واز لە ژیان بە کاتی مەریخ دەهێنن؟ دەیڤد لە‬ ‫وەاڵمدا وتی ‪ :‬بەهۆی هاتنەوەی وەرزی خوێندن لە‬ ‫ویالیەتی (لۆس ئەنجلێس)دا منداڵ و خێزانەکەی‬ ‫تەنها بۆ ماوەی مانگێک و دە ڕۆژ دەتوانن بەردەوام‬ ‫بن‪ ،‬بەاڵم خۆی بۆ ماوەی سێ مانگی تەواو ژیان بە‬ ‫کاتی مەریخ بەسەر دەبات‪.‬‬ ‫خەندان‬ ‫لە ئینگلیزیەوە ‪ :‬عەبدواڵ محەمەد‬ ‫سەرچاوە ‪CNN :‬‬

‫ئاژانسی ه��ەواڵ��ی ئ��ەن��ادۆڵ ل��ە هەواڵێكی‬ ‫سەرنجراكێشدا ئاماژە بەوەدەكات ‪ 100‬هاواڵتی‬ ‫تورکیا لەڕێگەی پێگەیەکی تایبەتییەوە زەوییان‬ ‫لەسەر ڕووی مانگ کڕیوە‪.‬‬ ‫بە پێی هەواڵێکی ئاژانسی ئەنادۆڵ پێگەکە‬ ‫هەموو مانگێک ‪ 100‬پارچە زەوی لەسەر ڕووی‬ ‫مانگ ئ��ام��ادە دەک���ات ب��ۆ فرۆشتن‪ ،‬ک��ە هەر‬ ‫پارچەیەکیان ڕووبەرەکەی ‪ 4‬دۆنمە و نرخەکەی‬ ‫تەنها ‪ 99‬لیرەی تورکییە‪ ،‬واتە ‪ 55‬دۆالر‪.‬‬ ‫دوای کڕینی پ��ارچ��ە زەوی��ی��ەک��ە ل��ەالی��ەن‬

‫بەرپرسانی پێگەکەوە بەڵگەنامەیەکیان پێدەدرێت‬ ‫کە تێیدا شوێنی زەوییەکەیان و مافی موڵکداری‬ ‫پارچە زەوییەکەیان دی��اری دەک��ات‪ ،‬س��ەڕەرای‬ ‫پێدانی نەخشەیەکی ڕووی مانگیش‪.‬‬ ‫ئەوانەی تائێستا زەوییان لەسەر مانگ کڕیوە‬ ‫چەند ئەکتەرێکی سینەمایی بەناوبانگیشیان تێدایە‬ ‫لەوانە تۆم کروزو جێنیفەر لۆپێز و باریس هیلتۆن‬ ‫و ش��ارۆن ستۆن‪ ،‬هەروەها سەرۆکی پێشویی‬ ‫ئەمریکاش ج��ۆرج ب��ۆش زەوی لەسەر ڕووی‬ ‫مانگ کڕیوە‪ ،‬سەرۆکی یانەی چێڵسیش ڕۆمان‬

‫ئیبراهیمۆڤیج پارچەیەک زەوی بە بڕی ‪ 5‬ملیۆن‬ ‫دۆالر کڕیوە‪.‬‬ ‫ئەو کەسانەی تائێستا زەوییان لەسەر ڕووی‬ ‫مانگ کڕیوە ژم��ارەی��ان لە ‪ 2.5‬ملیۆن کەس‬ ‫تێپەڕیوە کە لە ‪ 172‬واڵتەوە بەشدارییان تێدا‬ ‫کردووە‪.‬‬ ‫خەندان‬ ‫لە عەرەبییەوە‪ :‬هەڵوێست ئەنوەر‬ ‫سەرچاوە‪ :‬دوایر‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫چوار دۆنم زەوی لەسەر مانگ به ‪ 55‬دۆالره‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪31‬‬

‫رەنــگــاوڕەنــگ‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫وشەی یەکتربڕ‬ ‫(ئاسۆیی)‬ ‫‪-1‬جەژنێكی نەتەوەیی كوردە‪ ،‬حزبێكە لە هەرێمی كوردستان‪.‬‬ ‫‪-2‬سێ پیت لە (ریا)‪ ،‬بەرهەمێكی شیرە‬ ‫‪-3‬بۆكوێ بە دووانی عەرەبی‪ ،‬سێ پیت لە (دیزەك)‬ ‫‪000000000000000000-4‬‬ ‫‪00000000000000000-5‬‬ ‫‪0000000000000-6‬‬ ‫‪-7‬كەرستەیەكی بیناسازییە‪.‬‬ ‫‪-8‬پێشخواردن ئەخورێت‪ ،‬كۆچ (ب)نەخێر‪.‬‬ ‫‪-9‬كامان (ت)‪ ،‬گۆرانی تێیدا كۆدەكرێتەوە (ب)‬ ‫‪-10‬كچە شۆڕشگێڕێكی كورد بوو‪.،‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪32‬‬

‫ئا‪ /‬فەرهاد محمد‬

‫(ستونی)‬ ‫‪-1‬دووازدە مانگ‬ ‫‪-2‬یانەیەكی ئیسپانییە‬ ‫‪-3‬بەدووعا بەزمانی عەرەبی( ئینگلیزی)‬ ‫‪-4‬راوچی دەیكات‪ ،‬ئەندامێكی لەشە‪.‬‬ ‫‪-5‬بۆ بەزمانی ئینگلیزی‪ ،‬باوك(ت)‬ ‫‪-6‬خۆشەویستی مەم‪ ،‬نیوەی (لەمە)‬ ‫‪-7‬ناوێكی كوڕانە‪.‬‬ ‫‪-8‬خوشكی دایك‪ ،‬دووپیت لە (سدنی)‬ ‫‪-9‬لەپاش مردن دێت‪ ،‬لوغم (ب)‬ ‫‪ -10‬لە پێكهاتەی گوڵ دایە‪( ،‬پ) ئامێرێكی دروینە‪.‬‬

‫وەرزش‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ڤاڵدێز‪ ،‬ئەو گۆڵپارێزەی هەڵەزۆرەكانی هاندەرانی‬ ‫بەرشەی بێزاركردووە‬ ‫ئا‪ :‬ئاالن‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ن��اوی ت��ەواوی ڤیكتۆر ڤاڵدێز ئەریبیسە‪،‬‬ ‫‪ /14‬كانوونی دووەم��ی ‪ 1982‬لە هۆسبیتاڵت‬ ‫دیوبریغاتی بەرشەلۆنە لەدایكبووە‪ ،‬بااڵی ‪183‬‬ ‫سنتیمەو كێشی ‪ 78‬كیلۆگرامە‪ ،‬یەكەم یاری‬ ‫لە وەرزی تۆپی پێی ئیسپانیا ساڵی ‪2002‬لە‬ ‫یاریان بەرامبەر یانەی ئەتلەنتیكۆ مەدرید كە‬ ‫(‪ )2-2‬تەواو بووە بۆیەكەم جار بەشداری پێكرا‪،‬‬ ‫ڤیكتۆر لە ساڵی ‪1992‬وەوە لە یانەی بیناسینكۆ‬ ‫كۆباسەوە پەیوەندی بە یانەی بەرشەلۆنەوەكرد‪،‬‬ ‫هەمان ساڵ لەگەڵ خێزانەكەی چووە ناوچەی‬ ‫تینیفری و پ��اش س��ێ س��اڵ پ��ەی��وەن��دی بە‬ ‫یانەكەیەوەكرد‪ ،‬پاش ئ��ەوەی بەهۆی ئاستی‬ ‫ب��ەرزی��ەوە تواناكانی خ��ۆی لە تیپی الوان��ی‬ ‫بەرشەلۆنە خۆی گونجاندا‪ ،‬وەرزی ‪ 2002‬و ‪2003‬‬ ‫راهێنەری گۆڵچیەكانی یانەی بەرشەلۆنە بڕیاریدا‬ ‫ڤاڵدێز بۆ تیپی یەكەمی بەرشە بگوازێتەوە‪،‬‬ ‫ئەوكاتە ب��ووە جێگرەوەی گۆڵچی سەرەكی‬ ‫یانەكە رۆبیرتو بۆنان و لەژێر سەرپەرشتی‬ ‫راهێنەر رادۆمێر ئەتنیش‪ ،‬لە وەرزی تۆپی پێی‬ ‫‪ 2004-2003‬بەتەواوی توانی ببێتە یاریزانی‬ ‫سەرەكی یانەكە‪ ،‬لەو وەرزشەدا ئاستێكی‬ ‫بەرزی پێشكەشكرد و توانی هاوكاریەكی‬

