189 site

‫سەرۆک بارزانی یادی الوان پیرۆز دەکات‬

‫پێشکه‌وتن‬

‫‪189‬‬

‫‌ژماره‬ ‫شوباتی ‪2013‬‬

‫مانگنامه‌یه‌کی رۆشنبیریی ‌ه یه‌کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان ده‌ریده‌کات‬

‫پیرۆزبایی یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی‬ ‫جیهان‬

‫خوێندنەوەی رۆشنبیران‪ ،‬رێکخراوەکان و رۆژنامەنووسان بۆ یەکێتی الوان‬

‫بروسکەی پیرۆزبایی سەرۆک بارزانی‬

‫بە ناوی خوای مەزن و دڵۆڤان‬ ‫خوشک و برایانی خۆشەویست ل��ە ه��ەر دوو مەکتەبی‬ ‫سکرتاریەتی‬ ‫یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی قوتابیانی‬ ‫کوردستان‬ ‫ساڵوێکی گەرم‬ ‫ب��ە ب��ۆن��ەی س��اڵ��رۆژی دام��ەزران��دن��ی ه��ەر دوو رێکخراوە‬ ‫تێکۆشەرەکەتان ‪ ،‬خۆم بە بەختەوەر دەزانم کە پیرۆزباییەکی‬ ‫گەرمتان ئاراستە بکەم و لە رێگەی ئێوەشەوە ئەم یادە مێژووییە‬ ‫لە هەموو قوتابی و خوێندکار و الو و گەنجانی کوردستان پیرۆز‬ ‫بکەم و هیوای سەرکەوتن و سەرفرازی و پێشکەوتنتان بۆ‬ ‫بخوازم‪.‬‬ ‫هیوادارم ئەم بۆنە نەتەوەییە وێستگەیەکی تری هەر دوو‬ ‫رێکخراوەکەتان بێت بۆ بە سەرکردنەوە و یادکردنەوەی سەروەریی‬ ‫و دەستکەوتەکانتان و داڕشتنی بەرنامە و پالنی سەردەمیانە‬ ‫لە پێناو گەشەپێدانی خەباتی لە مێژینەی ئەم دوو رێکخراوە‬ ‫تێکۆشەرە‪ ،‬کە بە درێژایی دەیان ساڵی تەمەنیان ‪ ،‬رۆڵێکی دیار‬ ‫و بەرچاویان گێڕاوە لە کاروانی خەبات و تێکۆشانی گەلەکەمان‬ ‫و هەروەها لە خزمەتکردنی ئامانجە نەتەوەیی و پیشەیی و‬ ‫دیموکراتیەکانی هەر دوو توێژی الوان و قوتابیان ‪.‬‬ ‫یەکێتی قوتابیانی کوردستان و یەکێتی الوانی دیموکراتی‬

‫کوردستان دوو قوتابخانەی پێگەیاندنی دەی��ان و س��ەدان‬ ‫تێکۆشەری رێگەی سەرفرازیی کوردستان بووینە و توانیویانە‬ ‫شانازییەکی گەورە بۆ خۆیان لە مێژووی پڕ سەروەری گەلی‬ ‫کوردستاندا تۆمار بکەن ‪.‬‬ ‫ئێمە لە کاتێکدا ساڵیادی دامەزراندنی هەر دوو یەکێتیەکەتان‬ ‫دەکەینەوە‪ ،‬کوردستان بوەتە هەرێمێکی ئازاد و پێشکەوتوو و‬ ‫هەنگاوی ئومێد بەخشی دیکەش لە ڕێدایە‪ ،‬بۆیە رۆڵی ئێستا و‬ ‫داهاتووتان لە قوربانیدان و خەباتی رابردووتان کەمتر نییە و‬ ‫بایەخ و گرنگیەکی تایبەتی هەیە ‪ ،‬چاوەڕوانین گەرموگوڕتر لە‬ ‫جاران بەرگری لە قوتابیان و الوانی کوردستان بکەن لە پێناو‬ ‫وەدی هێنانی زیاتری ئامانجەکانیان و بەرز راگرتنی مێژووی‬ ‫خەباتی رزگاریخوازی گەلەکەمان و روحیەتە شۆڕشگێڕییەکەی‬ ‫بۆ ئەوی هەمیشە سەری رم و شوورەی پۆاڵیین لە بەرەی گەلدا‬ ‫بمێننەوە ‪.‬‬ ‫دووبارە ساڵی دامەزراندن لە هەر دوو یەکێتیە تێکۆشەرەکەتان‬ ‫پیرۆز دەکەم و دڵنیاشین بە هەمان ئەو روحیەتە و وەک دوو‬ ‫یادگاری بارزانیی نەمر بە چەکی زانست و هاوچەرخ لە گۆڕەپانی‬ ‫پیشەیی و دیموکراسیی رۆڵی شیاوی خۆتان دەبینن‪.‬‬ ‫هەر شاد و سەرفراز بن‬ ‫مسعود بارزانی‬ ‫‪٢٠١٣/٢/١٧‬‬

‫مانگنامه‌یه‌کی رۆشنبیرییه‌ یه‌کێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫ده‌ریده‌کات‬

‫خاوه‌ن ئیمتیاز‪:‬‬ ‫ئومێد خۆشناو‬

‫دیدێک بۆ کاری رێکخراوەیی‬ ‫پیشەیی و جەماوەری ل‪7‬‬

‫سه‌رنووسه‌ر‪:‬‬ ‫ئاڤان حه‌م ‌ه ساڵح‬

‫‪0750 446 1301‬‬ ‫‪avanpirs@yahoo. com‬‬

‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪:‬‬ ‫شاخه‌وان عومه‌ر سلێمان‬

‫‪shaxawanlawan@yahoo. com‬‬

‫بەڕێوەبەری نووسین‪:‬‬ ‫محەمەد عومەر‬ ‫هاوکاران‪:‬‬ ‫نەوزاد فوئاد‬ ‫عومەر عەزیز‬ ‫تریفە بڵباس‬ ‫فۆتۆگرافەر‪:‬‬ ‫جیهانگیر گەردی ‪ -‬کارزان خۆشناو‬ ‫نه‌خشه‌ساز‪:‬‬ ‫فوئاد یوسفی‬ ‫ماڵپه‌ڕ‪:‬‬

‫‪www. lawanikurdistan. org‬‬ ‫ناونیشان‪ :‬هەولێر‪ -‬بارەگای مه‌کته‌بی‬ ‫سکرتارییه‌تی یەكێتی الوانی دیموكراتی‬ ‫كوردستان–پشت ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬

‫ساسان عەونی‪ :‬ئازادی لە رێکخراوەکان بابەتێکە دەکرێت‬ ‫راوەستانی زۆرتری لە بارەوە بکرێت ل‪23‬‬

‫کۆنفرانس و‬ ‫کۆنگرە ناوخۆیی و‬ ‫نێودەوڵەتییەکان‬ ‫کە یەکێتی‬ ‫الوان تێیاندا‬ ‫بەشداربووە یا‬ ‫رێکیخستوون‬

‫ل‪43‬‬

‫پــیــرۆزبایــی‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫الوانی کورد شورەی پۆاڵینن بۆ پاراستنی کوردستان (بارزانی نەمر)‬

‫مەکتەبی سیاسی پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫یادی دامەزراندنی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان پیرۆز دەکات‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪2‬‬

‫هەڤااڵن سکرتێر و ئەندامانی مەکتەبی‬ ‫سکرتارییەت و گشت ئەندامان و الیەنگرانی‬ ‫یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫بەبۆنەی شەستەمین ساڵڕۆژی دامەزراندنی‬ ‫یەکێتییە تێکۆشەرەکەتانەوە پیرۆزبایی‬ ‫گەرمتان لێ دەکەین و لەرێی ئێوەشەوە‬ ‫ئەم یادە شکۆدارە لە هەموو الوانی‬ ‫کوردستان پیرۆز دەکەین و هیوای‬ ‫سەرکەوتن و پێشکەوتنتان بۆ‬ ‫دەخوازین‪.‬‬ ‫ساڵیادی دامەزراندنی‬ ‫ی��ەک��ێ��ت��ی��ی��ەک��ەت��ان‬ ‫وێستگەیەکی دیکەیە‬ ‫ل���ە م����ێ����ژووی پڕ‬ ‫س�����ەروەری الوان���ی‬ ‫ک����وردس����ت����ان ل��ە‬ ‫گۆڕەپانی خەباتی‬ ‫م��ەدەن��ی لەپێناوی‬ ‫بەدیهێنانی ئ���اوات‬ ‫و ئ��ام��ان��ج��ەک��ان��ی��ان‪.‬‬ ‫چ��اوەڕوان��ی ئ��ەوەت��ان لێ‬ ‫دەکرێ کە بەپێی بەرنامە و‬ ‫جیهانبینییەکی نوێگەرانە درێژە‬ ‫بە خەباتتان بدەن و ئەو مەودا گرنگە‬ ‫لە نێوانی حکومەت و الوانی کوردستاندا پڕ‬ ‫بکەنەوە‪ ،‬کە بە هەق شایسەتەی ئامادەبوونی‬ ‫تێکۆشەرانەی ئێوەیە‪.‬‬ ‫الوان���ی ک��وردس��ت��ان ب��زوێ��ن��ەری جومگە‬ ‫سەرەکییەکانی کۆمەڵگان و بە توانای بیر‬ ‫و بازووی ئەوان داهاتووی کوردستان بنیات‬ ‫دەنرێ و شورای پۆاڵینی پاراستنی کوردستان‬ ‫و دەستکەوتەکانن‪ ،‬بۆیە خەباتکردنی بەردەوام‬ ‫لەپێناوی بەدیهێنانی ئاوات و ئامانجەکانیان‬ ‫ئەرکێکی بێ چەندووچونی رێکخراوەکەتانە‪.‬‬ ‫گەشەپێدانی ئینتیمای نیشتمانی لەناو توێژی‬

‫الوان و باڵوکردنەوەی کولتووری دیموکراسی و‬ ‫گیانی لێبووردەیی و پێکەوەژیانی ئاشتییانە‬ ‫و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و توندوتیژی‬ ‫و دەمارگیری‪ ،‬بایەخدان بە دروستکردنی‬

‫الو و پەرەپێدانی‬ ‫کەسایەتی ئەرێنی‬ ‫توانای جەستەیی و فیکری و لێهاتووییان‬ ‫لە مەیدانی کار و زانستخوازی و شیاندنیان‬ ‫بۆ وەرگرتنی پۆستەکانی سەرکردایەتیکردن‬ ‫لە دامەزراوەکان و لە پرۆسەی بەڕێوەبردنی‬ ‫واڵت��دا‪ ،‬کارکردن بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی‬ ‫گوزەرانی الوان و دابینکردنی پێویستییەکانی‬ ‫ژیانیان و کەمکردنەوی رێ��ژەی بێکاری و‬ ‫نەخوێندەواری لەناویاندا و هوشیارکردنەوەیان‬

‫لە مەترسییەکانی م���اددە هۆشبەرەکان‪،‬‬ ‫هەروەها بایەخدان بە الوانی کوردستانی لە‬ ‫تاراوگە و رەخساندنی هەلومەرجە لەبارەکان بۆ‬ ‫گەڕانەوەیان و چەندینی دیکەیش ئەرکگەلێکن‬ ‫لە ئەستۆی رێکخراوە تێکۆشەرەکەتانە وەکوو‬ ‫بابەتی خەبات‪ ،‬هاوکات ئەرکگەلێکن لە‬ ‫ئەستۆی حکومەتی هەرێمی کوردستان‬ ‫کە کار بکات بۆ بەدیهێنانیان وەکوو‬ ‫بنەمایەک ب��ۆ گەشەپێدانی‬ ‫کۆمەڵگاکەمان‪.‬‬ ‫دووب�����ارە پیرۆزبایی‬ ‫گەرم لە ئێوە و لە رێی‬ ‫ئێوەشەوە لە هەموو‬ ‫الوان�����ی ک��وردس��ت��ان‬ ‫دەکەین بەبۆنەی ئەم‬ ‫ی��ادە پرشنگدارە لە‬ ‫مێژووی گەلەکەماندا‪.‬‬ ‫ی���ادی ه��ەم��وو ئەو‬ ‫الوان��ەی کوردستان‪ ،‬لە‬ ‫هەموو نەتەوە و چین و‬ ‫توێژەکانی کۆمەڵگاکەمان‬ ‫ب����ەرز و ب��ەڕێ��ز رادەگ���ری���ن‬ ‫ک��ە ل��ە گۆڕپانەکانی خ��ەب��ات و‬ ‫رووب��ەڕووب��وون��ەوەی دیکتاتۆریدا و‬ ‫لەپێناوی ئ��ازادی و دیموکراسی و ژیانی‬ ‫سەرفرازیدا گیانی خۆیان بەختکردو چوونە‬ ‫ریزی شەهیدانی سەربەرز و هەمیشە نەمرەوە‪.‬‬ ‫دەستی هەموو ئەو الوانەیش دەگوشین کە‬ ‫ئەمڕۆ لە خەباتی بنیاتنانی کوردستانەکەماندا‬ ‫بە بیر و بازوو کار دەکەن و تێدەکۆشن‪.‬‬ ‫سەربەرز و سەرفراز بن‬ ‫مەکتەبی سیاسی‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫‪١٨‬ی شوباتی ‪٢٠١٣‬‬

‫(ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک) قوتابخانەی پێگەیاندنی نیشتیمان پەروەرانە (سەرۆک بارزانی)‬

‫پــیــرۆزبایــی‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫پیرۆزبایی سەرۆکایەتیی پەرلەمانی کوردستان‬

‫دکتۆر حسن محمد سوورە‬ ‫جێگری سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان‬ ‫‪٢٠١٣/٢/١٧‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫بەناوی خوای گەورە و میهرەبان‬ ‫لەبیرەوەری شەستەمین ساڵەی دامەزراندنی‬ ‫هەردوو رێکخراوی‪ ،‬یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان و یەکێتی قوتابیانی کوردستاندا‪،‬‬ ‫گەرمترین ساڵوو پیرۆزبایی خۆمان ئاراستەی‬ ‫سکرتێر و ئەندامانی مەکتەبی سکرتاریەت و‬ ‫ت��ەواوی کادیر و ئەندام و الیەنگرانی هەردوو‬ ‫رێکخراوی دیاری تێکۆشەر و کۆڵنەدەری هەرێمی‬ ‫کوردستان دەکەین‪.‬‬ ‫پێویستە لەم ی��ادەدا ئەوە بخەینە روو کە‬ ‫دامەزراندنی ئەو دوو رێکخراوە بە حیکمەتی‬ ‫مستەفا ب��ارزان��ی نەمر لەپێناو بنیاتنان و‬ ‫پەرەپێدانی کاری رێکخراوەیی و گرنگی دان‬ ‫بەخەباتی رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی‬ ‫هاتەکایە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی هۆشیاری لەکۆمەڵدا‬ ‫بگاتە ئاستی داواو داخوازیەکان و داکۆکیکردن‬ ‫لەمافەکانی تاک‪.‬‬ ‫ئەمەش وەک پرۆژەیەکی نەتەوەیی بریتیە‬ ‫لەبنیادنانی مرۆڤی کورد لە هەموو بوارەکان دا‬ ‫لەبەرئەوەی هەر تەنها بە تێکۆشانی رۆڵەکانی‬ ‫خ��ۆی‪ ،‬کوردستان سەردەکەوێت و ئایندەی‬ ‫گەشتر و رووناکتر دەبێت‪.‬‬

‫پ��رۆژەی نەتەوەیی سەرکەوتوو لەمێشکی‬ ‫الوان و تواناکانیان دایە بۆ بەرەنگاربونەوەی‬ ‫ئەو تەحەدیی و ئاستەنگانەی دێنە پێش و‬ ‫ئومێدیش هەر لەگیانی ئ��ەوان دای��ە‪ ،‬چونکە‬ ‫الوان شوورەی پۆاڵیین و قوتابیانیش سەرەڕم‬ ‫و گەرەنتی سەرکەوتن و سەقامگیری کوردستانن‬ ‫دەتوانن بڕیاری پێویست وەربگرن لەسەر هەموو‬ ‫ئاستەکان‪ ،‬لەبەرئەوەی هوشیار و هێزێکی لەبن‬ ‫نەهاتووی کاریگەرن و بەرپرسن لەئاراستەکردنی‬ ‫کۆمەڵگە بەرەو بنیادنان و ئاوەدانی‪.‬‬ ‫خەڵکی کوردستان بە ئومێدەوە لە توانا و‬ ‫لێهاتووی نەوەکانی دەڕوانێ و دامەزراوەکانی‬ ‫ه��ەرێ��م‪ ،‬ب��ە پ��ەرل��ەم��ان��ی کوردستانیشەوە‬ ‫دابینکردنی پێداویستیە گرنگەکانی ئەم قۆناغەی‬ ‫بە هەند وەرگرتوە‪.‬‬ ‫لەکاتێکدا پەرلەمانی کوردستان دەستخۆشیی‬ ‫دەکات لەتێکۆشانی نیشتمانی و نەتەوەیی هەموو‬ ‫ئەو رەوت و هێزانەی الوان و قوتابیانی سەر بە‬ ‫پارت و ئایدیۆلۆجیای سیاسی جیاواز‪ ،‬دەخوازین‬ ‫کە هەوڵەکانتان رێک بخەن بۆ یەکخستنی گوتار‬ ‫و خەباتی بەردەوامتان لە هاوپەیمانێتیەکی‬ ‫بەهێز‪.‬‬

‫یەکخستنی گوتاری سیاسی بە ئاراستەی‬ ‫بەرژەوەندی بااڵی گەل و نەتەوە‪ ،‬ئەو کاتە‬ ‫دێتەدی کە سەرجەم کێشە و ناکۆکیەکان‬ ‫وەال بنرێن بۆ گرتنەبەری ئەو گوتارەی کە‬ ‫یەکبوونی نەتەوەیی و هاوپەیمانی کۆمەاڵیەتی‬ ‫بەهێز دەکات‪،‬‬ ‫پەرلەمانی کوردستان لەسۆنگەی ب��ڕوای‬ ‫ت��ەواوی بەمافە پیشەیی و دیموکراسیەکانی‬ ‫خەباتی رێکخراوەیی بەگشتی و الوان و قوتابیان‬ ‫بەتایبەتی‪ ،‬لەدانیشتنی رۆژی ‪ ١٩٩٩/٩/١٩‬ی‬ ‫خۆی دا بڕیاری ژمارە (‪ )١٠‬ی پەسەند کرد کە‬ ‫رۆژی ‪ ١٨‬ی شوباتی هەموو ساڵێکی بە رۆژی‬ ‫قوتابیان و الوان ناوزەد کرد‪.‬‬ ‫س�ڵاو لەگیانی پاکی شەهیدانی یەکێتی‬ ‫قوتابیانی کوردستان و یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان و گشت شەهیدە سەربەرزەکانمان‪.‬‬ ‫دووبارە پیرۆزبایتان لێ دەکەین و هەمیشە‬ ‫سەرکەوتوو سەرفراز بن‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪3‬‬

‫پــیــرۆزبایــی‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫الوانی کوردستان زۆریان بەخشیوە و کەمیان بەرکەوتووە (نێچیرڤان بارزانی)‬

‫بروسکەی پیرۆزبایی یەکێتی الوانی دیموکراتی جیهان‬

‫بۆ یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫و س��ەرج��ەم الوان����ی ه��ەرێ��م��ی عیراقی‬ ‫فیدراڵ‪/‬ئازیز‬ ‫بابەت‪/‬پیرۆزبایی‬ ‫ب��ەب��ۆن��ەی ‪١٨‬ی ش��وب��ات (‪ )٦٠‬مین‬ ‫س��اڵ��ەی دام��ەزران��دن��ی یەکێتی الوان��ی‬ ‫دیموکراتی کوردستان‪ ،‬پیرۆزبایی خۆمان‬ ‫لەسەرجەم الوانی هەرێمی کوردستان و‬ ‫ئەندامان و دڵسۆزانی یەکێتی یەکەتان‬ ‫دەکەین‪ ،‬الوان��ی کوردستان دەب��ێ رۆڵی‬ ‫ئ��ەو رێکخراوە لە بیرنەکەن کاتێک بۆ‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪4‬‬

‫بەدەستهێنانی ئازادی و دیموکراتی الوانی‬ ‫کوردستان دژی دکتاتۆریەت روی��ان لە‬ ‫شاخەکانی کوردستانکرد بوو و هەمیشە‬ ‫ئامادەیی خۆبەختکردن ب��وون‪ ،‬دیسان‬ ‫ئەمڕۆ ئەرکیان گەیاندنی هەمان پەیامە‬ ‫لەناو رێکخراوەکانی دنیا و رۆڵی دیاری‬ ‫خ��ۆی��ان بینیوە‪ ،‬ل��ە تشرینی یەکەمی‬ ‫‪ ٢٠١٢‬بەکۆی دەنگ رێکخراوەکەتان‪ ،‬بوو‬ ‫بە ئەندامی هەمیشەیی لە ناو (یەکێتی‬ ‫الوان��ی دیموکراتی جیهان)‪ ،‬کە ئەمە بە‬ ‫دەسکەوتێکی مەزن دەژمێردرێـت لە نێو‬ ‫رێکخراوە دیموکراتیەکانی الواندا‪ ،‬هیوای‬

‫بەردەوامی و سەرکەوتنتان بۆ دەخوازین‬ ‫و خوازیارین ه��ەردەم جێگای متمانەی‬ ‫الوان��ی کوردستان ب��ن‪ ،‬ه��ەروەک ئێستا‬ ‫جێگای متمانەن لە نێو (یەکێتی الوانی‬ ‫دیموکراتی جیهاندا)‪ ،‬دووبارە پیرۆزبایی لە‬ ‫سەرجەم الوانی هەرێمی کوردستانی عێراق‬ ‫و ئەندامانتان دەکەین‪.‬‬ ‫لەگەڵ رێزماندا‪...‬‬ ‫یەکێتی الوانی دیموکراتی جیهان‬ ‫بەشی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫‪١٨‬شوباتی ‪٢٠١٣‬‬

‫ساڵو لە گیانی پاکی شەهیدانی یەکی شوبات‬

‫بـیــرەوەری‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫بەیاننامەی ‪18‬ی شوبات‬ ‫ێ ‪ ٦٠‬ساڵەی بزاڤی الوانی کوردستان‬ ‫پیرۆزب ‌‬

‫پیرۆزبێت ‪18‬ی ش��وب��ات رۆژی الوان��ی‬ ‫كوردستان‬ ‫یەكێتی الوانی دیموكراتی كوردستان‬ ‫مەکتەبی سکرتاریەت‪ ‬‬ ‫‪١٨‬ی شوبات ‪٢٠١٣‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫الوانی ژیان دۆست‪..‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەش��دا كە ژی��ان و گ��وزەران��ی‬ ‫خ��ەڵ��ك ب��ەگ��ش��ت��ی ب��ە ئ��ەرێ��ن��ی گ��ۆڕان��ی‬ ‫بەسەرداهاتووە‪،‬بەاڵم بەداخەوە هێشتا الوان‬ ‫بە دەستی چەندین كێشەی وەك‪ ،‬بێكاری‬ ‫و نەبوونی یەكەی نیشتەجێبوون وکێشەی‬ ‫کۆمەاڵیەتی و رۆشننەبوونی داورۆژێكی روناك‬ ‫بۆ خۆیان دەناڵێنن‪ ،‬ئێستاش كە كوردستان‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫الوانی شورە پۆاڵین‬ ‫‪ 60‬ساڵ لەمەوبەر یەكێتی الوانی دیموكراتی‬ ‫كوردستان وەك زەرورەتێكی واقعی ئەو رۆژگارە‬ ‫دامەزرا‪ ،‬ئەو سەردەمە واتا ساڵی ‪1953‬گەرچی‬ ‫بە پێوانەی هەلومەرجی سیاسی و بارودۆخی‬ ‫كۆمەاڵیەتی زۆر زووب���وو بۆ سەرهەڵدانی‬ ‫رێكخراوێكی ل��ەو ج��ۆرە‪ ،‬ب��ەاڵم وشیاری و‬ ‫ئاگایی سیمبولی نەتەوەيی (بارزانی نەمر)‬ ‫و پارتی دیموكراتی كوردستان و هەستكردن‬ ‫بە پێویستی بوونی رێكخراوێكی الوان��ەی‬ ‫جەماوەریی‪ ،‬وایكرد‬ ‫ئ��ەو ب��ڕی��ارەب��دات‬ ‫و ب���ەه���ۆی���ەوە‬ ‫وەرچ��ەرخ��ان��ێ��ك��ی‬ ‫نو ‌ێ لە ژیانی خەباتی‬ ‫مەدەنی و رێكخراوەیی‬ ‫بێنێتەكایەوە‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەخۆشحاڵیەوە یەكێتی‬ ‫الوان����ی دی��م��وک��رات��ی‬ ‫ک��وردس��ت��ان ش��ان��ازی‬ ‫ب���ەو م���ێ���ژووە دێ��رن‬ ‫و پ��ڕ ل��ە س��ەر وەری��ە‬ ‫دەكات و تۆماربوونیشی‬ ‫دەبەستێتەوە بە هەوڵ و‬ ‫تەقەالی وشیارانەی سەرجەم‬ ‫الوانی كوردستان‪.‬‬ ‫الوانی ئازیز‪ ‬‬ ‫ئەمڕۆش كە یەکێتیەکەمان لە زەمەن و‬ ‫قۆناغ و وێستگەیەكی نو ‌ێ و پڕ لە پێشكەوتن‬ ‫و تەكنەلۆژیا خ��ۆی دەبینێتەوە‪ ،‬هاوكات‬ ‫خواست و خۆزگە و خەونەكانی الوانیش‬ ‫گۆڕانیان بەسەردا هاتوە و بەڵكو زیاتریش‬ ‫بوونە‪ ،‬هەوڵمانداوە لەگەڵ گۆڕانە خێراكان‬ ‫نەهج و بەرنامەی كاری رێكخراوەییمان بگۆڕین‪،‬‬ ‫بەردەوامیش بووینە لە پێناو گەیاندنی دەنگ‬ ‫و داوای الوان بە ناوەندەكانی بڕیار‪ ،‬بەاڵم‬ ‫پێشمان وابووە مەرجی سەركەتویی كارەكانمان‬

‫پەیوەستە بە یەكدەنگی و هەڵوێست کۆکی‬ ‫رێكخراوەكانی الوان‪ ،‬راگەیاندنی ب��ۆردی‬ ‫شەراكەتی رێكخراوەكان و لیژنەی هەماهەنگی‬ ‫نێوان ڕێکخراوەکان دوو هەوڵی دیكەن بە‬ ‫ئامانجی خۆرێكخستنەوە و یەكبوونی بیرورا‬ ‫جیاوازەكان‪،‬بەتایبەت بۆ پرسە نەتەوەیی و‬ ‫نیشتیمانیەکان و پرسی الوانی خۆشەویستی‬ ‫واڵت‪..‬‬

‫و ناوچەكە بە رەوشێكی سیاسی تایبەتدا‬ ‫تێدەپەڕ ‌ێ و ئەگەری گۆڕانكاری هاوكێشە‬ ‫سیاسیەكان هەیە‪ ،‬بەپێویستی دەزانین لە پێناو‬ ‫سەرخستنی ئەزموونی دیموكراتی كوردستان و‬ ‫پاڵپشتی لە داوا رەوا نەتەوەییەكانمان دووپاتی‬ ‫ئامادەبوونی خۆمان بكەینەوە بۆ بەرگریكردن‬ ‫لە خ��اك و نیشتیمان‪ ،‬هاوكات پشتیوانی‬ ‫خۆشمان بۆ داوا رەواكانی الوانی كوردستانی‬ ‫گەورە دەردەبڕین كە بەداخەوە لە رەوشێكی‬ ‫سیاسی ئاڵۆز دان‪.‬‬ ‫ل��ە كۆتاییدا جارێكی دیكە‬ ‫رایدەگەێنین لە پێناو داواو‬ ‫و داخوازی یەكانی الوان‪،‬‬ ‫بەردەوام دەبین لەخەبات‬ ‫و خۆمان بە بەشێكی‬ ‫گ��رن��گ ل��ە ئ��ێ��ش و‬ ‫ئازار و گرفتەكانیان‬ ‫دەزانین‪ ،‬دڵنیاشیان‬ ‫دەكەینەوە هەرگیز‬ ‫لەو بەرپرسیاریەتیە‬ ‫خۆمان نادزیینەوە و‬ ‫كەمتەرخەمیش نابین‬ ‫لە ج ‌ێ بەجێكردنی‬ ‫ئەركەكانمان‪ ،‬هەر لەو‬ ‫ی��ادە م��ەزن��ەدا حورمەت‬ ‫و وەف��ای هەمیشەییمان لە‬ ‫بەرانبەر خوێنی ئاڵی شەهیدانی‬ ‫بزاڤی الوان و تێکڕای شەهیدانی ڕێگای‬ ‫ئازادی و شەهيدى رۆژى ‪18‬ى شوبات فرەنسۆ‬ ‫هەريرى و سەرکاروانی شەهیدان بارزانی نەمرو‬ ‫کاک ئیدریسی هەمیشە لەیاد دەر دەبڕین‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫بـیــرەوەری‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ساڵو لە گیانی پاکی باوکی روحیمان بارزانی نەمر و کاکە ئیدریسی جوانە مەرگ‬

‫دروشمەکانی ‪18‬ی شوبات‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪6‬‬

‫لە یادی ‪١٨‬ی شوبات‬ ‫الوانی کورد شورەی پۆاڵینن بۆ پاراستنی‬‫کوردستان (بارزانی نەمر)‬ ‫(ی‪,‬ل‪،‬د‪،‬ک) قوتابخانەی پێگەیاندنی‬‫نیشتیمان پەروەرانە (سەرۆک بارزانی)‬ ‫الوان��ی کوردستان زۆری��ان بەخشیوە و‬‫کەمیان بەرکەوتووە (نێچیرڤان بارزانی)‬ ‫لێکنزیکبوونەوە و هەماهەنگی زیاتری‬‫الیەنە سیاسیەکانی کورد‪ ،‬بە زامنی یەکڕیزی‬ ‫و یەک باوەڕی نەتەوەییمان دەزانین‪.‬‬ ‫دام���ەزران���دن���ی ب�����ۆردی ش��ەراک��ەت��ی‬‫رێکخراوەکانی الوان و لیژنەی هەماهەنگی‬ ‫رێکخراوەکان چەتری کۆکردنەوەی دەنگ و‬ ‫رەنگە جیاوازەکانی الوانە‬ ‫گەڕاندەوەی دەسەاڵتی ناوەند بۆ سەردەمی‬‫دیکتاتۆری و ت��اک��ڕەوی رەتدەکەینەوە و‬ ‫پاڵپشتی ت��ەواوی هەڵوێستەکانی سەرۆک‬ ‫بارزانی دەکەین‬ ‫یەک هەڵوێستی و یەک ریزی کوردانی‬‫رۆژئاوا هەوێنی بەدیهاتنی ئازادی رۆژئاوای‬ ‫کوردستانە‬ ‫پاڵپشتی و پشتیوانی یەکریزی خەڵکی‬‫کوردستانین بۆ بەرپەرچدانەوەی هەڵوێستە‬ ‫دوژمنکاریەکانی نوری مالیکی‬ ‫بە ئامانجگرتنی خەڵکی سڤیل بەگشتی‬‫و بارەگاکانی الوان بە تایبەتی لەالیەن‬ ‫تیرۆرستانەوە هەوڵێکی دیکە نەزۆکانەیە بۆ‬ ‫پەکخستنی ئیرادەی پۆاڵینمان‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنی یەکێتی الوان بە ئەندامی‬‫ک��ارای یەکێتی الوان��ی دیموکراتی جیهان‬ ‫دەسکەوتێکی مێژووییەو مافی هەموو الوێکە‬ ‫شانازی پێوەبکات‬ ‫هەڵبژاردنی نوێنەرایەتی الوان بە راوێژکاری‬‫ئەنجوومەنی سەرکردایەتی یەکێتی الوانی‬ ‫دیموکراتی جیهان پێشکەوتنێکی دیکەی دۆزی‬ ‫الوانی کوردستانە لە نێوەندە جیهانییەکان‬

‫بەستنی کۆنگرەی ن��ەت��ەوەی��ی الوان��ی‬‫کوردستانی گەورە لە هەولێر‪ ،‬بەرز دەنرخێنین‬ ‫و بە خشینەوەی گوڕوتینێکی دیکەیە بە‬ ‫ئینتیمای نەتەوەییانەی الوان‬ ‫پاڵپشت و پشتیوانی هەموو هەوڵی گەنجە‬‫ئازادیخوازەکانی کوردستانی رۆژئاوا دەکەین و‬ ‫هەڵوێستی دڕندانەی رژێمی سوریا مەحکوم‬ ‫دەکەین‬ ‫پ��ش��ت��ی��وان��ی ل��ە خ��ەب��ات��ی م��ەدەن��ی و‬‫دیموکراتیانەی کوردانی باکوری کوردستان‬ ‫دەکەن‪.‬‬ ‫ ساڵو لە گیانی پاکی شەهیدانی یەکی‬‫شوبات و شەهیدی سەرکردە فرەنسۆ هەریری‬ ‫و سەرجەم شەهیدانی کورد و کوردستان‬ ‫دامەزراندنی فیدراسیۆنی الوان بە هەنگاوی‬‫یەکەم دەزانین بۆ کۆکردنەوەی توانا پەرت و‬ ‫باڵوەکانی الوان‬ ‫ئارامی و ئاسایش و هێمنی کوردستان‬‫دەسکەوتێکی گرنگەو بەشداری کاراش دەبین‬ ‫لە پاراستنی‬ ‫داواک��اری��ن سندوقی پشتیوانی الوان‬‫پاڵپشتی فراوانتر بکرێ و هەموو الیەک لە‬ ‫سەرکەوتنی بەشداربین‬ ‫ئازادی زیاتری الوان لە تابۆ و بەربەستە‬‫کۆمەاڵیەتیە تەقلیدیەکان مەرجی پێشکەوتنی‬ ‫کۆمەڵگایە‬ ‫پێشنیار دەکەین حکوومەت لە رێگای‬‫ک��ردن��ەوەی کارگە و کۆمپانیا و پ��رۆژەی‬ ‫بەرهەمهێن هێزی کاری الوان بەکاربخات‬ ‫گ��وێ��گ��رت��ن و ب���ەدواداچ���ون���ی کێشەو‬‫خواستەکانی الوان بە ئەرکی سەرشانی خۆمان‬ ‫دەزانین‬ ‫تووشبوون و ئیدمان بوونی الوان بە‬‫مادە هۆشبەرەکان کارەساتێکی گەورەیە‬ ‫و پاڵپشتی هەر هەوڵێکی چاککارین بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە‬

‫پشتیوانی خەباتی مەدەنی و ئاشتیانەی‬‫الوانین و دژی تووند وتیژی و کاری تێکدەرانەین‬ ‫فرەیی و فراوانی کاری رێکخراوەیی بە‬‫دی��اردەی��ەک��ی ئەرێنی دەزان��ی��ن و ئامادەی‬ ‫هەماهەنگی و هاوکارین لەو بوارەدا‬ ‫پەرلەمان و حکوومەتی هەرێمی کوردستان‬‫دەسکەوتی نەتەوەیی گەورەن و پارێزگاری‬ ‫کردن لێیان کاری هەموومانە‬ ‫دەنگی خۆمان دەخەینە پاڵ دەنگی الوانی‬‫زوڵملێکراوی کوردستانی گەورە‬ ‫داواکارین بە دەرفەت پێدان و رەخساندنی‬‫هەلی گونجاو بۆ الوان‪ ،‬لە پێناو گەشتی زانستی‬ ‫دەرەوەو و وشیاری فکری و کۆمەاڵیەتی‬ ‫داواکارین حکوومەت بە دابینکردنی هەلی‬‫کار و یەکەی نیشتەجێبوون پشتیوانی لە‬ ‫الوانی گەڕاوەی هەندەران بکات‬ ‫بڕیاری بەزۆر گەڕاندەوەی الوانی تاراوگە‬‫بۆ کوردستان بە ناڕەوا دەزانین و پشگیری لە‬ ‫خواست و داواکاریەکانیان دەکەین‬ ‫داب��ی��ن��ک��ردن��ی گ��ران��ت��ی ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی و‬‫تەندروستی بە مافی سەرەکی الوان دەزانین‬ ‫بەشداریکردنی زیاتری الوان لە ناوەندەکانی‬‫بڕیار و پرس و ڕا پێکردنیان مافی الوانە و‬ ‫پێویستە حیزب و حکوومەت لە بەرچاوی بگرن‬ ‫دام��ەزران��دن��ی دەزگ���او کۆمپانیاکانی‬‫دەرهێنانی نەوت دەسکەوتی نەتەوەیین و‬ ‫ئاسۆی دوارۆژێکی روناکن بۆ گەلەکەمان‬ ‫پاڵپشتی لە الوانی خاوەن پێداویستی یە‬‫تایبەتەکان دەکەین و داوامان وایە حکوومەت‬ ‫ئاوڕی زیاتریان لێبداتەوە‬ ‫س�ڵاو لە گیانی پاکی باوکی روحیمان‬‫بارزانی نەمر و کاکە ئیدریسی جوانە مەرگ‬ ‫س�ڵاو لە گیانی پاکی شەهیدانی یەکی‬‫شوبات‬ ‫ساڵو لە روحی زیندووی شەهیدانی کورد‬‫و کوردستان‬

‫لێکنزیکبوونەوە و هەماهەنگی زیاتری الیەنە سیاسیەکانی کورد‪،‬‬ ‫بە زامنی یەکڕیزی و یەک باوەڕی نەتەوەییمان دەزانین‪.‬‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫دیدێک بۆ کاری رێکخراوەیی پیشەیی و جەماوەری‬

‫ئەو رێکخراوە پیشەیی و‬ ‫جەماوەرییانەی کە سەر‬ ‫بە حزبێکی سیاسین و‬ ‫هەریەکەیان هەڵگری‬ ‫ناوی چین و توێژێکی‬ ‫کۆمەڵگەیە‪ ،‬زیاتر‬ ‫لەوەی کە سەرقاڵی‬ ‫کاری پیشەیی خۆیان‬ ‫بن‪ ،‬سەرقاڵی ئەوەن‬ ‫کە چۆن السایی حزب‬ ‫بکەنەوە‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫نەریمان تاڵیب‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان یەکێکە‬ ‫لە ئۆرگانە حزبییەکانی پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردستان‪ ،‬کە لە ‪١٨‬ی شوباتی ‪ ١٩٥٣‬ەوە‬ ‫لە پاش کۆنگرەی سێیەمی پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردستانەوە هاتۆتە دامەزراندن‪ ،‬کەواتە لە‬ ‫سەرەتاوە وا دێتـەپێش چاو کە لە دەرەوەی‬ ‫خوێندنەوە ب��ۆ حزبی سیاسیی‪ ،‬ناکرێت‬ ‫خوێندنەوەی دیکەی بۆ بکرێت‪ ،‬وات��ە ئەم‬ ‫رێکخراوە هەر دەبێت وەک ئۆرگانێکی حزبی‬ ‫خوێندنەوەی بۆ بکرێت‪.‬‬ ‫سەرەتا چیدی ناکرێت لە هەڵسەنگاندنی‬ ‫رێکخراوێکی وادا م��ێ��ژووی دروستبوونی‬ ‫رێکخراوەکە بکەینە پێوەر‪ ،‬واتە باشی و خراپی‬ ‫و هۆکارەکانی بەردەوام بوونی رێکخراوەکە بە‬ ‫ژمارەی سااڵنی تەمەنی رێکخراوەکە بپێوین‪،‬‬ ‫هەربۆیە هەوڵ دەدەم لە گۆشەنیگای ئەمڕۆە‬ ‫تەماشای یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫بکەین کە زیاتر ئایندە دۆستانە بێت‪ ،‬نەک‬ ‫رابردوو‪.‬‬ ‫دەبێت بپرسین ئەگەر بۆ شوباتی ‪١٩٥٣‬و‬ ‫سااڵنی دواتری خەباتی بزاوتی رزگاریخوازی‬ ‫کوردستان‪ ،‬دامەزراندنی ئۆرگانێک بۆ الوان‪،‬‬ ‫کارێکی پێویست و داهێنەرانە بووبێت و‬ ‫بەشێک لە پێداویستی شۆڕشی کوردستان و‬ ‫خەباتی کۆمەڵگە بووبێت‪ ،‬ئێستا چی؟ ئەگەر‬ ‫ئەو کات و دەی��ان ساڵی دیکەی دواتریش‬ ‫رێکخراوێکی وا پێویستییەکی گرنگی خەبات‬ ‫و تێکۆشان بووبێت‪ ،‬ئایا ئەمڕۆ ئەو بایەخ و‬ ‫پێویستییە وەکو جاران ماوە؟‬ ‫ئەمڕۆیەک کە لە رووی سیاسیەوە گەلی‬ ‫کوردستان‪ ،‬لە هەرێمی کوردستانی عێراقدا‬ ‫خ��ودان پێگەیەکی دەس��ت��وری و یاساییە‪،‬‬ ‫نزیکەی بیست ساڵە ئەزموونی حوکمدارێتی‬

‫ش��اری ه��ەی��ە‪(،‬وێ��ڕای کەموکورتییەکان و‬ ‫ئەزموونە تاڵەکانی)‪ ،‬ئەمڕۆ بۆتە گەمەکارێکی‬ ‫سیاسیی کارا لە خۆرهەاڵتی ناوەڕاستدا و بۆتە‬ ‫ژمارەیەک لە ژمارەکانی سەرچاوەی وزە لە‬ ‫جیهاندا‪ ،‬ئەمڕۆ شارەکانی هەرێمی کوردستانی‬ ‫ع��ێ��راق ل��ە رووی ژی����اری و پەیوەندییە‬ ‫کۆمەاڵیەتییەکانەوە گۆڕانکاری ریشەییان‬ ‫بەسەردا هاتووە‪ ،‬چەندین سیمای نوێی ژیانی‬ ‫لیبراڵی پێگە کالسیکییەکانی کۆمەڵگەی‬ ‫کوردستانی هەژاندووە‪.‬‬ ‫الوان���ی ئ��ەم��ڕۆی ک��وردس��ت��ان ل��ە هەموو‬ ‫روویەکەوە گۆڕانکاری مەزن بەسەر ژیانیاندا‬ ‫هاتووە‪ ،‬هەرلە بەسەر بردنی کاتەوە‪ ،‬هەتا ئەو‬ ‫بوارانەی کە ئێستا بوونەتە جێی بایەخی ئەوان‪،‬‬ ‫ئێستا رێژەیەکی زۆری الوانی کوردستان زۆربەی‬ ‫زۆری کاتەکانی رۆژانەیان لە دەرەوەی ماڵەوە‬ ‫بەسەر دەبەن‪ ،‬رێژەیەکی زۆریان هەتا کاتێکی‬ ‫درەنگانی شەوو(نزیک نیوەشەو) لە دەرەوە‬ ‫لەگەڵ هاورێکانیان بەسەر دەبەن‪ ،‬ئینتەرنێت‬ ‫دیسان کاریگەرییەکی زۆری لە ژیانی گەنجان و‬ ‫الواندا هەیە‪ ،‬زۆر گرنگە لێکۆڵینەوەمان لەسەر‬ ‫ئەوە هەبێت‪ ،‬کە ئەو رێژەیانەی هەروا بەسەر‬ ‫پێی و بەبێ دیاریکردنی ژمارە ئاماژەمان پێدا‪،‬‬ ‫بزانین چەندە؟ گرنگە لێکۆڵینەوەمان هەبێت‬ ‫لەسەر شێوازی بیرکردنەوەی الوان و گەنجان‪،‬‬ ‫ئەو بوارانە چین کە جێی بایەخی ئەوانە‪،‬‬ ‫هەرچەندە دەکرێت ئەرکێکی وا لە چوارچێوەی‬ ‫پرۆژەیەکی هەمەالیەنەوە بێت بۆ تەواوی بوارە‬ ‫جیاجیاکانی کۆمەڵگە‪ ،‬کە یەکێک لەوانە الوان‬ ‫و گەنجانن‪.‬‬ ‫هەرچەندە لەگەڵ ئ��ەوە نیم کە شێوازی‬ ‫تایبەتی و دەستنیشان کراو بۆ ژیانی هیچ‬ ‫توێژو چینێکی کۆمەڵگە دیاری بکرێت‪ ،‬نابێت‬

‫‪7‬‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪8‬‬

‫شێوازو جۆری ژیان بەسەر الوان و گەنجان دا‬ ‫بسەپێنرێت‪ ،‬نابێت رێگەش بە هیچ دەسەاڵت‬ ‫و الیەنێکی (سیاسی و کۆمەاڵیەتی و ئاینی)‬ ‫یش بدرێت‪ ،‬ستایڵێکی حازرو ئامادەیی ژیان و‬ ‫رەفتارکردن بەسەر الوان و گەنجاندا بسەپێت‪،‬‬ ‫ئیتر سەردەم سەردەمی ئەوەیە کە حکومەت و‬ ‫دەسەاڵتی سیاسی واڵت‪ ،‬بۆ باشتر کردنی ژیان‬ ‫و گوزەرانی تەواوی هاواڵتیان لە ناویشیاندا‬ ‫گەنجان و الوان‪ ،‬پرۆژەی ستراتیژی هەبێت‪،‬‬ ‫ئێستا گرنگە پرسیارێکی ئاسان بکەین‪ ،‬ئەویش‬ ‫بریتییە ل��ەوەی پارتێکی سیاسیی بەهێزو‬ ‫کاریگەری وەک پارتی دیموکراتی کوردستان‪،‬‬ ‫تا چەند پێویستی بە رێکخراوێکی وەک‬ ‫(یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان) یان‬ ‫(یەکێتی قوتابیانی کوردستان) هەیە؟ ناکرێ‬ ‫بەسەر پێی و بەپەلە و لە وتارێکی ئاوادا کە‬ ‫بۆ یادی بیرەوەری دامەزراندنی یەکێتـی الوانی‬ ‫دیموکراتی کوردستانە‪ ،‬وەاڵمی ئەو پرسیارە‬ ‫بدەینەوە‪.‬‬ ‫مادام کۆمەڵگەی هەرێمی کوردستانی عێراق‬ ‫گۆرانکاری بەخۆیەوە بینیوەو ئێستاش لە‬ ‫دەروازەی گۆڕانکاری نوێدایە‪ ،‬هەربۆیە گرنگە‬ ‫چاو بەتەواوی ئەو سیستیمانە دا بگێڕینەوە‪،‬‬ ‫کە هەتا ئەمڕۆ کاریان پێ دەکرێت‪ ،‬کە یەکێک‬ ‫لەوانە سیستمی کاری سیاسیی و حزبایەتییە‪،‬‬ ‫الی کەس ش��اراوە نییە کە هێشتا هەیکەلی‬ ‫حزبە سیاسیەکانی کوردستان‪ ،‬زیاتر هەرلە‬ ‫ستایلە کالسیکییە مارکسیی – لینینیەکەوە‬ ‫نزیکترە‪ ،‬واتە ((تەعبیە کردنی جەماوەری))‬ ‫بە ((پیاوو ئافرەت و الو و گەنج و مامۆستا و‬ ‫قوتابی و ئەندازیار و پێشمەرگە و فەرمانبەران‬ ‫و هتد‪ )).....‬هێشتا بە پێویستی کاری حزبی‬ ‫دەزانرێت‪.‬‬ ‫ه��ەرب��ۆی��ە دەبینین یەکێتی ئافرەتانی‬ ‫ک��وردس��ت��ان و یەکێتی ژن��ان��ی کوردستان‬ ‫و یەکێتی قوتابیانی کوردستان و الوان��ی‬ ‫دیموکرات و یەکێتی خوێندکارانی کوردستان‪،‬‬ ‫جیاکردنەوەی ئۆرگانە حزبییەکان لەسەر‬ ‫بنەمای فەرمانبەران و پیشەکانی تر‪ ،‬هێشتا‬ ‫وەک بەشێکی گرنگی کاری حزبی دادەنرێت‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەشدا کێشەکە لەوەدانییە کە حزبی‬ ‫سیاسیی ئ��ەو ج��ۆرە رێکخراوو ئۆرگانانەی‬ ‫هەبێت‪ ،‬حزب مافی خۆیەتی کە چی بەباش‬

‫دامەزراندنی بۆردی شەراکەتی رێکخراوەکانی الوان‬ ‫چەتری کۆکردنەوەی دەنگ و رەنگە جیاوازەکانی الوانە‬

‫دەزانێت لە چوارچێوەی یاسادا بۆ بەهێزکردنی‬ ‫کاری رێکخستن و سیاسیی خۆی بیکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کارێکی دڵسۆزانەشە کە بپرسین‪ ،‬شێوازی‬ ‫کاری ئەو رێکخراوانە چەند کاریگەرییان هەیە‬ ‫و چی بەرهەم دێنن؟‬ ‫هێندەی تێبینیم کردبێت ئەو رێکخراوە‬ ‫پیشەیی و جەماوەرییانەی کە سەر بە حزبێکی‬ ‫سیاسین لە کوردستاندا‪ ،‬و هەریەکەیان هەڵگری‬ ‫ناوی چین و توێژێکی کۆمەڵگەیە‪ ،‬هێندەی‬ ‫سەرقاڵی کاری پیشەیی خۆیان بن و بایەخی‬ ‫زیاتر بەو چین و توێژو پیشەوەرانە بدەن‪،‬‬ ‫کە هەڵگری ناویی ئەوانن‪ ،‬زیاتر سەرقاڵی‬ ‫ئەوەن کە چۆن السایی حزب بکەنەوە‪ ،‬واتە‬ ‫ئەو رێکخراوانە زیاتر وەک ئۆرگانێکی دیکەی‬ ‫ح��زب دەردەک����ەون‪ ،‬ب��ەرپ��رس و ئەندامانی‬ ‫ئ��ەو رێکخراوانە دروس��ت وەک ب��ەرپ��رس و‬ ‫ئەندامانی رێکخستنی ئەو حزبە سیاسیەکەیان‬ ‫هەڵسوکەوت دەکەن‪.‬‬ ‫ئەوەش بە جۆرێکی لێهاتووە کە بەرپرس‬ ‫و ئەندامانی ئ��ەو رێکخراوانە وەک حزبە‬ ‫سیاسیەکەیان بیر ب��ک��ەن��ەوە‪ ،‬هەڵوێست‬ ‫و کاریگەرییان ب��ە هەڵوێست و جوڵەی‬ ‫حزبەکەیانەوە پەیوەست دەبێت‪.‬‬ ‫هەتا ئێرە هیچ کێشەیەک نییە‪ ،‬حزبی‬ ‫سیاسیی هەقی خۆیەتی بۆ کۆکردنەوەی‬ ‫زۆرترین دەنگ لە چوارچێوەی یاسادا هەموو‬ ‫رێگەیەک بگرێتە بەر‪ ،‬دەشتوانێت کەڵک لە‬ ‫قوتابیان و گەنجان و الوان و خوێندکاران‬ ‫و خوشکان و ژنان وەربگرێت‪ ،‬بەاڵم لەسەر‬ ‫حسابی توانای هزری و لێهاتوویی گەنجان و‬ ‫الوان نەبێت‪.‬‬ ‫ه��ەرب��ۆی��ە پێشنیاری ئ��ەوە دەک���ەم‪ ،‬کە‬ ‫لە جیاتی ئ��ەوەی ئەم رێکخراوانە ئەرکیان‬ ‫تەنیا کۆکردنەوەی زۆرترین ژمارەی ئەندام و‬ ‫الیەنگران بێت بۆ حزبی سیاسی‪ ،‬بەڵکو باشترە‬ ‫ببنە سەنتەرێک بۆ لێکۆڵینەوەی زانستی‪ ،‬ببنە‬ ‫گرووپی پاڵپشت بۆ ک��اری حکومەت ببنە‬ ‫سەنتەر بۆ کاری مەدەنی سەنتەر بۆ داهێنانی‬ ‫الوان‪ ،‬پێگەیاندنی توانای الوان و گەنجان و‬ ‫ئافرەتان‪.‬‬ ‫‪neriman.talib@gmail.com‬‬

