pirs 166 web

‫یەكێتی‪ ..‬لەبەرامبەر پارتی‬ ‫بۆتە دوو كەرت‬

‫ل‪2‬‬

‫‪166‬‬

‫بروسک نووری شاوێس‪:‬‬

‫چی تێدایە با پارتیش‬ ‫ساڵێک ببێتە ئۆپۆزیسیۆن‬

‫ل‪5‬‬

‫باڵوکراوه‌یه‌کی ئازاده‪ ‌،‬یه‌کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان مانگی دوو جار ده‌ری ده‌کات‪ .‬سێشه‌ممه‌ ‪2012/11/13‬‬

‫كاروان عوسمان‪ ،‬لە بەدواداچوونێكی رۆژنامەوانیدا‬ ‫هونەرمەند كاروان عوسمان لە تەموزی ‪ 1968‬لە گەڕەكی مەڵكەندی شاری سلێمانی‬ ‫لە دایك بووە‪ ،‬قۆناغی سەرەتایی لە قوتابخانەی بێخود و قۆناغی ناوەندیشی لە‬ ‫ناوەندی ئازادی لە گەڕەكی برایم پاشا تەواو كردووە‪ .‬لە تەمەنی ‪13‬ساڵیدا دەچێتە‬ ‫بەرێوەبەرایەتی چاالكیی قوتابخانەكان‪ ،‬لە الی موزیكزانی ناسراوی كورد (ولیەم یوحەنا)‬ ‫دەست بە فێربوونی موزیك دەكات‪ .‬لە تەمەنی ‪ 17‬ساڵیدا دەست بە فێربوونی ئامێری‬ ‫عود دەكات‪ .‬ساڵی ‪ 1985‬هەوڵدەدات بچێتە پەیمانگەی هونەرە جوانەكانی سلێمانی‪،‬‬ ‫بەشی موزیك‪ ،‬بەاڵم ئەو خەونەی نایەتەدی‪ .‬ئەو لێژنەیەی كە هەڵسەنگاندنیان بۆ‬ ‫وەرگرتنی قوتابییان دەكرد كاروانیان وەرنەگرت‪ ،‬سەرەڕای ئەو توانا و بەهرەی كە لە‬ ‫هونەردا هەیبوو‪ .‬كاروان لەمبارەوە بە هاوڕێكانی وتووە «لە بەر ئەوەی ئیمزام بۆ بەعس‬ ‫نەكردووە وەرنەگیراوم»‪ .‬بۆیە بە ناچاری دەچێتە پەیمانگەی كشتوكاڵی بەكرەجۆ‪.‬‬

‫ئەلف و بێی كوردی‬ ‫و ماستەر و دكتۆراكانی‬ ‫ئێستا‬

‫ل‪7‬‬

‫لەوەتای كورد لە هەرێمی كوردستان مافی خوێندن‬ ‫و قسەكردن بەزمانی دایك بۆ دابین بووە‪ ،‬ئەلف و‬ ‫بێیەكەی مامۆستا ئیبراهیم ئەمین باڵداریش لە پۆلی‬ ‫یەكەمی سەرەتایی كلیلی دەرگ��ای دەسپێكردنی‬ ‫قۆناغەكانی خوێندنە‪ ،‬بێگومان پێشتر حوجرە و‬ ‫خانەقاكان بەو رێگا س��ادە و ساكارە فێركاریەی‬ ‫لەو سەردەمە هەبوو‪ ،‬رۆڵێكی كاریگەریان بینی لە‬ ‫پێگەیاندنی خەڵكانێك كە دواتر بوونە رێنوێنیكاری‬ ‫كۆمەڵ‪ ،‬بەاڵم كتێبەكەی ئەمین باڵدار رێگای بەزانستی‬ ‫بوونی خوێندنی فەراهەمكردو لەو كاتەوەش تا ئێستا‬ ‫وەزارەتی پەروەردە و لیژنەكانی سەرپەرشتی دانانی‬ ‫پڕۆگرام و خوێندن بۆیان نەكراوە تەجاوزی ئەو هەوڵە‬ ‫جوانەی ناوبراوبكەن‪.‬‬

‫ل‪8‬‬

‫محەمەد رەئوف‪:‬‬ ‫كورد لەبەر ئیهمالی زۆر‬ ‫شتی نەكرد‬

‫ل‪4‬‬

‫‪2‬‬

‫ژماره‌ ‪166‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫یەكێتی‪ ..‬لەبەرامبەر پارتی بۆتە دوو كەرت‬ ‫رۆژنامەنوسێك‪ :‬هەستدەكرێت‪ ،‬لە ناو یەكێتیدا دوو بۆچونی جیاواز لە بەرامبەر پارتیدا هەیە‬ ‫راپۆرت‪ :‬توانا شێخانی‬

‫لە نێو ئەنجومەنی سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكێتیدا‪ ،‬دوو ئاڕاستە و ب��ەرەی جیاواز هەیە‪ ،‬هەندێك‬ ‫بۆچونەكانیان ه��اوڕای��ە لەگەڵ پارتی‪ ،‬هەندێكی تریش‬ ‫بۆچونەكانیان دژی پارتیە و‪ ،‬بە هەموو شێوەیەك پارتی بە‬ ‫هۆكار دەزانن لەبەرامبەر شكستەكانی یەكێتی‪ ،‬ئەم حاڵەتەش‬ ‫بەشێوەیەكی ئاشكرا زیاتر لە نێو ئەنجومەنی سەركردایەتیدا‬ ‫رەنگیداوەتەوە‪ ،‬هەر بۆ هەمان مەبەستیش چەندینجار‬ ‫وتەبێژی مەكتەبی سیاسی ئەو حزبە‪ ،‬روونكردنەوەی داوە‬ ‫و جەختی كردۆتەوە كە بۆچونی ئەندامانی سەركردایەتی‬ ‫و مەكتەبی سیاسی گوزارشت لە بۆچونی خۆیان دەكات و‬ ‫بەهیچ شێوەیەك هەڵوێستی فەرمی یەكێتی بەرامبەر پارتی‬ ‫بەو شێوەیە نیە كە ئ��ەوان باسیان لێوەكردووە‪ ،‬هاوكات‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتی یەكێتی بەڕاشكاوانە دەڵێت «پارتی‬ ‫هۆكاری جیابونەوەی نەوشیروان مستەفا و شكستەكانی‬ ‫یەكێتیە»‪ .‬ئەگەرچی پارتی تائێستا بەهیچ شێوەیەك پشتی‬ ‫لە یەكێتی نەكردووە و هیچ ئەندامێكیشی ئامادەنیە لەسەر‬ ‫ئەو بابەتە قسە بكات‪.‬‬ ‫كەرتبوونی یەكێتی بەرامبەر هەڵوێستی پارتی‬ ‫لە ناو یەكێتیدا‪ ،‬لەبەر ئەوەی ئەندامانی مەكتەبی سیاسی‬ ‫پەیوەندییەكی توندوتۆڵیان لەگەڵ پارتیدا هەیە و بەردەوام‬ ‫خەریكی كۆبونەوەن‪ ،‬تائێستا بەشێوەیەكی فەرمی لێدوانێكیان‬ ‫نەداوە دژی پەیوەندی نێوانیان بێت‪ ،‬بەاڵم بۆچونی جیاواز لە‬ ‫نێو ئەندامانی سەركردایەتی بە تایبەتی ئەو ئەندامانەی خەڵكی‬ ‫سلێمانین تاڕادەیەك بێزاری خۆیان لە رێككەوتنی حزبەكەیان‬ ‫لەگەڵ پارتی دەردەبڕن‪ ،‬لەالیەكی تریشەوە بەشێكی تر لە‬ ‫ئەندامانی سەركردایەتی هاوڕان لەگەڵ بۆچونەكانی پارتی و‬ ‫پێیانوایە پەیوەندی توندوتۆڵیان لەگەڵ پارتی لە بەرژەوەندی‬ ‫یەكێتیدایە بە تایبەتی لە رووی دابەشكردنی پۆستە بااڵكان‪.‬‬ ‫لەبارەی دروستبونی بەرەی الیەنگری پارتی و دژایەتی‬ ‫پارتی‪ ،‬لە ناو یەكێتیدا‪ ،‬جەمال عەبدوڵاڵ‪ ،‬رۆژنامەنوسی نزیك‬ ‫لە یەكێتی‪ ،‬بۆ پرس دەڵێت «ئەوەندەی ئاگادارم بەشێوەیەكی‬ ‫فەرمی ئەو دووبەرەییە بوونی نیە‪ ،‬بڕواش ناكەم هەبێت»‪.‬‬ ‫بەاڵم دەشڵێت‬ ‫«لە ناو بنكە و هەندێك كادیری خوارەوەی یەكێتیدا هەست‬ ‫بەو دووبەرەییە دەكرێت‪ ،‬هەندێكیان پێیانوایە هاوپەیمانیكردن‬ ‫لەگەڵ پارتی سوودی هەیە و بەشەكەی تر بە پێچەوانەوە‬ ‫بیردەكەنەوە‪ ،‬ئەوەش حاڵەتێكی ئاساییە‪ ،‬بەاڵم بەو مەرجەی‬ ‫نەگاتە ئاستی تەشهیركردن بە یەكتری»‪.‬‬ ‫بەرپرسێكی بااڵی ئەنجومەنی ناوەندی یەكێتی‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫ئامادە نەبوو لەوبارەیەوە لێدوان بدات‪ ،‬بەاڵم دەیوت «لە ناو‬ ‫یەكێتی و ئەنجومەنی ناوەندا شتێك نیە بە ناوی دژایەتیكردنی‬ ‫پارتی‪ ،‬بەاڵم لە ئێستادا داواكراوە هەندێك لە كەموكوڕییەكانی‬ ‫هەردووال بە شێوەیەكی خێرا چارەسەربكرێت»‪.‬‬ ‫لەالیەكی دیكەشەوە‪ ،‬ئارێز عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬لە لێدوانێكی پێشووتریدا بۆ هەفتەنامەی پرس‪،‬‬ ‫لەبارەی جیابونەوەی باڵی نەوشیروان مستەفا‪ ،‬پارتی بە‬ ‫هۆكار دەزانێت‪ ،‬ئەو دەیوت «ئەگەر رێككەوتنامەی ستراتیژی‬ ‫نەبوایە نەوشیروان مستەفا جیانەدەبۆوە»‪ .‬سەعدی پیرە‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی‪ ،‬تاڕادەیەك هاوڕایە لەگەڵ‬ ‫هەڵوێست و بۆچونەكانی پارتی‪ ،‬ئەو لە دیمانە و لێدوانەكانیشدا‬ ‫ئاماژەی بەوە كردووە كە ئەندامێكی سەركردایەتی لە كاتێكدا‬ ‫قسەی وادەكات لەوانەیە لە سنوری دەسەاڵتی پارتی كاربكات‪.‬‬ ‫هاوكات پرس پەیوەندی بە زۆرێك لە ئەندامانی سەركردایەتی‬

