pirs 155 site

‫مالیكی بۆ كورد‪:‬‬

‫«كەركوك شارێكی عێراقییە‪،‬‬ ‫ماددەی ‪ 140‬جێبەجێ ناكرێت»‬

‫ل‪3‬‬

‫‪155‬‬

‫چی وای كردووە تاڵەبانی‬ ‫بەرامبەر مالیكی نەرمی بنوێنێت‬

‫ل‪5‬‬

‫باڵوکراوه‌یه‌کی ئازاده‪ ‌،‬یه‌کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان مانگی دوو جار ده‌ری ده‌کات‪ .‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/5/22‬‬

‫وەزیری رۆشنبیری و الوان‪ :‬خۆپیشاندانەكەی هەولێر پێشوەخت‬ ‫ئامادەكاری بۆ كراوە و حاڵەتێكی خۆڕسك نەبووە‬ ‫كاوە محمود وەزیری رۆشنبیری و الوانی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەو دیدارەیدا لەگەڵ رۆژنامەی «پرس»‪ ،‬راشكاوانە‬ ‫رایدەگەیەنێت كە خۆپیشاندانە بێمۆڵەتەكەی رۆژی ‪8‬ی ئەم‬ ‫مانگەی شاری هەولێر پێشتر ئامادەكاری بۆ كراوە و حاڵەتێكی‬ ‫خۆرسك نەبووە‪ .‬لەبارەی داخستنی رۆژنامە و گۆڤارەکانەوە‬ ‫باس لەوە دەك��ات كە دەسەاڵتی ئ��ەوەی پێنەدراوە گۆڤار و‬ ‫رۆژنامە دابخات‪ .‬دان بەوەشدا دەنێ كە لە بواری سینەما و‬ ‫مەلەوانگەكان‪ ،‬داهاتی مانگانەیان زۆر كەمە‪ .‬ئاشکرای دەکات‬ ‫کە فەرمانبەرە زیادەکانیان‪ ،‬لە نێوان وەزارەتەکان ئاڵوگۆڕیان‬ ‫پێ دەکرێت‪.‬‬

‫لەدادگای هەولێر‪ ..‬رۆژانە پێنج تا دە ژن و مێرد‪ ،‬لێكتر‬ ‫جیادەبنەوە‬

‫ل‪10‬‬

‫پارێزەرێك بۆ پرس ئاشكرای دەكات كە لە ساڵی‬ ‫‪ 2011‬ریژەی تەاڵق لە شاری هەولێر بە ریژەی لە‬ ‫‪ %32‬تا ‪%40‬ە‪ ،‬ئەو ریژەیەشی دەمینێتەوە بە الیەنی‬ ‫زۆرەوە رێژەی ‪ %62‬ریژەی هاوسەرگیری سەركەوتووە‪،‬‬ ‫هەروەها بە گشتیش ریژەی هاوسەرگیری ‪%35‬ە‪.‬‬ ‫ناوبراو هۆكارەكەشی زێتر بۆ ئەو پێنج ملیۆن دینارە‬ ‫دەگەڕێنێتەوە كە حكومەت وەكو سلفە بە گەنجانی‬ ‫دەدات‪ .‬پارێزەرێكی ترییش بۆ پرس رایدەگەیەنێت‪ ،‬كە‬ ‫دەبێت یاسای باری كەسیەتی دووبارە هەمواربكرێتەوە‪،‬‬ ‫چونكە خودی ئەو یاساییە هۆكارێك بووە بۆ زیادبونی‬ ‫ریژەی تەاڵق‪ .‬ناشی شارێتەوە كە كێشەی تەاڵق‬ ‫لە حاڵەتەوە دەرچووە بۆتە دیاردە‪ .‬دادوەرێكی‬ ‫كەسیەتیش نایشارێتەوە كە تەاڵق زۆر زیادی كردووە‬ ‫بەهۆی ئامێرەكانی گەیاندن و الیەنی داراییەوە‪ .‬لەالیەن‬ ‫خۆشیانەوە بەشێك لەو كوڕ و كچانەی كە جیابونەتەوە‬ ‫بۆ پرس باس لە هۆكارەكان دەكەن و شێوازی‬ ‫جیابونەوەیان جۆراوجۆرە‪ ،‬لەو بەدواداچونە مەیدانیەی‬ ‫پرسدا‪ ،‬زانیاری ورد لەسەر كێشەی تەاڵق و هۆكارەكان‬ ‫و چارەسەر بخوێنەوە‪.‬‬

‫ل‪6‬‬ ‫بەرپرسێ ئەكادیمیا كادران‪:‬‬ ‫پێدڤیە خەلكی ب‬ ‫باوەریێ رازی بكەین‬ ‫نەك توند و تیژیێ‬

‫ل‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫ژماره‌ ‪155‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫قادر قاچاغ بەرپرسێ ئەكادیمیا كادران‬

‫راگەهاندن و كادرێ‬ ‫پارتی ل ئاست‬ ‫دەستكەفتیێن پارتی‬ ‫نینن ل ڤێ قوناغێ دا‬

‫ئامادەكردن‪ :‬پرس‬ ‫قادر قاچاغ ئەندامێ سەركردایەتیا پارتی و بەرپرسێ ئەكادیمیا‬ ‫كادران بۆ پرس دبێژیت چ جاران پەیمانگەها كادران كو نها ئەكادیمیا‬ ‫كادران گرێدایی دەمی نەبویە‪ ،‬هەر دەمێ د پێدڤی بیت هاتیە‬ ‫ڤەكرن‪ .‬پێدڤیە ئەڤ ئەكادیمیە بەردەوام بیت د پێگەهاندنا كادران‬ ‫دا‪ .‬بەری دوماهی هاتنا ڤێ خولێ دێ داخوازێ ژ سەركردایەتیا‬ ‫پارتی كەم خولەكا دی پەسەند بكەن‪.‬‬ ‫ناڤبری گوت باوەرنامەیا ڤێ ئەكادیمیێ ب تنێ دناڤ پارتی دا یا‬ ‫باوەر پێكریە‪ ،‬تاكو نەبیتە ئەكادیمیەك ب پیڤەرێن نیڤ دەولەتی‬ ‫دان پێدانا نیڤ دەولەتی پێ ناهێتە كرن‪ .‬وەرگرتنا باوەرناما‬ ‫ئەكادیمیێ نە ژبۆ وەرگرتنا پلەیەكێ یە بەلكو بۆ بلندكرنا ئاستێ‬ ‫پارتایەتی و كوردایەتیە‪.‬‬ ‫قاچاغ رەت دكەت كو چ جاران خولێن ئەكادیمیێ هاتبنە ڤەكرن‬ ‫بۆ بلند كرنا پلەیان‪ ،‬و دبێژیت ئەم دانپێدانێ دكەین كو كادرێ‬ ‫مەیێ چاالك زوری َكێمە بۆ ڤێ قوناغێ و ئەو الیەنێن سیاسی‬ ‫یێن دروست بوین ژ ڤاالتیا كادرێ پارتی بویە‪.‬‬ ‫نابێژم پارتی كادر بۆ ڤی َقوناغێ ئامادەنەكریە لێ گەلەك یێ‬ ‫كێمە‪ ،‬ژبەركو ئەركەكێ زێدە ل سەر مللێن پارتیە‪ ،‬ژبەركو نەك ب‬ ‫تنێ كوردستانا باشور بەلكو هەر چوار پارچێن كوردستانێ چاڤێ‬ ‫ل خەباتا پارتی و بارزانی‪.‬‬ ‫ناڤبری لدور شەرێ فەیسبووكێ گوت ئەز دگەل وی هەلویستێ‬ ‫شەرانیێ الیەنگرێن پارتی نینم ل سەر فەیسبووكی كو بڤێ شەرانیێ‬ ‫گرفتاری چارە نابن و ئەز باوەرم گەلەك ژ وان نە كادرێن پارتینە و‬ ‫دڤێت رێكەفتنا ستراتیژیا دناڤبەرا پارتی و ئێكەتیێ دا تێك بدەن‪.‬‬ ‫دڤێت ئەم خەلكی نە ب پارە و نە ژی ب توندو تیژیێ رازی بكەین‬ ‫بەلكو دڤێت ب باوەری رازی بكەین‪.‬‬ ‫هندەك ژی ژ دلسوزیا خۆ كو ب تنێ پارتایەتیێ دكەت نەك‬ ‫كوردایەتیێ‪ ،‬ژالیەكێ دیڤە رەنگە ئاستێ وی یێ زانینێ یێ هندە‬ ‫بیت‪ .‬لێ دڤێت ئەم بەرژەوەندیا گشتی ل بەرچاڤ وەربگرین و رێزێ‬ ‫ل رێكەفتنان بگرین‪.‬‬ ‫بەرپرسێ ئەكادیمیا كادران دبێژیت ئەم ژ هەمی بیاڤەكێ دا‬ ‫كادرێ خۆ رەوشەنبیردكەین‪ .‬لێ مە چ وانەیێن تایبەت ب تەكنەلوژیا‬ ‫نوو نینە و تا نها ئەو بابەتێن دێ ل ئەكادیمیایێ هێنە گوتن دەست‬ ‫نیشانكری نینن ژبەركو كورسێ دووێ مایە‪ ،‬دیسان هندەك جاران‬

‫بابەت دهێنە كێم و زێدەكرن‪.‬‬ ‫ناڤبری پیڤەرێن وەرگرتنا ك��ادران ل ئەكادیمیا دیاردكەت و‬ ‫دبێژیت كەسێ دهێتە وەرگرتن نابیت ژیێ وی ل ‪ 20‬ساالن كێمتر و‬ ‫‪ 40‬ساالن زێدەتر بیت و دەرچویێ شەشێ ئامادەیی كێم ترنەبیت‪،‬‬ ‫بخوشحالیڤە دبێژم هندەك ژوان دەرچویێن زانكوو پەیمانگەهان و‬ ‫هندەك قوتابیێن ماستەر و دكتورایێ نە‪ .‬مە ‪ 90‬قوتابی هەنە كو‬ ‫‪ 23‬كچ و ‪ 63‬كورن‪ .‬رێژا ئافرەتان یا كێمە و لقێن مە نەشیان رێژا‬ ‫دیاركری بۆ مە رەوانە بكەن ژبەر كاودانێن تایبەت یێن ئافرەتان‪.‬‬ ‫د خوازم ئەو كادرێن پشكدار بشێن خوالن ل بارەگایێن خۆ‬ ‫ڤەكەن و یا وەرگرتی بگەهینن‪ .‬هندەك لق نەشیان سێ كادران یان‬ ‫كچەكێ رەوانەی خولێ بكەن ئەم نەچاربووین ل لقەكا دی كەسەكێ‬ ‫دی وەربگرین لێ كەس ل سەر بنەمایێ پەیوەندیێن كەسی نەهاتیە‬ ‫وەرگرتن‪ .‬دڤێت هەڤبەندیا پارتیایەتی ژ یا كەسایەتی گرنگ تربیت‪.‬‬ ‫دێ مە هەلسەنگاندن هەبیت بۆ پشكداران و تاقی كرن دێ‬ ‫هەبیت و دێ تیبنیێن خۆ ژی ل سەر وان كادران دیاركەین‪ .‬نە‬ ‫مەرجە ئەڤە ب تنێ بۆ كارێ پارتایەتی بەلكو بۆ كارێ میری‬ ‫و دبلوماسی و كاندید بوون د هەلبژارتنان رەنگە مفا ژێ بهێتە‬ ‫وەرگرتن ئاستێ پشكدارێن ڤێ جارێ زورێ باشە‪.‬‬ ‫قاچاغ دبێژت پلە نەگرنگە د كونگرێ یازدێ دا دەرنەچوم ئاسایی‬ ‫بوو لدەڤ من‪ ،‬لدور ڤی گیانێ لدەڤ قاچاغی هەیە د هەمی كادرێن‬ ‫پارتی دا دبینیت؟ ناڤبری گوت نەخێر ئەز د هەمیان دا نابینم‬ ‫و یا كێمە چونكە مە پێشیێ خۆ دیموكراسیەت و دادپ��ەروەری‬ ‫نەدیتیە‪« .‬مە دكتاتوریەت و ئاغایەتی و رەفیقایەتیا حزبا بەعسا‬ ‫دیتی گەلەك جاران كادرێ مە تەقلیدا وێ دكەت و بڤێ روحیەتێ‬ ‫چ جاران ئەم قازانج ناكەین» ئەڤ جورە خولە دشێن ڤان جورە‬ ‫میكروبان د دەرونێ وان دا بكوژن‪« .‬ئەفالتون دبێژیت لبن سیبەرا‬ ‫دكتاتوریەتێ رەوشەنبیرێ درەوین و رەخنە گرێ گێژ و مللەتێ‬ ‫كورە دروست دبن « و ئەگەر مللەتەك كورە و الل و كەڕ بی ب‬ ‫دەستێن دكتاتوریەتێ داهێنەرو ئەدەیب و هونەرمەند دێ بنە چاڤ‬ ‫و زمان و گوه بۆ وی‪.‬‬ ‫قاچاغ دبێژیت ئەڤ گوتنا ئەفالتونی باش ل سەر مە جێ‬ ‫بەجێ دبیت‪ .‬درەو و دزی و تەماعی و بەخیلی و خو پەرستی‬ ‫خیانەت و رێز نەگرتن ل ژینگەهێ و ل دەم و ژڤانی و ل پەیمان و‬ ‫سوزان هتد‪ ..‬ئەڤە شەرمە نینن لناڤ مە لێ ئەڤینداری شەرمە! كو‬ ‫كارەكێ مروڤایەتیە ئەگەر كچ و كورەك ئەڤینی بكەن و هەڤژینیا‬

‫““‬

‫ئەز دگەل شەری الیەنگرانێن‬ ‫پارتی نینم ل فەیسبووكی‬

‫پێدڤیە خەلكی ب باوەریێ رازی‬ ‫بكەین نەك توند و تیژیێ‬ ‫خۆ ب هەلبژێرن ئەڤە ئەو نەخوشینە یێن دكتاتوریەتێ بۆ هێالین‪.‬‬ ‫گونەها مە ئەوە مە عەشیرەت ل سەرێ قاعیدەیێ خۆ نە ئینایە‬ ‫دەرێ‪ ،‬كە عەشیرەت واتە حزبا ئاغای‪ ،‬لەو خەلك نەچارە وان ب‬ ‫هەلبژێریت هەر چەندە ل گەلەك جهان نەدەركەفتن و كورە فەقیر و‬ ‫شەهید و پێشمەرگە د هەلبژارتنێن پارتی دا دەركەفتن‪.‬‬ ‫قادر قاچاغ دبێژیت ئەز ب بوچونا خۆیا كەسایەتی ب سیاسەتەكا‬ ‫دروست نابینم پارتی گرنگیێ ب ئاغا ددەت‪ ،‬لێ دەما گرنگیێ‬ ‫ددەتە ئاغا رێزگرتنە بۆ وی خەلكێ كو هێشتا هزرا عەشیرەتگەری‬ ‫ل سەرێ وان نەهاتیە دەرێ‪.‬‬ ‫تا نها هەستا دینی و عەشیرەتگەری یا زالە ب سەر هەستا‬ ‫نەتەوەیی‪ ،‬لەو پارتی دڤێت هزرەكێ بۆ بكەت هەرچەندە ئەز دگەل‬ ‫نینم‪ .‬لێ خەلكێ مە عەشیرەت و دین پێ گرنگترن ژ نەتەوێ‪.‬‬ ‫ئەگەر ئەم نەشیێن تشتێ نوو بكەینە سەری جەماوەرێ خۆدا‬ ‫تشتێ كەڤن دێ هەر مینیت‪ .‬ئەوروپی پشتی جودا كرنا دینی ژ‬ ‫سیاسەتێ پێشكەفتن ساال ‪ .1762‬ئەحمەدێ خانێ سەد ساالن‬ ‫پێشتر ئەڤ چەندە داخواز كربوو لێ هێشتا ‪ %5‬كورد د ئەحمەدێ‬ ‫خانێ نەگەهشتینە‪ .‬كو دامەزرینەرێ خواندنگەها نەتەوەیی و‬ ‫نیشتیمان پەروەریێ یە‪.‬‬ ‫قاچاغ ل داویێ دبێژیت وەكو پێدڤی بۆ ڤی سەردەمی كوردان‬ ‫گوتاربێژ نینن لێ ئەز دبینم یێ دروست دبن‪ ،‬دڤێت گوتار بێژێن‬ ‫پارتی ژ یێن الیەنێن دی زیرەك تر بن‪ .‬پارتی دڤێت گوتاربێژن باش‬ ‫هەبن و ئەز دبینم نە راگەهاندنا پارتی و نە ژی كادرێن وێ دەرهەق‬ ‫دەستكەفتیێن پارتی نادەركەڤن و سەركردایەتیا مە بەرپرسە ژ ڤێ‬ ‫چەندێ «الیەنێن دی مێشا خۆ دكەنە گامێش و ئەم گامێشا خۆ‬ ‫دكەینە مێش»‬ ‫تا نها مە گوتارا نەتەوەیی نینە وەكو كورد لەو پێدڤیە مە هەبیت‬ ‫ئەز باوەرم پشتی كونگرێ نەتەوەیی دێ هەبیت‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ژمار ‌ه ‪155‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫‪3‬‬

‫مامۆستا نەوزاد خالید‪ ،‬بەرپرسی مەڵبەندی چواری‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی لە كەركوك‬

‫مالیكی لە کەرکووک دوو نامەی بۆ‬ ‫كورد جێهێشت «كەركوك شارێكی‬ ‫عێراقییە‪ ،‬ماددەی ‪ 140‬جێبەجێ‬ ‫ناكرێت»‬

‫دیمانە‪ :‬پرس‬ ‫مامۆستا نەوزاد خالید‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی و بەرپرسی مەڵبەندی‬ ‫چواری كۆمەڵی ئیسالمی لە كەركوك‪ ،‬جەخت لە یەك هەڵوێستی و‬ ‫یەك دەنگی حزبە كوردییەكانی كەركوك دەكاتەوە و ئاماژە بەوەدەكات‬ ‫كورد لەو چەند ساڵەی رابردوودا ئەو قەناعەتەی بۆ دروستبووە كە هەر‬ ‫كاتێك هاوبەندی لە نێوانیان نەبوبێت زەرەریان كردووە‪ .‬هەورەها لەو‬ ‫دیمانەیەدا لەگەڵ «پرس» ناوبراو باسی ئەو روونكردنەوەیە دەكات كە‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬دەربارەی كۆبونەوەی الیەنە كوردییەكانی كەركوك‬ ‫دەریكرد‪ ،‬ئەو دەڵێت «برادەرانی گۆڕان لەوە دەترسن كە دەسەاڵت‪ ،‬ئەو‬ ‫هەلە بقۆزێتەوە و حزبەكان بۆ بەرژەوەندی خۆیان بەكاربهێنن‪ ،‬بۆیە لەو‬ ‫رووانگەیەوە وتویانە هێشتا بڕیاری تەواومان نەداوە كە لە هەڵبژاردنەكان‬ ‫پێكەوە دادەبەزین»‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە كۆبوونەوەكەی چەند رۆژی راب��ردووی سەرجەم حزبە‬ ‫كوردییەكان بە دەسەاڵت و ئۆپۆزیسیۆنەوە لە كەركوك هاوبەندییەكی‬ ‫هاوبەشتان راگەیاند‪ ،‬ئەم هاوبەندییە لەسەر چ بنەمایەك بوو؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬چەند ساڵێكە كورد تەجروبەیەكی لە كەركوك و‬ ‫ناوچە دابڕێندراوەكان پەیدا كردووە‪ ،‬هەر كاتێك هاوبەندی لە نێوانیان‬ ‫نەبوبێت زەرەرییان كردووە‪ ،‬لەم روانگەیەوە لە دوو ساڵی رابردوو كورد‬ ‫ئەو قەناعەتەی بۆ دروستبووە كە هەر چۆنێك بێت دەبێت لەبەر ژەوەندی‬ ‫میللەتەكەی كاربكات و بەیەك دەنگی بیربكاتەوە‪ ،‬سەرجەم حزبەكانیش‬ ‫بتوانن بەرژەوەندی میللەت بخەنە پێش بەرژەوەندی خۆیانەوە‪ ،‬دیارە‬ ‫هاوبەندییەكەش لەسەر ئەم بنەمایە راگەیاندراوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا لەم كۆبونەویە باس ك��راوە‪ ،‬كە بەشداریكردنتان لە‬ ‫هەڵبژاردن‪ ،‬بە چ میكانیزمێك دەبێت؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬باسی میكانزمەكەی نەكراوە‪ ،‬كاتێك كە هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان دێتە پێشەوە باسی لێوەدەكرێت‪ ،‬تائێستاش‬ ‫نازانین چۆن چۆنی دەبێت‪ ،‬ئایا بە كراوەی دەبێت یاخود بە نیمچە‬ ‫كراوەیی یا بە داخراوی‪ ،‬بەاڵم سەرجەم الیەنەكان بەڵێنیان داوە كە بە‬ ‫یەك لیست داببەزن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬دوای ئەوەی بەشداربوو لەم كۆبونەوەیە‪،‬‬ ‫روونكردنەوەیەكیان راگەیاند‪ ،‬ئاماژەیان بەوەكرد بوو تائێستا بڕیاری‬ ‫تەواویان نەداوە لەبارەی هاوبەندییەكەوە؟‬ ‫مامۆستا ن��ەوزاد‪ :‬دیارە برایانی گۆڕان مەترسی ئەوە دەكەن كە‬ ‫دەسەاڵت هەلەكە بۆخۆی بقۆزێتەوە و حزبەكانی تر تەنها بۆ بەرژەوەندی‬