‫یەکێتی الوان‬ ‫لەبەردەم چ‬ ‫ئاییندەیەک دایە‬

‫شاخەوان برایم عەبدواڵ‬

‫هیچ کاتێک حەزم نەکردووە قسە لەسەر‬ ‫رێکخراوێک ی��ان سەنتەرێکی رۆشنبیری‬ ‫و تایبەتمەند بە الوان بکەم‪ ،‬مەگەر زۆر‬ ‫پێویست نەبووبێت‪ ،‬قسەکردنی ئەم جارەی‬ ‫منیش لەسەر یەکێتی الوان��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان کە یادی دامەزراندنەکەی هاوکاتە‬ ‫لەگەڵ ‪١٨‬ی شوبات و لەسەر داوای یەکێک‬ ‫لە ک��ادی��رە بااڵکانی ئ��ەو رێکخراوەبووە‪،‬‬ ‫کە بۆچوونەکانی منی ب��ەالوە گرنگ بووە‬ ‫سەرەڕای ئەوەی دەیزانی دید و تێڕوانینێکی‬ ‫رەخنەییم هەیە بۆ رێکخراوەکەیان‪.‬‬ ‫نامەوێت لێرەدا باس لە مێژووی دروست‬ ‫بوونی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫بکەم‪ ،‬چونکە تاکو ئێستاکە بەسەدان و‬ ‫ه��ەزاران بابەت لەم بارەیەوە نووسراون و‬ ‫رەنگە زۆربەشیان پیاهەڵدان و ستایش‬ ‫بووبێت‪ ،‬هەڵبەتە ئەمەش مافی نووسەرەکانەو‬ ‫سەرەڕای هەرچی رەخنەیەکیش کە لەسەر‬ ‫ئ��ەداو بەرنامەی ک��اری یەکێتییەکە هەن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ناکرێت ماندووبوون و چاالکی ئەو‬ ‫کەسانە رەچاو نەکرێت کە بە دید و تێڕوانین‬ ‫و ستراتیژیەتی خ��ۆی��ان ل��ە رێ��گ��ەی ئەم‬

‫گەڕاندەوەی دەسەاڵتی ناوەند بۆ سەردەمی دیکتاتۆری و تاکڕەوی رەتدەکەینەوە‬ ‫و پاڵپشتی تەواوی هەڵوێستەکانی سەرۆک بارزانی دەکەین‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫خ��ۆی‪ ،‬وەک��و چۆن لەسەر ئاستی حیزبیدا‬ ‫پەیمانگەی کادیرانی هەیە بۆ دروستکردنی‬ ‫کادیری پرۆفیشناڵ‪ ،‬لەبواری راگەیاندنەوەش‬ ‫یەکێتی الوان خاوەنی گۆڤار و هەفتەنامەو‬ ‫رادی��ۆ و تەلەفزیۆنە‪ ،‬دی��ارە ئەمانە کاری‬ ‫باشن و دەکرێت رەخنەی ئ��ەوە ئاڕاستەی‬ ‫ئەو راگەیاندنە بکەین ل��ەوەی نەیانتوانیوە‬ ‫میدیاکەیان بە ئاراستەی کاری رێکخراوەیی‬ ‫و الواندا بەرن‪ ،‬واتە هۆکارەکانی راگەیاندنی‬ ‫یەکێتی الوان کەمتر تایبەتمەندن بە کاری‬ ‫رێکخراوەیی و هۆشیارکردنەوەی توێژی الوان‪،‬‬ ‫ئەمەش کاریگەری خراپی بەسەر خودی‬ ‫یەکێتییەکەوە هەبووە‪.‬‬ ‫بۆ ئ��ەوەی یەکێتی الوان ل��ەو قەیرانەی‬ ‫ئ����ەدای ک��ارک��ردن��ی رزگ����اری ب��ێ��ت ئیدی‬ ‫پێویستی بە گۆڕانکاری هەیە لە جەوهەری‬ ‫چاالکییەکانیاندا‪ ،‬ئەویش بە کەمکردنەوەی‬ ‫چاالکییە وەرزشییەکان و خولی درووم��ان و‬ ‫مەرجدارکردنی ئەندامانیان‪ ،‬لە بەرانبەریشدا‬ ‫دروستکردنی کەمپین و فشار و خۆپیشاندان‬ ‫لە کاتی پێویست و بەرنامەی کاری ئاسایی‬ ‫ن��اوەن��دی ق���ەزاو ناحییەکان ئەنجامدانی‬ ‫فیستیڤاڵی سااڵنەی ج��ۆراو ج��ۆر و وۆرک‬ ‫ش��ۆپ و ه��وش��ی��ارک��ردن��ەوەی ت��وێ��ژی الو و‬ ‫ئاشناکردنیان بە م��اف و ئازادییەکانیان‪،‬‬ ‫هاوکات ستافی بااڵی یەکێتییەکەش پێویستە‬ ‫کەمتر ئۆفیسیبن‪ ،‬واتە بچنە ناو توێژی الوان‬ ‫و گەنجان هاندەن بۆ داواکردنی مافەکانیان و‬ ‫سیاسەتی هەڵسەنگاندن و پێشبڕکێ پەیڕەو‬ ‫بکەن لەسەر دیاریکردنی باشترین ناوەند و‬ ‫لق لەسەر بنەمای چاالکی زۆر و پۆزەتیڤ‪،‬‬ ‫ئەمەش تەکانێک دەدات��ە رێکخراوەکەو تا‬ ‫رادەی��ەک رزگ��اری دەک��ات لە تەقلیدیەت و‬ ‫دەکەوێتە سەر ئاراستەی کاری رێکخراوەیی‬ ‫بۆ خزمەتکردنی زیاتری توێژی الوان‪ ،‬هاوکات‬ ‫بۆ ئەوەی ناوەندەکانی الوان بەشێوەیەکی تر‬ ‫خزمەت بە تەواوی گەنجانی کوردستان بکەن‬ ‫بێ ج��ی��اوازی ئینتیمای حیزبی کردنەوەی‬ ‫دەرگاکانیانە ب��ەرووی هەرچی الوە ئەگەر‬ ‫ل��ەرووی ئینتیمای حیزبیشەوە پارتی نەبن‪،‬‬ ‫واتە کارکردنی الوان کارکردنێکی پیشەیی بێت‬ ‫مەبەستی گەیاندنی زۆرترین خزمەت بێت بە‬ ‫گەنجانی کوردستان بە هەموو رەنگ و دەنگە‬ ‫جیاوازەکانەوە‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫رێکخراوەوە خزمەتی الوانیان کردووە‪.‬‬ ‫بەوپێیەی ئەو یەکێتییە خاوەنی زۆرترین‬ ‫ن��اوەن��دی رۆشنبیری و پێگەیاندنی الوان��ە‬ ‫ل��ەس��ەرت��اس��ەری ه��ەرێ��م��ی ک��وردس��ت��ان��دا و‬ ‫بەدڵنیاییەوەش بودجەیەکی باشی لەبەر‬ ‫دەستدایە بۆ ئەنجامدانی چاالکی رێکخراوەیی‪،‬‬ ‫ئەمەش وای کردووە زۆرترین چاوی گەنجانی‬ ‫بکەوێتە سەر بە مەبەستی نواندنی چاالکی‬ ‫کاریگەر کە لە کۆمەڵگەدا سوود بە توێژی‬ ‫الوان بگەیەنێت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا یەکێتی‬ ‫الوان خەریکە ئەو پێگە جەماوەرییەی خۆی‬ ‫لەدەست دەدات بەهۆی چاالکییە تەقلیدی و‬ ‫سادەکانییەوە کە تەنیا خۆی لە تۆپی پێ و‬ ‫خولی وەرزشی و درووماندا دەبینێتەوە‪ ،‬لە‬ ‫راستیدا هیچ یەکێک لەمانە بە پلە یەک ئیشی‬ ‫رێکخراوێکی وا نین‪ ،‬سەرقاڵ بوون تەنیا بە‬ ‫وەرزش و خولی تەقلیدی و چەند کۆڕێکی‬ ‫بێ کاریگەر وجودی رێکخراوەکە لە مەیدانی‬ ‫چاالکی تایبەت بە الوان دوور دەخاتەوە‪،‬‬ ‫رەنگە بەشێک لەو ناوەندانەی یەکێتی الوان‬ ‫کە خەریکی ئەم جۆرە چاالکییە سادانەن بڵێن‬ ‫ئەم جۆرە ئیشکردنەش کۆمەڵگە پێویستی‬ ‫پێیەتی‪ ،‬بەدڵنیاییەوە وایە‪ ،‬بەاڵم ئێمە لە‬ ‫کوردستاندا چەندین یانەو دەزگەی وەرزشیمان‬ ‫هەیەو کاروباری وەرزش لە ئەستۆی ئەواندایەو‬ ‫ناکرێت بەم شێوە بەرفراوانە یەکێتی الوان‬ ‫توانای خۆی لەم بوارەدا سەرف بکات‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دەمانهێنێتە سەر ئەو بیرکردنەوەیەو ناچارمان‬ ‫دەک���ات بپرسین ت��ۆ بڵێی ک��ادی��ران��ی ئەم‬ ‫رێکخراوە بەم شێوەیە لە کاری رێکخراوەیی‬ ‫بگەن؟ ئەگەر ئەمەش راس��ت بێت‪ ،‬ئیدی‬ ‫کارەساتەکە لێرەوەیەو پێویستە رێگەی پێ‬ ‫بگیرێت‪ ،‬ئەم بۆچوونەش بە هەمان شێوە‬ ‫مەسەلەی خولی دروومان و کۆڕ و چاالکییە‬ ‫تەقلیدییەکانی تریش دەگرێتەوە‪ ،‬ئەگەر ئەم‬ ‫جۆرە چاالکییە سادانە بۆ ‪ ١٠‬ساڵ لەمەوبەر‬ ‫باش و پێویست بووبێت‪ ،‬بەاڵم بۆ ئێستاکە‬ ‫سەرفکردنی زۆرترین تاقەو پارە لەم جۆرە‬ ‫چاالکییانەدا نیشانەی شکستێکی گەورەیەو‬ ‫هاکە دەنگی شکستەکە بەرزبۆیەوە‪.‬‬ ‫هەمیشە بەرپرسانی یەکێتی الوان لە‬ ‫کاتی بۆنەو یادەکاندا بانگەشەی ئەوە دەکەن‬ ‫ل��ەوەت��ەی ئ��ەم یەکێتییە هەیە توانیوێتی‬ ‫چەندین سەرکردەی سیاسی بۆ کوردستان‬

‫و بەتایبەتی بۆ پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫پێبگەیەنێت‪ ،‬رەنگە ئەمە بۆ چەند ساڵ لەمەو‬ ‫پێش راست بێت‪ ،‬بەاڵم بەدڵنیاییەوە بەو شێوە‬ ‫ئیشکردنە لە ئایندەدا یەکێتی الوان ناتوانێت‬ ‫یەک سەرکردەی پێشکەوتوو پێبگەیەنێت کە‬ ‫بە عەقڵییەتی گەنجانەوە سیاسەت بکات‪،‬‬ ‫چونکە تەنیا خولی وەرزش و چاالکی تەقلیدی‬ ‫کە بەشداریکردنە لە یارییەکی تۆپی پێ و‬ ‫کردنەوەی خولێکی دروومان و سەردانیکردنی‬ ‫ناوەندێک کافی نییە بۆ پێگەیاندنی الوێک‪،‬‬ ‫کەواتە پێویستە لەمەودواو بۆ کاریگەر بوونی‬ ‫ئ��ەو رێکخراوە لەناو جەنجاڵی رێکخراو و‬ ‫سەنتەرە بێ شومارەکانی تر ئەدای کارکردنی‬ ‫خۆی بگۆڕێت و ئەو تاقەیەی لە وەرزش و‬ ‫خولی دروومان سەرفی دەکات بیخاتە گەڕ بۆ‬ ‫بەشدارییەکی سیاسییانەی بەهێز لەرێگەی‬ ‫وۆرک شۆپ و خۆپیشاندان و فشار دروستکردن‬ ‫بۆ س��ەر حکومەت بەمەبەستی هێنانەدی‬ ‫داخوازییەکانی الوان‪ ،‬ئێمە لە راب���ردوودا‬ ‫ئەندامانی ئەو رێکخراوەمان نەدیوە لە رێگەی‬ ‫خۆپیشاندان و فشاری مەدەنیانەوە داوایەکی‬ ‫الوانی بەرزکردبێتەوە‪ ،‬کەواتە ئەمەش الوازی‬ ‫دەگەیەنێت و متمانەی رێکخراوەکە لە ناو‬ ‫الواندا الواز دەبێت و دواتریش ئەو پارەیەی لە‬ ‫ناوەند و لقەکانی رێکخراوەکە سەرف دەکرێت‬ ‫بە هەدەر دەچێت‪ ،‬ئاخر ناوەند هەیە تەنیا‬ ‫خەریکی چای خواردنەوەو سەیرکردنی تۆپی‬ ‫پێ و کردنەوەی خولی دروومانن و ئەمانەش‬ ‫بەالی منەوە خۆ دزینەوەیە لە ئیشی جەوهەری‬ ‫یەکێتییەکە‪ ،‬ک��وان��ێ ف��ش��اری ناوەندکانی‬ ‫الوان لە قەزاو ناحییەکان بۆ سەر وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیری و الوان لە نەکردنەوەی کتێبخانەی‬ ‫گشتی ل��ە سنوورەکانیان‪ ،‬بەدڵنیاییەوە‬ ‫هیچ فشارێکیان ن��ەب��ووەو دەک���را دەی��ان‬ ‫خۆپیشاندانیان رێکخستایە بۆ ئەم مەبەستە‪،‬‬ ‫هاوکات پێویست ب��وو خ��ودی رێکخراوەکە‬ ‫پەیمانگەیەکی بکردایەتەوە لەسەر ئاستی‬ ‫کوردستان بۆ دروستکردنی کارەکتەری شارەزا‬ ‫لە کاروباری رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی‬ ‫بێ جیاوازی ئینیتمای حیزبی‪ ،‬بەدڵنیاییەوە‬ ‫ئەنجام نەدانی ئەم کارەش هۆکارەکەی بۆ‬ ‫کەمتەرخەمی ستافی بااڵ دەگەڕێتەوە ئەگینا‬ ‫بەدڵنیاییەوە پارتی دیموکراتی کوردستان‬ ‫خەرجی ئەو ئەکادیمیایەی دەگرتە ئەستۆی‬

‫وتــار‬

‫‪9‬‬

‫یەک هەڵوێستی و یەک ریزی کوردانی رۆژئاوا‬ ‫هەوێنی بەدیهاتنی ئازادی رۆژئاوای کوردستانە‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫بۆئەوەی رێکخراوی الوان پیر نەبێت‪...‬‬

‫چۆمان هیوا‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪10‬‬

‫هەموو ئەندامانی‬ ‫ئەنجوومەنی‬ ‫سەرکردایەتی الوان زۆر‬ ‫چاک درک بەو راستیە‬ ‫دەکەن‪ ،‬هەزاران گەنجی‬ ‫پێگەیشتوو تەمەنی‬ ‫شیاوە بۆئەنجامدانی‬ ‫ژیانی هاوسەرێتی‪،‬‬ ‫بەاڵم نەبوونی داهات‬ ‫و کەم دەرامەتی خەونە‬ ‫جوانەکانیانی وەک‬ ‫ڕۆژوی بەتاڵ لێکردووە‬

‫لەپشت ئەو ساردبوونەوانەی هەستی نەتەوەیی‬ ‫الوان‪ ،‬کۆمەڵێک هۆکارهەن‪ ،‬کە زۆرجار بە بەراورد‬ ‫لەگەڵ پێشوتر درکی پێدەکرێت‪ ،‬ئەگەر ئاوڕێکی‬ ‫کورت لە مێژوو بدەینەوە‪ ،‬لەگشت الیەنەکانی‬ ‫ژیانی الوان شاسواری مەیدان بوون‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫ئێستا لەواقیعی کۆمەڵگادا دەیبینین الوی کارامەو‬ ‫پێشەنگ لەقەیرانێکی مەترسیدار دایەو پێوستی بە‬ ‫رۆچونە ناو ئاریشەکانیەتی‪ ،‬تاکو بگەینە چارەیەکی‬ ‫بنەڕەتی‪ ،‬لەڕۆژگاری دوێنێدا مەیدانەکانی خەبات‬ ‫لێوان لێوبوون لە گەنجی شۆڕشگێڕ و بەتواناو‬ ‫خاوەن هزری پتەوی نیشتیمانی‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫بەشێکی زۆریان پڕپڕن لەگلەیی و گازاندە بەهۆی‬ ‫ئەو فەرامۆشیەی کە بەبێ هۆکار رووبەڕوویان‬ ‫بووەتەوە و لەگشت کایەکان ساردی کردونەوە‪،‬‬ ‫رێکخراوی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫سااڵنێکی زۆر لە پێناو توێژی گەنج کاری کردو‬ ‫تاڕادەیەکی باش دەتوانرێت شانازی بەو پاشخانە‬ ‫بکرێت کەخاوەنیەتی و هەمیشە ئیلهام بەخشێک‬ ‫بووە بۆ دۆزینەوەی دەروازەکانی چارەسەری‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو گڕوتینەی کەخەونی هەزارەها رۆڵەی ئەم‬ ‫نیشتیمانە بوو ئێستاکە رووەو کاڵ بوونەوەچووە‪،‬‬ ‫گەر وردتر لەسەر کێماسیەکانی رێکخراوی یەکێتی‬ ‫الوان وردبینەوە‪ ،‬دەتوانین بەئاسانی دەستنیشانی‬ ‫هەموو ئەو خاڵە سلبیانە بکەین‪ ،‬کە خەریکە‬ ‫لەکاری رێکخراوەیی خۆی دەردەچێت و پەیامە‬ ‫پیرۆز و راستەقینەکەی وون دەکات‪ ،‬رێکخراوەکەی‬ ‫الوان پێوستە پێداچوونەوەیەکی بنچینەیی‬ ‫بە پڕۆگرام و پەیڕەو و کارەکانی خۆی بکات‪،‬‬ ‫بەجۆرێک کە لەگەڵ هەلومەرج و ژیانی ئێستای‬ ‫الوان هاوتەریببێت‪ ،‬ئەو هاوکێشانەی کەبیست‬ ‫ساڵ بەر لەئێستاکە کاری بۆدەکرا ئێستاش هەر‬ ‫بەردەوامی هەیەو وایکردوە ئەوەی پێشکەشی‬ ‫دەک��ات‪ ،‬ئەگەر خزمەتگوزاریش بێت الوان هەر‬ ‫بەهەوڵی کاڵ و کرچی لەقەڵەم بدەن‪ ،‬بۆ وێنە‬ ‫ئ��ەو پ��ڕۆژان��ەی بۆ چ��ارەس��ەری نیشتەجێبوون‬ ‫بۆالوان هەوڵی بۆدرا نەک نەیتوانی ئامانج داربێت‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەوەندەی تری کێشەکانی زیاترکردو و‬ ‫مەینەتیەکانی الوانی بەرەو بەرزبوونەوە برد‪.‬‬ ‫هەموو ئەندامانی ئەنجوومەنی سەرکردایەتی‬ ‫الوان زۆر چاک درک بەو راستیەدەکەن هەزاران‬

‫گەنجی پێگەیشتوو تەمەنی شیاوە بۆئەنجامدانی‬ ‫ژیانی هاوسەرێتی‪ ،‬بەاڵم نەبوونی داهات و کەم‬ ‫دەرامەتی خەونە جوانەکانی وەک ڕۆژوی بەتاڵ‬ ‫لێکردووە‪ ،‬ئەمەش بووەتە ه��ۆی ئ��ەوەی رق‬ ‫و بێزاری پانتاییەکی گ��ەورەی هەستی الوان‬ ‫داگیربکات‪ ،‬لەچەند ساڵی رابردو و هاوسەرگیری‬ ‫بەکۆمەڵ پرۆژەیەکی جوانی رێکخراوی الوان بوو‪،‬‬ ‫بەاڵم هەر زوو ئەم چانسە بەبەختە بەسەر رویان‬ ‫داخرا‪.‬‬ ‫پرسێکی ت��ری فەرامۆشکراو ناهاوسەنگی‬ ‫دابەشبوونی پۆستەکانی حوکمڕانی هەرێمە کە‬ ‫تاڕادەیەکی زۆر کورسیەکانی دەسەاڵت خاڵین لە‬ ‫الوان‪ ،‬سەدان کەسی کەنەفت و بەجێما و ئێستاکە‬ ‫شوێنی الوانی هۆشیار و داهێنەر و پڕلە مەعریفەیان‬ ‫داگیرکردووە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی جێگای تێبینیە یەکێتی‬ ‫الوان نەیتوانیوە بەرگرییەیەکی پێوست بۆئەم‬ ‫بابەتە بکات و دەس��ەاڵت ناچاربکات کە گەنج‬ ‫کارەکتەری سەرەکی بێت لەم ناوەندانەدا‪ ،‬نەبوونی‬ ‫ڕۆڵ��ی چاالکانەی رێکخراوی الوان لەئاریشەی‬ ‫دانەمەزراندانی دەرچوانی زانکۆ و پەیمانگاکان‬ ‫کەمتەرخەمییەکی ت��رەو دەک��را ئەمان ئەگەر‬ ‫مەبەستی جدییان بوایە لە ڕێگای لێکوڵینەوەو‬ ‫پرۆپۆزەڵی گونجاو بەفەرمی حکومەت ناچاربکەن‬ ‫میکانیزمی لەبارتر بگرێتەبەر‪..‬‬ ‫تێبینییەکی تر کە تەواو هەست بەکاڵ بوونەوەی‬ ‫دەکرێت میدیاکانی رێکخراوەکەیە کە بە بەراوورد‬ ‫لەگەڵ چەند ساڵی راب��ردو و دەتوانیت چەند‬ ‫کەمووکوڕییەک دیاری بکەیت‪ ،‬ئەگەر بەنموونەیەک‬ ‫پشت راستی ئەم پرسە بکەینەوە لەپێش ساڵی‬ ‫‪٢٠٠٠‬بەرنامەی (رادیۆ بەرهەمی بیسەران) بەقەدەر‬ ‫هەموو دەزگاکانی راگەیاندنی حیزبەکان هەواداری‬ ‫هەبوو کەچی ئێستاکە بەداخەوە بوون و نەبوونی‬ ‫هاوچەشنی یەکترن‪.‬‬ ‫بۆیە پێوستە ئەم چەند خاڵەی سەرەوە کە‬ ‫بەشێکن لەکەمتەرخەمییەکان کاری شیاوتریان‬ ‫بۆبکرێت و دواجار سەرجەم الوانی کوردستان ئێوە‬ ‫بە خەمخۆری خۆیان بزانن‪ ،‬هەموومان هەستێکی‬ ‫رۆحیمان بەرامبەر بە مێژووی ئەم رێکخراوەهەیە‪،‬‬ ‫بۆیە نامانەوێت بەالوی پیر ببێت!‬

‫هەڵبژاردنی یەکێتی الوان بە ئەندامی کارای یەکێتی الوانی دیموکراتی جیهان‬ ‫دەسکەوتێکی مێژووییەو مافی هەموو الوێکە شانازی پێوەبکات‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫شوناسی الوان و‪ ...‬قەیرانی بیرکردنەوە‬

‫دڵشاد میراودەلی‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫گەر‪ ،‬لەروانگەی تەمەنەوە سەیری الو بکەین‪،‬‬ ‫ل��ەب��ەر ئ���ەوەی ت��ەم��ەن‪ ،‬پرۆسەیەکی زەمەنی‬ ‫و سروشتییە‪ ،‬سادەییە الو بێت‪ ،‬ه��ەر وەکو‬ ‫ئ��ەوەی ساکارە پیریش بێت‪ ،‬وەلێ لە بارێکی‬ ‫ترەوە‪ ،‬ئاسان نییە‪ ،‬الو بێت‪ ،‬چونکە لە میتۆدی‬ ‫پێشخستنی کۆمەاڵیەتی و فەرهەنگی و ژیاریدا‪،‬‬ ‫مەرجە بۆ ئەم چەمکانەی ژیان تیڕوانینی الوانەت‬ ‫هەبێت‪..‬چونکە گەر وەک الو هزری هاوچەرخمان‬ ‫بۆ ژیان و مەرگ و یەکتر نەبێت‪ ،‬ئیدی چۆن‬ ‫بەمیساقە نێودەوڵەتییەکان دەتوانین الوبین‪ ،‬وەلێ‬ ‫پرسیاری بنچینەیی ئەوەیە‪ ،‬چۆن دەتوانین الوانە‬ ‫بیر بکەینەوە‪ ،‬کانت گوتەنی‪ :‬من بیر دەکەمەوە‬ ‫کەواتە من هەم‪ .‬ئەم وتەی کانت بە تێگەیشتنی‬ ‫من بە گشتی پۆلێنی سەر مرۆڤ دەبێت‪ ،‬بەو‬ ‫مەغزایەی‪ ،‬ئەو ئینسانەی الوان��ە بیر بکاتەوە‪،‬‬ ‫پرسیارەکە ئەوەیە ئایا یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان ئەم گەنجینەیە چۆن رێکدەخات و‬ ‫چۆن وا دەکات‪ ،‬ئەم مەخلوقە لەرووبەری کاری‬ ‫رێکخراوەییدا‪ ،‬پۆزەتیفانە بیر بکاتەوەو سەر‬ ‫دەمیانە تێگەیشتنی بۆ ژیان هەبێت‪ .‬ماکیافیلی‬ ‫دەڵ��ێ‪ :‬ئ��ەو دەس��ەاڵت��ەی هێزی الوان بە فیرۆ‬ ‫دەدات دەسەاڵتێکی ناتەندروستە‪ ،‬تەماشاکە‬ ‫هەموو ئەو شۆڕش و راپەڕین و سەرکەوتنانەی‬ ‫هێزی الوانیان لەتەکبووە سەرکەوتوو بوونە‪،‬‬ ‫الو لە کۆمەڵگای کوردیدا‪ ،‬لە نێوەندی نادادی‬ ‫کۆمەاڵیەتی و فەوزای ئیداری و گەندەڵی وکێشەی‬ ‫گ��ەورەی نیشەجێبوون و پێکەوەنانی خێزان و‬ ‫قسەی گەورەی راگەیاندنەکان و هەڵپەی بەشداری‬

‫سیاسی و مۆنۆپۆڵکردنی بازار و چەپاندنی کۆمەڵگا‬ ‫بەماددەگەرایی بەو ئاقڵیەتەی هەموو پێشکەوتنێک‬ ‫ماددەی لەگەڵدا نەبێت‪ ،‬لە هزری کۆمەڵدا جارانی‬ ‫سفر دەکرێت‪ ،‬ئاخر ئەو کاتەیە الو نائارامانە‬ ‫ژی��ان بەسەر دەب��ات و لەدۆخێکی کوشندەی‬ ‫دەروونیدا دەژیت‪ ،‬ئەو ساتەوەختەیە الو هەموو‬ ‫پێشکەوتنەکانی دنیا‪ ،‬بە ئۆتۆمبێلێک وخواردنەوەی‬ ‫ئێوارانێک ناگۆڕێتەوە‪ .‬دەبینین الوەکانمان‪ ،‬الوانە‬ ‫دەژین و الوانە بیر ناکەنەوە‪ .‬هەموو ئەو شتانەی‬ ‫بۆ پیرەکان فەراهەمە‪ ،‬بۆ الو پێچەوانەکەیەتی‪.‬‬ ‫ئیدی منێکی الو‪ ،‬چۆن دەلوێ پیرانە بژیم و داواشم‬ ‫لێ دەکرێت‪ ،‬الوانە بیر بکەمەوە‪ ،‬من پێویستیم‬ ‫بەوەیە سەرەتا خۆم بناسم‪ ،‬دواجار لەڕێگەی سۆژە‬ ‫رۆشنبیریەکانمەوە‪ ،‬وابکەم کۆمەڵگا بمناسێ‪ ،‬ئاخر‬ ‫لە فەلسەفەدا‪ ،‬گەورەترین رووداو لە ژیانی هەر‬ ‫کەسێکدا کە روودەدات خۆ ناسینی خۆیەتی‪ ،‬کەچی‬ ‫بە پێچەوانەوە‪ ،‬لێرە پرۆژەت لێوەناگیرێ‪ ،‬رێگات‬ ‫لێ دەگیرێ خۆت بناسی‪ ،‬رێگات لێ دەگیرێ‪،‬‬ ‫کۆمەڵگا بتناسێ‪ ،‬رێگات پێنادرێت وەکو خۆتبیت و‬ ‫وەکخۆت خزمەتی نیشتمانەکەت بکەیت‪ ،‬لەم وواڵتە‬ ‫دەیان ساڵ بخوێنیتەوە‪ ،‬نیوکاتژمێر ئاسانکاری بۆ‬ ‫الوێک‪ ،‬ناکرێت لە راگەیاندنێک دوو پەیڤی هونەری‬ ‫باس بکات‪ .‬جا فاکتەری سیاسی بێت یاخۆ هەر‬ ‫رەوشێکیتر‪.‬کەم نین ئەو الوانەی‪ ،‬ویستوویانە لە‬ ‫رادی��ۆی پێشکەوتن دوو قسەی هونەری بکەن‪،‬‬ ‫دەستیان بەروودا نراوە‪ .‬الو لە کۆمەڵگای ئێمەدا‬ ‫لە نێوان وەه��م و حەقیقەتدا دەژی‪ ،‬دەبێتە‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بۆ مەرامی سیاسی ئاراستە دەکرێت‪،‬‬ ‫بۆ وێنە هەر وەکو ئ��ەوەی لەبەردەم لقی چوار‬ ‫روویدا‪ ،‬دێتە ناو دەسەاڵت لە بەشداری سیاسی‬ ‫و رێ��ک��خ��راوەی��دا‪ ،‬ت��ەگ��ەرەی زۆری بۆ دروس��ت‬ ‫دەکرێت و ملمالنێی ناشەریفانە دەکرێت‪ ،‬کەمیش‬ ‫نین ئەو بەرپرسانەی بە قسەی لوس و خەندەی‬ ‫سیحراوی و موجامەلەی بێتام بەرێت دەکەن‪،‬‬ ‫دیارە ئەو وشانە بۆ ئەوەنین نائومێدانە بژین و‬ ‫میتۆدی بیرکردنەوەمان خاپور بێت‪ ،‬بۆ وێنە لە‬ ‫شەسەتەکان ئەو فەرەنسایەی ئێستا پاریسەکەی‬ ‫بە پایتەختی رۆشنبیریی ناسراوە‪ ،‬مەقسەلەکەی‬ ‫رۆژ نەبوو‪ ،‬سەری دەیان و سەدان الوی واڵتەکەی‬ ‫نەپەڕێنێ‪ ،‬ئێستا کە یادی رێکخراوێک دەکەینەوە‪،‬‬

‫تەمەنی دەبێتە «شەست ساڵ»ناتوانرێت بە هیچ‬ ‫کلۆجێک و بەهیچ رەنگێک‪ ،‬نکۆڵی لە بوونی ئەم‬ ‫رێکخراوە بکەین و خزمەت وکاری رێکخراوەیی بەرز‬ ‫نەنرخێنین‪ .‬بەتایبەت کە ئەم رێکخراوە لەسەر‬ ‫دەستی رابەرێکی نەتەوەیی وەک»بارزانی نەمر»‬ ‫دروس��ت ب��ووە‪ ،‬لە زەرورەتێکی وەها مێژوویداو‬ ‫لەسەر دەمێکی هەستیاردا‪ ،‬لەتەرازوی وشەدا‬ ‫ئەستەمە هەڵی سەنگێنی و بتوانی وەکو پێویست‬ ‫حەقی خۆی بدەیتێ‪ ،‬چ لە شۆرشی نیشتمانی‬ ‫و چ لە کاری رێکخراوەیدا‪ ،‬ئێمەی الو قەرزاری‬ ‫خەبات و کولتورو مێژووی پر لە شانازی بارزانی‬ ‫نەمرین‪ ،.‬وەل��ێ کەمیش نین ئەو بەرپرسانەی‬ ‫هزرو فەرهەنگ و ئامۆژگارییە نەتەوەییەکانی ئەو‬ ‫رابەرەیان لە بیر ک��ردووە‪ ،‬ئامادەن گەورەترین‬ ‫بەهای مرۆیی و نیشتمانی بۆ مەرامی تایبەتی‬ ‫لەبەربەرن‪ ،‬بێشک لە ئێستاداو لە ئایندە‪ ،‬ئەرکی‬ ‫رێکخراوەیی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫قورستر دەبێت‪ .‬چونکە تادێت‪ ،‬داخوازییەکانی‬ ‫ژیانی الوان زۆرتر دەبن و ژیانی رێکخراوەیی ئاڵۆزتر‬ ‫دەبێت‪ ،‬بەهۆی ئەوەی خودی ژیان جەنجاڵبووە‪،‬‬ ‫ناشێت لەم زەمەنەدا‪ ،‬میزاجی فەردی و تیڕوانینی‬ ‫چینایەتیانە و ترسان لە رۆشنبیرکردنی الوان ببێتە‬ ‫مۆتەکەی زهنیەتی سەروی خۆیان‪ .‬بەو مەغزایەی‬ ‫ترسمان لە پێگەیاندنی الوان هەبێت‪ ،‬لەم سەر‬ ‫دەمی تەکنۆلۆژیاو جیهانگەرایی و بەر یەککەوتنی‬ ‫کلتورەکان و تێکەاڵوبوونی شارستانیەتەکان‪ ،‬لەم‬ ‫کاتەی دەسەاڵتی کوردی خەریکی بە پۆلیسکردنی‬ ‫کۆمەڵگایە‪ ،‬هیچ بایەخێک بۆ داهێنان و هونەرو‬ ‫ئەدەب بەگشتی بۆچەمکی رۆشنبیری نەماوەتەوە‪،‬‬ ‫‌یەکێتی الوان کارێکی چاک دەکات‪ ،‬لە شارەکاندا‬ ‫بایەخ بە کاری دەستی وچنین وخولی مۆسیقاو‬ ‫پیشەوەری دەدات‪ .‬ئەمما لەوەش گرنگترئەوەیە‪ ،‬لە‬ ‫دوای ئەوەی الوان فێری کارێکی هو‌نەری و پیشەیی‬ ‫دەب��ن‪ ،‬پێویستە ئامێر و ئامرازی ئەو بوارەیان‬ ‫بۆ دابین بکرێت و ئاسانکارییان لەو ب��وارەدا بۆ‬ ‫بکرێت‪ ،‬تابەردەوام بن لەسەر کارەکەیان‪ ،.‬دواجار‬ ‫بایەخدارە یەکێتی الوان پەیوەندیەکانی خۆی‬ ‫لەسەر بنەمایەکی نیشتمانی و نەتەوەیی پەرە‬ ‫پێ بدات وخزمەتی زۆرتر پێشکەش بەالوانی واڵت‬ ‫بکات‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫بەشداریکردنی زیاتری الوان لە ناوەندەکانی بڕیار و پرس و ڕا پێکردنیان مافی الوانە و‬ ‫پێویستە حیزب و حکوومەت لە بەرچاوی بگرن‬

‫كاریگەری كایەی وەرزش بەسەر رەوشی ژیاندا‬

‫حسین گۆران‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪12‬‬

‫تێگەیشتن بۆ وەرزش‬ ‫لە سااڵنی رابردوو‬ ‫گۆڕانێكی زۆری بە سەر‬ ‫داهات پاش ئەوەی‬ ‫وەرزش توانی ببێتە‪،‬‬ ‫یان بكرێتە بەشێكی‬ ‫گرنگ لە سێكتەری‬ ‫ئابووری سەرەكی كە‬ ‫دەتوانێت بەشدار بێت‬ ‫لە گەشەسەندن و‬ ‫پێشكەوتنی واڵتان لە‬ ‫رووی ئابوورییەوە‬

‫چۆن لە وەرزش دەڕوانین و تێدەگەین‪:‬‬ ‫دەكرێت بۆ پێناسەی وەرزش بڵێین‬ ‫كە بۆ تە بەشێكی گرنگ و سەرەكی لە‬ ‫پ��ەروەردەی گشتی و زۆر لە واڵتان وەك‬ ‫دیاردەیەكی شارستانی سەیری دەكەن بۆ‬ ‫ناساندنی میللەتیان و دیاركردنی ئاستی‬ ‫پێشكەوتنیان لە رووی زانین و زانستەوە‪.‬‬ ‫هەندێك تێگەیشتنی نا تەندروست هەیە‬ ‫بۆ وەرزش كە پێیان وایە‪ ،‬یان وای لێ‬ ‫تێدەگەن وەرزش تەنها چەند جموجۆڵێك‬ ‫و راهێنانێكە بۆ بونیاتنانی لەش و توانای‬ ‫جەستەیی بەهێز دەكات‪ ،‬بەاڵم پەروەردەی‬ ‫وەرزش�����ی ڕەن��گ��ێ��ك��ە ل��ە ڕەن��گ��ەك��ان��ی‬ ‫پ��ەروەردەی��ی گشتی‪ ،‬ی��ان جۆرێكە لە‬ ‫جۆرەكانی پەروەردە كە پشت دەبەستێت‬ ‫ب��ە وەرزش ب��ە ه��ەم��وو جۆرەكانیەوە‪.‬‬ ‫چونكە وەرزش ئامانجەكانی پەروەردە بە‬ ‫جێ دەگەیەنێت لە رێگای چاالكیەكانی‬ ‫جەستەیی وەرزشی‪ ،‬ئەو ئامادەكردنە بۆ‬ ‫ژیان و بە دەست هێنانی تاك و جۆرەها‬ ‫كاری شیاوی بەسود لە رووی رۆشنبیری و‬ ‫كۆمەاڵیەتی و زانستیەوە‪.‬‬

‫بەهێز دەكات و ناهێڵێت الواز بێت‪ .‬وە لە‬ ‫روی هزرەوە دیسان وەرزش رۆڵێكی كارای‬ ‫دەبێت بە تایبەت لە كاتی پڕكردنەوەی‬ ‫كاتی بۆشایی (أوقات الفراغ) بە تایبەت‬ ‫بۆ الوان كە دەتوانن بە هەندێك كار و‬ ‫ئارەزوی بە سود دور لە كاری خراپ بە‬ ‫كاری بێنن‪ ،‬زۆر جار وەرزش بە كاردێت‬ ‫بۆ چارەسەركردنی نەخۆشیەكانی دەرونی‬ ‫و نیگەرانی بە تایبەت لە ناو گەنجان لە‬ ‫رووی ڕەوشتەوە‪ ،‬وەرزش الوان فێری ئەوە‬ ‫دەكات كە پەیوەندی و هەڵسوكەوتی ئەو‬ ‫لەگەڵ ئەوەی تر(األخر) لە سەر بناغەیكی‬ ‫رێزگرتن بێت‪ .‬و الو پەروەردە دەكات تاکو‬ ‫بەهێز بێت و رێز لە بەرامبەری خۆیان‬ ‫بگرێت و گیانی لێوبوردەیی و هاوكاری‬ ‫و ی��ەك تیمی الی دوروس��ت دەك��ات وە‬ ‫كێبركێیەكی خاوێن و پاقژ لە نێوان تاك‬ ‫و كۆ دروس��ت دەك��ات‪ .‬وەرزش بۆ هەر‬ ‫كۆمەڵگایەك فاكتەرێكی سەرەكیە بۆ باڵو‬ ‫كردنەوەی رۆشنبیری و خۆشەویستی و‬ ‫هاوكاری لە بەر ئەوەیە دەڵێن‪( .‬مێشكی‬ ‫ساخلەم لە لەشێكی ساغلەم دایە)‬

‫ئەو سودانە كە وەرزش بە تاكەكانی‬ ‫كومەڵگا بە گشتی دەیگەێنێت چین‪:‬‬ ‫وەرزش گرنگە ب��ۆ ه��ەم��وو چین و‬ ‫توێژەكانی گۆمەڵگا بگرە بۆ منااڵن و الوان‬ ‫و پیران وئافرەتان‪....‬هتد‪ .‬و بێ گۆمان‬ ‫ئەگەرێكی زۆر بەهێزە بۆ ئاوەدانكردن و‬ ‫بەهێزكردنی جەستە و هاوكاری دەكات كە‬ ‫هەموو ئەرك و كاری خۆی بە دروستی‬ ‫ئەنجام ب���دات‪ ،‬خولی خوێن (ال���دورە‬ ‫الدمویە) رێك دەخات و كاری مێشك و‬ ‫دڵ چاكتر دەكات و ماسولكە و جەستە‬

‫وەرزش چ رۆڵ��ێ��ك��ی ه��ەی��ە ل��ە رووی‬ ‫ئابوریەوە‪:‬‬ ‫تێگەیشتن بۆ وەرزش لە سااڵنی رابردوو‬ ‫گۆڕانێكی زۆری بە سەر داهات پاش ئەوەی‬ ‫وەرزش توانی ببێتە‪ ،‬یان بكرێتە بەشێكی‬ ‫گرنگ لە سێكتەری ئابوری سەرەكی كە‬ ‫دەتوانێت بەشداربێت لە گەشەسەندن و‬ ‫پێشكەوتنی واڵتان لە رووی ئابوریەوە كە‬ ‫تیایدا قازانج و زیان لە خۆ دەگرێت‪ .‬و لەم‬ ‫ڕوانگەیەوە واڵتانی گ��ەورەی پیشەسازی‬ ‫هەڵسوكەوت لەگەڵ وەرزش دەكەن وەك و‬

‫دامەزراندنی دەزگاو کۆمپانیاکانی دەرهێنانی نەوت دەسکەوتی نەتەوەیین و‬ ‫ئاسۆی دوارۆژێکی روناکن بۆ گەلەکەمان‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫دەڵێن سیاسەت‬ ‫تێكدانە و وەرزش چاك‬ ‫كردنەوەی تێكدانەكەی‬ ‫سیاسەتە‪ .‬لێرەدا پرسیار‬ ‫دێتە پێش ئایە وەرزش‬ ‫هیچ پەیوەندی بە‬ ‫سیاسەتەوە هەیە؟‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫بەرامبەر بە چاالكیە وەرزشیەكان‪ ،‬لەم‬ ‫بوارانەی ئاماژەمان پێ دا كە تەنها بەشێكی‬ ‫كەمە‪ .‬بۆ هەموومان رۆڵ و گرنگی وەرزش‬ ‫دیار دەكەوێت كە ئەتوانین بڵێین وەرزش‬ ‫واتە ژیان‪ ،‬ئێمەی كورد پێویستە ئەم خاڵە‬ ‫پۆزەتیڤانەی وەرزش لە دەست نەدەین‬ ‫و بتوانین وەكو پێویست سوود لە رۆڵی‬ ‫وەرزش وەرگرین‪ ،‬هەر وەك چۆن جەنابی‬ ‫سەرۆكی هەرێم وتەیەكی زۆر بە نرخی‬ ‫هەیە سەبارەت بە وەرزش و دەفەرمووێ‬ ‫{رۆڵی وەرزش لە هیچ الیەنێكی سیاسی‬ ‫كەمترنی یە بۆ ناساندنی میللەتی كورد بە‬ ‫جیهان}‪ .‬لەم ڕوانگەوە ئێستا حكومەتی‬ ‫هەرێمی كوردستان گرنگی یەكی بێ وێنە‬ ‫بە گشت بوارەكانی وەرزش و وەرزشوانان‬ ‫دەدات لە ڕووی دابینكردنی ژێر خانی‬ ‫وەرزش��ی و پاڵپشت و هاوكاری تیپ و‬ ‫یانە وەرزشیەكان‪ ،‬كە هەندێ یانە لە سەر‬ ‫ئاستی عێراق و عەرەب و ئاسیا ئاست و‬ ‫ئەنجامی زۆر چاكی بە دەست هێناوە و‬ ‫زۆر لە وەرزشوانە تاكەكان بە هەمان شێوە‬ ‫ئەنجامی بەرچاویان بە دەست هێناوە و‬ ‫ئااڵی پیروزی كوردستانیان لە چەندین‬ ‫پاالوانیەتی بە بەرز راگرتووە‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫پیشەسازیەكی ڕاست‪ .‬و روون و ئاشكرایە لە ئۆلەمپیادی بەرلین لە ساڵی(‪)1938‬‬ ‫كە واڵتان چ هەوڵێك دەدەن بۆ بەدەست ئەویش هەمان ڕەفتاری دەكرد بۆ ڕژێمە‬ ‫هێنانی مێوانداری كردنی قارەمانیە نێو نازیەكەی‪ .‬واڵتی (ئەلمانیا) پاش ئەوەی‬ ‫دەوڵەتیەكان و خولەكان وەكو (جامی ل��ە جەنگی جیهانی دووەم شكستی‬ ‫جیهانی وئوڵۆمپیات و جامی نەتەوەكانی هێنا ل��ە ب��ەش��داری��ك��ردن ل��ە قارەمانیە‬ ‫ئ��ەوروپ��ا‪ .....‬هتد ) كە تیایدا سودێكی نێودەوڵەتیەكاندا بێبەش كرا‪ .‬و لە سااڵنی‬ ‫مادی زیاد لە بەر پێیان دەبەخشێت كە حەفتاكان دیسان سیاسەت خۆی تێكەڵ‬ ‫دەكرێت بڵێین واڵتانی خاوەن میوانداری لە كردەوە بە وەرزش پاش ئەوەی واڵتانی‬ ‫هەموو رویەكەوە دەبوژێنێتەوە‪ ،‬هەروەها ئەفریقی بایكۆتی خولی (موریال) یان كرد‬ ‫زۆر لە سەرمایەدارانی جیهان ئێستا رویان ساڵی (‪ )1976‬بەهۆی هەڵسوكەوت لەگەڵ‬ ‫لە كڕینی یانە بە ناوبانگەكانی ئەوروپا باشووری ئەفریقیای رەگەزپەرستی ئەو‬ ‫كردوە بە مەبەستی بەرهەم هێنان و سوود كات‪ ،‬هەروەها بایكۆتكردنی (ئەمەریكا) و‬ ‫وەرگرتن لە نازناوەكانی كە بە دەست واڵتانی ڕۆژ ئاوا بۆ ئۆلەمپیادی (مۆسكۆ)‬ ‫دێنن وەك یانەكانی چێلسی و پاریس سان لە ساڵی (‪ )1980‬وە بە هەمان شێوە‬ ‫جێرمان و مەالگا و مانجستر ستی‪( ......‬روسەكان) و هاوپەیمانەكانی بایكۆتی‬ ‫هتد‪.‬‬ ‫ئولومپیادی(لۆس ئانجلس) یان كرد لە‬ ‫س��اڵ��ی(‪ .)1984‬ئەمانەی باسمان كرد‬ ‫وەرزش ل���ە دون����ی����ای س���ی���اس���ەت چ هەمو رۆڵی سیاسەت بوو لە ناو وەرزش‪،‬‬ ‫پانتاییەكی هەیە‪:‬‬ ‫بەاڵم با بزانین وەرزش چی بە سیاسەت‬ ‫دەڵێن سیاسەت تێكدانە و وەرزش بەخشیوە‪ .‬وەرزش رۆڵێكی كارای بینیوە‬ ‫چاك كردنەوەی تێكدانەكەی سیاسەتە‪ .‬لە ڕووی نزیك كردنەوەی پەیوەندی لە‬ ‫لێرەدا پرسیار دێتە پێش ئایە وەرزش نێوان (ئەمریكا و چین) ئەویش بە رێگای‬ ‫هیچ پەیوەندی بە سیاسەتەوە هەیە؟ دیپلۆماسی تۆپی سەرمێز‪ .‬ه��ەروەه��ا‬ ‫ی���ان س��ی��اس��ەت ه��ی��چ پ��ەی��وەن��دی بە پەیوەندی لە نێوان (ئێران و ئەمریكا)‬ ‫وەرزشەوە هەیە؟ دەكرێت بڵێین سەرەتای لە رێگای یاری تۆپی پێ و زۆرانبازی وە‬ ‫دەس��ت تێوەردانی سیاسەت لە وەرزش نمونە زۆرن‪ ،‬بەاڵم باشترین نمونە ئەوەی‬ ‫دەگەرێتەوە بۆ سەرەتاكانی رێكخستنی كە لە ئۆلەمپیادی (سیدنی) رویدا ئەویش‬ ‫قارەمانیەكانی وەرزش لە كاتی بەرێوە لە كاتی نمایشكردنی شاندی بەشداربوان‬ ‫چونی خولەكانی (ئۆلەمپی) پێویستیان لەو كاتەدا شاندی هەردوو واڵتی (كۆریای‬ ‫بە بڕیاری (ئەباتیرەكان) بوو‪ .‬هەروەها لە باشوور و كۆریای باكوور) كە زیاتر لە‬ ‫كاتی ڕاگرتنی ئۆلەمپیاد دیسان بە بڕیاری پەنجا ساڵ بوو لە یەكتر جیا بونەتەوە‬ ‫(ئیمپراتۆر) بووە‪ .‬و لە سەدەی بیستەم و گرژییەكی زۆر لە نێواندا هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تێكەڵ ب��وون ی��ان پەیوەندی سیاسەت وەرزش توانی هەردووكیان وەك یەك شاند‬ ‫وەرزش ئ��ەو پ��ەڕی تێكەاڵوی ب��وون بە لە خۆ كۆبكاتەوە وای لێكرد جیهان هەموی‬ ‫خۆیەوە بینێ‪ .‬لە كاتی مێوانداری كردنی سەرسام بێت بەم دیمەنە جوانە‪ .‬لێرەدا‬ ‫(ئیتالیا) بۆ جامی جیهانی (‪ )1934‬بۆمان دیار دەكەوێت كە هەردەم وەرزش‬ ‫(موسیلینی) زۆر بە شێوەیەكی خراپ كارێكی پۆزەتیفی ه��ەب��ووە لە هەموو‬ ‫پڕوپاگەندەی بۆ رژێمە فاشیەكەی خۆی رویەكەوە بە تایبەت بە سەر سیاسەت وە‬ ‫دەكرد‪ .‬هەروەها بە هەمان شێوە (هیتلەر) هەردەم سیاسەت ڕۆڵێكی نێگەتیفی بینیوە‬

‫وتــار‬

‫‪13‬‬

‫هەڵبژاردنی نوێنەرایەتی الوان بە راوێژکاری ئەنجوومەنی سەرکردایەتی یەکێتی الوانی‬ ‫وتــار‬ ‫‪ Feb 2013 No 189‬دیموکراتی جیهان پێشکەوتنێکی دیکەی دۆزی الوانی کوردستانە لە نێوەندە جیهانییەکان‬

‫کۆمەڵگای گەنج‬ ‫تێڕوانینێکی شڕۆڤەیی بۆ ئاریشەکانی بەردەم گەنج‪..‬‬ ‫دەستنیشانکردن و چارەسەرکردنی کێشەکانی الو لە کوردستاندا‪ ،‬واتا دەستنیشانکردن و‬ ‫چارەسەرکردنی زیاتر لە ‪ %٦٠‬ی کێشەکانی کۆمەڵگەی کوردستان‬ ‫پڕۆژەی هاوار محمد‬

‫‌وتن‬ ‫‌وتن‬ ‫ پێشکه‬ ‫پێشکه‬

‫‪14‬‬

‫بەرکوڵ‪..‬‬ ‫زۆرب��ەی واڵت��ان لە چوارچێوەی فەلسەفە و‬ ‫سیاسەتێکی یەکگرتوودا‪ ،‬تێڕوانینی خۆیان بۆ‬ ‫پەیوەندی بە توێژی الوان دیاری دەکەن‪ ،‬بەمەش‬ ‫ستراتیژی هاموشۆی دەسەاڵتی سیاسی لەگەڵ‬ ‫گەنج لە چوارچێوەی بۆردێکی نیشتیمانی بونیاد‬ ‫دەنێن‪ ،‬ئەم فەلسەفەیەش گەرەکە پێداویستی‬ ‫الوان لە بوارە جۆراوجۆرەکانی ژیان و ئارمانج‬ ‫و خواست و داواکاریەکانی الو دەستەبەر بکات‪،‬‬ ‫لە چوارچێوەی کاری دامەزراوە حکومیەکان و نا‬ ‫حکومیەکان ڕەنگدانەوەی هەبێت‪ ،‬لەسەر بنەمای‬ ‫پالن و بەرنامەی زانستی بۆ ڕاپەڕاندنی کارەکان‬ ‫و پڕکردنەوەی پێداویستی لە تێکڕای ب��وارە‬ ‫ژیانییەکاندا‪.‬‬ ‫لە کوردستاندا‪ ،‬لە چوارچێوەی ڕێکخراوەکانی‬ ‫تایبەتمەند بە الوان‪ ،‬تا رادەی��ەک کار لە سەر‬ ‫خواست و داواکاریەکانی الوان کراوە‪ ،‬ئەمەش جگە‬ ‫لەوەی لە ئاستی خواستی خودی الوان و تەنانەت‬ ‫هەندێک لە ڕێکخراوەکانیش ن��ەب��ووە‪ ،‬چونکە‬ ‫ئ��ەوەی تێبینی دەکرێت بایەخەکان زیاتر کار‬ ‫لەسەر چاالکی وەرزشی و هونەر و ڕۆشنبیری چڕ‬ ‫کراونەتەوە و پڕۆژە ستراتیژیەکان کەمتر کاریان‬ ‫لەسەر کراوە‪ ،‬بۆیە پێویستە خواست و داواکاری‬ ‫و گرفتە ستراتیژیەکانی الوان��ی کوردستان لە‬ ‫چوارچێوەیەکدا کۆبکرێنەوە و ئاراستەی دامەزراوە‬ ‫پەیوەنددار و تایبەتەمەندەکان و دەسەاڵتی‬ ‫سیاسیش بکرێت‪ ،‬بۆ ئەوەی کاری ورد و جدیان لە‬ ‫سەر بکرێت و تەنانەت دەکرێت ببێتە پڕۆژەی کاری‬ ‫کابینەکانی حکومەت و لە ماوەیەکی دیاریکراودا‬ ‫جێ بەجێ بکرێن‪ ،‬چونکە ئەوەی دەزانرێت ڕێژەی‬