‫باشی یانەكەی بكات‪ ،‬تاكو پلەی دووەم لە‬ ‫ریزبەندی خولی یانەكانی ئیسپانیا بەدەست‬ ‫بێنێ‪ ،‬لە وەرزی تۆپی پێی ‪ 2006-2005‬دیسان‬ ‫ڤاڵدێز توانی یارمەتیەكی باشی تیپەكی بدات‬ ‫لە بەدەستهێنانی هەردوو نازناوی خولی یانە‬ ‫پاڵەوانەكانی ئەوروپا و خولی ئیسپانیا (ال‬ ‫لیگا)‪ ،‬ئەوكاتەی لە یاری كۆتایی توانی چەندین‬ ‫لێدانی بەهێز بگەڕێنێتەوە كاتێك بەرامبەر‬ ‫یانەی ئەرسناڵ یاریكرد‪.‬‬ ‫وەرزی تۆپی پێی ئیسپانی ‪2007-2006‬‬ ‫ڤاڵدێز بووە یاری زانی سەرەكی و سەرجەم‬ ‫ی��اری��ەك��ان یاریكرد و ك��ۆی یاریەكانی ‪38‬‬ ‫یاری بوو‪ ،‬تەنیا سێ یاری نەبێ وەك یاری‬ ‫زانی یەدەگ شوێنی بۆ گۆڵچی یەدەگ پینتۆ‬ ‫چۆڵكرد‪ ،‬ڤاڵدێز ئەگەرچی لە زۆرب��ەی ئەو‬ ‫دەسكەوتانەی یانەی بەرشەلۆنە‬ ‫كە لەماوەی ‪ 7‬تا هەشت ساڵی‬ ‫راب���ردوو بەدەستی هێناوە‪،‬‬ ‫رۆڵی سەرەكی تێدابینی‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا بەردەوام‬ ‫رووب�����ەروی رەخنە‬ ‫دەبێتەوە بەهۆی‬

‫ئەو هەڵە بەردەوامانەی كە لە یاریەكان دەیكات‬ ‫و گۆڵ دەداتە تیپی بەرامبەر‪ ،‬لە دواین یاریش‬ ‫بەرامبەر یانەی ری��اڵ مەدرید گۆڵێكی دایە‬ ‫دیماریە‪ ،‬بەو ئەنجامەش كە دەكاتە سێ بە‬ ‫دوو لە بەرژەوەندی بەرشە‪ ،‬هیوای یانەی ریالی‬ ‫ژیاندەوە‪ ،‬بۆیە لەالیەن هاندەرانی بەرشەلۆنە‬ ‫هێرش زۆر بۆسەر راهێنەر هەیە‪ ،‬كەبۆچی داوا‬ ‫لە یانەكە ناكات گۆڵچیەكی باشی بۆ بكڕن كە‬ ‫لەئاستی بەرزی تیپەكەدابێت‪.‬‬ ‫ئێستاش پێدەچێ دیسانەوە ئەو گۆڵیچە‬ ‫رووبەروی رەخنەی زۆر بێتەوە‪ ،‬بەهۆی ئەوەی‬ ‫هێشتا تیپەكە لەسەرەتای وەرزی تۆپی پێی‬ ‫ئەوروپا و ناوخۆیەو چاوەڕێدەكرێ ملمالنێیەكی‬ ‫توند لەگەڵ ئەو یانەیە هەبێت و بەوەش پێویست‬ ‫دەك��ات تیپەكە كەمترین هەڵەنەكات‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەوەش زیاتر دەبێ یانەكە خاوەنی گۆڵچیەكی‬ ‫بەتوانابێت كە بۆی بكرێت لەسەر ئاستی هەموو‬ ‫بەرەكان بەرگری لە گۆڵی یانەكە بكات‪ ،‬لە‬ ‫ئێستاوە هاندەرانی یانەی بەرشەلۆنە ترسیان‬ ‫لەوە نیشتوە كە ڤاڵدێز هەڵەی ترسناك بكات‬ ‫و بەهۆی ئاستی ناجێگیری زیان بە یانەكەی‬ ‫بگەێنێ و لە دەسكەوتەكان دووری خاتەوە‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪33‬‬

‫چــاالکــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫الوانی رانییە بەشداری خۆپیشاندانی پشتیوانی الوانی‬ ‫كوردانی رۆژئاوایان كرد‬ ‫لەمیانی چاالكیەكانی خۆیدا ناوەندی‬ ‫بااڵی رانیەی یەكێـتی الوانی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬شەوی سێ شەممە ‪2012/8/7‬‬ ‫و س���ەرج���ەم ن���اوەن���دە چ��االك��ی��ەك��ان‬ ‫بەشداریەكی بەرفراوانی لەخۆپیشاندانێكی‬ ‫ج��ەم��اوەری ك��رد كە ل��ەالی��ەن سەرجەم‬ ‫رێكخراوەكانی ناوشاری ڕانیە رێكخرابوو‪،‬‬ ‫مەبەست لێی پشتیوانیكردنی شۆرشی‬ ‫كوردانی رۆژئاوابوو‪ ،‬كە تێیدا سەرجەم‬ ‫چین و توێژەكانی بەشداریانكرد و لەناو‬ ‫الوانیش بەتایبەتی یەكێتی الوان الوانێكی‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪34‬‬

‫زۆر تێیدا بەشداربوون‪.‬‬ ‫ل��ەو ب���ارەوە غەریب وەك��و الوێ��ك كە‬ ‫بەشدارێكی خۆپیشاندانەكە بوو گوتی»‬ ‫مەبەستمان دروستكردنی راییەكی گشتیە‬ ‫بۆ پاڵپشتی و پشتیوانی الوانی رۆژئاوابوو‪،‬‬ ‫دی��ارە ناكرێ لە رۆژئ���اوای كوردستان‬ ‫رۆژانە خوێنی الوانی كوردستان بڕژێت و‬ ‫ئێمەش لێرە هیچ هەڵوێستمان نەبێ‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستە هەموومان لە ئاست ئەو زوڵم و‬ ‫ستەمە بێ دەنگ نەبین و دەنگی خۆمان‬ ‫بخەینە پاڵدەنگی الوانی ئەوێ‪.‬‬

‫هەر لەو خۆپیشاندانە الوانێكی زۆری‬ ‫ش��اری رانییە ب��ەش��دارب��وون‪ ،‬لەناویاندا‬ ‫هەردی ئەحمەد گوتی» بەشداریكردن لە‬ ‫خۆپیشاندانێكی لەو جۆرە ئەركی هەموو‬ ‫الیەكەو بەتایبەتی الوان پێویستە بێ‬ ‫سڵەمینەوە بەشداری لەو خۆپیشاندانانە‬ ‫بكەن‪ ،‬چونكە ئەركی الوان��ە هەڵوێستی‬ ‫نەتەوەییان هەبێ و پاڵپشتی الوان��ی‬ ‫براكانیان بكەن‪ ،‬بۆیە من بوون و سازكردنی‬ ‫ئەو جۆرە خۆپیشاندانانە بەگرنگ دەزانین‪.‬‬

‫چــاالکــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫مەکتەبی سکرتارییەت‬ ‫هەولێر‪ :‬پڕۆژەی خێرخوازی ودابەشکردنی‬ ‫‪٩٠‬هەزار دۆالر بەسەر هەژاران‬ ‫لەگەڵ دەسپێکردنی مانگی پیرۆزی ڕەمەزان‬ ‫الوتیڤی بەرنامەی خێرخوازی دەسپێکردوو‬ ‫ڕۆژانە بانگەشەی بۆ خوا پێداوان دەکردو هانی‬ ‫دەدان یارمەتی هەژارو نەداران بدەن‪ ،‬لەوماوەیەدا‬ ‫ژمارەیەکی زۆری هاواڵتیان سەردانی ناوەندی‬ ‫بااڵی الوانی هەولێریانکردودەستی یارمەتی و‬ ‫هاوکاریان بۆ ئەو هەژارانە درێژ کرد‬ ‫لەکۆتایدا بەبۆنەی هاتنی جەژنی پیرۆزی‬ ‫ڕەمەزان ئەو یارمەتیە بەسەر ‪ ٣٠‬ماڵباتی هەژار‬ ‫دابەشکرا کە بۆ هەر خێزانێک بڕی ‪٣٠٠٠‬دۆالر‬ ‫بوو‬