‫خۆی بە كاربهێنێت‪ ،‬بۆیە بڕیاری‬ ‫كۆتاییان ن����ەداوە‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫یەك دەنگبوون لەگەڵ ئێمە كە‬ ‫بەرژەوەندی میللەت بخەنە پێش‬ ‫بەرژەوەندی حزب‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬ئایا ئەمە پەشیمان‬ ‫بوونەوەی گۆڕان بە دیار ناخات؟‬ ‫مامۆستا ن��ەوزاد‪ :‬ئاگاداری‬ ‫پەشیمان بونەوەیان نیمە‪ ،‬دیارە‬ ‫هەتا ئەنجامی كۆبونەوەكان‬ ‫نەبینی ن��ازان��ی ك��ە الی��ەن��ی‬ ‫بەرامبەر بۆ بەرژەوەندی خۆی‬ ‫بەكارت دەهێنێت یاخود نا‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەنگۆیەكی بەهێز لە‬ ‫ئارادایە كە حزبە كوردییەكان‬ ‫لە كەركوك لەگەڵ لیستی عێراقیە هاوپەیمانی بكەن‪ ،‬لە هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگاكان بە یەك لیست داببەزن؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬قەناعەتم پێی نیە سەركەوتوبێت‪ ،‬رەنگە ئەگەر‬ ‫بكرێت بۆ الیەنی ئەمنی و دروستكردنی بارودۆخێكی لەبار شتێكی‬ ‫باش بێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە هاتنەكەی نوری مالیكی بۆ كەركوك‪ ،‬بۆ چ مەبەستێك‬ ‫بووە‪ ،‬ئایا لەبەرامبەر ئەو گرژی و ئاڵۆزییانە بووە كە لە نێوان هەرێم‬ ‫و بەغداد هەیە؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬تائێستا كەركوك بەشێكە لە عێراق‪ ،‬دەبێت ئەو‬ ‫راستیەش لە پێش چاوبگرین تائێستا مالیكی حەقی خۆیەتی سەردانی‬ ‫كەركوك بكات‪ ،‬بەاڵم پێموایە هاتنەكەی مالیكی زیاتر وەك نامەیەك‬ ‫بووە بۆ ئەو گرژی و ئاڵۆزییانەی كە لە نێوان هەرێم و بەغدا هەیە‪،‬‬

‫““‬

‫كورد فریای خۆی نەكەوێت رووەو‬ ‫لێژی دەڕوات‬ ‫بە لێسەندنەوەی متمانە لە مالیكی‬ ‫كێشەكانی كورد چارەسەر نابن‬

‫هەروەها لە كاتی چونەوەی دوو نامەی ئاشكرای بۆ كورد جێهێشت‬ ‫یەكەمیان‪« ،‬كەركوك شارێكی عێراقیە»‪ ،‬دووەمیان «ماددەی ‪140‬‬ ‫جێبەجێناكرێت تا سنوری پارێزگاكان دیاری نەكرێت»‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بۆ رۆژی دواتر جێگری سەرۆك وەزیرانی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫وەكو كاردانەوەیەك سەردانی كەركوكی كرد‪ ،‬ئەم دوو هاوكێشەیە چۆن‬ ‫چۆنی لێكدەدەیتەوە؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬ئەگەربێت و حكومەتی هەرێم پێشتر خۆی ئامادە‬ ‫نەكردبێت بۆ ئەوەی سەردانی كەركوك بكات‪ ،‬ئەوا رەنگە سەردانەكەیان‬ ‫وەاڵمێك بێت بۆ سەردانەكەی مالیكی‪ ،‬چونكە وای نابینم نە كورد و نە‬ ‫هیچ قەومێكی تر سوود لەو سەردانە ببینن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بە گشتی حزبە ئۆپۆزیسیۆنە كوردییەكان لە كەركوك‪ ،‬چ‬ ‫جۆرە هەماهەنگیەكیان لەگەڵ یەكێتی و پارتی هەیە؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬نایشمارمەوە‪ ،‬پارتی و یەكێتی بەرپرسیارییەتیەكی‬ ‫گەورەییان لەسەر شانە بۆ مێژوو‪ ،‬كە ئایا چیان كردووە بۆ كەركوك؟‬

‫ئەگەرچی تائێستا ئێمە ئەو بەرپرسیارەتیەمان نەبووە‪ ،‬بەاڵم بۆ‬ ‫بەرژەوەندی میللەت لە كەركوك بە ناچاری حەزمان لە یەك دەنگییە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬كەوایە‪ ،‬تا چ رادەیەك لەسەر پرسە نیشتیمانیەكان هاودەنگ‬ ‫و هاوهەڵوێستن‪ ،‬یاخود لەوێش وەكو ناو هەرێم حزبەكان دژایەتی یەكتر‬ ‫دەكەن؟‬ ‫مامۆستا نەوزدا‪ :‬دیارە ئەو دوو بەرەكیەی حزبەكان كە لە كوردستاندا‬ ‫بونی هەیە‪ ،‬راستەوخۆ رەنگدانەوەی زۆری هەبووە لەسەر كەركوك‪ ،‬با‬ ‫وانەزانین لە كەركوك وانیە‪ ،‬دەتوانم بڵێم ئیشەكەی زۆر بێتام كردووە‪،‬‬ ‫هەر بۆیەش حزب و الیەنەكانی تر توانیویانە سوود لەم دووبەرەكیەی‬ ‫ك��ورد وەربگرن لە كەركوك‪ ،‬بۆ نمونە هەموو فەرمانگەكان دوو‬ ‫بەڕێوەبەرییان هەیە‪ ،‬هەر یەكێكیان بەرێوەبەری ئەوی تریان جیاوازە‪،‬‬ ‫ئەوەش جگە لە بوونی دوو ئاسایش‪ ،‬ئەمانەش گومانی تێدانیە كە‬ ‫كاریگەری زۆری هەبووە بەسەر خەڵكی كەركوك و سیاسەتی كەركوكی‬ ‫زۆر لێژكردووە‪ ،‬بەڕاستی بارودۆخمان زۆر الوازە‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫مراعات دەكرێین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬كەواتە سەرجەم حزبەكان لە كەركوك دژایەتی یەك دەكەن؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬ئەگەر نەشڵێین دژیایەتی یەك دەكەن‪ ،‬گومانی تێدا‬ ‫نییە كە هەریەكێكیان بۆ بەرژوەندی خۆی كاردەكات و بەرژەوەندی‬ ‫خۆی المەبەستە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەوترێت مالیكی بڕیاری داوە بە دەركردنی ئاسایشی پارتی و‬ ‫یەكێتی لە كەركوك‪ ،‬ئایا ئەم بڕیارە راستە؟‬ ‫مامۆستا نەوزد‪ :‬مالیكی دوای ئەو گرژی و ئاڵۆزییەی كە لە نێوان‬ ‫هەرێم و بەغدا روویدا ئەو قسەیەی بۆ دروست بوو ئەگەر نا پێشتر‬ ‫پشتگیری مانەوەی ئاسایش و پێشمەرگەی پارتی و یەكێتی دەكرد‪،‬‬ ‫ئەو الیەنەكانیش ئەو راستیە پاش دەزانن ئەگەر ئەو دوو هێزە لە‬ ‫كەركوك نەمێنن بارودۆخی ئەمنی شاری كەركوك بەرەو ئەو پەڕی‬ ‫خراپی دەڕوات‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬ه��ەروەه��ا مالیكی چەند بڕیارێكی تریشیداوە‪ ،‬لەوانە‬ ‫دابەشكردنەوەی پۆستە ئەمنیەكان كە كورد لەم كاتەدا زەرە دەكات‪،‬‬ ‫هەروەها دابەشكردنەوەی ئەو زەویە كشتوكاڵیانەی كە لەسەر دەمی‬ ‫رژێمی بەعس دابەشكرابوو؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬ئەوەندەی ئاگادارم ئەو قسانە كراوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەرنامەی تریش دانراوە دژی كورد‪ ،‬لەوانە بە ناوی وەفدی شیعیەوە‬ ‫پێنج هەزار دۆنم وەرگیراوە بێ ئەوەی حیساب بۆ پارێزگار و بەرپرسانی‬ ‫ئەو شارە بكرێت‪ ،‬ئەوەش تەعریبێكی ترە‪ ،‬بەاڵم بە شێوازێكی تر كە‬ ‫لەسەردەمی پێشووتردا دەكرا‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لەم بارودۆخەدا‪ ،‬كورد لەگەڵ لیستی عێراقیەوە نزیكترە یاخود‬ ‫لیستی دەوڵەتی یاسا؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬لیستی عێراقیە لە كەركوك شەش كەسن‪ ،‬ئێستا‬ ‫سێیانیان چونەتە پاڵ لیستەكەی مالیكی‪ ،‬پێموایە ئەمرۆ ئەوانیش‬ ‫دەسەاڵتیان نییە‪ ،‬بۆیە لە كوردەوە نزیكن‪ ،‬رەنگە ئەگەر دەسەاڵت‬ ‫بگرنە دەست لە مالیكی توندتربن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا كاتی ئەوە نەهاتووە كە كورد متمانە لە حكومەتەكەی‬ ‫نوری مالیكی بسەنێتەوە؟‬ ‫مامۆستا نەوزاد‪ :‬كورد فریای خۆی نەكەوێت رووەو لێژی هەنگاو‬ ‫دەنێت‪ ،‬پێموانیە بە لێسەندنەوەی متمانە لە حكومەتەكەی مالیكی‬ ‫كێشەكانی كورد چارەسەر ببێت‪ ،‬چونكە لەوانەیە یەكێكی تربێت خراپتر‬ ‫بێت لە مالیكی‪ ،‬بۆیە دەبێت ئێستا هەموو الیەنەكان یەك هەڵوێست بن‬ ‫و یەك دەنگبن بۆ ئەوەی كورد مافەكانی خۆی وەربگرێت‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ژماره‌ ‪155‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫كۆنفرانسە ئەكادیمیەكان تاچەند كاریگەریان لەسەر‬ ‫چارەسەری كێشەكان و ناوەندەكانی بڕیار دەبێ‬ ‫ئا‪ :‬چرۆ رۆستەم‪ ،‬سلێمانی‬

‫لەبەرواری (‪ )2012/5/17-15‬لەهۆڵی ئەنفال لەچەمچەماڵ‪،‬‬ ‫سێیەم كۆنفرانسی زانستی (سكوڵی زانستەڕامیاریەكانی‬ ‫چەمچەماڵ‪ ،‬زانكۆی سلێمانی) بەهاوكاری (رێكخراوی نڤار بۆ‬ ‫پەرەپێدانی كلتوری دیموكراسی) و (كۆلێجی یاساو رامیاری‬ ‫زانكۆی گەشەپێدانی مرۆیی) لەژێر ناونیشانی (ئایندەی عێراق‬ ‫لەبەر رۆشنایی گۆڕانكارییە هەنوكەییە ناوخۆیی و هەرێمی و‬ ‫نێودەوڵەتییەكان) سازكرا‪ .‬كە ژمارەیەك لە زانكۆكانی هەرێم و‬ ‫عێراق بەشدارییان تێدا كرد‪ .‬شەست توێژینەوە لەالیەن ژمارەیەك‬ ‫لەتوێژەران و مامۆستایەنی زانكۆوە پێشكەش كرا‪ ،‬كە لە ماوەی‬ ‫سێ ڕۆژدا دەرگای گفتوگۆ وااڵ كرا بۆ هەڵسەنگاندنی توێژینەوەكان‬ ‫لەالیەن توێژەران و ئامادەبووانەوە‪ ،‬لەئەنجامدا بیست و حەوت‬ ‫توێژینەوە پەسەندكرا‪ ،‬كە راسپاردەی نوێ و بنەمای زانستی‬ ‫و ئەكادیمی تێدا بەدی دەكرا‪ .‬كەوا بڕیارە لەدووتوێی كتێبێكدا‬ ‫بەچاپ بگەیەنرێت‪.‬‬ ‫تاریق رشید‪ ،‬قایمقامی قەزای چەمچەماڵ لەو بارەوە بە پرسی‬ ‫ڕامیارییەكان لە چەمچەماڵ‬ ‫راگەیاند «سكوڵی زانست ە‬ ‫ئەمساڵ هەستاون بەسازدانی كۆنفرانسێكی زانستی تایبەت بە‬ ‫داهاتووی عێراق و چارەسەركردنی كێشەكان لەچوارچێوەیەكی‬ ‫زانستی و ئەكادیمیدا»‪ .‬ئەوەشی وت «كۆنفرانسەكە بە بەشداری‬ ‫زۆرینەی توێژەرانی زانكۆكانی هەرێم و عێراق لەناوچەكەمان‬ ‫ساز كراوە‪ ،‬كەباس لەچارەسەر كردنی كێشەكانی عێراق كراوە‪.‬‬ ‫ناوچەیەك كە بەدەستی رژێمێكی پێشوو زۆرترین تاوانی بەرامبەر‬ ‫ئەنجامدراوە‪ ،‬بەاڵم خەڵكە ئاشتی خواز و دیموكراسی خوازەكەی‬ ‫ئێستا كێشەكانی ئەم دەوڵەتە لەچوارچێوەی زانست و ئەكادیمیا‬ ‫چارەسەر دەكات»‪.‬‬ ‫بەبڕوای دكتۆر ئارام‪ ،‬مامۆستا لەسكوڵی زانستەڕامیارییەكانی‬ ‫چەمچەماڵ ئەنجامدانی كۆنفرانسی زانستی لەسەرئاستی زانكۆكانی‬ ‫عێراق و كوردستان یەكێكە لەو ڕێوشوێنە زانستی و مێكانیزمە‬ ‫سیاسی و یاساییانەی كە لەكۆمەڵگا پێشكەوتووە دیموكراسییەكاندا‬ ‫دەگیرێتەبەر بۆ چارەسەركردنی كێشەكانیان‪ .‬پێشیوایە سەرەنجام‬ ‫دەبێتە یەكێك لەهەرە كارەگەورەكان بۆ دەستنیشان كردنی‬ ‫كێشەكانی عێراق بەگشتی و كێشە سیاسی و یاساییەكانی‬ ‫بەتایبەتی‪ .‬ئەوەشی وت «ئەگەر كێشەكانیش چارەسەر نەكرێت‪،‬‬ ‫یەكێك لەو سیناریۆیانەی كە ئێستا بیری لێدەكرێتەوە پێدانی‬ ‫مافی چارەنووسە بە پێكهاتەكانی عێراق و دەوڵەتی عێراق ببێت بە‬ ‫سێ دەوڵەتی دراوسێی یەكتری‪ ،‬كەمن پێموایە كێشەكان زیاتر خاو‬ ‫دەبنەوە و كەمتریش دەبنەوە‪ .‬هەرێمی كوردستانیش ئەوسا مافی‬ ‫خۆیەتی لە چوارچێوەی سنورە جوگرافیە مێژووییە سیاسیەكەی‬ ‫خۆیدا دەوڵەتی سیاسی خۆی رابگەیەنێت»‪.‬‬ ‫پێشیوایە رۆڵی ئەم كۆنفرانسانە زۆر گرنگە بۆ پێدانی بیر و‬ ‫بۆچوونی بابەتی و زانستیانە بە ناوەندەكانی بڕیار‪ ،‬پێویستیشە‬ ‫ناوەندەكانی بڕیار لەهەرێم و لەعێراقدا ئاوڕێك لەم هەواڵنە بدەنەوە‪.‬‬ ‫دكتۆر ئەنوەر محەمەد فەرەج مامۆستا لە زانكۆی گەشەپێدانی‬ ‫مرۆیی رایدەگەیەنێت گرنكی ئەم كۆنفرانسە لەوەدایە كە لەسەر‬ ‫بارودۆخی سیاسی عێراقە‪ ،‬لەم قۆناغەدا كۆمەڵێك گۆڕانكاری‬ ‫هەرێمی و نێودەوڵەتی هاتۆتەكایەوە‪ ،‬عێراق لەناوخۆی خۆیدا‬ ‫كۆمەڵێك كێشە و قەیرانی هەیە كە گەیشتۆتە ئاستێكی بەرز‬

‫دکتۆر ئارام «یەكێك لەو‬ ‫سیناریۆیانەی كە ئێستا بیری‬ ‫لێدەكرێتەوە پێدانی مافی‬ ‫چارەنووسە بە پێكهاتەكانی عێراق‬ ‫و دەوڵەتی عێراق ببێت بە سێ‬ ‫دەوڵەتی دراوسێی یەكتری»‬