‫(‪)2 - 1‬‬ ‫الوان لە پێکهاتەی کۆمەڵگەی کوردستانی لە‬ ‫سەرووی ‪%٦٠‬ە بەم پێوەرەش دەستنیشانکردن و‬ ‫چارەسەرکردنی کێشەکانی الو لە کوردستاندا واتا‬ ‫دەستنیشانکردن و چارەسەرکردنی زیاتر لە ‪%٦٠‬ی‬ ‫کێشەکانی کۆمەڵگەی کوردستان‪.‬‬ ‫ماف و ئەرک‪ ،‬ڕوانگەی دووانەی سروشت‪.‬‬ ‫*مافەکانی الوان‪ -:‬مافەکانی ژیان‪ ،‬فێربوون‪،‬‬ ‫کار‪ ،‬دەستەبەرکردنی خزمەتگوزاریە ڕۆشنبیری‬ ‫و فکری و کۆمەاڵیەتی و تەندروستی یەکان‪،‬‬ ‫مافە سیاسیەکان و پاراستنیان لە هەموو جۆرە‬ ‫(ئیستیغالل) و جیاکاریەک‪ ،‬یەکسانی لە بەردەم‬ ‫یاسا‪ ،‬ڕەخساندنی هەلی کار و ڕەچاوکردنی‬ ‫یەکسانی تێیدا‪ ،‬ئازادی ڕادەربڕین و گوزارشت‬ ‫کردن و ئ��ازادی پەیوەندی کردن بە کۆمەڵە و‬ ‫ڕێکخراوەکان و بەشداربوون لە دروستکردنی ئەو‬ ‫بڕیارانەی کە پەیوەندییان بە ژیانی گشتی و‬ ‫خودی الوان خۆیانەوە هەیە‪ ،‬ئەمانە جگە لەو ماف‬ ‫و ئازادییە گشتیانەی تاکەکان کە لە دەستورەکانی‬ ‫هەرێمی کوردستان و عێراقی فیدڕاڵدا ئاماژەیان‬ ‫بۆکراوە‪.‬‬ ‫*ئەرکەکانی الوان‪ -:‬ڕەفتارکردن بە گیانی‬ ‫نیشتیمان پ���ەروەری و پاراستنی یەکڕیزی‬ ‫نەتەوەیی کورد بە تایبەتی و گەلی کوردستان بە‬ ‫گشتی‪ ،‬بەشداربوون لە پەرەپێدان و پێشخستنی‬ ‫باری ئابووری‪ ،‬کۆمەاڵیەتی‪ ،‬سیاسی و کەلتوری‪،‬‬ ‫و پشتیوانیکردن لە سیستەمی دیموکراسی واڵت‬ ‫و ڕێزگرتن لە دەسەاڵتی یاسا‪ ،‬پابەند بوون بە‬ ‫پڕەنسیپەکانی هاونیشتیمانی بوون و مافەکانی‬ ‫مرۆڤ و بیروڕا جیاوازەکان‪ ،‬هاوکات دژایەتی‬

‫ک��ردن��ی س��ەرج��ەم ش��ێ��وازەک��ان��ی گ��ەن��دەڵ��ی و‬ ‫(ئیستیغالل) و جیاوازی نەتەوەیی و تائیفی و‬ ‫پیشەیی و چینایەتی و‪...‬تد‪.‬‬ ‫ئامانجە گشتییەکان‪.‬‬ ‫لە چوارچێوەیەکی گشتی دا دەتوانین چەند‬ ‫ئامانجێک بە هەنگاوی گرنگ و لە پێشینە ڕەچاو‬ ‫بکەین و وەک ئامانجی گشتی بیانناسێنین‪،‬‬ ‫بەو پێیەش کاتێک کۆک بین لەسەر ئەوەی کە‬ ‫ئەمانە ئامانجی گشتین‪ ،‬ئ��ەوا خواستی ئەوە‬ ‫لەسەر دامەزراوە پەیوەنددارەکان و ڕێکخراوەکانی‬ ‫کۆمەڵی مەدەنی و خ��ودی الوان و دەسەاڵتی‬ ‫سیاسی هەرێمی کوردستان دەب��ێ��ت‪ ،‬کە بە‬ ‫بەرنامەی تۆکمە و هەنگاوی خێراوە کاریان لەسەر‬ ‫بکەن‪ ،‬کە دەتوانین بڵێین بریتین لە‪:‬‬ ‫ت��وان��ادارک��ردن��ی الوان لە ب��واری ئ��اب��ووری‪،‬‬ ‫کۆمەاڵیەتی و سیاسی‪.‬‬ ‫فراوانکردنی بەشداری الوان لە کاروبارەکانی‬ ‫حوکمڕانی کردن و سەرجەم کایە جیاوازەکانی‬ ‫ژیانی رۆژانە‪.‬‬ ‫پەرەپێدانی بەهاکانی ئینتیمای نەتەوەیی و‬ ‫نیشتیمانی لە الی الوان‪.‬‬ ‫کاراترکردنی ڕۆڵی کچان و ئافرەتە گەنجەکان‬ ‫و نەهێشتنی هەموو جۆرەکانی جیاکاری لە‬ ‫نێوانیاندا و ڕەخساندنی دەرفەتی کار و هاندان‬ ‫بۆ وەبەرهێنانی بەرهەمی بیرکردنەوەی یەکسان‬ ‫بۆ هەردوو رەگەز‪.‬‬ ‫باشترکردنی ئ��ەو خ��زم��ەت��گ��وزاری��ان��ەی کە‬ ‫پێشکەش ب��ە الوان دەک��رێ��ن و ئاسانکردنی‬ ‫میکانیزمی دەستەبەرکردنی ئەم خزمەتگوزاریانە‪.‬‬

‫بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی الوانی کوردستانی گەورە لە هەولێر‪ ،‬بەرز دەنرخێنین‬ ‫و بە خشینەوەی گوڕوتینێکی دیکەیە بە ئینتیمای نەتەوەییانەی الوان‬ ‫‪No 189‬‬

‫وتــار‬

‫دابینکردنی فراوانترین ڕووبەری المەرکەزیەت‬ ‫لە پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری جۆراو جۆر بۆ‬ ‫الوان‪.‬‬ ‫هاندان و پشتیوانی کردنی کەرتی تایبەت لە‬ ‫ڕێگەی هەموارکردن و کاراکردن و پەسندکردنی‬ ‫ه��ەردوو یاسای کار و دەستەبەری کۆمەاڵیەتی‬ ‫(قانون العمل و الضمان االجتماعی) و یاسای‬ ‫ڕاژەی شارستانی و خانەنشینی ژم��ارە( ‪)٣٩‬‬ ‫(قانون الخدمە المدنیە و التقاعد)‪.‬‬ ‫هاندان و پشتیوانی کردنی ڕێکخراوەکانی‬ ‫کۆمەڵگەی مەدەنی لە سەر بنەمای دیاری کراو بە‬ ‫ئەرکە نیشتیمانییەکان‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫بێکاری و ڕەخساندنی هەلی کار‪-:‬‬ ‫الوان بە گەورەترین توێژ دادەنرێن کە بێکاری‬ ‫بێتاقەتی ک��ردون‪ ،‬ئەمەش لە ئەنجامی ئەوەوە‬

‫ڕووبەڕوو بوونەوەی بێکاری‪.‬‬ ‫دیاریکردنی ستراتیژیەتێکی نیشتیمانی بۆ بە‬ ‫کار خستن لە کەرتەکانی (گشتی و تایبەت و‬ ‫ئەهلی)‪ ،‬بۆ ئەم مەبەستەش لیژنەیەکی پسپۆڕ‬ ‫دیاری بکرێ‪٠.‬‬ ‫پ��ەل��ەک��ردن ل��ە ک��اراک��ردن��ی ی��اس��ای (ک��ار و‬ ‫دەستەبەری کۆمەاڵیەتی ) و هەموارکردنی یاسای‬ ‫(ڕاژەی مەدەنی و یاسای خانەنشین کردن ژمارە‬ ‫‪ )٣٩‬لە هەرێمی کوردستان‪ ،‬لە پێناو هاوتاکردنی‬ ‫ئیمتیازاتەکان لە هەردوو کەرت لە سەر بنەمای‬ ‫پوخت و تۆکمە بە جۆرێک ببێتە هۆکاری بوژانەوەی‬ ‫کەرتی تایبەت و کاراتر کردنی بۆ ئەوەی بتوانێت‬ ‫پشکدار بێت لە هەڵمەتی ئاوەدانکردنەوەی واڵت‪.‬‬ ‫دابینکردنی قەرزی تەواو بۆ پڕۆژە بچوکەکانی‬ ‫الوان بە ئاسانکاری زیاترەوە و بە شێوەیەک کە‬ ‫هەمو الوێکی بێکار بتوانێت تیایدا سوودمەند بێت‪.‬‬ ‫دامەزراندنی نووسینگەی دۆزینەوەی کار لە‬ ‫شوێنە جۆراو جۆرەکان‪ ،‬ناچارکردنی میدیاکان بۆ‬ ‫ڕێکالم کردن لەم بوارە بە بێ بەرامبەر‪.‬‬ ‫هەوڵدان بۆ کردنەوەی بازاڕی تایبەت بە الوان‬

‫پەلە بکرێت لە‬ ‫کاراکردنی یاسای (کار و‬ ‫دەستەبەری کۆمەاڵیەتی)‬ ‫و هەموارکردنی یاسای‬ ‫(ڕاژەی مەدەنی و‬ ‫یاسای خانەنشین‬ ‫کردن ژمارە ‪ )٣٩‬لە‬ ‫هەرێمی کوردستان‪،‬‬ ‫لە پێناو هاوتاکردنی‬ ‫ئیمتیازاتەکان لە‬ ‫هەردوو کەرتی گشتی و‬ ‫تایبەت‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫سیاسەتی گشتی کار‪.‬‬ ‫ه��ەر پرسێکی دی���اری ک���راو پێویستی بە‬ ‫نەخشەڕێ و سیاسەتێکی گشتگیر هەیە بۆ ئەو‬ ‫بوارانەی کە پێویستە کاری تێدا بکرێت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫دیاریکردنی پەیوەندی بە گەنج لە هەرێمێکدا کە‬ ‫مەزەندە دەکرێت نزیکەی ‪ ٣ / ٢‬ی دانیشتووانی‬ ‫گەنج بن‪ ،‬ئەوا الیەنە پەیوەنددارەکان گەرەکە لەم‬ ‫بوارانەی خوارەوە و لە چوارچێوەی سیاسەتێکی‬ ‫گشتی نیشتیمانی دا کارەکانی چڕ بکاتەوە‪-:‬‬ ‫بێکاری و ڕەخساندنی هەلی کار‬ ‫بەشداری سیاسی‬ ‫فێرکردن‬ ‫تەندروستی‬ ‫هاوسەرگیری ونیشتەجێ بوون‬ ‫ڕێژەی دانیشتوان‬ ‫ڕۆشنبیری‬ ‫ڕاگەیاندن‬ ‫چاالکی کۆمەاڵیەتی و کاری خۆبەخش‬ ‫چاودێری کۆمەاڵیەتی و بنبڕکردنی تاوانی‬ ‫کۆمەاڵیەتی‬ ‫وەرزش‬ ‫ژینگە‬ ‫خوێندن و توێژینەوە‬ ‫ل��ە خ����وارەوە ه��ەری��ەک ل��ەم ب��واران��ە ڕوون‬ ‫دەکەینەوەو شڕۆڤەیان بۆ دەکەین‪ ،‬دواتریش‬ ‫بە تێڕوانینێکی خۆماڵیانە شێواز و پێداویستی‬ ‫چارەسەرکردنیان دەخەینە ڕوو‪.‬‬

‫هاتووەتە ئ��ارا‪ ،‬کە ئ��اب��ووری واڵت ناتوانێـت‬ ‫دەستەبەری هەلی کار بکات لە کەرتی گشتی‬ ‫دا‪ ،‬کەرتی گشتی ڕۆژان��ە داواک��اری لەسەر زیاد‬ ‫دەبێت بە پێی زیاد بوونی ڕێژەی دانیشتوان‪ ،‬لە‬ ‫کوردستاندا و کەرتی تایبەتیش بایەخێکی ئەوتۆی‬ ‫پێ نادرێت‪ ،‬ئەوەش بە هۆی نەگونجاوی هەردوو‬ ‫(یاسای کارو دەستەبەری کۆمەاڵیەتی و یاسای‬ ‫ڕاژەی مەدەنی و خانەنشینی) وەک ئ��ەوەی لە‬ ‫یاسای کار و دەستەبەری کۆمەاڵیەتی عێراقی‬ ‫ژمارە( ‪ )٣٩‬هەیە‪ ،‬کە ماف و ئیمتیازاتی یەکسان‬ ‫ن��ادات بەوانەی کە لە کەرتی گشتی و کەرتی‬ ‫تایبەتدا کار دەکەن‪ ،‬ئەمەش بە ڕوونی دەمانخاتە‬ ‫بەردەم تاکە ڕێگای هەموار کردنەوەی یاساکە‪،‬‬ ‫چونکە خەڵکێکی زۆری کرێکاری بواری کەرتی‬ ‫تایبەت لە الیەن خاوەن کارەوە مافەکانیان پێشێل‬ ‫دەکرێن و ئیستغالل دەکرێن و لە الیەکی تریشەوە‬ ‫دواڕۆژیان ناڕۆشنە‪ ،‬بۆیە هەمیشە هێزێکی فشاری‬ ‫گەورەن لە سەر حکومەت و پارتە سیاسیەکانیش‬ ‫لە پێناو دامەزراندنیان لە کەرتیگشتی دا ئەگەر‬ ‫چی مووچەی مانگانەشیان کەمتر بێت‪ ،‬ئەمەش لە‬ ‫الیەکەوە بۆتە هۆکاری پوکانەوەی کەرتی تایبەت‬ ‫و لە الیەکی تریش زۆرب��وون��ی ڕێ��ژەی بێکاری‬ ‫(موقەنەع)‪.‬‬

‫‪Feb 2013‬‬

‫‪15‬‬

‫پاڵپشت و پشتیوانی هەموو هەوڵی گەنجە ئازادیخوازەکانی کوردستانی رۆژئاوا دەکەین و‬ ‫وتــار‬ ‫هەڵوێستی دڕندانەی سوریا مەحکوم دەکەین‬ ‫‪Feb 2013 No 189‬‬ ‫بە ه��ەردوو ڕەگ���ەزەوە‪ ،‬بە تایبەتیش لە کاتی‬ ‫داڕشتنەوەی بازاڕی شارەکانی کوردستان‪ ،‬یان‬ ‫سەر لە نوێ دروستکردنی بازاڕ‪.‬‬ ‫پەرەپێدانی بنکەکانی ڕاهێنانی پیشەیی الوان‬ ‫بە شێوەیەک کە لەگەڵ پێداویستی ڕاستە قینەی‬ ‫بازاڕی کار بگونجێت‪.‬‬ ‫هاندانی کۆمپانیاکانی کەرتی تایبەت لە پێناو‬ ‫پشیتوانیکردنی دەرفەتەکانی کاری خۆبەخشی بۆ‬ ‫ئەوەی الوان بتوانن شارەزایی پتر بە دەست بێنن‪.‬‬ ‫هاوکاریکردنی زیاتری ئەو الوانەی کە خاوەنی‬ ‫پێداویستی تایبەتن‪٠‬‬ ‫پشت بەستن بە الوان لە ئەنجامدانی پڕۆژە‬ ‫نیشتیمانی و نەتەوەییەکان‪٠‬‬ ‫باڵوکردنەوەی وشیاری لەمەڕ یاسای کار و مافە‬ ‫کانی کرێکار لەنێو الواندا‪ ،‬کە تیایدا دەزگاکانی‬ ‫ڕاگەیاندن و ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی و‬ ‫سەندیکا کرێکاریەکان ڕۆڵی تیادا ببینن‪٠‬‬ ‫نیشان دان و ئاماژە پێدانی ئەو سزا یاساییانەی‬ ‫کە ڕووبەڕووی خاوەن کار دەبێتەوە ئەگەر پێشێلی‬ ‫مافە یاساییەکانی کرێکار بکات‪.‬‬ ‫‪)٢‬بەشداری سیاسی‪:‬‬ ‫بە ش��داری سیاسی شێوازی ج��ۆراو جۆری‬ ‫هەیە‪ ،‬گرنگترینیان‪ ،‬مافی دەنگدان و خۆ پااڵوتنە‬ ‫لە هەڵبژاردنەکان‪ ،‬هەروەها بە ئەندام بوون لە‬ ‫پارتەکان و بەشداربوون لە پڕۆسەی ڕاگەیاندن‬ ‫و بانگەشەی هەڵبژاردنەکان و بایەخدان بە‬ ‫چاودێریکردنی کاروباری سیاسی بە شێوەیەکی‬ ‫گشتی و بە بێ هیچ سانسۆرێک‪.‬‬ ‫لە هەرێمی کوردستان دا سەرباری بوونی‬ ‫فرە حزبی و هاندان و داواک��اری الوان لە پێناو‬ ‫بە شداربوون لە ژیانی سیاسی‪ ،‬کەچی ڕێژەی‬ ‫بەشداربوونیان لە ئاستی پێویستدا نییە‪ ،‬بە‬ ‫تایبەتیش لە کاتێکدا کە ڕێژەی الوان لە نێوان‬ ‫هاواڵتیاندا بە گشتی لە چین و توێژەکانی تر‬ ‫زیاترە‪٠‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪16‬‬

‫هەنگاوەکانی هاندان بۆ بەشداری کاریگەری‬ ‫الوان لە کایەی سیاسیدا‪.‬‬ ‫چاندنی بەهای هاوبەشی سیاسی الی خودی‬ ‫الوان لە ڕێگەی دامەزراوە فێرکاری و دەزگاکانی‬ ‫ڕاگەیاندن و هەوڵی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنی‪.‬‬ ‫فراوانکردنی بەرنامەی فێرکردنی شارستانی و‬ ‫پێگەیاندنی الوی سەرکردە بە شێوەیەک کە لە‬

‫قۆناغە سەرەتاییەکانی خوێندن شارەزایی لەسەر‬ ‫دەستور و سیستەمی سیاسی (النظام السیاسی)‬ ‫کوردستان و مافەکانی هاواڵتی بوون و ئەرکەکان‬ ‫پەیدا بکەن‪ ،‬ئەمانەو جگە لە هەوڵدانی زیاتربۆ‬ ‫پتەوکردنی ئینتیمای نەتەوەیی و نیشتیمانی‪٠‬‬ ‫سیستەمی دەنگدان بە جۆرێک ڕێک بخرێت کە‬ ‫الوان بە تایبەتی و هاواڵتی بە گشتی بتوانن بە‬ ‫پێی کارتێکی تایبەت زۆر بە ئاسانی دەنگی خۆیان‬ ‫بدەن و هەروەها یاساکانی هەڵبژاردن بە شێوازی‬ ‫لیستی کراوەبن‪ ،‬ئەمانە جگە لەوەی دەبنە هۆکاری‬ ‫بەرزکردنەوەی ڕێژەی بەشداربوون لە دەنگدان‪،‬‬ ‫بواری فرت و فێڵیش کەمتر دەکاتەوە‪٠‬‬ ‫زیادکردنی بنکەکانی دەن��گ��دان بۆ ئ��ەوەی‬ ‫هاواڵتی بە کەمترین زەحمەت بتوانێت دەنگ بدات‪٠‬‬ ‫هاندان و پشت بەستن و دەستگرتنی الوان لە‬ ‫الیەن پارتە سیاسیەکان و هەموار بوونی ڕێگای‬ ‫گەیشتنی گەنج بە سەرکردایەتی و نووسینگە‬ ‫بااڵکانی پارتە سیاسییەکان‪.‬‬ ‫پێشخستنی بابەتەکانی خوێندنی مەدەنی و‬ ‫سیاسی لە الیەن مامۆستایان و وانە بێژی لە الیەن‬ ‫پسپۆران و تەنانەت سیاسەتمەدارانیش بکرێت‪.‬‬ ‫ڕێکخستنی کۆڕ و وانەی ڕۆشنبیری و سیاسی‬ ‫لە نێو قوتابخانە و زانکۆکان بە هەماهەنگی لە‬ ‫گەڵ هەردوو وەزارەتی پەروەردە و خوێندنی بااڵ‪،‬‬ ‫بە ئامانجی زیاتر کردنی بەشداری سیاسی‪.‬‬ ‫پێشخستنی کاری ڕێکخراوەکانی قوتابیان و‬ ‫زەمینە خۆشکردن لە پێناو سازدانی هەڵبژاردنی‬ ‫سااڵنەی نوێنەرانی قوتابیان بە پێی یاسایەک کە‬ ‫لە پەرلەمانەوە دەربچێت‪ ،‬چونکە ئەو هەڵبژاردنانە‬ ‫هۆکارێکە ل��ە پێناو ئاشناکردنی الوان بە‬ ‫پەیڕەوکردنی مافە سیاسیەکانیان لە خۆ پااڵوتن‬ ‫و دەنگدان‪.‬‬ ‫لە م��اوەی پشووی هاوینەدا ه��ەوڵ بدرێت‬ ‫قوتابیە بەهرەدارو سەرکەوتوەکان لە قۆناغی‬ ‫سەرەتاییدا لە بارەگا فەرمیەکانی حکومەت ڕۆژێک‬ ‫رۆڵی بەرپرسیارێتی ببینن‪ ،‬بۆ نمونە‪( :‬قائیمقام‪،‬‬ ‫سەرۆکی شارەوانی و بەڕێوەبەری ناحیە‪.‬تد‪.)....‬‬ ‫پەرلەمانی الوان ئەکتیڤ بکرێت‪ ،‬الوان بتوانن بە‬ ‫بێ جیاوازی تیایدا مومارەسەی سیاسی بکەن لە‬ ‫هەڵبژاردن و شڕۆڤەی سیاسی و گەنگەشەکردنی‬ ‫پرسەکانی الوان‪.‬‬ ‫سازدانی خێوەتگەی هاوینە کە تیایدا بەرنامەی‬ ‫ڕۆشنبیری و وەرزش و پشت بەستن بە خود‬ ‫ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫فراوانکردنی بە شداری الوان لە بەڕێوەبردنی‬

‫دەستەکانی وەرزش و الوان و دامەزراوەکانی‬ ‫کۆمەڵگەی مەدەنی و ڕێکخراوەکانی تایبەتمەند‬ ‫بە الوان‪٠‬‬ ‫‪ -٣‬فێرکردن ‪:‬‬ ‫ئەوەی لەم ب��وارەوە تا ئێستا لە کوردستان‬ ‫هەستی پێ دەکرێت‪ ،‬نا جێگیری سیستەمێکی‬ ‫زانستی دیاریکراوی خوێندن و گۆڕینی لە سەر‬ ‫بنەمای بیرکردنەوەی کەسەکان (ئیجتیهادی‬ ‫شەخسی) بووە‪ ،‬ئەمە لە کاتێکدا کە خواستی‬ ‫خوێندن و درێژەدان پێی لە سەر هەموو ئاستەکان‬ ‫لە الی تاکەکانی کۆمەڵگا تا بێت لە هەڵکشاندایە‪،‬‬ ‫ئێستا لەبەر بوونی خواستی گەورە لەسەر فێربوو‬ ‫زیاتر پەنا دەبرێتە بەر وانە تایبەتەکان و خوێندنی‬ ‫ئەهلی‪ ،‬بە تایبەت الی خەڵکی دەوڵەمەند‪ ،‬چونکە‬ ‫تێچووەکەی زۆرە‪ ،‬ئەوەش الوازی و ناکاریگەری‬ ‫سیستەمی حکومی ئاشکرا دەکات‪ ،‬بۆتە هۆکاری‬ ‫ئ��ەوەی کە ب��واری فێرکردن ببێتە یەکێک لە‬ ‫کایەکانی بازرگانی کردن و بازاڕی گەورە و گەرمی‬ ‫هەبێت لە هەموو ئاستەکاندا‪.‬‬ ‫ئاوڕدانەوە لە پرسی فێربوون‪:‬‬ ‫دانانی سیستەمێکی خوێندنی یەکگرتوو‪،‬‬ ‫لەسەر بنەمای پێشکەوتوو‪ ،‬ستانداردی جیهانی‬ ‫لە سەرجەم ناوەندەکانی خوێندن لە باخچەی‬ ‫ساوایانەوە تاوەکو خوێندنی بااڵ‪٠‬‬ ‫زیاترکردنی ڕۆڵی الوان بە هەماهەنگی دام و‬ ‫دەزگا زانستیەکان‪ ،‬لە داڕشتن و پێداچوونەوە بە‬ ‫دامەزراوە زانستی و فێرکارییەکاندا‪٠‬‬ ‫نەهێشتنی دی��اردەی دزەک��ردن لە دام��ەزراوە‬ ‫زانستی و فێرکاریەکان‪٠‬‬ ‫کەمکردنەوەی ئەوفشارانەی کە دەکەونە‬ ‫سەر پڕۆسەی خوێندن و تەرکیز خستنە سەر‬ ‫جموجۆڵەکانی خوێندن‪ ،‬هاوکات بە کارهێنانی‬ ‫هۆکاری فێرکردنی زیندوو‪ ،‬و فێرکردنی پیشەیی‪٠‬‬ ‫پێشخستن و پەرەپێدانی خوێندنی هونەری‪،‬‬ ‫بۆ ئ��ەوەی بگونجێت لەگەڵ سەردەمی زانیاری‬ ‫تەکنەلۆژیا و پێداویستیەکانی ب��ازاڕی کاری‬ ‫ڕاستەقینە‪٠‬‬ ‫پشتیوانیکردن ل��ە ه��ەوڵ��ی ب��ە هێزکردنی‬ ‫پەیوەندی نێوان دامەزراوە زانستییەکان و کەرتی‬ ‫تایبەت بە ئامانجی ڕەخساندنی بواری ڕاهێنان و‬ ‫دامەزراندن‪٠‬‬ ‫هاندانی گیانی داهێنان ل��ەالی قوتابیان و‬ ‫کردنەوەی یانەی زانستی لە قوتابخانەکان و‬

‫پشتیوانی لە خەباتی مەدەنی و دیموکراتیانەی کوردانی باکوری کوردستان دەکەن‬

‫ناوەندەکانی تری خوێندن‪٠‬‬ ‫گرنگی دان بە بابەتەکانی ڕۆشنبیری خێزان لە‬ ‫خوێندنگاکاندا‪٠‬‬ ‫چاودێری دامەزراوەکانی خوێندن و فێرکردن لە‬ ‫پێناو پاراستنی کوالێتی پێوەری ئەکادیمی‪.‬‬ ‫دابینکردنی ک��ەل و پەلی وەرزش���ی ج��ۆراو‬ ‫جۆری پێویست بۆ ناوەندەکانی خوێندن لە پێناو‬ ‫پێشخستن و مومارەسەکردنی وەرزش تیایاندا‪٠‬‬ ‫پێشخستن و رێکخستن و بە یاساکردنی کاری‬ ‫رێکخراوەیی قوتابیان لە ناوەندەکانی خوێندن‪ ،‬بە‬ ‫جۆرێک کە پیرۆزی ناوەندەکانی خوێندن لە بەر‬ ‫چاو بگیرێت‪.‬‬

‫لێرەشدا ئەمانەی خوارەوە بە پێویست دەزانین‬ ‫زیاترکردنی ئەو بڕە پارەیەی کە وەکو قەرز‬ ‫دەدرێت لە پێنج ملیۆنەوە بۆ دە ملیۆن دینار‪.‬‬ ‫بیناکردنی سیاسەتێکی ستراتیژی نیشتیمانی‬ ‫بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی گرفتی نیشتەجێبوون بە‬ ‫پێی نەخشەڕێیەکی پێوەری یەکسان و دادوەر‪.‬‬ ‫هەماهەنگی حکومەت چ لەگەڵ وەزارەت��ی‬ ‫نیشتەجێ کردن یان لەگەڵ کۆمپانیاکانی کەرتی‬ ‫تایبەت بۆ دروستکردنی شوقەی نیشتەجێ بوون‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم بە ئالیەت و میکانیزمی دروس��ت و بە‬ ‫شێوەیەک کە لە خزمەتی الوان دابێت و بە قەرزی‬ ‫درێژ خایەن و گونجاو لەگەڵ ڕێ��ژەی داهاتیان‬ ‫بێت‪ ،‬بەمەش حکومەت لە دووالیەنەوە سوود مەند‬ ‫دەبێت لە الیەکەوە نیشتە جێ بوون لە شوققەدا‬ ‫دەبێتە کلتورێک و لە ڕووی دابینکردنی زەوی و‬ ‫خزمەتگوزاری پێویست تێچووی کەمتری دەوێت‪،‬‬ ‫لە الیەکی تریشەوە خەڵکێکی زۆر لە کرێچی رزگار‬ ‫دەکات و هاندانێکی باشیشە لە پێناو بەرەو بەرز‬ ‫بوونەوەی ڕێژەی هاوسەرگیری‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫‪ -٥‬هاوسەرگیری و نیشتەجێ بوون‪-:‬‬ ‫وەک ئاشکرایە پڕۆسەی هاوسەرگیری یەکێکە‬ ‫لە کێشە هەرە دیارو بەرچاوەکانی الوی کوردستان‬ ‫بە ه��ەردوو ڕەگ��ەزەوە کە چەندین هۆکار هەن‬ ‫ڕێگرن لە هەمبەر بەڕێوەچونی لە وانەش فاکتەری‬ ‫( ئابوری و کۆمەاڵیەتی ) یەکان‪ ،‬هەرچەندە ئەمە‬ ‫لەم ماوەی دواییدا تەکانێکی باشتری بە خۆیەوە‬ ‫بینیوە ئەویش بە هۆی ئ��ەوەی کە حکومەتی‬ ‫هەرێمی کوردستان بەخشینێکی دیاریکراوی‬ ‫بە قەرز بۆ ئەم مەبەستە دیاریکردووە‪ ،‬کەچی‬ ‫پرسی هاوسەرگیری کاریگەری ئەوەی هەبووە‬ ‫کە گرفتی هاوشانی ئەو پرسە بێتە ئاراوە‪ ،‬کە‬ ‫ئەویش پرسی نیشتەجێبوونە‪ ،‬نیشتەجێبوون لە‬ ‫کوردستان دا کێشەیەکی هەمیشەیی و گرفتی‬ ‫هەرە دیاری ئەم چەند ساڵەی کۆتایی الوان بووە‪،‬‬ ‫سەرباری ئەوەی دەستی وەبەرهێنان لەو بوارەدا‬ ‫تەکانێکی پێ دراوە‪ ،‬و حکومەت بە سیاسەتێک بۆ‬ ‫ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو ئاریشە کۆمەڵەگەییە کاری‬ ‫کردوە‪ ،‬بەاڵم بە دیوێکدا وا دەردەکەوێت کە ئەو‬ ‫سیاسەتە تا ڕادەیەک شکست خواردوو بووە‪ ،‬بۆیە‬ ‫بۆ ئەم قۆناغە پێویستە پێداچوونەوە بە سیاسەتی‬ ‫حکومەتدا بکرێت بە جۆرێک الوان پێشەنگی‬ ‫سوودمەندی پڕۆسەکە بن نەک سەرمایەدار‪٠‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪-٤‬تەندروستی‪-:‬‬ ‫بە پێی ئەو واقیعەی لە کوردستان هەستی‬ ‫پێ دەکرێت‪ ،‬بارودۆخی تەندروستی گشتی لە‬ ‫ئاستێکی زۆر خراپ دایە‪ ،‬بۆیەش ڕۆژانە خەڵکێکی‬ ‫یەکجار زۆر لە پێناو چارەسەری نەخۆشی سەردانی‬ ‫دەرەوەی واڵت دەکەن و بەمەش پارەیەکی زۆری‬ ‫ئەم واڵتە دەچێتە دەرەوە‪ ،‬کە بەشێکە لە سامانی‬ ‫نەتەوەیی و نیشتیمانی‪ ،‬جگە لەوەش ئێستا بە‬ ‫هۆی بوونەوەی سنورەکانی کوردستان بە ڕووی‬ ‫واڵتانی دەرەوەدا‪ ،‬ڕۆژانە خەڵکێکی زۆر سەردانی‬ ‫کوردستان دەکەن و خەڵکی ئێمەش سەردانی‬ ‫دەرەوە دەکەن و مەترسی ئەوە دەکرێت کەوا‬ ‫نەخۆشیە گ��وازراوەک��ان و ڤایرۆسیەکان ببنە‬ ‫ئەگەری مەترسیەکی زۆر گەورە لە داهاتوودا‪ ،‬کە‬ ‫تا ڕاددەیەک لەوانەیە ئێستا وەکو پێویست هەستی‬ ‫پێ نەکەین‪ ،‬نمونثش بۆ ئەمە نەخۆشی (ئایدز)‪،‬‬ ‫لە الیەکی تریشەوە باڵوبونەوەی چەند حاڵەتێکی‬ ‫ئاڵوودە بوونە بە ماددە هۆشبەرەکان‪ ،‬ئەگەری‬ ‫مەترسی گەورەتری لێ دەکرێت کە پێویستە بە‬ ‫هەموو شێوەیەک و لەسەر هەموو ئاستێک بە‬ ‫توندترین شێوە ڕووبەڕووی ببینەوە‪ ،‬بە تایبەتی‬ ‫ئەوانەی لەم بوارەدا بازرگانی دەکەن‪ ،‬ئەمە و جگە‬ ‫لە سستی ئاسایشی خۆراک و کوالێتی کۆنتڕۆل بە‬ ‫شێوەیەک ئەو خۆراکەی دێتە کوردستان خراپترین‬ ‫جۆری خۆراکە و لە سایەیەوە ڕۆژان��ە چەندین‬ ‫حاڵەتی نەخۆشییە کوشندەکان ئاشکرا دەبن‪،‬‬ ‫بە تایبەتیش شێرپەنجە بە هەموو جۆرەکانیەوە‪،‬‬ ‫ئەمانەو چەندین نەخۆشی تری دەروونی کە لە‬ ‫نێو الواندا بە ڕێژەیەکی زۆر بەرچاو دەر دەکەون‪،‬‬ ‫لەوانەش ( پەرکەم – شیزۆفرینیا‪ -‬خەمۆکی‪-‬‬ ‫دڵتەنگی و نیگەرانی‪-‬ڕەشبینی وتد‪.).....‬‬

‫پێشنیازی چارەسەر‪.‬‬ ‫توندترکردنی ئ��ەو س��زای��ان��ەی دان���راون بۆ‬ ‫بازرگانانی بواری ماددە هۆشبەرەکان و چاوپۆشی‬ ‫نەکردن لێیان بە هیچ جۆرێک‪.‬‬ ‫دامەزراندنی بنکەیەکی تایبەت بە چاکسازی و‬ ‫چارەسەرکردنی ئاڵوودەبوانی ماددەی هۆشبەر‪،‬‬ ‫کە خەڵکی پسپۆڕ و شارەزا کاری تێدا بکەن و‬ ‫ئەگەر پێویستیش بێت خەڵکی بیانی لە دەرەوە‬ ‫بۆ ماوەیەکی کاتی بهێندرێن و ڕاهێنان و مەشق بە‬ ‫خەڵکی ناوخۆ بکەن‪٠‬‬ ‫دامەزراندنی بنکەی تایبەت بە چارەسەرکردنی‬ ‫نەخۆشیە گوازراوەکان و دابینکردنی چارەسەر‬ ‫بۆیان‪ ،‬چ وەکو ڕاوێژ و ئامۆژگاری و ڕێنمایی‪ ،‬یان‬ ‫وەکو دابینکردنی داودەرمانی پێویست و تەنانەت‬ ‫بڕینەوەی موچەی مانگانە بۆیان‪٠‬‬ ‫دامەزراندنی بنکەی ئامۆژگاری و ڕێنمایی تەواو‬ ‫بۆ تەندروستی گشتی و تەندروستی دەروونی و نە‬ ‫خۆشییە گوازراوەکان و ڤایرۆسیەکان‪٠‬‬ ‫سازدانی خوێندنەوە و شیکاری زانستی لە‬ ‫سەر جۆرەکانی خۆراکی هاوردەکراو لە دەرەوەو‬ ‫دیاریکردنی مەرجە تەندروستیەکان و کاریگەری‬ ‫خۆراک لەسەر تەندروستی گشتی و گەشەکردن و‬ ‫بەرچاو خستنی خۆراکە نا تەندروستەکان‪ ،‬چونکە‬ ‫وەک شارەزایان دەڵێن جۆری خواردن تەنانەت‬ ‫کاریگەری بە سەر ڕێژەی ئەنجامدانی تاوانیش‬ ‫هەیە‪٠‬‬ ‫دانانی خەڵکی پسپۆڕ و شارەزا لە خاڵەکانی‬ ‫کوالیتی کۆنتڕۆل ل����ەدەروازە سنوریەکان و‬ ‫فڕگەکانی هەرێمی کوردستان‪٠‬‬ ‫بایەخدان بە نەخۆشییە دەروون��ی��ەک��ان و‬ ‫عەسەبیەکان و پێشکەشکردنی ڕێنمایی پێویست‬ ‫لە الیەن کەسانی پسپۆڕ و ش��ارەزا‪ ،‬ئەگەر لە‬ ‫مانگی سەعاتێکیش بێت‪٠‬‬ ‫ناچارکردنی هەردوو الیەنی هاوسەرگیری بۆ‬ ‫ئەنجامدانی پشکنینی پێش ئەنجامدانی پڕۆسەی‬ ‫هاوسەرگیری بۆ دوورکەوتنەوە لە نەخۆشییە‬ ‫بۆماوەییەکان‪٠‬‬ ‫پشتیوانی کردنی ئ��ەو ن��اوەن��دان��ەی کەرتی‬ ‫تایبەت کە لە ب��واری تەندروستی کاردەکەن‬ ‫و چاودێریکردنی وردی��ان لە پێناو پاراستنی‬ ‫کوالێتی تەندروستی لە چارەسەرکردن و ئامێرە‬ ‫تەندروستیەکان و داودەرمانی ئۆرجیناڵ‪٠‬‬ ‫هاندانی بوارەکانی دەزگاکانی بیمە (تامین)‪،‬‬ ‫ل��ەس��ەر ئاستی ک��ەرت��ی گشتی و تایبەت بە‬ ‫شێوەیەک کە هەموو کەسێک بگرێتەوە‪٠‬‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‪17‬‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫داواکارین بە دەرفەت پێدان و رەخساندنی هەلی گونجاو بۆ الوان‪ ،‬لە پێناو گەشتی‬ ‫زانستی دەرەوەو و وشیاری فکری و کۆمەاڵیەتی‬

‫تێگەهێ ئازادیێ‬

‫تەیمور تەیمور عەبدال‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪18‬‬

‫ئازادی ئەوە كو مرۆڤ‬ ‫د هەمی بیاڤێن ژیانێدا‬ ‫مافێ هەڵبژارتنا ئازاد‬ ‫هەبیت بێ ترس و‬ ‫زۆرداری‪ .‬بێگومان‬ ‫ئازادی ستینەكا‬ ‫سەرەكیە ژ ئاڤاهیێ‬ ‫ژیانێ برامانەكا دن تاك‬ ‫و ئازادیا وی و كامەرانیا‬ ‫وی بنەمایێن سەرەكینە‬ ‫كو ژیانا جڤاكی سەر‬ ‫دهێتە ئاڤاكرن‬

‫دیرۆكا مرۆڤایەتیێ بكەین ژ كەڤندا و تا‬ ‫نها هەمی دەما مرۆڤی خەون ب ئازادی‬ ‫و سەربەستیا ژیانێ برینە هەمی بزاڤ و‬ ‫لڤین كرینە داكو ب ئ��ازادی بژیت و ئەز‬ ‫دكارم بێژم كو ئازادی ناڤەرۆك و نڤشكێ‬ ‫هەر وەرار و ئافراندنەكێ یە د ژیانێدا‪،‬‬ ‫ژبەر كو ب دیتنا من بێ ئازادی ژیانێ چ‬ ‫بەها نینە‪ ،‬هەر وەها ئەز باوەرم بێی كەش‬ ‫و سەقایێ ئازادیێ مرۆڤ نەكاریت وەكو‬ ‫پێدڤی هزر بكەت وەكو پێدڤی سەرەدەریێ‬ ‫ب��ك��ەت وەك���و پێدڤی ب��ەه��رەم��ەن��دی و‬ ‫ئافراندنێت خۆ پێشكێشی جڤاك و والتێ‬ ‫خۆ بكەت‪ ،‬بەروڤاژی ئەگەر ئازادی نەبێت‬ ‫دی بندەستی و كۆلە داری هەبیت‪ ،‬هەر‬ ‫مرۆڤەكی ئازادیا وی ژێ بهێتە ستاندن‬ ‫دبیتە ك��ۆل��ەدار‪ .‬برامانەكا دی ئ��ازادی‬ ‫هەبونا مرۆڤیە‪ .‬ژبەر كو هەبوون ناهێتە‬ ‫دەست نیشان كرن ئەگەر ئازادی نەبیت‪،‬‬ ‫لەومان ئازادی هەبونە وەهەر دەما مرۆڤی‬ ‫ئازادیاخۆ ژ دەست دا هنگی دێ هەبونا‬ ‫كەسیەتیا خۆ یا كەسۆكی ژ دەست دەت‬ ‫و دەست بەردانا هەر مرۆڤەكی ژ ئازادیا‬ ‫خۆ دەست بەردانا ژ هەمی مافێن خۆێن‬ ‫مرۆڤایەتی‪.‬‬

‫تێگەهێ ئازادیێ‪:‬‬ ‫دیرۆك و خەباتا مرۆڤایەتیێ پێك دهێت‬ ‫ژ هەڤركی و شەرەنیخەكا درێژ و دژوار‬ ‫ژبۆی رزگار كرنا مرۆڤی كو ببیتە كەسەكی‬ ‫ئازاد و رزگار كرنا وی ژ قەیدێن كۆلەداریا‬ ‫مرۆڤی ژبۆی مرۆڤی‪ .‬كو نەچار دكەت بژیت‬ ‫و هزر بكەت لدیف شێوازەكێ دەست نیشان‬ ‫كری كو لسەر هاتیە سەپاندن‪ .‬هەمی دەما‬ ‫الیەنەكێ داخازا ئازادیێ دكر و الیەنێكی دی‬ ‫ژی قەبول نە دكر‪ .‬سەربۆرێن مرۆڤایەتیێ‬ ‫بدرێژاهیا دیرۆكی بەڵگەیەكێ ڤەبرە كو‬ ‫پێشكەفتنا هەر میللەتەكی و گەشەپێدان‬ ‫و وەرارا وی میللەتی یا گرێدایە برزگاربونا‬ ‫وی ژ وان قەیدێن ئازادی و هزر و لڤینێن‬ ‫وی چارچۆڤە دك��ەن و لهەر جڤاكەكی‬ ‫ئ��ازادی نەبیت پاشكەفتن و ه��ەژاری و‬ ‫درۆ و گەندەلی و دورووی��ی بەرچافترین‬ ‫سیمایێن ڤی جڤاكی نە و بەروڤاژی ئەگەر‬ ‫ئازادی هەبیت پێشكەفتن و خۆشگوزەرانی‬ ‫و دادپەروەریا جڤاكی سیمایێن ڤی جڤاكی‬ ‫نە‪ .‬بۆ نمونە هەردوو واڵتێن كۆریا باكور‬ ‫و كۆریا باشور كو بنەرەت دا ئێك واڵت‬ ‫و نەتەوەنە‪ ،‬لێ ل كۆریا باكور ژ ئەگەرێ‬ ‫نەبوونا ئازادیێ دێهێتە هەژمارتن ئێك ژ‬ ‫واڵتێن هەژار و برسی ل جیهانێ و بەروڤاژی‬ ‫ئازادی چیە‪:‬‬ ‫كۆریا باشوور کو وەاڵتەكە ئازادیێ تێدا یا‬ ‫ئازادی ئەوە كو مرۆڤ د هەمی بیاڤێن‬ ‫بەرقەرارە‪ ..‬ب ئابووریێ خۆیێ بهێز‪ ،‬یێن ژیانێدا مافێ هەڵبژارتنا ئازاد هەبیت بێ‬ ‫شیاین ژیانەكا خۆش و ئابورەكێ بهێز بۆ ترس و زۆرداری‪ .‬بێگومان ئازادی ستینەكا‬ ‫میللەتێ خۆ دابین بکەن‪ ،‬كو كارتێكرنەكا سەرەكیە ژ ئاڤاهیێ ژیانێ برامانەكا دن‬ ‫ئەرنی یا هەی لسەر ئابورێ هەمی جیهانێ‪ .‬تاك و ئازادیا وی و كامەرانیا وی بنەمایێن‬ ‫یاخویایە ئازادی یەك ژ مافێن سروشتیێن سەرەكینە كو ژیانا جڤاكی سەر دهێتە‬ ‫هەر مرۆڤەكی یە د ژیانێدا‪ ،‬ژبەر كو دەما ئاڤاكرن تا وی رادەی كو هندەك ڤەكۆلەر‬ ‫مرۆڤ پەیدا دبیت‪ ،‬ئازاد پەیدا دبیت ل دڤی بیاڤیدا دبینن كو ئازادی ژیان بخۆیە‪،‬‬ ‫پەی هەمی یاسایێن دەسكرد و ئایینێن ئازادی د بنەرەتدا نەمانا زنجیر و قەیدایە‬ ‫ئاسمانی و لپەی بەندێ یەكێ ژ راگەهاندنا و نەبونا كوتەكیێ یە و هەڵبژارتنا تاكە‬ ‫جیهانیا مافێن مرۆڤی ئەڤا ل چەرخێ كەسی یە بۆ شێوازی ژیانا خۆیا تایبەت و‬ ‫ب��ۆری ل ساال (‪ )1948‬ژ الی ‪ UN‬ڤە مرۆڤێ ئازادە ئەگەر چ زنجیر حەز و هیڤی‬ ‫هاتیە راگەهاندن‪ ،‬ئەگەر تەماشەی بیڤاژۆیا و پێنگاڤێن وی نەگرێدەن هەر وەها بێی‬

‫داواکارین حکوومەت بە دابینکردنی هەلی کار و یەکەی نیشتەجێبوون پشتیوانی‬ ‫لە الوانی گەڕاوەی هەندەران بکات‬

‫و دەستهەاڵت دهێتە دان��ان ژبۆی دابین‬ ‫كرنا وان مافان ) هەر وەها د چەرخێ‬ ‫ن��ۆزدێ دا ل ئەمەریكا مەزنترین شەرێ‬ ‫ئازادیێ روی��دا‪ ،‬ئەوژی شەرێ ناڤەخۆیێ‬ ‫دنێڤ بەرا ویالیەتێن باكورێ ئەمەریكا‬ ‫ویالیەتێن باشوری ل ساال (‪ )1861‬دەما (‬ ‫ئابراهام لنكۆڵن) هەڤالێن خۆ ل والیەتێن‬ ‫باكورێ ئەمەریكا بەرگری ژ مرۆڤێن پێست‬ ‫رەش دكر‪ .‬داكو ئازاد بكەن ژ كۆلەدارێ‬ ‫بندەستی یا ئەو تێدا دژیت و ئەنجام دا‬ ‫وەالیەتێن باكور ب سەركەفتن و یاسا یا‬ ‫قەدەغەكرنا كولەدارێ ل ئەمەریكا و ئازادیا‬ ‫مرۆڤێ پێست رەش دەرك��ەف��ت و هاتە‬ ‫راگەهاندن و ئەڤ چەندە بۆ پێنگاڤەك كو‬ ‫هەمی وەالتێن جیهانێ جاڤ ل ئەمریكا‬ ‫بكەن و نەهێلن بازرگانی ب مرۆڤان بهێتە‬ ‫كرن و كولەداری هەبیت‪.‬‬ ‫ئازادی یا رەهایی بیت یان نە‪ ..‬؟!‬ ‫ئ���ازادی ی��ان ی��ا رەه��ەی��ا ی��ان دهێتە‬ ‫چارچۆڤە كرن بهندەك سنوور و پرانسیپ‬ ‫و یاسایان‪ .‬لەوما ئەم دكارین بێژین هێلێن‬ ‫سەرەكیێن پێناسا ئازادیا رەها ئەڤەیە‬ ‫( هەر گۆتنەك یان كریارەكا تە بڤێت‬ ‫بكەی یان بێژی ل هەر جه و دەمەكێ‬ ‫تە بڤێت ) یان ژی (نەمانا سانسۆر و‬ ‫قەیدایە د هەمی بیاڤێن ژیانێدا) ئانكو چ‬ ‫زنجیر و سنوور و سانسۆر بۆ حەز و گۆتن‬ ‫و كریارێن تاكە كەسی نەبن‪ .‬بدیتنا من‬ ‫هەر جڤاكەك بهێتە ئاڤاكرن لسەر بنیاتێ‬ ‫ئازادی یا رەهای د هەمی بیاڤێن ژیانێ دا‬ ‫دێ توشی بەرەالیێ و ئاریشا بیت لەوما‬ ‫پێدڤیە ئازادیا تاكەكەسی د چارچۆڤێ‬ ‫یاسا و پرانسیپ و بنەمایا دابیت‪ ،‬كو‬ ‫بگونجن دگەل سەمتا ڤی سەرەدمی‪ ،‬هەر‬ ‫وەها لگۆر زانینا من چ میللەتێن جیهانێ د‬ ‫دیرۆكێ دا نینن كو راهاتنا ئازادیا رەهای‬ ‫كربیت دێ هەر بیاڤەكیدا بێ زی��ان نە‬ ‫گەهاندینە خەلكەكی دن‪ ،‬دەما شۆرشا‬ ‫فەرەنسی ب سەر كەفتی ساال ( ‪)1789‬‬ ‫دا ( ددیكۆمینتا مافێ مرۆڤی و هاووالتی‬ ‫) دا ئەڤا ژ الیێ شۆرەشێ ڤە هاتیە بەالڤ‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫ئازادی د سەر بۆرێن مللەتادا‪:‬‬ ‫ژب��ەر گرنگیا ئ��ازادی��ێ د ژیانێدا هەر‬ ‫ئاینەكی ئاسمانی بیت ی��ان سەمتەكا‬ ‫فەلسەفی بیت یا سیاسی و جڤاكی بیت‬ ‫ل پ��ەی نێرین و دیتن و بۆچونێن خۆ‬ ‫بەرێخۆدایە ئازادیێ هەر وەها باسێ ئازادیێ‬ ‫كریە گۆرەی تێگەه و بیر و باوەرێن خۆ‪.‬‬ ‫بەلكو هەر شەرەك ل جیهانێ پەیدا ببیت‬ ‫ئالیەك ژ ئالیێن شەركەر بەرخودان كریە‬ ‫ب مبەستا ئازادی و سەربەستیا خۆ‪ ،‬تا‬ ‫وی رادەی (هۆشیمینە) سەركردێ بناڤ‬ ‫و دەنگێ ڤیتنامی دڤی بیاڤیدا دبێژیت‬ ‫( دارا ئازادیێ بخوینێ دهێتە ئاڤدان)‬ ‫و تشتێ هەرە سەیر ( ئادلڤ هتلر) د‬ ‫بەرتوكا خۆدا ( كیفاحی) دبێژیت ( من‬ ‫گەلەك حەژ ل ئازادیێ دكر ) سەرەرای كو‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫كو چ هێلێن سۆر یان سانسۆر یان سنوور‬ ‫بۆ ژدەرڤە بهێنە دەست نیشان كرن‪.‬‬ ‫ئازادی رزگارنە ژ هەمی زنجیر و سانسۆرا‬ ‫ئەوێن شیان و وزە و بەرهەمێ مرۆڤی كێم‬ ‫دكەن ئەڤجا چ زنجیرێن ماتریالی بن یان‬ ‫زنجیرێن ورەیی بن و ئازادی قورتال بونە‬ ‫ژ كولەداریا كەسەكی یان كۆمەكێ یان‬ ‫گروپەكێ یان هزرەكێ هەر وەها قورتال‬ ‫بونە ژ هەمی فشارێن تێنە دانان ل سەر‬ ‫تاكی یان كۆمێ بۆ ب جه ئینانا كارەكی‬ ‫دەست نیشان كری‪.‬‬ ‫ل��ەوم��ان ه��ەر دەم��ا مرۆڤی ئ���ازادی ژ‬ ‫دەستدا وی دەمی مرۆڤ دهوندرێ خۆدا‬ ‫دمریت خۆ ئەگەر بژیت و بخۆت و ڤەخۆت‬ ‫و ك��ار بكەت ل س��ەر ئ���ەردی‪ .‬لەومان‬ ‫مەبەست ژ ئازادیێ ئەوە كو مرۆڤ بكاریت‬ ‫هەر كارەكی بكەت یان نەكەت بحەزا خۆ‪..‬‬ ‫دویر ژكۆنترۆل و سانسۆرا الیەنەكی یان‬ ‫كەسەكی یان هزرەكێ ل سەر وی‪.‬‬ ‫(جۆن لۆك ) دبێژیت (ئازادیا تەڤاڤ‬ ‫ئ��ەوە كو تاك (ف��رد) بكاریت بلڤیت د‬ ‫چارچۆڤێ یاسایێن سروشتی دا و بكاریت‬ ‫بریارێت تاكە كەسی بێ قەید و سانسۆر‬ ‫بدەت و بێی ملكەچی ئیرادا كەسەكی دی‬ ‫ببیت)‬