‫پێشكەش كرا و تیایدا ئاماژە بە رەوشی الوان‬ ‫لە عێراق و هەرێمی كوردستان كرد و گووتیشی‬ ‫نەتەوەیەكگرتووەكان لە رێگەی رێكخراوەكانی‬ ‫كۆمەڵگەی م��ەدەن��ی��ەوە بۆ گەشەپێدان و‬ ‫باشتركردنی رەوشی الوان كار دەكات‪ .‬‬ ‫هەروەها ئۆمید خۆشناو سكرتێری یەكێتی‬ ‫الوانی كوردستان بە ناوی بۆردی رێكخراوەكانی‬ ‫الوان وتارێكی پێشكەش كرد و تیایدا باسی لەو‬ ‫دەستكەوتانە كرد كە لە هەرێمی كوردستان‬ ‫رێكخراوەكانی الوان بەدەستیان هێناوە و چەند‬ ‫داواكاریەكی بۆ زیاتر خزمەتكردنی چینی الوان‬ ‫خستەروو‪ .‬پاشانیش فیلمێكی دیكۆمێنتی‬ ‫لەبارەی رەوشی الوان لە كوردستان نمایش كرا‪.‬‬

‫هەولێر‪ :‬فیستیڤاڵی گەشە پێدانی کوردستان‬ ‫بە هاوبەشی الوان دەستی پێکرد‬ ‫لە شاری هەولێر بە ئامادەبوونی ژمارەیەك‬ ‫بەرپرسی ئیداری و سیاسی و باڵیۆز و نوێنەری‬ ‫واڵتان و رێكخراوەكانی الوان‪ ،‬لە رۆژی جیهانی‬ ‫الواندا‪ ،‬فیستیڤاڵی گەشەپێدانی كوردستان بە‬ ‫هاوبەشیی الوان دەستی بە كارەكانی كرد‪ .‬‬ ‫سەرەتای فیستڤاڵەكە بە پێكەشەكردنی‬ ‫پارچەیەك موزیك دەستی پێكرد و دواتر‬ ‫پەیامی نێچیرڤان بارزانی سەرۆكی حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان لەالیەن ك��اوە مەحمود‬ ‫وەزیری رۆشنبیری و الوانەوە خۆیندرایەوە و‬ ‫تیایدا سەرەڕای پیرۆزبایی كردن لەالوان‪ ،‬باسی‬ ‫لە رۆڵ و گەشەپێدانی واڵت لە رێگەی الوانەوە‬ ‫كرد و دووپاتیشی كردەوە كە حكومەتی هەرێم‬ ‫بە شێوەیەكی هاوبەشی و شەراكەتەوە لەگەڵ‬ ‫الواندا كاردەكات و داواشی كرد كە دەرفەتی‬ ‫راستەقینە بە الوان بدرێت‪ .‬‬ ‫دوات���ر پەیامی ب��ان كی م��ۆن سكرتێری‬ ‫گشتی نەتەوەیەكگرتووەكان بە بۆنەی رۆژی‬ ‫جیهانی الوان��ەوە بۆ ت��ەواوی الوان��ی جیهان‬ ‫خوێندرایەوە و پاشان وتاری نوێنەری تایبەتی‬ ‫سكرتێری گشتی نەتەوەیەكگرتووەكان لە عێراق‬

‫بنە ساڵوە ‪ :‬پشگیری الوان بۆ هەوڵەکانی‬ ‫سەرۆک بارزانی وئیدانەی لەشکرکێشیەکانی‬ ‫هەولێر‪ :‬ئیدانەکردنی لەشکرکێشیەکانی‬ ‫سوپای عێراق‬ ‫سوپای عێراق وپشگیری الوان بۆهەوڵەکانی‬ ‫لە بەردەوامی پشگیری و پشتیوانی الوانی سەرۆک بارزانی‬ ‫کوردستان بۆ ووتارە گرنگەکەی سەرۆک بارزانی‬ ‫لەبەردەوامی بزاڤە جەماوەریەکانی الوانی‬ ‫و ئیدانە کردنی لەشکرکێشیەکانی سوپای عێراق کوردستان بۆ پشگیری لە ووتارەمێژوویەکەو‬ ‫ودەربڕینی خۆشحاڵی الوانی کوردستان لە نزیک هەوڵەکانی سەرۆک بارزانی بۆ بەرپەرچدانەوەی‬ ‫بوونەوەی سەرکەوتنی شۆڕشی ئازادی خوازانی لەشکرکێشیەکانی سوپای عێراق‪ ،‬کۆبونەوەیەکی‬ ‫س��وری��او الوان��ی ڕۆژه��ەاڵت��ی کوردستان‪ ،‬بە فراون لەگەڵ سەرجەم کادیرانی ناوەندی بااڵی‬ ‫بەشداری سەرجەم کادیرانی سنورەکە ناوندی هەولێری یەکێتی الوان بەڕێوەچوو‬ ‫بااڵی دەورووب���ەری هەولێری یەکێتی الوانی‬ ‫لە کۆبوونەوەکەدا وێڕای پشگیری و پشتیوانی‬ ‫دیموکراتی کوردستان کۆبونەوەیەکی ڕێکخست الوان��ی کوردستان لە بەرنامەو هەوڵەکانی‬ ‫لە کۆبونەوەکەدا وێرای نیشاندانی هەڵوێستی سەرۆک بارزانی‪ ،‬ئامادەی الوانی کوردستان‬ ‫الوان���ی ک��وردس��ت��ان ل��ە م��ەڕ پشتیوانی لە لەمەڕ ئەگەرکان نیشاندراوتیشک خرایە سەر‬ ‫هەوڵەکانی سەرۆک بارزانی‪ ،‬تیشک خرایە سەر کێشەکانی ک��وردس��ت��ان ل��ەگ��ەڵ حکومەتی‬ ‫لەشکرکێشی سوپای عێراق و ئیدانەی وەها عێراقی‪ ،‬هەروها خۆشحاڵی الوانی کوردستان‬ ‫کارێک کرا‬ ‫لەمەڕ پێشڤەچوونەکانی شۆڕشی ئازادی خوازان‬ ‫لە تەوەرێکیدیکەدا بە خۆشحاڵیەوە لە نزیک بەتایبەت ڕاپەڕینی الوانی ڕۆژئاوای کوردستان‬ ‫بوونەوەی سەرکەوتنی ش��ۆڕش و ڕاپەڕینی دەر بڕا‪ ،‬لە کۆتایشدا الوانی بەشداربووئامادەیان‬ ‫الوانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان ڕوانرا‬ ‫نیشاندا لەژێر ڕۆشنای بەرنامەو ستراتیژیەتی‬ ‫نەتەوەیی سەرۆک بارزانی پێشمەرگەی گیان‬ ‫فیدای کوردستان بن‬ ‫مەخمور‪ :‬پشگیری الوان لە هەڵوێستە کانی‬

‫سەرۆک بارزانی و ئیدانە کردنی لەشکرکێشی‬ ‫سوپای عێراق‬ ‫لەبەردەوامی پشگیری الوانی کوردستان لە‬ ‫ووتارە کەی سەرۆک بارزانی وئیدانە کردنی‬ ‫لەشکرکێشی سوپای عێراق‪ ،‬ناوەندی بااڵی‬ ‫مەخموری یەکێتی الوان کۆبونەوەیەکی فراون‬ ‫بۆ کادیرانی سنورەکە بەڕێوەچوو‬ ‫لە کۆبونەوەکە داقسەو باس دەربارەی لە‬ ‫شکر کێشیەکانی سوپای عێراق وهەڵوێست و‬ ‫بەرنامەکانی سەرۆک بارزانی وشۆڕشی ئازادی‬ ‫خوازانی ڕۆژهەاڵتی کوردستان کرا‬ ‫ه��ەروەه��ا روون��اک��ی خ��رای��ە س��ەر بزاڤی‬ ‫جەماوەری الوانی کوردستان وئامادەی الوان لە‬ ‫مەڕ پێشهات و ئەگەرەکان‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪35‬‬

‫چــاالکــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ناوەندی بااڵی مێرگەسۆر‬ ‫ئەنجامدانی سیمنارێك بۆ پاڵپشتی كردن‬ ‫لەسیاسەتی حەكیمانەی جەنابی سەرۆك‬ ‫(بارزانی)‪.‬‬ ‫ن��اوەن��دی چاالكی وپێگەیاندنی الوان��ی‬ ‫پیران بەبۆنەی هاتنی مانگی رەمەزانی پیرۆز‬ ‫هەڵسان بەكردنەوەی خولێكی تۆپی پێ ‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی شێروان مەزن‪ ‬‬ ‫ئەنجامدانی سمینارێك بۆ(سەروان موسا‬ ‫خالد)بەرپرسی ناوەندی بااڵی مێرگەسۆر‬ ‫لەسەربارودۆخی ئەمرۆی هەرێمی كوردستان‬ ‫ورۆژئاوای كوردستان‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ لەیاریگای‬ ‫شێروان كە(‪)16‬تیپ بەشدارن لەم خولەدا‪.‬‬