‫و مەكتەبی سیاسی یەكێتی كرد‪ ،‬بەاڵم ئامادە نەبوون لێدوان‬ ‫بدەن‪ ،‬هاوكات بەرپرسانی پارتیش بە هەمانشێوە ئامادەنین‬ ‫لەسەر ئەو بابەتە لێدوان بدەن‪.‬‬ ‫دكتۆر دانا سەعید سۆفی‪ ،‬پەرلەمانتاری یەكێتی‪ ،‬لەبارەی‬ ‫كەرتبون و بۆچونی جیاوازی یەكێتی دەڵێت «بەداخەوە ئەو‬ ‫ئاڕاستە جیاوازانەی كە لە ناو حزبەكاندا هەیە‪ ،‬بە هەند‬ ‫وەرناگیرێت‪ ،‬بەڵكو تەنها هەڵوێستی سەرەوە حیسابی بۆ‬ ‫دەكرێت»‪ .‬زیاتر دەشڵێت «لە خۆیەوە ئەو ئاڕاستە جیاوازانە‬ ‫دروست نەبووە‪ ،‬بەڵكو ئاماژەیەكە بۆ بوونی كێشەوگرفت»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی یەكێتی جەختیشكردەوە‪ ،‬كە بەشێك لە‬ ‫بەرپرسانی هەردووال‪ ،‬لە دیمانە و چاوپێكەوتنەكان قسەیەك‬ ‫دەكەن و لە كۆبونەوەكانیشدا قسەیەكی تر دەكەن‪ ،‬واتە‬ ‫قسەكانیان جیاوازە‪ ،‬بە جۆرێك قسەی سەر زمانیان قسەی‬ ‫ناو دڵیان نیە‪.‬‬ ‫هەروەها ئاسۆ كەریم‪ ،‬پەرلەمانتاری پارتی لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەگەڵ قسەكانی دكتۆر دانا هاوڕایە‪ ،‬ئەو دەڵێت‬ ‫«هەتا ئەگەر یەكێتی بۆچونی جیاوازی هەبێت‪ ،‬نابێت بە هەند‬ ‫وەربگیرێت‪ ،‬چونكە ئەو بۆچونانە گوزارشت لە هەڵوێستی‬ ‫فەرمی یەكێتی ناكات‪ ،‬بەڵكو تەنها وتەیەكی شەخسی‬ ‫خۆیەتی و هیچی ترنا»‪.‬‬ ‫تەنازولی یەكێتی بۆ پارتی‬ ‫بەشێك لە ئەندامانی مەكتەبی سیاسی و سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬پێیانوایە یەكێتی لە هەندێك حاڵەتدا تەنازول بۆ‬ ‫پارتی دەك��ات و دەبێت بیكات‪ ،‬چونكە لە رووی ئاستی‬ ‫جەماوەرەوە رێژەی نفوزییان لەگەڵ پارتی یەكسان ناكرێت‪،‬‬ ‫لەو رووەشەوە بەشێوەیەكی فەرمی یەكێتی نەیوتووە‪ ،‬تەنازول‬ ‫بۆ پارتی دەكەین‪ ،‬بەاڵم بەپێی وتەی سەرچاوە هەواڵیەكان‬ ‫بێت وا دەردەكەوێت‪.‬‬ ‫دكتۆر ساڵح عومەر‪ ،‬مامۆستای زانستە سیاسیەكان‪ ،‬بە‬ ‫پێچەوانەوە باس لەو تەنازولە دەكات‪ ،‬ئەو دەڵێت «پارتی‬ ‫تەنازولی بۆ یەكێتی كردووە‪ ،‬ئەگەر بەشێوەیەكی راستەقینە‬ ‫سەیری رووداوەك���ان بكەین و ئەو كاتەی رێككەوتنامەی‬ ‫ستراتیژی ك��راوە‪ ،‬یەكێتی بە گ��ۆڕان��ەوە لەسەر حاڵەتی‬ ‫پەنجا بە پەنجا رێككەوتبوون‪ ،‬بەاڵم كاتێك باڵێكی گەورەی‬ ‫یەكێتی جیابۆوە‪ ،‬پارتی ئەو حاڵەتەی قبوڵكرد و‪ ،‬وەكو‬ ‫پێشتر مامەڵەی لەگەڵ یەكێتیدا كردو ئەو پۆستانەی بەریشی‬ ‫كەوتووە پێیداوە‪ ،‬ئەمەیش جۆرە تەنازولێكە‪ ،‬ئەگەر تەنازول‬ ‫نەبێت ئایا یەكێتی ئێستا بەراورد و یەكسان دەكرێت لەگەڵ‬ ‫پارتی؟»‪ .‬دەشڵێت «خۆیشان ئەو راستیە باش دەزانن‪ ،‬كە‬ ‫حزبی سێیەمن و دەسەاڵتیان وەك حزبی یەكەمە»‪.‬‬ ‫جەمال عەبدوڵاڵ‪ ،‬لەوبارەیەوە دەڵێت «ئەگەربێت پارتی‬ ‫پۆستێكی زیاتربێت لە یەكێتی‪ ،‬ئاساییە چونكە بەڕەزامەندی‬ ‫ه��ەردووال كراوە‪ ،‬ئەوە ناگەیەنێت كە یەكێتی تەنازولی بۆ‬ ‫پارتی كردووە»‪.‬‬ ‫كەرتبونی ئاشكرای یەكێتی‬ ‫لە پرسی سەندنەوەی متمانە و هێرشكردنە سەر مالیكی‪،‬‬ ‫هەڵوێستی پارتی دیار و ئاشكرا بوو‪ ،‬بەاڵم لەو حاڵەتەش‬ ‫كەرتبونی یەكێتی بە ئاشكرا دیاربوو‪ ،‬چونكە هەندێكیان‬ ‫چونە پاڵ هەڵوێستی پارتی و هەندێكی تریشیان دژی‬ ‫هەڵوێستی پارتی بوون و ئامادەنەبوون پشتگیری پارتی‬ ‫بكەن‪ ،‬چاودێرێكی سیاسیش لەوبارەیەوە دەڵێت «ئەو‬ ‫حاڵەتە زۆرئاساییە‪ ،‬چونكە بڵێن و نەڵێین سەركردەكانی ئەو‬

‫دوو حزبە رك و كینەیان بەرامبەر یەكتر هەرماوە‪ ،‬بۆیە دەبێت‬ ‫چاوەڕێی شتێكی لەو شێوەیە بكەین»‪.‬‬ ‫هەروەها لە چەندین پرس و رووداوی تریش كەرتبونی‬ ‫یەكێتی ب��ەردەوام هەستی پێدەكرێت‪ ،‬بە تایبەتی لەسەر‬ ‫مەسەلەی بارودۆخی كوردانی باكور و رۆژئ��اوا و‪ ،‬چەندین‬ ‫بابەتی تر‪.‬‬

‫پەرلەمانتارێكی یەكێتی‪:‬‬ ‫بەشێك لە بەرپرسەكانی یەكێتی‪ ،‬لە‬ ‫چاوپێكەوتنەكان قسەیەك دەكەن‪ ،‬لە‬ ‫كۆبونەوەش قسەیەكی تر‬ ‫شارەزایەكی زانستە سیاسیەكان‪:‬‬ ‫پارتی تەنازولی بۆ یەكێتی كردووە‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪166‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫‪3‬‬

‫هەڵوێستی حزبەكان لەبەرامبەر بارودۆخی باكووری كوردستان بۆچوونی جیاوازی لێدەكەوێتەوە‬

‫لەبارەی هەڵوێستیان بۆ باكوور‪ ،‬حزبەكان موزایەدە بەسەر یەكترەوە دەكەن‬ ‫بەدواداچون‪ ،‬پرس‬ ‫نزیكەی مانگێكە كوردانی باكوری كوردستان‪ ،‬دەستیان بە مانگرتن‬ ‫و خۆپیشاندانی سەرتاسەری كردووە‪ ،‬هاوكات پارتی دەسەاڵتداری‬ ‫توركیاش‪ ،‬تائێستا بەڵێنێكی وای نەداوە بۆ چارەسەركردنی دۆزی‬ ‫كورد لەو واڵتە‪ ،‬بە بڕوای بەشێك لە چاودێران و شارەزایانی كاروباری‬ ‫توركیا ئەگەربێت و كورد بەردەوام بێت و لە مانگرتن و خۆپیشاندان‬ ‫دەرئەنجامی باشی دەبێت و ئەگەری هەیە حكومەتی توركیا دان بە‬ ‫مافەكانی كوردابنێت‪ ،‬هاوكات لە باشوری كوردستانیشەوە بەشێك‬ ‫لە حزب و الیەنە سیاسیەكان هەڵوێست و هاوسۆز و پشتگیری‬ ‫خۆیان بۆ كوردانی باكور دووپاتكردۆتەوە‪ ،‬بەاڵم تێبینی دەكرێت‬ ‫هەندێك حزب لە بارەی چۆنیەتی هەڵوێستەكانیان موزایەدە بەسەر‬ ‫یەكترەوە دەكەن‪ ،‬شارەزایەكی كاروباری توركیا ئەو موزایەدە بە‬ ‫كارێكی ناڕەوا لە قەڵەم دەدات و پێیوایە ئەو موزایەدە خزمەت بە‬ ‫دۆزی كورد ناكات‪.‬‬ ‫دۆخی باكور بەرەو سەركەوتن هەنگاودەنێت‬ ‫حەسەن ئەحمەد مستەفا‪ ،‬شارەزا لە كاروباری توركیا‪ ،‬لەبارەی‬ ‫چۆنیەتی تێڕوانینی ئۆردوگان بۆ دۆزی كورد بە پرسی راگەیاند‬ ‫«ئۆردوگان لەبەر ئەوەی تازە نەفەسە لە سیاسەت و توانای ئابوری‬ ‫و سیاسی لەگەڵدایە‪ ،‬زۆر بەبێ منەتی جوڵەدەكات و دەیەوێت كات‬ ‫بكوژێت و‪ ،‬دەستورێك تێبپەڕێنێت هەندێك ماف و ئازادیەكانی‬ ‫ك��وردی تێدابێت و دەرفەتێك نەهێڵێتەوە كە كورد بە كوردی‬ ‫بیربكاتەوە‪ ،‬بەاڵم بەگشتی هەندێك ماف دەدات كە هەموو دەوڵەتێك‬ ‫بەشێوەی شمولی دەیدات»‪.‬‬ ‫ئەو شارەزایەی كاروباری توركیا زیاتر دەشڵێت «دۆخی باكور‬ ‫رۆژ دوای رۆژ بەرەو سەركەوتن هەنگاودەنێت‪ ،‬هاوكات هەرێمی‬ ‫كوردستانیش رۆڵ و هاوكار دەبێت لە نزیكبونەوەی الیەنەكان»‪.‬‬ ‫موزایەدەی حزبەكان لە باشور‬ ‫لەگەڵ ئەوەی بەشێك لە حزبەكان لە رێگەی دەركردنی بەیاننامەوە‬ ‫هەڵوێستی خۆیان بۆ كوردانی باكور ئاشكرا كرد‪ ،‬بەاڵم بەشێك لە‬