‫وی ئازادیا ملیۆنەها مرۆڤان سەرانسەری‬ ‫جیهانێ تێكدا بوو و ژناڤ بر بوو‪ ،‬هەر‬ ‫وەها هزرڤانێ ئەمریكی‬ ‫(بنیامین فرانكلین) دبێژیت ( ئازادی‬ ‫ل كیش جهی بیت ئەو جه وەالتی منە)‪.‬‬ ‫ه��ەر وەه��ا دروشمێ سەرەكیێ شۆرشا‬ ‫فەرەنسی ل ساال (‪( )1789‬ئازادی‪ ،‬وەك‬ ‫هەڤی‪ ،‬برایەتی ) بوو‪ ،‬كو تا نەها پرانیا‬ ‫مللەت و الیەنێن سیاسی ل سەرانسەرێ‬ ‫جیهانێ ئەڤی دروشمی بلند دك��ەن‪ .‬و‬ ‫ئەگەر تەماشەی دیرۆكا ئەمریكا بكەین‬ ‫دێ بینین كو ئەمریكا بەری سەربخۆبونا‬ ‫خ��ۆ ببو جهێ كەسێن ئ���ازادی خ��از ژ‬ ‫ئەوروپا یێن دهاتنە ئەشكەنجەدان ژ الی‬ ‫هزری و سیاسی و ئاینی ڤە ل وەالتێن‬ ‫خۆ لسەر دەستێ كەنیسێ و دەسەالتا‬ ‫باشڤە مایە وی وەختی‪ ،‬لەومان گەلەك‬ ‫ئینگلیز و فەرەنسی گەلەك نەتەوەێن دی‬ ‫ژ جڤاكێ ئەوروپی بهێن تەنگ و بێزار‬ ‫ببون و خ��ەون ب ئاڤاكرنا حوكمەتەكا‬ ‫دیموكراسی ل ئەمەریكا دبرن كو مرۆڤ‬ ‫بكاریت لبن سێبەرا وی دەسهەالتێ ب‬ ‫ئازادیەكا تەڤاڤ بژیت‪ .‬هزر و بۆچونێن‬ ‫هزرڤانێ ئینگلیزێ م��ەزن ( جۆن لۆك‬ ‫‪ )1704-1632‬بشێوەیەكی تایبەت و‬ ‫پاشان هزر و بۆچونێن ( فولتێر ) و (‬ ‫جان جاك روسور – ‪) 1742- 1712‬و (‬ ‫مۆنتسیكۆ)(دیدرو) گەلەك بەالڤ ببون‪.‬‬ ‫دنیڤ وان هاوالتی یێن تازە دگەهشتنە‬ ‫ئەمەریكا كو ل ئەوروپا دگەل خۆ ئینا‬ ‫بوون‪ .‬داكو ل ئەردێ نویێ ئەمەریكا بچینن‬ ‫و پراكتیزە بكەن د ژیانا خۆدا‪ .‬دپێشەكیا‬ ‫دیكۆمێنتا راگەهاندنا سەربەخۆیا ئەمەریكا‬ ‫دا ئەڤا ژ الیێ ( تۆماس جفرسۆن) ل‬ ‫ساال (‪ )1776‬نڤیسای و راگەهاندی هاتیە‬ ‫( ئەم دبینین ئەڤ راستیێن ل خارێ ژ‬ ‫بنەمایێن سەرەكیێن ژیانێ نە‪ ،‬ئەوژی كو‬ ‫هەمی مرۆڤ یێن پەیدا بووین وەك هەڤ‪.‬‬ ‫و خ��ودێ هندەك مافێن دەس��ت نیشان‬ ‫كریێن پێ بەخشیت كو كەس نكاریت ژێ‬ ‫بستێنیت و ژوان مافان ژی‪ ،‬ژیان ئازادی‬ ‫هەوڵدان ژبۆ گەهشتنا خۆشیێ و كامەرانی‬

‫وتــار‬

‫‪19‬‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫بە ئامانجگرتنی خەڵکی سڤیل بەگشتی و بارەگاکانی الوان بە تایبەتی‬ ‫لەالیەن تیرۆرستانەوە هەوڵێکی دیکە نەزۆکانەیە بۆ پەکخستنی ئیرادەی پۆاڵینمان‬

‫كرن دبرگا چارێدا هاتبوو ( ئازادی دهێتە‬ ‫دانان ل سەر مافێ هاووالتی كو راهاتنا‬ ‫هەر كارەكی بكەت ب مەرجەكی كو زیانێ‬ ‫نەگەهینتە خەلەكەكێ دن‪ ،‬لەومان راهاتنا‬ ‫مافێن سروشتی ژ الی هەر كەسەكی ڤە‬ ‫پێدڤیە تا وی رادەی بیت كو ئەندامێن‬ ‫جڤاكی ب هەمان مافان شاد ببن و‪ ،‬ئەڤ‬ ‫سنوورە ژی تەنها یاسا دەس��ت نیشان‬ ‫دكەت‪.‬‬ ‫هەر وەها ئەو بیردۆزا كو ددیكومنتا‬ ‫مافێ مرۆڤی ل دەمێ سەربەخۆیا ئەمەریكا‬ ‫ل س��ەر هاتیە ئاڤاكرن پێك ده��ات ب‬ ‫باوەری ب مافێ تاكە كەسی‪ ،‬لەومان ژی‬ ‫ئازادی و دوژمنێ ئازادی‪:‬‬ ‫مافێ تاكە كەسی كرنە دوو جور‪.‬‬ ‫ب راستی زۆر الیەن و سەمت و هزرێن‬ ‫أ‌) مافێن تاكە كەسی دكاریت دەست ژێ سیاسی و نەمازە یێن ئایدۆلۆژی مفایی ژ‬ ‫بەردەت بۆ جڤاك و كۆمێ بەرامبەر پەیدا بیاڤێ ڤەكری یێ ئازادی و دیموكراسیەتێ‬ ‫بونا سیستەم و ئارامیێ‪.‬‬ ‫دبینن و دڤی كەش و سەقایێ ئ��ازاد دا‬ ‫ب‌) ماف نابیت تاكە كەس دەس ژێ هەول ددەن شین پێن خۆ ببینن و چێكەن‬ ‫ب��ەردەت بۆ دەسهەالتێ هەر وەها نابیت و هزرێن خۆ بەالڤ بكەن‪ ،‬لێ تشتێ هەرە‬ ‫دەسهەالت ژی ڤان مافان پێشێل بكەن‪ .‬سەیر دەم��ا گەهشتنا وان بۆ كورسیكا‬ ‫هەر وەها گوتنەك هەیە دڤی بیاڤی دا دەسەاڵتێ ژ ئەگەرێ وێ ئازادیا هەی‪،‬‬ ‫دبێژیت ( ئەگەر ئ��ازادی��ا تە یا هەڤدژ هەر زوی ئازادیێ دكوژن و تیرۆر دكەن‪.‬‬ ‫بیت دگەل ئازادیا من و ببیتە ئەگەرێ وە بیاڤێ ئازادیێن ل بەر پێن خەلكی‬ ‫تێكدانا ئازادیا من بال ئازادیا تە بمریت بەر تەنگ دكەن و ناهێلن كەسێن ئازادی‬ ‫و بهەرشیت ) هزرڤانێ ئەمەریكی ( جۆن خاز سەرەدەریێ گۆرەی تێگەه و بیر و‬ ‫دی��وێ ) دەرب���ارێ ئ��ازادی��ا تاكە كەسی بۆچونێن خۆ پاخڤن و خامێن وان بنڤیسن‬ ‫دبێژیت ( پێتڤی یە تاك یێ ئازاد بیت‪ ،‬ل دور هەر بیاڤەكێ ژیانێ‪ ،‬تەنها ئەو نەبیت‬ ‫هەر وەها پێدڤی یە ئەو ئازادی بگونجیت ئەڤا د چارچۆڤێ بازن و بەرژەوەندی و‬ ‫دگەل بەرژەوەندیا گشتی و جڤاكی‪ ،‬كو بیرو بۆچونین وان نەبیت‪ .‬و ژ دروشمێ‬ ‫ئەو تاك ژی ئەندامەكە ژوی جڤاكی )‪ .‬و بەرزێن شۆرشا فەرەنسی بلند كرین دڤی‬ ‫مەبەستا من ب ڤێ خالێ ئەوا كو پێدڤیە بیاڤیدا‪ ،‬دبێژیت ( ئازادی نینە بۆ دوژمنێن‬ ‫ئازادیێ ژی هندەك پرەنسیپ و سنوور ئ��ازادی) ب رامانەكا دن نابیت كەسەك‬ ‫هەبن‪ ،‬و ئەڤ چەندە ژی هەر بۆ ساخلەمی یان الیەنەكی باوەری ب ئازادیێ نەبیت‪،‬‬ ‫و پێشڤەچونا جڤاكیە‪ ،‬مینا نەساخێ بیاڤێ ئازادیێ بۆ بێتە ڤەكرن‪ ،‬داكو ئازادیا‬ ‫نۆژدار نەهێلیت هەمی خارنا بخۆت‪ ،‬ژبۆ هەی بخۆ نەكەتە پرەك ل سەر بلەیزت‬ ‫ساخلەمیا نەخۆشی‪ ،‬نە مەبەستا نۆژداری و دەرباز بیت‪ ،‬داكو مەرەم و مەبەست و‬ ‫تێكدانا ئ��ازادی��ا نەخۆشیە‪ ،‬ه��ەر وەها ئارمانجێن خۆێن هەڤدژ دگەل ناڤەرۆك و‬ ‫پۆلیسێ هاتوچۆیێ دەما ل سەر شەقامی روح و بنەمایێن ئازادیا وی سەردەمی ب‬ ‫دراوەستیت هندەك شوفێرێن ترومبێال جه بینیت‪ ،‬لەومان بدیتنامن ئەگەر بیاڤی‬ ‫دراوەستینیت و هندەكاژی دبێژتێ هەرە‪ ،‬ئازادیێ بۆ ڤان الیەنان نەهێتە ڤەكرن‬ ‫ئەڤ چەندەژی هەر بۆ پاراستنا شوفێری زۆر باشترە‪ ،‬و خۆ پاراستن ژڤان هزرێن‬ ‫و ترومبێالوی یە‪ ،‬نە بۆ تێكدانا ئازادیا‬ ‫هاژۆتنا ترومبێال وییە و بسەدەهان نمونێن‬ ‫دی��ژی هەنە دڤی بیاڤیدا‪ ،‬لێ ب گشتی‬ ‫ئازادیا تاكە كەسی دابەش دبیت ل سەر‬ ‫چەند تەوەران و ژواناژی‪.‬‬ ‫‪ -1‬ئازادیا هزركرنێ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئازادیا دەربرینێ‪.‬‬ ‫‪ -3‬ئازادیا سەرەدەریێ‪.‬‬ ‫‪ -4‬ئازادیا بیروباوەرا‪.‬‬ ‫‪ -5‬ئازادیا هەلبژارتنا جهێ ژیانێ‪.‬‬ ‫‪ -6‬ئازادیا جڤاكی‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪20‬‬

‫ترسنۆك و چارچۆڤە كری‪ ،‬گەلەك باشترە‬ ‫ژ چارەسەریا ئەنجامێن نێكەتیڤێن بەشداریا‬ ‫وان ل پرۆسا سیاسیدا‪ .‬هەر چەندە ئەز‬ ‫هەمی دەما ل گەل بریارێن پێش وەخت‬ ‫نینم ل دور هەر پرسەكێ لێ دیرۆكا هەڤ‬ ‫جەرخ و سەربۆرێن والتێن رۆژ هەالتا ناڤین‬ ‫باشترین میناكن و بەڵگەنە دڤی بیاڤیدا‬ ‫و ئەز باوەرم د پێشكەفتی ترین وەالتدا‪،‬‬ ‫ئازادیا لێ هەی هندەك پرنسیپ و سنوور‬ ‫ین هەی و نابیت هاوالتی وان بازنان دەرباز‬ ‫بكەت‪ .‬مینا ل ئەمریكا تویێ ئازادی‪ ،‬لێ‬ ‫د هەمان دەم دا نابیت تو هزر و بۆچونێن‬ ‫دژی ئاسایشا نەتەوەیا ئەمریكی بەالڤ‬ ‫بكەی و بوەشینی‪ .‬بەلكو دەرب��ارەی ڤێ‬ ‫پرسێ دێ هێیە دادگەه كرن‪ ،‬هەروەها ل‬ ‫چەرخێ بووری و لدەمێ شەرێ سار دنیڤ‬ ‫بەرا ئەمریكا و یەكەتیا سۆڤیەتێ یا بەرێدا‪،‬‬ ‫پارتا كۆمەنیستا ئەمریكی یا قەدەغەكری‬ ‫بوو‪ ،‬ژ بەركو هزرێن وان دوێ قۆناغێدا دژی‬ ‫ئاسایشا نەتەوەیا ئەمریكی بوون‪.‬‬

‫ب راستی زۆر الیەن‬ ‫و سەمت و هزرێن‬ ‫سیاسی و نەمازە یێن‬ ‫ئایدۆلۆژی مفایی ژ‬ ‫بیاڤێ ڤەكری یێ ئازادی‬ ‫و دیموكراسیەتێ دبینن‬ ‫و دڤی كەش و سەقایێ‬ ‫ئازاد دا هەول ددەن‬ ‫شین پێن خۆ ببینن و‬ ‫چێكەن و هزرێن خۆ‬ ‫بەالڤ بكەن‬

‫پاڵپشتی و پشتیوانی یەکریزی خەڵکی کوردستانین‬ ‫بۆ بەرپەرچدانەوەی هەڵوێستە دوژمنکاریەکانی نوری مالیکی‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‪ ١٨‬شوباتێ دەستخۆشی و رەخنە‬

‫هەبونا ناڤەندەکا‬ ‫زانستی و ئەکادیمی‬ ‫بۆ شروڤەکرنا پرسێن‬ ‫الوان و دەستنیشانکرنا‬ ‫چارەیان بۆ وان ب‬ ‫شێوەیەکی ئەکادمی‬ ‫و زانستی ژ گرنگترین‬ ‫پێدڤیێن ئەڤرۆیە‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫کارەکێ دیتر یێ گرنگە کو پێدڤییە ئێکەتییا‬

‫بیالل ئەحمەد‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪ ١٨‬شوباتێ بوویە رۆژەکا دیروکی و ناهێتە‬ ‫ماندەلکرن کو وەرچەرخانەک بوویە بۆ الوێن‬ ‫کورد ل وێ رۆژی تاکو ئەڤرۆ رێکخراوەکا تایبەت‬ ‫ب الوان بەردەوامی دایە خزمەتکرنا الوان‪ ،‬د‬ ‫‪ ٦٠‬سالێن بوریدا دەستکەفتی گەلەک هەبوینە و‬ ‫بێگومان ژی بێ کێماسی نەبووینە‪.‬‬ ‫جهێ خۆیە شانازیێ ب وان دەستکەفتییان‬ ‫بکەین یێن دیروکێ تومارکرین کو ب زەحمەتە‬ ‫کەس بشێت حاشاتیێ ژێ بکەت‪.‬‬ ‫د همبەردا گرنگە ئەم بەحس ل کێماسییان‬ ‫بکەین و بزاڤا چارەکرنێ بکەین داکو ئەڤ رۆژە‬ ‫پیروزتر بیت و ب شانازی و سەروەریێن زێدەتر‬ ‫بەردەوام بیت‪.‬‬ ‫سەردەمەک نوو هاتییە پێش کو پێدڤی ب‬ ‫خزمەت و کارێن جیاوازتر ژ یێن بوری هەیە‪،‬‬ ‫هەر چەندە گۆهۆرینێن گرنگ و پراکتیکی‬ ‫دکارێ رێکخراوەیێ ئێکەتیا الوێن دیموکراتا‬ ‫کوردستانێدا هاتینە کرن‪ ،‬لێ بدیتنا من هندەک‬ ‫گۆهۆرینێن دی پێدڤینە بهێنەکرن پێخەمەت بلند‬ ‫کرنا ئاستێ الوان و خزمەتکرنا وان دچارچوڤەیێ‬ ‫ئارمانجێن ڤێ رێکخراوێ کو پرسێن نەتەوەیی‬ ‫بنیاتێ هەموو ئارمانجێن وێ یە‪.‬‬ ‫الیەنێ زانستی و پێگەهاندنا الوان الوازییەک‬ ‫هەیە‪ ،‬راستە ئ��ەڤ رێکخراوە ک��اردک��ەت بۆ‬ ‫بلندکرنا جەماوەرێ پارتەکا دیارکری کو ب‬ ‫شانازیڤە ئەزموونا کوردستانێ و دەستکەفتیێن‬ ‫نەتەوەیی بەرهەمێ خەباتا ڤێ پارتیێ و رێبازا‬ ‫پیرۆزا بارزانینە‪.‬لێ هەبونا جەماوەرەکێ زۆر بێ‬ ‫پێگەهاندنا باش رەنگە دەرئەنجامێن باش نەبن‬ ‫و نەشێن ئارمانجێن رێکخراوەیی بجه بینن‪ .‬لەو‬ ‫گرنگە کارێ رێکخراوەی ب شێوەیەکێ زانستی و‬ ‫لگۆرەی لێکۆلین و پێڤەرێن زانستی و ئەکادمی‬ ‫بهێنەکرن کو ئەڤرۆ گرەنتییا سەرکەفتنێ بۆ‬ ‫رێڤەبەرییان دکەن‪.‬‬ ‫هەبونا ناڤەندەکا زانستی و ئەکادیمی بۆ‬ ‫شروڤەکرنا پرسێن الوان و دەستنیشانکرنا‬ ‫چارەیان بۆ وان ب شێوەیەکی ئەکادمی و‬

‫زانستی ژ گرنگترین پێدڤیێن ئەڤرۆیە تا نها‬ ‫د سەردەمێ رێڤەبەریەکا زانستی و لەزاتییا‬ ‫پێشکەفتنێ دا‪ ،‬کارێن ئێکەتییا الوان نە ل سەر‬ ‫بنەمایێ پالنەکا زانستی و دووڤچونەکا ئەکتیڤن‬ ‫کو بێگومان زیانێن ماددی و رێکخستنێ ل وان‬ ‫کار و خزمەتێن مەزنێن ڤێ ئێکەتیێ دگەهینن‬ ‫و دشیاندایە ب شێوەیەکی بهێنەکرن کو مفایێن‬ ‫زێدەتر و زیانێن کێمتر هەبن‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەم هزربکەین پترییا الوان دڤێ قوناغێ‬ ‫تشتێن عەشوایی و بێ پالن و لەز دخوازن و‬ ‫ئاستێ زانستی ژی نەگەهشتیە وی ئاستی ئەم‬ ‫سەرەدەرییەکا زانستی دگەل دا بکەین راستە‪،‬‬ ‫لێ دڤێت ئەم هەست ب وێ گۆهۆرینێ بکەین‬ ‫کو ب لەز دهێتەکرن و دگەل دا بچین‪.‬‬ ‫گەلەک نەمایە دێ نڤشەکێ نوو پێگەهیت‬ ‫کو هەموو خواندەڤان و خودان ئاستەکێ بلندێ‬ ‫زانستینە و پێدڤی ب کار و چاالکیێن نها نابیت‬ ‫و هەموو تشتەکی ژی قەبول ناکەت‪ ،‬لەو گرنگە‬ ‫ئەم هەر ژ نها خۆ بەرهەڤ بکەین کو لگۆرەی‬ ‫ڤیان و خواست و هزرکرنا وان کاربکەین و پشت‬ ‫ب گۆهۆرینێن وەختی نەبەستین بەلکو پێدڤییە‬ ‫پالنێن ستراتیژی بدانین‪.‬‬ ‫الیەنی دیتری کو گرنگە نەبونا راگەهاندنەکا‬ ‫الوانەیە دناڤ ڤێ رێکخراوا الوان دا‪ ،‬کو تا نها‬ ‫الوان هەست نەکرییە کێشە و ئاریشەیێن وان‬ ‫ئەجندەیا سەرەکی و ئێکانەیا وێ نە ل جهێ‬ ‫کێشەیێن سیاسی‪.‬‬ ‫لەو الوان ل سەر بنەمایەکێ نەیێ الوانە‬ ‫نەچاردبن کارلێکێ دگەل راگەهاندنا دیتر بکەن‬ ‫و هەر الیەک بۆ مەرەمێن خۆیێن سیاسی و دوور‬ ‫ژ حەز و ڤیانێن وان ئاراستە بکەن‪.‬‬ ‫راگەهاندنا الوان راگەهاندنەکا ئورگانییە و‬ ‫راگەهاندنا ئورگانی ژی پێدڤی ب وان هەموو‬ ‫بەالڤوکان ناکەت کو نها ژ ناڤەندێن ئێکەتییا‬ ‫الوێن دیموکراتا کوردستانێ دەردکەڤن‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫وتــار‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪22‬‬

‫ساڵو لە گیانی پاکی شەهیدانی یەکی شوبات‬ ‫و شەهیدی سەرکردە فرەنسۆ هەریری و سەرجەم شەهیدانی کورد و کوردستان‬

‫الوان پێش چەند س��االن ئەنجام داب��ای��ە‪،‬‬ ‫فشارخستنە س��ەر کومپانیێن وەبەرهێنانا‬ ‫یەکەیێن ئکانجییکرنێ یە‪ ،‬تاکو ب شێوەیەکێ‬ ‫گونجایی دگەل حکومەتا هەرێما کوردستانێ‬ ‫یەکەیێن ئاکنجیکرنێ ئاڤا بکەن‪ ،‬نەک ب وی‬ ‫شێوەیێ نها کو الوان سوودمەندێن دوماهیێ‬ ‫نە‪ .‬ب دیتنا من ل شوونا ئاڤاکرنا یەکەیان بۆ‬ ‫هندەک تەخێن جڤاکی گرنگتر بوو هەر الوەکی‬ ‫لگۆرەی پێڤەرێن تایبەت یەکەیەکا ئاکنجیکرنێ‬ ‫بۆ هاتبا ئاڤاکرن دا زووتر و بێ کێشەتر گرفتا‬ ‫ئاکنجیکرنێ ل کوردستانێ هێتە چارەکرن نەک‬ ‫وەکو یا نها کو نەشییا ب دروستی گرفتێ‬ ‫چارەبکەت‪.‬‬ ‫بچوکترین کار ب دیتنا من کو پێدڤییە الوان ب‬ ‫رێکا ناڤەندەکا زانستی ئەنجام دابا لێکولینەکە‬ ‫ل سەر رێژەیا الوان د جڤاکیدا‪ ،‬دڤێ لێکولینێدا‬ ‫ئاستێ خوێندەواری و ئابووری و رەوشەنبیری و‬ ‫گرفتێن وان دیارکربان‪ ،‬کو دشیان دا بوو ببیتە‬ ‫مەزنترین هەڤکار بۆ ئاسانترکرن و گرەنتیکرنا‬ ‫سەرکەفتنا کارێ رێکخراوەیێ الوان‪.‬‬ ‫دپرسا هەلبژارتن و دەستهەالتێدا الوان لچاڤ‬ ‫رێژەیا خۆ بەهرنەبوویە‪ ،‬ئەگەر الو نەگەهشت بن‬ ‫ئاستێ وی باوەریێ کو دەستهەالت رێ ب وان‬ ‫بدەت‪ ،‬رێکخراوێن الوان ئەگەرن کو نەشیاینە‬ ‫ئاستێ رەوشەنبیری و سیاسیێ الوان پێش‬ ‫بێخن کو بەشەک ژڤێ بەرپرساتیێ بۆ ئێکەتیا‬ ‫الوان بجە دمینیت‪ ،‬ئەگەر دەستهەالتێ ژی رێ‬ ‫نەدابیتێ ژ ئەنجامێ بێ فشاریێ بوویە کو هەر‬ ‫رێکخراوێن الوان ب ئێکەتیا الوانڤە بەرپرسن‪.‬‬ ‫لەو پێدڤییە د هەردوو الیەنێن پێشئێخستن و‬ ‫هوشیارکرنا الوان و فشارخستنە سەر الیەنێن‬ ‫سیاسی و دەستهەالت و ئۆپۆزسیۆنێ بزاڤێن‬ ‫خۆ خورتر بکەن‪.‬‬ ‫الیەنەکێ الوازێ دیتر یێ ئێکەتییا الوان‬ ‫کو ئەڤ خاال الواز د تەڤ سازیێن دی یێن‬ ‫کوردستانێدا هەیە کێمیا رێژا ژنێ یان کچێ یە‬ ‫کو پێدڤییە ئێکەتیا الوان رژد تر کار ل سەر‬ ‫زێدەکرنا رێژەیا مێینە بکەت‪ ،‬بێگومان ئەگەر‬ ‫ب شێوەیەکی ئەکادمی و زانستی کار ل سەر‬ ‫بهێتەکرن وەکو نها ب زەحمەت نابیت‪.‬‬ ‫دگەل ڤێ چەندێ پێدڤییە الوان هەست بکار‬ ‫و ئەرکێن خۆ بکەن همبەر ماڤێن ب وان دهێنە‬ ‫دان‪ ،‬کو بێگومان ئەڤ خالە ژی پێدڤییە ژ‬ ‫ئالیێ راگەهاندن و ناڤەندێن رەوشەنبیری و‬ ‫راگەهاندنێ ڤە ب شێوەیەکێ ئاراستەکری بۆ‬ ‫الوان بهێتە رونکرن‪.‬‬

‫یەکێتی الوان‪ ،‬قوتابخانەی هەستی‬ ‫نەتەوایەتی‬ ‫‪ ١٨‬شوباتی هەموو ساڵێک ئەوەمان دێتەوە‬ ‫ی��اد ک��ە ل��ەم رۆژەدا ب��ارزان��ی ب��اوک بڕیاری‬ ‫دامەزراندنی رێکخراوێک دەدات‪ ،‬ئەویش یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستانە‪ ،‬بارزانی باوک کە‬ ‫ئەم بڕیارە دەدات تەنیا بۆ کاتێکی دیاری کراو‬ ‫نەبووە‪ ،‬بەڵکو بۆ ئەوە بووە ببێتە قوتابخانەیەک‬ ‫کە هەزاران کادیر پێبگەیەنێت و خزمەتی الوانی‬ ‫کوردستان و نەتەوەکەیان بکەن‪ ،‬هەر بۆیە لەرۆژی‬ ‫دامەزراندنی ئەم رێکخراوە تیکۆشەرە تا ئەمڕۆش‬ ‫بووەتە قوتابخانەیەک کە هەموو قوتابیان تێدا‬ ‫فێری وانەی نەتەوایەتی و نیشتیمان پەروەری‬ ‫بوون‪ ،‬یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان ئەو‬ ‫رێکخراوەیە کە بەردەوام باوەڕی بە فرە رێکخراوەیی‬ ‫و کاری هاوبەش هەیە‪ ،‬هەر بۆیە لەم ڕوانگەیەوە‬ ‫دەیان پرۆژەی پێشکەشی رێکخراوەکانی الوان‬ ‫ک��ردووە‪ ،‬وەک دروستبوونی ب��ۆردی شەراکەتی‬ ‫رێکخراوەکانی الوان‪ ،‬ه��ەروەه��ا دروستبوونی‬ ‫فیدراسیۆنێکی الوان‪ ،‬دواین پرۆژەشی کە کاری‬ ‫تێدا دەکات دروستبوونی ناوەندێکی هاوبەشی‬ ‫رێکخراوەکانی الوانە هەموو ئەم پرۆژانەی یەکێتی‬ ‫الوان دەچێتە چوار چێوەی باوەڕ بوون بە کاری‬ ‫هاوبەش و زیاتر خزمەتکردنی الوانی کوردستان‪،‬‬ ‫یەکێتی الوان بەمە نەوەستاوە‪ ،‬بەڵکو دەیان‬ ‫پرۆژەی نەتەوەیی و نیشتیمانی ئەنجام داوە‪ ،‬وەک‬ ‫ئەنجامدانی کۆنگرەی نەتەوەیی هەر چوارپارچەی‬ ‫الوانی کوردستان لەهەولێری پایتەخت‪ ،‬کە ئەمەش‬ ‫بووە هۆی ئەوەی دەزگا سیخور و هەواڵگرییەکانی‬ ‫نەیارانی کوردستان بکەونە خۆ بۆ هەرەس هێنانی‬ ‫ئەم کۆنگرە نەتەوەییە‪ ،‬بەاڵم بە هۆی باوەڕبوون‬ ‫بە مەسەلە نەتەوەیی و نیشتیمانیەکان لەالیەن‬ ‫رێکخراوەکانمانەوە هەرەسیان هێنا بەتایبەت‬ ‫بەهۆی بەشداربوونی سەرۆکی هەرێمی کوردستان‬ ‫لەم کۆنگرەیەو رێنمایی کردنی ئەندامانی کۆنگرە‪،‬‬ ‫ئەمەش خاڵێکی تر بوو تا وەکو ئەم کۆنگرەیە‬ ‫سەرکەوتوو بێت‪ ،‬ئەوەی زیاتر جێگەی سەرنجە‬ ‫ئەم رێکخراوە ساڵ ل��ەدوای ساڵ ب��ەرەو پێش‬ ‫دەچێت‪ ،‬قۆناغ لە دوای قۆناغ پرۆژەی گونجاوتر‬ ‫و پێویستر دەخاتەڕوو‪ ،‬ئێستاش ئەم رێکخراوە‬

‫هاوکار یاسین*‬

‫یەکێتی الوان ئەو‬ ‫رێکخراوەیە کە بەردەوام‬ ‫باوەڕی بە فرە‬ ‫رێکخراوەیی و کاری‬ ‫هاوبەش هەیە‪ ،‬هەر‬ ‫بۆیە لەم ڕوانگەیەوە‬ ‫دەیان پرۆژەی پێشکەشی‬ ‫رێکخراوەکانی الوان‬ ‫کردووە‬

‫ب��ووەت��ە چەترێک کە لە هەموو ب��وارەک��ان‬ ‫خزمەتی الوانی کوردستان بەبێ جیاوازی بیرو‬ ‫بۆ چوون و ئایدۆلۆژیا جیاوازەکان دەکات‪،‬‬ ‫لە هەمووش گرنگتر یەکێتی الوان باوەڕی بە‬ ‫تەواوی ئازادی رادەربڕین هەیە تاوەکو الوان‬ ‫بتوانن رەخنە و داواکارییەکانیان بگەیینە‬ ‫الیەنی پەیوەندار‪ ،‬لەم رۆژە پیرۆزەدا ساڵو بۆ‬ ‫هەموو ئەوانەی کە ڕۆڵیان هەیە لەبەرەو پێش‬ ‫بردنی ئەم رێکخراوە‪.‬‬ ‫*قوتابی ماستەر‬

‫دامەزراندنی فیدراسیۆنی الوان بە هەنگاوی یەکەم دەزانین‬ ‫بۆ کۆکردنەوەی توانا پەرت و باڵوەکانی الوان‬

‫دیــمــانــە‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ساسان عەونی‪:‬‬ ‫یەکێتی الوان لەگەڵ رێکخراوە جەماوەریەکانی تر‪ ،‬لە کوێ‬ ‫بزوتنەوەی کوردایەتی پێویستی پێیان بووبێت‪ ،‬بە ئیرادەی‬ ‫قوربانی دانەوە لەوێ بوونە‬

‫دیمانە‪ :‬محەمەد عومەر‬ ‫بە شێوازی نوێ‪ ،‬بۆیە بە جۆری خەباتی‬ ‫نوێ کە خەباتێکی پیشەیی مەدەنیانەیە‪،‬‬ ‫لە ئێستادا یەکێتی الوان دەتوانێت رۆڵی‬ ‫الوان لە گەشەپێدانی کۆمەڵگای کوردستان‬ ‫ئاراستە بکات‪ ،‬هەڵسەنگاندن بۆ هەر‬ ‫کارێک یاخود بابەتێک کۆمەڵێک بنەما و‬ ‫فاکت هەیە کە دەبێت پشتی پێ ببەسترێت‬ ‫پ��ێ��ش��ک��ەوت��ن‪ :‬یەکێتی الوان وەک��و‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەی هەڵسەنگاندنەکە نەبێتە رێکخراوێکی الوان خ��اوەن هەریەک لە‬ ‫هەڵسەنگاندنێکی میزاجی‪ ،‬ئایا دەمانەوێت تەلەفیزیۆنێکی لۆکاڵی و رادیۆیەکی‬ ‫هەڵسەنگاندنەکە بە چ پێوەرێک بێت؟ بە س��ەرت��اس��ەری و رۆژن��ام��ە و گ��ۆڤ��ار و‬ ‫پێوانەکردنی کاری یەکێتی الوان لەگەڵ ماڵپەڕی فەرمی خۆیەتی‪ ،‬پرسیارەکە‬ ‫رێکخراوەکانی تری الوان؟ بە پێوانەی ئەوەیە چۆن دەڕوانیە راگەیاندنی الوان و‬ ‫ئیمکانیاتی ماددی و پشتگیری مەعنەویان هەڵسەنگاندنتان بۆ راگەیاندەکە چییە؟‬ ‫س��اس��ان ع��ەون��ی‪ :‬راس��ت��ە چەندایەتی‬ ‫؟ بە پێوانەی ب��ارودۆخ��ی ناوخۆییان؟‬ ‫ی��ان بە پێوانەی ئ��ەو چ��اوەڕوان��ی��ەی کە گرنگە‪ ،‬بەاڵم بە بڕوای من چۆنایەتی لە‬ ‫لێیان چ��اوەڕێ دەکرێت بۆ کارکردن لە دروستکردنی کاریگەری گرنگترە‪ ،‬ئەمڕۆ‬ ‫سەر کۆمەڵگا و الوان کە بیکەن؟ بۆیە س��ەردەم��ی راگەیاندن و باڵوکردنەوەی‬ ‫دەک��رێ��ت بۆ ه��ەر یەکێک ل��ەو پێوانانە زانیارییە‪ ،‬س��ەردەم��ی فرەیی کەناڵ و‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫پێشکەوتن‪ :‬دوای ‪ ٦٠‬س��اڵ خەبات‬ ‫لە سەردەم و قۆناغی جیادا لە ئێستادا‬ ‫زەروورەت��ی یەکێتی الوان لە چی دایە‪،‬‬ ‫هەڵسەنگاندنتان ب��ۆ ئێستای ک��اری‬ ‫رێکخراوەیی الوان چییە؟‬ ‫س��اس��ان ع��ەون��ی‪ :‬دام��ەزران��دن��ی هەر‬ ‫رێکخراوێک‪ ،‬ب��ە تایبەت رێکخراوێکی‬ ‫ج��ەم��اوەری وەک الوان بۆ بەدیهێنانی‬ ‫کۆمەڵێک ئامانجی نیشتمانی و پیشەیی‬ ‫یە‪،‬بە دیهێنانی ئەو ئامانجانەش ساڵ بە‬ ‫ساڵ و قۆناغ لە دوای قۆناغ‪ ،‬بە گۆڕانی‬ ‫سەردەمەکان و بە گۆڕانی پێداویستی‬ ‫س���ەردەم���ەک���ان دەگ���ۆڕێ���ت‪ ،‬ه���ەم لە‬ ‫شێوازەکانی کارکردن بۆ بە دیهێنانی ئەو‬ ‫ئامانجانە‪ ،‬هەم لە خودی ئامانجەکان‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەو پێویستیانەی کە وایکرد یەکێتی الوان‬ ‫پێش شەست ساڵ دابمەزرێت ئێستا هەمان‬ ‫پێویستی ماون‪ ،‬بەاڵم بە فۆرمی نوێ و‬

‫ج��ۆرە هەڵسەنگاندنێک بکەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەشێوەیەکی گشتی لە کارەکانی یەکێتی‬ ‫الوان رازین‪ ،‬ئومێدی زۆرتریشمان پێیانە‬ ‫ئەو ئومێدەش لە بڕوامانە بە بێ سنووری‬ ‫ووزە و تواناکانی الوانی کوردستان‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫لە دیمانەیەکی تایبەتی گۆڤاری پێشکەوتندا ساسان عەونی‪ ،‬بەرپرسی دەستەی جەماوەرییەکان و ئەندامی ئەنجوومەنی‬ ‫سەرکردایەتی پارتی دیموکراتی کوردستان باس لە ئێستای کاری رێکخراوەیی الوان و راگەیاندنی الوان و ئازادی یەکێتی الوان لە‬ ‫بڕیاردان و چەند تەوەرێکی تری تایبەت بە الوان دەکات‪.‬‬

‫‪23‬‬

‫دیــمــانــە‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ئارامی و ئاسایش و هێمنی کوردستان‬ ‫دەسکەوتێکی گرنگەو بەشداری کاراش دەبین لە پاراستنی‬ ‫خزمەتی الوانی کۆمەڵگای کوردستانە‪ ،‬من‬ ‫لەگەڵ ئەو رایە نیم کە دەڵێت رێکخراوەکان‬ ‫بە حیزبی کراون‪ ،‬پێم وایە رێکخراوەکان‬ ‫ئ��ەو پ���ەڕی ئ����ازادی و سەربەخۆییان‬ ‫هەیە لە بەرنامە و کار و بڕیار دانیان‪،‬‬ ‫ئاراستەکردنی پارتی تەنیا ئاراستەیەکە کە‬ ‫رێکخراوەکان لە چوارچێوەیەکی نیشتمانی‬ ‫کوردستانی لە الی��ەک و خزمەتکردنی‬ ‫توێژەکانیان لە الیەکی ترەوە کارەکانیان‬ ‫بکەن‪ ،‬چونکە بڕوامان وایە ئایندەی هەر‬ ‫میللەت و کۆمەڵگایەک بە نەوەی تازە و‬ ‫گەنج و الوەکانی پەیوەستە‪ ،‬بۆ گەیشتن‬ ‫بە داهاتوویەکی باشتر بە دڵنیاییەوە جێی‬ ‫بایەخی پارتییە کە الوان��ی کوردستان‬ ‫رۆڵی سەردەمیانەی خۆیان ببینن و بزانن‬ ‫کە ئاییندەی ئەم کۆمەڵگایە لە ئەستۆی‬ ‫ئەوانە‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪24‬‬

‫لێشاوی هەواڵ و شێوازی تازەی گەیاندنی‬ ‫زانیارییە‪ ،‬سەردەمی راگەیاندنی رچەشکێن‬ ‫و دوورک��ەوت��ن��ەوەی��ە ل��ە تەقلیدیەت‪،‬‬ ‫پێشبڕکێیە لەسەر خێرایی و پوختی لە‬ ‫گەیاندنی پەیام بۆ جیلی تازە‪ ،‬تەلەفزیۆن‬ ‫و م��ی��دی��ای ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی ل��ە س���ەرووی‬ ‫هەموو بایەخێکەوەیە‪ ،‬بە تایبەتی کە‬ ‫میدیای کۆمەاڵیەتی هەموو سنوورەکانی‬ ‫تێپەڕاندووە و دەسەاڵتی شوێن و کاتی‬ ‫نەهێشتووە‪ ،‬ه��ەر کەسێک بە تایبەتی‬ ‫الوان‪ ،‬لە ماڵ‪،‬لە کاتی کار‪ ،‬تەنانەت لە‬ ‫کاتی هاتوچۆش دەتوانن لە رێگای مۆبایل‬ ‫و ئامێرە پلێتیەکانەوە ئەم میدیایە بە‬ ‫کاربێنن و ئاگاداری دونیا بن و کۆمێنتیان‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئێستا کەسێک بە تەنیا دەتوانێت‬ ‫لە ڕێگای بلۆگ و تویتەر و یوتیوب و‬ ‫فەیسبووکەکەی کاریگەری گەورە دروست‬ ‫بکات و بابەت بوروژێنێ‪.‬‬ ‫لێرەدا گرنگە کە ویستی گۆڕان و دوور‬ ‫پێشکەوتن‪ :‬یەکێتی الوان تا کوێ ئازاد‬ ‫کەوتنەوە لە مجامەلە هەبێت‪ ،‬لەگەڵ و سەربەخۆیە لە بڕیاردان‪،‬لە کوێدا یەکێتی‬ ‫سەردەم گونجان هەبێت و الوان لە پێش الوان بۆ بڕیاردان دەگەڕێتەوە بۆ دەستەی‬ ‫توێژەکانی تر بتوانن ئەم سەرکێشیە بکەن‪ ،‬جەماوەرییەکان؟‬ ‫لە پاڵ ئەمەش بزانن ئایا راگەیاندنیان لە‬ ‫ساسان عەونی‪ :‬ئازادی لە رێکخراوەکان‬ ‫بە ئامانج کردنی ئەو توێژەی مەبەستە بابەتێکە دەکرێت راوەستانی زۆرتری لە‬ ‫سەرکەوتوو بووە؟ ئایا دەتوانێت لە ناو بارەوە بکرێت‪ ،‬بە ئەرکی رێکخراوەکانی‬ ‫ئەم توێژە قەزیە دروس��ت بکات و ڕای دەزان��م کە خۆیان جدی تر لەسەر ئەو‬ ‫گشتی بەرەو ئەو ئاراستەیە ببات؟ ئەمانە ئازادییانە قسە و باس بکەن‪ .‬بە بینینی‬ ‫هەمووی پرسیارن کە بە رای من دەبێ من ئەگەر پێوەرێک یان ستاندەرێک هەبێت‬ ‫م��اوە م��اوە پێداهاتنەوەی بۆ بکرێت و کە ئازادی رێکخراوێکی دیموکراتی الوان‬ ‫بڕیاری گونجاو و بوێرانەی بۆ بدرێت‪.‬‬ ‫لە جیهان بە حیزبەکەیەوە پێوانە بکات‬ ‫ئەوا بڕوام وایە رێکخراوەکانی ئێمە دابڕاو‬ ‫پێشکەوتن‪ :‬کە باس لە رێکخراوێکی نابن لەم ستاندەرە‪ .‬ئەم رێکخراوانە لە‬ ‫خاوەن خەباتی ‪ ٦٠‬ساڵەی وەکو یەکێتی دانانی بەرنامە و پەیڕەویان‪ ،‬لە رێکخستن‬ ‫الوان دەکرێت زاکیرەمان دەچێتەوە سەر و ژیانی ناوخۆییان‪ ،‬لە دانانی پەیکەری‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردستان‪ ،‬زۆرجار باس رێکخستن و چۆنێتی بەڕێوەچونیان‪ ،‬لە‬ ‫لە بە حزبی بوونی رێکخراوەکە دەکرێت هەڵبژاردنی دروشم و ئامانج و ستراتیژیان‪،‬‬ ‫ئایا حزب وەکو ئۆرگانێکی خۆی دەڕوانێتە لە هەڵبژاردنی نوێنەر و سەرکردەکانیان‬ ‫ئ����ازادی ت���ەواوی���ان ه��ەی��ە‪ ،‬وەک گوتم‬ ‫یەکێتی الوان‪ .‬ڕای جەنابتان؟‬ ‫ساسان عەونی‪ :‬تێڕوانینی پارتی بۆ سەرپەرشتی پارتی لە چوارچێوەیەکی‬ ‫رێکخراوە جەماوەریەکان لە پڕۆگرامەکەیدا گشتی نیشتمانیانەیە‪ ،‬ئەمەش سیاسەتێکی‬ ‫ڕەنگی داوەتەوە و چەند بڕگەیەک بۆ ئەم تازە نییە‪ ،‬بەڵکە دەمێکە پارتی بڕوای پێی‬ ‫مەبەستە تەرخان کراوە کە خاڵی گشتین بۆ هەبووە و پیادەی کردووە‪.‬‬

‫ئازادی لە رێکخراوەکان‬ ‫بابەتێکە دەکرێت‬ ‫راوەستانی زۆرتری لە‬ ‫بارەوە بکرێت‪ ،‬بە ئەرکی‬ ‫رێکخراوەکانی دەزانم کە‬ ‫خۆیان جددیتر لەسەر ئەو‬ ‫ئازادییانە قسە و باس‬ ‫بکەن‬

‫داواکارین سندوقی پشتیوانی الوان پاڵپشتی فراوانتر بکرێ و هەموو الیەک لە‬ ‫سەرکەوتنی بەشداربین‬

‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫ساسان عەونی‪ ،‬لەدایک بووی ‪١٩٧٠‬‬ ‫شاری کۆیە‪.‬‬ ‫دەرچ��ووی کۆلیژی ئەندازیاری بەشی‬ ‫شارستانی لە زانکۆی سەالحەدین‪.‬‬ ‫بڕوانامەی ماستەر لە بەڕێوەبردنی کار‬ ‫لە زانکۆی لوبنانی فەرەنسی‪.‬‬ ‫چاالکوان و بایەخ دەدات بە میدیای‬ ‫کۆمەاڵیەتی‬ ‫سکرتێری یەکێتی قوتابیانی کوردستان‬ ‫‪.١٩٩٨-١٩٩٣‬‬ ‫چەندین پلەی حیزبی و رێکخراوەیی بە‬ ‫دەست نیشانکردن و هەڵبژاردن ‪-١٩٩٨‬‬ ‫‪ ٢٠١٠‬وەرگرتووە‪.‬‬ ‫ئێستا بەرپرسی دەستەی رێکخراوە‬ ‫جەماوەریەکان و ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫س��ەرک��ردای��ەت��ی پ��ارت��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستانە‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫پێشکەوتن‪ :‬یەکێتی الوان‪ ،‬لە کوێی‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردستان دایە؟‬ ‫ساسان عەونی‪ :‬لە ماوەی ئەم شەست‬ ‫پێشکەوتن‪:‬دەتەوێ چیتر بڵێی؟‬ ‫ساڵەی راب���ردوو‪ ،‬یەکێتی الوان لەگەڵ‬ ‫ساسان عەونی‪ :‬دەمەوێت بڵێم کاری‬ ‫سەرجەم رێکخراوە جەماوەریەکانی تر‪،‬‬ ‫پێ بەپێ لە کوێ بزوتنەوەی کوردایەتی رێکخراوەیی ئیلتیزامێکی وی��ژدان��ی و‬ ‫و کوردستان پێویستی پێیان بووبێت‪ ،‬ئەخالقیە بەرامبەر توێژەکان نابێت بە هیچ‬ ‫ب��ەو پ��ەڕی ئ��ام��ادەی��ی��ەوە‪ ،‬ب��ە ئ��ی��رادەی شێوەیەک ساردبونەوە یان کەمتەرخەمی‬ ‫قوربانی دانەوە لەوێ بوونە و رۆڵی خۆیان تێدا بکرێت‪ ،‬جگە لەمە ک��ارک��ردن بۆ‬ ‫بینوە‪ .‬ئێستاش کە بارودۆخی کارکردن شەست ساڵی بێ پسانەوە خۆی لەخۆیدا‬ ‫و شێوازەکانی گ��ۆڕاوە‪ ،‬بەهەمان شێوە بەرپرسیارێتیەکتان دەخاتە ئەستۆ کە جیا‬ ‫بەردەوامن و رۆڵێکی باش لە پێشەنگی بێت لە رێکخراو و نەهجی تر و جیهان‬ ‫بینی‪ ،‬واتا ڕوانگەی بینینتان بۆ کێشەکان‬ ‫الوانی کوردستان دەبینن‪.‬‬ ‫جیاوازتر دەکات‪ .‬بەهەمان شێوە ئاستی‬ ‫پێشکەوتن‪ :‬ڕات���ان چییە ل��ەب��ارەی لێڕا بینینی گەنج و الوان بە یەکێتی الوان‬ ‫ئەندامبوونی یەکێتی الوان لە رێکخراوە بە شێوەیەک بەرز دەکاتەوە کە دەتانخاتە‬ ‫ب���ەردەم ب��ەر پرسیارێتیەک دەب��ێ بە‬ ‫جیهانیەکاندا؟‬ ‫ساسان عەونی‪ :‬کارێکی زۆر باشە‪ ،‬ووریاییەوە کاری لەسەر بکەن کە متمانەکە‬ ‫چونکە لە الیەک بڕوای ئەم رێکخراوانەیە بە رابگرن و لەدەستی نەدەن‪.‬‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫پێشکەوتن‪ :‬لە راب���ردوو و ئێستادا‬ ‫یەکێتی الوان وەکو قوتابخانەیەک وابووە‬ ‫بۆ پارتی ب��ەوەی چەندین س��ەرک��ردە و‬ ‫سیاسی لەو رێکخراوە پێگەیشتوونە و‬ ‫لە ئێستادا پۆست و پلەی بااڵیان هەیە‬ ‫لە ئاستی عێراق و کوردستان دا‪ ،‬ئایا بە‬ ‫راستی پارتی وەکو قوتابخانە دەڕوانێتە‬ ‫ئەم رێکخراوە؟‬ ‫ساسان عەونی‪ :‬بۆ ئ��ەوەی کۆمەڵگا‬ ‫بە شێوە گشتیەکەی‪ ،‬حیزب بە بچوکتر‬ ‫و تایبەتی تر لە پیر بوون بپارێزێت و‬ ‫رەگەزەکانی بەردەوام بوونی تێدا بێت دەبێ‬ ‫بایەخ بە الوان و ن��ەوەی ئێستا بدرێت‪.‬‬ ‫پارتیش بەدەر نییە لەم هاوکێشەیە‪ ،‬بۆیە‬ ‫ئەگەر تەماشای پارتی بکەین دەبینین‬ ‫ب���ەردەوام پرۆسەی نوێبونەوە و هاتنە‬ ‫ن���اوەوەی خوێنی ت���ازەی تێدا پەیرەو‬ ‫کراوە‪ ،‬سەرچاوەکانی نوێبونەوە بە نسبەت‬ ‫پارتیەوە زۆرن‪ ،‬یەکێک ل��ەوان یەکێتی‬ ‫الوانە کە کاریگەرانە توانیوێتی ئەم ئەرکە‬ ‫ئەدا بکات‪.‬‬

‫رابردووی یەکێتی الوان و ئەو نوێنەرایەتیەی‬ ‫کە کردوویەتی‪ ،‬هەم بڕوا بوونە بە نەهجی‬ ‫ئێستای و رەوایی ئەم کێشانەی کە یەکێتی‬ ‫الوان خەباتی بۆ دەک��ات‪ .‬لەم رێگەیەوە‬ ‫یەکێتی الوان دەتوانێت پرسەکانی الوان‬ ‫لە کۆمەڵگای کوردستان بە رێکخراوە‬ ‫جیهانیەکان بگەینێت و ئەوان هاوکار بن بۆ‬ ‫بەرەو پێش بردنی ئەم پرسانە‪ ،‬بە تایبەتی‬ ‫لە بوارەکانی کاری دیموکراتی و ئازادی‬ ‫دەربڕین و سنووردارکردنی بێکاری و هەموو‬ ‫پرسەکانی تری گەنجان کە جێی بایەخە لە‬ ‫الی یەکێتی الوان‪ .‬هەروەها سوود وەرگرتن‬ ‫لە تاقیکردنەوەی رێکخراوەکانی الوانی‬ ‫میللەتانی تر و قۆناغەکانی پێشکەوتن‪.‬‬ ‫نابێ ئەوەشمان لە بیر بچێت کە بە هۆی‬ ‫ئەم جۆرە ئەندامێتیەوە ئیلتیزاماتی زیاتر‬ ‫دەکەوێتە س��ەر شانی یەکێتی الوان و‬ ‫دەبێ جدی تر لە سەر پرسەکانی گەنجان‬ ‫بوەستێت‪ ،‬هەروا ئەم ئەندام بوونە دەرگا‬ ‫بۆ ئەوە دەکاتەوە کە سنوور بۆ پرسە‬ ‫ناوخۆییەکان نەمێنێ و دەکرێ کەمپینی‬ ‫گەورەتر و پشتگیری گەورەتر لە سنووری‬ ‫ناوخۆیی بۆ ئەو پرسانەی جێی بایەخن‬ ‫دروست بکەن‪.‬‬

‫دیــمــانــە‬

‫‪25‬‬

‫ئازادی زیاتری الوان لە تابۆ و بەربەستە کۆمەاڵیەتیە تەقلیدیەکان‬ ‫مەرجی پێشکەوتنی کۆمەڵگایە‬