‫كردنەوەی خولێكی تۆپی‬ ‫پێ بۆگروپی چاالكی (لێرا)لەیاریگای لێرا‬ ‫كە(‪)16‬تیپ بەشداربوون‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی مێرگەسۆر‬ ‫ئەنجامدانی سمینارێك بۆ (س��ەروان‬ ‫م��وس��ا خ��ال��د)ب��ەرپ��رس��ی ن��اوەن��دی ب��ااڵی‬ ‫مێرگەسۆرلەناحیەی گۆرەتوو بۆپاڵپشتی‬ ‫ك��ردن لەسیاسەتی حەكیمانەی جەنابی‬ ‫سەرۆك (بارزانی‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ی (‪)24‬ت��اخ��م جلوبەرگی‬ ‫وەرزشی بەسەر(‪)24‬تیپی وەرزشی سنوری‬ ‫ناوەندەكەیان لەیاریگای گۆرەتوو‪0‬‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ(‪)24‬‬

‫تپیی سنوری ناوەندەكەیان ‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی مەزنێ‬ ‫ئەنجامدانی سمینارێك بۆ(سەروان موسا‬ ‫خالد)بەرپرسی ناوەندی بااڵی مێرگەسۆر‬ ‫كردنەوەی خولێكی ئەنتەرنێت لەهۆلی‬ ‫ناوەندەكەیان لەمەزنێ كە(‪)20‬الوی كوڕ و‬ ‫كچ بەشدار بوون‬ ‫كردنەوەی خولێكی (كومپیوتەر)لەهۆلی‬ ‫ناوەندەكەیان لەمەزنێ كە(‪)15‬الوی كوڕ و‬ ‫كچ بەشدار بوون‬ ‫كردنەوەی خولێكی (شۆفێری )بۆئافرەتان‬ ‫لە مەزنێ كە(‪ )20‬ئافرەت بەشداربوون‬

‫ناوەندی بااڵی ئاكرێ‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪36‬‬

‫كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا‬ ‫هاتبو ڤەكرن بو ‪ 32‬تیپین سنورێ ناوەندا‬ ‫وان ‪0‬‬ ‫كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا‬ ‫هاتبو ڤەكرن بو ‪ 34‬تیپین سنورێ ناوەندا‬ ‫وان‪0‬‬ ‫ناوەندا چاالكی بجیل خولەكا توپا سەر‬ ‫مێز ڤەكر بو ‪ 36‬یاریزانین سنورێ ناوەندا ‪0‬‬ ‫ناوەندا چاالكی ئازادی كوتایی ئینا ب‬ ‫خوال خوش نڤیسیێ ئەوا هاتبو ڤەكرن بو‬ ‫‪ 50‬الو‬ ‫كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا‬ ‫هاتبو ڤەكرن بو ‪ 32‬تیپین سنورێ ناوەندا‬ ‫وان ‪0‬‬ ‫ن��اوەن��دا چ��االك��ی ب����ەردەرەش خولەكا‬ ‫شەترەنجێ ڤەكر بو ‪ 40‬الوین سنورێ ناوەندا‬ ‫خو ‪0‬‬ ‫كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا‬ ‫هاتبو ڤەكرن بو ‪ 32‬تیپین سنورێ ناوەندا‬ ‫وان ‪0‬‬

‫ناوەندا چاالكی گردەسین بەریكانەكا‬ ‫رەوشەنبیری ئامادەكربو گروپین سنورێ‬ ‫ناوەندا خو ل میژویا پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان ‪0‬‬ ‫ناوەندا چاالكی گردەسین كوتایی ئینا ب‬ ‫خوال قورئانا پیروز ئەوا هاتبو ڤەكرن بو ‪40‬‬ ‫الوین سنورێ ناوەندا وان ‪0‬‬ ‫ناوەندا باال سمینارەك گیرا بو ژمارەكا‬ ‫زور الوین ئاكرێ ب هەلكەفتا ‪16‬ی ئاب‬ ‫دامەزراندنا پارتی دیموراتی كوردستان‪.‬‬ ‫كوتایی ئینا ب خوال فەرمانبەران ئەوا ل‬ ‫مەها رەمەزانا پیروز هاتبو ڤەكرن‬ ‫كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا‬ ‫هاتبو ڤەكرن بو ‪ 32‬تیپین سنورێ ناوەندا‬ ‫وان ‪0‬‬ ‫ن��اوەن��دا چ��االك��ی ب��وت��ان پیشبیركەكا‬ ‫پایسكل س��واری ئامادەكربو بو ‪ 40‬الوین‬ ‫سنورێ ناوەندا خو ب ئامادەبونا ژمارەكا‬ ‫زورالوین دەڤەرێ‪.‬‬ ‫كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا‬

‫هاتبو ڤەكرن بو ‪ 32‬تیپین سنورێ ناوەندا‬ ‫وان‬ ‫ناوەندا چاالكی دارەتوو كوتایی ئینا ب‬ ‫خوال قورئانا پیروز ئەوا هاتبو ڤەكرن بو ‪50‬‬ ‫الوین سنورێ ناوەندا وان ‪0‬‬ ‫بەریكانەكا رەوشەنبیری ئامادەكربو‬ ‫گروپین سنورێ ناوەندا خو ل میژویا پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان ‪0‬‬ ‫سمینارەك ئامادەكربو بەریز بەرپرسێ‬ ‫ل ‪ 0‬ن ‪ 0‬ب���ەردەرەش پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان بو ژمارەكا زور الو‬ ‫ناوەندا چاالكی ئاكرێ كوتایی ئینا ب‬ ‫خولەكا توپا پێ ئەوا هاتبو ڤەكرن بو ‪32‬‬ ‫تیپین سنورێ ناوەندا وان ‪0‬‬ ‫كوتایی ئینا ب خولەكا توپا سەر مێز‬ ‫ئەوا هاتبو ڤەكرن بو ‪ 34‬یاریزانین سنورێ‬ ‫ناوەندا خو ‪.‬‬ ‫كوتایی ئینا ب خولەكا توپا پێ ئەوا‬ ‫هاتبو ڤەكرن بو ‪ 34‬تیپین سنورێ ناوەندا‬ ‫وان‬

‫چــاالکــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ناوەندی بااڵی بارزان‬ ‫بەشداریمان كرد لە سمینارێك كەبە بۆنەی‬ ‫‪ 16‬ی ئاب بۆ (رەشید مەال عەلی) بەرپرسی‬ ‫لێژنەی ناوچەی بلێ سازكرابو‪.‬‬ ‫س��ازدان��ی پێشبركێەكی زانستی ب��و ‪40‬‬ ‫بەهرەمەند لە گوندی بالندا‪.‬‬ ‫ب��ەش��داری��م��ان ك��رد ل��ەك��ۆب��ون��ەوەی ت��ۆری‬ ‫رێكخراوەكانی ناحكومی بۆ پشتگیری كردن لە‬ ‫هەڵوێستی( سەرۆك بارزانی)‪.‬‬ ‫دابەشكردنی جلوبەرگی وەرزشی بەسەر ‪8‬‬ ‫تیپی سنورمان‪.‬‬ ‫دابەشكردنی جلوبەرگی وەرزشی بەسەر دوو‬ ‫گروپی هەرزەكاران بەبۆنەی جەژنی رەمەزان‬ ‫لەگوندی ئیروان و پیرەكەپران‪.‬‬