‫لەروی سیاسییەوە‪ ،‬كۆنفرانسەكە هەوڵێكە بۆ چارەسەركردنی‬ ‫ئەو كێشانەی كە ئێستا هەن‪ ،‬لەسەر ئەساسێكی دیموكراسی كە‬ ‫هەموو پێكهاتەكانی تری عێراق تێیدا بەشدار بن‪.‬‬ ‫دكتۆر یوسف محەمەد‪ ،‬بەرپرسی ژوری توێژینەوەی زانستی‬ ‫بزوتنەوەی گۆران روونیدەكاتەوە زۆر گرنگە ناوەندە ئەكادیمییەكان‬ ‫هەوڵی ئ��ەوە ب��دەن سەبارەت بەپرسە هەنوكەییەكان و ئەو‬ ‫كێشانەی دێنەپێشەوە چ لەبواری سیاسی و كۆمەاڵیەتی و ئابوری‬ ‫و هەر بوارێكیتر لێكۆڵینەوەی زانستی ئەنجام بدەن و هەڵبدەن‬ ‫رێگاچارەی زانستییانە بگرێتەبەر‪ .‬زۆر گرنگیشە كە زانكۆكان‬ ‫ببنە ڕێنیشاندەر و ڕاسپاردەی زانستییانە و بابەتیانەیان هەبێت‬ ‫بۆ چارەسەر كردنی كێشەكان‪ .‬ئەو زێتر دووا و وتی «پێویستە‬ ‫ناوەندەكانی دروست كردنی بڕیار وەك حكومەت كە پەیوەستە‬ ‫بەچارەسەركردنی كێشەكان‪ ،‬ڕەچاوی ڕاسپاردە و دەرئەنجامی‬ ‫ئەم ناوەندە زانسیانە بكەن و كێشەكان بەشێوەیەكی زانستیانە‬ ‫چارەسەر بكات»‪.‬‬ ‫دكتۆر ئەیاد ئەلعەنبەر‪ ،‬سەرۆكی توێژینەوە لەبواری فكری‬ ‫سیاسی لەزانكۆی كوفە‪ ،‬لەبارەی گرنگی ئەمجۆرە كۆنفرانسانەوە‬ ‫وەها بۆ پرس دووا «ئەم كۆنفراسە هەوڵێكە بۆ رێكخستن و‬ ‫پەرەپێدانی پەیوەندیەكانی نێوان توێژەران و زانكۆكان لەسەر ئاستی‬ ‫عێراق ئەمە لەالیەك‪ ،‬و لەالیەكیتریشەوە پەرەپێدانی پێوەندی‬ ‫نێوان ناوەندە زانستی و ئەكادیمیەكان و ناوەندەكانی بڕیار لەسەر‬ ‫ئاستی حكومی»‪ .‬راشیدەگەیەنێت «ئەم هەواڵنە هۆكارێك دەبێت‬ ‫بۆ رێپیشاندانی سەركردە سیاسیەكان‪ ،‬بۆ بیناكردنی عێراقی نوێ‬ ‫وەك لە ناونیشانی كۆنفرانسەكەشدا هاتووە»‪.‬‬ ‫مامۆستا ئومێد‪ ،‬رێكخەری كۆنفرانسەكە و سەرۆكی بەشی‬ ‫سكوڵی زانستە ڕامیارییەكانی چەمچەماڵ‪ ،‬ئاشكرای دەكات كە‬ ‫لەم كۆنفرانسەدا ‪ 13‬زانكۆی عێراقی و كوردستانی بەشداریان تێدا‬ ‫كردووە‪ ،‬بەتایبەتی كۆلێژی زانستە ڕامیارییەكان‪ .‬ئامادەكارییەكانی‬ ‫ئەم كۆنفڕانسە بریتیە لەئامادەكردنی ‪ 60‬توێژینەوەی جیاجیا‬ ‫لەالیەن توێژەرە جیاوازەكانی زانكۆكانی عێراقەوە‪ ،‬لەئەنجامی‬ ‫هەڵسەنگاندنی توێژینەوەكان لەالیەن هەڵسێنگەرە شارەزاكانەوە‪،‬‬ ‫‪ 27‬توێژینەوە بەشداری لەم كۆنفڕانسەدا كردووە‪ .‬ئاماژە بەوەشدا‬ ‫كە ئامانجی ئەم كونفڕانسە بریتییە لەگەشەپێدانی پەیوەندی‬ ‫و گرێدانی زانكۆكانی كوردستان بەعێراقەوە‪ .‬دەشڵێت «ئێمە‬ ‫لەكۆتایی كونفڕانسەكەدا كۆمەڵێك پێشنیار و ئەلتەرناتیڤ‬ ‫بخەینەڕوو‪ ،‬كەپێویستە دروستكەرانی بڕیاری سیاسی لە هەرێم و‬ ‫عێراقدا جێگای تێبینییان بێت‪ ،‬و گوێی لێ بگرن»‪ .‬راشیگەیاند‬

‫بێ رووتووش‬

‫لە تەلەڤیزیۆن ریكالم بۆ كااڵیەك دەكرێت و دەڵێ «بەبێ‬ ‫ئێكسپایەر مەیكڕە»‪ .‬وات��ە بەشەرتی ئێكسپایەر بوون‬ ‫دەیفرۆشن‪( .‬ترحیۆ‪ ،‬ئاوا زمانی یەكگرتووی كوردی دروست‬ ‫دەبێت)‪.‬‬ ‫لە خۆپیشاندنەكەی رۆژی ‪8‬ی هەولێر كە یانەكیشیان‬ ‫سووتاند‪ ،‬خاوەنی یانەكە وتوویەتی خۆپیشاندەرەكان‬ ‫باشترین جۆری شەرابیان بردووە و خراپەكەیان شكاندووە‪.‬‬ ‫(دیارە ئەوەشیان هەر لە پێناو خوا و شەریعەت كردووە)‬ ‫مەالكان رەخنە لە گۆڤاری چرپە دەگ��رن كە نەقڵی‬ ‫كوفری كردووە‪ ،‬سەیرەكە لەوەدایە هەندێك لە مەالكانیش‬ ‫لە خوتبەكانیان ناوەرۆكی وتارەكەی چرپەیان دەخوێندەوە و‬ ‫نەقڵیان دەكرد بۆ خەڵكی‪.‬‬ ‫(كورد وتەنی‪ :‬بانێكە و هەزار هەوا)‬ ‫قوتابییەك لە یەكێك لە زانكۆ ئەهلییەكان لە تاقیكردنەوەی‬ ‫وەرزی دووەم دەفتەرەكەی بە سپێتی تەسلیم كردۆتەوە و‬ ‫هیچی نەزانیوە‪ ،‬كەچی ‪ 30‬لە ‪40‬ی بۆ هاتۆتەوە‪.‬‬ ‫(دی��ارە مامۆستایانی زانكۆی ئەهلی وەرەق��ەی سپیش‬ ‫دەخوێننەوە)‬ ‫برادەرێك هەوڵی زۆر دەدات و سەردانی دەیان مەسئول‬ ‫دەكات بۆ ئەوەی خزمەتگوزاری بۆ گەڕەكەیان بێت‪ ،‬كەچی‬ ‫خزمەتگوزاری دەچێ بۆ گەڕەكەی هاوسێیان‪.‬‬ ‫(كێ كردی و كێ خواردی ئەوەیە‪)..‬‬ ‫رێكخراوێك سمینارێكی لە كاتژمێر ‪4‬ی عەسر ساز كرد‬ ‫بوو‪ ،‬كەچی بەرپرسانی رێكخراوەكە خۆیان ‪ 4:15‬خولەك‬ ‫هاتبوونە شوێنەكە و لەرێگە خەڵكی گێڕابۆوە كە ‪ 10‬كەسێك‬ ‫دەبوون‪.‬‬ ‫(ماڵی حكومەت ئاوابێ‪ ،‬كونە گەندەڵی كردۆتەوە بۆیان)‬ ‫كە ئەنجامەی كۆنفرانسەكە لەدووتوێی كتێبێكدا چاپ و باڵو‬ ‫دەكرێتەوە‪ .‬هیواشی خواست دروستكەرانی بڕیار ئاوڕ لەناوەندە‬ ‫ئەكادیمیی و زانستییەكان بدەنەوە‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ژمار ‌ه ‪155‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫‪5‬‬

‫چی وایكردووە تاڵەبانی بەرامبەر مالیكی نەرمی بنوێنێت‬

‫چاودێرێكی سیاسی‪ :‬لە ئەنجامی نەبوونی گوتارێكی هاوبەش لە نێوان بارزانی و تاڵەبانیدا‬ ‫شەقام بۆتە دوو پارچەوە‬ ‫راپۆرت‪ :‬پرس‬

‫س��ەڕەڕای ئەوەی هەڕەشەكانی مالیكی بۆ سەر هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ەردەوام��ی ه��ەی��ە‪ ،‬ه��اوك��ات رۆژ دوای رۆژ‬ ‫پەیوەندییەكانی نێوان هەرێم و غدا بەرەو گرژی و ئاڵۆزی هەنگاو‬ ‫دەنێت‪ ،‬بە جۆرێك بەشێك لە سەركردایەتی كورد گەیشتۆتە‬ ‫ئەو قەناعەتەی هەڕەشەی كشانەوە لە حكومەتەكەی مالیكی‬ ‫بكات‪ ،‬بەاڵم بەشێك لە چاودێرانی سیاسی ئەوە بە چارەسەر‬ ‫نازانن‪ ،‬چونكە هەرێمی‬ ‫كوردستان پاش ‪2003‬‬ ‫ەوە ب��ەردەوام كێشەی‬ ‫ل���ەگ���ەڵ ح��ك��وم��ەت��ی‬ ‫ناوەندیدا هەبووە‪.‬‬ ‫دك�����ت�����ۆر س�����االر‬ ‫ب��اس��ی��رە‪ ،‬چ��اودێ��ری‬ ‫س��ی��اس��ی‪ ،‬پ��ێ��ی��وای��ە‬ ‫پرسی جێبەجێنەكردنی‬ ‫داواكارییەكانی كورد‪،‬‬ ‫بۆتە كارتێكی شەخسی‬ ‫و كەمتر پەیوەندی بە‬ ‫ب��ەرژەوەن��دی گشتیەوە‬ ‫ه��ەی��ە‪ ،‬ب��ۆی��ە زۆرج���ار‬ ‫بۆ ئەم مەبەستە باس‬ ‫لەو پرسانە دەكرێت و‬ ‫لە ئەنجامیشدا گرژی‬ ‫پەیدا دەبێت»‪ .‬هاوكات‬ ‫ئوسامە جەمیل ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ل��ە كوتلەی‬ ‫یەكگرتوو دەڵێت «هۆكاری هەموو كێشەكان مالیكی نیە‪،‬‬ ‫بەڵكو بەشێكە لە كێشەكان‪ ،‬هەروەها ئەگەر ئەویش بگۆڕدرێت‪،‬‬ ‫بەشێك لە كێشەكانی كورد هەر دەمێنێت و چارەسەر نابێت»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە بە دووریشی دەزانێت كە متمانە لە مالیكی‬ ‫وەربگیرێتەوە‪ ،‬چونكە لیستی عێراقیە كێشەی تێكەوتووە و‬ ‫ساڵح موتڵەگ كە چەند پەرلەمانتارێك و وەزیرێكی لەگەڵدایە‬ ‫چۆتە پاڵ مالیكی‪.‬‬ ‫وتەكانی ئوسامە جەمیل لە كاتێكدایە‪ ،‬كە زیا ئەسەدی‬ ‫ئەمینداری گشتی كوتلەی ئەحراری سەر بە رەوتی سەدر‪،‬‬ ‫رایگەیاندبوو‪ ،‬كە لێسەندنەوەی متمانە لە مالیكی باشترین‬ ‫رێگایە بۆ رزگاركردنی عێراق لەو ئاڵۆزییە‪.‬‬ ‫پارتی و یەكێتی هاوهەڵوێست نین‬ ‫ه��ەروەك ئاشكرایە‪ ،‬كە گوتاری سەرۆكایەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان و خودی سەرۆك بارزانی و پەرلەمانتارانی سەر‬ ‫بە پارتی لە ئەنجومەنی نوێنەران‪ ،‬لێدوان و بۆچونەكانیان‬ ‫توندترە و زیاتر بەرگری و پێداگری لەسەر كێشەكانی هەرێم‬ ‫دەكەنەوە‪ ،‬بەاڵم بە پێچەوانەوە لێدوان و بۆچونەكانی یەكێتی‬ ‫و خودی مام جەالل و پەرلەمانتارانی سەر بە یەكێتی لە‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەران‪ ،‬ئەوەش وایكردووە كە جۆرە ئاڵۆزییەك‬ ‫لە نێوان پەرلەمانتارانی پارتی و یەكێتی لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران پەیداببێت و بگاتە ئەو حاڵەتەی لێدوانی دژ بە‬ ‫یەكتر ب��دەن‪ .‬ه��ەروەك ئەحمەد حەسەن فەیزواڵ‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیستی هاوپەیمانی كوردستانی لە پەرلەمانی عێراق‪ ،‬لەسەر‬ ‫لیستی پارتی‪ ،‬دەڵێت «لە بەغدا الیەنێكمان توندین بەرامبەر‬ ‫بارودۆخەكە‪ ،‬بەاڵم الیەنێكی تر دێت شلی دەكاتەوە‪ ،‬نازانم‬

‫ئەو برادەرانە چ بەرژەوەندییەكیان هەیە لەگەڵ ئەو عەرەبانە‪ ،‬بەرامبەر نەیارەكانی خۆی»‪.‬‬ ‫ئایا دەیانەوێت بەژەوەندییەكی كاتی بۆ خۆیان دروست بكەن‬ ‫لەسەر بەاڵنسی كورد؟»‪ .‬هاوكات ئوسامە جەمیل سەبارەت‬ ‫بێ دەنگی بزوتنەوەی گۆڕان لەمەڕ ناكۆكیەكان‬ ‫بە هۆكاری ئەو توندیەی سەرۆكی هەرێم‪ ،‬وتی «سەرۆكی‬ ‫ئەگەرچی ماوەیەكە بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬بێ دەنگە لە ئاست و‬ ‫هەرێم بێمتمانەییەكی تەواوی بۆ دروستبووە‪ ،‬چونكە مالیكی ئەو گرژی و ئاڵۆزییانەی كە لە نێوان هەرێم و بەغدا هەیە‪ ،‬بە‬ ‫ئامادەنیە هیچ لە داواكارییەكانی ك��ورد جێبەجێبكات»‪ .‬جۆرێكیش ئەم بێ دەنگیە لە سەر خودی پەرلەمانتاری گۆڕان‬ ‫ناوبراو دەرب���ارەی نەرمی نواندنەكەی تاڵەبانی بەرامبەر لە ئەنجومەنی نوێنەران رەنگیداوەتەوە‪ .‬مامۆستایەكی زانكۆ‬ ‫ب��اس ل���ەوەدەك���ات كە‬ ‫گۆڕان لە رابردوودا زیاد‬ ‫لە چوونەپێش بەردەوام‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم لە ئێستادا لە‬ ‫چوونەپێش راوەستاوە و‬ ‫بەرە بەرە دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ەش ب��ەو مانایەی‬ ‫كە هەستیان ك��ردووە‪،‬‬ ‫حكومەتەكەی مالیكی‬ ‫ناتوانێت داواكارییەكانی‬ ‫كورد جێبەجێبكات‪.‬‬

‫پەرلەمانتارێكی لیستی هاوپەیمانی‬ ‫لە پەرلەمانی عێراق‪ :‬لە بەغدا‬ ‫بەرامبەر مالیكی الیەنێكمان توندین‪،‬‬ ‫بەاڵم الیەنێكی تر شلە‬

‫نزیك بونەوەی ساڵح‬ ‫موتڵەگ و مالیكی‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی پێشتر‬ ‫م��ال��ی��ك��ی داوای لە‬ ‫پەرلەمان كردبوو‪ ،‬متمانە‬ ‫لە جێگرەكەی (ساڵح‬ ‫موتڵەگ) بسەنێتەوە‪ ،‬بە‬ ‫هۆی ئەوەی بە كەسێكی‬ ‫دیكتاتۆری ناوبردبوو‪،‬‬ ‫بەاڵم بەپێی زانیارییەكان موتڵەگ و مالیكی ئێستا نێوانیان‬ ‫ئاسایی بۆتەوە‪ ،‬بە جۆرێك موتڵەگ قسەكانی پێشتری پێچەوانە‬ ‫كردۆتەوە و دەڵێ «مالیكی كەسێكی نیشتیمان پەروەرە و هیچ‬ ‫كێشەیەكم لەگەڵیدانیە و لە زۆر پرسدا هاوڕام لەگەڵی»‪ .‬لە‬ ‫ئەگەری راستی هەواڵە سەلمان ئەلجومەیلی سەرۆكی لیستی‬ ‫عێراقیە لە پەرلەمانی عێراق‪ ،‬گوتویەتی «مالیكی بە ئارەزووی‬ ‫خۆی بڕیار دەدات و دوات��ر پاشگەز دەبێتەوە»‪ .‬هاوكات‬ ‫یاسین مەجید پەرلەمانتار لە لیستی دەوڵەتی یاسا كە مالیكی‬ ‫سەرۆكایەتی دەكات‪ ،‬ئاماژەی بەوەداوە كە مالیكی بڕیاری داوە‬ ‫داواكەی كە بۆ لێسەندنەوە لە موتڵەگ پێشكەشی پەرلەمانی‬ ‫كردبوو بیكشێنێتەوە‪ ،‬لە ماوەیەكی نزیكیشدا ناوبراو بەشداری‬ ‫كۆبونەوەكانی ئەنجومەنی وەزیران دەبێت»‪.‬‬

‫مالیكی‪ ،‬ئاشكرای دەكات «تاڵەبانی دەیەوێت عێراق توشی‬ ‫گرفتێكی گ��ەورە و ئاڵۆزبێت‪ ،‬خاڵی دووەم��ی��ش ئەوەیە‪،‬‬ ‫لەبەر ئەوەی تاڵەبانی سەرۆك كۆمارە‪ ،‬رەنگە ئەو بارودۆخە‬ ‫تێكبچێت‪ ،‬یەكێتی چەند پۆستێكی لەدەست بچێت لەوانەش‬ ‫سەرۆك كۆمار‪ ،‬چونكە لەو حاڵەتەدا مالیكی وتویەتی ئەگەر‬ ‫بارودۆخەكە تێكبچێت دەبێت سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران‬ ‫بگۆڕدرێت‪ ،‬ئەوەش بۆ ئەوەیە فشار بخاتە سەر تاڵەبانی بۆ‬ ‫هێوركردنەوەی بارودۆخەكە‪ ،‬خوازیاریشم كورد یەك هەڵوێست‬ ‫دیدارەكەی مالیكی لەگەڵ نالیا‬ ‫بێت و نەبێتە خاوەنی چەند هەڵوێستێك»‪.‬‬ ‫كەناڵی نالیا‪ ،‬لە هەفتەی رابردوو دیدارێكی رۆژنامەوانی‬ ‫دكتۆر ساالر باسیرە‪ ،‬پێیوایە لە ئەنجامی نەبونی گوتارێكی لەگەڵ مالیكی ساز كرد‪ ،‬دەوترێت یەكێتی دەستی هەبووە‬ ‫هاوبەش لە نێوان سەركردەكانی كورد‪ ،‬وایكردوە شەقامی لە ئەنجامدانی ئەو دیدارە‪ ،‬هەروەها سایتی ئیسالم پەیك‪،‬‬ ‫كوردی ببێت بە دوو پارچەوە‪.‬‬ ‫باڵوی كردۆتەوە كە رێكخستنی دیمانەكە لەسەر داوای تاڵەبانی‬ ‫دەرب��ارەی هەمان پ��رس‪ ،‬بزوتنەوەی گ��ۆڕان بێ دەنگە‪ ،‬بووە‪ ،‬لەم بارەیەوە چاودێرە سیاسیەكە دەڵێت «زانیاریم‬ ‫تائێستا هیچ لێدوانێكی فەرمیان رانەگەیاندووە‪ ،‬بۆ ئەم نیە‪ ،‬ناتوانم لە خۆمەوە هیچ بڵێم‪ ،‬بەاڵم لەبەر رۆشنایی ئەو‬ ‫مەبەستەش پرس پەیوەندی بە سەردار عەبدوڵاڵ و شۆرش هەڵوێستانەی پارتی و یەكێتی كە لەبەرامبەر یەكتر هەیانە و‬ ‫حاجی و حاكم شێخ لەتیفەوە كرد‪ ،‬بەاڵم بە بیانوی جیاجیا ئەو دوژمنایەتیەی كە لە رابردوودا هەبووە‪ ،‬تەسەوڕ دەكەم‬ ‫ئامادە نەبوون قسە لەسەر ئەم بابەتە بكەن‪ ،‬بەاڵم كاردۆ ئەو بۆچونە راست بێت و ئەو دیدارە دەستی تێدابێت‪ ،‬ئەگەرنا‬ ‫محەمەد‪ ،‬سەرۆكی فراكسیۆنی گۆڕان لە پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬پرسیارەكە ئەوەیە چۆن یەكێكی وەك مالیكی ئەو توانایەی‬ ‫بۆ پرس وتی «بە الی منەوە گرنگ ئەوەیە لە ئێستادا كورد هەبێت هەموو ئەو هێرش و قسانە بگوازێتەوە‪ ،‬ئەوەشی‬ ‫یەكگوتار بێت‪ ،‬چونكە تائێستا كورد نەیتوانیوە یەكگوتار بێت دیدارەكەی لەگەڵ كردووە‪ ،‬ئەندامێكی یەكێتیە»‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ژماره‌ ‪155‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫دكتۆر كاوە مەحمود‪ ،‬وەزیری رۆشنبیری و الوان بۆ پرس‪:‬‬