‫دیــمــانــە‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ئەزموون و بیرەوەری‬

‫(عومەر شەریف کەریم ) ساڵی ‪ ١٩٩١‬تا ‪ ٢٠٠٤‬لە ناو یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان کاری‬ ‫کردووە‪ ،‬ئێستا کارگێری لقی ‪( ٢٢‬پ‪.‬د‪ .‬ک)یە‬

‫«پێویستە یەکێـتی الوان کار بۆ پاراستنی ژینگە و بنەماکانی دیموکراتی و‬ ‫کردنەوەی سەنتەری دەرونی و رەخساندنی بواری گەشت و گوزار بۆ واڵتان بکات»‬ ‫ئامادەكردنی‪ :‬نـەوزاد فـوئـاد رەشید‬ ‫لە درێژەی هەڵدانەوەی الپەڕەکانی ئەزمون و بیرەوەری لە ناو یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‪ ،‬لە گۆشەی ئەمجارەماندا‬ ‫هەڤاڵ (عومەر شەریف کەریم ) رۆشنایی دەخاتە سەر دەساڵەی کارکردنی لەم رێکخراوەداو‪ ،‬لە دیدی خۆیەوە باس لە رابردووی پڕ‬ ‫سەروەری و رۆڵی بەرهەمداری (ی‪ .‬ل‪ .‬د‪ .‬ک) دەکات‪ ،‬هەروها ئاماژە دەدا ئەم رێکخراوە بە قوتابخانە دەزانێ بۆ پێگەیشتنی الوان‬ ‫لە رووی بەهرەو کەسایەتی و گەیشتن بە ئاستێکی پێشکەوتوو‪ ،‬لە کۆتاییشدا چەند پێشنیازێک دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫پ‪/‬کەی و چۆن هاتیتە ناو یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان ؟‬ ‫وەاڵم‪/‬خەڵکی شاری کفریم کە جێگایەکە دواین‬ ‫خاڵی رزگارکراوی کوردستانە‪ ،‬پێشەکیەکیشم لە‬ ‫ب��واری رۆشنبیری و جموجۆڵی شانۆیی و نوسین‬ ‫هەبوو‪ ،‬پێم وابێت لە کۆتایی مانگی ‪ ٤‬ساڵی ‪١٩٩١‬بوو‬ ‫برادەرێک ناوی عومەر بوو ئێستاکە لەژیان نەماوە خوا‬ ‫عافوی بکات‪ ،‬هات بۆالم گوتی یەکێک لەسەرکردایەتی‬ ‫الوانەوەوە هاتووە دەیەوێت بتبینێت‪ ،‬منیش لەگەڵی‬ ‫چۆم بۆالی گوتی ناوم دژوار فایەقە‪ ،‬باسی تۆیان‬ ‫بۆکردووم هاتوم لەگەڵ ئێمەدا کاربکەیت‪ ،‬گوتم من‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪26‬‬

‫حزبایەتی ناکەم‪ ،‬گوتی ئێمە رێکخراوی جەماوەرین‬ ‫یەکێتی قوتابیان و الوانی دیموکراتی کوردستانین‪،‬‬ ‫باسی کاری رێکخراوەکە و ئ��ازادی رێکخراوەکەی‬ ‫بۆکردم ئیتر لەسەر ئەوەرێککەوتین‪ ،‬ماوەیەک ئیش‬ ‫و کاری شانۆ هونەری و رۆشنبیریان لەگەڵ بکەم‪،‬‬ ‫بینم کارکردن لەم رێکخراوە ئازادی زۆر تێدایەوە و‬ ‫بەئارەزووی خۆت دەبیتە پارتی یان نا‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئێمە لەمێژوودا ئاشنایەتیمان لەگەڵ پارتیدا هەبوە و‬ ‫باوکم پێشمەرگەی شۆرشی ئەیلول بووە‪ ،‬جارێکیان‬ ‫پێشەنگایەکی پولی پۆستەم ک��ردە و کادرێکی‬ ‫حزبی شوعی ناوی مامۆستا (عبداللە)یە لەدەفتەری‬

‫یادەوەری ئەو پێشەنگایەدا نوسیوێتی تەمەنادەکەم‬ ‫رۆژێک لەرۆژان ئێمەش ببینە دەوڵەت و پولی تایبەت‬ ‫بەخۆمان هەبێت‪ ،‬ئەوکات ئەو داخوازیە شتێکی‬ ‫گەورەبوو‪ ،‬دواتر بەردەوام بوین و بوومە بەرپرسی‬ ‫ناوچەی یەکێتی قوتابیان و الوان��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬راپەڕینی شاری کفریت چۆن بینی و‬ ‫رۆڵت وەک الوێک چۆن بو؟‬ ‫وەاڵم‪ /‬لەیادمە کاتژمێر ‪٥‬ی بەیانی بوو‪ ،‬لەماڵ‬ ‫دەرچ��وم لەگەڵ مهاباد قەرەداغی شاعیرو خەڵکی‬ ‫کفری بەبڵندگۆ و بەئۆتۆبێلی فریاکەوتنی کفری هانی‬

‫پێشنیار دەکەین حکوومەت لە رێگای کردنەوەی کارگە و کۆمپانیا و پرۆژەی‬ ‫بەرهەمهێن هێزی کاری الوان بەکاربخات‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫‪ ٣٠‬خولە بۆ ئەوەی ئێمەش زوو بچینەوە‪ ،‬ئەوکات‬ ‫ئەوان لە هەولێرەوە دەهاتن‪ ،‬منیش ناوبژیوانان و‬ ‫ه��ەردوو س��ەرۆک تیپەکانم بانگردو رازی بوون بە‬ ‫ئەوەی ئەم شەوتە بکەنە ‪ ٣٠‬خولەک‪ ،‬یاریەکە بەکۆتا‬ ‫هات خەاڵتەکانمان دابەشکرد‪ ،‬چەند سەد مەترێک‬ ‫دوورکەوتینەوە خەڵکەکەش باڵوەیان لێ کردبوو‪،‬‬ ‫ئاگرێکی شینم بینی‪ ،‬ئیتر بووە یەک پارچە تەپوتۆز‪،‬‬ ‫خوای گەورە نەخۆشی ئەو پەیامنێرەی کوردستان‬ ‫تیڤی کردە سەبەبی ئەوەی بەرئەو کارەتیرۆرستیە‬ ‫نەکەوین‪ ،‬لەخوای گەورە بەزیادبێت‪.‬‬ ‫پرسیار‪/‬تۆ بەکۆمەڵێک ب��ەه��رەوە هاتیەنێو‬ ‫رێکخراوەکە جگە لەو بەهرانەی خۆت فێری چی‬ ‫تربویت؟‬ ‫وەاڵم‪ /‬منیان لە نێوماڵ و هاوڕێکانم و قوتابخانە‬ ‫بە کەم دوو فەقیر دەناسی‪ ،‬بەاڵم وانەبوو‪ ،‬بەڵکو‬ ‫هەوڵی فێربونی هەموو شتێکم دەدا‪ ،‬لەگەڵ ئەوەش‬ ‫هاوڕێکانم شایەدی ئەوەیان ئەدا من کەسێکی ئاسایی‬ ‫نیم‪ ،‬ئێستاکەش نازانم وەک خۆم ماومەتەوە وەک‬ ‫ئەوەی دەڵێن (‪ )٧‬پیشە ئەزانێ و شانسیشی نی یە‪،‬‬ ‫شتێکی دیکەشم کردووە‪ ،‬بەاڵم نەوێراوم بەردەوامبم‪،‬‬ ‫ئەویش بەکارهێنان و دەستکاری کردنی خەریتەی‬ ‫رادیۆ بۆ وەرگرتنی دەنگی ئامێری بێ تەل‪ ،‬کاتی‬ ‫خۆی بارەگای الوانمان لە ناو بارەگای لقی ‪٣‬بوو‪،‬‬ ‫جارێکیان لق بروسکەی بۆ هاتبو باسی ئێمەکرابوو‪،‬‬ ‫من پێش ئەوان زانیم‪ ،‬ئەوەی بروسکەکانی وەردەگرت‬ ‫ناوی کاک سەعید بوو بێ تەلی لق بوو‪ ،‬بانگم کرد‬ ‫گوتم ئەو بروسکەیەی باسی ئێمەدەکات‪ ،‬گوتی‬ ‫بۆخاتری خوا تۆچۆن دەزانی؟ گوتی بەخوا ئێستاکە‬ ‫دەبێت جفرەکە بگۆڕم‪ ،‬جا هەندێک جار دەمتوانی‬ ‫گوێ بیستی ه��ەردوو جفرەکەببم هەندێک جاریش‬ ‫یەکێکیان‪.‬‬ ‫جامن زۆر سودم لەم رێکخراوەبینی توانیم فێری‬ ‫زۆرشتت ببم‪ ،‬توانیم فێری وتاربێژی و کۆڕبەستن‬ ‫و سمینارات بم و پەرە بە نوسینەکانی خۆم بدەم‪،‬‬ ‫فێری وتار نوسین و کرانەوەببم و کوردیەکەی خۆم‬ ‫والێکرد بتوانم رەخنەلە باڵوکراوەکان بگرم‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬پێشنیارت بۆ ئێستاکەی رێکخراوی الوان‬ ‫چییە؟‬ ‫واڵم‪ /‬لەرابردوودا رێکخراوی الوان لەزۆربواری باشدا‬ ‫کاری کردووە‪ ،‬ئێستاکەش پێویستمان بە پاراستنی‬ ‫ژینگە و بنەماکانی دیموکراتی و کردنەوەی سەنتەری‬ ‫دەرونی و رەخساندنی بواری گەشت و گوزارە بۆ‬ ‫دیتنی واڵتان‪ ،‬تاکو الوان ئەزمونی واڵتانی دیکە بزانن‬ ‫ئەو واڵتانەی تازەبونەتە دەوڵەت چۆن کاردەکەن و‬ ‫چۆن بیردەکەنەوە و چۆن خاکی خۆیانیان خۆش‬ ‫دەوێت‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫خەڵکمان دەداو شیعرمان دەگوت‪ ،‬ئەوەش کاریگەری‬ ‫خۆی هەبوو‪ ،‬خەڵکێکی زۆر هاتە دەرەوە خۆپیشاندان‬ ‫دەستی پێکرد‪ ،‬ئەمەی من دەیڵێم بە کامێرای ڤیدیۆ‬ ‫وێنەی گیراوە و تەلەفزیونەکانیش پەخشیانکردوە‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬خولیای کاری شانۆیت چۆن سەری هەڵدا؟‬ ‫وەاڵم‪ /‬من یەک وش��ەی کوردیم نەخوێند بوو‪،‬‬ ‫چونکە خوێندنمان عارەبی بوو‪ ،‬بەاڵم لە دوای تەمەنی‬ ‫‪١٢‬ساڵی بە خوێندنەوەی هەندێک کتێبی کوردیەوە‬ ‫خۆم فێری خوێندن و نوسینی ک��وردی ک��ردووە‪،‬‬ ‫دەمەوێت ئ��ەوەش بڵێم ل��ەدوای نسکۆی شۆرشی‬ ‫ئەیلول تاکو ‪ ١٩٨٣‬یەک شانۆگەری لەشاری کفری‬ ‫پێشکەش نەکرابوو‪ ،‬ئێمە یەکەم کەس بووین لە ناو‬ ‫قوتابخانە شانۆگەریمان ئەنجامدا‪ ،‬دواتر تووشی لێ‬ ‫پێچینەوە بووین‪ ،‬بەاڵم دەنگوسەدایەکی زۆر باشی‬ ‫هەبوو‪ ،‬پاشان چاونەترسانە هەربەردەوام بوین لە‬ ‫پێشکەشکردنی شانۆ‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬باسی ئەوەتکرد ش��ارەزای باشت هەیە‬ ‫لەبواری کاری ئەلکترۆنیدا‪ ،‬ئەم شارەزایەت بەکوێ‬ ‫گەیشت و دواتر تاچەند سودت لێ بینی؟‬ ‫وەاڵم‪/‬لە سەرەتاوە لە دووپاتری و گڵوپێکەو وەک‬ ‫خولیای بواری ئەلکترونی دەستم پێکردووە‪ ،‬پەرەم‬ ‫بەم بەهرەیەی خۆمدا‪ ،‬لە جەولەی یەکەم و دووهەمی‬ ‫ش��ەڕی ناوخۆ لەشاری کفری م��ام��ەوە‪ ،‬پەخشی‬ ‫رادی��ۆی دەنگی کوردستان بەباشی نەدەگەیشتە‬ ‫کفری‪ ،‬ئامێرێکی دووبارەبونەوەی پەخشم لەماڵەوە‬ ‫دروستکرد و ئالیێری تەلەفزیونم بەرزترکردووە‪،‬‬ ‫لەرێگەی ئەو ئالیێرەوە بەرادیۆ بە باشی دەنگی‬ ‫کوردستانم وەردەگ��رت‪ ،‬دووبارە بەجیهازی پەخش‬ ‫بۆ دەوروبەری شاری کفری پەخشم دەکردەوە‪ ،‬بەبێ‬ ‫ئەوەی کەس پێم بڵێت یان هاوکاریم بکات‪ ،‬ئەمە‬ ‫یەکەمجاریشە باسی دەک��ەم‪ ،‬خەڵکانێک سەریان‬ ‫سوڕمابو کە رادیۆی دەنگی کوردستان بۆ والە کفری‬ ‫بەم شێوەیە باش وەردەگرێت‪ ،‬ئەوەبو گومان خرایە‬ ‫سەرمن‪ ،‬بەاڵم پێش وەختە شوێنەکەم گواستەوە بۆ‬ ‫ماڵی برادەرێکی تورکمان‪ ،‬ئەوکات کارەبا زۆرکەم‬ ‫بوو‪ ،‬پاتری سەیارەیەکی ئیڤام پەیداکردبوو سودم‬ ‫لێ دەبینی بۆکاتی بێ کارەبایی و هەوڵی ئەو کارەی‬ ‫ئەوبرادەرانەیشم پەک خست کە هەرجارەی کارەبایی‬ ‫گەرەکێکیان دەک��وژان��دەوە‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی بزانن لەچ‬ ‫گەڕەکێک ئەم پەخشە بەڕێوەدەچێت‪.‬‬ ‫پرسیار‪/‬لەسەردەمی رژێمی بەعس نەک تەنها‬ ‫کارکردنی رێکخراوێکی جەماوەری‪ ،‬بەڵکو کارکردنی‬ ‫حزبێکیش زۆر زەح��م��ەت ب���ووە‪ ،‬س��ن��ووری الی‬ ‫ئێوەش چەند مانگێک ئازادی بەخۆیەوە بینی تاکو‬ ‫ساڵی ‪ ،٢٠٠٣‬کە ئ��ازاد کرایەوە کارکردنتان چۆن‬ ‫بەرێوەدەچو؟‬

‫وەاڵم‪/‬ئیشکردنەکان لەشێوەی بازنەی و تاک‬ ‫ت��اک ب��وو‪ ،‬زیاتریش کەسوکاری خۆمان و نێو‬ ‫رێکخستنەکانمان بەکار دەهێنا‪ ،‬پارتیش لەکەرکوک‬ ‫پێشینەیەکی ک���اری ک��وردای��ەت��ی باشی هەیە‪،‬‬ ‫کۆمەڵێک خەڵکی دڵسۆز لەڕێگەی خۆیانەوە کاری‬ ‫رێکخراوەکەیان بەرێوەدەبرد و زانیاریان دەن��ارد‬ ‫و بەیاننامەیان ب�ڵاودەک��ردەوە‪ ،‬لەروی ژمارەشەوە‬ ‫گەرکەمیش بوبێت‪ ،‬ب��ەاڵم کارەکانیان تۆکمەوە‬ ‫رێکوپێک بوو‪ ،‬چونکە زۆرجار لەگەڵ لقەکانی دیکە‬ ‫باسی ژمارەی ئەندام و شتی وادەکرا‪.‬‬ ‫پرسیار‪/‬گەر ئەندامێکی ئێوە کەشف بوبایە ناچاری‬ ‫ئەوە بوایە بێت بۆ الی ئێوە چی بۆدەکرا؟‬ ‫واڵم‪ /‬بەدبەختی کەرکوکی و گەرمیانیەکان‬ ‫لەوەبوو دووربوین لەمەرکەزی قەرار‪ ،‬چ پارتی‪ ،‬چ‬ ‫الوان و قوتابیان‪ ،‬وەزعی ئێمە زۆرخراپ بوو‪ ،‬زۆر‬ ‫جار هیچ نەبووە بیخۆین‪ ،‬تەنانەت ساوەریشمان‬ ‫دەس��ت نەکەوتوە‪ ،‬ئێوارانێک من و کاک چاالک‬ ‫لەبارەگا دۆشاوی تەماتەوە و نانەرەقمان تێکەڵکردوو‬ ‫لەسەرئاگرمان دانا دەمانخوارد‪ ،‬بێگومان ئەوانەی‬ ‫دەهاتنەالوان ئەوەمان لەگەڵیان دابەشدەکرد‪ ،‬بە‬ ‫بەتانیەک و پارچە رایەخێک ئیدارەمان دەکرد‪ ،‬خەڵک‬ ‫ئازادی هەڵبژارد بوو گوێی بە نان و جل و بەرگ‬ ‫نەدەدا‪ ،‬کارکردنیش وەک پێشمەرگایەتی بوو‪ ،‬بیر و‬ ‫باوەڕی پێشمەرگایەتی لەناو رێکخراوەکانیشدا رەنگی‬ ‫داوەت��ەوە‪ ،‬دواتر گشت ئەوانە لەگەڵ بارودۆخەکە‬ ‫رادەهاتن و لەبواری ئیشوکاری رێکخراوەیی کادری‬ ‫زۆرباش و لێ هاتویان لێ دەردەچوو‪ ،‬خۆشبەختانە‬ ‫ئێستاکەش هەندێکیان لەناو رێکخراوەکەماون‪،‬‬ ‫کاروچاالکی زۆرباشمان لێرە ئەنجامدەدا‪ ،‬چونکە‬ ‫ئاوارەیەکی زۆری خەڵکی کەرکوک و ناوچەکانی‬ ‫سنوورەکە لە هەرێمی کوردستان بوون‪.‬‬ ‫پرسیار‪ /‬لەدوای راپەڕینی ساڵی ‪ ٢٠٠٣‬لەکۆتایی‬ ‫چاالکیەکی تۆپی پێ لەکەرکوک بەداخەوە ‪tnt‬یان‬ ‫دانابووە ئەوە چۆن بوو؟‬ ‫وەاڵم‪ /‬لەدوای راپەڕینی ‪ ٢٠٠٣‬ئێمەش چوینەوە‬ ‫کەرکوک‪ ،‬چەند چاالکیەکانمان ئەنجامدا‪ ،‬کۆڕێکم‬ ‫بەزمانی عەرەبی بۆئەوە خەڵکە عارەبە گێڕا کە‬ ‫لەوێ ئامادەبوون‪ ،‬باسی ئەوەمکرد کورد نەهاتوە‬ ‫ئێوە بکوژێت و ئازارتان بدات‪ ،‬خولێکی وەرزشیشمان‬ ‫بۆیانکردەوە‪ ،‬کاتی کۆتایەکەی تیرۆرستان وایان‬ ‫دانابوو لە کاتی دابەشکردنی دیاریەکان ‪TNT‬‬ ‫بتەقێتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەبوو یاریەکە شەوتێکی تەواو‬ ‫بوو واتا ‪ ٩٠‬خولەک‪ ،‬یاریەکە ئەنجام درابو لەوکاتەدا‬ ‫پەیامنێری کوردستان تیڤی ک��اک فەرمان هات‬ ‫گوتی وەزعی وێنەگرەکەمان زۆرخراپە و نەخۆشە‪،‬‬ ‫گەر بکرێت شەوتی دووەم لە ‪ ٩٠‬خولەکە و بکەنە‬

‫دیــمــانــە‬

‫‪27‬‬

‫دیــمــانــە‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫گوێگرتن و بەدواداچونی کێشەو خواستەکانی الوان بە ئەرکی سەرشانی خۆمان دەزانین‬

‫ئومێد خۆشناو‪ :‬ئەو تموحاتانەی گەنج لە یەکێتی الوان‬ ‫هەیەتی بۆ ئێمە جێگای دڵخۆشییە‬ ‫دیمانە‪ :‬شاخەوان عومەر‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪28‬‬

‫لەو دیمانەدا ئومێد خۆشناو‪ ،‬سکرتێری یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان باس لە ئێستای‬ ‫کاری رێکخراوەیی الوان و بیرەوەری ‪١٨‬ی شوبات‬ ‫و پرۆژە و کاری داهاتووی الوان دەکات‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ل��ە ن��ێ��وان ‪١٨‬ی شوباتی راب���ردوو بۆ‬ ‫‪١٨‬ی شوباتی ئەوساڵدا وەکو سکرتێری الوان‬ ‫خوێندنەوەت بۆ یەکێتی الوان چیە؟‬ ‫و‪ :‬خوێندنەوە بۆ رێکخراوێکی جەماوەری‬ ‫بنکە فراوانی وەکو یەکێتی الوان��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان هێندە ئاسان نییە‪ ،‬بە تایبەتی بۆ‬ ‫قۆناغێک لە قۆناغەکانی کاری رێکخراوەیی و‬ ‫ئەو گۆڕانکاری و پێشکەوتنانەی لە واڵتدا هەن‪،‬‬ ‫یەکێتی الوان لە ‪١٨‬ی شوباتی ‪ ٢٠١٢‬بۆ ‪١٨‬ی‬ ‫شوباتی ‪ ٢٠١٣‬توانیویەتی لە کۆمەڵێک بواردا‬ ‫وەکو رێکخراوێکی زیندوو هەمیشە خۆی تەرح‬ ‫بکات‪ ،‬لەماوەی ساڵی راب��ردوودا هەموو کاتێک‬

‫لە هەوڵی ئەوە دابووە ئۆرگانەکانی جارێکی تر‬ ‫نوێ بکاتەوە لەگەڵ سەردەمەکەدا بیگونجێنێت‪،‬‬ ‫ئایا تا چەندە لە خواست و داخوازییەکانی گەنج‬ ‫نزیک ب��ووە؟ هەمیشە ئەو هەوڵە بەردەوامەی‬ ‫هەبووە‪ ،‬بەپێی ئەو واقیعەی ئەمڕۆ لە کوردستاندا‬ ‫هەیە پرسێک هەیە پێدەوترێت پرسی گەنج کە‬ ‫لە ئاستی نەتەوەییدا خۆی دەبینێتەوە‪ ،‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەستە یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫لە ساڵی راب���ردوودا توانی ڕۆڵێکی کاریگەری‬ ‫هەبێت لەسەر خستن و ئەنجامدانی دووهەمین‬ ‫کۆنفرانسی نەتەوەیی الوانی هەر چوار پارچەی‬ ‫کوردستان‪ ،‬لەمساڵیشدا هەستمان بەوە کرد کە‬ ‫فعلەن کەموکوڕیەکی زۆر لە نێو رێکخراوەکانی‬ ‫الواندا هەیە‪ ،‬بەتایبەتی لە رووی کۆکردنەوە و‬ ‫یەکبوونی گوتاری رێکخراوەکان‪ ،‬واتا چەترێک‬ ‫نەبوو هەموومان کۆبکاتەوە تاوکو هەمووان‬

‫دەنگێکی بەهێز تر بین و بتوانین ئەدای کاری‬ ‫خۆمان بکەین‪ ،‬هەروەها لە ماوەی ساڵی رابردوودا‬ ‫پرۆژەیەکمان پێشکەشی سەرۆکی حکومەت‬ ‫رێ��زدار نێچیرڤان بارزانی کرد بۆ دروستکردنی‬ ‫بۆردێکی شەراکەتی نێوان رێکخراوەکانی الوان و‬ ‫حکومەت‪ ،‬لەوەدا سەرکەوتوو بووین و فەرمانیشی‬ ‫بۆ دەرچ��وو‪ ،‬بۆردی شەراکەت و راوێژکاری کە‬ ‫هەموو رێکخراوەکان تێیدا ئەندامن‪ ،‬دەکرێ بە‬ ‫ڕایەڵەیەکی بەهێز دابندرێ بۆ ئ��ەوەی دەنگ‬ ‫و خواستی گەنج بگاتە ناوەندەکانی بڕیار‪ ،‬بە‬ ‫تایبەتی دەزگای جێبەجێکار تاکو حکومەت ئاوڕی‬ ‫جیدیانە لە پرسەکانی گەنج بداتەوە‪ ،‬دیسان بۆ‬ ‫کۆکردنەوەی ئەو هەموو توانا بەهێزانەی کە لە‬ ‫نێو رێکخراوەکاندا هەن ئێستا گەیشتوینە ئەنجام‬ ‫و رامانگەیاند (لێژنەیەکی هەماهەنگی نێوان‬ ‫رێکخراوەکانی الوانمان دروستکرد‪ ،‬کە تێیدا هەموو‬

‫تووشبوون و ئیدمان بوونی الوان بە مادە هۆشبەرەکان کارەساتێکی گەورەیە و‬ ‫پاڵپشتی هەر هەوڵێکی چاککارین بۆ ئەو مەبەستە‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫جێبەجێ کاریش بێت‪.‬‬ ‫پ‪ :‬یەکێتی الوان ڕۆڵی هەبووە لە کۆمەڵێک‬ ‫پ��رۆژە کە ئێستا لە الیەن حکومەتەوە ئیشی‬ ‫لەسەر دەک��رێ��ت وەک��و سندوقی پاڵپشتی و‬ ‫سولفەی زەواج و یەکەی نیشتەجێبوون و قەرزی‬ ‫بچووک ئەوانە شتی باش بوون‪ ،‬یەکێتی الوان بۆ‬ ‫ئایندە چی دەکات؟‬ ‫و‪ :‬یەکێتی الوان لە گرفتی نیشتەجێبوون‬ ‫جێی پەنجەی دیار بووە‪ ،‬بەاڵم گۆڕانکاری لە‬ ‫یاسای وەبەرهێنان وایکردووە نەمانتوانیوە لەو‬ ‫ماوەیە هیچ بکەین‪ ،‬وەکو پرۆژە هەموو کاتێک‬ ‫داواکاریی هەبووە‪ ،‬یەکێتی الوان ئەو شەڕەفەی‬ ‫ب��ەردەک��ەوێ��ت کە داوای زیادکردنی سولفەی‬ ‫هاوسەرگیری کردووە‪ ،‬پێشتریش داوامان کردووە‬ ‫ئەو گەنجانەش بگرێتەوە کە فەرمانبەری میری‬ ‫نییە‪ ،‬ئێستا ئەوە جێبەجێکراوە لە ملیۆنێکەوە‬ ‫چۆتە ‪٥‬ملیۆن دینار‪ ،‬لەوانەیە لە داهاتوودا دیسان‬ ‫داوای زیادکردنی بکەین‪ ،‬مەسەلەی بێکاری و‬ ‫دامەزراندن یەکێکی ترە لە ئەولەویەتەکان‪ ،‬بیمەی‬ ‫بێکاری سااڵنی رابردوو دروشمان بووە ئێستا لە‬ ‫ئەرزی واقیعدا هەیە‪ ،‬لەوانەیە بیمەی بێکاری بۆ‬ ‫قۆناغێکی تر بەو شێوەیە نەبێت‪ ،‬لە پشتیوانی‬ ‫داهێنانی الوان ئێمە خاوەنی ئەو پرۆژەیە بووینە‪،‬‬ ‫سندوقی پاڵپشتی ئێستا یاسایەکەی بۆ دەرچووە‬ ‫لە کەرتی تایبەت و حکومەت جێبەجێ دەکرێت‪،‬‬ ‫دەکرێت پێداچوونەوەی تێدا بکرێت و گەنج‬ ‫زیاتر سودمەند بێت بە پێدانی قەرزی بچوک و‬ ‫دانەوەی درێژ خایەن بێ سود‪ ،‬لە ئەنجامدا ئەو‬ ‫هێزی کارەی کە پێدەوترێت توێژی گەنج بەکارتر‬ ‫بخرێت‪ ،‬ئەو پرۆژانە بەردەوامیان هەیە و لەوانەیە‬ ‫ساڵی داهاتوو کۆمەڵێک خەون و تر یان نزیک‬ ‫لەوانە هەبێت کە یەکێتی الوان دیسان بەرگریکار‬ ‫و داکۆکیکاری دەبێت‪.‬‬ ‫پ‪ :‬تا چەند لە راب��ردوو پێتان واب��ووە کۆک‬ ‫نەبوونی رێکخراوەکان هۆکار بووە کە لە کۆمەڵێک‬ ‫ئیشدا ئامانجەکانی خۆتان بە دەست نەهێنن؟‬ ‫و‪ :‬ئەگەر خوێندنەوەیەکی لۆژیکیانەی بۆ‬ ‫بکەین ئێمەش درکمان بەو ک��ردووە کە کۆک‬ ‫نەبوونی رێکخراوەکان و پەرتەوازەیی بەشێکە لە‬ ‫ئەدانەکردنی کاری باش‪ ،‬بۆیە ئێستا گەیشتینە‬ ‫ئەو قەناعەتەی کە دەبێت هەموومان کۆک بین و‬ ‫لە چوارچێوەی گروپێکدا بین ئەو گروپە هێزێکی‬ ‫فشار بێت بۆ بەدیهێنانی خواستەکانی گەنج‪.‬‬ ‫پ‪ :‬تا چەند لەگەڵ ئەو ڕایە دای کە بە هۆی‬ ‫گۆڕانکاریەکان ڕۆڵی رێکخراوەکان بەرەو کزی‬ ‫رۆیشتوە؟‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫بۆچوون و ئایدیا و نەتەوە و ئاینە جیاوازەکانی‬ ‫کە لە کوردستان بوونیان هەیە وەکو چەترێک‬ ‫لەو لێژنە هەماهەنگیە کۆببنەوە‪ ،‬ئەو لیژنەیەش‬ ‫دەکرێ لەسەر خاڵی هەرە ئەساسی و گرنگ و‬ ‫جەوهەری کە هەیە ئیش بکات‪ ،‬لەسەر پرسە‬ ‫نەتەوەیی و نیشتیمانییەکان ئەو پرسانەی کە لە‬ ‫واڵتدا ڕوودەدەن رێکخراوەکان بە کۆکی و بەرێکی‬ ‫ک��اری لەسەر بکەن‪ ،‬لەالیەکی ت��رەوە یەکێتی‬ ‫الوان بەردەوامە لەسەر فراوانکردنی ئۆرگانەکانی‬ ‫خۆی لە چاالکی رۆژانەی خۆی لە دروستکردنی‬ ‫پێداویستیەکانی چ لە سەنتەرەکان بێت چ لە‬ ‫بواری وەرزشی و دروستکردنی گۆرەپانەکان بێت‪،‬‬ ‫هەموو ئەوانە چاالکی گەلێکی زۆرن ناکرێت بە‬ ‫سەرە قەڵەمێک یان بە گوتنێک ئێمە بتوانین‬ ‫تەعبیری لێ بکەین‪.‬‬ ‫پ‪ :‬یەکێتی الوان لە ساڵی راب��ردوودا بووە‬ ‫ئەندامی کارای یەکێتی الوانی دیموکراتی جیهانی‬ ‫ئەوە دەستکەوتێکی گرنگ بوو‪ ،‬بەاڵم ئەنجامەکەی‬ ‫چی بوو؟‬ ‫و‪ :‬یەکێک لە کار و کۆششە بەردەوامەکانی‬ ‫م��اوەی راب���ردووی یەکێتی الوان��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان ئ��ەوە ب��ووە کە ئەندامی رێکخراوی‬ ‫یەکێتی الوان���ی دی��م��وک��رات��ی جیهانی بێت‪،‬‬ ‫یەکێتی الوان لە ساڵی ‪٢٠٠٢‬ەوە هەوڵەکانی‬ ‫زیاتر چڕکردۆتەوە‪ ،‬سەرەتا بە ئەندامی چاودێر‬ ‫قۆناغەکانی بڕیوە‪ ،‬ئێستاش کە لە ساڵی ‪٢٠١٣‬‬ ‫قسە دەکەین ئەندامی هەمیشەیین‪ ،‬هەروەها‬ ‫نوێنەری دەرەوەی یەکێتی الوان��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان هەڤاڵ ف��ەالح ئەویش راوێ��ژک��اری‬ ‫ئەنجومەنی سەرکردایەتی رێکخراوەکەیە‪ ،‬تموحمان‬ ‫هەیە لە کۆنگرەی مانگی ئایندە کە ئەنجام دەدرێ‬ ‫یەکێتی الوان پۆستی دیکە بە دەستی بهێنێت‪،‬‬ ‫بێشک ئەوە کردنەوەی دەروازەیەکی زۆر گرنگە‬ ‫ناتواندرێت ئەوا بە سادەیی تەعبیری لێ بکرێت‪،‬‬ ‫ئێمە دەتوانین لەوێدا گەێنەری خواستەکانی‬ ‫گەنج بین‪ ،‬هاوکات سود لە ئەزموونی رێکخراوە‬ ‫نێودەوڵەتیەکان وەرگرین‪.‬‬ ‫پ‪ :‬بۆردی هاوبەشی رێکخراوەکان تا چەند‬ ‫بەدیلی فیدراسیۆنی رێکخراوەکانە‪ ،‬زۆرج��ار‬ ‫قسە لەسەر ئەوە دەکرێ کە دروست نەبوونی‬ ‫فیدراسیۆنی رێکخراوەکان هۆکارەکەی ئەوەیە‬ ‫رێکخراوەکان ک��ۆک نین چ��ۆن سەرۆکایەتی‬ ‫فیدراسیۆن بکرێت؟‬ ‫و‪ :‬چ لێژنە هەماهەنگیەکە چ ب��ۆردەک��ە‬ ‫هەردووکیان فەراغی نەبوونی فیدراسیۆنەکەیە‪،‬‬ ‫بەڵێ ئێمە رێکخراوەکان کۆک نەبووین لەسەر‬

‫ئ��ەوەی کێ سەرۆکی فیدراسیۆن وەردەگرێت‪،‬‬ ‫ئەگەر باوەڕمان بە دیموکراسیەت و پرانسیپەکانی‬ ‫هەیە با لە نێو خۆماندا بە شێوازێکی دیموکراسیانە‬ ‫کۆنفرانس ببەستین‪ ،‬ب��ەاڵم لەو هەموو بیر و‬ ‫بۆچوونە جیاوازەی هەبووە هەمیشە لە واڵتی ئێمە‬ ‫وا بووە گەر مەسەلەی تەوافق نەبێ نەمانتوانیوە‬ ‫بگەینە ئەنجام و کۆک بین لەسەر ئەوەی کێ‬ ‫سەرۆکایەتی فیدراسیۆن بکات‪ ،‬بۆردی راوێژکاری‬ ‫کە لە نێوان حکومەت و رێکخراوەکانی الواندا هەیە‬ ‫بەدیلی فیدراسیۆن نییە‪ ،‬بەاڵم کۆکەرەوەیەکی‬ ‫باشە کە دەکرێت یەکێک لە ئەرکەکانی فیدراسیۆن‬ ‫جێ بەجێبکات‪ ،‬هەروەها لێژنەی هەماهەنگی‬ ‫نێوان رێکخراوەکانی الوان دەکرێت دەستپێکێک‬ ‫بێت بۆ فیدراسیۆن گەرچی لە ئەنجامدا ئەو لێژنە‬ ‫هەماهەنگیە ناگاتە ئاستی فیدراسیۆنەکە کە‬ ‫سیستەمێکی دیار و وردتری هەبێت‪.‬‬ ‫پ‪ :‬زۆرج��ار وا سەیری الوان دەکرێت وەکو‬ ‫بەدیلی حکومەت لە دۆزی��ن��ەوەی هەلی کار و‬ ‫بەگەڕخستنی هێزی ک��ار‪ ،‬یەکێتی الوان بۆ‬ ‫هەوڵنادات ئەو تێڕوانیە ڕوون و راستبکاتەوە ئەم‬ ‫رێکخراوانە وەسیلەن نەک ئامانج؟‬ ‫و‪ :‬ئەو تموحاتانەی گەنج لە یەکێتی الوان‬ ‫هەیەتی بۆ ئێمە جێگای دڵخۆشییە‪ ،‬کە دیارە‬ ‫مێژوو و زەمەن و ئیمکانیەت و چاالکی و بزاڤە‬ ‫هەمیشەیەکەی وا دەخوازێت گەنج چاوەڕێ زیاتری‬ ‫لە یەکێتی الوان هەبێت‪ ،‬ئەو چاوەڕوانیەی الوان‬ ‫لەو رێکخراوە هۆکارەکەی زیاتر داکۆکیکاری بووە‬ ‫لە خواستەکانی گەنج‪ ،‬بەاڵم یەکێتی الوان بەدیلی‬ ‫حکومەت و دەزگاکانی تر بێت؟ ناتوانین بەدیلی‬ ‫حکومەت بین‪ ،‬هەرچەندە هەوڵیش هەبووە و‬ ‫زۆر ئیشیشکراوە ئەو ئیشانەی کە کراوە ئیشی‬ ‫حکومەت و دامەزراوەکانی تر بووە‪ ،‬بەاڵم کە‬ ‫یەکێتی الوان خۆی لە قەرەی داوە هەستکردن‬ ‫بە بەر پرسیاریەتی کردنی ئەو رێکخراوە بووە‪،‬‬ ‫یەکێتی الوان یان هەر رێکخراوێکی دیکە دەکرێت‬ ‫رایەڵەیەک بێت‪ ،‬گروپ و هێزێکی فشار بێت‪،‬‬ ‫هێزێکی داکۆکیکار بێت لە خواستەکانی گەنج‪،‬‬ ‫واتە خواستی بێکاری‪ ،‬کێشە کۆمەاڵیەتیەکان‪،‬‬ ‫گرفتە فکرییەکان‪ ،‬مەسەلە رۆشنبیرییەکان و‬ ‫گرفتەکانی بزاڤی وەرزشی بە هەموو جۆرەکانی‪،‬‬ ‫گرفتەکانی ئاستی تێگەیشتن و پێگەیشتن‪،‬‬ ‫بەشداری سیاسی‪ ،‬زەمینەسازی هەڵبژاردن و‬ ‫زەمینەخۆشکردنی داهێنان‪ ،‬هەموو ئەمانە بنەمای‬ ‫ئەساسی خەباتی یەکێتی الوانە کە داکۆکیکان‬ ‫لێ دەکات‪ ،‬یەکێتی الوان دەبێت رێنیشاندەر و‬ ‫داکۆکیکاری بێت لە هەندێک بواریشدا دەکرێت‬

‫دیــمــانــە‬

‫‪29‬‬

‫دیــمــانــە‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪30‬‬

‫پشتیوانی خەباتی مەدەنی و ئاشتیانەی الوانین و دژی تووند وتیژی و کاری تێکدەرانەین‬

‫و‪ :‬ئێمە قەناعەتمان بەوە نییە کە ڕۆڵمان‬ ‫بەرەو کزی دەچێت‪ ،‬نا بە پێچەوانەوە کۆمەڵگا‬ ‫فراوان بووە و پێشکەوتنەکان و گۆڕانکارییەکان‬ ‫خێرا بوونە‪ ،‬تەکنەلۆژیا کاریگەری هەبووە‪،‬‬ ‫کێشە و گرفتە کۆمەاڵیەتیەکان زیاتر بوونە‪،‬‬ ‫کرانەوە زیاتر بووە‪ ،‬هەموو ئەوانە وایکردووە کە‬ ‫چاوەڕوانی دیکە لە رێکخراوەکان بکرێت‪ ،‬ناکرێت‬ ‫لە سیستەمێکی دیموکراسیدا ب��اس لە کزی‬ ‫رۆڵی رێکخراوەکان بکرێت‪ ،‬لەوانەیە لە هەندێک‬ ‫خاڵدا خودی رێکخراوەکان هۆکار بین لە ئاستی‬ ‫قۆناغەکەدا نەبین‪ ،‬رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنی دەبێت هەمیشە لەگەڵ نوێبوونەوە و خۆ‬ ‫گونجاندن بن لەگەڵ قۆناغەکەدا‪ ،‬پێموایە ئەو‬ ‫خۆ نوێ کردنەوەیە وای کردووە ڕۆڵەکەی بەرەو‬ ‫کزی نەچێت‪ ،‬دەنا لە ‪ ٦٠‬ساڵدا رەنگە لە هەندێ‬ ‫قۆناغدا رۆڵەکەی لەو پەڕی کزی بووە‪ ،‬لە هەندێ‬ ‫قۆناغی تر کرڤێی زۆر بەرز بووە‪ ،‬دەبێت هەموو‬ ‫ئەو هۆکارانە بەدواداچوونی وردتری بۆ بکرێت تا‬ ‫ڕۆڵی رێکخراوەکان ئەکتڤتر بێت لەناو کۆمەڵگا‪،‬‬ ‫پێشموایە ئێستا لە ئاستی ئەکتڤیەکەی دایە‪،‬‬ ‫بەاڵم دەکرێت باشتر بێت‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ساڵی رابردوو هەندێ سەنتەری رۆشنبیری‬ ‫و یاریگا کرایەوە هیچ بەرنامە هەیە بۆ داهاتوو‬ ‫سەنتەر و یاریگای تر بکەنەوە؟‬ ‫و‪ :‬بۆ ساڵی داهاتوو کۆمەڵێک پرۆژەی ئەساسی‬

‫هەیە بەسودی گەنج دەشکێنەوە‪ ،‬پرۆژەکان ئێستا‬ ‫لە ئامادەیی دان‪ ،‬دیراسەی وردی بۆکراوە تەسەوڕ‬ ‫دەک��ەم لە ئایندەیەکی زۆر نزیک جێبەجێیان‬ ‫بکەین‪.‬‬ ‫پ‪:‬یەکێتی الوان بۆ بیر لەوە ناکاتەوە داهاتی‬ ‫سەربەخۆی خۆی هەبێت؟‬ ‫و‪ :‬ئێمە لەو مینحە و میزانیەی کە هەمانە‪،‬‬ ‫نزیکەی ‪ ١١٠٠‬کادیری موچە خۆر و ‪ ١٦٠‬بۆ‬ ‫‪ ١٧٠‬بارەگامان هەیە‪ ،‬لەگەڵ ژمارەیەکی زۆری‬ ‫سەنتەر و ئۆفیسی گشتی‪ ،‬هەموو ئەوانە بارگرانین‬ ‫لەسەر یەکێتی الوان‪ ،‬دەبێت بیر لەوە بکرێتەوە‬ ‫رێکخراوەکە ئیعتیماد لەسەر خۆی بکات‪.‬‬ ‫پ‪ :‬دەتەوێ چیتر بێڵێی؟‬ ‫و‪ :‬لە یادی دامەزراندنی ‪ ٦٠‬ساڵەی یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان قەدر و حورمەتی‬ ‫سەرکردایەتی یەکێتی الوان بۆ خوێنی شەهیدانی‬ ‫بزاڤی الوان لە واڵت و هەروەها شەهیدانی رێگەی‬ ‫ئازادی کوردستان سەروەری شەهیدان دامەزرێنەری‬ ‫یەکێتی الوان مستەفا بارزانی نەمر دادەنوێنین‪،‬‬ ‫دڵنیاین ئەو رێکخراوە بە پشتیوانی هەموومان‬ ‫گەیشتۆتە ئەو قۆناغە‪ ،‬لێرەشەوە رێز و حورمەتی‬ ‫زۆرم��ان بۆ هەموو ئەو کادیر و ئەندامانەی کە‬ ‫رۆژێک لە رۆژان لە ماوەی ئەو ‪ ٦٠‬ساڵەی خشتێک‬ ‫لە ختشەکانی دیواری تۆکمەی ئەو رێکخراوەیان‬ ‫دان���اوە ی��ان رۆژێ��ک لە رۆژان بزاڤێکیان لەو‬

‫رێکخراوەدا کردووە بە قەدرەوە تەمەشایان دەکەین‬ ‫دەستی ماندوونەبوویان دەگوشین‪ ،‬پێیان دەڵێین‬ ‫ماندوو بوون و شەونخونی و کاری سەختی ئێوە‬ ‫لە رۆژانی پڕ مقاوەمەت دا هەوێنێکە بۆ ئەوەی کە‬ ‫ئێمە درێژە پێدەری ئەو رێبازە بین‪ ،‬ئەمڕۆ یەکێتی‬ ‫الوان لە جێگای تموحی ئێوەدایە مێژووی پڕ‬ ‫سەروەری ئێوە لە بیر ناکات‪ ،‬بۆ ئەمڕۆش هەموو‬ ‫کادیرانی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان هان‬ ‫دەدەین کە ئەو ساڵیادە ساڵیادی خزمەتکردنی‬ ‫گەنجان و تۆکمەکردنی رێکخستنەکانی یەکێتی‬ ‫الوان بێت‪ ،‬ساڵیادی بەرەو نەوعی بردنی بزاڤ‬ ‫و چاالکییەکانی ئەو رێکخراوەیە‪ ١٨ ،‬شوبات‬ ‫بیرەوەری ‪ ٦٠‬ساڵەی یەکێتی الوان لە تەواوی‬ ‫گەنجان و الوانی کوردستان پیرۆز بێت‪.‬‬

‫یەکێتی الوان لە گرفتی‬ ‫نیشتەجێبوون جێی پەنجەی‬ ‫دیار بووە‪ ،‬بەاڵم گۆڕانکاری‬ ‫لە یاسای وەبەرهێنان‬ ‫وای کردووەلەم ماوەیەدا‬ ‫نەتوانین هیچ بکەین‬

‫فرەیی و فراوانی کاری رێکخراوەی بە دیاردەیەکی ئەرێنی دەزانین و ئامادەی‬ ‫هەماهەنگی و هاوکارین لەو بوارەدا‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫لێژنەی هەماهەنگی رێکخراوەکانی الوان راگەێندرا‬ ‫راپۆرت‪ :‬پێشکەوتن‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫رێکخراوەکانی الوان���ی ک��وردس��ت��ان لە‬ ‫بەیاننامەیەکدا «ل��ێ��ژن��ەی هەماهەنگی‬ ‫رێکخراوەکانی الوان»یان راگەیاند لە هۆتێل‬ ‫چوارچرای شاری هەولێر بە ئامادەبوونی‬ ‫‪ ١١‬رێ��ک��خ��راوی الوان ل��ە ک��وردس��ت��ان‪،‬‬ ‫لێژنەی هەماهەنگی رێکخراوەکانی الوان‬ ‫پێکهێندرا شێرزاد مامە بەرپرسی سەنتەری‬ ‫گەشەپێدانی چاالکی الوان بە رێکخەری‬ ‫لێژنەکە هەڵبژێردرا‪.‬‬ ‫لە کۆنفراسێکی رۆژنامەوانیدا رێکخراوەکانی‬ ‫الوان بەیاننامەیەکیان باڵو کردەوە کە تێیدا‬ ‫هاتووە «ئێمە وەکو رێکخراو و کۆمەڵەکانی‬

‫تایبەت بە الوان‪ ،‬لە سۆنگەی هەستکردن‬ ‫بە بەرپرسیارێتی نیشتیمانی و باشترکردنی‬ ‫ژیانی الوان��ی کوردستان بە پێویستیمان‬ ‫زانی لێژنەیەکی هەماهەنگی ڕابگەیەنین بە‬ ‫ناوی (لێژنەی هەماهەنگی رێکخراوەکانی‬ ‫الوان) ئامانج لە پێکهێنانی ئەو لێژنەیە‬ ‫بریتیە لە بەبێ جیاوازی فکری و سیاسی‬ ‫ئایینی و ڕەگەزی و نەتەوایەتی‪ ،‬سەرجەم‬ ‫رێکخراوەکانی الوان بە دەن��گ و ڕەنگە‬ ‫جیاوازەکانەوە لەو ناوەندەوە کۆ دەنگیەک‬ ‫دروست بکەین بە مەبەستی داکۆکیکردن لە‬ ‫بەرژەوەندییەکانی توێژی الوان‪.‬‬

‫بۆیە ئێمە لێرەوە بەڵێن دەدەین کە یەک‬ ‫دەنگ و یەک هێز دەبین لە پێناو هێنانەدی‬ ‫خواستەکانی الوانی کوردستان و پێشەنگ‬ ‫بین‪ ،‬بەرامبەر هەر پێشهاتێک کە ببێتە‬ ‫هۆی مەترسی بۆ سەر ئەزموونی گەل و‬ ‫نیشتیمانەکەمان»‪.‬‬ ‫هەر لەو بەیاننامەیەدا میکانزم و ئامانجە‬ ‫گشتیەکانی لێژنەکەی دیاری کردووە‬ ‫یەکەم‪ :‬هەوڵدان بۆ بەدیهێنانی ئامانجە‬ ‫نیشتیمانی و نەتەوەییەکان‪.‬‬ ‫دووەم‪ :‬هەوڵدان بۆ بەدیهێنانی ئامانجەکانی‬ ‫الوان و داکۆکیکردن لە مافەکانیان و بە‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪31‬‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪32‬‬

‫پەرلەمان و حکوومەتی هەرێمی کوردستان دەسکەوتی نەتەوەیی گەورەن و پارێزگاری‬ ‫کردن لێیان کاری هەموومانە‬

‫دەمەوەهاتنی کێشەکانیان‪ ،‬بێ جیاوازی‬ ‫فیکری و سیاسی و ئایینی و ڕەگەزی‪.‬‬ ‫بۆ گەیشتن بەو ئامانجانەی س��ەرەوە‪،‬‬ ‫لێژنەی هەماهەنگی رێکخراوەکان بۆی هەیە‬ ‫سەرجەم رێوشوێنە مەدەنیەکان بگرێتە بەر‪.‬‬ ‫هەروەها میکانزمی کاری لێژنەکە لە سێ‬ ‫خاڵدا خۆی دەبینێتەوە‪:‬‬ ‫‪ ١‬لێژنە دوو مانگ کۆبوونەوەی ئاسایی‬ ‫خۆی ئەنجام دەدات‪ ،‬لە کاتی پێویست‬ ‫دانیشتنی نا ئاسایی ئەنجام دەدات لەسەر‬ ‫داوای هەر یەک لە رێکخراوەکان‪.‬‬ ‫‪ ٢‬کارەکانی لێژنە بە نیوە ‪ ١ +‬دەنگەکانی‬ ‫بڕیاری لەسەر دەدرێت‪.‬‬ ‫‪ ٣‬هەر رێکخراوێک کۆک نەبێت لەسەر‬ ‫بڕیارەکانی لێژنە ب��ۆی هەیە تەحەفوز‬ ‫بنوسێت‪ ،‬ئازادە لە بەشداری کردن و نەکردن‬ ‫لەوچاالکیە‪ ،‬بە ئەندامی لێژنەش دەمێنێتەوە‬ ‫بۆ کارەکانی داهاتوو‪.‬‬ ‫شێرزاد مامە رێکخەری لێژنەی هەماهەنگی‬ ‫رێکخراوەکانی الوان بە پێشکەوتنی راگەیاند‬ ‫«لە ‪ ٢١‬ساڵەی ئەزموونی کاری رێکخراوەیی‬ ‫لە کوردستاندا نەمانتوانیوە فیدراسیۆنێک‬ ‫دروست بکەین‪ ،‬بەاڵم ئەوەی ئێستاکە بریتیە‬ ‫لە لێژنەیەکی هەماهەنگی واتە هەر رێکخراوێک‬ ‫بە بارەگا و کادیر و دارایی خۆی هەموومان‬ ‫کۆدەبینەوە بە هەماهەنگی دەمانەوێت لەسەر‬ ‫پرسە نەتەوەیی و نیشتیمانییەکان لەسەر‬ ‫کێشەکانی الوان داکۆکیکردن لە مافەکانییان‬ ‫بتوانین نمونەیەکی جوانی کاری رێکخراوەیی‬ ‫پێشکەش بکەین‪ ،‬لەو سەردەمەدا نوێنەرایەتی‬ ‫باشی الوان بکەین و نمونەیەکی مێژوویی‬ ‫جوان بۆ خۆمان تۆمار بکەین»‪.‬‬ ‫الی خۆیەوە‪ ،‬محەمەد گەرمیانی کارگێڕی‬ ‫سکرتاریەت و بەرپرسی بەشی پەیوەندییەکانی‬ ‫یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان گوتی‬ ‫«وەکو بەدیلێک بۆ فیدراسیۆنی رێکخراوەکان‬ ‫وام��ان بە باشزانی لێژنەیەکی هەماهەنگی‬ ‫هەبێت‪ ،‬ئێستا رێکخراوەکانی الوان لەسەر‬ ‫پرسەکان کۆکین و لە هەموو بابەتەکان دوو‬ ‫سێ ئەزموونی وامان هەیە پێکەوە ئیشمان‬ ‫کردووە هیچ ئەستەمێک لە نێوانماندا نەبووە‪،‬‬ ‫کارەکان زۆر بە رێکوپێکی ئەنجام دراوە‬