‫ناوەند ‪ 40‬كەس بەشداریان تێداكرد‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان بە خولێكی تۆپی پێ بو‬ ‫‪ 40‬تیم بەبۆنەی ‪16‬ی ئ��اب لەكۆتایی دا‬ ‫تیپەسەركەوتوەكان خەاڵتكران‪.‬‬ ‫سازدانی سمینارێك بو بەرێز (حەسەن‬ ‫بابەكر) بەرپرسی ناوەندی بااڵی بارزان لەسەر‬ ‫ن��اوەن��دی چاالكی و پێگەیاندنی الوان��ی‬ ‫رۆڵی الوان لەبونیادنانی دەوڵەتی كوردی‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان بە خولێكی درومان لەگوندی بەرۆژ‬ ‫كردنەوەی خولێكی فێربونی زمانی ئینگلیزی‬ ‫هەربو كە‪ 23‬ئافرەت بەشداریان تێداكردبو‬ ‫لەكۆتایی خولەكە دیاری بەسەر بەشداربوان لەگوندی هەمدال بو ‪ 40‬قوتابی‪.‬‬ ‫خەاڵتكردنی گروپی باز بەتاخمە جلوبەرگی‬ ‫دابەشكران‪.‬‬ ‫وەرزشی بەبۆنەی ‪16‬ی ئاب‪.‬‬ ‫كردنەوەی خولێكی ماددەی بیركاری بو ‪25‬‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی بلێ‬ ‫خەاڵتكردنی گروپی هوستان بەتاخمە قوتابیانی قوناغی دوەم لەگوندی رەزیان‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان بەخولی تۆپی پێ بۆ ‪ 35‬تیپی‬ ‫جلوبەرگێكی وەرزشی بەبۆنی جەژنی رەمەزان‪.‬‬ ‫كردنەوەی خولێكی توپی پێ بۆ ‪ 30‬تیپی سنورمان بەبۆنەی ‪ 16‬ئاب‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان بەخولێكی قورئانی پیرۆز‬ ‫سنورمان‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان بە خولی تێنسی سەرمێز ‪ 18‬بەبۆنەی جەژنی رەمەزان بۆ ‪ 16‬قورئان خوێن‪.‬‬

‫ناوەندی بااڵی سلێمانی‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫ب��ەش��داری��م��ان��ك��رد ل��ە پێشەنگایەكی‬ ‫شێوەكاری لە باخی گشتی شاری سلێمانی‬ ‫ناوەندی بااڵی سلێمانی بەشداریانكرد لە‬ ‫خولێكی رۆشنبیری بەبۆنەی ‪13‬حوزەیران‬ ‫كەلەم خولە دا چەندین وان��ەی جیاواز‬ ‫خوێندرایەوە‬ ‫ناوەندی بااڵی سلێمانی بەشداریان كردلە‬ ‫بەرنامەی رێگا كە تایبەتە بەزاگرۆس تیڤی‬ ‫كە لەم بەرنامەدا ئەكتەری كورد حاجی‬ ‫مەكی تیدا بەشداری كرد‪.‬‬ ‫ناوەندی بااڵی سلێمانی بەشداری كردلە‬ ‫بەرنامەی زاگ��رۆس تیڤی بۆ ئەشكەوتی‬ ‫ه��ەزارم��ێ��رد ك��ە بەشوێنێكی م��ێ��ژوی‬ ‫كوردستان هەژماردە كرێت‪.‬‬ ‫سازدانی سمینارێك بۆمامۆستا گەیالن‬ ‫محمد لەسەر رۆڵی الوان لەگۆرانكاریەكانی‬

‫رۆژهەاڵتی كوردستان‬ ‫ناوەندی بااڵی سلێمانی بەشداریان كردلە‬ ‫خولی كادیرانی پێشكەوتو‬ ‫‪ ‬‬ ‫‪ ‬ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی سلێمانی‬ ‫یەك‬ ‫‪ ‬ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی سلێمانی‬ ‫یەك هەستا بە كردنەوەی خولی زمانی‬ ‫ئنگلیزی بۆ ‪ 30‬قوتابی‪.‬‬ ‫كردنەوەی خولی دروومان بۆ ‪20‬فێرخواز‪.‬‬ ‫كردنەوەی خولی ئارایشت بۆ خانمان كە‬ ‫‪15‬فێرخوازتیدا بەشداربون‬ ‫كردنەوەخولی مۆسیقا بۆئامێری گیتار بۆ‬ ‫‪35‬قوتابی‪.‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندی سلێمانی دوو‬

‫ك��ردن��ەوەی خولی زمانی ئنگلیزی بۆ‬ ‫‪30‬قوتابی‪.‬‬ ‫كردنەوەی خولی مۆسیقا بۆ ‪20‬قوتابی‪.‬‬ ‫كردنەوەخولی شەترنج بۆ ‪ 15‬الو سەر‬ ‫بەسنوری ناوەندی چاالكیانكردەوە‪.‬‬ ‫‪ ‬‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی سەرچنار‬ ‫‪ ‬ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی سەرچنار‬ ‫هەستا بەكردنەوەی خولی درووم��ان بۆ‬ ‫‪20‬فێرخواز‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی سەرچنار هەستا بەكردنە‬ ‫وەی خولی زمانی ئینگلیزی بۆ ‪20‬قوتابی‬ ‫ن���اوەن���دی چ���االك���ی وپ��ێ��گ��ەی��ان��دن��ی‬ ‫سەرچنارهەستا بەكردنەوەی خولی تینس‬ ‫س��ەر مێز ب��ۆ ‪20‬الوی س��ەر بەسنوری‬ ‫ناوەندیان‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی نزار‬ ‫كۆتایی هێنان بە خولێكی قورئانی پیرۆز بۆ‬ ‫‪ 20‬ئارەزومەند لەگوندی بیرەكەپرا‪.‬‬ ‫كردنەوە خولێكی تێنسی سەرمێز لە بارەگای‬

‫الوی سنورمان‪.‬‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ ‪ 16‬تیپی‬ ‫سنورمان لەژێر تەمەنی ‪ 18‬ساڵیدا‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان بەخولێكی تۆپی پێ بو ‪22‬‬ ‫تیپی سنورمان بەبۆنەی ‪ 16‬ی ئاب‪.‬‬

‫‪37‬‬

‫چــاالکــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ناوەندی بااڵی سۆران‬ ‫پێشانگای هەمیشەی سەر دیواریان نەخشاند‬ ‫كە تێیدا دوو هونەرمەندی الو بەشداریان لەم‬ ‫پێشانگایە كردبوو‬ ‫سازدانی ماراسونێك بۆ (‪ )50‬یاریزان بە‬ ‫درێژای (‪3‬كم)‬ ‫گروپی هیوای الوان سەر بەناوەندی بااڵی‬ ‫س��ۆران بە هاوكاری وەرزش والوان��ی سۆران‬ ‫هەڵسا بە نمایشكردنی شانۆ لە ژێر ناوی (ئاو‬ ‫‪ +‬گەرانەوە بۆ سەردەمی مناڵی)‪.‬‬ ‫گروپی هیوای الوان سەر بەناوەندی بااڵی‬ ‫سۆران بە هاوكاری وەرزش و الوانی سۆران‬ ‫هەڵسا بە سازدانی دیداریكی ئەدەبی بۆ هەردوو‬ ‫(عەبەی مستەفا خۆشناو ‪ +‬هیما و بیشەی)‪.‬‬ ‫گروپی هیوای سەر بەناوەندی بااڵی سۆران‬ ‫بە هاوكاری وەرزش والوانی سۆران هەلسا بە‬ ‫كردنەوەی پێشانگایكی فوتۆ گراف‬ ‫گروپی دەنگی الو سەر بەناوەندی بااڵی‬ ‫سۆران هەڵسا بەكردنەوەی خولی هەڵپەركێ‬ ‫لە ژێر چاودێری راهێنەری پێشووی تیپی‬ ‫هەڵپەركی رۆژهەاڵت‬ ‫گروپی دەنگی الوس��ەر بەناوەندی بااڵی‬ ‫سۆران هەڵسا بە كردنەوەی خولی مۆسیقا لە‬ ‫ژێر چاودێری مامۆستای پسپورلەبواری موزیك‬ ‫گروپی دەنگی الو سەر بەناوەندی بااڵی‬ ‫س��ۆران هەڵدەستێت بە سازدانی گورانی و‬ ‫مۆسیقا بۆ ژمارێكی بەهەرەمەند لە بواری‬ ‫گورانی‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪38‬‬

‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ (‪ )24‬تیپ‬ ‫رۆژانە یاریەكان لەیاریگای چیمەنی دەستكرد‬ ‫بەرێوەدەچن‪.‬‬ ‫سازدانی كۆرێك بۆ دكتۆر(یاسین) بەرپرسی‬ ‫(ل‪.‬ن‪.‬سمیالن) لە ژێر ناوی بارودۆخی ئەمرۆ‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی خەلیفان‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ سنوری‬ ‫دۆڵ��ی بیاو بۆ (‪ )16‬تیپ رۆژان��ە یاریەكان‬ ‫لەیاریگای چیمەنی دەستكرد بەرێوەدەچن‪.‬‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ (‪ )14‬تیپ‬ ‫رۆژانە یاریەكان لە یاریگای ( ئاالنە ) بەرێوە‬ ‫دەچن‬

‫كردنەوەی خولێكی تۆپی بالە بۆ (‪)12‬‬ ‫تیپ رۆژان��ە یاریەكان لەبەردەم بارەگای (‬ ‫ل‪.‬ن‪.‬سیدەكان) بەرێوە دەچن‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی سۆران‬ ‫كردنەوەی خولێكی مۆسیقا بەسەرپەرشتی‬ ‫ماموستا شارەزا لەبوارە ( شهرام فكری )‬

‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی دیانا‬ ‫كردنەوەی خولێكی خۆشنوسی بۆ كۆمەڵێك‬ ‫كچ و كوری سنوری خوی بۆ ماوەی (‪ )1‬مانگ‬ ‫دەخایند‬ ‫ن��اوەن��دی چ��االك��ی و پێگەیاندنی دیانا‬ ‫(سنتەری دیانا) كرایەوە كە خزمەتێكی زۆر‬ ‫بەالوانی دیانا دەكات‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی چۆمان‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی بڕوانامە‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ سەرمێز بۆ بەسەر بەشداربوان دابەش كرا‪.‬‬ ‫(‪ )88‬یاریزان‬ ‫كۆتایی هێنان بەخولی ( فێربونی كۆمپیوتەر‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ تازەپێ بۆ (‪ )16‬مامۆستایانی ئاینی سنوری سۆران‬ ‫گەیشتوان‬ ‫كردنەوەی خولی دروومان بۆ ( ‪ )32‬كچی‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ (‪ )24‬تیپ سنوری ناوەندی خۆی كە بەسەر (‪ )2‬گروپ‬ ‫سنوری حاجی ئۆمەران‪.‬‬ ‫دابەشكراون ماوەی مانگێك دەخایەنی لەالیەن‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆپی پێ بۆ (‪ )30‬تیپ ماموستای پسپۆر وانەكە دەوترێتەوە‪.‬‬ ‫سنوری قەزای چۆمان‬ ‫كردنەوەی خولێكی فێربونی كۆمپیوتەر‬ ‫بۆ (‪ )16‬تازە پێگەیشتوی سنوری ناوەندی‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی قەسرێ‬ ‫چاالكی و پێگەیاندنی دیانا ماوەی مانگێك‬ ‫ك��ۆت��ای��ی ه��ێ��ن��ان ب��ە خ��ول��ی ت��ۆپ��ێ كە دەخایەن‬ ‫ناوەندەكەمان بۆ (‪ )12‬تیپی سنوری خۆی‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولێكی خولێكی فێربونی‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی وەرتێ‬ ‫ئەنجام دابو‬ ‫كۆمپیوتەر بۆ (‪)16‬كچ وكوری سنوری ناوەندی‬ ‫كۆتایی هێنان بە خولی تۆپی پێ كە‬ ‫كۆتایی هێنان بە خولی تۆپی پێ لە چاالكی و پێگەیاندنی دیانا‬ ‫كردنەوەی شەفتی دووەمی خولی خولێكی‬ ‫ناوەندەكەمان بۆ ( ‪ )14‬تیپی سنوری خۆی ناحیەی گەاڵڵە بەبەشداری (‪ )12‬تیپ‪.‬‬ ‫ئەنجامدابووە‪.‬‬ ‫فێربونی كۆمپیوتەر بۆ (‪)16‬كچ وكوری سنوری‬ ‫كردنەوەی خولێكی تۆ پێ بۆ (‪ )12‬تیپ‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی رواندز‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی دیانا‪.‬‬ ‫شەوانە یاریەكان لە یاریگای چیمەنی دەست‬ ‫كۆتایی هێنان بە خۆلی تۆپی پێ لە دۆلی‬ ‫كردنەوەی خولێكی فێربونی كۆمپیوتەر‬ ‫كرد‪.‬‬ ‫ئاكۆیان بەبەشداری (‪ )12‬تیپ‬ ‫تایبەت بە ئەندامانی گروپی چاالكی بەهاركە‬ ‫كۆتایی هێنان بە خولی تۆپی پێ لە دۆڵی (‪ )16‬كچ بەشداری دەكەن‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی سمیالن‬ ‫ئاكۆیان بەبەشداری (‪ )16‬تیپ‬ ‫لە هۆڵی سنتەری دیانان ناوەندی چاالكی‬ ‫كردنەوەی خولێكی ناوبژیوانان بۆ ( ‪ )10‬الو‬ ‫و پێگەیاندنی دیانا بڕوانامەی رێزلێنان پێ‬ ‫بۆ زیاتر شارەزای لە بواری ناوبژیوانان‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی سیدەكان‬ ‫بەخشرا‪.‬‬

‫چــاالکــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ناوەندی بااڵی كەركووك‬ ‫ن��اوەن��دی ب��ااڵم��ان و ه��ەرچ��وار ناوەندی‬ ‫چاالكییەكانی ناوشارمان لە گەڵ دەستەی‬ ‫رێكخراوەجەماوەری وپیشەیی یەكانی لقی ‪3‬‬ ‫ی (پ‪.‬د‪.‬ك) كۆمەڵێك لە رێكخراوەكانی ترو‬ ‫لەگەڵ رێژەیەكی زۆری بەرچاو پاڵپشتی و‬ ‫پشتگیری خۆمان دەربڕی بۆ هەڵوێستەكانی‬ ‫سەرۆك هەرێم (كاك مەسعود بارزانی)‬

‫كۆتایی هێنای خولێكی وەرزشی تۆپی پێ‬ ‫كە بۆ سەرجەم تیپیە وەرزشیەكانی سنوریان‬ ‫ئەنجامیان دابوو‬ ‫كۆتایی هێنانی خولێكی وەرزشی تۆپی پێ‬ ‫فوتساڵ كە بۆ (‪ )22‬تیپی وەرزشی سنوریان‬ ‫ئەنجامیان دابوو‬

‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی‬ ‫داقووق‬ ‫كردنەوەی خولێكی وەرزشی تۆپی پێ بۆ‬ ‫‪12‬تیپی وەرزشی سنووری گروپی كاكەیی‪.‬‬ ‫دابەشكردنی هاوكاری ماددی بەسەر (‪)38‬‬ ‫ئافرەتی الوی سنوورمان‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنانی خولێكی وەرزشی تۆپی پێ‬ ‫كە بۆ (‪ )22‬تیپی سنورمان ئەنجاماندابوو‬

‫ناوەندی بااڵی سەفین‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫ن��اوەن��دی چ��االك��ی وپێگەیاندنی الوان��ی‬ ‫شەقالوە‬ ‫دابەشكردنی جل وبەرگی وەرزشی بەسەر(‪)20‬‬ ‫تیپی وەرزشی سنوری‪.‬‬ ‫ئەنجامدانی كۆرێك بۆ(فتاح كەریم) كارگێری‬ ‫ناوچەی شەقالوە‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان بە خولی تۆپی پێی بچوككراوە‬ ‫كەبۆ (‪ )16‬تیپی فەرمانگە كانی شەقالوە‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی باسرمە‬ ‫ستافی ناوەندی باسرمە بەشدار و هاوكاری‬ ‫كۆرێك بوون كە سەنتەری رۆشنبیری باسرمە‬ ‫رێكیخست بۆ بۆبەرێز (دلشاد میرئاودەلی )‬ ‫نوسەر و رۆژنامەنوس لەژێرناونیشانی (كێشەی‬ ‫الوان )‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی هیران‬ ‫دانانی داتاشۆ بۆ الوانی سنوریان بۆئەوەی‬

‫بێ بەش نەبن لەبینینی یاریەكانی جامی یۆڕۆ ی‬ ‫‪ 2012‬لەبارەگای ناوەند‪.‬‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ی ج��ل وب���ەرگ���ی وەرزش����ی‬ ‫بەسەرسەرجەم تیپی وەرزشی سنوری‪.‬‬ ‫ئەنجامدانی تیروپشك بۆسەرجەم تیپی‬ ‫وەرزشیەكانی سنوری ناوەند‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی هەریر‬ ‫ئەنجامدانی سیمینارێك بۆ(مامۆستانامیق)‬ ‫بەرپرسی ناوەندلەژێرناونیشانی (خورەوشتی‬ ‫وەرزشی یاریزانان )‬ ‫بەبۆنەی هاتنی مانگی رەم��ەزان��ی پیرۆز‬ ‫ناوەندی هەریر هەڵسا بەكردنەوەی خولی تۆپی‬ ‫پێی بچوككراوە بۆ(‪ )48‬تیپی وەرزشی سنوری‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی تەق‬ ‫تەق‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولی تۆپی پێی بچوككراوە‬