‫حزبەكان یەكتر تۆمەبتار دەكەن بە جیاوازی هەڵوێستیان و پێیانوایە‬ ‫كامیان زووتر بەیاننامە دەربكات ئەویان خەمخۆرانەترە و چاالكترە‪،‬‬ ‫بۆیە دەبینین حزبەكان موزایەدە بەسەر یەكترەوە دەكەن‪.‬‬ ‫هەڵوێستی گۆڕان‬ ‫دكتۆر یوسف محەمەد‪ ،‬هەڵسوڕاوی بزوتنەوەی گ��ۆڕان‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ پرس ئاماژەیدا كە هەرسێ الیەنی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫پشتیوانی لە خەباتی مەدەنی كوردانی باكور دەكەن‪ ،‬ئەو زیاتر‬ ‫دەڵێت «كێشەی كورد گەشەسەندنی ئابوری نیە‪ ،‬بەڵكو كێشەی‬ ‫ناسنامەی نەتەوەیی و سیاسیە كە پێویستە بە زووترین كات‬ ‫چارەسەربكرێت‪ ،‬پێویستیشە حكومەتی توركیا رێگە چارەیەك‬ ‫بگرێتەبەر بۆ چارەسەركردنی پرسی كورد»‪.‬ئەوەیشی وت «بەهەموو‬ ‫شێوەیەك هاوكاری خۆمان بۆ كوردانی باكور دووپاتدەكەینەوە و‬ ‫پشتیوانیان لێدەكەین»‪.‬‬ ‫هەڵوێستی پارتی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان كە گەورەترین هێزی سیاسیە لە‬ ‫باشوری كوردستان هەوڵیداوە لە رێگەی چاالكی و دەركردنی‬ ‫بەیاننامە و لێكتر نزیكبونەوەی الیەنەكان هاوكاری كوردانی باكور‬ ‫بكات‪ .‬عەبدولوەهاب عەلی‪ ،‬وتەبێژی ئەنجومەنی سەركردایەتی پارتی‬ ‫لە پارێزگای سلێمانی‪ ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ پرس وتی «بەداخەوە‬ ‫هەندێك الیەن‪ ،‬لێرە ماندەگرن و واهەست دەكەن كە بەس خۆیان‬ ‫هەڵوێستیان هەیە و هەرسێ سەرۆكایەتیەكەی هەرێم هەڵوێستی‬ ‫نیە‪ ،‬یاخود هەندێك پارت و حزبی دەسەاڵتدار هەڵوێستیان نیە‪ ،‬كە‬ ‫لە كاتێكدا وانیە»‪ .‬هەروەها دووپاتیشیكردەوە كە پارتی بە هەموو‬ ‫شێوەیەك پشتگیری و پشتیوانیان دەكات‪.‬‬ ‫هەڵوێستی یەكگرتوو‬ ‫ئەبوبەكر ك��اروان��ی‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬لەبارەی هەڵوێستیان بۆ بارودۆخی كوردستانی باكور‬ ‫دەڵێت «پشتیوانی خۆمان بۆ كوردانی باكور دەردەبڕین‪ ،‬ئەویش‬ ‫لە پێناو چارەسەركردنی كێشەی كورد»‪ .‬هاوكات كاروانی لەبارەی‬

‫جیاوازی هەڵوێستی حزبەكان لەمەڕ ئەم پرسە دەڵێت «ئاساییە‬ ‫جیاوازی لە نێوان هەڵوێستی حزبەكان هەبێت‪ ،‬لە كاتێكدا كە پارتی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن و فەرمانڕەوا هەبێت‪ ،‬چونكە ئۆپۆزیسیۆن جۆرێك‬ ‫لە فشاری بۆ سەر حزبە فەرمانڕەواكان دروستكردووە تەنانەت‬ ‫بۆ قازانجی سیاسی خۆیشی سوودی لێوەردەگرێت‪ ،‬دەكرێت ئەو‬ ‫هەڵوێستانە بە موزایەدە وەری نەگرین»‪.‬‬ ‫هەڵوێستی هەندێك حزب و الیەن بەرامبەر دۆخی كوردستانی باكورد‬ ‫جیاوازە‪ ،‬لەبارەی هۆكاری ئەو جیاوازیە حەسەن ئەحمەد مستەفا‪،‬‬ ‫شارەزا لە كاروباری توركیا‪ ،‬دەڵێت «هەندێك الیەن هەڵوێستیان‬ ‫دووڕوییە‪ ،‬چونكە بەدرێژایی مێژوو هیچ بەرژەوەندیەكیان لەگەڵ‬ ‫كوردی باكوردا نەبووە‪ ،‬ئەمرۆ هاتووە تەنها لە رێگەی خیتابێكی‬ ‫هەڕەشەی عاتفیەوە دەیەوێت بڵێت‪ :‬هێزێكی نەتەوەیی و نیشتیمانیم‬ ‫و هێزێك هەیە نایەوێت دەستی منتان پێبگات‪ .‬واتە هەڵوێستەكان‬ ‫موزایەدە و موزایەدەكارییە‪ ،‬نازانم لەو حاڵەتە چ سوود و قازانجێك‬ ‫بە ك��وردی باكور دەگەیەنێنن‪ ،‬لە كاتێكدا نەتوانێت هاوكاری‬ ‫نزیكبونەوەی الیەنەكان بكەیت»‪.‬‬ ‫لە كۆتایی قسەكانیشدا ئەو شارەزایەی كاروباری توركیا وتیشی‬ ‫«كاتێك گوێم لە هەندێك وتار و چاوپێكەوتن دەبێت شەرم دەكەم‪،‬‬ ‫چونكە دەزانم درۆیە و موزایەدەكردنە لەسەر یەكتر و‪ ،‬خزمەت بە‬ ‫هچ الیەنێك ناكات»‪.‬‬ ‫هاوكات هەڵسوڕاوەكەی حزبی گۆڕان تەئكید لەوە دەكاتەوە‪ ،‬كە‬ ‫ئەوان نە موزایەدەیان كردووە و نە دەشی كەن و نە بڕواشیان پێیە‪.‬‬ ‫هاوسۆزی كوردانی باشور بۆ باكور‬ ‫حزب و الیەنەكانی باشور هاوسۆزی و پشتوانیان بۆ كوردانی‬ ‫باكور دووپ��ات دەكەنەوە و راشیدەگەیەنن بە هەموو شێوەیەك‬ ‫ئامادەی هاوكاری كردنیانن‪ ،‬جگە لەوەش كوردانی باشور بە جۆش‬ ‫و خرۆشەوە ئامادەی مانگرتن و رێپێوانن بۆ پشتگیری كردن لە‬ ‫كوردانی باكور‪ ،‬هەربۆیە عەبدولوەهاب عەلی دەڵێت «ئێستا لەسەر‬ ‫ئاستی هەر چوارپارچەكە دەبینین هاوسۆزێكی زۆرباش پەیدابووە‪ ،‬چ‬ ‫لەرووی كۆمەاڵیەتی و پەیوەندی سیاسی و هتد‪ ..‬هەروەها ئاگاداری‬ ‫یەكترین‪ ،‬پشتگیری لە هەنگاوەكانی یەكتری دەكەین»‪.‬‬

‫بەرپرسێكی پارتی‪:‬‬ ‫هەندێك حزب وا هەست دەكەن بەس‬ ‫خۆیان هەڵوێستیان هەیە‬ ‫هەڵسوڕاوێكی گۆڕان‪:‬‬ ‫پشتیوانی لە خەباتی مەدەنی كوردانی‬ ‫باكور دەكەین‬ ‫شارەزایەكی كاروباری توركیا‪:‬‬ ‫ئۆردوگان دەیەوێت دەستورێك تێپەڕێنێت‪،‬‬ ‫هەندێك ماف و ئازادی بدات بە كورد‬ ‫ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو‪:‬‬ ‫ئاساییە حزبەكان هەڵوێستی جیاوازیان‬ ‫هەبێ‬

‫‪4‬‬

‫ژماره‌ ‪166‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫بێ رووتووش‬

‫محەمەد رەئوف‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان‪ ،‬پێیوایە ئەگەر‬ ‫ئەو چاالكیانەی كوردانی باكور ئەنجامی دەدەن‬ ‫درێژە بكێشێت‪ ،‬دەرئەنجامی باش و بەرهەمداری‬ ‫دەبێت‪ .‬دەربارەی بارودۆخی كوردانی رۆژئاواش‬ ‫دەڵێت «سەرۆكی ئەنجومەنی ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫كوردە‪ ،‬دەبێت بە هەموو شێوەیەك هاوكاری‬ ‫بكەین بۆ ئەوەی سەركەوتوبێت‪ ،‬چونكە كورد‬ ‫هەلێكی مێژوویی بۆ هاتۆتە پێش‪ .‬هاوكات‬ ‫هەر لەو دیدارەیەدا لەگەڵ هەفتەنامەی پرس‪،‬‬ ‫تیشكدەخاتە سەر ئەو وەفدەی حكومەتی هەرێم‬ ‫كە بۆ چارەسەركردنی كێشەكان چۆتە بەغدا‪،‬‬ ‫ئەو دەڵێت «ئەو وەفدە بۆ دانەخستنی ئەو‬ ‫دەرگایانە چوو كە خەریكبوو دادەخ���ران»‪.‬‬ ‫هەروەها دەشڵێت «كورد لەبەر ئیهمالی زۆرشتی‬ ‫نەكرد»‪.‬‬ ‫دیدار‪ :‬پرس‬