‫دوو تەوەری سەرەکییمان هەڵبژاردووە لە‬ ‫سەرپرسە نیشتیمانی و نەتەوەییەکان و‬ ‫پرسی گەنج لەو واڵتەدا»‪.‬‬ ‫ک��ارگ��ێ��ڕەک��ەی س��ک��رت��اری��ەت��ی الوان‬ ‫لەبارەی پێکنەهێنانی فیدراسیۆنی الوان‬ ‫و زیانگەیاندنی ب��ە پرسی الوان گوتی‬ ‫«نایشارینەوە زیانی گەیاندووە‪ ،‬بەاڵم هەموو‬ ‫رێکخراوەکان نەمانهێشتووە ببێتە کێشەیەکی‬ ‫زۆر گەورە و هەماهەنگی لە نێوانماندا زۆر‬ ‫زۆر هەبووە زۆر پتەو بووینە‪ ،‬بە تایبەت لە‬ ‫پرسە نەتەوەییەکان‪ ،‬ڕەنگە وەکو ئافرەتان‬ ‫و ژنان و قوتابی و خوێندکاران نەبێت کە‬ ‫فیدراسیۆنیشان هەیە‪ ،‬بەاڵم وەکو ئێمە کۆک‬ ‫نەبوونە لەسەر هەموو بابەتەکان‪ ،‬بەاڵم وەکو‬ ‫رەسمی لەسەر ئەوە کۆک نەبووینە کێ ببێت‬ ‫کێ نەبێت»‪ .‬هەروەها لەبارەی سەرۆکایەتی‬ ‫کردنی لێژنەکەوە گوتی «ناومان لێناوە‬ ‫لێژنەی هەماهەنگی دیارەلە ڕووی یاساییەوە‬ ‫لێژنە وایە سەرۆکی نییە‪ ،‬بەخۆشحاڵیەوە‬ ‫یەکێتی الوان ئەو ناوەی پێشنیار کردووە‬ ‫تاوەکو ناوی سەرۆکی تێدا نەبێت ئەگەر‬ ‫ناوەند و فیدراسیۆن بێت دەبێت سەرۆکی‬ ‫هەبێت هەماهەنگ و کۆکین لەسەر بابەتەکان‬ ‫بێ ئەوەی سەرۆکی تێدا بێت‪ ،‬ئەوە نییە‬ ‫بڵێین رێکخراوێک یان کەسێک سەرۆک بێت‬ ‫دوو مانگ جارێک کۆدەبینەوە»‪.‬‬ ‫لەبارەی ڕۆڵی یەکێتی الوان لە پێکهێنانی‬ ‫ئەو لێژنەیە گەرمیانی گوتی «یەکێتی الوان‬

‫بەشی شێری هەبووە لە راگەیاندنی ئەو‬ ‫لێژنەیە یەکێک بووە لەو رێکخراوانە و رۆڵی‬ ‫سەرەکی هەبووە لە پێکهێنانی ئەو لێژنەیە»‪.‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ان��ی ل��ێ��ژن��ەی ه��ەم��اه��ەن��گ��ی‬ ‫رێکخراوەکانی الوان‬ ‫‪١‬سەنتەری گەشەپێدانی چاالکی الوان‬ ‫‪٢‬یەکێتی الوانی دیموکراتی لە کوردستان‬ ‫‪ ٣‬سەنتەری پەرە پێدانی الوان‬ ‫‪٤‬پەیوەندی ئیسالمی الوانی کوردستان‬ ‫‪ ٥‬رابوونی خوێندکار و الوان‬ ‫‪ ٦‬رێکخراوی رۆشنبیری تورکمان‬ ‫‪ ٧‬رێکخراوی ئازادی الوان‬ ‫‪ ٨‬الوانی حسک‬ ‫‪ ٩‬یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫‪-١٠‬خوێندنکاران و الوان��ی سەربەخۆی‬ ‫کوردستان‬ ‫‪-١١‬کۆمەڵەی پەرەپێدانی تواناکانی الوان‬ ‫یەکێتی الوان��ی دیموکراتی کوردستان‬ ‫پێشوتریش ل��ە پێناو پرسەکانی گەنج‬ ‫و ب���ەدواداچ���ون و ک��ۆک��ردن��ەوەی توانای‬ ‫رێکخراوەکان بەهەماهەنگی رێکخراوەکان‬ ‫بۆردی شەراکەتی رێکخراوەکانی راگەیاند‪،‬‬ ‫وەکو دروستکردنی پردێکی پەیوەندی نێوان‬ ‫الوان و ناوەندەکانی بڕیار‪ ،‬ئەوەش لە داهاتودا‬ ‫کاریگەری باشی دەبێت‪ ،‬بۆیە چ��اوەڕێ‬ ‫دەکرێت لیژنەی هەماهەنگیش بەهەمان شێوە‬ ‫رۆڵێکی گرنگ لەو بوارەدا ببینێ‪.‬‬

‫دەنگی خۆمان دەخەینە پاڵ دەنگی الوانی زوڵملێکراوی کوردستانی گەورە‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ڕۆڵی یەکێتی الوان لە پێشخستنی وەرزش لە کوردستاندا‬

‫هاوار مورتکەیی‪« :‬ئەگەر سەرنجێک بدەین دەبینین زیاتر خولەکان خۆی لە تۆپی‬ ‫پێ دەبینێتەوە‪ ،‬بەاڵم بەس تۆپی پێ وەرزش نییە‪ ،‬باشترە هەوڵ بدرێت خولەکانی‬ ‫دیکەش بەپێی ویستەکان بایەخی پێ بدرێت»‬

‫راپۆرت‪ :‬محەمەد عومەر‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫یەکێتی الوان��ی دیموکراتی کوردستان‬ ‫زۆرترین پانتایی کار و چاالکییەکانی لە بواری‬ ‫وەرزشدایە‪ ،‬لە ماوەی رابردوودا لە کوردستاندا‬ ‫زۆر خزمەتی بە بزاوتی وەرزش��ی کردووە‪،‬‬ ‫زۆرجاریش رەخنە لەو رێکخراوە دەگیرێت‬ ‫کە زیاتر بابەخ بە بواری وەرزشی دەدات‪،‬‬ ‫بەپێی ئامارەکان‪ ،‬یەکێتی الوان خاوەنی ‪١٦٤‬‬ ‫یاریگای وەرزشییە لە هەرێمی کوردستان و‬ ‫ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی هەرێم‪،‬‬ ‫هەروەها ژمارەی تیپە وەرزشییەکانی سەر بە‬ ‫ناوەندە بااڵکانی یەکێتی الوان ‪ ٦٧١٩‬تیپی‬ ‫وەرزشییە‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی سااڵنە خول و‬ ‫فیستڤاڵی وەرزشی ساز دەکات‪.‬‬ ‫لەم راپۆرتەدا رۆژنامەنووسان باس لە‬ ‫ڕۆڵی یەکێتی الوان دەکەن لە پێشخستنی‬ ‫بواری وەرزشی و بایەخی وەرزش و رەخنە‬ ‫و پێشنیار و سەرنجی جیا جیا دەخەنەڕوو‪.‬‬ ‫لە سەرەتادا هاوار مورتکەیی رۆژنامەنووس‬ ‫گوتی «هەموومان تایبەتمەندی وەرزش‬ ‫دەزانین کە چەند رۆڵی دیار و کارای هەیە‬

‫لە زۆر ڕووەوە‪ ،‬یەکەمیان بۆ جەستەی‬ ‫مرۆڤ زۆر سوود بەخشە‪ ،‬بەاڵم لەهەمووی‬ ‫گرنگتر وەرزش ئەمرۆ بۆتە فاکتەریکی‬ ‫گرنگی ناساندن و پەیوەندییە کۆمەاڵیەتی‬ ‫و س��ی��اس��ی��ەک��ان و خ����اوەن گ��ەورەت��ری��ن‬ ‫رێ��ژەی جەماوەرییە و پێگەیەکی دی��اری‬ ‫لە نێو کۆمەڵگاکاندا دروستکردووە‪ ،‬لەم‬ ‫سۆنگەیەشەوە بایەخەکانی ئەمڕۆی واڵتان‬ ‫بە وەرزش تادێت زیاتر دەبێت‪ ،‬دی��ارە لە‬ ‫کوردستانیش ئەم الیەنە بەو پێیەی خاوەن‬ ‫جەماوەرێکی زۆرە فەرامۆش نەکراوە‪ ،‬بە‬ ‫تایبەتی لە الی��ەن خ��ودی یەکێتی الوان��ی‬ ‫دیموکراتی ک��وردس��ت��ان»‪ .‬ه��ەروەه��ا ئەو‬ ‫رۆژنامەنووسە گوتیشی «ئەگەر سەرنجێک‬ ‫بدەین دەبینین زیاتر خولەکان خۆی لە‬ ‫تۆپی پێ دەبینێتەوە‪ ،‬راستە تۆپی پێ‬ ‫ئەمڕۆ سەرقافڵەی وەرزشە لە دونیا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەس تۆپی پێ وەرزش نییە هەوڵ بدرێت‬ ‫خولەکانی دیکەش بەپێی ویستەکان بایەخی‬ ‫پێ بدرێت»‪.‬‬

‫ئەو رۆژنامەنووسە پێیوایە دەبێت گرنگی‬ ‫بە وەرزش��ک��اران��ی کچان بدرێت هەروەکو‬ ‫خۆی دەڵێت «ئەو بایەخانەی کە یەکێتی‬ ‫الوان دەیدات زۆربەی بۆ کوڕانە‪ ،‬بەدەگمەن‬ ‫دەبینین خولێکی بۆ ئافرەتان کردبێتەوە‪،‬‬ ‫ئەمە لەکاتێکدا دەبینین ل��ەم دوای��ی��ەدا‬ ‫رێژەیەکی بەرچاوی ئافرەتان خزاونەتە ناو‬ ‫وەرزش��ەوە کە ئەمەش مایەی هەڵوەستە‬ ‫لەسەرکردن و کارکردنە‪ ،‬بۆ ئەوەی دەرفەتی‬ ‫زیاتر بە تواناکانی ئافرەتی کورد بۆ وەرزش‬ ‫بدرێت لە رێگای کردنەوەی خولی جۆراوجۆر‪،‬‬ ‫بەاڵم نابینین الیەنی پەیوەنددار بەو شێوەیە‬ ‫بایەخیان پێ بدات و بەهەندیان هەڵگرێت‬ ‫لێرەدا ئەو ئەرکە دەکەوێتە ئەستۆی خودی‬ ‫یەکێتی الوان��ی دیموکراتی کوردستان کە‬ ‫وابکات ئەو توانایانەی شاراوەن بیاندۆزێتەوە‬ ‫و هانیان بدەن لە بەردەوام بوون‪ ،‬دواجاریش‬ ‫وەرزشی کوردی لێی سوودمەند دەبێت»‪.‬‬ ‫الی خۆیەوە دڵشاد ئەحمەد رۆژنامەنووسی‬ ‫وەرزشی کە چاودێرێکی باشی کار و بزاڤەکانی‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪33‬‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪34‬‬

‫داواکارین بە دەرفەت پێدان و رەخساندنی هەلی گونجاو بۆ الوان‪ ،‬لە پێناو گەشتی‬ ‫زانستی دەرەوەو و وشیاری فکری و کۆمەاڵیەتی‬

‫یەکێتی الوانە گوتی»‬ ‫«بەدڵنیاییەوە الوان ڕۆڵێکی گرنگیان‬ ‫هەیە چین و توێژێکی گرنگن ل��ە هەر‬ ‫کۆمەڵگەیەک‪ ،‬یەکێتی الوان لە م��اوەی‬ ‫راب���ردوودا رۆڵێکی کاریگەرییان هەبووە‪،‬‬ ‫توانیوانە چەندین چاالکی جۆراوجۆر ئەنجام‬ ‫ب��دەن بە مەبەستی خزمەتکردنی الوان‬ ‫بەگشتی و وەرزشیەکە بە تایبەتی لە رێگەی‬ ‫ئەو یاریگا و چاالکییانە و ئەو بەرنامانەی‬ ‫پێشکەشی دەکەن هیوادارین کاری باشتر‬ ‫و نایابتر ئەنجام بدەن‪ ،‬زیاتر ببەنە مایەی‬ ‫بەرەو پێشبردنی‪ ،‬هیچ کۆمەڵگەیەک نییە‬ ‫پێش بکەوێت تەنیا لە رێگەی الوان و‬ ‫گەنجانەوە نەبێت‪ ،‬ئەوان نەوەی دوا رۆژن‬ ‫دیسان دەستخۆشی لە یەکێتی الوان دەکەم‬ ‫کە بەراستی رۆڵیان هەبووە هیچ کارێکیش‬ ‫بێ کەموکوڕی نابێت‪ ،‬بەاڵم بەگشتی کاری‬ ‫زۆر باشیان ئەنجامداوە»‪.‬‬ ‫دڵشاد ئەحمەد گوتیشی «ک��ە ب��واری‬ ‫وەرزشی گرنگی پێدەدات ئەوەش بوارێکی‬ ‫زۆر زۆر گرنگە‪ ،‬چونکە وەرزش چی کەمتر‬ ‫نییە لە ناساندنی واڵتان لەگەڵ بوارەکانی تر‪،‬‬ ‫بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا پێویستە یەکێتی الوان‬ ‫لە داهاتوودا بیر لەوەش بکاتەوە ئەگەرچی‬ ‫کە ک��اری ک��ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم لەوانەیە کەمتر‬ ‫بەردیار کەوتووە پێویستە لە بوارەکانی‬ ‫رۆشنبیری و چۆنیەتی ب��ەرەو پێشبردنی‬ ‫عەقڵی الو لەو قۆناغانەکان زیاتر کاربکات‪،‬‬ ‫هیوادارم هاندەری الوان بێت یان ئەو الوانە‬ ‫خەاڵت بکات کە داهێنەرن‪.‬‬ ‫حوسێن گ��ۆران کارگێڕی سکرتاریەتی‬ ‫یەکێتی الوان���ی دیموکراتی کوردستان‬ ‫بەرپرسی بەشی وەرزش���ی ل��ە مەکتەبی‬ ‫سکرتاریەت لە بارەی گرنگی دانی یەکێتی‬ ‫الوان بە وەرزش گوتی «وەرزش هیچی لە‬ ‫بابەتەکانی تر کەمتر نییە‪ ،‬ئەگەر زیاتریش‬ ‫نەبێت سەرەڕای ئەوەش وەکو بەشی وەرزشی‬ ‫لە سکرتاریەتی الوان راستە گرنگیمان بە‬ ‫وەرزشداوە کە حەزێکی هەرە زۆری گەنجانە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ڕەنگە ئەو قسەیە لە جێی خۆیدا‬ ‫نەبێت کە تەنیا گرنگی بە وەرزش دراوە‪،‬‬ ‫بە پێچەوانەوە بە بوارەکانی تر یەکێتی‬

‫الوان زۆر گرنگی داوە‪ ،‬بەاڵم کێشەمان لە‬ ‫ئیعالمەکە هەیە ڕەنگە چاالکیە وەرزشیەکان‬ ‫لە تیڤیەکان ببیندرێت‪ ،‬ب��ەاڵم چاالکییە‬ ‫هونەری و رۆشنبیرییەکان بابەتەکانی دیکە‬ ‫رەنگە بەو شێوەیە باڵو نەکرێتەوە ئەگەرنا‬ ‫شان بە شانی وەرزش چاالکی تریش دەکرێت‬ ‫و گرنگی پێدەدرێت»‪.‬‬ ‫بە ڕای شارەزایانی بواری وەرزش��ی ئەم‬ ‫یاریگا ‪ ٦‬یاریزانانە لە ماوەی رابردوودا زیانی‬ ‫بە وەرزش گەیاندووە بەوەی ئەگەر بێتوو‬ ‫یاریگای ‪ ١١‬یاریزانی بێت باشتر یاریزانی‬ ‫پیشەگەر دروس��ت و ئ��ام��ادە دەک��رێ��ت بۆ‬ ‫یانەکان‪ ،‬لەمبارەوە کارگێرەکەی یەکێتی‬ ‫الوان گوتی «بێگومان ئەگەر یاریگای ‪١١‬‬ ‫یاریزانی هەبێت زیاتر خزمەت بە وەرزش‬ ‫دەکات‪ ،‬بەاڵم سەرەڕای ئەوەش ئەو یاریگایە‬ ‫بچوکانە کە لە سیستەمی جیهانیش هەیە‬ ‫شتێکی نامۆ و نوێ نییە شتێکی کۆنە لەمێژە‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم لە ڕووی تەکتیک و تەکنیکەوە‬ ‫بێگومان ج��ی��اوازی گ��ەورەی هەیە لەگەڵ‬ ‫یاریگای ‪ ١١‬یاریزانی‪ ،‬یاریگای ‪ ١١‬یاریزانی‬ ‫کە ئێستا هەمانە تۆزێک بە زەحمەت دروست‬ ‫دەکرێت‪ ،‬ئەگەرنا ئێمەش لەگەڵ ئەوە داین‬ ‫گرنگی بە یاریگای ‪ ١١‬یاریزانی بدرێت بۆ‬ ‫ئەوەی یاریزانی رێکتر بۆ یانەکان دروست‬ ‫بکرێت»‪.‬‬ ‫ئ��ەرس��ەالن ع��ەب��دوڵ�ڵا‪ ،‬رۆژن��ام��ەن��ووس��ی‬ ‫وەرزشی پێیوایە لە بواری وەرزشدا یەکێتی‬ ‫الوان وەکو ستراتیژیەتی ئیشکردن کەموکوڕی‬ ‫هەیە هەروەکو خۆی دەڵێت «بۆ نمونە ئەو‬ ‫یاریگایە بچوکانەی دروستکرا ڕەنگە بە‬ ‫ئامانجی ئەوە دروست کرابێت کە خزمەت بە‬ ‫چینی الوان دەکات‪ ،‬بەاڵم لە ئاستی یارییەکە‬ ‫وەکو یارییەکی شەعبی دەتوانم بڵێم شتێکی‬ ‫زۆر باش نەبوو‪ ،‬چونکە یاریگا گەورەکانی‬ ‫نەهێشێت کە بنکەیەکی ف��راوان ب��وون بۆ‬ ‫دروستکردنی یاریزان لە کوردستاندا‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەکرێت لە قۆناغی داهاتوو یەکێتی الوان‬ ‫لە سەر کەیسی وەرزش هەوڵبدات یاریگای‬ ‫گ��ەورەت��ر بە ه��اوک��اری حکومەت و حزب‬ ‫دروس��ت بکات‪ ،‬بۆ ئ��ەوەی زیاتر لە ڕووی‬ ‫زانستیەوە خزمەت بە چینی الوان بکات»‪.‬‬

‫ئەو رۆژنامەنووسە زێدەتر لەبارەی الیەن‬ ‫خراپەکانی یاریگا بچووکەکان دوا و گوتی‬ ‫«ئەو جۆرە یاریگایانە بۆ جۆرە کەسێکی‬ ‫دیاری کراو دەبێت نەک بۆ هەموو گەنجان‬ ‫کە تموحیان ئەوەیە بگەنە ئاستی یانەکان‪،‬‬ ‫بۆیە لەو جۆرە یاریگایانە ناتوانن ئەو ئاستە‬ ‫بە دەس��ت بهێنن کە سبەی رۆژێ بگەنە‬ ‫ئاستێکی زۆر بەرز یاری بکەن»‪.‬‬ ‫کارگێڕەکەی سکرتاریەتی یەکێتی الوان‬ ‫ئاماژە بە گیانی وەرزش دۆستانە و رەچاو‬ ‫نەکردنی ئینتیمای سیاسی و ئایدۆلۆژیا دەدات‬ ‫هەروەکو خۆی دەڵێت «لە هەموو شتێک‬ ‫بوونی حزبی هەبێت نابێت لە وەرزش بوونی‬ ‫هەبێت‪ ،‬وەرزش خزمەت بە هەموو کەس‬ ‫دەگەینێت وەکو یەکێتی الوان بە تایبەت لە‬ ‫بواری وەرزش ئامانجی سەرەکیمان ئەوەیە‬ ‫خزمەتی توێژی الوانی وەرزشوانان بکەین‪،‬‬ ‫بێگومان ئەو بابەتە لەناو یەکێتی الوان‬ ‫جێگای نابێتەوە وەرزش و یاریگا بۆ هەموو‬ ‫الیەنێکە بۆ هەموو ئایدیۆلۆژیایەکە تەنیا‬ ‫جیاوازییەکەی ئەوەیە ئەوەی یاری بزانێت‬ ‫ئەوەی یاری نەزانێ کامیان باشترە کامیان‬ ‫خراپترە ئەوە شتێکی دیکەیە‪ ،‬لە ڕووی بیری‬ ‫حزبیەوە ئەو شتە لە وەرزش جێگای نابێتەوە‬ ‫هەموو کات خۆمان بە خزمەتکاری ئەو توێژە‬ ‫زانیوە بە بێ جیاوازی ئایدۆلۆژیا و ئایین و‬ ‫هەموو شتێک تەنیا یاریگاکان و ئەوانە حکوم‬ ‫دەکات‪ ،‬لەسەر ئەوە باشترە ئەوە خراپترە‬ ‫ئەگەرنا الی ئێمە هیچ جیاوازییەک نییە‬ ‫هەموویان خۆشەویستی ئێمەن»‪.‬‬ ‫ئ��ەرس��ەالن عەبدوڵاڵ ل��ەم��ب��ارەوە گوتی‬ ‫«هیوادارم یەکێتی الوان هەر تەمەن درێژ‬ ‫بێت بتوانێت خزمەتی زیاتری گەنجان بکات‬ ‫ه��ەوڵ ب��دات کەمتر موڵکی حزبایەتی بەو‬ ‫رێکخراوە دیار بێت‪ ،‬ڕەنگە لە قۆناغێکدا‬ ‫پێویست بووبێت کاری حزبیش بکرێت لە تەک‬ ‫خزمەتی گەنجان لە قۆناغی داهاتوودا ئەو‬ ‫مۆڵکە حزبیە کەم بێتەوە رێکخراوەکە زیاتر‬ ‫بێتە ناو گەنجانی ئازادیخواز و سەربەخۆ کە‬ ‫بێالیەنانە لە کوردستاندان دەکرێت خزمەتی‬ ‫هەموو چین توێژەکان بکات بێ رەچ��اوی‬ ‫حزبایەتی»‪.‬‬

‫داواکارین حکوومەت بە دابینکردنی هەلی کار و یەکەی نیشتەجێبوون پشتیوانی‬ ‫لە الوانی گەڕاوەی هەندەران بکات‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫رێکخراوەکان لە بارەی ‪ ١٨‬شوباتەوە قسە دەکەن‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫شێخ نیاز‪ ،‬بەرپرسی لقی هەولێری‬ ‫یەکێتی زانایانی ئیسالمی کوردستان‬ ‫سەرەتا پیرۆزبایی لە الوان کرد و گوتی‬ ‫«وەکو لقی هەولێری یەکێتی زانایان وەکو‬ ‫رێکخراوێکی کاریگەر دەڕوانینە یەکێتی‬ ‫الوان بە حکومی ئ��ەوەی ئەو رێکخراوە‬ ‫دەبێتە هۆکارێک بۆ کۆکردنەوەی الوانی‬ ‫کوردستان ئەو توێژەی لەناو کۆمەڵگادا‬ ‫زۆر کاریگەرن‪ ،‬شوێن و پێگەیان دیارە‪،‬‬ ‫چونکە هەر الوانن بەشی زۆری قوتابیان‬ ‫پێکدەهێنن ه��ەر الوان��ن هێز و توانای‬ ‫کۆمەڵگای ئێمەن‪ ،‬هەر الوانن کار دەکەن‪،‬‬ ‫الوان��ن ش��ارەزان و خ��اوەن پالنن گرنگی‬ ‫و هەستیاری و ک��اری ئەو رێکخراوەش‬ ‫دەر دەکەوێت‪ ،‬پێمانوایە لە قۆناغەکانی‬

‫راب����ردوودا یەکێتی الوان توانیەتی تا‬ ‫ئاستێکی باش الوان کۆبکاتەوە خزمەتیان‬ ‫بکات ببێتە رێکخراوێک بۆ زیاتر گەشە‬ ‫پێدانی تواناکانی الوان»‪.‬‬ ‫شێخ نیاز ئاماژەی بە کار و چاالکییەکانی‬ ‫ی��ەک��ێ��ت��ی الوان دا گ��وت��ی «زۆرج����ار‬ ‫بەشدارییمان کردووە بۆ خولی جۆراوجۆر‬ ‫خولی فێرکردنی قورئانیان کردۆتەوە‪،‬‬ ‫خولی فێربوونی پیشەی جۆراوجۆریان‬ ‫ک��ردۆت��ەوە زۆر جار یەکێتی الوان بۆتە‬ ‫هۆکارێک بۆ ئەوەی دەرفەت برەخسێنێت‬ ‫بۆ ئەوەی الوان بتوانن بێنە ناو دونیای‬ ‫وەرزش‪ ،‬بێنە ناو دونیای خۆ پێگەیاندن‬ ‫و خۆ ئامادەکردن بۆ داهاتووی کۆمەڵگای‬ ‫کوردستانی‪ ،‬بۆیە بەراستی هیوامان بە‬

‫یەکێتی الوان زۆرە کە گەنج و الوەکان بە‬ ‫ئاراستەیەکی باش کۆدەکاتەوە پەروەردە‬ ‫دەکات‪ ،‬هەروەها زۆرجار تێبینی دەکەین‬ ‫یەکێتی الوان لە رێگەی مامۆستایانی‬ ‫ئایینەوە دەوێت سود و کەلک وەربگرێت‬ ‫بۆ پێگەیاندن و هۆشیارکردنەوەی گەنج‬ ‫و الوانی کوردستان بۆ ئەوەی پابەند بن‬ ‫بە ئەخالقیات کە لە ک��وردەواری خەڵک‬ ‫پێی پابەندە‪ ،‬بۆیە یەکێتی الوان سودی‬ ‫لە مامۆستایانی وەرگ��رت��ووە لە کەناڵی‬ ‫تایبەتی خۆیانەوە بەرنامەی ئایینیان‬ ‫هەیە کە الو تیڤییە زۆرجار لە مەراسیمە‬ ‫ئایینەکان ئ��ام��ادەن بۆ ئ��ەوەی گەنج و‬ ‫الوەکان زیاتر ئاشنا بکەن بە بواری ئایین‪،‬‬ ‫زۆر بە بایەخەوە دەڕوانیە رۆڵ و چاالکی و‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ئا‪ :‬پێشکەوتن‬

‫‪35‬‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‌وتن‬ ‫‌وتن‬ ‫ پێشکه‬ ‫پێشکه‬

‫‪36‬‬

‫بڕیاری بەزۆر گەڕاندنەوەی الوانی تاراوگە بۆ کوردستان بە ناڕەوا دەزانین و پشگیری لە‬ ‫خواست و داواکاریەکانیان دەکەین‬

‫هەوڵدانی یەکێتی الوان هیوادارین لە ساڵی‬ ‫نوێدا زیاتر توکمە تر بن ئاسانکاری زیاتر‬ ‫بۆ گەنج و الوان بکەن»‪.‬‬ ‫سیروان گ��ەردی بەرپرسی سەنتەری‬ ‫ئاسوودە بۆ راپرسی و پەرەپێدانی گەنج‬ ‫لە ب��واری سیاسی وتەبێژی فیدراسۆنی‬ ‫رێکخراوە ناحکومیەکانی کوردستان لە‬ ‫بارەی یەکێتی الوانەوە گوتی‬ ‫«بێگومان رێکخراوێکی وەک یەکێتی‬ ‫الوان‪ ،‬هەم لە رووی مێژوو هەم لە ئاست‬ ‫و متمانەی الوان تا کاریگەری ڕادەێکی زۆر‬ ‫بووە‪ ،‬بۆیە دەکرێت بڵێن ئەم رێکخراوە‬ ‫کە رێکخراوێکی جەماوەری سەر پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردستانە‪ ،‬بەاڵم بە نەمەت و‬ ‫نەفەسێکی فراوانتر لە رووی ئایدۆلۆژیا و‬ ‫ئاینەوە کاری باشی کردووە کە ئەمەش‬ ‫جێگای دڵخۆشی الوانە»‪.‬‬ ‫وت��ەب��ێ��ژی ف��ی��دراس��ی��ۆن��ی رێ��ک��خ��راوە‬ ‫ناحکومیەکان گوتیشی «ل��ە م��اوەی‬ ‫راب���ردوو یەکێتی الوان زیاتر لە ب��واری‬ ‫وەرزش هەنگاوی زۆری ناوە لە بوارەکانی‬ ‫تر کەمتەرخەمی هەیە‪ ،‬چونکە راستە‬ ‫وەرزش بەشێکی گرنگی ژیانی گەنجانە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم پێویستە ک��ار ل��ە س��ەر عەقڵی‬ ‫گەنجیش بکرێت بۆ ئەوەی لە ڕووی هزری‬ ‫نیشتمانی و هەستکردن بە بەرپرسیاریەتی‬ ‫کۆمەاڵیەتی لە کوردستان پەروەردەیان‬ ‫بکات»‪ .‬هەروەها گوتیشی «یەکێتی الوان‬ ‫پێشەنگ بووە لە کاری رێکخراوەیی لە‬ ‫ڕووی دیپلۆماسیەوە‪ ،‬چونکە ئێستا ئەوان‬ ‫لە رێکخراوی یەکێتی الوانی جیهان ئەندامن‬ ‫کە ئەمەش وا دەکات لە کاری نێودەوڵەتی‬ ‫یەکێتی الوان وەک نوێنەری گەنجانی‬ ‫کوردستان بێت»‪.‬‬ ‫هیوا سابیر بەرپرسی سەنتەری گارە لە‬ ‫شاری هەولێر گوتی « لە بەرایدا دەمەوێت‬ ‫پیرۆزبایی خۆم ئاراستەی تەواوی الوانی‬ ‫کوردستان بەگشتی و ئەو الوانە بکەم کە‬ ‫چاالکن‪ ،‬هەمیشە لەخەمی ئەوانی تردان‪،‬‬ ‫بێگومان ‪ ١٨‬شوبات رۆژێکی مێژووییە‬ ‫نامەوێت تەنیا باس لە سەروەرییەکانی‬

‫رابردووی ئەو رێکخراوە بکەم‪ ،‬ئەو ئەرکەی‬ ‫ئێستا کەوتۆتە سەرشانی (ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک)‬ ‫هیچی کەمتر نییە ل��ە خەباتی رۆژە‬ ‫سەختەکانی سەرەتای دام��ەزران��دن��ەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم پێویستە و ئەرکێکی پیرۆز دەگرێتە‬ ‫ئەستۆ‪.‬‬ ‫داخوازی و گلەییەکانی گەنجان و الوان‬ ‫بگەینێت بە ژوورەکانی پالندانانی حکومەت‬ ‫بۆ ئەوەی بەشی زۆری پێداویستییەکانی‬ ‫گەنجان و الوان دابین بکرێت بە بەرنامەی‬ ‫کاری داهاتووی حکومەت و بەو هیوایەم‬ ‫( ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک ) ئەم یادە بکات بە هەوێنی‬ ‫نوێخوازی و کارکردنی زیاتر بۆ گەنج‬ ‫و الوان‪ ،‬راستەوخۆ دوای ‪ ١٨‬شوبات‬ ‫مەکتەبێک بەناوی( مەکتەبی پالن دانان)‬ ‫لەئارادا بێت بۆ ئ��ەوەی ببێتە فاکتەری‬ ‫سەرەکی پ��رۆژە و بیرۆکەی گەنجان و‬ ‫الوان»‪.‬‬ ‫بەرپرسی سەنتەری گ��ارە گوتیشی‬ ‫«هەرچەند من وای دەبینم کە بەشێکی‬ ‫زۆری ئێستای بەرپرسان لە (ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک‬ ‫)وە دروس����ت ب���وون وپێگەیشتوون‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەمە مانای وانییە کە لە ئاست‬ ‫تموحاتی(ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک)دابێت لەبەرئەوەی‬ ‫یەکێتی الوان خاوەنی ئەندام و الیەنگرانێکی‬ ‫زۆرە‪ ،‬دەبێت لە داهاتوو هەوڵبدات زیاتر‬ ‫بەشدار بێت لە گوتاری سیاسی و ئەو‬ ‫بۆشاییەی لە نێوان دەسەاڵت و الوان هەیە‬ ‫پڕبکاتەوە»‪.‬‬ ‫سەیران س��ەالح‪ ،‬بەرپرسی سەنتەری‬ ‫ئەستێرەی مندااڵن و سەرۆکی فیدراسیۆنی‬ ‫رێکخراوەکانی مندااڵن لەبارەی یەکێتی‬ ‫الوانەوە گوتی «دامەزراندنی هەر رێکخراو‬ ‫و یەکێتیەک تایبەت بێت بە الوان ئامانجی‬ ‫خۆی هەیە‪ ،‬بۆ ئەوەی بتوانن زیاتر هانی‬ ‫الو و گەنج بدات و رێنیشاندەریان بن‪ ،‬دیارە‬ ‫(ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک) چەند ساڵێکە ئاگادارم وەکو‬ ‫رێکخراوێکی خەباتگێڕ کاری باشیان ئەنجام‬ ‫داوە خول و کۆڕ و سمیناریان کردووە‪،‬‬ ‫هاوکار بوونە بۆ ئەو گەنجانەی کە لە ڕووی‬ ‫مادیەوە نەیانتوانیوە خێزان پێکبهێنن‪،‬‬

‫هاوسەرگیری بە کۆمەڵیان ئەنجامداوە‪،‬‬ ‫هەروەها پارێزەرانی خۆبەخش سەر بە‬ ‫یەکێتی الوانن بۆ ئەوەی ئەوانیش بتوانن‬ ‫لە مەجالی خۆیان پەرە بە پیشەکەیان‬ ‫بدەن‪ ،‬ئەو گروپە بە خۆبەخشی دەیانەوێت‬ ‫بۆ هەر رێکخراوێک ئیش بکەن ئەوەش‬ ‫بە پاڵپشتی یەکێتی الوان��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستانە»‪.‬‬ ‫بەرپرسی سەنتەری ئەستێرە گوتیشی‬ ‫«ه��ەر رێکخراوێک ناتوانێت س��ەد لە‬ ‫س��ەد ک��ارەک��ان��ی ئەنجام ب���دات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫وەک���و رێ��ک��خ��راوێ��ک ت��وان��ی��ت��ان هەندێ‬ ‫خواست و داواکارییەکانی الوان بهێنەدی‬ ‫وەک��و پاڵپشتی و چ��ارەس��ەری کێشە‬ ‫ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ەک��ان و ی��ادەوەری��ی��ەک��ان‪،‬‬ ‫پیرۆزباییەکی گ��ەرم ل��ەو الوان��ە دەک��ەم‬ ‫کە لە س��ەرەت��ای دام��ەزران��دن��ەوەی��ان تا‬ ‫وەکو ئێستاش کاریان کردووە خزمەتیان‬ ‫گەیاندووە‪ ،‬دەستخۆشی و پیرۆزباییان‬ ‫لێدەکەم‪ ،‬ه��ەروەه��ا س��ەری رێ��ز بۆ ئەو‬ ‫الوانەی بۆنەتە شەهید خوێنیان داوە لە‬ ‫قۆناغ بە قۆناغەکانی ژیانیان توانیتان‬ ‫خەباتی نەپچڕاوی خۆیان درێژە پێبدەن‬ ‫بۆ ئەوەی ببنە نمونەیەک دادەنەوێنم «‪.‬‬ ‫سەرکەوت نانە کەلی بەرپرسی گروپی‬ ‫کەم ئەندامانی الوان��ی کوردستان وەکو‬ ‫گروپێکی کەم ئەندام گوتی «یەکێتی الوانی‬ ‫دیموکراتی کوردستان وەکو رێکخراوێکی‬ ‫جەماوەری تاکە رێکخراو بوو لە ساڵی‬ ‫‪ ٢٠٠٥‬توانی دەرگایەک وااڵ بکات بۆ گوێ‬ ‫گرتن لە داخوازی پێشنیار و داواکاری کەم‬ ‫ئەندامانی الوان��ی کوردستان‪ ،‬ئەوە بوو‬ ‫هەر لە رێگەی گروپە کەماننەوە توانیمان‬ ‫لینکێک دروست بکەین وەکو پشتیوانیەک‬ ‫بۆ ئەو توێژە‪ ،‬بۆیە لێرەوە جێ خۆیەتی‬ ‫‪٦٠‬س��اڵ��ەی دام��ەزران��دن��ی یەکێتی الوان��ی‬ ‫دیموکراتی کوردستان بیرۆز بکەین و پڕ‬ ‫بە دڵ پیرۆز بایەکی گەرم لە گشت کەم‬ ‫ئەندامان خاوەن پێداویسیتە تایبەتیەکانی‬ ‫الوانی کوردستان دە کەم»‪.‬‬

‫دابینکردنی گرانتی کۆمەاڵیەتی و تەندروستی بە مافی سەرەکی الوان دەزانین‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫خستنەڕوی چەند بیروڕایەکی جیاواز لە شەستەمین ساڵیادی یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستاندا‬

‫ئازاد قایتەوەنی کەرکوک‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫لەخزمەت و تێکۆشان‪ ،‬شان بەشانی هێزی‬ ‫پێشمەرگەی کوردستان لەخەباتی ب��ەردەوام‬ ‫بووە‪ ،‬داینەمۆی پێگەیاندنی الوانی سەرکردە‬ ‫بووە بۆخزمەتکردنی کۆمەڵەی ک��وردەواری‪،‬‬ ‫ڕێ��ک��خ��راوی الوان قوتابخانەی پێگەیاندنی‬ ‫کوردایەتی بووە‪ ،‬بۆ الوانی کورد‪ ،‬بۆیە واچاکە‬ ‫لەسەردەمی خەباتی مەدەنی و دیموکراسیشدا‬ ‫گەشە بە ئازادی و دیموکراسی بدات و هەوڵەکانی‬ ‫بۆ وشیاری الوان و بەدیهێنانی خواستەکانی‬ ‫گەشە پێبدات‪.‬‬ ‫ئاوات و خۆزگەکانی الوانی کورد بهێنتەدی‪،‬‬ ‫ڕێکخراوی الوان وریاو وشیارانە کاری لەسەر زۆر‬ ‫لە بوارەکانی مەعریفی و هونەری و پەروەردەیی‬ ‫مەدەنی و وەرزشی سەردەمیانە کردوە‪.‬‬

‫پێویستە ئ���ەم ڕێ��ک��خ��راوە و تێکڕایی‬ ‫ڕێکخراوەکانی دیکەی الوان بۆزیاتر پێشکەوتن‬ ‫و هێنانەدی خواست و داخوازیەکانی الوان‬ ‫هەماهەنگی زیاتر بکەن و کۆنگرە و کۆنفرانسی‬ ‫ب��ەردەوام بۆ دی��اری کردنی کێشەکانی الوان‬ ‫و پێداویستیەکانیان ببەستن و چارەسەری‬ ‫گونجاویان بۆ بدۆزنەوە‪ ،‬ڕێکخراوی الوان ئەبێت‬ ‫زیاتر تێکەڵی الو و ئێشو ئازار و مەینەتیەکانیان‬ ‫بێت‪ ،‬پێویستە خەباتی مەدەنیانەی زیاتر ئەنجام‬ ‫بدەن بۆ دەستەبەر کردنی سەرجەم مافەکانی‬ ‫الوان‪ ،‬فشاری زیاتر بخرێتە سەر حکومەتی‬ ‫هەرێم بۆ بەدیهێنانی خەونی زیاتری الوان‪ ،‬چەند‬ ‫زیاتر داکۆکی لە مافەکانی الوان بکەین و گەشە‬ ‫بەالوانی بەهرەمەند بدەن‪ ،‬زیاتر ڕەگو ڕیشەی‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫کردنەوەی هەندێک خولی سەرەتایی وەک‬ ‫دورمان و سەرتاشی و هەندێ شتی تر‪ ،‬لەڕاستیدا‬ ‫ئەمانە کاری ڕێکخراوە ساواو بچوکەکانن‪ ،‬دەبێت‬ ‫ڕێکخراویی یەکێتی الوان هەنگاوی گ��ەورە‬ ‫بهاوێژێت‪.‬‬ ‫رزگ��اری حاجی حمە لێپرسراوی ناوەندی‬ ‫ڕێکخراوە دیموکراتیەکانی یەکێتی نیشتمانی‬ ‫کوردستان لەکەرکوک‪ ،‬دەرب���ارەی ساڵیادی‬ ‫دامەزراندنی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫و کارنامەی ئەم ڕێکخراوە هێمایی بۆ چەند‬ ‫پرسێک کردو گوتی‪:‬‬ ‫یەکێتی الوان ڕۆڵێکی پێشەنگی هەبووە لە‬ ‫گەشەپێدانی الوان��ی کوردستان‪ ،‬لەسەردەمە‬ ‫جیا جیاکانی ڕابردوو مێژویەکی دوری هەبووە‬

‫لێپرسراوی ناوەندی رێکخراوە دیموکراتیەکانی‬ ‫(ی‪،‬ن‪،‬ک)»کۆنگرە و کۆنفرانسی بەردەوام بۆ دیاری‬ ‫کردنی کێشەکانی الوان و پێداویستیەکانیان ببەستن‬ ‫و چارەسەری گونجاویان بۆ بدۆزنەوە‬

‫‪37‬‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪38‬‬

‫بەشداریکردنی زیاتری الوان لە ناوەندەکانی بڕیار و پرس و ڕا پێکردنیان مافی الوانە و‬ ‫پێویستە حیزب و حکوومەت لە بەرچاوی بگرن‬

‫ڕێکخراوی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫لەناو دڵ و دەرونی الوان ئەچەسپێت و ئەبێتە‬ ‫ڕێکخراوی الوان بەمانایی وشە‪ ،‬ڕێکخراوی الوان‬ ‫دەبێت توانایی الو وەک هێز و بەکار بخات و‬ ‫لەنوێ بونەوە و گەشە پێدانی بەردەوام بێت‪،‬‬ ‫هەر سستیەک و کەم تەرخەمیەک کاردانەوەی‬ ‫ڕاستەوخۆی دەبێت بۆ سەر ڕێکخراوەکەتان‪،‬‬ ‫پێویستە نوێ بوونەوە و داهێنان و هێنانە دی‬ ‫مافەکانی الوان لەپێشەوەی ئەرکە مەدەنیە‬ ‫دیموکراسیەکانتان بێت ب��ۆ دروستکردنی‬ ‫کۆمەڵگەیەکی مەدەنی هاوچەرخ و خزمەتکردنی‬ ‫نیشتمانەکەمان‪ ،‬سات لەدوای سات داخوازیەکان‬ ‫زیاتر دەبن پێداویستەکانی الوان زیاتر گەشە‬ ‫ئەکات‪ ،‬پێویستە بەرنامەکانتان فراوانتر بکەن و‬ ‫ستراتیژی ڕێکخراوەکەتان لەئاستی قوربانیەکانی‬ ‫گەلەکەمان بێت ئێمە ئومێدەوارین هەرشادو‬ ‫سەرکەوتوبن بۆ هێنانەدیی مافەکانی الوان‪.‬‬ ‫گ��ەردون شوانی چاالکوان لەبواری مرۆیی‬ ‫لەساڵیادی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫تایبەت بەگۆڤاری پێشکەوتنی ڕایگەیاند»‬ ‫ڕێکخراوی یەکێتی الوان یەکەمین ڕێکخراوی‬ ‫تایبەت بە چینی گەنجان ب��وو کە لەساڵی‬ ‫‪ ١٩٥٣‬دام���ەزراوە و بەدرێژایی چەند ساڵی‬ ‫ڕاب��ردو لەکاروانێکی سەخت و دژوارداب���ووە‪،‬‬ ‫وێڕای ئاراستەکردنی دەستخۆشیمان بۆ هەموو‬ ‫ئەندامان و سەرکردایەتی ئ��ەو ڕێکخراوە‪،‬‬ ‫ناکرێت ڕەچ���اوی ئ��ەو خزمەتە ب��ەرچ��اوەی‬ ‫ئەو ڕێکخراوەنەکەی کە زیاتر لەنیو سەدەیە‬ ‫پێشکەشیان کردوەو ئێستاش بەردەوامن‪ ،‬ئەمە‬ ‫بەو مانایە نایەت کە ئیدی بەدەر نین لەکەمو‬ ‫ک��وڕی و هەنگاوی تەسکی حزبایەتی‪ ،‬من‬ ‫دەمەوێت ئاراستەی قسەکانم لەوەداچڕکەمەوە‬ ‫ئەم ڕێکخراوە شایستەی ڕێز لێنانە‪ ،‬بەاڵم لێرەدا‬ ‫هێما بۆ خاڵی الوازی ڕێکخراوەکە دەکەم‪ ،‬ئەویش‬ ‫بەرجەستەکردنی ڕوحیەتی تەسکی حزبایەتیە لە‬ ‫بەشێکی بەرچاوی کار و چاالکیەکانیاندا‪ ،‬گەرچی‬ ‫ئێمە ئەوە دەزانین ئەم ڕێکخراوە لەبنەڕەتدا‬ ‫حزبیەو سەربە پارتی دیموکراتی کوردستانە‪،‬‬ ‫بەاڵم خودی ئەو ڕێکخراوە ناوی هەموو گەنجانی‬ ‫کوردستانی هەڵگرتوە‪ ،‬بۆیە دەبێت زیاتر لە‬ ‫ئێستا کراوە تر و خزمەتگوزاری تر بێت بەڕووی‬ ‫الواندا بەبێ جیاوازی ڕەنگ و ئاین و بیر و ڕایی‬ ‫حزبایەتی‪ ،‬بەدەر لەمەش ناکرێت ئەوەمان بیر‬ ‫چێت ئەو پارتەی دامەزرێنەری ئەم ڕێکخراوەیە‬ ‫واتا مەبەستم پارتی دیموکراتی کوردستانە‬

‫گەردون شوانی‪« :‬خاڵی الوازی ڕێکخراوەکە‬ ‫بەرجەستەکردنی ڕوحیەتی تەسکی حزبایەتیە لە‬ ‫بەشێکی بەرچاوی کار و چاالکیەکانیدا»‬

‫بەبۆچونی من زیاتر لە هەمو پارتە کوردیەکانی‬ ‫تر هەنگاوی نەتەوەیی ن��اوە و ئێستا خۆی‬ ‫بەحزبی دایک ئەزانێت‪ ،‬بۆیە ئەکرێت لەڕێگایی‬ ‫ئەو ڕێکخراو و سەنتەر و دەزگایانەی لەژێر‬ ‫سێبەری ئەوداو بەناوی جیا جیا لەخزمەتدان‬ ‫زیاتر هەڵگری فیکری نەتەوەیی بن‪.‬‬ ‫گ���ەردوون شوانی گوتیشی»لەدوونیایی‬ ‫ئەمڕۆدا ئەفکاریەتی حزبایەتی بەراورد بە ‪٢٠‬‬ ‫ساڵی ڕابردوو زۆر کاڵ بوەتەوە‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫پالن و بەرنامەی ڕێکخراوەکانی هاو شێوەی‬ ‫یەکێتی الوان و خودی ئەم یەکێتیەش کەئێستا‬ ‫ئێمە لەسەردی دەدوێن خۆیان لەگەڵ ڕەو ڕەوەی‬ ‫ژیان بگونجێنن و لە موڵکدارێتی حزبی بێنەدەر‪،‬‬ ‫وەک لەسەرەتاشدا هێمام بۆ کردوە من نامەوێت‬ ‫لەدەست کەوتە بەرچاوەکانی ئەو ڕێکخراوە کەم‬ ‫کەمەوە‪ ،‬بەاڵم گەر ئەو ڕێکخراوە تێدەکۆشێت‬ ‫لەپێناو خزمەتکردنی ئەو ناوەی کە لەخۆی ناوە‬ ‫( یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان ) ئەوە‬ ‫ئەبێت بەبێ ڕەچاو کردنی ڕەنگەکان و بیرو‬ ‫ڕاجیاوازەکان بەیەکسانی و داد پەرەروەرانە بە‬ ‫پڕۆژە جۆراو جۆرەکانی خزمەت بەچینی الوانی‬ ‫کوردستان بکات‪.‬‬ ‫سەنگەر ساڵەیی سکرتێری سەنتەرە چرایی‬ ‫ئایندە بۆ گەشەپێدانی تواناو بەهرەکان لەشاری‬ ‫کەرکوک‪ ،‬سەبارەت بە کارنامەی یەکێتی الوانی‬ ‫دیموکراتی کوردستان و خەباتی ڕابردووی ئەم‬ ‫ڕێکخراوە گوتی» لەکوردستانی ئەمڕۆ دەیان‬ ‫ڕێکخراوی جۆراو جۆر بۆ خزمەتکردنی چینی الوان‬ ‫بونیات نراون‪ ،‬هەرچەندە من بونی هەندێکیان بە‬ ‫وەهمی دەزانم‪ ،‬بەاڵم ڕێکخراوێکی وەک یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان کە تەمەنێکی دوور‬ ‫و درێژی هەیە زۆر جیاواز تر لە ڕێکخراوەکانی‬ ‫تر‪ ،‬لەم ڕێکخراوەدا دەیان سەرکردە و پیاوی‬ ‫سەردەم دروست بووە ئێمە دڵخۆشین کاتێک‬ ‫دەبینین ڕێکخراوە کوردستانیەکان لەسەر ئاستی‬ ‫ڕێکخراوە نێودەوڵەتیەکان کۆنگرە و کۆنفرانسی‬ ‫نێودەوڵەتی و نێو نەتەوەی دەبەستن‪ ،‬ڕێکخراویی‬ ‫یەکێتی الوانی کوردستانیش لەم بوارەدا ئەسپی‬ ‫خۆی تاوداوە و جێ دەستی خۆی دیاری کردوە‪،‬‬

‫من دەمەوێت ئەم دەرفەتە بقۆزمەوە بۆئەوەی‬ ‫لێرەوە پەیامی گەنجانی کەرکوک بگەێنمە‬ ‫شوێنی مەبەست‪ ،‬پێویستە بایەخی زیاتر‬ ‫و جدی تر بە کەرکوک و گەنجانی کەرکوک‬ ‫لەهەموو بوارەکاندا بدرێت‪ ،‬پێویستە ڕێکخراوی‬ ‫یەکێتی الوان و سەرجەم ڕێکخراوەکانی دیکە‬ ‫کار بۆ ڕۆشنبیرکردنی فکری تاکی کەرکوکی‬ ‫بکەن‪ ،‬چونکە بەئێستاشەوە کاریگەر سیاسەتی‬ ‫بەعس و پاش کەوتوی و ناڕۆشنبیری بەدی‬ ‫ئەکرێت لەنێوان گەنجێکی کەرکوکی و گەنجێکی‬ ‫شارەکانی دیکەی کوردستان‪ ،‬ژینگەی شاری‬ ‫ک��ەرک��وک بەئێستاشەوە ل��ە واڵتێکی پڕلە‬ ‫شەڕو تەقەمەنی دەچێت‪ ،‬ئەمەش کاریگەری‬ ‫ڕاس��ت��ەخ��ۆی ه��ەب��وە ل��ەس��ەر ه��ەم��وو چین و‬ ‫توێژەکان‪ ،‬بەتایبەت الوانی ئەمڕۆ بۆیە ئەوە‬ ‫ئەرکی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستانە‬ ‫لەئێستا زیاتر دەستو بازوی خۆی لە کێشەو‬ ‫ئاریشە جۆراو جۆرەکان هەڵماڵێت و بەدەنگ‬ ‫بێت لەکێشەکانی الوان بەگشتی‪.‬‬ ‫سەنگەر س��اڵ��ەی گوتیشی م��ن نامەوێت‬ ‫لەقورسایی و کاریگەری ئیشوکارەکانی ئەم‬ ‫ڕێکخراوە ک��ەم بکەمەوە‪ ،‬ب���ەردەوام بوونی‬ ‫ئەم هەمووتەمەنەی ئەم ڕێکخراوە بۆخۆی‬ ‫پێناسەیەکی جوانە بۆ ئەو دەستکەوتانەی‬ ‫هەیی ب��ووە‪ ،‬بەاڵم لەسااڵنی ڕاب��ردوو دەبینم‬ ‫لەشاری کەرکوک کاری زۆر کۆن و کالسیکی‬ ‫ئەنجام دەدرێ��ت‪ ،‬لەنمونەی کردنەوەی خولی‬ ‫فوتبۆڵ و دابەشکردنی پێداویستیە وەرزشیەکان‬ ‫و کردنەوەی هەندێک خولی سەرەتایی وەک‬ ‫دورمان و سەرتاشی و هەندێ شتی تر‪ ،‬لەڕاستیدا‬ ‫ئەمانە کاری ڕێکخراوە ساواو بچوکەکانن‪ ،‬دەبێت‬ ‫ڕێکخراویی یەکێتی الوان هەنگاوی گ��ەورە‬ ‫بهاوێژێت‪ ،‬زۆر گرنگە کار لەسەر دروستکردنی‬ ‫ناخی گەنجان بکرێت لەکەرکوک‪ ،‬زۆر گرنگە‬ ‫کۆنفراس و کۆنگرەی گ��ەورە و نێودەوڵەتی‬ ‫بهێندرێتە کەرکوک و دەبێت گەنجانی کەرکوک‬ ‫ڕاهێنانی تایبەتیان بۆ بکرێتەوە لەسەرجەم‬ ‫بوارەکاندا بەتایبەت بوارە زانستیەکان‪...‬‬