‫بۆسەرجەم تیپە وەرزشیەكانی سنوری‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی هەریر‬ ‫دابەشكردنی جل وبەرگی وەرزشی بەسەر(‪)48‬‬ ‫تیپی وەرزشی سنوری‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی كۆرێ‬ ‫كردنەوەی خولی تۆپی (بــالە ) بۆسەرجەم‬ ‫تیپە وەرزشیەكانی سنوری‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی سەفین‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولی تۆپی پێی بچوككراوە‬ ‫بۆسەرجەم تیپە وەرزشیەكانی سنوری‪.‬‬ ‫ئەنجامدانی كۆرێك بۆ(مامۆستا سەالح)‬ ‫بەرپرسی رێكخراوە جەماوەریەكانی ناوچەی‬ ‫شەقالوە‪.‬‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی كۆیە‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولی تۆپی پێی بچوككراوە‬ ‫بۆسەرجەم تیپە وەرزشیەكانی سنوری‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی كەركووك ‪3‬‬ ‫كۆتایی هێنای خولێكی وەرزش��ی تۆپی‬ ‫كەركووك ‪1‬‬ ‫لەگەڵ رێكخراوی گەشەپێدانی گەنجانی پێ كە بۆ (‪ )24‬تیپی وەرزش��ی سنوریان‬ ‫ك��ەرك��وك ك��ۆب��ۆوە بەمەبەستی پەیوەندی ئەنجامیان دابوو‬ ‫بەهێزكردن و پێكەوە كاركردن‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی‬ ‫كردنەوەی خولێكی زمانی ئینگلیزی بۆ‬ ‫كۆمەڵێك الوی خوێن گەرمی سنوریان لە كەركووك ‪4‬‬ ‫كرنەوەی خولێكی وەرزشی تۆپی پێ ی بۆ‬ ‫هەردوو رەگەز‪.‬‬ ‫( ‪ ) 21‬تیپی وەرزشی سنوری ناوەندمان‪.‬‬ ‫كرنەوەی خولێكی وەرزش��ی تۆپی پێ ی‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی‬ ‫فوتساڵ بۆ ( ‪ ) 12‬تیپی تازە پێگەیشتووان‬ ‫كەركووك ‪2‬‬ ‫كۆتایی هێنانی خولێكی دوورم��ان كە بۆ سنوری ناوەندمان‪.‬‬ ‫(‪ )30‬ئافرەتی سنووریان ئە نجامیان دابوو‬

‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی دووبز‬ ‫دابەشكردنی ‪ 150‬سیم كارتی ك��ۆرەك‬ ‫تلیكۆم بەسەرالوانی سنوورمان‪.‬‬ ‫هەڵواسینی چەند الفیتەیەك لە شەقام‬ ‫شوێنە گشتییەكان بەبۆنەی هاتنی مانگی‬ ‫رەمەزانی پیرۆزەوە‪.‬‬ ‫ئەنجامدانی تیروپشك و كردنەوەی خولی‬ ‫(شەهید عەدنان) بۆتۆپی پێ كە بۆ( ‪) 44‬‬ ‫تیپی وەرزشی سنوورەكەمان ئەنجاماندا‪.‬‬ ‫كردنەوەی خولی (رەمەزانی پیرۆز) بۆتۆپی‬ ‫پێ ی فەتساڵ كە بۆ( ‪ ) 12‬تیپی وەرزشی‬ ‫تازەپگەیشتووانی سنوورەكەمان ئەنجاماندا‪.‬‬

‫‪39‬‬

‫چــاالکــی‬

‫‪Aug 2012 No 183‬‬

‫ناوەندی بااڵی مەخمور‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی‬ ‫تورەق‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولی وەرزش��ی رەمەزانی‬ ‫پیرۆز بۆتیپەكانی سنوری تورەق‬ ‫كۆتایی هێنان بەخولی وەرزش��ی تۆپی‬ ‫پیی‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی‬ ‫كانی قرژاڵە‬ ‫كردنەوەی خولی فێربوونی كارەبا بۆ‬ ‫چەندالوێكی سنوری ن��اوەن��دی چاالكی‬ ‫وپێگەیاندنی الوانی كانی قرژاڵە‬ ‫كردنەوەی خولی فێربوونی كۆمپیۆتەر بۆ‬ ‫‪ 20‬الوی سنوری كانی قرژاڵە‬ ‫كردنەوەی خولی ئینگلیزی (منهج) بۆ‬ ‫قوتابیانی دەرچ��وو بۆ پۆلی شەشەمی‬ ‫ئامادەیی‬

‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی‬ ‫قوشتەپە‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولی وەرزش��ی رەمەزانی‬ ‫پیرۆز بۆ تۆپی پێ بۆ سەرجەم تیپیەكانی‬ ‫سنوری قوشتەپە‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولی فێربوونی دوورم��ان‬ ‫بۆئافرەتانی سنورەكە لەم خولە توانرا‬ ‫(‪ )18‬ئافرەت فێری دوورمان بكەن‪.‬‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولی فێربوونی قورئانی‬ ‫پیرۆز بۆ ئ���ارەزوو مەندانی فێربوونی‬ ‫قورئانی پیرۆز‬ ‫گێرانی ك��ۆرێ��ك ب��ۆ (س��اس��ان عونی)‬ ‫ئ��ەن��دام��ی ئەنجومەنی س��ەرك��ردای��ەت��ی‬ ‫(پ‪.‬د‪.‬ك)وبەرپرسی دەستەی رێكخراوە‬ ‫جەماوەرییەكانی (پ‪.‬د‪.‬ك) بەبۆنەی ‪16‬ی‬ ‫ئاب یادی دامەزراندنی (پ‪.‬د‪.‬ك)‪.‬‬ ‫دان����ەوەی ب��ڕوان��ام��ە و دی���اری بەسەر‬ ‫ئافرەتانی دەرچ���ووی خولی فێربوونی ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی‬ ‫كندیناوە‬ ‫دوورمان‬ ‫دابەشكردنی خەاڵت بەسەر بەشداربووانی ك��ردن��ەوەی خولی وەرزش��ی تۆپی پێ‬ ‫رەمەزانی پیرۆز بۆ سەرجەم تیپەكانی‬ ‫خولی فێربوونی قورئان پیرۆز‬ ‫كۆتایی هێنا بەخولی وەرزشی رەمەزانی سنوری كەندێناوە‬ ‫پیرۆز كە بەبۆنەی رەمەزانی پیرۆزەوە كۆتایی هێنا بە خولێكی وەرزشی تۆپی‬ ‫پێ كەبەبۆنەی مانگی رەمەزانی پیرۆزەوە‬ ‫ئەنجام درابوو‬ ‫داب��ەش��ك��ردن��ی خ��ەاڵت��ی رێ��زل��ێ��ن��ان ئەنجام درابوو‬ ‫بەمەبەستی زیانر بایەخدان بە بواری‬ ‫بەسەركادیرانی پێشوی الوان‬ ‫كۆتایی هێنان بەخولی وەرزش��ی تۆپی یاریە فۆلكوریەكانی ك��وردی كردنەوەی‬ ‫خولی كالوین كرایەوە‪.‬‬ ‫پیێ یاری كۆتایی‬ ‫كردنەوەی خولی فێربوونی كۆمپیۆتەر بۆ‬

‫‪ 15‬الوی سنوری كندیناوە‬ ‫گروپی مەال قەرە هەلسا بەكردنەوەی‬ ‫خولێكی وەرزشی تۆپی بالە‬ ‫كردنەوی خولی فێربوونی كۆنكان بۆ‬ ‫ئارەزوو مەندانی فێربوونی ئەم یارییە‬ ‫ناوەندی چاالكی وپێگەیاندنی الوانی‬ ‫مخمور‬ ‫كردنەوەی خولی وەرزشی تۆپی پێ بۆ‬ ‫سەرجەم تیپەكانی سنوری مخمور‬ ‫كۆتایی هێنا بەخولی وەرزشی تۆپی پیێ‬ ‫ی‬ ‫كۆتایی هێنا بەخولی تینس (تۆپی‬ ‫سەرمێز) كەبۆ چەند یاریزانێكی سنوری‬ ‫مخمور رێكخرابوو‬ ‫بەمەبەستی بەهێزكردن و زیتر شارەزابونی‬ ‫شانۆكارانی سنوور‬ ‫ناوەندی چاالكی و پێگەیاندنی الوانی‬ ‫شەمامك‬ ‫گێرانی كۆرێكی وەرزشی بۆ رۆژنامەنووس‬ ‫و شارەزا لەبواری وەرزشی (ساالرجالل) بۆ‬ ‫وەرزشوانان و وەرزشدۆستان‬ ‫كردنەوی خولی وەرزشی تینس كەرۆژانە‬ ‫لەناو بارەگای ناوەند بەرێوەدەچێت‬ ‫ك��ردن��ەوەی خولی وەرزش��ی رەمەزانی‬ ‫پیرۆز بۆ سەرجەم تیپیەكانی سنوری خۆی‬ ‫كردنەوەی خولی فێربوونی كۆمپیۆتەر‬ ‫بۆچەند الوێكی سنوری شەمامك‬ ‫كۆتایی هێنا بەخولی وەرزشی رەمەزانی‬ ‫پیرۆز‪.‬‬