‫محەمەد رەئوف‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو بۆ پرس‪:‬‬

‫كورد لەبەر ئیهمالی زۆر شتی نەكرد‬ ‫پرس‪ :‬باس لەوە دەكرێت‪ ،‬كە هێزە ئیسالمیەكان بە تەمان بەرەیەك‬ ‫دروست بكەن‪ ،‬ئایا ئەو قسانە راستن؟‬ ‫محەمەد‪ :‬ئ��ەم هەوڵە كۆنە‪ ،‬ئێستاش پێموایە هەرچی هێزە‬ ‫ئیسالمیەكان لە یەكتر نزیكبن خزمەت بە خۆیان و دۆزی گەلی كورد‬ ‫دەكات‪ ،‬تائێستا باسی دروستبونی بەرەیەكمان نەكردووە‪ ،‬بەاڵم باسی‬ ‫ئەوەمان كردووە كە زۆر لە یەكتر نزیك بینەوە‪ ،‬بە تایبەتی لەسەر‬ ‫ئاستی كوتلە پەرلەمانییەكان‪ ،‬بۆ نمونە بڕیارێك نەدەن تاوەكو ئەوان‬ ‫كۆنەبنەوە و قسەی خۆیان نەكەن‪ ،‬هەروەها ئەگەر مەسەلەكە زۆر گرنگ‬ ‫بوو لەسەر ئاستی مەكتەبی سیاسی كۆببینەوە‪ ،‬هەروەها دروستكردنی‬ ‫بەرەش شتێكی واریدە لە نێوان سەرجەم هێزەكان‪ ،‬بە تایبەتی ئەو‬ ‫هێزانەی زیاتر لە یەكتر نزیكن‪ ،‬ئێمە تائێستا نەمان كردووە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بۆچی دروستكردنی بەرە لە كوردستان‪ ،‬سەركەوتو نەبووە؟‬ ‫محەمەد‪ :‬كوردستان كەی بوو بە دەوڵەت سەرجەم گەمە سیاسیەكان‬ ‫جێگردەبن‪ ،‬چونكە لێرە دڵەڕاوكێی سیاسی بەردەوام بونی هەیە‪ ،‬هەر‬ ‫حزبێك جۆرەها پەیوەندی لەگەڵ عێراق و واڵتەكانی تر هەیە‪ ،‬لێناگەڕێن‬ ‫بەرەكە سەركەوتوبێت‪ ،‬لە بارودۆخی ئەمرۆی كوردستان سەركەوتنی‬ ‫بەرە بە زەحمەت دەزانم‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬ماوەیەكە جۆرێك لە پ��ەرت��ەوازەی��ی لە نێوان ریزەكانی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆندا بەدی دەكرێت‪ ،‬دەوترێت ئۆپۆزیسیۆن درزی تێكەوتووە‪،‬‬ ‫ئێوە چی دەڵێن؟‬ ‫محەمەد‪ :‬كاتێك باسی درز دەكرێت‪ ،‬تەعبیرەكان باش نەبوونە‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونە درز دەكەوێتە یەك دیوار‪ ،‬لە كاتێكدا ئێمە هیچ رێككەوتنێكی‬ ‫ستراتیژیمان لەگەڵ یەكدا نەبووە تاوەكو درزی تێبكەوێت‪ ،‬بەڵكو لەسەر‬ ‫كۆمەڵێك خاڵ رێككەوتوین پێی دەوترێت پاكێجەكانی ئۆپۆزیسیۆن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە پاش عێراقی ‪2003‬ەوە‪ ،‬سااڵنە حكومەتی هەرێم چەندین‬ ‫وەفدی حزبی و حكومی رەوان��ەی بەغدا دەكات بۆ یەكالكردنەوەی‬ ‫كێشەكان‪ ،‬پێتوایە وەفدەكەی ئەمجارە دەرئەنجامی هەبێت؟‬ ‫محەمەد‪ :‬ئەو وەفدە‪ ،‬وەفدی عەمەل نەبووە‪ ،‬بەڵكو بۆ كردنەوەی‬ ‫ئەو دەرگایانە بوو كە لە داخرانی كۆتاییدا بوون و فریاكەوتن كە‬ ‫دانەخرێت‪ ،‬بە قەناعەتم هەرێم و بەغدا زۆری ماوە تاوەكو كێشەكانیان‬ ‫چارەسەربكەن‪ ،‬پێموایە هەروا زوو چارەسەر ناكرێن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە نۆ ساڵە سەركردایەتی سیاسی كورد لە بەغدا‪ ،‬چیان‬ ‫كردووە؟‬ ‫محەمەد‪ :‬بێگومان هەوڵی جدی هەبووە و‪ ،‬تاڕادەیەكیش یاری بە‬ ‫كات كراوە‪ ،‬بڵێن وایانزانیوە فەرامۆش كردن لە مەسڵەحەتە‪ ،‬دوور نییە‬ ‫ئەوەش كرابێت‪ ،‬بەاڵم جدیەت لە كاتدا سەرجەم ئامانجەكان مسۆگەر‬

‫دەكات‪ ،‬خەڵكێك هەیە دەڵێت كاتێك ئێمە لە بەغدابوین سەرەتابوین‪،‬‬ ‫ئاخر لە دوای ‪ 2003‬لە بەغدا تاكە هێزی جێگیر و یەكگرتوو كوردبوو‪،‬‬ ‫سوننە وجودی نەبوو و شیعەش دانەمەزرابوو‪ ،‬ئەوكات كورد دەیتوانی‬ ‫زۆر شت لە دەستور جێگر بكات‪ ،‬بەاڵم لەبەر ئیهمالی نەیكرد‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە هێزەكانی ئۆپەراسیۆنی دیجلە لە كەركوك مەترسی بۆ‬ ‫كورد دروست بكەن؟‬ ‫محەمەد‪ :‬بەپێی زانیارییەكان هەموو پێكهاتەكانی عێراق ناڕازین لە‬ ‫هێنانی ئەو هێزە بۆ كەركوك و لێشی دەترسن‪ ،‬هێنانی هێز بۆ ناوچەی‬ ‫م��اددەی ‪ 140‬هیچ ئاماژەیەكی باش ن��ادات‪ ،‬لەالیەكی دیكەوە بەغدا‬ ‫خوێندنەوەی ئیجابی بۆ دەكات‪ ،‬پێیوایە هێز بۆ ئەوەدەهێنێتە كەركوك‪،‬‬ ‫كە دەستی تیرۆر ببرێت و بۆ ئەوەی بتوانێت زیاتر خزمەتگوزاری‬ ‫پێشكەش بكات‪ ،‬ئەوەش تەنها بۆ ئەوەیە كە هیچ الیەنێك نەتوانێت‬ ‫بڵێت نابێت بێیت‪ ،‬بەاڵم لە ئێستاوە وابێت پێكهەڵپڕژان دروست دەبێت‪،‬‬ ‫چونكە ئەو ناوچانە پێشمەرگەی لێیە‪ ،‬پرسیارەكە لە مالیكی ئەوەیە‪،‬‬ ‫تۆ جارێ رەوشی بەغدا جێگیر بكە و بیهێنەوە سەرخۆ و خزمەتگوزاری‬ ‫پێشكەش بكە‪ ،‬ئینجا هێز بنێرە بۆ پارێزگاكانی تر بۆ ئەوەی وەك‬ ‫بەغدای لێبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬رەوشی كوردانی باكور چۆن هەڵدەسەنگێنی‪ ،‬كە تاوەكو ئێستا‬ ‫بەشێك لە چاالكوانە كوردەكان گیران و مانیان گرتووە؟‬ ‫محەمەد‪ :‬ئەو چاالكیانەی كە لە كوردستانی توركیا دەكرێت‪ ،‬ئەگەر‬ ‫درێژەی پێبدرێت‪ ،‬دەرئەنجامی باشی دەبێت‪ ،‬بەاڵم بە مەرجێك‪ ،‬ئەویش‬ ‫ستراتیژیەتێكی سیاسی بەهێز و دیبلۆماسیی لە دوایدا هەبێت‪ ،‬كار‬ ‫لەسەر ئەوە دەكرێت ئۆجەالن بێتە دەرەوە لە زیندان و‪ ،‬بچێتە ناو‬ ‫گفتوگۆیەكی سیاسی بەهێز و هەردووال قەناعەت بە یەكتر بهێنن‪ ،‬نە ئەو‬ ‫بە سەرباز كێشەی كورد چارەسەربكات و نە كوردیش بە چەكدار هەوڵی‬ ‫چارەسەركردن بدات‪ ،‬بۆیە پێموایە ئەگەر وابێت دەستكەوتی دەبێت و‬ ‫هەتا لە رووی زەمەنەوە درێژەی بكێشێت بەرهەمدارتر دەبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە بارودۆخی كوردانی رۆژئاوا درێژەی كێشابێت‪ ،‬چونكە‬ ‫تاوەكو ئێستا لە ژێژ ئازار و ئەشكەنجەدانی رژێمی سوریادابن؟‬ ‫محەمەد‪ :‬بارودۆخی ئەوان زۆر تایبەتە‪ ،‬چونكە ئەوان پێشتر لە‬ ‫ناوخۆی خۆیاندا كیانێكی سەربەخۆ و بەهێزیان نەبووە‪ ،‬كە لە ئێستادا‬ ‫پشتی پێببەستن‪ ،‬لەالیەكی تریشەوە لەوێ هێزێكی روونی ژمارە یەك‬ ‫و دوو نیە كە كۆدەنگیەكی لەسەربێت‪ ،‬هاوكات ئەزمونی سیاسیشان‬ ‫نەبووە‪ ،‬چونكە لە هەموو شتێك بێ بەشبوونە‪ ،‬ئەو هەواڵنەی ئێستا‬ ‫هەیە زۆرباشن‪ ،‬بەاڵم بە مەرجێك دابەش نەبن لە نێوان دەسەاڵت و‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن‪.‬‬

‫*بەرپرسێکی بااڵی حزبێک لە لێدوانێکدا دەڵێ گەر‬ ‫دووژمن بۆی بلوێ ئەوا سوپامان دێنێتە سەر و واڵتمان‬ ‫داگیر دەکات‪ ،‬تەلەڤزیۆنێکیش ئەوەی کردبوو بە ماشێت‪.‬‬ ‫(تخوا بە راستە‪ ،‬نا بابە گاڵتە دەکەی؟)‬ ‫*هێشتا بڕیارەکەی مالیکی بۆ نەهێشتنی پسولەی‬ ‫دابەشکردنی خۆراک جێبەجێ نەکراوە‪ ،‬بازرگانەکان بۆ‬ ‫هەرکیلۆیەک برنج و ئارد دوو تا سێ هەزاریان خستە سەر‪.‬‬ ‫(خوا حەجی ئەمساڵتان قبۆڵ بکات!)‬ ‫*فەرماندەی ئۆپەراسیۆنی دیجلە لە کەرکووک لە بیری‬ ‫ئەوەدایە لەمەودوا کارێک بکات هەرچی کوردی دەرەوەی‬ ‫کەرکووک هەیە دەبێ بە کارتی تایبەت مافی هاتنە ناو‬ ‫شارەکەیان هەبێت‪.‬‬ ‫(بروح بدم نفدیک یا سدام)‬ ‫*ئەندامێکی ستافی نوسەرانی کوردستان پۆست لە‬ ‫دیمانەیەکی تەلەڤزیۆنیدا دەیگوت لە کوردستان ئازادی‬ ‫رۆژنامەنووسی نییە و رۆژنامەنووسان هەڕەشەیان لەسەرە‪،‬‬ ‫کەچی بۆخۆشی ئێستا لە کوردستانە و چشی پێ خۆش‬ ‫بێت ئەوە دەنوسێ و دەیڵێ‪.‬‬ ‫(هێشتا ماوە کاولی بکەن)‬ ‫*تەلەڤزیۆن و رۆژنامەکانی خۆمان گەر عەرەبێک هەر‬ ‫بۆ زەوقی گونی خۆی‪ ،‬یا شۆڤێنییەک بۆ هەوای نەفس‬ ‫بۆچونێکی خراپ لەسەر کورد بنوسێ‪ ،‬یانیش گەر هەر‬ ‫هەواڵ و دەنگوباسەکە راست بێت یەکەسەر باڵوی دەکەنەوە‪.‬‬ ‫(ئاسایشی نەتەوەیی یا توری قوڕاوی)‬ ‫*لە سوریا هێشتا ئاسکەکەیان لە قوڕگی شێر دەرنەهێناوە‬ ‫و تا ئێستا ئەسەد رۆژانە قەسابخانەیەکی نوێ دەکاتەوە‬ ‫کەچی ئەوان خۆبەخۆ کەوتنە گیانی یەکدی‪.‬‬ ‫(بەخوا رۆژهەاڵتییەکان لەوە زیاتریان قابیل نییە)‬ ‫پرس‪ :‬ئایا حزبەكانی باشور هاوكاری و دەستوەردان لە حزبەكانی‬ ‫رۆژئاوا دەكەن؟‬ ‫محەمەد‪ :‬وەكو دەس��ت��وەردان نا‪ ،‬بەڵكو هاوكارییان دەك��ەن‪ ،‬بۆ‬ ‫پاراستنی ریزەكانیان و نێوان باشیان لەگەڵ سوپای ئازاد و بەرەی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی‪ ،‬هاوكات سەرۆكی ئەنجومەنی ئۆپۆزیسیۆن كوردە‪،‬‬ ‫هەلێكی مێژوویی هاتۆتە پێش‪ ،‬دەبێت بە هەموو شێوەیەك ئەو پیاوە‬ ‫كوردە هاوكاری بكرێت و رێنیشاندەری بین‪ ،‬بۆ ئەوەی سەركەوتوبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بارودۆخۆی كوردانی باكور و رۆژئاوا دیارە‪ ،‬پێتوایە لە دوای‬ ‫ئەوانیش كوردانی رۆژهەاڵت داوای چی دەكەن؟‬ ‫محەمەد‪ :‬دۆزی كورد لە رۆژهەاڵت‪ ،‬تایبەتمەندی خۆی هەیە‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫بارودۆخیان لە باكور و رۆژئاوا زۆرباشترە‪ ،‬هەروەها ئێران دەوڵەتێكی بە‬ ‫ئیمكانیاتە توانیویەتی لە هەموو شوێنێك دەسەاڵتی خۆی جێگیربكات‪.‬‬