‫خۆپیشاندانەكەی هەولێر ئامادەكاری بۆ‬ ‫كرابوو و حاڵەتێكی خۆڕسك نەبووە‬ ‫دیمانە‪ :‬توانا شێخانی‬ ‫ك��اوە محمود وەزی��ری رۆشنبیری و الوان��ی حكومەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەو دیدارەیدا لەگەڵ رۆژنامەی «پرس» باس لەوە دەكات‬ ‫كە دەسەاڵتی ئەوەی پێنەدراوە گۆڤار و رۆژنامە دابخات‪ .‬راشكاوانە‬ ‫راشیدەگەیەنێت كە خۆپیشاندانە بێمۆڵەتەكەی رۆژی ‪8‬ی ئەم مانگەی‬ ‫شاری هەولێر پێشتر ئامادەكاری بۆ كراوە و حاڵەتێكی خۆرسك‬ ‫نەبووە‪ .‬دان بەوەشدا دەنێ كە لە بواری سینەما و مەلەوانگەكان‪،‬‬ ‫داهاتی مانگانەیان زۆر كەمە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە ماوەی راب��ردوو‪ ،‬بەشێك لە مامۆستایانی ئاینی داوای‬ ‫دەست لە كاركێشانەوەی بەرێزتیان كرد‪ ،‬تۆ چی دەڵێی؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬هیچ كێشەیەكمان لەگەڵ مامۆستایانی ئاینی نەبووە‪،‬‬ ‫هەروەها كاری ئێمە لە وەزارەت بریتیە لە بەرگری كردن لە ئازادی‬ ‫رادەربڕین‪ ،‬هەندێكجار كارەكان پێویستی بە روونكردنەوەی زیاترە‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونە ئەو نوسینەی كە لە شیعردا بەكاردێت جیاوازە لەو نوسینەی كە‬ ‫لە بواری مێژوو و یاخود جوگرافیا بەكاردێت‪ .‬هەروەها دوو دامەزراوەی‬ ‫رۆشنبیری و ئاینیمان هەیە و دەبێت هەر یەكەیان لە سنوری دەسەاڵتی‬ ‫یاسایی خۆی كاربكات‪ ،‬بۆ نمونە رۆژنامەیەك وتارێك باڵودەكاتەوە‬ ‫ئەركی وەزیری رۆشنبیری نیە كە دایبخات‪ ،‬هاوكات هیچ دەسەاڵتێك بە‬ ‫وەزیری رۆشنبیری نەدراوە كە بتوانێت رۆژنامەیەك دابخات‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫هەندێكجار شتێك باڵودەكرێتەوە وا بخوێندرێتەوە ئەمە سنوری‬ ‫بەزاندووە بۆ پیرۆزییەكان‪ ،‬لەم حاڵەتەشدا چارەسەركردنی هەیە‪،‬‬ ‫ئەویش لێكترتێگەیشتن یاخود دادگایە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە خۆپیشاندانە نایاساییەكەی هەشتی مانگ‪ ،‬دەستی‬ ‫دەرەكی لە پاڵەوە بووبێت‪ ،‬یاخود چەند حزبێكی ئیسالمی دەستیان‬ ‫هەبوبێت لەو توندوتیژییەی كە روویدا؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬دەبێت ئەوە لەبەر چاوبگرین‪ ،‬كاتێك سەرۆكی واڵتێك‬ ‫بوختانی ئەوەدەكات كە جولەكەی ئیسرائیلی لە كوردستان هەیە‪،‬‬ ‫بۆ رۆژی دواتریش خۆپیشاندانی نایاسایی دەكرێت و بە پەرلەمان‬ ‫دەگوترێت ئێوە جولەكەن و ئیسڕائیلین‪ ،‬هەروەها لەهەمان رۆژیشدا‬ ‫س��ەڕەڕای ئەو هەموو ناكۆكیە ن��وری مالیكی سەردانی كەركوك‬ ‫دەكات‪ ،‬ناڵێم بەڵگەم هەیە كە ئەو حاڵەتانە دروستكراون‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫شیكردنەوەی سیاسیدا دەبێت بە هەند وەربگیرێت و بزانرێت جۆرە‬ ‫رەبتێكیان پێكەوە هەیە‪ ،‬ئەمەش جگە لەوەی كە خۆپیشاندانەكە‬ ‫پێشتر ئامادەكاری بۆ كراوە و حاڵەتێكی خۆرسك نەبووە‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬دەستگیركردنی سەرنوسەری گۆڤاری «چرپە» چۆن‬ ‫لێكدەدەیتەوە؟‬ ‫دكتۆر ك��اوە‪ :‬بەبۆچونی من‪ ،‬دەبێت لە هەموو ئەو حاڵەتانە‬ ‫بگەڕێینەوە بۆ یاسا‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬نزیكەی ساڵێك و نیوە‪ ،‬هەشت گۆڤار كە سەر بە وەزارەتی‬ ‫رۆشنبیرییە راگیراون‪ ،‬لە نێویشیاندا‪ ،‬گۆڤاری هەرێمی كوردستان‪ ،‬ئایا‬ ‫جارێكیتر ئەو گۆڤارانە دەردەچنەوە؟‬ ‫دكتۆر ك��اوە‪ :‬راگرتنی ئەو گۆڤارانە‪ ،‬بە بڕیارێكی ئەنجومەنی‬ ‫وەزیران بوو‪ ،‬چەندجارێكیش داوامان لە ئەنجومەنی وەزیران كردووە‬ ‫ئەو گۆڤارانە دەربچێتەوە‪ ،‬ئەگەریش رەمەزاندی لەسەر درا كە دووبارە‬ ‫ئەو باڵوكراوە دەربچنەوە مەرج نیە وەكو شێوازی پێشتربن رەنگە‬ ‫گۆڕانكاری تێدا رووبدات‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬زیاتر لە سێ ساڵە‪ ،‬چارەنوسی سەتەالیتی ن��ەورۆز و‬ ‫كارمەندەكانی دیار نییە‪ ،‬ئایا ئەو هەموو كارمەندە چارەنوسیان چی‬ ‫بەسەردێت‪ ،‬كە زیاتر لە سێ ساڵە بەشێوەی بن دیوارن و دەوام‬ ‫ناكەن؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬لە كابینەی پێشتر بڕیاردرا‪ ،‬ئەو سەتەالیتە بكرێتە‬ ‫كەناڵێكی پ��ەروەردەی��ی‪ ،‬هەڵبەتە هەوڵدراوە لە رێگەی وەزارەت��ی‬ ‫پەروەردە و خوێندنی بااڵوە ئەو ئەركە ئەنجام بدرێت‪ ،‬بەاڵم ئەنجام‬ ‫نەدرا‪ ،‬كە ئەنجامیش نەدرا پەرلەمانی كوردستان داوای كرد سوود لەو‬ ‫كەناڵە وەربگیرێت‪ ،‬ئەوەبوو ئامێرەكان دران بە پەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫و ئێمەش خۆشحاڵ بووین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬زۆربەی كارمەندانی سەتەالیتی نەورۆز و گۆڤاری هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئێستا دەوامی فەرمی خۆیان ناكەن‪ ،‬بەڵكو لە شوێنەكانی‬

‫تر دەوام دەكەن‪ ،‬ئایا ئەمە بە گەندەڵی دانانرێت‪،‬‬ ‫چونكە بەپێی زانیارییەكان زۆربەیان بندیوارن؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬ئێمە كێشەی بەتاڵی شوێنمان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەو فەرمانبەرانەی كە زیادەن لەو شوێنانە‪،‬‬ ‫لە شوێنی تر كێشەی كەمی فەرمانبەرمان هەیە‪،‬‬ ‫هەروەها بە شێوەیەكی فەرمی ئێمە داوامان لە‬ ‫هەموومان كردووە‪ ،‬ئەگەر كاریشیان نەبێت دەبێت‬ ‫دەوام��ی فەرمی خۆیان بكەن‪ ،‬ئەگەریش دەوام‬ ‫نەكەن ئەوا دەچێتە خانەی پێشێلكردنی یاساوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەاڵم بەپێی زانیارییەكان‪ ،‬كارمەندەكان‬ ‫دەوام ناكەن؟‬ ‫دكتۆر ك��اوە‪ :‬دەبێت لێپرسینەوە بكرێت‪،‬‬ ‫بزانرێت هۆكاری چیە دەوام��ی فەرمی خۆیان‬ ‫ناكەن‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬دەوترێت وەزارەت��ی رۆشنبیری بۆتە‬ ‫شوێنی بێكاران‪ ،‬ئەم قسەیە تاچەند ئەسڵ و‬ ‫ئەساسی هەیە؟‬ ‫دكتۆر ك��اوە‪ :‬ئ��ەو دەزگ��ای��ان��ەی كە ئێستا‬ ‫راگیراون‪ ،‬مانای ئەوەنیە كە وەزارەت بۆتە شوێنی‬ ‫بێكاران‪ ،‬هەروەها ئەو كارمەندانەی كە زیادەن‬ ‫سەر لە نوێ ئاڵوگۆڕیان پێدەكرێت لە نێوان‬ ‫وەزارەتەكان‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەشێك لە سینەماكاران و بینەران‪،‬‬ ‫گلەیی ئەوە دەكەن كە بواری سینەما فەرامۆشكراوە‪ ،‬ئایا بۆچی ئەو‬ ‫بوارە فەرامۆشكراوە؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬لە ساڵی ‪2010‬ەوە بە بەردەوامی داوام��ان كردووە‬ ‫كە دەبێت هۆڵی سینەما بكەینەوە‪ ،‬هەروەها لە كاتی دانانی بودجە‬ ‫حیساب بۆ ئەو ب��وارە نەكراوە‪ .‬س��ەڕەڕای ئ��ەوەش لەو ماوەیەدا‬ ‫كۆمەڵێك چاالكی كراوە بە جۆرێك ‪ 88‬كورتە فیلم لەگەڵ ‪ 6‬دراما‪ ،‬و‬ ‫‪ 28‬فیلمی دیكۆمینتاری بەرهەم هاتووە‪ .‬هەروەها نزیكەی ‪ 8‬ڤیستیڤاڵ‬ ‫لەسەر سینەما كراوە‪.........،‬هتد‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا نەقسمان هەیە لەو‬ ‫بوارەدا‪ .‬بۆیە پێویستە هانی كەرتی تایبەتیش بدرێت كە گرنگی بە‬ ‫بواری سینەما بدەن‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬دەوت��رێ��ت ئ��ەو بەرهەمانەی كە وەزارەت���ی رۆشنبیری‬ ‫خەرجیەكەی دەگرێتە ئەستۆ‪ ،‬پارەیەكی خەیاڵی تێدەچێت و كارەكەش‬ ‫بەو شێوەیە نیە؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬ئەو پارەیەی كە بۆ بەرهەمەكانی ئێستا تەرخان‬ ‫دەكرێت نیوەی ئەو پارەیەیە كە لە راب��ردوودا بۆ بەرهەمەكانی تر‬ ‫تەرخانكرابوو‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەرێوەبەری هونەرەكانی میوزیك‪ ،‬گروپێكی تایبەت بە خۆی‬ ‫هەیە لە دەرەوەی وەزارەت‪ ،‬هاوكات بەڕێوەبەری گشتی رۆشنبیری‬ ‫و هونەریش‪ ،‬بە هەمان شێوە گروپێكی تایبەتی خۆی هەیە لە‬ ‫دەرەوەی وەزارەت‪ ،‬ئایا ئەمانە تاچ رادەیەك فریای كاری حكومەت و‬ ‫گروپەكانیان دەكەون؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬هەر كەسێك پاش تەواوبونی ئەركی حكومی خۆی‬ ‫مافی خۆیەتی بەشداربێت لە گروپ یاخود ڤیستیڤاڵ‪ ،‬ئەو دوانەش‬ ‫تائێستا كاری نەكردۆتە سەر كاری فەرمی خۆیان‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬وەزارەتی رۆشنبیری بەڕێوەبەرایەتی لە زۆربەی شوێنەكان‬ ‫هەیە‪ ،‬بەجۆرێكە دەبینین لە زۆربەی گەڕەكەكان بەڕێوەبەرایەتیەك‬ ‫هەیە؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬ئێستا ژمارەی بەڕێوەبەرایەتیەكانمان كەم كردۆتەوە‪،‬‬ ‫بە جۆرێك بەڕێوەبەرایەتی‪ ،‬رۆشنبیری و راگەیاندن و پەیوەندییەكانمان‬ ‫كردۆتەوە یەك بەڕێوەبەرایەتی‪ ،‬هەروەها باڵەخانەی بەشێك لەو‬ ‫بەڕێوەبەرایەتیانە بە كرێمان گرتووە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا ئێوە هیچ داهاتێكی مانگانەتان هەیە‪ ،‬جگە لە بودجەی‬ ‫خۆتان؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬لە بواری سینەما و مەلەوانگەكان‪ ،‬داهاتمان هەیە‪،‬‬ ‫بەاڵم زۆر كەمە‪ ،‬هەروەها وەزارەتی رۆشنبیری تاكە وەزارەتە بۆ ئەوەی‬ ‫داهاتی نەبێت‪ ،‬چونكە خزمەت پێشكەش دەكات‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەوترێت وەزارەتی رۆشنبیری و الوان‪ ،‬مانگانە خەرجیەكی‬

‫““‬

‫هیچ دەسەاڵتێك بە وەزیری‬ ‫رۆشنبیری نەدراوە كە بتوانێت‬ ‫رۆژنامەیەك دابخات‬

‫لە بواری سینەما و مەلەوانگەكان‪،‬‬ ‫داهاتی مانگانەمان زۆر كەمە‬ ‫زۆری هەیە‪ ،‬ئایا وایە؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬نەخێر راست نیە‪ ،‬هەروەها ئەو وەفدانەی كە هاتوچۆ‬ ‫دەكەن و ئەو چاالكیانەی كە ئەنجام دەدرێت‪ ،‬دەستمان گرتۆتەوە لە‬ ‫خەرجی‪ ،‬بەو هۆیەشەوە زۆرجار توشی توانج بوینەتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬وەزارەتی رۆشنبیری‪ ،‬سندوقێكی داناوە بە ناوی هاوكاری‬ ‫داهێنان‪ ،‬بەشێك لەو هونەرمەند و نوسەر و رۆژنامەنوسانەی كە‬ ‫لە دەرەوەی واڵتن‪ ،‬گلەیی ئەوە دەكەن كە ئەو هاوكارییە‪ ،‬ئەوان‬ ‫ناگرێتەوە‪ ،‬ئایا بۆچی ئەوان ناگرێتەوە؟‬ ‫دكتۆر ك��اوە‪ :‬حەقی خۆیانە نەیانگرێتەوە‪ ،‬چونكە ئەوانەی لە‬ ‫دەرەوەی واڵتن هەلیان بۆ دەرەخسێت‪ ،‬بەاڵم ئەوانەی لە كوردستانن‬ ‫بە شێوەیەكی كەمتر ئەو هەلەیان بۆ رەخساوە‪ ،‬بۆیە مەرجە ئەوەی‬ ‫سوودمەند دەبێت لەو هاوكارییە دانیشتوی كوردستان بێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەشێك لە چاودێران‪ ،‬گلەیی ئەوەیان لێدەكردی‪ ،‬كە لە یەك‬ ‫كاتدا دوو پۆستتە‪ ،‬پۆستی وەزیری و وتەبێژی‪ ،‬تۆ چی دەڵێی؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬جاری وەها هەبووە سێ پۆستم هەبووە‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بە وتەبێژیش لە سەرەتای پێكهێنانی كابینەی حەوتەم بە سەرۆكی‬ ‫حكومەتم راگەیاند كە كەسێكی تر راسپێرێت بۆ ئەم پۆستە كە زیاتر‬ ‫كاتی هەبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەپێی زانیارییەكان دوای تەواوبونی دەوامی فەرمی خۆت‪،‬‬ ‫وەكو كەسێكی ئاسایی هەڵسوكەوت دەكەیت‪ ،‬تەنانەت ئۆتۆمبێلی‬ ‫تایبەتی خۆت بە كاردەهێنیت بۆ راپەڕاندنی كارەكانت‪ ،‬بەو هۆیەشەوە‬ ‫توشی گرفت بویتەتەوە؟‬ ‫دكتۆر كاوە‪ :‬ئەگەر توشی كێشەش ببین‪ ،‬مانای ئەوەنیە كە مرۆڤ‬ ‫ئەو كارەی قەناعەتی پێیەتی وازی لێبهێنێت‪ ،‬وەزیریش فەرمانبەری‬ ‫گشتیە و بەشێكە لە كۆمەڵگا‪ ،‬ئەویش پێویستی بەوە هەیە كە بە‬ ‫ئاسایی بژیت‪ ،‬دەربارەی خۆشم هیچ گۆڕانكاییەك لە ژیانم رووینەداوە‪،‬‬ ‫حەزیش دەكەم بەردەوام بە ئاسایی بژیم‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ژمار ‌ه ‪155‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫‪7‬‬

‫سەمیر سەلیم‪ ،‬ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکگرتووی ئیسالمی کوردستان‬

‫لەرووی پڕۆگرامی پەروەردە و تێگەیشتنمان بۆ ئیسالم‬ ‫لەگەڵ ئیخوان یەک دەگرینەوە‬ ‫سازدانی‪ :‬دڵشاد هەرتەلی‬ ‫سەمیر سەلیم‪ ،‬ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکگرتووی ئیسالمی‬ ‫کوردستان ئاماژە بۆ ئەوە دەکات‪ ،‬کە ئەوان حزبێکی ئیسالمی‬ ‫کوردین و راشیدەگەێنێت سەاڵحەدینی ئەمیندری پێشووی یەکگرتوو‬ ‫دوای وازهێنانیشی لە پۆستەکەشی هەر چاودێری و سەرپەرشتی‬ ‫یەکگرتوو دەکات‪.‬‬

‫پرس‪ :‬هۆکاری بانگهێشتنەکردنی میوان بۆ کۆنگرە چی بوو؟‬ ‫ـ شتێکی سروشتی بوو وتمان با ناوخۆیی بێت و‬ ‫عەرزی عەزەاڵت و زیاد گەورەکردنی مەسەلەکە نەبوو‬ ‫لە قەبارەی خۆی‪ ،‬کۆنگرەیەکی ئاسایی بوو‪.‬‬

‫ئەمینداری بوو؟‬ ‫ـ نەخێر مامۆستای ئەمیندار لە کۆنگرەی پێنجەم بڕیاری دابوو کە‬ ‫خۆی نەپاڵێوێت ئێمە نەمانهێشت و تەکلیفمان لێکرد هەر چۆنێک‬ ‫بێت کە خۆی هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬ئەمجارەش بڕیاری یەکالکەرەوەی خۆی‬ ‫دا کە خۆی هەڵنەبژێرێتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بە پێی زانیارییەکان هۆکاری دەرنەچوونی د‪.‬هادی عەلی‬ ‫مامۆستا سەالحەدین بووە؟‬