‫ناوەندی بااڵی ڕانیە‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪40‬‬

‫خولێكی تۆپی پێ فوتساڵی بۆ (‪ ) 8‬تیپی‬ ‫وەرزشی ناوشاری ڕانیە كردەوە‪.‬‬ ‫بەشداریمانكرد لەكردنەوەی كەمپینێك كەلەالیەن‬ ‫سەرجەم ڕێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی و‬ ‫دەستەی ه��اوك��اری ڕانیە ك��راب��ۆوە بۆكۆمەك و‬

‫هاوكاری كردنی كوردانی ڕۆژئاوا‪.‬‬ ‫كۆتایی هێنان بەخولێكی تۆپی پێی فوتساڵ‬ ‫لەنێوان تیپی وەرزشی ( كێوەڕەش و رزگاری )‬ ‫تیپی كێوەڕەش توانی بەئەنجامی ( ‪ )1 -2‬ببێتە‬ ‫پاڵەوانی خولەكە‪.‬‬

‫ناوەندی چاالكی الوانی خۆشناوەتی كۆتایی هێنا‬ ‫بەخولێكی كۆمپیوتەر كەماوەی (‪ ) 25‬ڕۆژی خایاند‪.‬‬ ‫ن��اوەن��دی چ��االك��ی سەنگەسەر كۆتایی هێنا‬ ‫بەخولێكی تۆپی پێی فودساڵ كەبۆ ( ‪ ) 16‬تیپی‬ ‫وەرزشی سنورەكەی كردبۆوە‪.‬‬

‫الو‪،‬‬ ‫لە فەلسەفە و تێڕامانی پارتی دیموكراتی كوردستاندا‬ ‫قۆناغی الوێتی قۆناغێكی هەستیاری‬ ‫ژیانی مرۆڤە لەم قۆناغەی تەمەندا الیەنە‬ ‫جەستەیی و فیكری و با یەلۆژیەكانی‬ ‫تاك ئامادە دەبن بۆ پێشوازی كردن لە‬ ‫بنەما جێگیرەكان و دوای ت��ەواو بونی‬ ‫ئەم قۆناغەش ڕوودان��ی گۆرانكاریەكان‬ ‫ئەستەمتر دەبن‪ ،‬ئەگەر سەیری مێژووی‬ ‫حزب و گروپە سیاسیە سەركەوتوەكانی‬ ‫دونیا بكەین و شرۆڤەیەكی زانستیانەیان‬ ‫ب���ۆ ب��ك��ەی��ن ب���ە ت��ای��ب��ەت��ی��ش ڕەوت���ە‬ ‫ئیسالمیەكان دەبینین كە بە شێوەیەك‬ ‫گرنگی و بایەخیان بە قۆناغەكانی الوێتی‬ ‫و هەرزەكاری و تەنانەت قۆناغی منداڵیش‬ ‫داوە‪ ،‬دی��ارە كە ئەگەر هەر گروپێكی‬ ‫سیاسی هێزێكی باشی لە نێو نێوەندی‬ ‫الوان��دا نەبێت ئەوا دوا ڕۆژەك��ەی ڕۆشن‬ ‫نابێت‪ ،‬لەم پێودانگەشەوە یە هەر لە‬ ‫سەرەتای دروست بونی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان لەسەر دەستی (مستەفا‬ ‫بارزانی) ‪ .‬لە هەموو ڕوێكەوە تێروانین‬ ‫و بایەخی خۆی بۆ ئەم توێژە پڕ بایەخ‬ ‫و كارایەی نێو كۆمەڵگەی كوردی دیاری‬ ‫ك���ردووە‪ ،‬ئ��ەم��ەش ب��ە شێوەیەكی خۆ‬ ‫ڕسك بۆتە هەوێنی مامەڵە كردنی پارتی‬ ‫لەگەڵ الو لە الیەك و لە الیەكی تریشەوە‬ ‫داڵ��دەدان و لە ب��اوەش گرتنی زۆرب��ەی‬ ‫زۆری ئەم توێژە لە كوردستاندا بە هەموو‬ ‫خواست و ئارەزو و داواكانیانەوە كە لە‬ ‫هەموو سات و زەم��ەن و شوێنێكدا بە‬ ‫پێ ی سروشتی پیشەییان‪،‬بۆتە ئاوێنەی‬

‫خواستەكانیان و بێشكەی بە دیهاتنی ئەم‬ ‫ئارەزوانە ‪0‬‬ ‫بۆیە بە پێویستی دەزانین ئەم گرنگی‬ ‫و بایەخە بە ه��ەردوو دی��وی م��اددی و‬ ‫مەعنەوی لێرەدا شرۆڤە بكەین‪0‬‬ ‫ل��ە دی���وی م��اددی��ی��ەوە ‪ -:‬بێگومان‬ ‫كە ب��اس لە ڕووە مادیەكەی دەكەین‬ ‫مەبەستمان ب��وون و وجودیەتی الوە‪،‬‬ ‫بارزانی نەمر دەفەرموێت (الوانی كورد‬ ‫شورەی پۆاڵینن بۆ پاراستنی كوردستان)‬ ‫ل��ەم دەس��ت��ەواژەی��ەدا دەتوانین پێگەو‬ ‫شوێنی گرنگی الوانی كوردستان هەست‬ ‫پێ بكەین و لە الیەكی تریشەوە ئەو‬ ‫ئیلتزامە ئەخالقی و نیشتمانیەی كە‬ ‫بۆی دیاری دەكرێت‪ ،‬چونكە توێژێك ئەم‬ ‫ئەركە پیرۆزەی پاراستنی وواڵتەكەی لە‬ ‫ئەستۆدابێت بێگومان پێویستیشە لە‬ ‫ئاستی ئەم بەرپرسیاریە تیە مەزنە دا بێت‬ ‫و ئەم توێژەش ئەگەر توانی ئەم ئەركە‬ ‫بخاتە ئەستۆی خۆی كە پاراستنی وو اڵت‬ ‫و پابەندی نیشتیمانیە‪ ،‬ئەركەكانی تر زۆر‬ ‫الوەكی دەبن چونكە ئەمە گرنگترین و‬ ‫پیرۆزترین ئەركی سەرشانی مرۆڤەكانە‬ ‫بە گشتی و الوان��ە بە تایبەتی‪،‬چونكە‬ ‫زۆر جار بە خشینی گیانی مرۆڤی تێدا‬ ‫پێویست دەبێت ‪0‬‬ ‫دیوی دووەم لە ڕووی مەعریفیەوە ‪-:‬‬ ‫دیسانەوە بارزانی باوك دەفەرموێت ‪(:‬با‬ ‫الوان ئازاد بن لە كارو بیركردنەوەیاندا)‬ ‫بێگومان لێرەدا بارزانی دەپرژێتە سەر‬

‫هاوار محمد‬

‫الیەنێكی تر كە ئەویش حەتمیەتی ئازاد‬ ‫بوونی هزری ئەم توێژەیە چونكە بە ئازاد‬ ‫بوون تەواوی جەستە ئازاد دەبێت و لە‬ ‫ئازادیشدا متمانە بە خۆ بوون و پشت بە‬ ‫خۆ بەستن زیاتر چەكەرە دەكەن لە پێناو‬ ‫گەیشتن بە ئامانجێكی مەزنتر ‪0‬‬ ‫لەم دوو پێودانگەوە كە بارزانی ڕێبەر‬ ‫كردویەتیە سەرچاوەی هاموشۆو تێڕوانینی‬ ‫پارتی بۆ الو سەرجەم پرسەكانی یەكاال‬ ‫ك��ردۆت��ەوە لە الی��ەك بە دی��اری كردنی‬ ‫ئەرك و مافەكانی سەر شانی لە بەرامبەر‬ ‫پرسە نەتەوەیی و نیشتمانیە بااڵكاندا‬ ‫لە الیەكی تریشەوە كە گەرەكە ئازاد‬ ‫بێت و سەرچاوەی چارەسەری سەرجەم‬ ‫كێشەكانی لە ئازادی ئەم توێژەدا دەستە‬ ‫بەر كردووە‪.‬‬

‫یادکردنەوەی رۆژی جیهانیی الوان‬