‫دامەزراندنی دەزگاو کۆمپانیاکانی دەرهێنانی نەوت دەسکەوتی نەتەوەیین و‬ ‫ئاسۆی دوارۆژێکی روناکن بۆ گەلەکەمان‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫یەکێتی الوان لە دیدی رۆشنبیرانەوە‬

‫راپۆرت‪ :‬محەمەد‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫جەنگ و ئاشتیە‪ ،‬بایەخدان و پەروەردەکردنی‬ ‫بەشێوەیەکی ئاشتیانە پێویستیەکی ژیانیە‪،‬‬ ‫ئ��ەوەش بە پلەی یەکەم ئەرکی دەسەاڵتە‪،‬‬ ‫ئەرکی حیزب و رێکخراوەکانیەتی‪ ،‬بەتایبەت‬ ‫لە واڵتە دواکەوتوەکاندا کە کێشەی گەنجان‬ ‫زۆرە و بێمافی ئەم نەوەیە بەدی دەکرێن‪ ،‬ئیتر‬ ‫الیەنە کۆمەاڵیەتیەکان‪ ،‬یان ئابوری و رۆحیەکان‬ ‫بگرێتەوە‪ ،‬ل��ەدەرەوەی خێزاندا بەهۆی کەمی‬ ‫ئەزموونی ژی��ان��ەوە ئ��ەم توێژە کۆمەاڵیەتیە‬ ‫چاوەروان کردن لێیان کەمە‪ ،‬کە خۆیان بەتەنیا‬ ‫بتوانن سەرجەم کێشە ژیانیەکانیان چارەسەر‬ ‫بکەن»‪.‬‬ ‫توێژەرە سیاسیەکە گوتیشی «گەنجانی‬ ‫ئەمڕۆی ئەم واڵتەی ئێمە بێ هیوا و بێ بڕوان‬ ‫لە زۆرێک لە دیدەکانی ژیان‪ ،‬بۆ باشترکردنی‬ ‫گوزەران و پ��ەروەردەی زانستی و رۆشنبیری‪،‬‬ ‫دەس��ەاڵت��داران��ی واڵت پێویستە بەرنامەی‬ ‫تەندروستیان هەبێت‪ ،‬ئەو واڵت��ەی بایەخ بە‬ ‫گەنجەکانی نەدات واڵتێکی بێ دوارۆژە»‪.‬‬ ‫شادمان مەال حەسەن رۆژنامەنووس پێیوایە‬ ‫«هەر واڵتێک کە بە ئاراستەی دیموکراسی‬ ‫هەنگاوی نا‪ ،‬پێوستە کۆمەڵگای رێک بخرێ‬ ‫لەسەر ئاستی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی‪،‬‬ ‫واڵتی ئێمەش لە قۆناغی گواستنەوەیە‪ ،‬بۆیە‬ ‫پێویستە هەنگاوی زیاتر بنێت رێکخراوی یەکێتی‬ ‫الوان��ی دیموکراتی کوردستان لە کوردستانی‬ ‫عێراق دێرنترین ڕێکخراوی گەنجان و الوانە‬ ‫رۆژگارێک تاکە رێکخراوی کوردی بووە‪ ،‬بێگومان‬ ‫سەردەمانێک قوتابخانەیەک بووە بۆ پێگەیاندنی‬ ‫کەسانی بەتوانا لە بزووتنەوەی رزگاریخوازی‬ ‫کوردستاندا‪ ،‬لە ئێستادا کە هاوشانی ئەم‬ ‫رێکخراوە چەندین رێکخراوی تریش هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەویش کاریگەری خۆی هەر ماوە‪ ،‬کۆمەڵگای‬

‫کوردی بەرەو پێشچووە و هۆکارەکانی ژیان زۆر‬ ‫پێشکەوتوون و قۆناغێکی تر لە ژیانی کۆمەڵگای‬ ‫ئێمە دەستی پێکردوە»‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ش��ادم��ان گوتیشی «گەنجان‬ ‫چاالکن لە گۆرەپانی ژیان پێویستە یەکێتی‬ ‫الوان بەبەرنامە و ستراتیژێکی چاکتر بچێتەوە‬ ‫گۆرەپانەکە بۆ ئ��ەوەی بیری نەتەوەیی و‬ ‫نیشتمانی و هۆشیاری تاک زیاتر بکات‪ ،‬لە ناو‬ ‫ئەو گەنجانەی لە چواردەورینە‪ ،‬هەروەها هەوڵی‬ ‫زیاتر بە مەدەنیکردنی کۆمەڵگا بدات و الوان‬ ‫بە ئاراستەی رۆشنگەری پۆلین بکات‪ ،‬سەرەڕای‬ ‫ئاشناکردنیان ب��ەداب و نەریت و فەرهەنگی‬ ‫رەسەنی ک���وردەواری‪ ،‬گەنجان بەشێوەیەک‬ ‫ئاراستە بکات کەوا ببن بە لەشکرێکی بەرهەم‬ ‫هێن و بە سوود وەک لەوەی ببن بە کەسانی‬ ‫بەکار بەر و بێ توانا‪ ،‬واڵتی ئێمە پێویستی بە‬ ‫پێدا چوونەوەیەکی گشتگیر هەیە لەم قۆناغەدا‪،‬‬ ‫چونکە ئێستا قۆناغێکی تر لەسەر هەموو‬ ‫ئاستەکانی ژیان دەستی پێکردووە‪ ،‬یەکێتی الوان‬ ‫دەتوانێ بەهاوکاری هاورێکخراوەکانی هەڵمەتی‬ ‫گ��ەورە و نیشتمانی بکەن بۆ گواستنەوەی‬ ‫قۆناغەکە بەشێوەیەکی تەندروستر لە ژیانی‬ ‫کۆمەڵگاکەمان‪ ،‬چینی الوان باشترین هێزن بۆ‬ ‫گۆڕانی کۆمەڵگا‪ ،‬چونکە ئەوان نەوەی ئێستاو‬ ‫دوارۆژ و باوکی نەوەی سێیەمن‪ ،‬کۆمەڵگای ئێمە‬ ‫لە چەند الیەکەوە فشاری لەسەرە بۆ ئەوەی‬ ‫لە پرسە نەتەوەیی و نیشتمانیەکان دایبڕن‪،‬‬ ‫بۆیە دەکرێ رێکخراوەکانی الوان بەر لەم فشارە‬ ‫بگرن و بە ئاراستەیەکی نیشتمانی و نەتەوەییدا‬ ‫بیبەن»‪.‬‬ ‫الی خۆیەوە تەنیا کریم‪ ،‬دەرهێنەر گوتی‬ ‫«الوان هەمیشە پێشەنگی داهێنان و رابەری‬ ‫رۆشنبیری و نوێخوازی بوونە کە زۆربەی هەرە‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫لە ‪ ٦٠‬ساڵەی یادی دامەزراندنی یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان ژمارەیەک رۆشنبیر‬ ‫و رۆژنامەنووس تێڕوانی خۆیان لەمەڕ ئەو‬ ‫رێکخراوە دەخەنەڕوو‪.‬‬ ‫سەرەتا ئازا حەسیب قەرەداخی نووسەر و‬ ‫ڕووناکبیر گوتی «یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫ک��وردس��ت��ان وەک��و رێکخراوێکی کۆمەڵگای‬ ‫مەدەنی‪ ،‬لە بناغەوە بۆ پڕکردنەوەی بۆشایی‬ ‫نێوان کاری سیاسی و کاری مەدەنی دامەزراوە‪،‬‬ ‫ئەو ئامانجانەشی هەڵگرتووە کە الوان لە بازنەی‬ ‫خواستە مەدەنییەکاندا پێویستی پێیانە و خەبات‬ ‫دەکات بۆ بەدیهێنیان»‪ .‬هەروەها قەرەداخی‬ ‫گوتیشی «ژیانی سیاسی و رێکخراوەیی مەدەنی‪،‬‬ ‫لەسەروبەندی دامەزراندنی ئەم رێکخراوەوە تا‬ ‫روخانی بەعس‪ ،‬ژیانێکی دیموکراسی نەبووە‪،‬‬ ‫هەمووی بەرەنگاربوونەوەی دیکتاتۆری بووە‪،‬‬ ‫بۆیە کاری سیاسی و کاری مەدەنی ئاوێتەی‬ ‫یەکتربوون و رێکخراوە مەدەنییەکانیش بوونەتە‬ ‫قوتابخانە بۆ ئامادەکردنی کادری سیاسی»‪.‬‬ ‫ئ��ازا ق��ەرەداخ��ی پێیوایە «ئ��ەوەی ئێستا‬ ‫چ��اوەڕوان دەکرێ لە رێکخراوە مەدەنییەکان‬ ‫گ��ەڕان��ەوەی��ە ب��ۆ س��ەر رەچ��ەڵ��ەک��ەک��ەی��ان و‬ ‫تواناکانیان بخەنە بازنەی خواستە مەدەنییەکان‬ ‫و لەو بوارەدا چاالکی مەدەنی بکە‪ .،‬گەشەکردنی‬ ‫کۆمەڵگای کوردستان پەیوەستە بە گەشەکردنی‬ ‫کار و چاالکی مەدەنی و باڵوکردنەوەی بەها‬ ‫مەدەنییەکان‪ ،‬ئەمەش ئەرکی یەکێتی الوانی‬ ‫کوردستانە و سەرکەوتنی ل��ێ چ���اوەڕوان‬ ‫دەکرێ»‪.‬‬ ‫دکتۆر ساالر باسیرە توێژەری سیاسی لە‬ ‫پەراوێزی ‪ ٦٠‬ساڵەی دامەزراندنی یەکێتی الوان‬ ‫دا باس لە کێشە و گرفتەکانی الوان دەکات‬ ‫و دەڵێت «گەنج نەوەی دوارۆژە و بریاردەری‬

‫ساالر باسیرە‪ :‬گەنج نەوەی دوارۆژە و بریاردەری‬ ‫جەنگ و ئاشتیە‪ ،‬بایەخدان و پەروەردەکردنی‬ ‫بەشێوەیەکی ئاشتیانە پێویستیەکی ژیانیە‬

‫‪39‬‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪40‬‬

‫زۆری الوان دەستپێکی گۆڕانی سیستەمی‬ ‫کۆمەاڵیەتی بوونە‪ ،‬س��ەرەڕای ئەوەی هەموو‬ ‫شۆڕش و راپەڕینە جەماوەرییەکان لە سەر‬ ‫دەستی ئەوان سەری هەڵداوە‪ ،‬هەر ئەوانیش‬ ‫قوربانی پلە یەکی کۆمەڵگا بوونە‪ ،‬الوانمان‬ ‫جێگای رێزن پێوستە گوێیان لێبگیرێ بە تەنگ‬ ‫داواکاریە ڕەواکانیانەوە بین»‪.‬‬ ‫عومەر زۆرب��اش یەکێکە لە کەسە ناسراو‬ ‫و رۆشنبیرەکانی ش��اری هەولێر بە بۆنەی‬ ‫‪ ١٨‬شوباتەوە گوتی «الوان هەناسە و ژیانی‬ ‫واڵت��ن ئ��ەو واڵت��ان��ەی خ��اوەن ئازادیەکی پڕ‬ ‫رەهان بۆ گەنجان و الوانی واڵت هەموو کات‬ ‫لە پێشکەوتندان‪ ،‬بێگومان واڵتی ئێمەش لە‬ ‫شۆرشەکانی شاخ و بەرگریدا و لە ئیدارەو‬ ‫بەرێوەبردنی حکومەتەکەی ئەمرۆکەمان الوانی‬ ‫ئێمە لەو هەڵمەتە بەدەر نەبوینە و رۆڵێکی‬ ‫س��ەرەک��ی��ان ه��ەب��ووە ل��ە ج��وڵ��ەی خ��ەب��ات و‬ ‫قوربانیدان‪ ،‬ئەمڕۆ یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان توانیویەتی بە هەزاران الو لە خۆ‬ ‫کۆبکاتەوەو لە پێناو ویست و پێداویستی الوان‬ ‫کار بکات‪ ،‬لە ڕووی رۆشنبیری و بیری رەسەنی‬ ‫نەتەوایەتی بە هەموو بەشە هزریەکانەوە‪،‬‬ ‫چونکە الوان هەناسە و ژیانی واڵت بوونە لە‬ ‫هەموو سەردەمێکدا»‪.‬‬ ‫ه��ۆش��ی��ار ن���وری ل��ەک رۆژن��ام��ەن��ووس و‬ ‫فۆلکۆریست بە بۆنەی ‪١٨‬ی شوباتەوە گوتی‬ ‫«یەکێتی الوان��ی دیموکراتی کوردستان یە‬ ‫کێکە لەو رێکخراوانەی توانیەتی بوونی خۆی‬ ‫لە گۆرەپانەکەدا بسەلمێنێت‪ ،‬زۆر کادیری‬ ‫چاالکی پێگەیاندووە و خزمەتی بەهەموو بوار و‬ ‫الیەنەکانی ژیان کردووە‪ ،‬بەهیوای بەردەوامی و‬ ‫زیاتر چاوەڕوانی خزمەتی زیاتریان لێدەکرێت»‪.‬‬ ‫سەهین موفتی رۆژنامەنووس گوتی «هەموو‬ ‫تەمەنی الویم لەو شارەدا بەسەر چوو نەمبینی‬ ‫رۆژێک لە رۆژان لە ساڵی ‪ ٢٠٠٣‬ەوە تا ئێستا‬ ‫ماوەی ‪ ١٠‬ساڵە رێکخراوێک بێت هیچ نەبێت‬ ‫دەستخۆشیەکم لێبکات دیاریمان ناوێت‪،‬‬ ‫بەاڵم دەستخۆشیەکی لە من نەکردووە‪ ،‬لە‬ ‫کاتێکدا فاڵن سەنتەر الوی ساڵ هەڵدەبژێرێت‬ ‫ئەو رێکخراوە بەڵێ خزمەتی بە کۆمەڵێک‬ ‫کردووە ئەوانەی کە حزبین یان ڕوونتر بڵێم‬ ‫سەر بە پارتی دیموکراتی کوردستانن‪ ،‬نمونە‬ ‫لەو پ��رۆژان��ەی نیشتەجێبوون کادرەکانیان‬ ‫سودمەندن بوون»‪.‬‬

‫پاڵپشتی لە الوانی خاوەن پێداویستییە تایبەتەکان دەکەین‬ ‫و داوامان وایە حکوومەت ئاوڕی زیاتریان لێبداتەوە‬

‫خوێندنەوە بۆ یەکێتی الوان لە دید و‬ ‫بۆچوونی جیاوازەوە‬

‫لە ساڵیادی دامەزراندنی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستاندا‪،‬‬ ‫پرسیاری گۆڤاری (پێشکەوتن) ئەوەیە‪ ،‬ئایا ئەدای کاری یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان لە ئێستادا چۆن دەبینی؟‬ ‫ئا‪ :‬عومەر عەزیز‬ ‫شەهێن عومەر‪ ،‬توێژەری دەرونی‪:‬‬ ‫«ی��ەک��ێ��ت��ی الوان‪ ،‬ه���ەر ل��ەس��ەرەت��ای‬ ‫سەرهەڵدانیەوە هەتا ئێستا هەوڵی ب��اش و‬ ‫خزمەتی گەورەی بە چینی الوانکردووە و جێی‬ ‫خزمەت و کارەکانی دیار بووە‪ ،‬ئەگەر چی شان‬ ‫بە شانی ئەم ڕێکخراوە زۆرێ��ک لە ڕێکخراوی‬ ‫کە هەن خزمەت بەو چینە و کۆمەڵگا دەکەن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمە لە کار و خزمەتی یەکێتی الوانی‬ ‫کەم نەکردووەتەوە و ب��ەردەوام بووە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫ئەمە ناگەیەنێت ئیتر بەس بێت و بەردەوامی‬ ‫نە بەخشێتە خزمەتکردنی‪ ،‬دەبێت یەکێتی الوان‬ ‫لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی کۆمەڵگادا ئەویش فکرە و‬ ‫تێڕوانینە کۆمەاڵیەتیەکانی گۆڕانی بەسەردا بێت‪،‬‬ ‫تا خۆی بگونجێنێت لەگەڵ الوان و بتوانێت لە‬ ‫ئاست ئەو بەرپرسیارییەتە دابێت کە لە سەر‬ ‫شانیەتی‪ ،‬ئەویش بە خزمەتکردن بەو چینەی کە‬ ‫بناغەی کۆمەڵگان‪ ،‬چونکە گەر الوانی ئێمە ئاستی‬

‫ڕۆشنبیریان بەرزبکرێتەوە و خواستەکانیان بۆ‬ ‫فەراهەم بکەین‪ ،‬ئەوا لە داهاتوودا کۆمەڵگایەکی‬ ‫دروست و پێشکەوتوومان دەبێت‪ ،‬بۆیە وەک‬ ‫توێژەرێکی دەرونی لێرەوە دەڵێم و پێم باشە‬ ‫لە سەرجەم ناوەندەکانی چاالکی ئەم ڕێکخراوەدا‬ ‫توێژەری دەرونی و کۆمەاڵیەتی بوونی هەبێت تا‬ ‫زیاتر ئاگاداری کێشە و گرفتەکانی الوان بن»‬ ‫پشتیوان ڕەشید‪ ،‬خوێندکاری زانکۆ‪:‬‬ ‫«ب��وون��ی ڕێ��ک��خ��راوی کۆمەڵگەی مەدەنی‬ ‫پێویستە بە تایبەت ڕێکخراوەکانی گەنجان و الوان‬ ‫بۆیە دەبێ بە پێی پێویستی و ئەرکیان بتوانن‬ ‫دەنگی گەنجان بگەیەنن بە دەسەاڵت و فشارێک‬ ‫بن بۆ چارەسەرکردن و کەمکردنەوەی گرفتەکانی‬ ‫گەنج‪ ،‬یەکێتی الوانیش وەک ڕێکخراوێکی گەنجانە‬ ‫کاری باش و جوانی ئەنجامداوە‪ ،‬بەاڵم پێویستە‬ ‫درێژە بە کار و چاالکی زیاتر بدات و لە سەرجەم‬

‫ساڵو لە گیانی پاکی باوکی روحیمان بارزانی نەمر و کاکە ئیدریسی جوانە مەرگ‬

‫لق و ناوەندەکانیاندا پڕۆژەی گەورە پێشکەش بە‬ ‫توێژی الوان بکەن‪ ،‬هەروەها بتوانن پڕۆژەیاسا‬ ‫بۆ باشترکردنی ڕەوشی ژیانی گەنجان پێشکەش‬ ‫بە پەڕلەمان بکەن‪ ،‬چونکە ئەرکی هەموو‬ ‫ڕێکخراوێکی گەنجانەیە ئەم جۆرە کارانە بکات»‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫دەرونناسێک‪ :‬پێم باشە لە سەرجەم ناوەندەکانی‬ ‫چاالکی ئەم ڕێکخراوەدا توێژەری دەرونی و‬ ‫کۆمەاڵیەتی بوونی هەبێت تا زیاتر ئاگاداری کێشە و‬ ‫گرفتەکانی الوان بن»‬

‫قوتابیەک‪ :‬هیوادارم نوێ ببنەوە تا ڕادەی داهێنان‪،‬‬ ‫کۆنفرانس و کۆنگرە و هەڵبژاردنیان بەرنامە بۆ‬ ‫داڕێژراو و ئەکادیمیانە بێت‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ئەرسەالن عابد‪ ،‬چاالکوانی بواری کۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنی ‪:‬‬ ‫«کاری ڕێکخراوەی بۆ هەموو ڕێکخراوەکان‬ ‫کۆمەڵێک گرفتی لە پێشە وەک گرفتی هەژموونی‬ ‫حزب و دەس��ەاڵت و فەزای سیاسی و یاسای‬ ‫ناپشتیوان و ناتەندروست کە بوەتە گرفتی‬ ‫گەورە لە بەردەم کاری ڕێکخراوەیدا‪ ،‬هەروەها‬ ‫کەم ئاشنایی کۆمەڵگە بە کاری ڕێکخراوەیی‬ ‫و الوازی ڕۆح��ی خۆبەخشی و قەبوڵکردنی‬ ‫جیاوازی گرفتێکی ترە و هەروەها کەمتر کاری‬ ‫دامەزراوەکردن لەالیەن ڕێکخراوەکان خۆیانەوە‪،‬‬ ‫بەگشتی بۆ هەموو ڕێکخراوێک هەموو ئەمانە‬ ‫گرفتن لە بەردەم کاری ڕێکخراوەیی دا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من وام چاوەڕوانم دەکرد بەو پێیەی یەکێتی‬

‫خەبات کەمال‪ ،‬مامۆستا‪:‬‬ ‫یەکێتی الوانیش وەک هەر ڕێکخراوێکی تری‬ ‫مەدەنی بە پێی توانای کار و پڕۆژەی جوانی‬ ‫پێشکەش کردووە‪ ،‬بەاڵم ئەم کار و پڕۆژانە لە‬ ‫تموحی گەنجان و الوانی ئەم هەرێمەدا نیە‪،‬‬ ‫بەڵکو ئەم ڕێکخراوە دەبێت زیاتر پڕۆژەکانی‬ ‫چڕبکاتەوە و مەدەنیانەتر کاربکا‪ ،‬چونکە لە‬ ‫ڕاستیدا ڕێکخراوێکی الوانەیە و وەک ئەرکێک‬

‫دکتۆر سەعید علی‪ ،‬ڕاهێنەری نێودەوڵەتی‬ ‫بواری پەرەپێدانی مرۆیی‪:‬‬ ‫«هەرێمی کوردستان لە پاش ڕاپەڕینی بەهاری‬ ‫‪ ٩١‬وە بە چەند قۆناغێکی جیاوازدا تێپەڕیووە‪،‬‬ ‫بۆ هەر قۆناغێک شێوازێکی نوێی کارکردنی‬ ‫پێویست بووە‪ ،‬لە چەند ساڵی ڕابردودا بارودۆخی‬ ‫کوردستان زیاتر لە باربووە بۆ ڕێکخراوەکانی‬ ‫کۆمەڵگەی مەدەنی و زۆرجاریش وای خواستووە‬ ‫جێ دەستیان دیار بخەن‪ ،‬واتە پێویستی بوونی‬ ‫خۆیان بسەلمێنن‪ ،‬یەکێتی الوانیش بەهاوکاری‬ ‫مێژووی دوور و درێژی خۆی لە پێشەوەی ئەو‬ ‫کارانە ئەسپی خۆی ت��اوداوە و ب���ەردەوام لە‬ ‫ڕووبەرێکی فراوانتر و بە کاری نەوعی دڵسۆزانە‬ ‫ڕێگر بووە لە ڕاوەستانی ئاستی مەعریفی و‬ ‫کۆمەاڵیەتی الوان بە تایبەتی و کۆمەڵگە بە‬ ‫گشتی‪ ،‬هەبوونی ڕێکخراوی هاو شێوەی یەکێتی‬ ‫الوان و ئەو گەنجە ئازا و دڵسۆزانە هەرێمەکەمان‬ ‫زیاتر بە زیندوو دەهێڵێتەوە‪ ،‬ئەوەی جێگەی‬ ‫داخ��ە کەمی الیەنی داراییە لە بەردەستیان‪،‬‬ ‫هیوادارم لە داهاتوودا لە گرنگی کار و چاالکیان‬ ‫تێبگەین زیاتر کاربکەن بۆ خزمەتی کۆمەڵگا»‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫ئارام شەمێرانی‪ ،‬شاعیر و ڕۆژنامەنوس‬ ‫«بەو پێیەی ڕێکخراوەکانی الوان و قوتابی و‬ ‫خوێندکاریەکان پاشکۆی حزبەکانن و لە وێشەوە‬ ‫هاوکاری دەکرێن و داینەمۆی ئایندەی سیاسەت‬ ‫و هەرسێ سەرۆکایەتیەکەن‪ ،‬دەتوانین بڵێین‬ ‫جۆرێکن لە ئۆرگانی حزبی و ڕێکخستنی شوێنە‬ ‫نزیکەکانی خۆیان و وەک کارتێکی فشار لە کاتی‬ ‫پێویست دا بەکار دەهێنرێن‪ ،‬ئەمەش ئەجێندای‬ ‫کاری هەموو حزبەکانە لە کوردستاندا‪ ،‬یەکێتی‬ ‫الوانیش لەم چوار چێوەیە ناچێتە دەرەوە و‬ ‫دەتوانم بڵێم ‪ :‬کاری (‪)%٩٠‬یان کردووە بۆ خۆیان‬ ‫و نەیانتوانیوە سەربەخۆبن‪ ،‬بەاڵم بێ ویژدانیە‬ ‫بڵێم کاریان نەکردووە‪ ،‬چونکە لە ناو کۆمەڵگەدا‬ ‫ڕۆڵیان دی��ارە و ڕاگەیاندن و چاالکیەکانیان‬ ‫ئاشکرایە‪ ،‬هیوادارم نوێ ببنەوە تا ڕادەی داهێنان‬ ‫و گۆڕانکاری کۆنفرانس و کۆنگرە و هەڵبژاردنیان‬ ‫بەرنامە بۆ داڕێ��ژراو بێت و ئەکادیمیانە ببرێت‬ ‫بەڕێوە و شەفافانە باڵو بکرێتەوە‪ ،‬پاشان ئەم‬ ‫ڕێکخراوە ئەرکێکی دیکەی کاری مەدەنیە و‬ ‫پشتگیری یە لە منداڵ و ئافرەت و ڕۆژنامەنوس‬ ‫بەو دەلیلەی مندااڵن نەوەی ئایندەن و ئافرەتان‬ ‫ڕێژەی کاریگەرن و ڕۆژنامەنوسان بەشێکن لە‬ ‫ک��اری ڕێکخراوەکە‪ ،‬هاوکاری کردنی پ��ڕۆژەی‬ ‫گەورە و بچوکیش بەشێکی دیکەی ئەرکە بۆ‬ ‫رێکخراوەکە»‬

‫الوان ڕێکخراوێکە زۆرترین ئەزموون و ڕووبەڕێکی‬ ‫زۆر لە توانای مادی و مرۆی لە بەردەستیایەتی‬ ‫کەمتر ئەم گرفتانە ببنە ڕێگر لە بەردەمیدا‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم مەخابن یەکێتی الوانیش وەک هەموو‬ ‫ڕێکخراوەکانی کە و بەڵکو زیاتریش گیرۆدەی‬ ‫ئەم گرفتانەیە و هەژمونی حزب و دەسەاڵت‬ ‫لە کاریدا بە ڕوونی دەردەکەوێت‪ ،‬بەتایبەت لە‬ ‫هەندێ ڕووداودا کە دەبوو لە بری سەرقاڵبوون بە‬ ‫کۆمەڵێک ڕۆتینات بە فیعلی بەشداری سازکردنی‬ ‫ژیانێکی تەندروستبن بۆ الوان و فشاربن بۆ‬ ‫سەر دەسەاڵت و هەوڵبدەن بۆ کەمکردنەوەی‬ ‫بێکاری و مانابەخشینەوە بە ژیانی الو کە‬ ‫بەداخەوە لەمانە کەمتر دەوری جدی گێڕاوە‪،‬‬ ‫من پێم وابوو کە ئەم توانایەی لە هەناودا هەیە‪،‬‬ ‫گرنگبوو کە ڕۆڵ ببینێت لە زیندووکردنەوەی‬ ‫ئینتیمای نەتەوەیی کە تا ئێستاش گرفتەو وەک‬ ‫پێویست نەکراوە و هەروەها پەیوەندی حزب‬ ‫و ڕێکخراویش یەکێکی ترە کە بە جۆرێک لە‬ ‫جۆرەکان ڕێکخراوەکان پێیوە گیرۆدەبوون و‬ ‫لەگەڵ کاریاندا درێژبووەتەوە و نەیان توانیوە‬ ‫تێیپەڕێنن‪ ،‬ئەمەش گرفتێکی ت��رە کە ئەم‬ ‫ڕێکخراوەش نەیتوانیووە تێی پەڕێنێت‪ ،‬بۆیە‬ ‫دەخوازم لە ساڵی نوێی ئەم ڕێکخراوە و هەموو‬ ‫ڕێکخراوەکان بتوانن ببنە فشار بۆ سەر ئەو‬ ‫حزبانەی کە ئینتیمای سیاسیان هەیە»‪.‬‬

‫لە سەرشانیەتی کە هەوڵ و ماندووبوونی بخاتە‬ ‫گەڕ لە پێناو خزمەتکردنی زیاتری توێژی الو‪،‬‬ ‫ئەگەرچی ئەم ڕێکخراوە لە حزبێکەوە هاوکاری‬ ‫دەکرێت‪ ،‬بەاڵم دەک��رێ پ��ڕۆژەی سەربەخۆیی‬ ‫خۆی هەبێت و جیا لە بیرکردنەوەی حزبی‬ ‫ک��ار و پڕۆژەکانی فراوانتربکات و هەروەها‬ ‫جدی تر گرنگی بدا بەو کارو پڕۆژانەی کە لە‬ ‫ناوەندەکانیەوە ئەنجامی دەدات‪ ،‬چونکە ئەگەر‬ ‫لە پڕۆژەکانیدا بە دواداچ��ون نەکات تابزانێت‬ ‫تاچەند بەشداربوانی سود وەردەگرن پێم وایە‬ ‫بە پێی پێویست ناتوانێت ئەرکەکانی جێ بەجێ‬ ‫بکات‪.‬‬

‫‪41‬‬

‫راپــۆرت‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ساڵو لە گیانی پاکی شەهیدانی یەکی شوبات‬

‫رەخنە و پێشنیارەکان بۆ یەکێتی الوان‬

‫ڕاپۆرت سەربەست برزۆ‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪42‬‬

‫شێرکۆ تۆفیق ڕۆژنامەنووس‬ ‫بەبۆنەی ‪١٨‬ی شوبات ساڵیادی دامەزراندنی هەر‬ ‫دوو رێکخراوی یەکێتی الوان و یەکێتی قوتابیان‪،‬‬ ‫پیرۆزبایی گەرمتان ئاراستە دەکەین‪ ،‬هیوادارین لە‬ ‫ئایندەدا خزمەتی زیاتر بە هەر دوو چینی قوتابی و‬ ‫الوان بکەن‪ ،‬کە لە سەر دەستی پێشەوا باوکی روحی‬ ‫کورد بارزانی نەمر هاتنە دامەزراندن‪ ،‬بۆیە هیوادارین‬ ‫هەمیشە بەردەوام لە خزمەتی رەورەوەی رزگاریخوازی‬ ‫نەتەوەکەمان بن‪ ،‬ئێمەش هەموومان شانازیان پێوە‬ ‫دەکەین‪.‬‬ ‫سۆران حسین چاالکوانی کۆمەڵی مەدەنی‬ ‫بە بۆنەی ‪١٨‬ی شوبات ساڵیادی دامەزراندنی یەکێتی‬ ‫الوان��ی دیموکراتی کوردستان پیرۆزبایی گەرممان‬ ‫ئاراستەی یەکێتی الوان دەکەین و هیوادارین لە‬ ‫ئایندەدا خزمەتی زیاتر بکەن بە تایبەتی لە ناوچە‬ ‫کوردستانیەکانی دەرەوەی هەرێم‪.‬‬ ‫ئەیاد عەلی بەرێوەبەری ئێوارانی کتێبخانەی گشتی‬ ‫خانەقین‬ ‫بەڕای من لە ئێستادا ئەم رێکخراوە رۆڵی بااڵی نیە‪،‬‬ ‫چونکە حزب ناهێڵی رۆڵی تەواو ببینێ لە نێو کۆمەڵگا‪،‬‬ ‫هیوادارم لە ئایندەدا گەشەیەکی باش ببینن ولە مۆرکی‬ ‫حزبی سەد لە سەد دەرچێ و تەنها خزمەتی چینی‬ ‫الوان بکات بێ جیاوازی‪.‬‬ ‫سیروان نەورۆز هونەرمەند‬ ‫ئەم رێکخراوە مەبەستم یەکێتی الوانە کاتی خۆی‬ ‫لە سااڵنی حەفتاکان لە گەڕەکی مەزرەعە لە خانەقین‬ ‫بارەگای هەبوو رۆڵێکی بااڵیان هەبوو بۆ داکۆکی کردن‬ ‫لە مافی الوان‪ ،‬ئێستاش ئەو رۆڵەی جارانی تیادا نابینم‪،‬‬ ‫بە دیدی من حەزدەکەم دوور بێت لە مۆرکی حزبی و‬ ‫رێکخراوێکی موئەسەساتی بێ‪ ،‬هیوادارم زیاتر گەشە‬ ‫بکات بۆ خزمەتی الوانی کوردستان‪.‬‬ ‫ئەیاد کەرکوکی رۆژنامەنووس‬ ‫نەک یەکێتی الوان بەڵکو سەرجەم رێکخراوەکانی‬ ‫بواری الوان لە شارەکە بایەخێکی تەواویان بە الوان‬ ‫ن��ەداوە‪ ،‬کاتێک پرسیاری چاالکیەک یا خود داوای‬ ‫چاالکیەکیان لێ دەکەی بیانویان ئەوەیە کە بودجەیەکی‬ ‫کەم و دیاریکراویان هەیە و بەشی چاالکیەکی زۆر ناکات‪،‬‬ ‫ڕەنگە لە مانگێکدا یەک چاالکی بکەن‪ ،‬بۆیە پێویستە‬ ‫سەرجەم رێکخراوەکانی بواری الوان پابەندبن بە بواری‬ ‫رۆشنبیری زیاتر و یارمەتی زیاتری الوان بدەن‪.‬‬ ‫ئەمیر عەلی سکرتێری لقی خانەقینی یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی لە کوردستانی عیراق‬

‫بەشێوەیەکی گشتی رێکخراوەکانی الوان لە‬ ‫هەموو کوردستان رۆڵی خۆیان نەبینیوە بە گۆێرەی‬ ‫پێویست خزمەتی الوانیان نەکردوە‪ ،‬بە رێکخراوەکەی‬ ‫خۆمانیشەوە لە بەر ئەوەی زۆربەی رێکخراوەکان لە‬ ‫کوردستان سەر بە حزبە سیاسیەکانن و ئەو چاالکیانەش‬ ‫کە ئەنجامی دەدەن دووبارە و تەقلیدین‪ ،‬بەرنامەیەک‬ ‫دانانێن کە لەگەڵ رەوشتی الوان بگونجێ‪ ،‬هیوادارم‬ ‫الوانی ناوچە دابڕاوەکان بە شێوەیەکی گشتی خزمەت‬ ‫بکرێن‪ ،‬هیوادارم یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫خزمەتی زیاتر و بەرنامەی نوێ دانێ بۆ خزمەتی الوان‬ ‫و پیرۆزبایی یادی دامەزراندنیان لێ دەکەم‪.‬‬ ‫وداد ش��ک��ر م��ح��م��ود چ���االک���وان ل��ە ب����واری کێشە‬ ‫کۆمەاڵیەتیەکان‬ ‫یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان لە کاتی خۆی‬ ‫لە سەردەمی حەفتاکان رۆڵێکی بااڵیان هەبوو بە‬ ‫تایبەتی لە شاری خانەقین دەنگی الوانی کورد بون‬ ‫لەو سەردەمە‪ ،‬و ئێستاش ئەو رێکخراوە رۆڵێکی باش‬ ‫دەگێرێ بۆیە هیوادارم لە ئایندە خزمەتی زیاتر بکەن‬ ‫جارێکی تر ‪١٨‬ی شوباتیان لێ پیرۆز بێت‪.‬‬ ‫شێخ جەعفەر بەرپرسی لقی‪١٥‬ی خانەقینی پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردستان‬ ‫پیرۆزبایی زۆر گەرم لە هەر دوو رێکخراوی یەکێتی‬ ‫الوان و یەکێتی قوتابیان دەکەم‪ .‬لە کۆنفرانسی ‪١٩٨٦‬‬ ‫کە منیش بەشداریم تیاکرد کە بۆ یەکگرتنی هەر دوو‬ ‫رێکخراو بەسترا‪ ،‬لە نێو ریزی پێشمەرگەدا مەفارزی‬ ‫تایبەتیان هەبوو و کار وچاالکی لە دژی رژێمی پێشوو‬ ‫ئەنجام دەدا‪ ،‬لەو پێناوەشدا کۆمەڵێک شەهیدیان دا‬ ‫لە وانە شەهید مامۆستا سۆران بەرپرسی ناوچەی‬ ‫هەڵبجەی قوتابیان والوان‪ ،‬شەهید سۆران محمد فەرج‬ ‫و شەهید پێشرە و ئیسماعیل و شەهید ئارام شیخ‬ ‫مستەفا و شێخ محمد عبداللە‪....‬هتد‪.،‬‬ ‫عمر علی شریف رۆژنامەنووس‬ ‫سەرەتا پیرۆزبایی لە قوتابیان و الوانی کوردستان‬ ‫دەکەم‪ ،‬بە بۆنەی ساڵیادی دامەزراندنی یەکێتی الوانی‬ ‫دیموکراتی کوردستان و یەکێتی قوتابیانی کوردستان‪،‬‬ ‫هیوادارم ئەم یادە پڕشنگدارە ببێتە هاندەر بۆ الوان‬ ‫و قوتابیانی کوردستان کە گشت وزە و توانایەکیان‬ ‫بخەنە گەر بۆ خزمەتی ڕێبازی پارتی و بارزانی نەمر و‬ ‫واڵتەکەیان‪ ،‬هەر بەم بۆنەیەوە هیواخوازم بایەخی زیاتر‬ ‫بەژیانی الو و قوتابی ئەم دەڤەرە و گشت ناوچەکانی‬ ‫دەرەوەی هەرێمی کوردستان بدرێت‪.‬‬

‫پەیامی رێکخراوی‬ ‫ئازادیی الوانی کوردستان‬ ‫بۆ یەکێتی الوانی‬ ‫دیموکراتی کوردستان‬ ‫هاورێیانمان لە یەکێتی الوان��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان‬ ‫ساڵوێکی الوانەی گەرم‪....‬‬ ‫بە بۆنەی (‪ )٦٠‬ساڵەی دامەزراندنی رێکخراوە‬ ‫تێکۆشەرەکەتانەوە جوانترین و گەرمترین‬ ‫پیرۆزباییمان قبووڵ بفەرموون بە ناوی رێکخراوی‬ ‫ئازادیی الوان��ی کوردستانەوە‪ ،‬ئومێدەوارین‬ ‫هەمیشە لە خزمەتکردنی س��ەرج��ەم الوان��ی‬ ‫کوردستان سەرکەوتوو بن‪...‬‬ ‫دیارە یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‪،‬‬ ‫وەک رێکخراوێکی تێکۆشەری واڵتەکەمان‬ ‫هەمیشە لە هەوڵدا بوونە بۆ خزمەتکردنی الوان و‬ ‫پڕکردنەوەی ئەو بۆشاییانەی کە الوان هەیانە‪ ...‬‬ ‫ل���ە م�����اوەی (‪ )٦٠‬س��اڵ��ی ت��ەم��ەن��ی��دا‬ ‫رێکخراوەکەتان‪ ،‬لە هەموو ئ��ەو ه���ەوراز و‬ ‫نشێوانەی کە میللەتەکەمان تووشی هاتووە‪،‬‬ ‫توانیوتانە تێی بپەڕێنن و بە سەربەرزانە بە‬ ‫سەریدا زاڵ بن‪...‬‬ ‫ل��ە ئ��ێ��س��ت��اش��دا پ��ێ��م��ان��وای��ە یەکێتییە‬ ‫تێکۆشەرەکەتان توانیویەتی جێی خۆی بکاتەوە‬ ‫لە ناو توێژی الواندا و ڕوڵی بەرچاوی بینیوە‬ ‫لە س��ەرج��ەم ب��وارەک��ان��ی الوان���دا‪ ،‬لە ڕووداو‬ ‫و پێشهاتەکانیشدا شانبەشانی رێکخراوە‬ ‫تێکۆشەرەکانی ت��ری الوان دەوری خۆتان‬ ‫بینیوە‪...‬‬ ‫ئێمەش لە رێکخراوی ئازادیی الوانی کوردستان‬ ‫جێی شانازیمانە کە لەگەڵ رێکخراوەکەتان توانیومانە‬ ‫بە هەماهەنگی و بە یەک تیم کۆمەڵێک کاری جددی‬ ‫بکەین و کۆمەڵێک پرۆژەی بەسوود بەرهەم بهێنین‬ ‫لە بەرژەوەندی الوانی کوردستان ‪...‬‬ ‫لە کۆتاییدا دووبارە پیرۆز بێت یادی شەست‬ ‫ساڵەی دامەزراندنی رێکخراوەکەتان‪ .‬ماندوو‬ ‫نەبن لە درێژەدان بە خەباتی الوانی کوردستان‪.‬‬ ‫سەرکەوتوو بێت خەباتمان‪ .‬ئاسوودەبن الوانی‬ ‫واڵت‪ .‬بەدی بێت خەونەکانی الوان‪ .‬لە ژێر ئااڵی‬ ‫بەرزی کوردستان‪...‬‬ ‫رێکخراوی ئازادیی الوانی کوردستان‬ ‫مەکتەبی سکرتاریەت‬

‫تووشبوون و ئیدمان بوونی الوان بە مادە هۆشبەرەکان کارەساتێکی گەورەیە و‬ ‫پاڵپشتی هەر هەوڵێکی چاککارین بۆ ئەو مەبەستە‬

‫بیرەوەری‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫کۆنفرانس و کۆنگرە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان کە یەکێتی الوان‬ ‫تێیاندا بەشداربووە یا رێکیخستوون‬ ‫راپۆرت‪ :‬پێشکەوتن‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬ ‫ پێشکه‌وتن‬

‫یەکێتی الوان لە میانی خەباتی کاری رێکخراوەیی‬ ‫خۆیدا‪ ،‬چەندین کۆنفرانسی ناو خۆیی بەستوە و‬ ‫بەشداریشی لە چەندین کۆنگرە و کۆنفرانسی‬ ‫نێودەوڵەتیشی کردووە‪ ،‬وەکو‪:‬‬ ‫*کۆنفڕانسی زانستی الوان‪:‬‬ ‫بە بەشداریکردنی یەکێتی قوتابیان و الوانی‬ ‫کوردستان لە سیانزەهەمین ڤیستیڤاڵی الوان و‬ ‫قوتابیانی جیهان لە تەمموزی (‪ )١٩٨٩‬لە (بیۆنگ‬ ‫یانگ)ی پایتەختی کۆریا‪ ،‬لە ژێر دروشمی (لەپێناو‬ ‫ئاشتی و برایەتی و تێکۆشان دژی ئیمپریالیزم)‪.‬‬ ‫*کۆنفرانسی زانستی ئەکادیمی‬ ‫ل��ە هەولێر س��اڵ��ی ‪ ٢٠٠٢‬ل��ە ژێ��ر دروش��م��ی‬ ‫(چارەسەرکردنی زانستیانەی گرفتەکانی الوان‪،‬‬ ‫ئایندەیەکی گەش و پڕشنگدار دەستبەر دەکات)‪،‬‬ ‫یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‪ ،‬بەهاوبەشی‬ ‫زان��ک��ۆی س��ەالح��ەدی��ن‪( ،‬کۆنفرانسی زانستی‬ ‫ئەکادیمی بۆ لێکۆڵینەوە لە کێشەکانی الوان)‬ ‫بەست‪.‬‬ ‫*بەشداری ڤیستیڤاڵی باشوری ئەفریقیا‬ ‫شاندی رێکخراوەکانی الوانی کوردستان بەشداری‬ ‫لە حەڤدەیەمین ڤیستیڤاڵی قوتابیان و الوانی‬ ‫جیهان لە شاری پریتوریای پایتەختی ئەفریقای‬ ‫باشوور کرد‪ ،‬ئەم ڤیستیڤاڵە لە ڕۆژی ‪٢٠١٠/١٢/١١‬‬ ‫تا ‪ ٢٠١٠/١٢/٢١‬لە ناوچەی تیشوان لەپریتوریا‬ ‫سازکرا و ‪ ١٢٦‬واڵت بەشدارییان تێدا کردبوو‪.‬‬ ‫* بەشداری کۆنفرانسی نێودەوڵەتی الوان لە‬ ‫جۆرجیا‬ ‫لە ‪ ٢٠١٠/٦/٢٦‬یەکێتی الوان��ی دیموکراتی‬ ‫کوردستان لە واڵتی جۆرجیا بەشداری کۆنفرانسی‬ ‫(بەرەو ئازادی)کرد کە رێکخراوی یەکێـتی الوانی‬ ‫دیموکراتی نێودەوڵەتی سازیکردووە‬ ‫لە (ئامەد) کۆنفرانسی الوانی چوار پارچەی‬ ‫کوردستان بەڕێوەچو‬ ‫*رۆژی چوارشەممە رێکەوتی ‪ ٢٠١١/٣/١٦‬کە‬ ‫هاوکات بوو لەگەڵ رۆژی کیمیا باران کردنی شاری‬ ‫هەڵەبجە لە شاری ئامەدی باکوری کوردستان و‬ ‫بە دەست پێشخەری رێکخراوی الوانی واڵتپارێزی‬ ‫کوردستان سەر بە پارتی ئاشتی و دیموکراسی‬

‫‪ B.D.P‬کۆنفرانسی الوانی نەتەوەیی کورد بە‬ ‫بەشداری نوێنەری رێکخراوەکانی الوانی هەر چوار‬ ‫پارچەی کوردستان کە پێکهاتبوون لە (‪)٣٠٠‬‬ ‫ئەندام بەرێوە چ��وو‪ .‬شاندی یەکێتییەکەمان‬ ‫کە پێکهاتبوو لە هەڤااڵن(سکرتێرو کارگێرانی‬ ‫مەکتەبی سکرتاریەت بە پۆشینی جل و بەرگی‬ ‫ک���وردی و ئ��ااڵی کوردستان ب��ەش��داری��ان لەم‬ ‫کۆنفرانسەدا کرد و سێ رۆژی خایاند‬ ‫بەشداریکردنی کۆنفرانسی لەندەنی یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی جیهان‬ ‫*لە ‪ ٢٠١٠/١١/٢٩‬تاکو ‪ ٢٠١٠/١٢/٣‬شاندی‬ ‫یەکێـتی الوانی دیموکراتی کوردستان بەشداریکرد‬ ‫لە کۆنفرانسی لەندەنی یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫جیهان‪ ،‬کە ئەوکات یەکێتی الوان وەکو میوان‬ ‫بەشداریکرد لە کۆنفرانسەکە و فەالح حەسەن‬ ‫وەکو نوێنەری دەرەوەی یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان بەشداری کۆنفرانسەکە بوو‪.‬‬ ‫بەشداریکردن لە هەشتەمین کۆنگرەی پارتی‬ ‫الوانی یەکێتی ئەوروپا لە بەرلین‬ ‫* لە ژێ��ر دروشمی چ��ۆن بتوانین پ��ەرە بە‬ ‫ئابووری یەکێتی ئەوروپا بدەین لە سەدەی ‪ ٢١‬دا‬ ‫رۆژی ‪٢٠١١/ ٥-١٢‬لە بەرلینی پایتەختی ئەلمانیا‬ ‫پارتی الوانی یەکێتی ئەوروپا کۆنگرەی هەشتەمی‬ ‫خۆی ساز کرد یەکێتی الوان تێیدا بەشدار بوو‪.‬‬ ‫بەستنی دووەمین کۆنفرانسی نەتەوەیی الوانی‬ ‫هەر چوار پارچەی کوردستان‬ ‫‪ ٢٠١٢/3/١٧-١٥‬لە هەولێری پایتەخت لە‬ ‫ژێرچاودێری و بەئامادەبوونی سەرۆکی هەرێمی‬ ‫کوردستان‪ ،‬دووەمین کۆنفرانسی نەتەوەیی الوانی‬ ‫هەر چوار پارچەی کوردستان بەسترا‪.‬‬ ‫‪ ‬یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان بەشداری‬ ‫کۆنگرەی الوانی ئەڵمانیای کرد‬ ‫(‪ ٢٠١٢/١٠ )١١-٧‬لەسەر داوای��ەک��ی فەڕمی‬ ‫یەکێتی الوانی ئەلمانیا (فەالح حەسەن) راوێژکاری‬ ‫ئەنجوومەنی س��ەرک��ردای��ەت��ی یەکێتی الوان��ی‬ ‫دیموکراتی جیهانی‪ ،‬بە شداریکرد لە کردنەوەی‬ ‫کۆنگرەی یەکێتی الوانی ئەلمانیا‪.‬‬

‫‪ ‬نیودەلهی‪ :‬دەسپێکردنی کارەکانی کۆنفراسی‬ ‫الوان��ی جیهانی و بەشداری شاندێکی یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان‬ ‫لەژێر (دروش��م��ی یەکگرن لە پێناو ئ��ازادی‬ ‫الوان)‪،‬ک��ارەک��ان��ی کۆنفراسی یەکێتی الوان��ی‬ ‫دیموکراتی جیهانی لە نیودەلهی دەستی پێکرد کە‬ ‫لە ڕۆژانی ‪٢٢‬تا ‪٢٦‬ی ئەیلولی ‪ ٢٠١٢‬بەردەوام بوو‪.‬‬ ‫نوێنەری دەرەوەی یەکێتی الوان بە شداری لە‬ ‫کۆنگرەی الوانی ئیتالیا کرد‬ ‫(‪ ٢٠١٢/٣ )٢٥-٢٢‬بە ئامادەبوونی سەرۆکی‬ ‫حکومەتی ئیتالیا کۆنگرەی (کیوفانی بیر البرتا)‬ ‫یەکێتی الوانی ئیتالیا لە شاری رۆما بەرێوەچوو‪،‬‬ ‫(فەلالح حەسەن) نوێنەری دەرەوەی یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان و راوێژکاری یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی جیهان‪ ،‬نوێنەرایەتی رێکخراوی‬ ‫یەکێتی الوان��ی دیموکراتی کوردستانی کرد‪،‬‬ ‫کۆنگرەی ئەمجارەیان بە میوانداری الوانی نزیکەی‬ ‫‪ ٣٠‬واڵتی جیهانی دەستی بە کارەکانی کرد‪.‬‬ ‫ب��ەش��داری کۆنفرانسی ب��ەه��اری ع��ەرەب��ی لە‬ ‫مەغریب‬ ‫(‪ ٢٠١٢/٧ )١٥-١٢‬لە واڵتی مەغریب لە ژێر‬ ‫چاودێری یەکێتی الوان��ی دیموکراتی جیهان و‬ ‫الوانی پارتی ئیستیقاللی مەغریبی و بە بەشداری‬ ‫یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان کۆنفرانسی‬ ‫( بەهاری عەرەبی) بەڕێوەچوو‪ ،‬لەو کۆنفرانسە‬ ‫نوێنەری یەکێتی الوان باسێکی دەربارەی هەرێمی‬ ‫کوردستان و راپەڕینی بەهاری ‪١٩٩١‬کرد‪.‬‬ ‫یەکێتی الوان لە ئەلبانیا بەشداری کۆبوونەوەی‬ ‫دەوری الوانی دیموکرانی جیهانی کرد‪.‬‬ ‫بۆ بەشداریکردن لە کۆبوونەوەی سەرکردایەتی‬ ‫یەکێتی الوان��ی دیموکراتی جیهانی و دانانی‬ ‫پرۆگرامەکانی کۆنگرە و بەشداربوون لە کۆنفرانسی‬ ‫الوان��ی دیموکراتی ئەلبانیا (ف��ەالح حەسەن)‬ ‫راوێژکاری ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتی الوانی‬ ‫دیموکراتی جیهانی و نوێنەری دەرەوەی یەکێتی‬ ‫الوان��ی دیموکراتی کوردستان گەیشتە تیرانای‬ ‫پایتەختی واڵتی ئەلبانیا‪ ،‬لەم کۆنفرنسەدا نزیکەی‬ ‫‪ ٧٠‬واڵتی جیهانی بەشداربوون‪.‬‬

‫‪43‬‬

‫هەڵبژاردنی نوێنەرایەتی الوان بە راوێژکاری ئەنجوومەنی سەرکردایەتی یەکێتی الوانی‬ ‫بیرەوەری‬ ‫‪ Feb 2013 No 189‬دیموکراتی جیهان پێشکەوتنێکی دیکەی دۆزی الوانی کوردستانە لە نێوەندە جیهانییەکان‬