‫پرس‪ :‬جیاکردنەوەی دەعوە لە سیاسەت لە‬ ‫کوێی کۆنگرە باس کراو بە کوێ گەیشت؟‬ ‫ــ لە روی ئۆڕگانیەوە ئەو ئەرکانەی یەکگرتوو‬ ‫لە ئەستۆی دابووە لە قۆناغی رابردوا لەم قۆناغە‬ ‫ئۆڕگانیزە کراوە مەکتەبێکی تایبەت بە مەکتەبی‬ ‫بانگەواز ک��راوەت��ەوە‪ ،‬مەکتەبێکی تایبەت بە‬ ‫مەکتەبی زانایان و زانستە شەرعیەکانمان هەیە‬ ‫لەو بوارەدا‪.‬‬

‫پرس‪ :‬ئایا دوای کۆنگرەش یەکگرتوو حزبێکی‬ ‫ئیسالمییە دوایی کوردییە یان نا؟‬ ‫ــ ئیسالم بوون ئیرادەیە‪ ،‬کوردیی بوون قەدەرە‪،‬‬ ‫بەدەست ئێمە نییە کوردین قەدەرێک ئێمەی بە‬ ‫کورد خوڵقاندوە‪ ،‬ئێمە حزبێکی ئیسالمی کوردین‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئیسالمی ب��وون ئیرادەیە و بە ئیختیاری و‬ ‫هۆشیاری خۆمان ئیختیارمان ک��ردوە‪ ،‬بەاڵم ئێمە‬ ‫حزبێکی شۆڤێنی نین بەس تەبەنی قەزیەی کوردی‬ ‫و نەتەوەکەمان کردووە‪ ،‬ئێمە ئەگەر ئیسالمی بین‬ ‫دەبێت چاکەکاربین‪ ،‬گەورەترین چاکەش بۆ کەسە‬ ‫نزیکەکانە‪ ،‬لە یەکەم ستراتیجی حزبەکەمان کە‬ ‫لە کۆنگرەی شەشەم تەبەنیمان کردووە بریتیە لە‬ ‫هەوڵدان بۆ پەرەپێدانی دەستکەوتەکانی گەلی‬ ‫کوردستان لە فیدراڵیەتەوە ب��ەرەو ئاستی مافی‬ ‫چارەنووس و بەدەوڵەت بوون‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەوترێت مامۆستا سەاڵحەدین دواتریش‬ ‫هەر چاودێری و سەرپەرشتی ناڕاستەوخۆی یەکگرتوو‬ ‫دەکات؟‬ ‫ــ بەدڵنیایەوە هەر تاکێکی یەکگرتوو لەهەر‬ ‫ئاستێک و شوێنێک بێت هەر چاودێری و سەرپەرشتی‬ ‫یەکگرتوو دەکات‪ ،‬ئێمە خۆشحاڵ نەبووین کە مامۆستا‬ ‫سەالحەدین خۆی هەڵنەبژاردوە پێمان ناخۆش بوو‬ ‫تەکلیفی زۆریشمان لێکرد کە خۆی هەڵبژێرێتەوە لەم‬ ‫قۆناغەدا‪ ،‬لە هەر شوێنێک بێت مامۆستا سەالحەدین هەر مامۆستای‬ ‫گەورەمانە و پێویستمان بە عەقڵ و ئیرادە و ئەزموون و توانای‬ ‫مامۆستا دەبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا مامۆستا سەاڵحەدین ئەمینداری پێشوو بەڵێنی دیکەی‬ ‫پێدراوە بۆ ئەوەی بکرێت بە مورشیدی گشتی ئیخوان لە عێراق؟‬ ‫ــ ئەو حاڵەتە دوورە لە راستییەوە لەبەر ئەوەی یەکگرتوی‬ ‫ئیسالمی کوردستان بەشێک نییە لە رێکخستنی ئیخوانی لە رووی‬ ‫رێکخراوەیی و پڕۆژەی سیاسی یەکگرتوو جیایە لە ئیخوان هەتاوەکو‬ ‫مامۆستا سەالحەدین یان هەر کادیرێکی ترمان بتوانێ مەوقیعی‬ ‫قیادی لە ئیخوان وەربگرێ‪ ،‬ئێمە لەرووی پڕۆگرامی پەروەردە و‬ ‫تێگەیشتنمان بۆ ئیسالم لەوانە لەگەڵ ئیخوان یەک دەگرینەوە‬ ‫ئەگینا پرۆژەی سیاسی و پێکهاتەی رێکخراوەیی ئێمە جیایە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بۆچی هەر چوار پاڵێوار بۆ ئەمینداری یەکگرتوو هەموویان‬ ‫هەڵەبجەیی بوون بۆچی خەڵکی بادینان و هەولێر و گەرمیانی‬ ‫تیانەبوو؟‬ ‫ـ خەڵکی دهۆک و هەولێریش هەبوو‪ ،‬بەاڵم خۆیان هەڵنەبژارد بۆ‬ ‫ئەمیندار و مەرجەکانیشیان تێدابوو‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوانییە مامۆستا سەالحەدین لە ژێر ئەو هەموو گوشارەی‬ ‫هادی عەلی کە داوای کرد گۆڕانکاری بکرێ بە ناچاری دەستبەرداری‬

‫ئەوەشە بۆ ئەندامی سەرکردایەتی خۆی هەڵنەبژاردوە؟‬ ‫ــ نەخێر توڕە نەبووە و گلەیشی نییە مامۆستا هادی یەکێکە‬ ‫لەو مامۆستا گەورانەی لەناو یەکگرتوو قورسایی و کەسایەتی و رێز‬ ‫و کاریگەری خۆی هەیە‪ ،‬خەڵکی تریشمان بۆ سەرکردایەی خۆی‬ ‫هەڵنەبژاردەوە‪ ،‬فکرەیەک لەناو قیادەی یەکگرتوو دروست بووە‬ ‫بەتایبەتی لە ناو مەکتەبی سیاسی پێشوو ئەوانەی کە لە زوەوە‬ ‫سێ چوار خول ئەندامی مەکتەبی سیاسی بوون دەرفەتێکی تازە‬ ‫بڕەخسێن بۆ ئەوەی وەزە و توانای تازە سەربکەوێت‪.‬‬

‫پرس‪ :‬ئایا لە کۆنگرە باسی ئەوەتان کردوە‬ ‫لەگەڵ حزبە ئیسالمییەکانی تر یەکبگرن؟‬ ‫ــ ستراتیژی پەسندکراوی کۆنگرەی شەشەم‬ ‫بریتییە لە پەرەپێدانی کاری ئیسالم و بانگەوزای‬ ‫ئیسالمی لە کوردستان ئەوە بەئالیەت و میکانیزم‬ ‫و گوتاری تایبەتی دەبێت مامەڵەی لەگەڵدا‬ ‫بکرێت‪ ،‬لەدوای کێشەی کورد پەرەپێدانی کاری‬ ‫ئیسالمیە بۆ ئەوەی بتوانین بزاڤی ئیسالمی و‬ ‫توانا و وزەی ئیسالمی هەم خزمەت بەبانگەوازی‬ ‫ئیسالمی بکات‪ ،‬هەم خزمەت بە قەزیەی گەلی‬ ‫کوردستان بکات‪.‬‬

‫“‬

‫ئەو قسەیەی مامۆستا هادی لە‬ ‫کۆنفرانس کردی‪ ،‬قسەی غەیری‬ ‫ئەو بوو‪ ،‬بەاڵم ئەو کردی‬ ‫ــ نەخێر مامۆستا سەالحەدین هۆکاری دەرنەچوونی مامۆستا‬ ‫هادی نەبووە‪ ،‬خۆی مامۆستا هادی کە لە کۆنفڕانس ئەو قسەیەی‬ ‫کرد هەر لە راستیدا ئەوە قسەی ئەویش نەبوو قسەی غەیری‬ ‫ئەوبوو ئەو کردی‪ ،‬دیسان دەگەڕێمەوە سەر سەبقەکە‪ ،‬خاڵی دووەم‪،‬‬ ‫ئەندامانی یەکگرتوو خاوەنی عەقڵ و ئیرادەی خۆیانن بە چاوی‬ ‫خۆیان دەبین و بەعەقڵی خۆیان بیردەکەنەوە و بەگوێی خۆیان‬ ‫دەبیستن و بە ئیرادەی خۆیان بڕیار دەدەن‪ )755( ،‬کەس لەناو‬ ‫کۆنگرە بوون پێموانییە ئەندامانی کۆنگرە لە روانگەی مێژوەوە‬ ‫بڕیاریان دابێت لە روانگەی داهاتوەوە بڕیاریان داوە‪ ،‬مامۆستا هادی‬ ‫کە دەنگی نەهێناوە ئێمە هیچ کەسمان ئینکاری نەتوانا و نە وزەو‬ ‫نە سەلیقە و نە عەقڵیەتی ناوبراو ناکەین ئەوە ئەندامانی کۆنگرەن‬ ‫بڕیاریان داوە‪ ،‬هۆکاری دەرنەچونی مامۆستا هادیش هەر چوار‬ ‫پاڵێوارەکە لەسەر رووبەرێکی دیاری کراو کێبڕکێیان دەکرد‪ ،‬ئەگەر‬ ‫پاڵێوراوەکان لە رووبەرە جیاوازەکان بان ئەنجامەکە بەم شێوەیە‬ ‫نەدەبوو‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬باس لەوەدەکرێت هادی عەلی تورە بووە هەر لەبەر‬

‫پرس‪ :‬باس لەوە دەکرێت یەکگرتوو بەراورد‬ ‫لەگەڵ گۆڕان و کۆمەڵ نەرمە لەگەڵ دەسەاڵت‬ ‫ئەوە بۆچی دەگەڕێتەوە؟‬ ‫ــ ئەوە دەگەڕێتەوە بۆ سروشتی مەنهەجیەت و‬ ‫روانینی یەکگرتوو لە چاکسازی کردن لە هەرێمی‬ ‫کوردستاندا‪ ،‬یەکگرتوو پ��رۆژەی چاکسازیەکەی‬ ‫لەسەر سلوکی تاک و گۆڕانی کۆمەاڵیەتی لەنگەری گرتووە نەک‬ ‫لەسەر هێز و هاوکێشەکانی هێزی سیاسی و سەربازی‪ ،‬یەکگرتووی‬ ‫ئیسالمی پێیوایە ئەگەر گۆڕانکاری و چاکسازی کردن لەسەر سێ‬ ‫فاکتەر بەندبێت لەسەر هێزی سەربازی و ئابوری و مرۆیی ئێمە‬ ‫ئیعتیمادمان لەسەر هێزە مرۆیەکەی کردووە‪ ،‬چونکە دوانەکەی تر‬ ‫مرۆڤەکان بەکار دەهێنێن بۆ ئەوەی گۆڕانکاری و چاکسازی بکەین لە‬ ‫پەیکەری دەسەاڵت دەبێت گۆڕانکاری لە مرۆڤەکان بکرێت و دەبێت‬ ‫سلوکی سیاسی و بیرکردنەوەی سیاسی و سەیرکردنی سیاسی‬ ‫مرۆڤەکان بگۆڕێت ئەمەش زەمینەسازی و کەش و هەوا گونجانی‬ ‫دەوێت‪ ،‬لەبەر ئەوە سروشتی یەکگرتوو لە چاکسازی کردن نەفەس‬ ‫درێژی و پەلەنەکردنە‪ ،‬ئەگەر یەکگرتوو نەرمێکی تیابێ پەیوەندی بە‬ ‫مەنهەجیەت و روانینی سیاسی و سلوکی سیایەوە هەیە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە کۆنگرە بڕیاری ئەوە دراوە کە بە ئۆپۆزسیۆنی بمێنەوە‬ ‫یاخود بچنە بەرەی دەسەاڵت‪.‬؟‬ ‫ــ کۆنگرە بەشداریکردنی پرۆسەی بڕیار داوە‪ ،‬بەشداریەکە‬ ‫بە بەشداری حکومەت بێ یان ئۆپۆزسیۆن ئەوە دەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫هەلومەرج و دۆخ و ئەو دەرهاویشتە و پێکهاتە سیاسیەی لەو دۆخە‬ ‫هەیە لەبەر ئەوە کۆنگرە بڕیاری نەداوە ئۆپۆزسیۆن بمێنینەوە یان‬ ‫نەمینینەوە کۆنگرە بڕیاری داوە بەشداری پڕۆسەی سیاسی دەکەین‬ ‫ئەوە سەرکردایەتی هەڵبژێراوی کۆنگرەیە لەگەڵ دۆخەکان مامەڵە‬ ‫دەکات و بڕیاری گونجاو دەدات‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ژماره‌ ‪155‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫دیاریدەی سزادانی رۆشنبیریی لەناو حزبەكانی كوردستان سەرهەڵدەدات‬ ‫ئا‪ :‬پرس‬ ‫هەر چەندە زۆربەی حزبەكانی كوردستان لە پەیڕەو و پرۆگرامی‬ ‫خۆیاندا ئاماژە بە رای ئازاد و دیموكراسی دەكەن و توێژی رۆشنبیران‬ ‫و رۆژنامەنووسان بە گرنگ وەسف دەكەن‪ ،‬كەچی وەكو دەبینرێت‬ ‫لە ناو حزبەكانی كوردستان بە عەلمانی و ئیسالمی‪ ،‬دەس��ەاڵت و‬ ‫ئۆپۆزسیۆنەوە‪ ،‬بەهۆی رای جیاواز و رەخنە لە ئەدای حزبەكانیان‪،‬‬ ‫هەندێك رۆشنبیر و رۆژنامەنووس سزا دراون و دەدرێن‪ .‬لە تازەترین‬ ‫نموونەدا عارف قوربانی‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی راگەیاندنی یەكێتی‪ ،‬بە‬ ‫وتارێك كە رەخنەی لە پارێزگاری كەركوك گرتبوو بەهۆی پێشوازی‬ ‫كردنی لە نوری مالیكی‪ ،‬لەالیەن تاڵەبانییەوە سزا دراو تەجمید‬ ‫كراوە‪ .‬رۆژنامەنووسێكی سزادراویش پێیوایە ئەو جۆرە سزایانە ناچنە‬

‫بەئاگاش مەخلوقێكە شەڕی توانەوە دەكات و نایەوێت بتوێتەوە‪ .‬لێرەوە‬ ‫جیاوازییەكە دەردەكەوێت‪ .‬بۆیە ڕۆشنبیر یان دەبێت حزب جێ بێڵێت‬ ‫یان دەبێت ملی كەچ بكات‪ .‬لەم دوو ڕێگەیە چیترمان نیە‪ .‬ڕێگەی‬ ‫سێیەم ئەوەیە ڕۆشنبیر هەوڵ بدات ئەوانی تر وەك خۆی بیر بكەنەوە‪،‬‬ ‫ئەمەش كارێكی ئەستەمەو وەزیفەی ڕۆشنبیریش نیە جیاوازیەكان‬ ‫بكوژێت‪ .‬لێرەوە دەبینین ڕۆشنبیر دەكەوێتە بەردەم حەملەی دەركردن‬ ‫یان فشار بۆ جێهێشتنی حزبەوە»‪.‬‬ ‫بەبڕوای رۆژنامەنووسێكی تر بە گوێرەی الیەنە ئەكادیمیەكەی‬ ‫رۆژنامەوانی و رۆژنامەنوس بوون دەبێ سەربەخۆ بێت و گرێدراوی هیچ‬ ‫ئایدیا و بیرێكی سیاسی نەبێت لە كارەكانیدا‪ ،‬بەاڵم لەم رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاستەدا وایە كە رۆژنامەنوس زۆر زەحمەتە بتوانێت بە بێ بونی‬ ‫پشتێكی بەهێز یان تارماییەكی بەهێز لە پشتیەوە كار بكات‪ ،‬چونكە‬

‫لە بەرەی بەرامبەریت»‪.‬‬ ‫بۆ را وەرگرتنی عارف قوربانی‪ ،‬هەفتەنامەی پرس پێوەندی كرد بە‬ ‫ناوبراوەوە‪ ،‬بەاڵم ئامادە نەبوو لەم بارەوە لێدوان بدات بەهۆی ئاڵۆزی‬ ‫كێشەكەی‪.‬‬ ‫مەریوان نەقشبەندی‪ ،‬یەكێكە لەو رۆژنامەنووسانەی كە بەهۆی‬ ‫باڵوكردنەوەی وتارێكی لە رۆژنامەی هاواڵتی‪ ،‬سزا دراو لە بەرپرسیارێتی‬ ‫الپەرەی یەكەمی رۆژنامەی خەبات دوور خرایەوە‪ .‬نەقشبەندی لەبارەی‬ ‫سزادانی رۆشنبیران و رۆژنامەنووسان لەالیەن حزبەكانیانەوە بەمجۆرە‬ ‫بۆ پرس دووا و وتی «پێویستە هەر رۆژنامەنووس و رۆشنبیرێك كە‬ ‫لەناو حزبێكدا بوو‪ ،‬لەچوارچێوەی سیاسەتی ئەو حزبەدا كار بكات‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەگەر تێبینی بكەیت لەپەیڕەو و پرۆگرامی هیچ حزبێكی‬ ‫كوردستانیدا بڕگەیەكی وەهای تێدا نییە كە رێگری بكات لەوەی كە‬

‫رۆژنامەنووسێکی سزادراو‪:‬‬ ‫ئەو جۆرە سزادانانە‪ ،‬ناچێتە‬ ‫چوارچێوەی دیسیپلینی حیزبایەتی‪،‬‬ ‫بەڵکو بیرکردنەوەی تەسکی‬ ‫هەندێک لە بەرپرسەکانی حیزبە‬

‫چوارچێوەی دیسپلینی حزبایەتی و راشیدەگەیەنێت «خودی حزبەكان‬ ‫زەرەر دەكەن نەك رۆشنبیران و رۆژنامەنووسانی سزادراو»‪.‬‬ ‫نووسەر و رۆژنامەنووس عەزیز رەئوف‪ ،‬روونیدەكاتەوە پەیوەندی‬ ‫رۆشنبیران و حزبەكانیان هەمیشە پەیوەندییەكی پڕ هەڵبەز و دابەز‬ ‫بووە‪ .‬هەمیشە حزب بە چاوێكی نامۆ و مەخلوقێكی دەبەنگ و قسە زل‬ ‫تەماشای ڕۆشنبیری كردووە‪ .‬واتە حزب نە توانیویەتی بە بێ ڕۆشنبیر‬ ‫بژێت و نە توانیوێتی لەگەڵیشیدا هەڵ بكات‪.‬‬ ‫نابراو لە درێژەی قسەكانی بۆ هەفتەنامەی پرس ئاماژە بەوە دەكات‬ ‫كەحزبی كوردی بایەخ بە رۆشنبیرانی نادات‪ ،‬وەك خۆی وتی «بەئاستەم‬ ‫حزب بەقسەی ڕۆشنبیرەكانی كردووە‪ ،‬بەڵكو تەنها بۆ سەلماندنی زیاد‬ ‫لە دەنگێك حزب ڕۆشنبیری قبوڵ بووە‪ .‬دۆخی ئێستا ڕێك شتێكە لەم‬ ‫جۆرە‪ .‬ڕۆشنبیر لە حزبی داخراوی كوردیدا جێگەی دیاری نیە و لە‬ ‫پەراوێزدایە‪ .‬حزب ئەم مەخلوقە دەمدرێژەی ناوێت كە ناوی ڕۆشنبیرە‪.‬‬ ‫بۆیە لە ئێستادا حزبەكان وەك بارێك وەك مەخلوقێكی زیاد تەماشای‬ ‫ڕۆشنبیرەكانیان دەكەن و لە ریزەكانی حزب وەدەریان دەنێن»‪.‬‬ ‫بەبڕوای عەزیز رەئۆف‪ ،‬لە كوردستاندا حزب شوێنێكە بۆ بێدەنگبوون‬ ‫و سەرلەقاندنی مەخلوقەكان‪ .‬هەر ئەندامێك پرسیار بكات شایەنی‬ ‫ئەندام بوون نیە لە ڕیزی حزب‪ .‬ڕۆشنبیریش قسە دەكات بۆیە جێگەی‬ ‫لە شانەی حزبەكاندا نابێتەوە‪.‬‬ ‫ئەوەشی وت «لە ئێستادا حزبەكان بە هەمان نەمەتی ڕابردوو‬ ‫سیاسەت دەكەن كە بریتیە لە توانەوە لە بۆتەی حزبدا‪ .‬ڕۆشنبیری‬