‫هەرێم و بەغدا زۆریان ماوە‬ ‫كێشەكانیان چارەسەربكەن‬ ‫ئەو چاالكیانەی كە لە كوردستانی‬ ‫توركیا دەكرێت‪ ،‬ئەگەر درێژەی پێبدرێت‪،‬‬ ‫دەرئەنجامی باشی دەبێت‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪166‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫‪5‬‬

‫لەدیمانەیەکی هەفتەنامەی پرسدا «بروسک نوری شاوێس» ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارتی و بەرپرسی‬ ‫دەستەی رێكخراوە پیشەیی و جەماوەرییەكانی پارتی‪ ،‬لە ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارێزگای سلێمانی‪ ،‬باس لە‬ ‫هۆکار و چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و بەغداد دەکات و پێی وایە کە بە بەشێک الیەنەکانی‬ ‫عێراق ڕێکەوتنامەی هەولێریان جێبەجێ نەکردووە و هیچ گەرەنتییەک نییە بۆئەوەی بڕیارەکانی کۆنگرەیەکی دیکە‬ ‫جێبەجێ بکەن‪ .‬سەبارەت بەیەکگرتنەوەی گۆڕان و یەکێتیش بەشتێکی ئاسایی دەزانێت و دەڵێت‪ :‬با پارتی ساڵێك‬ ‫ببێت بە ئۆپۆزیسیۆن‪.‬‬ ‫دیمانە‪:‬زیرەک عەبدولڕەحمان‪ ،‬سلێمانی‬

‫بروسک نوری شاوێس‪ ،‬ئەندامی ئەنجوومەنی سەركردایەتی پارێزگای سلێمانی پارتی‪:‬‬ ‫پ‪ :‬تێروانینی ئێوە سەبارەت بەدواین گۆڕانکارییە سیاسیەکانی هەرێم و بەغداد‬ ‫چۆنە؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬ئەو کێشانەی لەنێوان هەرێم وبەغداد هەیە پەیوەندی هەیە بە‬ ‫خودی دەستوری عێراق و کوردەوە‪ ،‬کە کورد چۆن لەناو عێراقدا ژیان بەسەر‬ ‫بەرێت‪ .‬کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغداد بریتین لەسێ شت‪ ،‬ئەوانیش‪ :‬یاسای‬ ‫نەوت و سامانە سروشتیەکان و بودجەی پێشمەرگەو مادەی سەدو چل کە تایبەتە‬ ‫بەگەڕانەوەی ناوچە دابڕێنراوەکان‪ .‬زۆر الیەن دەیانەوێت بانگەشەی ئەوە بکەن‬ ‫کە کێشەکانی هەرێم و بەغداد کێشەی نێوان پارتی و هاوپەیمانی و دەوڵەتی‬ ‫یاسایە‪ ،‬یاخود سەرۆکی هەرێم و مالکیە‪ ،‬کە ئەوەش هیچ بنەمایەکی نییە‪،‬‬ ‫بەڵکو مەسەلەکە دەستورییەو پەیوەندی هەیە بە داهاتووی میللەتی کوردەوە‬ ‫لەناو خودی عێراق‪،‬بۆیەش ئەوانەی دەڵێن کێشەکان شەخسین لەپێناو مەرامێکی‬ ‫حیزبی و سیاسیەو چەواشەکردنی خەڵکە‪ ،‬چونکە هیچ پەیوەندی نییە بە‬ ‫مەسەلەی شەخسی‪ .‬چارەسەر کردنی کێشەکانیش گەڕانەوەیە بۆ ڕێکەوتنامەی‬ ‫هەولێر‪ .‬جگە لەو ڕێکەوتنامەیەش موبادەرەی دیکەو هەوڵدانی دیکە سەرناگرێت‪،‬‬ ‫چونکە ئەو الیەنەی پابەند نەبێت بەڕێکەوتنامەی هەولێرەوە پابەند نابێت‬ ‫بەڕێکەوتنامەی دیکەوە‪.‬‬ ‫پرس‪:‬باست لەوە کرد کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغداد لەسەر سێ شتە‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆچی زیاتر جەخت لەنەوت کراوەتەوەو بەجۆرێکی دیکەش دەگوترێت‬ ‫ئەولەویەت نەدراوە بەمادەی سەدو چل هێندەی بایەخ دراوە بە مەسەلەی نەوت و‬ ‫گرێبەستەکان و پێدانی پارە لەالیەن بەغدادەوە؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬ئێمە جەخت لەسەر هەموو کێشەکانی خۆمان دەکەینەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مەسەلەی نەوت پەیوەندی هەیە بەژیانی ڕۆژانە‪،‬کاتێک کۆمپانیاکان لەهەرێم نەوت‬ ‫بەرهەم دەهێنن وئیستحقاقاتێکیان هەیە لەتەتویری کێڵگە و نەوتیەکان و دەبێت‬ ‫حکومەتی مەرکەزی بیانداتێ‪،‬ئەوەشی کراوە ئیستحقاقی ئەو کۆمپانیایانەیەو هیچ‬ ‫پەیوەندیەکی بەحکومەتی هەرێمەوە نییەو هیچ پارەیەکیش وەرنەگیراوە بۆ هەرێم‪.‬‬ ‫پرس‪:‬پێشتر بەرپرسێکی بزووتنەوەی گۆڕان ڕایگەیاندوە کەئێمە ئاگاداری پارەی‬ ‫نەوت نین و نازانین بۆ کوێ دەچێت‪،‬ئایا پارەی ئەو نەوتەی هەرێم کەلەالیەن‬ ‫کۆمپانیاکانەوە دەردەهێنرێت و ڕەوانە دەکرێت بۆ کوێ دەچێت؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬پارەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەچێتە میزانیەی عێراقەوەو‬ ‫سەدا حەڤدەی دێت بۆ هەرێمی کوردستان‪ ،‬بۆیە زۆر ڕوون و ئاشکرایە‪ .‬کاتێک‬ ‫دەشگوترێت پارەی نەوت دیار نییەو نازانین بۆ کوێ دەچێت ئەوا ڕاست نییەو‬ ‫بۆ چەواشەکردنی خەڵکە‪.‬‬ ‫پرس‪:‬گەڕانەوەی ناوچە دابڕێنراوەکان پەیوەستە بەجێبەجێ کردنی ماددەی‬ ‫سەدوچل‪،‬لەئێستادا سەرۆک کۆماری عێراق پڕۆژەیەکی پێشکەش کردوە بۆ‬ ‫ئاسایکردنەوەی سنوری ئیداری ئەو ناوچانە‪ ،‬ئێوە چۆن لەم پڕۆژەیە دەڕوانن؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬دەمەوێت ئەوە بڵێم کە ماددەی سەدوچل تەنها سوودی بۆ‬ ‫هەرێمی کوردستان نییەو بەڵکو زۆر پارێزگای دیکە دەگرێتەوە کە بەبڕیارێک‬ ‫بەشێكی لێ دابڕێنراوەو خراوەتە سەر شوێنێکی دیکە‪ ،‬بڕیارەکەش بۆ گۆڕینی‬ ‫دیمۆگرافیایە‪،‬دەستوریش دەڵێت دەبێت ئەو شوێنانە بگەڕێتەوە شوێنی خۆی‪،‬‬ ‫لەمادەی سەدوچل زۆر بەڕوونی باس کراوە‪.‬‬ ‫پڕۆژەکەی سەرۆک کۆماریش کە بۆ گەڕانەوەی وەزعی ئیدارەکانە ئێمە پێمان‬ ‫باشەو پشتگیری دەکەین و دوای ئەوەی دەبێت بەیاساش نیوەی کێشەکانی ئەو‬ ‫ناوچانە چارەسەر دەکات‪.‬‬ ‫پرس‪:‬ئەگەرچی لەڕابردوودا کوردو شیعە لەزۆر شتدا هاوبەش بوون‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫کورد کێشەی دەسەاڵتی لەگەڵ شیعەدا هەیە‪،‬لەهەمان کاتیشدا کێشەی خاکی‬ ‫لەگەڵ سونەدا‪ ،‬بۆچی بەردەوام باسی کێشەکانی نێوان شیعەو کورد دەکرێت و‬ ‫باسی سوننە ناکرێت؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬کورد کێشەی نە لەگەڵ سونەو شیعەدا هەبووەو نەهەیەتی‪ ،‬بەڵکو‬ ‫کورد کێشەی لەگەڵ دەسەاڵت هەبووە لەعێراق و پارتی دەسەاڵتدار هەبووە‪ ،‬ئینجا‬ ‫ئەگەر نەتەوەیی بووبن یان بەعسی بێت‪ .‬کورد هیچ ڕۆژێک خۆی نەکردووە بە‬