‫چۆن خەباتی ‪ ٦٠‬ساڵەمان تێپەڕاند‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪44‬‬

‫ئەو ئەزمونەی ئەمرۆ یەکێتی الوان‬ ‫کە ڕۆژ لە دوای ڕۆژ پێشکەوتن بە‬ ‫خۆیەوە دەبینێت‪ ،‬لە ئاستی وشیاری‬ ‫کەوادیری پێشکەوتوو و گەنجی بەرهەم‬ ‫هێنەر و هەموو بوارەکان‪ ،‬چ لە ئاستی‬ ‫پەیوەندیەکان لەناو کوردستان و‬ ‫دەرەوە‪ ،‬هاوکات متمانەدانی گەنج‬ ‫و ح��ک��وم��ەت و پ��ەرل��ەم��ان هەموو‬ ‫دەزگاکانی حکومی پێی‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ل��ەالی��ەن��ە سیاسیەکانی ت��ری��ش و‬ ‫لەناو رێکخراوەکان‪ ،‬جێگای شانازی‬ ‫هەموومانە‪ ،‬لەم ڕۆژگارەشدا یەکێتی‬ ‫محمد حمید‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان یادی (‪)٦٠‬‬ ‫ساڵەی دامەزراندنی خۆی دەکاتەوە کە ئەم ئەزمونە دوورو درێژەی الوان و ئەو هەموو‬ ‫متمانەیەی کە باسمان لێ کرد‪ ،‬وەکو بەدەسهێنانی ئەزمونی شاخ و خەباتی چەکداری و‬ ‫ڕێکخستنی نهێنیەکانی ناو شارو کارو چاالکیەکانی بۆ ناڕەزایی دەربڕین بەرامبەر رژێم‪،‬‬ ‫هاوکات پاراستنی خۆی لە هەر زوڵم و تەعدایەکی ڕژێمەکان بەرامبەر بە گەنج کورد‪،‬‬ ‫قوربانی و زیندانی و ئەشکەنجەدانی‪ ،‬کە الیەنگرانی ئەم رێکخراوە بەسەدانیان لەالیەن‬ ‫رژێمەکانی یەک لەدوای یەکی عێراق لە ناوبران وەک سەروەریەکی مەزن تۆمارکراون‪،‬‬ ‫لە سااڵنی حەفتاکان و دوای بەیانی (‪ )١١‬ئازاریش کاری یەکێتی الوان داکۆکی کردن‬ ‫بوو لە مافی گەلی کوردستان و مافی الوان کە لە بواری چاالکیەمەدەنیەکان توانی‬ ‫جێگای خۆی بکاتەوە و دواتر جارێکی تر نەکسەیەک کە بەسەر میللەتی کورد هات‪،‬‬ ‫لە ساڵی ‪ ١٩٧٤‬یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان گوێی پێ نەدا و خەباتی خۆی‬ ‫گواستەوە بۆ شاخ‪.‬‬ ‫بەاڵم لە بەهاری ساڵی ‪ ١٩٩١‬و ڕاپەڕینە مەزنەکەی گەلی کوردستان‪ ،‬یەکێتی‬ ‫الوان کارو چاالکیەکانی خۆی بە شێوەیەکی مەدەنی ئەنجامدا و ئەرکی ئەم رێکخراوە‬ ‫قورستر بوو‪ ،‬لەبەر ئەوەی کۆمەڵگای کوردی کۆمەڵگایەکی سادە بوو و دوور بووە لە‬ ‫حوکمداریەتی‪ ،‬بە تایبەت کە هەموو جیهانی ئەمڕۆ گۆرانکاریەکی گەورەی پێشکەوتنی‬ ‫بەخۆوە بینی وە‪ ،‬لەوانە پێشکەوتنی تەکنەلۆجیا کە کاریگەریەکی یەکجار زۆری کردۆتە‬ ‫سەر گەنج و الوی کوردستان‪ ،‬لەبەر ئەوەی گەنج لە کوردستان جگە لەوە کە لە الیەن‬ ‫سیاسیەکانی کوردستانەوە بۆ مەرامەکانی خۆیان چ حیزبە ئیسالمیەکان و ئیسالمی‬ ‫سیاسی و چ چەپەکان ئاراستە دەکرێن‪ ،‬بەڕادەیەک خەریکە الوانی کوردستان بە‬ ‫ئاقارێکی تر دەبەن و لە واقیع دووریان دەکەنەوە‪ ،‬ئێستاش کوردستان بە قۆناغێکی زۆر‬ ‫هەستیارە تێدەپەڕێ و دوژمنی زۆری لە ناوچەکە و دەرەوە هەیە‪ ،‬پێویستی بە هێزی‬ ‫نەتەوەیی و نیشتمیانی هەیە‪ ،‬بەاڵم یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان سەڕەرای ئەو‬ ‫هەموو شتانە و ئەو ئەرکە قورسە تا رادەیەکی زۆر باش چۆتە پێشەوە‪ ،‬بەاڵم ئەویش‬ ‫پێویستی بە هاوکاری هەموو الیەکە‪ ،‬چ وەکو الوان‪ ،‬چ وەکو حکومەتی هەرێم کە توانی‬ ‫بەدەم داواکاریەکانی رێکخراوەکانی الوان بڕۆن‪ ،‬لەبەر ئەوەی ئەو داواکاریانە داوا کاری‬ ‫گەنج و الوی کوردستانە لە دوایی دا پیرۆزبایی گەرمی خۆم ئاراستەی سەرجەم الوانی‬ ‫کوردستان دەکەم و سەری ڕێزو نەوازش بۆ گیانی پاکی شەهیدانی الوان دادەنوێین‪ ،‬لە‬ ‫یادی ‪ ٦٠‬ساڵەی دامەزراندنی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‪.‬‬ ‫*کارگێری مەکتەبی سکرتاریەت‬

‫‪١٨‬ی شوبات دەسپێکی‬ ‫خەبات لەپێناو الوان‬

‫یەکێتی الوان��ی‬ ‫دیموکراتی کوردستان‬ ‫م���اف���ی خ��ۆی��ەت��ی‬ ‫ب���ە ش��ان��ازی��ەک��ی‬ ‫وەک‬ ‫زۆرەوە‬ ‫تاکە ڕێکخراوێکی‬ ‫ج������ەم������اوەری و‬ ‫پیشەیی لە مەیدانی‬ ‫خەباتی سیاسی و‬ ‫ک��اری رێکخراوەییدا‬ ‫خ��ۆش��ح��اڵ��ی خ��ۆی‬ ‫دەرببڕێت‪ ،‬کە ‪١٨‬ی‬ ‫رووخۆش سعید‬ ‫شوبات یەکەم وێستگەی‬ ‫هەنگاونان بوو بەرەو لوتکەی ئاوات و ئامانجەکانی الوانی کوردستان‪،‬‬ ‫لەو ڕۆژەدا بە سەردەم و قۆناغی تایبەتی مێژوویی خەباتی سیاسی‬ ‫و کۆمەاڵیەتی و نەتەوەیی کورد و الوان کە هاتە کۆڕی خەبات و‬ ‫تێکۆشان‪ ،‬شتێکی ڕوون و ئاشکرایە الوان ئەو هێزە پڕ باوەڕو بە‬ ‫توانایەن کە قورسایی راپەڕاندنی ئەرکەکانی کاروباری وواڵت دەکەوێتە‬ ‫ئەستۆیان‪ ،‬لە هەموو واڵتێکدا هەر جموجۆڵێک خزمەت و چاالکی‬ ‫نواندنی تێدا بێت‪ ،‬ئەوا الوان سەردەستەو ڕۆڵی کارای تێدا دەبینن‪،‬‬ ‫دیارە کۆمەڵگای کوردیش بە بزووتنەوەی شۆڕشگێرانیەکەشیەوە‬ ‫گەورەترین سوودیان لە سامانی هێزی الوان وەرگرتووە‪ ،‬الوانیش‬ ‫دەست لە مالنێی گۆڕانگاریەکانن لەگەڵ قۆناغە جیاجیاکاندا‪ ،‬الوان‬ ‫دەخوازن هەوێنی گۆڕانکاریەکان و داینەمۆی خەباتی کۆمەاڵیەتی بن‪،‬‬ ‫لەکاتێکدا دەبیندرا ڕەگەزی ئافرەتان لە پەراوێزی پەناگیری بوون‪،‬‬ ‫کە چی یەکێتی الوان بەڕەچاوکردنی بوارەکانی سیاسی و کۆمەاڵیەتی‬ ‫توانی بوارێکی فراوانتر و مەیدانی باشتر بکاتەوە بۆ بەشداری کچ‬ ‫و کوڕان و لە خۆ گرتنیان و کاڵکردنەوەی جیاوازییەکان کە ڕۆڵی‬ ‫کارا بگێرن لە کۆمەڵگاداو لەگەڵ ڕەوتی ڕووداوە جیهانیەکان بەرەو‬ ‫پێشبچن‪ ،‬ئێمەش مەبەستمانە وەک هەر واڵتێکی تری ئ��ازاد و‬ ‫دیموکرات الوان هێزی پاڵەپەستۆ بن لە بەدیهێنانی گۆڕانکاریەکان‪،‬‬ ‫لە کوردستانیش الوان وەک هێزێکی بنەڕەت دەتوانن ئەو ڕۆڵە‬ ‫بگێڕن‪ ،‬وێڕای ئەوەش وەک چۆن هەمیشە پردێک بووین لە نێوان‬ ‫الوان و دەس��ەاڵت‪ ،‬بۆیە ب��ەردەوام لە گفتوگۆو فشار دەبین بۆ‬ ‫بەدیهێنانی ئاوات و داخوازیەکانی الوان‪ ،‬یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان وەک رێکخراوێکی خاوەن ‪ ٦٠‬ساڵ خەبات و تێکۆشان‪،‬‬ ‫ئێستا بە بەرنامەی پوختەو کرانەوەی لەگەڵ دونیای دەرەوە و بوون‬ ‫بە ئەندام لە رێکخراوێکی الوانی جیهانی پەیڕەو دەکات‪ ،‬ئەمەش‬ ‫دەستکەوتێکی گەورە بوو بۆ تەواوی الوانی کوردستان بۆ ئەوەی‬ ‫بتوانین لەگەڵ ڕەوتی ڕووداوەکانی جیهان و پێشکەوتنی کۆمەڵگا‬ ‫باشترین دەستکەوت بۆ الوانی کورد بەدەست بهێنێت‪.‬‬ ‫کارگێری مەکتەبی سکرتاریەت‬

‫گــشــتــی‬

‫ساڵو لە روحی زیندووی شەهیدانی کورد و کوردستان‬

‫بەرە و تازەگەری‬ ‫نەوزاد فوئاد‬

‫‪ ٦٠‬ساڵ خەبات لە سەردەم‬ ‫گەلێکی جیادا‬ ‫شێرزاد عەبدولسەمەد شێخانی‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان لە ‪ ١٨‬شوباتی ‪ ١٩٥٣‬وەکو پێویستیەکی‬ ‫مێژوویی‪ ،‬نەتەوەیی‪ ،‬سیاسیی‪ ،‬هۆشیاریی‪ ،‬رۆشنبیری‪،..،‬هتد هاتەکایەوە وەکو‬ ‫رێکخراوێکی چاالک و گۆشکراو بە رێبازی بارزانی‪ ،‬دەورێکی کاریگەری هەبووە لە‬ ‫هۆشیارکردنەوەی تاکی کورد لە دونیابینی سیاسی و بە ئاگابوون لەو جموجۆڵە‬ ‫سیاسیانەی لەوکاتەدا ڕوویان دەدا و چەسپاندنی هەستی نەتەوایەتی لە خەیاڵ‬ ‫و بیری هەموو کوردێک‪ ،‬چونکە تا ئەو کاتەش عونسوری عەشایری و ئایینی و‬ ‫ناوچەگەری زاڵتر بوو بەسەر عونسوری نەتەوەیی لە سەردەمی کار کردنی نهێنی‬ ‫ئەو رێکخراوە الوان شان بەشانی پێشمەرگە بەشداری بزاڤی نەتەوەیی گەلی کوردیان‬ ‫کردووە‪ ،‬لە ژێر چەتری بارزانی نەمردا داکۆکیان لە مافە ڕەواکانی میللەتی کورد‬ ‫کردووە‪ ،‬لە مێژووی پەنجا ساڵەی رابردووی گەلی کورددا یەکێتی الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان شوێنگەی خۆی هەیە لە هەموو قۆناغەکاندا ئامادەیی هەبووە بەشێکە لە‬ ‫مێژووی بزاڤی رزگاریخوازی گەلی کورد‪ ،‬مێژووی خەباتی کارکردنی ئەم رێکخراوە لە‬ ‫کاتێک بۆ کاتێکی تر و لە سەردەمێک بۆ سەردەمێکی تر جیاواز بووە‪ ،‬لە سەردەمی‬ ‫بزاڤی رزگاریی خوازیی نەتەوەکەماندا بە سەرکردایەتی بارزانی نەمر کار کردن لەو‬ ‫رێکخراوە پێشمەرگایەتی و هۆشیاری نەتەوەیی بووە‪.‬‬ ‫وێسگەیەکی تری کارکردن و خەباتی نەپچڕاوەی (ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک) لە دوای ڕاپەڕینە‬ ‫مەزنەکەی گەلی کورد‪ ،‬هەموو ئەو حزب و رێکخراوانەی دژی ڕژێمی بەعسی لەناوچوو‬ ‫دەجەنگان بە نهێنی کاریان دەکرد لە شاخە سەربەرزەکانی کوردستانەوە هاتنەوە‬ ‫ناو شارەکانەوە‪ ،‬بە ئازادی لە سایەی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەستیان کرد‬ ‫بە چاالکی رۆشنبیری‪ ،‬سیاسی‪ ،‬وەرزشی‪..،‬هتد یەکێتی الوان بەو پێشینەی لە بزاڤی‬ ‫الواندا هەیبوو توانی ببێتە پێشەنگ بۆ خزمەت و داکۆکی کردنی الوان تاکو کار لەسەر‬ ‫کێشە و داواکارییەکانی الوان بکات و بەرگری لە دەستکەوتەکانی راپەرینی خەڵکی‬ ‫کوردستان بکات‪ ،‬کاتێکیش الوان داواکاری و رەخنەیان هەیە یەکێتی الوان دەبێتە پرد‬ ‫و ڕایەڵەی نێوان گەنجان و دەسەاڵت شەڕ لەسەر داواکارییەکانیان دەکات‪.‬‬ ‫دوای ‪ ٦٠‬ساڵ لە دامەزراندنی (ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک) وێسگەکانی خەباتی کارکردنی ئەم‬ ‫رێکخراوە بەردەوامە لە هۆشیاری نەتەوەیی‪ ،‬داکۆکی کردن لە الوان‪ ،‬خزمەتی الوان‬ ‫بێ جیاوازی ئایین‪ ،‬نەتەوە‪ ،‬ئایدیای سیاسی تا ئێستا بە پێشەنگی ماوەتەوە‪،‬‬ ‫نهێنی بە پێشەنگی ماوەنەوەی ئەم رێکخراوە خۆگونجاندن بووە لەگەڵ واقیعی‬ ‫سەردەمەکان بە بیری نوێ لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی جیهان هەنگاوی ناوە وابەستە و‬ ‫پەیوەستی سەردەمێکی دیاری کراو نەبووە بڵێین سەردەمی بزاڤی نەتەوەیی کۆتایی‬ ‫هات خەباتی ئەو رێکخراوەش کۆتایی هات‪ ،‬کێشە و گرفتەکانی الوان چارەسەرکرا‬ ‫کاری ئەو رێکخراوەش تەواو بوو (ی‪.‬ل‪.‬د‪.‬ک) لە هەموو قۆناغێکدا برەوی بەکارەکانی‬ ‫داوە ئەوەشمان لە یادمان نەچێت ئێستا یەکێتی الوان ئەندامی کارای یەکێتی الوانی‬ ‫دیموکراتی جیهانییە کار دەکات لە پێناو ناساندن و دۆزی کورد لە جیهاندا‪.‬‬ ‫یەکێک لە سەروەرییەکانی ئەم رێکخراوە لە ئێستا و رابردوودا وەکو قوتابخانەیەکی‬ ‫نەتەوەیی نیشتمانی کوردایەتی بووە لە پێگەیاندنی سەرکردە و شۆرشگێر و‬ ‫سیاسەتمەدار و کادری پێشکەتوو‪ ،‬سەرەڕای پێگەیاندنی ژمارەیکی زۆر لە راگەیاندنکار‬ ‫و وەرزشکارو هونەرمەند و شاعیر‪..‬هتد دوای ئەو هەموو ساڵەش جێ پەنجەی ئەوانە‬ ‫دیارە چ لەناو حزبەکان یاخود لەناو حکومەت و دامەزراوەکانی دیکە کە رۆژێک لە‬ ‫رۆژان لەناو ئەو رێکخراوەدا کاریان کردووە‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫هەمیشە تازەگەری و کرداری تازەگەری و هەنگاوی بەرەو تازەگەری خواست و‬ ‫خولیاو مەبەستێکی جوان و دڵ خۆشکەر و ئایندە گەشە و پیرۆزی لێ دەڕوانرێت‪.‬‬ ‫جا ئەم کردارە لەخواستی تاکێکەو بیگرە تا دەگاتە خێزان و کۆمەڵگاو‬ ‫رێکخراو پارت و حکومەتێک‪ ،‬وەک چۆن هەمووشتێک هەنگاو بەهەنگاو دەست‬ ‫پێ دەکات‪ ،‬بەهەمان شێوەش تازەگەریش بەوئاراستەیە هەنگاو هەڵدەبڕێت‪ ،‬جا‬ ‫رێگری و پاش قوللێدانی ئەم رەوتە تاچەندە دەتوانێت رێگری بکات؟ ئەوەیان‬ ‫شتێکی دیکەیە‪ ،‬ئەوەی من دەمەوێت باسی بکەم چەند هەنگاوێکی تازەگەری‬ ‫یە لەبواری کاری رێکخراوەی یدا‪ ،‬یەکێتی الوان یەکەم رێکخراوە لەکوردستان و‬ ‫عێراق بەپەیژەکانیدا هەنگاوی یەکەمی ناوە و چاوەڕوانی هەنگاوی دیکەی لێ‬ ‫دەکرێت و گەیشتن بە وێزگەی تازەگەریش چەترە گەورەکەی رێکخراوی الوان‬ ‫بەهەمان شێوەی ‪٦٠‬ساڵی خەبات و بەرخودانی‪ ،‬لە گشت ئەرکە نیشتیمانی و‬ ‫رێکخراوەیی خۆیدا ماڵ و پەناگەی الوانی کوردستان بوە و دەبێت‪ ،‬وەک چۆن‬ ‫لەمتمانەی ناو خۆی یەوە هەنگاوی بەرەو متمانە پێدانی جیهانی هاویشت و وەک‬ ‫تاکە رێکخراوی جەماوەری لە عیراقدا بوە ئەندامی رێکخراوی جیهانی الوان و‬ ‫لەوێشەوە کرایە نوێنەری رێکخراوی جیهانی رۆژهەاڵتی ناوڕاست‪ ،‬هەڵبەت ئەم‬ ‫متمانە پێدانە لەخۆوە نەهاتوە و لەناو هاوکێشەیەکی وەهادا و لەنێو بارودۆخێکی‬ ‫نالەباری ئابوری و سیاسی و ئەمنی ئەم ناوچەیەدا کە هەرێمی کوردستانی‬ ‫لەنێودا دروست بوە‪ ،‬کارێکی وەها سادەو ساکار نی یە‪ ،‬لێرەوە هەنگاوی بەرەو‬ ‫تازەگەری ئەم رێکخراوە تێکۆشەرە تەنها پەیوەست ناکەین بەوەوە کە بوەتە‬ ‫ئەندام لەرێکخراوی الوانی جیهان‪ ،‬بەڵکو هەنگاوەکانی تازەگەری ئەم رێکخراوە‬ ‫لەزۆر بواردا دەرکەوتوە‪ ،‬لەوەی کە لەگشت پرسێکی گەنجدا قسەی خۆی هەبێت‬ ‫و داکۆکی کارێکی سەرسەختی ماف و خواستیان بێت‪ ،‬لەداهێنان و بیری تازەدا‬ ‫هاوکار و یارمەتی دەرێکی باش بێت‪ ،‬لە پێگەیاندن و گۆشکردنیان بەبیری‬ ‫خۆشەویستی خاک و نیشتیمان و واڵت پارێزی قوتابخانەی فێرکاری باش بێت‪ ،‬لە‬ ‫دەرفەت رەخساندن و گونجاندن بۆکرانەوەی بیری تازەی الوان بەرووی دەرەوە و‬ ‫ناوەوەدا هەنگاوی باشی ناوە‪ ،‬وەک گرێدانی رێکخراوی الوان بەرێکخراوی جیهانی‬ ‫الوان و ئاڵوگۆڕکردنی بیروڕاو شێوازی کارکردنی سەردەمیانە‪.‬‬ ‫کاتێک کوڕی الو لەنێو کۆمەڵگاو خێزاندا شەرمی لە گڕی دەنگ و هاتنی سمێڵ‬ ‫و کچێک لە بەرزبونەوەی سنگی و سوڕی خوێنی مانگانە دەکرد‪ ،‬یەکێتی الوان بە‬ ‫گێرانی کۆڕ و سمینار و دەزگاکانی راگەیاندن و چەندین رێگەی دیکە‪ ،‬بەرهەمی‬ ‫ئەم کارەی ئێستاکە دەبینین‪ ،‬پێ بەپێ الوانی ئێمە لەسەر و سیمای خواپێداوی‬ ‫خۆیان شەرم ناکەن و بەڵکو لەگشت ئەو کردارە خواپێداوانەیان بەشێوەیەکی‬ ‫سروشتی لە خۆیان دەڕوانن و هەڵسوکەوتی لەگەڵ دەکەن‪.‬‬ ‫لەسااڵنی نۆەدەکان دوای راپەرین هەموو ئاواتی گەنج چونە هەندەران بوو‪،‬‬ ‫ئەوکات ئەم رێکخراوە لەهۆشیارکردنەوە و توێژینەوەی زانستی و بەئاگاهێنانەوەی‬ ‫دەسەاڵت پشکی شێری بەرکەوت‪ ،‬دوابەدوای ئەمە لە کێشەی هاوسەرگیری و‬ ‫یەکەی نیشتەجێبوون داواکاری بۆدامەزراندن و دیتنەوەی هەلی کار بۆ الوان‬ ‫هەمیشە گوشارەکانی ئەم رێکخراوە بووە لەسەر دەس��ەاڵت‪ ،‬لەئێستاکەشدا‬ ‫دروستکردنی فیدراسیۆنی رێکخراوەکانی الوان و رێکخستنی تواناو ئاراستەکان‬ ‫بەرو بەرژەوەندی گشتی الو لەکوردستان دەست پێشخەری رێکخراوی الوانە‪.‬‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫‪45‬‬

‫گــشــتــی‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫گوێگرتن و بەدواداچونی کێشەو خواستەکانی الوان بە ئەرکی سەرشانی خۆمان دەزانین‬

‫‪ ٦٠‬ساڵ خەباتی‬ ‫بەردەوام‬

‫شمس الدین هەرکی‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪46‬‬

‫(‪ )٦٠‬س���اڵ دام���ەزران���دن���ی یەکێتی الوان���ی‬ ‫دیموکراتی کوردستان لە تەواوی الوانی کوردستان و‬ ‫نوێنەرایەتیەکانی الوان لە دەرەوەی واڵت پیرۆز بێت‪،‬‬ ‫هەڵبەتا الوان زیاتر لە نیو سەدەیە لە خەبات‬ ‫و تێکوشاندان‪ ،‬کە جێگای دەستیان دیارە و ئەو‬ ‫خەباتەیان ئەمڕۆیان هێناوەتەدی‪ ،‬هەڵبەتە ئەم‬ ‫تێکۆشینەی یەکێتی الوان لە سەرەتای دامەزراندنیەوە‬ ‫تاکو دەگاتە ئەمڕۆ زەحمەت و قوربانی زۆری بۆ‬ ‫دراوە‪.‬‬ ‫هەر لەم روانگەیەوە و لە مینبەری گۆڤاری پێشکەوتن‬ ‫دەمەوێت ئەوە بە الوان بڵێم زۆرتان بڕیوەو کەم تان‬ ‫ماوە بگەنە دونیای یەکسانی لە جیهانی دیموکراسی‪،‬‬ ‫ئێمەی کورد هیچمان کەمترنیە لەو نەتەوانەی کە‬ ‫خۆیان بونیادنەری دیموکراسین‪ ،‬یەکێتی الوان بۆ‬ ‫ئەم قۆناغە خەمخۆری بە دیهێنانی خەونەکانی الوان‬ ‫بوە لە ئاست نەهێشتنی نەخوێندەواری و کردنەوەی‬ ‫خولی تایبەت بۆ فێربونی دەورات���ی کۆمپیوتەر‬ ‫و موزیک و زمانەوانی و بۆ ه��ەردوو رەگەز بە بێ‬ ‫جیاوازی‪ ،‬بە بەردەوامی خولی وەرزشی دەکاتەوە بۆ‬ ‫بەرەو پێشبردنی ئاستی وەرزشی لە کوردستان و‬ ‫دروستکردنی یەکەی نیشتەجێبون‪ ،‬کە پاش ئازادی‬ ‫عێراق لە هەرێمی کوردستان لە سەردەستی یەکێتی‬ ‫الوان ئەم هەنگاوە هاویشترا‪ ،‬پاشانیش رۆڵی ئەو‬ ‫رێکخراوە لە فشار خستنە سەر دەسەاڵت بۆ پێدانی‬ ‫سولفەی زەواج و پێشینەی خانوبەرە و قەرزی بچوک‪،‬‬ ‫بۆ سودمەندبوونی گشتی بە بێ هیچ ئینتیمایەک‪،‬‬ ‫کەموکورتی هەیە بەاڵم زۆریشمان کردووە‪ ،‬دەبێت‬ ‫پێکەوە هەموومان لەگەڵ رێکخراوەکانی ئێنجی‬ ‫ئۆ بتوانین ببینە پردی نێوان حکوومەت و الوان‪،‬‬ ‫کۆمەڵگامان بەرەو کۆمەڵگایەکی تەندروست بەرین‬ ‫و بتوانین پێکەوە لەگەڵ وەزارەت��ی پ��ەروەردە لە‬ ‫ناوەندەکانی خوێندن لە ئاستی بنەڕەتیەوە وانەیێک‬ ‫تەرخان بکەین بۆ بەرنگاربونەوەی توندوتیژی لە ناو‬ ‫توێژی الو‪ ،‬ئومێدەوارم بتوانین پێکەوە دەست لە ناو‬ ‫دەست بەرەو سەربەخۆی کوردستانی گەورە بچین‪ ،‬بە‬ ‫رابەرایەتی سنبولی نەتەوەیی کورد سەرۆکی هێژامان‬ ‫( مسعودبارزانی ) جارێکی تر ‪١٨‬ی شوبات لە خۆم‬ ‫گشت الوانی کوردستان پیرۆز بێت‪.‬‬

‫ئێکەتیا الوان مینا‬ ‫قوتابخانەیەکێ بویە بۆ الوان‬ ‫ئومێد وەاڵتی ‪ /‬ئامێدیێ‬ ‫ددەم���ێ گەنگەشەکرنا دروس���ت کرنا‬ ‫رێکخراوەکێ بۆ الوێن کورد ژالیێ ژمارەکا‬ ‫سیاسیێن کوردستانێ ڤە وەکو پێدڤیەکا‬ ‫دیروکی پاشان لسەر دەستێ سەرکردێ‬ ‫روح��ی یێ نەتەوا ک��ورد (ب��ارزان��ی نەمر)‬ ‫ڤە ل رێکەفتێ ‪ ١٩٥3/٢/1٨‬ئێکەتیا الوێن‬ ‫دیموکراتا کوردستانێ هاتە دامەزراندن‪.‬‬ ‫دماوێ وان شێست سالێن بوری یێن ڤێ‬ ‫رێکخراوێ کارکرن دهەمی بواراندا ب تایبەتی‬ ‫دب��وارێ��ن نەتەوەیی دا پێگەهاندنا الوان‬ ‫روڵەکێ دیارو بەرچاڤ هەبوویە‪ ،‬کو ئەڤەژی‬ ‫مینا شانازیەکێ دمێژوویا ڤێ ئێکەتیێ دا‬ ‫دمینیت‪ ،‬ل دەست پێکا دامەرزاندنا ئێکەتیا‬ ‫الوان هەیا نها ڤێ ئێکەتیێ مل ب ملێ حزب‬ ‫و الیەنێن سیاسی یێن کورد کارکریە ژبوی‬ ‫ئازادکرنا کوردستانێ ل ژێر دەستێ زوڵم‬ ‫و ستەما دوژمنی ئەندام و سەرکردێن ڤێ‬ ‫ئێکەتیێ روڵەکێ بەرچاڤ دیتیتە د رزگارکرن‬ ‫و پێشڤەبرنا کوردستانێ د هەمی بوارا ندا‪،‬‬ ‫چونکی ژمارەکا زۆرا سەرکردێن حزب و‬ ‫الیەنێن سیاسی یێن کوردستانێ د پێش‬ ‫دا و نهاژی سەرکردەبونە دناف رێزین وان‬ ‫دا و خودان بریار و پێشنیارێن جوانن بونە‬ ‫بۆ خزمەتا الوان‪ ،‬ب تایبەتی دناف رێزێن‬ ‫(پارتیا دیموکراتا کوردستان)ێ دا کو پشکا‬ ‫شێر ژی دبەر ڤێ پارتێ دکەڤیت د مێژوویێ‬ ‫دا ژبوی خەتاباتکرنەکا بێ راوەستیان هەیا‬ ‫کوردستان گەهشتیە ڤێ قوناغێ‪.‬‬ ‫ئ��ەف ئێکەتیە نهاو دک��ەڤ��ن دا مینا‬ ‫قوتابخانەکێ بویە بۆ الوێ��ن ک��ورد کو د‬ ‫رێکا کارکرنێ دڤێ ئێکەتیێ دا شیاینە‬ ‫خو پێبگەهینن و د پ��اش��ەرۆژێ دا ببنە‬ ‫کەسێن پایە بڵند دناف سیستەمێ سیاسی‬ ‫یێ کوردستانێ‪ ،‬ئەڤێ ئێکەتیێ ه��ەردەم‬ ‫هەوڵدایە ژبلی خزمەتکرنا توێژا الوان دبوارێن‬

‫هونەری و ڕەۆشەنبیری و وەرزشی‪ ...‬هتد‬ ‫پێبگەهینیت هەواڵ هەرە گرنگ دایە زۆرترین‬ ‫الوان پەروەردە بکەت لسەر بنیاتێ نەتەوەیی‬ ‫بونێ کو ئەڤەژی پێنگاڤەکا هەرە گرنگە‬ ‫دمێژوویا دروستبونا هەر پارت و رێکخراوەک‬ ‫و گروپەکێ دا‪.‬‬ ‫ئەندامبوونا ئێکەتیا الوێ��ن دیموکراتا‬ ‫کوردستانێ دن��اف رێزێن ئێکەتیا الوێن‬ ‫جیهانی دا گەواهیدەرا وێ چەندێ یە کو‬ ‫ئێکەتیا الوێن دیموکراتا کوردستانێ مینا‬ ‫هەمی رێکخراوێن دی یێن ب پرسێن الوان ڤە‬ ‫گرێ دایی ل جیهانێ دا خزمەتەکا بەرچاڤ‬ ‫کریە بۆ پرسا الوان ل کوردستانێ و دەرڤە‪.‬‬ ‫ئێکەتیا الوان نها خ��ودان ژمارەکا زورا‬ ‫ئەندامانەو ئەگەر ب���ەراورد بکەین دگەل‬ ‫هندەک پارتێن سیاسی رەنگە ئێکسان بن‬ ‫دگەل ئێک و مینا پارتێن سیاسی شەهید‬ ‫داینە ژبوی دوزا رەوایا گەلێ کورد‪ ،‬ئەڤەژی‬ ‫ژبو وێ چەندێ دزڤریت کو ڤێ ئێکەتیا الوان‬ ‫دوویر ژ بیرکرنەڤەکا حزبی و ئاین هەردەم‬ ‫لسەر ئەساسێ نەتەوەیی بونێ کارکریە‪.‬‬ ‫هەر الوەکێ بوبیتە ئەندام دناف رێزێن‬ ‫ڤێ ئێکەتیێ و ئەگەر رۆژانە کارکربیت مینا‬ ‫قوتابخانەکێ لێ هاتیە وەکی سەرکردە یان‬ ‫رەوشەنبیر یان نڤیسیەر یان رۆژنامەڤان‪....‬‬ ‫هتد د کەسایەتیا خوەدا دبینیت کو ئەف‬ ‫چەندە دوی دا دروست بویە‪ ،‬لەوما پێدڤی‬ ‫دبینم ئێکەتیا الواێن دیموکراتا کوردستانێ‬ ‫مینا قوتابخانەیەک بۆ پێگەهاندنا الوان د‬ ‫مێژوویا خەباتا گەلێ کوردا بهێتە ل قەلەم‬ ‫دا‪.‬‬ ‫رۆژا دامەزراندنا ئێکەتیا الوێن دیموکراتا‬ ‫کوردستانێ ل هەمی الوێن کورد پیرۆزبیت‬ ‫هەر بەردەوام بن ل سەر خەبات و خزمەتکرنا‬ ‫توێژا الوان ل کوردستانێ‪.‬‬

‫بەستنی کۆنگرەی نەتەوەیی الوانی کوردستانی گەورە لە هەولێر‪ ،‬بەرز دەنرخێنین‬ ‫و بە خشینەوەی گوڕوتینێکی دیکەیە بە ئینتیمای نەتەوەییانەی الوان‬ ‫‪No 189‬‬

‫بیرەوەری‬

‫مێژووی كۆنگرەكانی‬ ‫یەكێتی الوانی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‬

‫لە یادی شەهید‬ ‫كاك فرەنسۆ‬ ‫شاخەوان‬

‫راپۆرت‪ :‬پێشکەوتن‬ ‫كۆنگرەی یەكەم‪:‬‬ ‫ب��ە بڕیارێكی مەكتەبی سیاسی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان و لە كۆنگرەی سێیەمی‬ ‫حیزبدا‪ ،‬دامەزراندنی یەكێتی الوانی دیموكراتی‬ ‫كوردستان و یەكێتی قوتابیانی كوردستان لە‬ ‫(‪)18‬ی شوباتی ساڵی (‪ )1953‬ڕاگەیەندراو لەو‬ ‫مێژووەدا یەكەم كۆنگرەی خۆیان سازدرا‪ ،‬كە مام‬ ‫جەالل بە سكرتێری رێكخراوەكە هەڵبژێردرا‪.‬‬ ‫كۆنگرەی دووەم‪:‬‬ ‫لە ساڵی (‪ )1972‬لە قوتابخانەی كاوێس لە‬ ‫شەقاڵوە بەستراو‪ ،‬ئەنوەر عەبدوڵاڵ‪ ،‬تێیدا بووە‬ ‫سكرتێری یەكەمی الوان و‪ ،‬موقەدەم عەزیز بە‬ ‫نوێنەرایەتی سەرۆك بارزانی ئامادەی كۆنگرەكە‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫كۆنگرەی سێیەم‪:‬‬ ‫لە ساڵی (‪ )1974‬لە هۆڵی گەل لە شاری‬ ‫هەولێر بەسترا‪ ،‬عەبدولوەهاب ئەتروشی‪ ،‬كە ئەو‬ ‫كات پارێزگاری هەولێر بوو‪ ،‬نوێنەری سەرۆك‬ ‫بارزانی بوو لە كۆنگرەكە‪ ،‬هەر لەو كۆنگرەیەدا‬ ‫نوێنەری عێراق وتارێكی پێشكەشكرد بەبێ‬ ‫ئەوەی حورمەت و سەنگی كۆنگرەكەو نوێنەرانی‬ ‫سەركردایەتی بزانێت‪ ،‬یەدواڵ كەریم بووە سكرتێر‪.‬‬ ‫* کۆنفڕانسی ئاب‪:‬‬ ‫لە (‪/٣٠-٢٨‬ئابی‪ )١٩٨٦/‬کۆنفڕانسی (دەمج)‬ ‫کردنی یەکێتی قوتابیانی کوردستان و یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان بەسترا کە دواتر بە‬ ‫کۆنفڕانسی ئاب ناوی دەرکرد‪ ،‬لەوکۆنفڕانسەدا‪،‬‬ ‫(ڕێبوار یەڵدا) بوو بەسکرتێری (یەکێتی قوتابیان‬ ‫و الوانی دیموکراتی کوردستان) و‪ ،‬دوای ئەوەی‬ ‫(ڕێبوار یەڵدا) کرا بە ئەندامی مەکتەبی ناوەندی‪،‬‬ ‫(عەبدوڵاڵ خەلیل) بوو بەسکرتێری یەکێتی‬ ‫قوتابیان و الوان بەبڕیارێکی مەرکەزی پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردستان‪ ،‬لە کۆبوونەوەی لێژنەی‬ ‫ڕاپ��ەڕان��دن لە (‪ )١٩٩١/١٠/٣-١‬لە مەکتەبی‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ئەو بەرپرسیاریەتیانەی كاك فرەنسۆ لە‬ ‫دوای راپەڕین هەیبوون‪ ،‬بریتیبوون لە‪ ،‬ئەندامی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان لە یەكەم خولی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان دوایی راپەڕین‪ ،‬دووەم‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫لقی دووی پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫سێیەم بوونی بە پارێزگاری هەولێر‪ ،‬لە هەر‬ ‫یەكێكیش لەو ئەرك و بەرپرسیاریەتیانەی‬ ‫خرایە سەرشانی‪ ،‬گەرچی لە رۆژگارێكی‬ ‫سیاسی و ئابووری و كۆمەاڵیەتی سەختگیر و‬ ‫نا لەباردابوون و سەردەمی دان بەخۆداگرتن‬ ‫و ئارامی و مەنتقی خۆراگری ب��وون‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو توانی لەو كات و ساتە هەرە ناخۆشانەدا‬ ‫بەوپەڕی خۆڕاگیریەوە هاوسەنگیەك راگرێت و‬ ‫ئیدارەی كارەكان بە رێكوپێكی بكات‪.‬‬ ‫رۆژمێری ژیانی شەهید فرەنسۆ پڕە لە‬ ‫سەرگوزشتە و چیرۆكی فێربوون و پەند وەرگرتن‬ ‫و ئەزموونكردنی سیاسەتی ئیدارەكردنی خەڵك‬ ‫و حزب و حكومەت‪ ،‬كە هەموویان بەسەر‬ ‫یەكەوە شوناسی كەسیەتی ئەو سەركردە‬ ‫تێگەیشت و پێگەیشتووە دەستنیشاندەكەن‬ ‫و پێمان دەڵێن چۆن سەركردە یا بەرپرسی‬ ‫دڵسۆز بەخاك و گەل و نیشتیمانەكەی دەتوانێ‬ ‫لەپاش رۆشتنی خۆیان سەروەری تۆماربكەن‪،‬‬ ‫كاتێك واڵت پێویستی بە گروپ یا شێوەی‬ ‫ئەو سەركردانە دەبێت كە لە رۆژگ��ارە رەش‬ ‫و ناهەموار و بێ چارەییەكان رزگاریان بكات‬ ‫و بیان گەێنێتە مەنزڵی ئارمی‪ ،‬بۆیە كاك‬ ‫فرەنسۆ هەمیشە ئەو كادیرە پێشكەوتوە دەبێت‬ ‫كە نموونەی بەرپرسی پاك وچاك و راسگۆ‬ ‫و هەستكراو بە بەرپرسیاریەتی دەنوێنێ‪،‬‬ ‫بەداخەوە لە ‪ 18‬شوباتی ‪ 2002‬لە شاری هەولێر‬ ‫لەالیەن تیرۆرستانەوە شەهید دەكرێ و خوێنی‬ ‫ئااڵ و گەشی بەخاكی پیرۆزی كوردستاندا‬ ‫دەڕژێنن‪ ،‬هەزاران ساڵو لە گیانی پاكی شەهید‬ ‫هەریری و سەرجەم شەهیدانی رێگای رزگاری‬ ‫كورد و كوردستان‪.‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫یەكێك لەو سەكردە و بەرپرسە دی��ار و‬ ‫بەرچاو و چاالكانەی كە هەرگیز مێژووی بزاڤی‬ ‫رزگ��اری خوازی گەلی كورد لەیادی ناكات و‬ ‫ناوی لە ی��ادەوەری و زهنی هەمووان هەر بە‬ ‫زیندوی دەمێنێـتەوە‪ ،‬شەهید فرەنسۆ هەریریە‪،‬‬ ‫كە راب��ردوو شاهیدی بۆ دلێری و وشیاری و‬ ‫هەستی بەرزی بەرپرسیاریەتی ئەو سەركردەیە‬ ‫دەدات‪ ،‬هەریری هەر لەسەرەتای بەشداریكردنی‬ ‫لە شۆڕشی ئەیلول و بوونی بە پێشمەرگە‪،‬‬ ‫چونكە پەیمانی وەفاداری و سۆزی راسگۆیانەی‬ ‫بۆ خاك و گەل و نیشتیمانەكەی دابوو‪ ،‬ئازایانە‬ ‫بەشداری سەرجەم وێستەگەكانی خەباتی‬ ‫بەرگری و تۆماركردنی سەروەری نەتەوەییمان‬ ‫كرد‪ ،‬بەهۆی لێهاتویی و كارامەیی و راسگۆیی لەو‬ ‫كار و ئەركانەی لەمیانی ژیانی پێشمەرگایەتیدا‬ ‫پێی دەسپێردرا‪ ،‬بەخێرای ب��ەرەو سەروتر‬ ‫هەڵدەكشاو و لە نزیكترین كاتیشدا متمانەی‬ ‫سەروی خۆی بەدەست دەهێنا‪.‬‬ ‫كاك فرەنسۆ لەسەردەمی خەباتی شاخ و‬ ‫رۆژانی موقاوەمەتدا بە كەمترین ماوە لەالیەن‬ ‫سەرۆكی بزافی رزگاری خوازی كورد مستەفا‬ ‫بارزانی شوێنی خۆیكردەوە و بەرپرسیارانە‬ ‫ئەركەكانی سەرشانی رادەپ��ەڕان��د‪ ،‬بوونی‬ ‫خۆی لە هەڵوێستە سەخت و دژوارەك��ان و‬ ‫ساتە هەستیارەكان دەسەلماند و هەرگیز‬ ‫كەمترخەمی نەدەنواند‪ ،‬ئەوەش وایكرد جیا‬ ‫لە پارتی دیموكراتی كوردستان وەكو ئەو‬ ‫حزبەی كە كاریتێدا دەكرد‪ ،‬لەالیەن خەڵكەوە‬ ‫بەگشتی خۆشەویستیەكی لە رادەبەدەری بۆ‬ ‫دروستبوو‪ ،‬هەر ئەمەش بوو وایدەكرد لەالیەن‬ ‫سەركردایەتی پارتی یەوە بێ سڵەمینەوە هەر‬ ‫كارێك هەبێـت چەندەش قورس دژوار بوایە‬ ‫بەوی بسپێرن و ئەویش دەیتوانی تا دوا ساتی‬ ‫پیادەكردنی دەسەاڵتەكەی لەو شوێنەی یا ئەو‬ ‫پایەو پلەی كە بۆی دانراوە ئسپاتی وجودی‬ ‫خۆیبكات‪.‬‬

‫‪Feb 2013‬‬

‫‪47‬‬

‫بیرەوەری‬

‫‪Feb 2013 No 189‬‬

‫ پێشکه‌وتن‬

‫‪48‬‬

‫دەنگی خۆمان دەخەینە پاڵ دەنگی الوانی زوڵملێکراوی کوردستانی گەورە‬

‫جەالل تاڵەبانی‬

‫یەدوڵاڵ کەریم‬

‫رەئیس ئەنوەر‬

‫رێبوار یەڵدا‬

‫عەبدوڵاڵ خەلۆ‬

‫ئیبراهیم مستەفا‬

‫ئیبراهیم ئیسماعیل‬

‫نەجات باپیر‬

‫سکرتاریەت لە شارۆچکەی (دیانا)‪.‬‬ ‫كۆنگرەی چوارەم‪:‬‬ ‫دوای كۆنفڕانسی ئابی (‪ )1986‬كە‪ ،‬كۆنفڕانسی‬ ‫یەكگرتن بوو لە نێوان یەكێتی الوانی دیموكراتی‬ ‫كوردستان و یەكێتی قوتابیانی كوردستان كە‪،‬‬ ‫(یەكێتی قوتابیان و الوانی كوردستان) ی لێ‬ ‫پێكهات‪ ،‬لە (‪ )1993/10/20-16‬لەژێر دروشمی‬ ‫(زانست‪ ،‬ئاشتی‪ ،‬ئاوەدانكردنەوە) كۆنگرەی‬ ‫ئازادی كە كۆنگرەی چوارەمی یەكێتی الوان بوو‪،‬‬ ‫لە هۆڵی زەرد لە هەولێر بەستراو لەو كۆنگرەشدا‬ ‫هەردوو ڕێكخراو لێك جیابوونەوە‪ ،‬شایەنی باسە لەو‬ ‫كۆنگرەیەدا (ئیبراهیم مستەفا) بوو بە سكرتێری‬ ‫یەكێتی الوان و ئەوكاتیش گۆڤاری (پێشكەوتن)‬ ‫بەر یەكێتی الوان كەوت‪.‬‬ ‫كۆنگرەی پێنجەم‪:‬‬ ‫لە ڕۆژی (‪ )1998/5/1-4-29‬لە هۆڵی میدیا‬ ‫لە ش��اری هەولێر یەكێتی الوان��ی دیموكراتی‬ ‫كوردستان پێنجەم كۆنگرەی خۆی كە بە كۆنگرەی‬ ‫پێشكەوتن ناوبرا بەست‪ ،‬لەژێر دروشمی (ئاشتی‪،‬‬ ‫فیدڕاڵی‪ ،‬ژیانێكی بەختەوەر بۆ الوانی كوردستان)‬ ‫لەو كۆنگرەیەشدا (ئیبراهیم ئیسماعیل) بوو بە‬ ‫سكرتێری یەكێتی الوان‪.‬‬ ‫كۆنگرەی شەشەم‪:‬‬ ‫لە ڕۆژی (‪ )2004/3/24‬لە شاری هەولێری‬ ‫پایتەختی ه��ەرێ��م��ی ك��وردس��ت��ان شەشەمین‬ ‫كۆنگرەی یەكێتی الوان بەسترا‪ ،‬لەو كۆنگرەیەدا‬ ‫(نەجات باپیر) بوو بە سكرتێری یەكێتی الوان و‬ ‫هەرلەو كۆنگرەیەشدا سكرتاریەتی الوان گۆڕا بۆ‬ ‫ئەنجوومەنی كارگێڕی الوان‪.‬‬ ‫كۆنگرەی حەوتەم‪:‬‬ ‫لە رۆژی (‪ ،)2009/6/22‬لە ش��اری هەولێر‬ ‫لە هەردوو هۆڵی شەهید سەعد عەبدو اڵ‬ ‫و پێشەوا بەڕێوەچووە‪ ،‬لە ژێر ناوی كۆنگرەی(‬ ‫سەركەوتن) كە تێیدا ئومێد خۆشناو بە سكرتێری‬ ‫یەكێتی الوات هەڵبژێردرا‪.‬‬

‫ئومێد خۆشناو‬

‫بۆیادی ‪١٨‬ی شوبات‬ ‫مێژووی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان‪ ،‬مێژووی توێژێکی کارا و شکۆیەکی‬ ‫پرشنگدار و رابردوویەکی رەنگینە بە ئاوزێری دەسکەوت و قوربانیدان و بەرخودان‪،‬‬ ‫‪ ٦٠‬ساڵ بەر لە ئەمرۆ لە رۆژگارێکی نارۆشن و تەم و لێاڵویدا‪ ،‬بەبریار و بیرۆکەی‬ ‫باوکی روحی کورد مستەفا بارزانی یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان سەریهەڵدا‪،‬‬ ‫لەو ساوە تا ئێستا کە رەوشی کوردستان بە چەندین هەڵبەز و دابەز‪ ،‬گۆران‬ ‫و وەرچەرخاندا رەتبووە‪ ،‬ژیانی الوانی کوردیش کۆمەڵێک قۆناغی جودا جودای‬ ‫بەخۆەبینی وە‪ ،‬خەباتی مەدەنی و رێکخراوەی و چاالکی سیاسی وێستگە لە دوای‬ ‫وێستگە گۆرانی بەسەرداهاتووە‪ ،‬یەکێتی الوانی دیموکراتی کوردستان توانی بۆ هەر‬ ‫کات و وەختێک جۆری خەباتی الوانەی خۆی لە چوارچێوەی ئەو رۆژگارانەی کە‬ ‫پێ یاندا چووە دابرێژی و بۆ هەر دەرەتانێک نەهج و بەرنامە و پالن رێژی تایبەتی‬ ‫هەبووە‪.‬‬ ‫کە کوردستان پێویستی بە تێکۆشانی چەکداری و هێزی بەرگری هەبووە‪ ،‬یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی کوردستان شان بە شانی هێزی پێشمەرگە بەرگری لە خاک و‬ ‫کەرامەت و رەوایەتی کێشە نەتەوایەتیەکەمان کردووە‪ ،‬لەو رێرەوەشدا چەندین‬ ‫شەهیدی داوە‪،‬ل��ە خەباتی شاریشدا هاوشانی گەشەو بەروپێشچوونی ژیان و‬ ‫سیستەمەکانی چاالکی رێکخراوەی سەردەم یەکێتی الوان بە رەنگ و روو و ئەدای‬ ‫تازەی ئیشکردنەوە ئاوێتەی رۆژگار و دەرکەوتەکانی بووە‪.‬‬ ‫ئەمرۆش وەختێک الوانی کوردستان قەیران و گرێ و گرفتی کۆمەاڵیەتی و‬ ‫ئابووری و سیاسی بەرۆکی گرتوون‪ ،‬یەکێتی الوان بە خوێندەوەی واقعی ژیانی‬ ‫الوان جیا لە کردنەوەی زیاتر لە ‪١٠٠‬ناوەندی چاالکی و پێگەیاندنی الوان و سەدان‬ ‫یاریگای فریزی دەسکرد لە شارو شارۆچکەکانی کوردستان و بونیادنی چەندین‬ ‫یەکەی نیشتەجێبوون بە هاوکاری کۆمپانیاکانی هەپی الند و فەرزاد‪ ،‬ئەوەش وەکو‬ ‫هەنگاوێکی دیکەی دەسگیرۆیی و هاوکاری الوان لە پێناو سوککرانی ئەو بارگرانیەی‬ ‫کەلەسەر شانیانە‪.‬‬ ‫ئێستاش کە هەرێمی کوردستان بە قۆناغێکی چارەنووسساز و گرنگدا رتەدەبێ‬ ‫‪ ،‬ئومێد دەکەین سەرکەوتنی زیاتری هێزی کورد لە بەغدا بۆ داهاتوو ببنین و ئەو‬ ‫دەسکەوتەش بە خێر و خۆشی بۆ خەڵکی کوردستان بە گشتی و الوانی کوردستان‬ ‫بە تایبەتی بشکێتەوە‪ ،‬داوکارین بەهەموو الیەکمان‪ ،‬حکوومەتی هەرێمی کوردستان‪،‬‬ ‫الیەن و تەوژمە سیاسیەکان‪ ،‬بازرگانان و سەرمایەداران‪ ،‬رێکخرا و کۆمەڵەو دامەزراوە‬ ‫مەدەنیەکان‪ ،‬بە پرۆژە و بیرۆکە و بەرنامەی هەمەالیەن بەشداری چاالکبین لە‬ ‫چارەسەرکردنی کێشەکانی الوانی کوردستان و رێگربین لە تووشبوونی پتریان بە‬ ‫گرفت و کێشە وزە و توانا کوژەکانیان‪.‬‬

‫ئاڤان حەمە ساڵح‬

‫کە کوردستان‬ ‫پێویستی بە‬ ‫تێکۆشانی چەکداری‬ ‫و هێزی بەرگری‬ ‫هەبووە‪ ،‬یەکێتی‬ ‫الوانی دیموکراتی‬ ‫کوردستان شان‬ ‫بە شانی هێزی‬ ‫پێشمەرگە بەرگری‬ ‫لە خاک و کەرامەت‬ ‫و رەوایەتی کێشە‬ ‫نەتەوایەتیەکەمان‬ ‫کردووە‬

‫یەکێتی الوان یادی رۆژی خۆشەویستی کردەوە‬