‫لێرەدا الیەنەكان تەنها رەش و سپی دەبینن و رەنگەكانی تر نابینن‪،‬‬ ‫تا ئێستا لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست لۆژیكی یان لەگەڵمیت یان دوژمنمیت‬ ‫دەستیگرتووە بەسەر بیری سیاسیەكاندا‪ ،‬بۆیە زۆر زەحمەتە بەبێ بونی‬ ‫پشتێكی بەهێز ئەگەرچی تارماییش بێت بتوانرێت كاری پێشكەوتوو‬ ‫بكرێت‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووس هاوژین غەریب لە ماڵپەڕی مانشێت‪ ،‬بەمجۆرە حاڵەتەكە‬ ‫شرۆڤە دەكات و دەڵێت «بە باوەڕی من رۆشنبیر و رۆژنامەنوس لە‬ ‫ناو هەموو هێزە سیاسیەكان موڵكێكی هەمیشەیی نییە بۆ حزبەكان‪،‬‬ ‫بەڵكو لەبەر ئەوەی زۆرینەیان توێژێكی رەخنەگرن‪ ،‬بۆیە لەناو حزبەكانی‬ ‫خۆشیاندا توێژێكی رەخنە گر دەبن‪ ،‬ئەمەش وا دەكات ئەو حزبە‬ ‫نەتوانێت بۆ هەمیشە پشتی پێ ببەستێت‪ ،‬ئەنجامی هەموو رۆشنبیر و‬ ‫رۆژنامەنوسە رەخنەگركانی ناو ئەو حزبانە بە دەسەاڵت و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫و هەموویانەوە‪ ،‬یان جۆرێك لە خستنە الوەیە یان دەركردنیانە كە‬ ‫هەردووكیان وەك یەكن لە كۆتاییدا»‪.‬‬ ‫هاوژین غەریب ئەوەشی روونكردەوە كە حزب هەقی خۆیەتی بە‬ ‫كادیرەكانی بڵێ داكۆكی لە سیاسەتی من بكەن و سیاسەتی من‬ ‫شیبكەنەوە بۆ ڕای گشتی‪ ،‬نوسەر و رۆژنامەنوسیش هەقی خۆیەتی‬ ‫كە رای خۆی بدات‪ ،‬ئەگەر چی رەخنە بێت لە خودی سەرۆكەكانیشی‪،‬‬ ‫بەاڵم وەكخۆی وتی «كێشەكە ئەوەیە كە سیاسیەكانی ئێمە هەموویان‬ ‫رەخنەیان پێ قەبوڵ ناكرێت‪ ،‬ئەوان كاتێك رەخنەیەكیان لێدەگریت یان‬ ‫رای خۆت دەخەیتە ڕوو تەنها لەبەرژەوەندی الیەنەكەیدا نەبێت‪ ،‬ئەوە تۆ‬

‫ئەندام و رۆشنبیران و رۆژنامەنووسەكانی مافی ئەوەیان نەبێ شتێك‬ ‫بڵێن ئەگەر پێچەوانەی حزبەكەیان بێت‪ ،‬مادام ئەو بڕگەیە لە پەیڕە‬ ‫و پرۆگرامدا نییە‪ ،‬بۆیە هەر سزادانێك ناچێتە چوارچێوەی دیسپلینی‬ ‫حزبایەتی‪ ،‬بەڵكو دەكەوێتە چوارچێوەی بیر كردنەوەی تەسكی هەندێك‬ ‫لە بەرپرسەكانی حزب»‪.‬‬ ‫وتیشی «بڕوا ناكەم رۆژنامەنووس و رۆشبیرانی سەر بە حزبەكان‬ ‫تائێستا رایەكی وایان دەربڕی بێ كەپێچەوانەی حزبەكانیان بێ و‬ ‫شایەتی سزا و دوور خستنەوەبن لە كارەكانیان»‪.‬‬ ‫نەقشبەندی رەتیدەكاتەوە رەخنە یەكسان بێت بە دژایەتی‪ ،‬وەكخۆی‬ ‫وتی «هەندێك كەس پێیوایە ئەگەر قسەیەكت كرد پێچەوانەی قسەكانی‬ ‫سەرۆكی حزبەكەت بوو‪ ،‬ئەوا دژی حزبەكەتی‪ ،‬بەاڵم لە ئەساسدا وانییە‪،‬‬ ‫بەڵكو هەندێك لەبەرپرسانی حزب بۆ خۆ نزیككردنەوە و نیشاندانی‬ ‫دڵسۆزی هەندێك ئیجرائات دەكەن لەگەڵ رۆژژنامەنووسان و رۆشنبیران‪،‬‬ ‫لەپێناو بەرژەوەندی شەخسی»‪.‬‬ ‫مەریوان نەقشبەندی ئەو جۆرە سزایانە بە مەترسیدار وەسف دەكات‬ ‫و دەڵێت «ئەوە حاڵەتێكی مەترسیدارە‪ ،‬ئەو حزبانەشی ئەو جۆرە‬ ‫ئیجرائاتانە دەكەن لەگەڵ رۆژنامەنووسان و رۆشنبیرانی خۆیاندا‪ ،‬خودی‬ ‫حزبەكە زەرەرمەندی یەكەم دەبێ»‪.‬‬ ‫راشیگەیاند «تەنیا لەناو حزبە دەسەاڵتدارەكان ئەو جۆرە سزایانە‬ ‫نییە‪ ،‬بەڵكو لە ناو حزبە ئۆپۆزسیۆنیەكانیش زۆر بە زەقتر ئەو جۆرە‬ ‫سزایانە هەیە»‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ژمار ‌ه ‪155‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫‪9‬‬

‫گەنجان بە سانایی ئاراستە دەكرێن‬ ‫رۆژنامەنووسێک‪ :‬ئەم رق و كینە و پریەی گەنجان هەیانە هەلێكی باشە لەالیەن هێز و گروپە‬ ‫سیاسی و دینیەكان كە بە سانایی ئاراستەیان بكەن‬ ‫ئا‪ :‬پرس‬

‫ئەوەی تێبینی دەكرێ گەنجان و الوانی كوردستان بە ئاسانی‬ ‫و سانایی لەالیەن حزب و رێكخراو و كەسانێكەوە بۆ مەبەست و‬ ‫مەرامی خراپ و گێڕەشێوێنی بەكار دەهێنرێن و گەنجان دەبنە‬ ‫سوومەتەنی هاوكێشەكان و رووداوەك��ان‪ .‬وەك ئەوەی لە چەند‬ ‫رۆژی راب��ردوودا بینیمان كۆمەڵێك گەنج بە ئاراستەی هەندێك‬

‫نەكەونە ژێر كاریگەری هیچ كەس و الیەنێكەوە‪ .‬وەكخۆی وتی‬ ‫«گرنگە گەنجانی ئێمە بەئیرادەیەکی تۆکمەوە لەناو چاالکییەکاندا‬ ‫خۆیان بن‪ ،‬واتە شوناس و ناسنامەی خۆیان لەدەست نەدەن‬ ‫و نەکەونە ژێر کاریگەری هیچ هێز و گروپ و دەستەیەک؛ کە‬ ‫دەخوازێت لەسەر هیالکەت و ماندووبوونی ئەوان وێنایەکی ناشیرن‬ ‫بۆ گەنجانی دروستبکات و دیموکراسیەتی و رێگا مەدەنییەکان‬

‫ئەمەش ل��ەب��اوەڕی گەنجەوە نیە‪ ،‬بەڵکو تەنها دەرئەنجامی‬ ‫بەرزبوونەوەی خواستەکانی مرۆڤی گەنجە لەکاتێکدا هۆکارەکانی‬ ‫سەرگەرمی دەست ناکەوێت»‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووسەكە ئەوەشی وت «هەموو جووڵەیەکی مرۆڤ‬ ‫پەیوەندی بە وشیاریەکەیەوە هەیە‪ ،‬دەشێت تۆ پێت وابێت ئەوە‬ ‫وشیارییە کە بەقسەی مەالیەک پەرلەمان ڕەجم بکرێت‪ ،‬بەاڵم خۆ‬

‫ئەو گەنجانەی پەنا‬ ‫دەبەنە بەر توندوتیژی‪,‬‬ ‫پەیوەندی بە نزمی ئاستی‬ ‫هۆشیاریانەوە هەیە‬ ‫كەس و الیەن هێرشیان كردە سەر پەرلەمان و چەند دووكان‬ ‫و هوتێلێكیان سووتاندو و زیانیان پێگەیاند‪ .‬رۆژنامەنووسێك‬ ‫پێیوایە چەندین ساڵە گەنجان لە ژێر سێبەری نا عەدالەتی دەژین‬ ‫و مافەكانیان بەشێوەیەك زەوت كراوە كە بێ بەشن تەنانەت لە‬ ‫پێویستیەكانی ژیانیشیان‪ ،‬بۆئەوەی بتوانن ئەم رق و كینەو پریەی‬ ‫كە هەیانە هەڵیبڕێژین و خۆیان خاڵی بكەنەوە‪ ،‬ئەمەش هەلێكی‬ ‫باشە لەالیەن هێز و گروپە سیاسی و دینیەكان‪ ،‬كە بە سانایی و‬ ‫بە ئاسانی ئاراستەیان بكەن‪ .‬بەاڵم بەبڕوای رۆژنامەنووسێكی تر‬ ‫ئەو گەنجانەی پەنا دەبەنە بەر توندوتیژی تەنها پەیوەندی بە نزمی‬ ‫ئاستی هۆشیاریانەوە هەیە‪.‬‬ ‫ل��ەم��ب��ارەوە خوێندكارێكی بەشی راگ��ەی��ان��دن ل��ە زانكۆی‬ ‫سلێمانی رووونیدەكاتەوە ئەوەی پەیوەندی بەبەشداری گەنجان‬ ‫و خوێندکارانی کوردستانەوە هەیە لەچاالکییە مەدەنییەکان و‬ ‫هەڵوێست وەرگرتن و فشار دروستکردنی لەسەر پرس و بابەتێک؛‬ ‫ئاسایی و تەندروسته و دەاللەتێکی روونە لەزیندوێتی و جوڵەی‬ ‫گۆڕین و بەرهەڵستکاری توێژێکی گرنگ و هەستیاری کۆمەڵگا‪.‬‬ ‫بەاڵم ناتەندروستییەکە لەو شوێنەوە دەستپێدەکات؛ کە هۆشیاری‬ ‫تاکەکان لەچاالکی گشتی و کۆمەڵدا لەکورتی بدات‪ .‬واتە لەبری‬ ‫هێنانەدی ئامانجێک؛ ئامانجگەلی گەورەتر نەزۆک بکات‪.‬‬ ‫دلێر عەبدولخالق خوێندكاری زانكۆی سلێمانی‪ ،‬درێ��ژە بە‬ ‫قسەكانی دەدات و دەڵێت «کاتێک خەڵکێک‪ ،‬یان چەند کەسێک‬ ‫بیانەوێت لەپەنا فۆرمێکی ناڕەزایەتی مەدەنی دۆخێکی نەخوازراو‬ ‫دروستبەکەن و چاالکییەک بەئاقاری خراپدا بەرن و هەڵکوتنە‬ ‫سەر شوێنی گشتی و ژیانی گشتی تێکبدەن‪ ،‬لەوکاتەدا هەم‬ ‫پرسیار لەچوارچێوەی مەعریفی ژیانی مەدەنی دروستدەکەن و‬ ‫هەمیش بیانو بەهێزەکانی پۆلیس و چاالکییە مەدەنییەکان دەدەن‬ ‫رووبەڕویان ببنەوە»‪.‬‬ ‫ناوبراو داوا دەك��ات گەنجان خاوەنی ئیرادەی خۆیان بن و‬

‫وەک ئیختیاری پاسیڤ بۆ کۆمەڵگا و دەوروبەر تەرجومه بکات»‪.‬‬ ‫بەاڵم عومەر غواڵمی‪ ،‬جیگری سەرنوسەری ڕۆژنامەی رێبازی‬ ‫ئازادی‪ ،‬رەتیدەكاتەوە گەنجان بە سانایی ئاراستە بكرێن یان كرابن‪،‬‬ ‫ئەوانەشی كە بەسانایی ئاراستە دەكرێن بە بە وشیاری ئاست نزم‬ ‫وەسفیان دەكات‪ ،‬وەك ئەو دەڵێت «مەرج نییە گەنجان كورد‬ ‫لە ئێستادا بە سانایی و ئاسانی ئاراستە بكرێن بۆ هەر كارێك‪،‬‬ ‫چونكە لە ئێستادا زۆر لە گەنجانی هەرێمی كوردستان خاوەن‬ ‫بڕوانامەن و دەرچوی زانكۆ و پەیمانگان یان خوێندكاران‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەشێكی زۆر كەم لە گەنجان بە هۆی نزمی ئاستی هۆشیاریانەوە‬ ‫هەست بە بەرپرسیارێتی ناكەن كاری نابەجێ و توندوتژی دەكەن‬ ‫لە كاتی گردبونەوە و خۆپیشاندانەكاندا‪ ،‬ئەمەش بۆ نزمی ئاستی‬ ‫هۆشیاریان دەگەڕێتەوە»‪.‬‬ ‫غواڵمی ئەوەشی روونكردەوە ئەو گەنجانەی كە دەیانەوێت‬ ‫گوێیان لێبگیرێت و داوایەكیان بۆ جێبەجێبكرێ چەندین جۆر ڕێگا‬ ‫هەیە بۆ فشار دروستكردن لەسەر دەسەاڵت و پەرلەمان دوور لە‬ ‫توندوتیژی‪ ،‬هەر لە واژۆكۆكردنەوە و كۆبونەوە و خۆپیشاندانی‬ ‫هیمنانە و باڵو كردنەوەی بەیانات و سەردانی الیەنی پەیوەندیدار‪،‬‬ ‫ئەو گەنجانەشی پەنا دەبەنە بەر توندوتیژی تەنها پەیوەندی بە‬ ‫نزمی ئاستی هۆشیاریانەوە هەیە‪.‬‬ ‫رۆژنامەنووس ب��ەرزان عەلی حەمە لە كەناڵی ئێن ئارتی‪،‬‬ ‫رەتیدەكاتەوە گەنجانی كوردستان بڕوایان بە دروشمی پارت و‬ ‫الیەن و كەسایەتییەكان كردبێ‪ ،‬وەك بەرزان وتی «مرۆڤایەتی‬ ‫بەشێوەیەکی گشتی له پاش سەدەی کۆمێنت و الیک_ەوە باوەڕی‬ ‫بەدروشم نەماوە‪ ،‬جا لەمسەری زەوییەوە بۆ ئەو سەری‪ ،‬ئەو‬ ‫گۆڕانە ئەلکترۆنییەی تیادا ڕوویداوە‪ ،‬ئەوەی کە تۆ پێت وایە گەنج‬ ‫باوەڕی بە دروشمی سیاسییەکانە تەنها لەوە سەرچاوەی گرتووە‬ ‫کە سیاسییەک یان باشتر وایە بڵێین کۆلکە سیاسییەکی پارەدار‬ ‫دەتوانێت چەند گەنجێک ئاراستە بکات یان بیهێنێتە سەرجادە‪،‬‬

‫ڕەنگە لە دیدی کۆمەنیستێکەوە گوێڕایەڵی بۆ مەال گەمژەیی و‬ ‫نەزانی بێت»‪.‬‬ ‫ئەو رەخنە لە گەنجی ئەم سەردەمە دەگرێت و دەڵێت «گەنجی‬ ‫ئیمە هێشتا بەئەدەبیاتی کۆمێنت و الیکەوە له دنیا دەڕوانێت»‪.‬‬ ‫سەرتیب قشقەیی‪ ،‬رۆژن��ام��ەن��ووس لە رۆژن��ام��ەی هاواڵتی‪،‬‬ ‫سەبارەت بەم بابەتە وەها رای خۆی دەرب��ڕی «من پێم وایە‬ ‫قەسەكردن لەسەر سانایی ئاراستەكردنی گەنج شتێكی رێژەیە‪،‬‬ ‫هەروەها سانایكردن لەئاراستەكردن گەنجان لە بەرامبەر قەزیەك‬ ‫لە گەڵ قەزیەكی تر لە واقعێك بۆ واقێكی تر جیاوازە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەگشتی واقعی ژیانی كۆمەاڵیەتی و سیاسی و ئابووری و سەقەتی‬ ‫پەروەردەیی تاكی كورد لە گشت قۆناغە جیاوازەكان‪ ،‬بەجۆرێك‬ ‫لە جۆرەكان وایكردووە‪ ،‬كە زۆرجار گەنجی ئێمە بە سانایی و بە‬ ‫ئاسانی هەر حزبو الیەن و كەسایەتیك چۆنی بیەوێ ئاوا ئاراستەی‬ ‫دەكات»‪.‬‬ ‫نابراو هۆكارەكەی رووندەكاتەوە و دەڵێت «دەگەڕێتەوە بۆ لێ‬ ‫سەندەوەی ئیرادەی زاتی ئەو گەنجانە‪ ،‬لەالیەن خێزان و هێزە‬ ‫دینی و كۆمەاڵیەتی و سیاسیەكانی كۆمەڵگا‪ ،‬زۆرێك لە گەنجانی‬ ‫ئێمە بەداخەوە دەڵێم بەرەو ئەو ئاراستەیە دەرۆن كە نزیكن لەوەی‬ ‫تاكێكی شكت خ��واردو و خۆش باوەریان لێ دروست بێ‪ ،‬كە‬ ‫ئەوەش هۆكارێك دەبێ بە ئاراستەكردنیان بە ئاراستەی جیاواز»‪.‬‬ ‫سەرتیپ قشقەیی درێژە بە قسەكانی دەدات و دەڵێت «هۆكارێكی‬ ‫تری ئەو بە الرێدانە ئەوەیە بەشێك لەو گەنجانە لە رووی بارودۆخی‬ ‫دەروونیەوە تێكشكاون‪ ،‬پێیان وایە چەندین ساڵە لە ژێر سێبەری‬ ‫نا عەدالەتی دەژین و مافەكانیان بەشێوەیەك زەوت كراوە كە‬ ‫بێ بەشن تەنانەت لە پێویستیەكانی ژیانیشیان‪ ،‬بۆئەوەی بتوانن‬ ‫ئەم رق و كینە و پریەی كە هەیانە هەڵیبڕێژین و خۆیان خاڵی‬ ‫بكەنەوە‪ ،‬ئەمەش هەلێكی باشە لەالیەن هێز و گروپە سیاسی و‬ ‫دینیەكان‪ ،‬كە بە سانایی و بە ئاسانی ئاراستەیان بكەن»‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ژماره‌ ‪155‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫لەدادگای هەولێر‪ ..‬رۆژانە پێنج تا دە ژن و مێرد‪ ،‬لێكتر جیادەبنەوە‬ ‫لەالیەن پیاوانەوە‪...‬گۆڕینی ژن وەكو گۆڕینی مۆدێلی سەیارەی لێهاتووە‬ ‫بەدواداچون‪ :‬پرس‬