‫تەڕەف لەبەینی ملمالنێیەک کە سوننە بێت یان شیعە بێت‪،‬خودی کورد سوننە‬ ‫هەیەو شیعەشی هەیە‪ ،‬بەاڵم ئێمە قەومێکین بەهۆی ڕژێمێکەوە مافەکانمان زەوت‬ ‫کراوە و مافەکانی خۆمان داوا کردۆتەوە‪ .‬هەندێک لەو مافانەشمان بەدەست‬ ‫هێناوەو ئەوەشی ماوەتەوە هەربەدەستی دەهێنین‪.‬‬ ‫هەرکەسێکیش لەبەغداد حاکم بێت وبیەوێت بەتاکڕەوی فەرزی ئیرادەی خۆی‬ ‫بکات بەسەرمانەوە ئێمە قبوڵی ناکەین‪ .‬هەندێک زەوی ئێمە داگیر کراوەو ئێمەش‬ ‫داوای دەکەینەوە‪،‬ڕاستە خەڵکی سوننە لەسەر ئەو زەویانە دانیشتوون لە موسڵ و‬ ‫هەندێک شوێنی دیکە‪ ،‬بەاڵم خۆ زۆرینەی ئەوانەی لەکەرکوک هێناویانن بۆ تەعریب‬ ‫عەرەبی شیعە بوون و سووننە نەبوون‪ .‬ئەوانەشی هێنایەنن بۆ مەندەلی و خانەقین‬ ‫بەهەمان شێوە شیعەبوون‪،‬بۆیە ئەو نەزەڕیە الی من ڕاست نییە کە ئێمە کێشەمان‬ ‫لەگەڵ عەرەبی سوننە لەسەر خاکەو لەگەڵ شیعەش لەسەر دەسەاڵتە‪،‬بەدەسەاڵتی‬ ‫حیزبی بەعس ئەو زەویانە لەئێمە داگیر کراوەو هەر الیەنێکیش بیەوێت ئەو‬ ‫دەسەاڵتە بچەسپێنێت لەالی ئێمە جیاوازی نییە لەگەڵ حیزبی بەعسدا‪.‬‬ ‫پرس‪:‬تاکو ئێستا لەبەغداد کورد خاوەنی یەک گوتاری خۆی نەبووە‪،‬بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕانیش یەک گوتاری دەبەستنەوە بە جێبەجێ کردنی ئەو پاکێجانەی‬ ‫پێشکەشیان کردوە‪،‬بەبڕوای تۆ نەبوونی یەک گوتاری کورد بەشێکی پەیوەندی بە‬ ‫دەسەاڵتی هەرێمەوە نییە؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬بەدڵنیایەوە بەشێکی دەکەوێتە ئەستۆی دەسەاڵت‪،‬بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان هەوڵدەدات بەو شێوازانە خەڵک چەواشە بکات وپیشانی بدات کە ڕەئی‬ ‫کەمینە فەڕز بکات بەسەر زۆرینە‪ ،‬کەئەمەش لەهیچ دیموکراتیەتێک ڕووی‬ ‫نەداوە‪،‬بەردەوام کەمینە تابعی زۆرینە بووە نەوەک بەپێچەوانەوە‪،‬کەمینەش مافی‬ ‫خۆیانە هەوڵبدەن ببن بە زۆینەو هەرکاتێکیش بوون بەزۆینە دەتوانێت فەرزی‬ ‫شتەکانی خۆیان بکەن‪.‬‬ ‫شەش خاڵی ناو پاکێجەکانیش ئەگەر بێیتە سەر ڕاستی بەشێکی زۆری جێبەجێ‬ ‫کراوە‪،‬هەندێک شت داوا لەتۆ دەکات کە تۆ دەسەاڵتیت و زۆرینەیت لەناو پەرلەمان‬ ‫وهەموو جێگەیەک‪ ،‬بەاڵم دەبێت بەقسەی ئەو بکەیت‪ ،‬ئەمەش شتی وانیە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬تۆ دەتەوێت بڵێیت ئۆپۆزیسیۆن دەیانەوێت هەموو پڕۆژەیاساکانی ناو‬ ‫پەرلەمان بەخواستی ئەوان تێپەڕێت یاخود داوای چی دەکەن؟‬ ‫بروسک نوری‪ :‬داوای ئەوە دەکەن پڕۆژە یاساکان بەڕێکەوتن تێپەڕێندرێت بەو‬ ‫پێیەی ئەوان لەئۆپۆزیسیۆندان‪ ،‬بەاڵم ئەوەی بەدڵی ئەوان نەبێت دەیکەن بەهەراو‬ ‫نابێت بڕوات‪ ،‬ئەوەشی بەدڵی ئێمە بێت نابێت بڕوا‪ ،‬بەشێوەیەکی دیکە ڕێکەوتن‬ ‫بەبەرژەوەندی خۆیان و بزووتنەوەی گۆڕان تێدەگەن وەکو حیزبێک‪،‬ئەگەریش‬ ‫بەدڵی ئەوان نەبێت ڕێکەوتن نییەو دژی دەوەستنەوە‪.‬‬ ‫پرس‪:‬پەسەند کردنی پڕۆژە یاسای ئەنجومەنی ئاسایش کاردانەوەی زۆری‬ ‫بەدوای خۆی هێنا بەوپێیەی ڕێکەوتنی تەواوی لەسەر نەکرابوو‪،‬ئێستاش هەندێک‬ ‫پڕۆژە یاسا هەیە لەپەرلەمانی کوردستانی ڕەهەندی نیشتیمانیان هەیە بەبڕوای‬ ‫تۆ تاچەند گرنگە ئەم پڕۆژانە ڕێکەوتنی الیەنە سیاسیەکانی ناو پەرلەمانی‬ ‫کوردستانی لەسەربێت؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬بەبڕوای من یاسا دانان لەهەموو پەرلەمانێکی تەندروستدا لەهەموو‬ ‫جیهاندا هیچ کاتێک بە ڕێکەوتن دانەنراوە‪ ،‬بەڵکو بەردەوام بەدەنگدان بووە‪،‬‬ ‫ئەمەش بەپێی پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمانەکەیە‪ .‬زۆرینەش دیکتاتۆریەت نییەو‬ ‫هەموو کاتێکدا دیموکراتیەتە‪،‬بۆیە ئەگەر زۆرینە زیانی بۆ کۆمەڵگە هەبێت ئەوا‬ ‫کۆمەڵگە دەنگی پێنادات و دەبێت بەکەمینە‪،‬ئەمەش بەو ئامانجە نییە کە کەمینە‬ ‫بچەوسێننەوە‪ ،‬بەڵکو زۆرێک لە بۆچوونەکانی کەمینە وەردەگیرێت و دەگونجێت‬ ‫لەگەڵ ڕای زۆرینەش بێت‪ .‬هەندێکی دیکەشی کە لەبەرژەوەندی خۆی پێشکەشی‬ ‫دەکات ناتوانێت بیسەپێنێت بەسەر زۆرینەدا‪.‬‬ ‫پرس‪:‬سەرجەم الیەنەکانی ئۆپۆزیسیۆن و یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لەگەڵ‬ ‫گەڕاندنەوەی دەستوری هەرێمن بۆ پەرلەمانی کوردستان‪،‬لەو نێوەندەدا ئەوەی‬ ‫دەمێنێتەوە تەنها پارتی دیموکراتی کوردستانە کە وادەبینرێت لەگەڵ گەڕانەوەی‬ ‫نەبێت بۆ پەرلەمانی کوردستان‪ ،‬بۆچی؟‬

‫بروسک نوری‪:‬لەڕووی یاساییەوە من لەپەرلەماندا نیم‪،‬بەاڵم ئەوەی دەیزانم‬ ‫ئەوەیە ئەگەر بێت و شتێک دەنگی لەسەر بدرێت و بچێتە دەرەوە ئەوا تەنها‬ ‫سەرۆکی هەرێمی کوردستان دەتوانێت بیگەڕێنێتەوە بۆ پەرلەمان‪ .‬دەستور‬ ‫ڕەنگە هەندێک خاڵی تێدا بێت بە ڕای ئۆپۆزیسیۆن بەجۆرێکی دیکە بێت‪،‬‬ ‫یاخود بەبڕوای دەس��ەاڵت جۆرێکی دیکە بێت‪،‬ئەم خااڵنەش مایەی گفتوگۆ‬ ‫کردنە‪،‬ئەگەریش سەرۆکی هەرێمی کوردستان نەیگەڕێنێتەوە پەرلەمان و ئەوا‬ ‫دەکرێت ل��ەدەرەوەی پەرلەمانی کوردستان گفتوگۆی لەسەر بکرێت‪ .‬ئەوانەی‬ ‫داوای هەمواری دەستور دەکەن با بێن دابنیشن و خاڵەکانیان بخەنەڕوو‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ئەوانەشی لەدەرەوەی پەرلەمانن دەتوانن گفتوگۆی تێدا بکەن‪،‬ئەوکاتیش ڕەنگە‬ ‫سەرۆکی هەرێمی کوردستان بیگەڕێنێتەوە پەرلەمانی کوردستان و بڵێت ئەم‬ ‫خااڵنە بەم شێوازانە بگۆڕدرێت‪،‬با ئەوکاتیش پەرلەمان دابنیشێت و بیگۆڕێت‬ ‫دواتریش بخرێتە ڕیفراندۆمەوە‪،‬ئەوکات کە ڕیفراندۆمی لەسەر کرا جارێکی دیکەش‬ ‫پەرلەمانی کوردستان بۆی هەیە موڕاجەعەی بکاتەوە‪ ،‬ئینجا ساڵێکی دیکە بێت‬ ‫یان دوانی دیکە بێت‪ .‬زۆر واڵتیش دەستورەکانیان لەگۆڕاندایەو شتێک نییە بڵێیت‬ ‫نابێت بگۆڕدرێت چونکە قورئان نییە‪.‬‬ ‫پرس‪:‬لەماوەی ڕابردوودا هەریەک لە یەکێتی نیشتیمانی کوردستان و بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان کۆبونەوەوە ئەم کۆبونەوەیە تاچەند لەسەر حسابی ڕێکەوتنامەی ستراتیژی‬ ‫نێوان پارتی و یەکێتی بوو؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬من وەکو ڕای خۆم هەست ناکەم لەسەر حسابی ڕێکەوتنامەی‬ ‫ستراتیژی بێت‪،‬هەموو حیزبێک ئ��ازادە لەگەڵ کێدا کۆدەبێتەوەو پەیوەندی‬ ‫دروست بکات‪،‬پارتیش ئاگادار بووەو خودی گۆڕانیش بەپارتی گووتوە‪،‬ئاساییەو‬ ‫هەموو ئەحزابەکان دەتوانن کۆببنەوە‪ .‬ڕێکەوتنامەی ستراتیژی لەنێوان پارتی‬ ‫ویەکێتیدایەو هیچ کەسی پابەند نەکردوە بەوەی کەپەیوەندی لەگەڵ خەڵکی‬ ‫دیکەدا دروست نەکات‪ ،‬بەپێچەوانەوە بەبڕوای من ئەمڕۆ من بەگرنگی دەزانم ئەو‬ ‫جۆرە کۆبونەوانە‪ ،‬چونکە پێویستیمان بەیەک ڕیزی ماڵی کوردەو بە بەرژەوەندی‬ ‫کوردی دەزانین و بەزیانی نازانین‪،‬بەرژەوەندی کوردیش بەرژەوەندی پارتییە‪.‬‬ ‫پرس‪:‬لەئەگەری یەکگرتنەوەی بزووتنەوەی گۆڕان لەگەڵ یەکێتی نیشتیمانی‬ ‫کوردستان پارتی هەڵوێستی چۆن دەبێت؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬هەڵوێستمان زۆر ئاساییەو هیچ کێشەیەکمان نییەو کاتی خۆشی‬ ‫یەک بوون و مونافەسەی یەکتریشمان دەکرد‪.‬‬ ‫پرس‪:‬دوای یەکگرتنەوەی پارتی ترسی لە وەنابێت یەکێتی و گۆڕان لەپەرلەماندا‬ ‫دەبنە زۆرینە؟‬ ‫بروسک نوری‪ :‬ساڵێکی دیکە هەڵبژاردن دەکرێت‪،‬قەیدی چییە با پارتی ساڵێک‬ ‫ببێت بە ئۆپۆزیسیۆن چی تێدایە؟‬ ‫پرس‪:‬تاکو ئێستاش گرفتی دووئ��ی��دارەی لەنێو شارەکاندا بەدی دەکرێت‬ ‫بەشێوەیەک نەپارتی دەسەاڵتی ئەو تۆی هەیە لەسنوری سەوز‪ ،‬نە یەکێتیش‬ ‫دەسەاڵتی هەیە لەسنوری زەرد‪ ،‬ئەمە تاکو کەی بەردەوام دەبێت؟‬ ‫بروسک نوری‪:‬ئەوەی هەیە ئاسەواری دووئیدارەی نییە‪ ،‬بەڵکو یەکێک لەو‬ ‫ڕەخنانەی بەردەوام ئێمە دەیگرین ئەوەیە کە ئەو ڕێکەوتنامە ستراتیژیەی نێوان‬ ‫پارتی و یەکێتی لەسەر ئاستی قیادەو کادرە بەرزەکان هەیە‪ ،‬بەاڵم نەچۆتە‬ ‫خوارەوە بۆ پڕکردنەوەی بۆشایی ئیداری‪ .‬منیش بەڕەخنەی دەزانم لەهەردووالیان‬ ‫وپێویست نییە لەهەولێر ڕێگر بین لە بەردەم یەکێتی‪ ،‬ئەگەر ڕێگر بووبین‪،‬بەهەمان‬ ‫شێوەش لەسلێمانی پێویست نییە یەکێتی ڕێگر بێت لەبەردەم پارتی‪،‬ئەگەریش‬ ‫کارێکی واهەبێت پێویستە زوو چارەسەر بکرێت‪ ،‬چونکە ئەمە برینە کۆنەکان‬ ‫دەکولێنێتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪:‬پەیوەندی پارتی و یەکگرتوو لەچ ئاستێکدایە‪،‬بەتایبەتیش دوای‬ ‫لێدوانەکەی ئەم دوایەی یەکگرتوو کەباسی گرنگی دانوستاندن کرد؟‬ ‫بروسک نوری‪ :‬لەهەموو کاتێکدا هەزار کاتژمێر گفتوگۆ لەسەر خاڵێک باشترە لە‬ ‫یەک خولەک شەڕ‪،‬ئێمە وەکو پارتی دەمانەوێت پەیوەندیمان لەگەڵ هەموو حیزبە‬ ‫کوردستانیەکان هەبێت بەوانەی هاوپەیمانن و ئۆپۆزیسیۆنن‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬بڕیار نامق‬

‫ساڵێکی دیکە هەڵبژاردن دەکرێت‪ ،‬قەیدی‬ ‫چییە با پارتی ساڵێک ببێت بە ئۆپۆزیسیۆن‬

‫‪6‬‬

‫ژماره‌ ‪166‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫لە عێراقی‬ ‫فیدڕال تەنها‬ ‫ماڵی کورد لە‬ ‫شوشەیە‬

‫دین و دیموكراسی ئاویان بە جۆگەیەكدا ناڕوات‬

‫ئومێد خۆشناو‬

‫تادێت کێشە کانی عێراقی بەزۆر دروستکراو زێدەدەبن وپەل‬ ‫و پۆ داوێن‪،‬ئەو عێراقەی ئارەزوی عێراقیەکانی لە مەڕ دروست‬ ‫بوونی نیە!گۆڕانکاریە کانی ناوچەکەو معادەلە ئیقلیمیەکان و‬ ‫سیاسەتی کۆمەڵی نێودەوڵەتی هەر یەکە هەژمونی خۆی بەسەر‬ ‫ڕەوشە ئاڵۆزەکە ی عێراق هەیە‪،‬دەمێکە سەرۆکی کوردستان‬ ‫ترسی خۆی لە و عێراقە و سیاسەتەکانی س��ەرۆک وەزی��ران‬ ‫نەشاردۆتەوە‪،‬بەاڵم گەلێ جارانیش گوتراوە تاکە سوارە بۆیە‬ ‫نەتوانراوە بەسەر سیاسەتە پ��اوان خوازیەکانی مالیکی و‬ ‫ئەجێندای دەرەکی عێراق زاڵ بێت‪.‬‬ ‫ئەو ڕۆژانە دور نین کە دەگوترا سەرۆکی کوردستان لەگەڵ‬ ‫س��ەرۆک وەزیرانی عێراقی کێشەی شەخسی هەیە‪ ،‬گەیشتە‬ ‫ئەو حاڵەی خەریک بوو لە نێوخۆی کوردستان ڕای شەقامیش‬ ‫لەهەمبەر ئەو پرسە چەواشە بکرێت و پێدا گیریەکانی سەرۆک‬ ‫لەمەڕ مافە دەستوری و نەتەوەیەکانی کوردستانیان چەوشەکاری‬ ‫دەربارەوە بکرێت‪.‬‬ ‫حەقیقەتێکیش هەیە لە ماوەی ڕابردوو لەگەڵ بەغدا و کێشەکانی‬ ‫نێوان کوردستان و کاربەدەستان و عەقڵیەتی شۆڤینی عەرەبی‬ ‫‪،‬کورد یەکگرتوو نەبوو هەروەها نەیتوانی کێشەکان بەسودی خۆی‬ ‫یەکالی بکاتەوە‪ ،‬لەدوای پڕۆسەی ئازادی عێراقیش کورد هیچ‬ ‫دەمێک بەقەد ئەو چەند مانگەی دوایی لە عێراق و کێشەکان و‬ ‫گفتو گۆکان الواز نەبووە‪.‬‬ ‫بۆیە ئێستا سەرۆک وەزی��ران ئاغای مالیکی هەوڵەکانی چڕ‬ ‫کردۆتەوە و نیازیەتی لەجیاتی چارەسەری بنەڕەتی کێشەکان‪،‬‬ ‫گرفتەکان فرەجەمسەر بکات و کێشە بەکێشە پەردەپۆش بکات‪.‬‬ ‫دروس��ت کردنی هێزی دیجلە و جارێکی تر داگیرکردنەوەی‬ ‫کەرکوک و خستە ژێری باری نائاسای ڕانەگەێنراو نمونەی زیندووی‬ ‫فروان کردنی کێشەکانن‪ ،‬خۆ ئەگەر مالیکی ئەمەی بۆ بچێتە سەر‬ ‫بەدڵنیایەوە هێزی دیجلە فوڕاتیشی بەدواوەیە!‬ ‫وەک دەگوترێ و باڵوە جەنابی سەرۆک کۆماری عێراق بەڕیز‬ ‫جەالل تاڵەبانی بەنیگەرانیەوەبەغدای جێهێشتوە و هاتۆتەوە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬ئەمەش دەالل��ەت��ی زێتر قوڵبونەوەی کێشەکانە و‬ ‫دەرخستنی نائومێدی کاربەدەستانی عێراقی زۆرە ملێیە‪،‬ماوەی‬ ‫چەند مانگێکە الیەنەکان بەنیازن لەسەر مێزی گفتوگۆ بێنە‬ ‫دانیشتن بەاڵم خۆش بەختانە نەیانتوانیوە خۆگەر بشیان توانیبا‬ ‫بەدڵنیایەوە نەدەگەیشتنە ئەنجام‪.‬‬ ‫هەوڵەکانی ئەم دوای��ەی مالیکی بەئاراستە ی ئ��ەوەن تا‬ ‫حەدی شەڕن‪ ،‬ئەمەش بەئامانجی ئەوەیە شەقامی عێراقی لە‬ ‫بەرژەوەندی خۆی بجوڵێنێ و بڵێ ئەوا کوردە عێراق تێک دەدات‪،‬‬ ‫لەمەش دا تەنها ماڵی کوردە لەشوشەیە‪ ،‬چونکە مالیکی چی‬ ‫نییە لەدەستی بدات شارەکانی دیکەی ناوەڕاست و باشووریش‬ ‫چیان نیە لەدەستی بدەن تەنها هەرێمی کوردستانە ئەزمونێکی‬ ‫هەیەو دەبێتە جێگای مەترسی‪.‬‬ ‫تاکە شتێک ئەوەیە هەمیشە وەک پرسیار خۆدەردەخات ئایە بۆ‬ ‫چی کورد لە پۆستەکانی بااڵی عێراقی و پەرلەمان بۆ جارێکیش‬ ‫وەک کارتی فشار خۆکشاندنەوەی تەرح نەکردوە!؟ بینیمان شیعە‬ ‫و سونەکانی لەزەرەرەکانی خۆیان چیان کرد و دەیکەن‪.‬‬ ‫دەسبەردارنەبوونی بەرپرسە بااڵکانی ک��ورد لە پۆست و‬ ‫ئیمتیازاتەکانی بەغدا و یەکگرتوونەبوونی الیەنە کوردستانییەکان‬ ‫لەمەڕ پرسەکان و نەبوونی یەکگوتاری و یەک هەڵوێستی ئەو‬ ‫پرسگەالنەن کە لە ماوەی ڕابردوو تێدا زەرەرمەند بوینە بە هیوای‬ ‫ئەوەی چارەسەر بن تا چیتر ئەو ماڵە شوشەی هەمانە لەو عێراقەی‬ ‫باوەڕمان پێی نییە بەردی تێنەگرن‪.‬‬