‫پارێزەرێك بۆ پرس ئاشكرای دەكات كە لە ساڵی ‪2011‬‬ ‫ریژەی تەاڵق لە شاری هەولێر بە ریژەی لە ‪ %32‬تا ‪%40‬ە‪،‬‬ ‫ئەو ریژەیەشی دەمینێتەوە بە الیەنی زۆرەوە رێژەی ‪%62‬‬ ‫ریژەی هاوسەرگیری سەركەوتووە‪ ،‬هەروەها بە گشتیش ریژەی‬ ‫هاوسەرگیری ‪%35‬ە‪ .‬ناوبراو هۆكارەكەشی زێتر بۆ ئەو پێنج ملیۆن‬ ‫دینارە دەگەڕێنێتەوە كە حكومەت وەكو‬ ‫سلفە بە گەنجانی دەدات‪ .‬پارێزەرێكی‬ ‫ترییش بۆ پ��رس رایدەگەیەنێت‪ ،‬كە‬ ‫دەبێت یاسای باری كەسیەتی دووبارە‬ ‫هەمواربكرێتەوە‪ ،‬چونكە خ��ودی ئەو‬ ‫یاساییە هۆكارێك ب��ووە بۆ زیادبونی‬ ‫ری���ژەی ت���ەاڵق‪ .‬ناشی ش��ارێ��ت��ەوە كە‬ ‫كێشەی تەاڵق لە حاڵەتەوە دەرچووە‬ ‫بۆتە دی��اردە‪ .‬دادوەرێكی كەسیەتیش‬ ‫نایشارێتەوە كە تەاڵق زۆر زیادی كردووە‬ ‫بەهۆی ئامێرەكانی گەیاندن و الیەنی‬ ‫داراییەوە‪ .‬لەالیەن خۆشیانەوە بەشێك‬ ‫لەو كوڕ و كچانەی كە جیابونەتەوە‬ ‫بۆ پرس باس لە هۆكارەكان دەكەن و‬ ‫شێوازی جیابونەوەیان جۆراوجۆرە‪ ،‬لەو‬ ‫بەدواداچونە مەیدانیەی پرسدا‪ ،‬زانیاری‬ ‫ورد لەسەر كێشەی تەاڵق و هۆكارەكان‬ ‫و چارەسەر بخوێنەوە‪.‬‬

‫ئەو نهێنیەی دەیزانم الی كەس باسی نەكەم‪ ،‬لەبەرامبەریشدا‬ ‫ئۆتۆمبێلێكی بۆ كڕیم‪ ،‬بەاڵم ویژدانم هەر ئاسوودە نەبوو‪،‬‬ ‫ئەوەبوو داوای جیابونەوەم لێكرد‪ ،‬چونكە ئەو چەندینجار‬ ‫بەڵێنی پێدام كە واز لە ئافرەتانی تر بهێنێت و مەشڕوباتیش‬ ‫نەخواتەوە‪ ،‬بەاڵم بەڵێنەكەی نەبردە سەر»‪.‬‬ ‫تەاڵق چارەسەری كێشەكان دەكات‬

‫بۆتە هۆكاری جیابونەوەی چەندین خێزان‪ .‬دانا كە ئێستا‬ ‫دوو منداڵی هەیە و بە ئاهێكەوە دەڵێت «ئاخۆ دەبێت ئەو‬ ‫مندااڵنە چ خەتایەكیان هەبێت لەو كارە و بەبێ نازی دایكیان‬ ‫گەورەببن»‪.‬‬ ‫تەاڵق زۆر زیادی كردووە‬ ‫دادوەرێكی كەسێتی لە دادگای هەولێر‪ ،‬هەرچەندە ئامادە‬ ‫نەبوو لێدوان بۆ پرس بدات‪ ،‬بەاڵم ئەوەی‬ ‫نەشاردەوە كە لە شاری هەولێر كێشەی‬ ‫جیابونەوە زۆر زیادی كردووە بە بەراورد‬ ‫ل��ەگ��ەڵ س��ااڵن��ی راب����ردوو‪ .‬دادوەرەك���ە‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ە ه��ۆك��اری جیابونەوەی‬ ‫هاوسەران ئاماژەی بۆ ئەوەكرد كە لەگەڵ‬ ‫هاتنی تەكنەلۆژیای نوێ بە تایبەتی‬ ‫مۆبایل و ئەنتەرنێت‪ ،‬كێشەی تەاڵق زۆر‬ ‫زیادی ك��ردووە‪ .‬سەبارەت بە تەمەن و‬ ‫ئاستی رۆشنبیری ئەو كەسانەی داوای‬ ‫جیابونەوە دەك��ەن‪ ،‬وت��ی «زۆرب��ەی��ان‬ ‫گەنج و ئاستی رۆشنبیرییان ناوەندییە‪،‬‬ ‫ه��ەروەه��ا بەشێكیشیان لەبەر الیەنی‬ ‫دارایی لێكتر جیادەبنەوە»‪.‬‬

‫لە حاڵەتەوە دەرچووە بۆتە دیاردە‬ ‫دارا ئەحمەد رەشید‪ ،‬ماوەی چەندین‬ ‫س��اڵ��ە ك���اری پ��ارێ��زەرای��ەت��ی دەك���ات‪،‬‬ ‫زیاتریش كار لەسەر كێشەی جیابونەوەی‬ ‫هۆكاری جیابونەوەمان الیەنی دارایی‬ ‫ه��اوس��ەران دەك��ات‪ ،‬ئ��ەوە ناشارێتەوە‬ ‫بوو‬ ‫كە كێشەی ت��ەاڵق زی��ادی ك���ردووە لە‬ ‫تەمەن‬ ‫گەنجێكی‬ ‫كە‬ ‫عەبدوڵاڵ‬ ‫هێمن‬ ‫چاو سااڵنی راب��ردوو‪ ،‬ئەو دەڵێت «بە‬ ‫‪ 25‬ساڵەیە و ماوەی كەمتر لە شەش‬ ‫ریژەیەكی ترسناك تەاڵق زیادی كردووە‪،‬‬ ‫مانگە پرۆسەی هاوسەرگیری پێكهێناوە‪،‬‬ ‫كە پێویستە هەڵوەستەی لەسەر بكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بەهۆی دەمەقاڵی و ناكۆكیەكانی‬ ‫چونكە لە حاڵەت دەرچ���ووە و بۆتە‬ ‫نێوانیان ل��ەگ��ەڵ ه��اوس��ەرەك��ەی‪ ،‬بە‬ ‫دیاردەیەكی زۆر بەرباڵو»‪ .‬دەرب��ارەی‬ ‫ئەو‬ ‫ناچاری داوای جیابونەوەی لێكردووە‪،‬‬ ‫پارێزەرێك‪ :‬بۆ ئەوەی پیاوان خۆیان بدزنەوە لەو سزایەی هۆكارەكان‪ ،‬نابراو وتی «سەرەكترین‬ ‫بۆ پرس وتی «پێش ئەوەی هاوسەرگیری‬ ‫هۆكار بۆ جیابونەوە مۆبایلە‪ ،‬ئەو ئامێرە‬ ‫پێكبهێنم چ��اوەڕوان��ی ژیانێكی خۆشم كە لە یاسای باری كەسیەتی هاتووە‪ ،‬ناچارن ژنی یەكەمیان بۆتە هۆكارێكی خراپ بۆ تێكدانی نێوان‬ ‫دەك���رد‪ ،‬ب��ەاڵم كاتێك گەیشتمە ناو‬ ‫ژن و مێرد‪ ،‬هۆكارێكی تریش خیانەت و‬ ‫تەاڵق بدەن‪ ،‬ئینجا ژنێكی تر مارەبكەن‬ ‫واقیعەكە بەداخەوە وەها نەبوو كە پێشتر‬ ‫ئەنتەرنێتە‪ ،‬ئەگەرچی ئەنتەرنێت زیاتر‬ ‫بۆم باسكرابوو»‪ .‬هێمن كە دانیشتنی‬ ‫لەالیەن پیاوانەوە بەكاردێت بە جۆرێك‬ ‫یەكەمی لە دادگا تەواوبووە دەربارەی هۆكاری رێگەبردن بۆ‬ ‫دانا هەردی‪ ،‬كە پیشەی مامۆستایە و ماوەی زیاتر لە سێ مافی خێزانەكانیان خواردووە‪ ،‬بە ئاشكرا لە بەرچاوی خێزانەی‬ ‫جیابونەوە ئاماژەی بەوەكرد كەخێزانەكەی داوای خانوو و ساڵە پرۆسەی هاوسەرگیری پێكهێناوە‪ ،‬و ماوەی دوو هەفتەیە چات لەگەڵ ئافرەتێكی تردا دەكات ئەمەش هیچ ئافرەتێك‬ ‫ئۆتۆمبێلی جوان و گەڕان و گەشت دەكات‪ .‬بەاڵم هەروەك لە هاوسەرەكەی جیابۆتەوە‪ ،‬دانا بەڕاشكاوانە بۆ پرس باسی قبوڵی ناكات»‪.‬‬ ‫خۆی باسی لێوەدەكرد‪ ،‬كە توانای دابینكردنی ئەو مەرجانەی هۆكاری جیابونەوەی كرد و وتی «چەندجارێك چاودێری چڕی‬ ‫پارێزەرەكە هۆكاری سەرەكی زۆربوونی ریژەی تەاڵق بۆ‬ ‫نیە كە هاوسەرەكەی بۆی داناوە‪ ،‬هەر بۆیەش بە ناچاری پەنای ئەو ئافرەتەم دەكرد كە پێشتر خێزانم بوو‪ ،‬بەاڵم دڵنیا نەبووم یاسای باری كەسی دەگەڕێنێتەوە كە لەالیەن پەرلەمانی‬ ‫بردۆتە بەردەم دادگا‪ .‬ئەوەشی «لەبەر هەژاریم‪ ،‬ئەگەر ئەو لەوەی كە رەوشی خراپ بێت‪ ،‬ئەو بەهۆی ئەوەی خوێندنی كوردستانەوە هەمووار كراوە‪ ،‬لەو یاسایەدا رێگری كراوە پیاو‬ ‫پێنج ملیۆنەكەی حكومەت نەبوایە نەم دەتوانی هاوسەرگیری تەواوكردووە و هێشتا دانەمەزراوە‪ ،‬لە ماڵەوە بە بەردەوام ژنی دووەم بهێنێت‪ ،‬ئەو زیاتر دەڵێت «ئەو مەرجانەی كە‬ ‫پێكبهێنم‪ ،‬هەربۆیەش دەتوانم بڵێم كە حكومەت بۆتە هۆكاری لەسەر فەیسبوك بوو‪ ،‬هەڵبەتە منیش نەمدەزانی بۆچی بە دان��راوە بۆ هێنانی ژنی دووەم‪ ،‬هێندە قورسن باوەڕ ناكەم‬ ‫جیابونەوەمان‪ ،‬چونكە ئەگەر وەها نەبوایە هاوسەرگیریم بەردەوام لەسەر فەیسبوكە‪ ،‬گومانم ال دروست ببوو‪ ،‬ئەوەبوو هیچ پیاوێك بتوانێت جێبەجێبكات‪ ،‬بۆ ئەوەی پیاوان خۆیان‬ ‫پێكنەدەهێنا و خۆم توشی كێشە نەدەكرد»‪.‬‬ ‫چەندجارێك داوای پاسۆری فەیسبوكەكەم كرد پێی نەدام‪ ،‬بدزنەوە لەو سزایەی كە لەو یاسایەدا هاتوە‪ ،‬غەرامەی دە‬ ‫دوای هەوڵێك و ماندوبونێكی زۆر توانیم بچمە ناو فەیسبوكی ملیۆن دینار و زیندانی كردن بۆ ماوەی سێ ساڵ بەسەریدا‬ ‫خۆم داوای تەاڵقم كرد‬ ‫ئەو‪ ،‬خۆزگە ئەوەی بینیم خەون بوایە و راستی نەبوایە‪ ،‬كە دەسەپێندرێت‪ ،‬بە ناچاری ژنەكەی تەاڵق دەدات و دەبێتەوە‬ ‫سااڵنەیە‪،‬‬ ‫‪22‬‬ ‫تەمەن‬ ‫كچێكی‬ ‫�وازراوی‬ ‫ساوین كە ناوی خ�‬ ‫چاتەكەم كرد بەس باسی شتی قۆر و بێمانا كراوە كە مرۆڤ پیاوێكی ئازاد‪ ،‬پاشان ژنی دووەم دەهێنێت»‪.‬‬ ‫زیاتر لە ساڵێكە هاوسەرگیری لەگەڵ كوڕێك پێكهێناوە‪ ،‬كەمتر شەرم دەكات باسی لێوەبكات‪ ،‬هەروەها ژمارەی تێڵی خۆی‬ ‫دارا ئەحمەد ئاماژەی بە تەاڵقی دەرەوەی دادگ��ا كرد‪،‬‬ ‫لە مانگێكە لە دادگا كێشەكەیان یەكالیی بۆتەوە و لێكتر بە چەندین كوڕ دابوو‪ ،‬دواتر هەرچەندە ئەو رازی نەبوو بەوەی ئەویش ئەوەیە پیاو سەربەخۆ خێزانی تەاڵق دەدات‪ ،‬دواتر‬ ‫جیابونەتەوە‪ .‬ئەو كە قوتابی قۆناغی سێیەمی كۆلێژە‪ ،‬لەبارەی تەاڵقی بدەم‪ ،‬بەاڵم بە زۆری و رازی بوون لەسەر پارەیەكی بۆ پەسەندكردنی سەردانی دادگا دەكات‪ ،‬ئەوەش بۆ پیاوان‬ ‫جیابونەوەی (تەاڵق)دانی دەڵێت «خۆم داوای تەاڵقم كرد بێ زۆر خێزانەكەم تەاڵقدا»‪ .‬دانا ئەوەشی نەشاردەوە‪ ،‬كە تۆری دەگەڕێتەوە كە حەزیان لە گۆڕانكارییە‪ ،‬بە جۆرێك كە ژن‬ ‫ئەوەی هاوسەرەكەم داوایبكات‪ ،‬چونكە ئەو مەمنون بوو بەوەی كۆمەاڵیەتی فەیسبوك ماڵی چەندین كەسی وێرانكردووە و گۆڕین وەكو گۆڕینی سەیارەی لێهاتووە‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.org‬‬

‫ژمار ‌ه ‪155‬‬

‫‪2012/05/22‬‬

‫‪11‬‬

‫هونەرمەند خالید رەشید‬ ‫لە ئەشكەوتی شانەدەر سەرقاڵی كاری پەیكەرتاشی و نوسینی سەربەردە‬

‫دیمانە‪ :‬نەوزاد فوئاد‬

‫پرس‪ :‬چۆن بوو بەرێزتان دەسنیشان كران بۆ كاركردن‬ ‫لەئەشكەوتی شانەدەر؟‬ ‫خالید رەش��ی��د‪ :‬من تاكە كەسم لە كوردستانە ئیشی‬ ‫پەیكەرتاشی سەر بەرد دەكەم ‪ .‬پاش ئەوەی ئیشی یەكەمی‬ ‫منیان بینی كە نوسینی ژیاننامەی (رانستیڤاڵ سنۆكی ) بوو‪،‬‬ ‫ئەو زانا شوینەوارناسە لەساڵەكانی (‪1951‬وە تاكو ساڵی‬ ‫(‪ )1960‬لەم ناوە گەڕاوە‪ ،‬لەم ئەشكەوتە روفاتی (‪ )9‬مرۆڤی‬ ‫ئەو كاتی دۆزیوەتەوە ‪ .‬ژیان نامەكەیم لەسەربەردێك بەزمانی‬ ‫ئینگلیزی هەڵكەندووە ‪ .‬دووات��ر وش��ەی جەنابی سەرۆكی‬ ‫هەریمی كوردستان‪ ،‬سەرۆك مەسعود بارزانیم لەسەربەردێك‬ ‫هەڵكەندووە كە بەرێزیان دەی��ەوێ��ت رۆژی ژیانی مرۆڤی‬ ‫نیاندەرتاڵ كە لە ئەشكەوتی شانەدەرا ژیاوە بیكاتە فیستیڤاڵی‬ ‫جیهانی‪ ،‬كە رێز لەم رۆژە بگیرێت كە لەو سەردەمەدا مرۆڤ‬ ‫لەم ئەشكەوتە ژیاوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لەسەر ج شێوازیك پەیكەر دادەتاشی؟‬ ‫خالد رەشید‪ :‬كارەكانی من ریاڵزمێتە دەمەویت لەسەر هەر‬ ‫بەردێك پەیكەرێك داتاشم‪ ،‬كەدەگەڕێیتەوە بۆ ریاڵزمێتی‬ ‫(‪)60‬ه���ەزار س��اڵ لەمەوبەر ژی��ان لەناو ئ��ەم ئەشكەوتەدا‬ ‫هەبووە‪ ،‬خواردنی ئەو كاتە چی بووە؟ خێزان چۆن ژیاوە؟‬ ‫لەفیكری خۆمدا دارشتنی بۆ بكەم‪ ،‬تەنانەت دەمەوێت گشت‬ ‫ئەو گیانلەبەرانەش كە لیرە دەژین هەر یەكەیان شەرەفی‬ ‫ئەوەی پێببەخشرێت كە پەیكەرێكی لەسەربەرد بۆ بكەم‪.‬‬ ‫نوسینەكانیش بە هەر دوو زمانی كوردی و ئینگلیزی دەنوسم‬ ‫بۆ ئەوەی خەڵكی بیانیش تێیبگەن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەم كارە چەندی دەوێت؟‬ ‫خالد رەشید‪ :‬من لە ‪ 2012 /4/23‬وە دەستم بەكار كردووە‪،‬‬ ‫نازانم كەی تەواو دەبێ‪ ،‬بەو نیازەم تادەگەمە ناو ئەشكەوتی‬ ‫شانەدەر گشت بەردێك پەیكەرێكی لەسەرداتاشم‪ .‬هەر ‪72‬‬ ‫كاتژمێر كارێك دەكەم ‪.‬‬

‫سەبارەت بە ریژەی تەاڵقی رۆژانە‪ ،‬دارا ئەحمەد دەڵێ «لە‬ ‫دادگای هەولێر رۆژانە پێنج تا دە كەس كێشەی جیابونەوەیان‬ ‫كۆتایی پێدێت»‪.‬‬ ‫بەپێی قسەكانی ئەو پارێزەرە بێت‪ ،‬ئەگەر لە رۆژێكدا‬ ‫بەالیەنی كەمەوە حەوت حاڵەتی تەاڵق وەربگرین‪ ،‬مانگانە‬ ‫دەكاتە ‪ 210‬حاڵەت‪ ،‬لە ساڵێكیشدا دەكاتە ‪ 2520‬حاڵەتی‬ ‫تەاڵق‪ ،‬ئەو ریژەیەش تەنها لە شاری هەولێر‪ ،‬جگە لە شاری‬ ‫دهۆك و سلێمانی‪.‬‬ ‫نابراو ئەوەشی وت «ئ��ەوان��ەی داوا جیابونەوە دەكەن‬ ‫ئەوانەن كە ماوەیەكی زۆر كەمە هاوسەرگیرییان كردووە‪،‬‬

‫داوا دەكرێت یاسای باری‬ ‫كەسیەتی دووبارە‪ ،‬هەموار‬ ‫بكرێتەوە‪ ،‬چونكە بۆتە هۆی‬ ‫زیادبونی ریژەی تەاڵق‬ ‫خاوەنی ئیمتیاز‪:‬‬ ‫ئومێد خۆشناو‬ ‫سەرنووسەر‪:‬‬ ‫ئاڤان حه‌مه‌ ساڵح‬

‫‪0750-446 1301‬‬

‫پرس‪ :‬ئەوكەرەستانەی بۆ كارەكانت بەكاری دەهێنی چین و‬ ‫كێ بۆت دابین دەكات؟‬ ‫خالد رەشید‪ :‬من هەموو ئاسانكارییەكم بۆ كراوە‪ ،‬گشت ئەو‬ ‫شتانەی پێویستە بۆ ئەم كارەی من دابین كراو‪ ،‬هەم وەك‬ ‫پێداوستی تەكنولۆژیا كە بریتی یە لە (ئیلتی كۆسەری بەرد بڕ‬ ‫و مشاری بەرد بڕینەوە‪ ،‬دریلی قامچی و ئەو نوكە ئەڵماسانەی‬ ‫كە ئیشی پوتریزمی یان نوسینی پێدەكرێت‪ ،‬گشت ئەمانەم لە‬ ‫دەرەوەی واڵت بۆ هاتووە‪ ،‬داوای هەرچی بكەم لە ماوەی (‪72‬‬

‫)كاتژمێر دەگاتە دەستم‪..‬‬ ‫پرس‪:‬بەشەو لیرە دەمێنیتەوە ‪:‬‬ ‫خالدرەشید‪ :‬وەك گوتم هەموو یارمەتیی و ئاسانكاری و‬ ‫پیویستییەكم بۆ دابین ك��راوە‪ ،‬بەشەو لە ریزان خانوم بۆ‬ ‫ئامادەكراوە دەجمە ئەوێ‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬كارەكانت لە چ قۆناغێكدایە ‪:‬‬ ‫خالد رەشید‪ :‬لە قۆناغی سەرەتادایە و چەند كارێكم تەواو‬ ‫كردووە‪ ،‬جارێ زۆرم ماوە ‪.‬‬

‫واتە گەنجەكان دادگاكانیان ئاوەدان كردۆتەوە و وایان كردوە ریژەی كە پاریزەرەكە بۆ پرس ئاشكرای كردووە‪ ،‬بەڕاستی‬ ‫لەبەر ئەوان جێگای كەسی تر نەبێتەوە‪ .‬پێشتر یەك دادگای دەزانێت و دەڵێت «ئەگەری هەیە ئەو ریژەیە زێتریش بێت»‪.‬‬ ‫باری كەسی هەبوو‪ ،‬بەاڵم ئێستا سەڕەڕای ئەوەی بونەتە چوار وتیشی «هاوڕام لەگەڵ قسەكانی دارا ئەحمەدی پارێزەر كە‬ ‫دەبێت یاسای باری كەسیەتی جارێكتر هەمواربكرێتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫دادوەر هێشتا فریا ناكەون»‪.‬‬ ‫ئەو یاساییە رێگرە لەوەی پیاو ژنی دووەم بهێنێت‪ ،‬بۆیە پیاو‬ ‫بە ناچاری پەنا بۆ تەاڵقدانی ژنی یەكەمی دەبات»‪.‬‬ ‫چۆنیەتی چارەسەركردن؟‬ ‫لە كۆتایی قسەكانیشدا پارێزەرەكە دەربارەی دۆزینەوەی‬ ‫تێبینی‪ :‬بۆ وەرگرتنی داتایەكی دروست‪ ،‬سەردانی دادگای‬ ‫رێگەچارەیەك بۆ كەم كردنەوەی ریژەی تەاڵق‪ ،‬وتی «بۆ‬ ‫هەندێك هۆكار دەتوانین چارەسەر بدۆزینەوە‪ ،‬لەوانەش هەولێر و ئەنجومەنی دادوەری و وەزارەتی دادمان كرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مەسەلەی سیمكارت چارەسەری بۆ بدۆزرێتەوە كە زۆر ئاسانە‪ ،‬بە بیانوی جیاجیا ئامادە نەبوون زانیاری ورد بە رۆژنامەی‬ ‫هەروەها بەپێی شەرعیەتی ئیسالم پیاو حەقی دراوەتێ چوار ژن پرس بدەن‪.‬‬ ‫بهێنێت‪ ،‬بەاڵم یاسایی باری كەسیەتی لێناگەڕێت‪ ،‬دەركەوتووە‬ ‫پاش كارپێكردن بەو یاسایە ریژەی تەاڵق زۆر‬ ‫زیادی كردوە‪ ،‬دادوەرێكی باری كەسێتی‪ :‬تەاڵق‬ ‫پێویستیشە ئەو یاسایە جارێكتر هەمواربكرێتەوە»‪.‬‬ ‫یاسای باری كەسیەتی پێویستە دووبارە هەموار بكرێتەوە‬ ‫حوسێن عەبدولقادر توێژەری كۆمەاڵیەتی‪ ،‬دەربارەی ئەو‬

‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪ :‬شاخه‌وان عومه‌ر سلێمان‬ ‫‪0750-448 0225‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نووسین‪ :‬فەرەیدون بێوار‬ ‫‪0750-414 1910‬‬ ‫‪f_bewar@yahoo.com‬‬

‫ستافی پەیامنێران‪:‬‬ ‫توانا شێخانی‬ ‫محەمەد عومەر‬ ‫شاخەوان شێخانی‬ ‫نه‌خشه‌ساز‪ :‬شێرکۆ‬

‫زیادی كردووە‪ ،‬هۆكارەكەشی‬ ‫كێشەی مۆبایل و داراییە‬

‫ناونیشان‪ :‬هەولێر‪ -‬بارەگای مه‌کته‌بی سکرتارییه‌تی یەكێتی‬ ‫الوانی دیموكراتی كوردستان–پشت ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫یان له‌ رێگه‌ی ئه‌م ئیمه‌یله‌وه‌ بابه‌ته‌کانتان بنێرن‪:‬‬ ‫‪shaxawanjournalist@yahoo.com‬‬

‫دیمانە‪ :‬تریفە ئازاد‬ ‫ئەو ئافرەتێكی كوردی كوردستانی رۆژهەاڵتە‪ ،‬هەمیشە خەون بە‬ ‫ئازاد كردنی پارچەیەكی تری كوردستانەوە ئەبینێت‪ ،‬بۆ ئەوەی كورد‬ ‫بتوانێ بە ئازادی بژیت‪ .‬بەیان ماوەیەكی زۆرە هاتوتە نێو بواری هونەر‪،‬‬ ‫بەاڵم كەم دەركەوتووە لە راگەیاندنەكان‪ ،‬جگە لە بواری هونەری وەك‬ ‫پەرستارێكیش كار ئەكات‪ .‬لە دەرفەتێكدا پرس ئەم دیمانەیەی لەگەڵ‬ ‫ساز كرد‪.‬‬ ‫پ‪ :‬دەكرێ بزانین بەیان چۆن پێناسەی خۆی دەكات؟‬ ‫و‪ :‬من بەیان كەریم لهۆنی‪ ،‬خەڵكی شاری مەریوانی ڕۆژهەاڵتی‬ ‫كوردستانم و ئێستاش نیشتەجێی شاری هەولێرم‪.‬‬ ‫پ‪ :‬نازناوی لهۆنی لەچیەوە هاتووە؟‬ ‫و‪ :‬لە نازناوی مێردەكەمەوە وەرمگرتووە‪ ،‬لهۆنی بەشێكە لە هەورامان‪،‬‬ ‫كە بەشێكی لە ڕۆژهەاڵتی كوردستاندایە و بەشێكی تریشی لە باشووری‬ ‫كوردستانە‪.‬‬ ‫پ‪ :‬هاتنت بۆ نێو دونیای هونەر چۆن بوو؟‬ ‫و‪ :‬بە هۆی مێردەكەمەوە (هەماوەند لهۆنی) كە كاری میوزیك و‬ ‫گۆرانی دەكات‪ ،‬منیشی هاندا كە بێمە ناو دونیای میوزیكەوە‪.‬‬ ‫هەروەها دایك و باوكم و خوشك و براكانم كە سپاسی هەموویان‬ ‫ئەكەم‪ ،‬هانی منیان داوە بێمە نێو بواری هونەر خزمەت بكەم‪.‬‬ ‫پ‪ :‬باسی ئەو چاالكیە هونەریانەمان بۆ بكە كە تا ئێستا بەشداریت‬ ‫تێدا كردووە؟‬ ‫و‪ :‬لە رۆژهەاڵتی كوردستان وەك گرووپی (ئەهورا) توانیومانە‬ ‫چەندین كۆنسێرت لە شارەكانی سنە و مەریوان و سەواڵوا پێشكەش‬ ‫بكەین‪ ،‬هەر وەها بۆ ماوەیەك لە فەرهەنگسەرای مەریوان هەم ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی مۆسیقا بووم و هەم وانەی میوزیكم دەگوتەوە‪ .‬دوای‬ ‫ئەوەی كە هاتم بۆ هەولێر وەك ژەنیاری تەموور لە گەڵ گرووپی‬ ‫بێساران كۆنسێرتم كردووە‪ .‬ئیستاش لەگەڵ مێردەكەم و رامتینی كوڕم‬ ‫ن����او‬ ‫و چەند برادەرێكی ترمان گرووپێكمان پێكهێناوە بە‬ ‫(هەورام) كە ماوەیەك لەمەوپێش چەند پارچە‬ ‫مۆسیقایەكمان لە كەناڵی ئاسمانی هەولێر‬ ‫پێشكەش كرد‪.‬‬ ‫ب����������ەم زووان��ەش ئەلبومێكی‬

‫گۆرانی مێردەكەم بە ناوی (هەنسكی مانگ) بە سپۆنسەری تەلەفزیۆنی‬ ‫خاك باڵو دەبێتەوە‪ ،‬كە منیش وەك ژەنیاری سێتار لەو كاسێتە بەشدار‬ ‫بووم‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ئاستی هونەری كوردی لە ئێستادا چۆن دەبینی؟‬ ‫و‪ :‬بەرەو پێشكەوتن دەڕوات‪ ،‬بەاڵم بە داخەوە كەم و كووڕی زۆرە و‬ ‫شتی نەشاز زۆر دێتە بەرهەم‪ ،‬پێویستە رێگری لەم شتە ناشازانە بكرێت‬ ‫بۆ ئەوەی روو لە زیادی نەكات‪.‬‬ ‫پ‪ :‬زۆرێك لە هونەرمەندان باسی ئەوە دەكەن كە هونەری كوردی‬ ‫رەسەنایەتی خۆی لە دەست داوە و تێكەڵی هونەری ئەوروپی بووە‪،‬‬ ‫رای تۆ چیە؟‬ ‫و‪ :‬بە داخەوە تا رادەیەك وایە و برێك ستایلی بیانی كاریگەری زۆری‬ ‫لە سەر میوزیكی ئێمە بووە و وای كردووە كە چینی نوێ كەمتر بەرەو‬ ‫الی موزیكی رەسەن بێن و ئەوەش شتێكی باش نییە‪.‬‬ ‫پ‪ :‬لە گەڵ كابانی نێوانت چۆنە؟‬ ‫و‪ :‬من پیشەم پەرەستارییە‪ ،‬بەاڵم ئیش و كاری ماڵەوەش بە باشی‬ ‫بەڕێوە دەبەم‪.‬‬ ‫پ‪ :‬چۆن ژیانی هاوسەریت پێك هێنا؟‬ ‫و‪ :‬هەماوەند سااڵنی حەفتا ئاوارەی ئێران بوو و لە مەریوان دەژیان‪،‬‬ ‫لەوێ یەكترمان ناسی و یەكمان خۆش ویست و ئیتر قسمەت وابوو ژیانی‬ ‫هاوسەری پێكبێنین‪.‬‬ ‫پ‪ :‬جگە لە ژەنیاری بەشداریت لە چ هونەرێكیتردا كردووە؟‬ ‫و‪ :‬لە مەریوان لە گەڵ گرووپی شانۆی باران وەك ئەكتەر كاری‬ ‫شانۆگەریم كردووە و لە چەند كورتە فیلمیشدا بەشدار بووم‪.‬‬ ‫پ‪ :‬پێت وایە ئافرەتان لە ئێستادا بەریژەیەكی باش هاتوونەتە نێو‬ ‫بواری هونەرەوە؟‬ ‫و‪ :‬بەڵێ زۆر باشەو هیوادارم ئەم چاالكیانە بەردەوام بێت و ئافرەتان‬ ‫زیاتر روو لە هونەر بكەن بۆ ئەوەی بتوانن خزمەت بە واڵتەكەی خویان‬ ‫بكەن‪.‬‬ ‫پ‪ :‬دوا پرسیارم ئەوەیە‪ :‬ش��اری مەریوان لە الی تۆ چی‬ ‫دەگەیەنێت؟‬ ‫و‪ :‬زۆر جار بیرەوەریەكانی منداڵیم وەك شنەی زرێبار دەم‬ ‫هەژێنێت و دەمباتەوە بۆ مەریوان‪.‬‬

‫شادمان مەال حەسەن‬

‫بەیان لهۆنی‪ ،‬میوزیكژەن‬ ‫هونەری کوردی كەم و كوڕیی زۆرە و شتی نەشاز دێتە بەرهەم‬

‫كورد و بەغدا‬

‫لەدوای دروست بوونی دەوڵەتی عێراق لەسەر دەستی‬ ‫ئینگلیزەكان (‪ )1920‬ئەم بەشەی كوردستانیش بە زۆر وەك‬ ‫قەپاغێك خرایە سەر ئەم دەوڵەتە تازەیە‪ .‬لەبەر ئەوەی كورد‬ ‫بە شێوەیەكی سروشتی و بەقەد بوون و توانای خۆی بەشداری‬ ‫پێنەكرا لەم دەوڵەتە و مافەكانی دەستەبەر نەكرا‪ ،‬لەماوەی‬ ‫تەمەنی حوكمی پاشایەتی (‪ )1958_1920‬كێشەی سەرەكی واڵتی‬ ‫عێراق‪ ،‬بزووتنەوەی سیاسی كوردی بوو‪ .‬دوای سیستەمی كۆماری‬ ‫كودەتاچیەكان (‪ )2003_1958‬دیسان كورد گەورەترین كێشەی‬ ‫سەقامگیر نەبوونی ئەم واڵتە بوو‪ ،‬چونكە كورد بەدوای مافەكانی‬ ‫خۆیەوە بوو‪ ،‬حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی بەغداش تەنها ڕێگای‬ ‫شەڕ و پەالماردان و جینۆسایدكردنی ئەم میللەتەیان دەگرتەبەر‪،‬‬ ‫هیچ كامەكیان ڕێگای ئاشتی و گفتۆگۆیان نەدەگرتەبەر‪ ،‬ئەوە بوو‬ ‫ئەوانیش یەك بەدوای یەك چوونە الپەڕە خوێناویەكانی مێژووی‬ ‫ئەم واڵتە‪ .‬لە سیستەمی ئێستادا كە سەركردایەتی سیاسی كورد‬ ‫ڕۆڵی بەرچاوی هەبوو لە بنیادنانی ئەم واڵتە تازەیە كە لەسەر‬ ‫بنەمای سیستەمی دیمۆكراسی و فیدراڵی و هاوبەشی نیشتمانی‬ ‫و شەرعیەتی هەڵبژاردن بنیادنراوە‪ .‬هەموو پێكهاتەكانی عێراق‬ ‫بەقەد بوونی خۆیان بەشدارن تێیدا و دەستورەكەشی بە زۆرینەی‬ ‫دەنگ پەسندكراوە‪ .‬زۆرینەی كوردیش بەم دەستورە ڕەزامەند بووە‬ ‫و دەنگی بە بەڵێ پێداوە‪ .‬بۆیە ئەوەی لە ئێستادا حكومەتی ناوەند‬ ‫دەیەوێ بیكات لە هەر جولە و نیەتێك كە بەهەمان ئاراستەی‬ ‫نەوەد ساڵی ڕابردوو حكومەتەكانی تری بەغدابێت ئەوە بێگومان‬ ‫زەرەرمەند هەر خۆی دەبێت‪ .‬چونكە حكومەتی ئێستا لەزەمەنێكی‬ ‫ترە وا ئاسان نییە ئیرادەی میللەتێك بە ئاسانی بخاتەوە ژێر‬ ‫ڕكێفی سیاسەت و دەسەاڵتی پاوانخوازی خۆی‪.‬‬ ‫ئەگەر ڕۆژگارێك بەهۆی بوونی سیاسەتی ئیستعماری یاخود‬ ‫جووت جەمسەری هێز لە دونیا ڕژێمەكانی وەك بەعس بۆیان دەلوا‬ ‫دانیشتوانی واڵتێكی هەمەچەشنی وەك خەڵكی عێراق بە ئاگر و‬ ‫ئاسن بخەنە ژێر دەسەاڵتی خۆیان و سەركوتی بكەن‪ ،‬ئەوە ئێستا‬ ‫هەرگیز حكومەتەكەی نوری مالیكی و هەر كەسێكی تر لەبەغدا‬ ‫ئاسان نییە ئەم كارەی بۆ بچێتەسەر‪ .‬چونكە هەر بەتەنها كورد‬ ‫نییە ئەمڕۆ كەوا بڵێ بەقەد بەشی خۆم لە عێراق بەشداری دەكەم‬ ‫لەهەموو جومگەكانی دەوڵەت‪ ،‬ئەگەر پێتان خۆشە ئەوە بەم‬ ‫شێوەیە دەمینێمەوە ئەگەرنا ئەوە ڕێگای تر هەیە بۆ ئەوەی مافی‬ ‫میللەتەكەی خۆمی پێ بەدەست بهێنم‪ .‬كۆمەڵگای نێودەوڵەتیش‬ ‫ناتوانێ ڕێگری لە ئیرادەی هیچ میللەتێك بکات كە بیەوێ بۆ‬ ‫وەدەست هێنانی مافەكانی خۆی بیگرێتەبەر‪.‬‬ ‫بۆیە لەهەر ملمالنێ و ڕكابەرییەك و پێكدا هەڵخشانێك‬ ‫بەغدا قازانج ناكات‪ .‬ئەگەرچی كوردیش سوودمەند نابێ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫چەرمەسەرییەكە زیاتر بۆ ناوەندە‪ .‬باشترین ڕێگا چارەش بۆ ئارامی‬ ‫و سەقامگیر بوونی سیستەمی سیاسی و پێكەوە ژیانی تەواوی‬ ‫پێكهاتە نەتەوەیی و ئاینی و مەزهەبیەكانی عێراق سیستەمی‬ ‫فیدراڵی و یەكتر قبوڵكردن و گەشەپێدانی رۆحی لێبوردەیی و‬ ‫هۆشیاری خەڵكەكەیەتی بۆ زیاتر قوڵ بوونەوە و قبوڵ كردن‬ ‫و هەڵكردنی لە چوارچێوەی سیستەمی دیمۆكراسی‪ .‬ئەگەر لە‬ ‫ڕاستیش دوور نەكەوینەوە بەشێكی گێچەلەكانی ناوەند بە هەرێم‬ ‫زیاتر پێشكەوتن و خزمەتگوزاریەكانی هەرێمە لە چاو ناوەند‪.‬‬ ‫چونكە ناوچەكانی ژێردەسەاڵتی حكومەتی ناوەند تاكو ئێستا لە‬ ‫باری ئەمنی و خزمەتگوزاری زۆر لە بارێكی ناهەموار دەژین‪.‬‬ ‫بەدەیان هەزار هاواڵتی شارەكانی ژێر دەسەاڵتی ناوەند لەبەر‬ ‫باری ئەمنی و نەبوونی كارەبا و خزمەتگوزاری پێویست ڕوویان‬ ‫لە هەرێم كردووە‪.‬‬