‫هەژار هەورامی‬ ‫كاتێك ساتی سەرهەڵدانی دوو دەستەواژەی دین و دیموكراسی‬ ‫لێكدەدەینەوە‪ ،‬دەگەین بەو ڕاستیە حاشا هەڵنەگرە كە دین پێش‬ ‫دیموكراسی لە دایك بووە وتەمەنی دین زۆر گەورەترە لە تەمەنی‬ ‫دیموكراسی‪ ،‬كاتێك وت��ار و ناوئاخنی دی��ن دەخەینە خانەی‬ ‫بەراوردكارییەوە لەو بابەتە تێدەگەین كە لە هیچ ئایینێك و بەتایبەت‬ ‫ئایینە یەك خوداییەكان (یەهوود‪،‬مەسێح و ئیسالم ) باسی دیموكراسی‬ ‫و بنەماكانی دیموكراسی نەكراوە‪.‬هیچ ئایینێك نەیگووتووە كە رۆڵی لە‬ ‫ژیانیدا پەرە پێدانی دیموكراسیە‪.‬ژێرخانی فیكری دین باوەڕمەندی و‬ ‫ئیمانە بە خودا‪ ،‬كە چی ژێرخانی دیموكراسی پەیمان و رێككەوتنە‪،‬‬ ‫ئەویش پەیمان لە نێوان مرۆڤەكان‪.‬‬ ‫شێوازی پەیوەندی لە گۆرەپانی دیندا ستوونیە‪ ،‬خودا لە سەرەوەی‬ ‫ئەم ستوونەدایە و هەموو ئیماندارەكانی ئەو دینە دەبێت بێ سێ ودوو‬ ‫فەرمان و فەرموودەی جێبەجێ بكەن‪ .‬ئەمە لەكاتێكدایە كەئاست‬ ‫وشێوازی پەیوەندی لە مەیدانی دیموكراسیدا ئاسۆییە‪ ،‬واتا تاكەكان‬ ‫پەێوەندیان لەگەڵ یەكدی هەیە‪ .‬مرۆڤ لە گەڵ مرۆڤ‪ .‬لە دیندا خودا‬ ‫و مرۆڤ لە گەڵ یەكدی پەیوەندیان هەیە‪.‬لە بازنەی دیندا باس لە‬ ‫ئیماندار دەكرێت و لە دیموكراسیدا باس لە هاوواڵتی‪.‬‬ ‫لە دیندا یاسادانەر خودایە كە چی لە دیموكراسیدا مرۆڤ داڕێژەری‬ ‫یاسایە‪ .‬بۆیە ئاسمان هەتا زەوی جیاوازی هەیە لە نێوان ئەم دوو‬ ‫چەمكەدا‪.‬لە چوارچێوە جوگرافیای واڵتێكدا ئەگەر بناغەی پێكەوە‬ ‫ژیانی مرۆڤەكان لە رێگای مافی هاوواڵتی بوونەوە دابمەزرێت ئاسانتر‬ ‫دەتوانرێت بناغەی ئازادیە سەرەتاییەكان و لەوانەش ئازادی ئایینی و‬ ‫بیر و باوەڕی ئایینی بپارێزرێت‪.‬پەیمانی دیمۆكراتیك ئەگەر بە باشی‬ ‫وگونجاوی جێبەجێ بكرێت بەو ئەندازەیە و بە باشی رێز دەگیردرێت‬ ‫لە دین و ئایینەكان‪ ،‬لەم هەل ومەرجەدا مرۆڤەكان دەتوانن بە پێی‬ ‫تێگەیشتن و هەڵبژاردن و ب��ەرژەوەن��دی خۆیان دینێك پەسند و‬ ‫پەیرەوی لە رێو رەسم وفەرمانەكانی بكەن‪.‬ئەمە لە كاتێكدایە ئەگەر‬ ‫پەێوەندی تاكەكانی كۆمەڵگا لە سەر بناغەی ئایینێكی دیاریكراو‬ ‫دابرێژرێت بۆی هەیە ئیماندارانی ئایینێكی دیكە زەرەرمەند ببن و‬ ‫نەتوانن بە ئاسانی بیرو باوەڕی ئایینی خۆیان پەیڕەوی بكەن‪ !.‬هەموو‬ ‫مرۆڤێك بە ئاسانی دەتوانێت لە كۆمەڵگایەكی دیمۆكراتدا بژیت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ناتوانێت لە كۆمەڵگایەكی ئایینیدا ولە چوارچێوەی پەیوەندیەكی‬ ‫ئایینی دیاریكراودا بژیت كە بیروبۆچوونی غەیری ئایینەكەی ئەویان‬ ‫تێیدا زاڵە‪ .‬هەاڵتنی دەیان و سەدان رۆشنبیری موسڵمانی شیعە و‬ ‫سوننە لە واڵتە ئیسالمیەكانەوە بۆ ئەورووپا وپەنابردنیان بۆ ئەو واڵتە‬ ‫دیمۆكراتیان پشتڕاستكەرەوەی بابەتەكەی ئێمەیە‪.‬‬ ‫لە واڵتێك كە بناغەی یاساكانی لەسەر پەیمانی دیمۆكراتیك‬ ‫دامەزرابێت هەموو ئایینێك وهەموو ئیماندارێك كە نەبێت بە‬ ‫هۆی ئەزیەت و ئ��ازاری هاوواڵتیانی دیكە دەتوانێت بە ئ��ازادی‬ ‫و بەسەربەستی بژیت و رێز لە ئایین و بەها پیرۆزە ئایینیەكانی‬ ‫خۆی بگرێت‪ ،‬بەاڵم لە واڵتێك كە بناغەی یاسا و پەیوەندیەكان لە‬ ‫سەر ئەساسی دینێكی دیاریكراو دامەزرابێت بێگومان ئەو كەسانەی‬ ‫كەباوەڕیان بەو دینە نیە دەكەونە بەر ستمكاری و زوڵم و زۆرەوە‪.‬‬ ‫نموونەش بۆ سەلماندنی ئەم بابەتە زۆرە ئەگەر سەرنجی ژمارەی‬ ‫كوژراو وبریندار وئاوارە و پەنابەرانی هێندێك لە واڵتان بدەین كە بە‬ ‫هۆكاری ستەمی ئایینی تووشی ستم بوونەتەوە بۆمان دەردەكەوێت‬ ‫كە داڕشتنی یاساكان بۆ بەرێوەبردنی كۆمەڵگا و پەیوەندی تاكەكان‬ ‫لەگەڵ یەكدی «دیمۆكراتیك» بن باشترە و رێكخەری پەیوەندی‬ ‫خودا و ئیماندارەكانیشی با دین بێت گونجاوترە‪ ،‬بەاڵم بەو مەرجەی‬ ‫ئیماندارەكان ئەزیەتی یەكدی نەدەن و سووكایەتی بە بیر وبۆچوونی‬ ‫ئایینی یەكدی نەكەن و یەكتر نەكوژن بەو چەشنەی وا لە پاكستان و‬

‫چەند واڵتی دیكە دەبینرێت‪ .‬كورت و پوخت دین بە رێگایەكدا دەڕوات‬ ‫و دیموكراسیش بە رێگایەكی دیكەدا‪ ،‬و ئامانجیان یەكناگرێتەوە‪ .‬لە‬ ‫ژێردەسەاڵتی حكوومەتی دیموكراسی‪ ،‬مرۆڤی خاوەن ئیمانی ئایینی‬ ‫و دیندار دەتوانێت بژیت‪ ،‬بەاڵم لە ژێر دەسەاڵتی حكوومەتی ئایینیدا‬ ‫مرۆڤی باوەڕمەند بە بنەماكانی دیموكراسی ناتوانێت بە ئاسانی و‬ ‫بەسەربەستی بژیت‪.‬بۆ سەلماندنی ئەم ڕاستیەش بەراوردكردنی دوو‬ ‫واڵتی سعوودیە و ئێران وەك حكوومەتی دینی و دوو واڵتی ئەڵمانیا‬ ‫و بریتانیا وەك حكوومەتی دیموكراسی دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ‬ ‫تێگەیشتن لەم راستییە تاڵە‪.‬‬

‫بێتامتان كرد‪!!!...‬‬ ‫فەرەیدون بێوار‬ ‫پێموایە وەرگێڕان و دۆبالژ كردن جۆرێكە لە هونەر و موتوربە كردنی‬ ‫دوو كولتورە پێكەوە‪ ،‬بەو مەرجەی بەرهەم یان بابەتە وەرگێڕ‪ ،‬یان‬ ‫دۆبالژكراوەكە بەسوود بێ بۆ كۆمەڵگە‪.‬‬ ‫ئێستا لە هەر یەكێك لە كەناڵەكانی كوردستات و كوردستان تیڤی‬ ‫و زاگرۆس تیڤی درامای كۆری پەخش دەكەن‪ .‬ئەمە سەرەڕای ئەوەی‬ ‫چەند كەناڵی تری ناوخۆیی لە هەولێر‪ ،‬ئەوانیش درامای كۆری پەخش‬ ‫دەكەن‪.‬‬ ‫هەموو دراماكان پڕن لە توندوتیژی و كوشتن و خوێنڕشتن و‬ ‫خیانەتی سیاسی و مەرامی سیاسی و پاوانخوازی دەسەاڵت و دیمەنی‬ ‫تۆقێنەر‪ .‬وەك بڵێی كۆریا چیتری نییە جگە لەم درامایانە‪.‬‬ ‫ئەمە سەرەڕای ئەوەی ئەم كەناڵە كوردییانە مێژوو و كولتوری واڵتی‬ ‫بێگانەمان دەرخوارد دەدەن و منااڵنمان فێرە توندوتیژی و دیمەكانی‬ ‫خوێنڕشتن دەكەن‪.‬‬ ‫هەروەها هەندێكی تر لە بەناو كەناڵی كوردی خەریكی پەخشكردنی‬ ‫درامای توركین‪ ،‬كە پڕە لە خیانەتی زەوجی و الدانی كۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫هەروەها زۆرێك لە كەناڵە ناوخۆییەكان و چەند كەناڵێكی ئاسمانیش‬ ‫ئەم جۆرە دراما توركیانە پەخش دەكەن‪.‬‬ ‫درام��ا كوردییەكانیش كە حەزی بینەر تێر ناكەن و لە بازنەی‬ ‫مێژوودا دەخولێنەوە و وەدوای مێژوو كەوتوون‪ ،‬نەیانتوانیوە باس لە‬ ‫كێشەكانی سەردەم و قۆناغی ئێستا و دۆخی سیاسی هەرێم بكەن‪،‬‬ ‫هەروەها نەیانتوانیوە تاوانەكانی وەك كیمیابارانكردنی هەڵەبجە و دۆڵی‬ ‫جافایەتی و پرسەكانی ئەنفال و وێرانكردنی گوندەكان و كۆڕەو و شەڕی‬ ‫براكوژی و ناعەدالەتی كۆمەاڵیەتی و گەندەڵییەكانی حكومەت و حزب‪،‬‬ ‫بەرجەستە بكەن و هەر بە دەوری ئاغا و كوێخایا دەخولێنەوە و لە‬ ‫رابردوودا دەژین‪ ،‬واتە نەیانتانیوە روئیایەكیان بۆ داهاتوو و یان ئێستاكە‬ ‫هەبێ‪ .‬هەر ئەمەشە كە بینەری نائومێد كردووە‪ .‬ئەمە سەرەڕای كەم و‬ ‫كورتی لە چۆنییەتی بەرهەمهێنانی و تەكنیكەكانی دراما‪.‬‬ ‫من پێموایە ئەوە سڕینەوەی كولتوری كوردییە لەسەر دەستی‬ ‫ئەو كەناڵە بەناو كوردیانە‪ ،‬هەر چەندە قەناعەتی تەواوم هەیە‪ ،‬كە‬ ‫سیاسەت و ئامانج و ئەجێندایەی گەورە لە پشت ئەو كەنااڵنەوە هەیە‬ ‫بۆ پەخشكردنی ئەو جۆرە درامانە‪.‬‬ ‫دەب��ێ وەزارەت���ی رۆشنبیری و سەندیكای رۆژن��ام��ەن��ووس��ان و‬ ‫هونەرمەندان و توێژەرانی كۆمەاڵیەتی و دەروونی لە ئاست ئەم كەنااڵنە‬ ‫بێدەنگ نەبن‪ .‬چونكە بەراستی بێ تام یان كردووە‪.‬‬ ‫‪F_bewar@yahoo.com‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪166‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫‪7‬‬

‫ئەلف و بێی كوردی و ماستەر و دكتۆراكانی ئێستا‬ ‫ئا‪ :‬پرس‬

‫لەوەتای ك��ورد لە هەرێمی كوردستان مافی خوێندن و‬ ‫قسەكردن بەزمانی دایك بۆ دابینبوە‪ ،‬ئەلف و بێ یەكەی‬ ‫مامۆستا ئیبراهیم ئەمین باڵداریش لە پۆلی یەكەمی سەرەتایی‬ ‫كلیلی دەرگای دەسپێكردنی قۆناغەكانی خوێندنە‪ ،‬بێگومان‬ ‫پێشتر حوجرە و خانەقاكان بەو رێگا سادە و ساكارە فێركاریەی‬ ‫لەو سەردەمە هەبوو‪ ،‬رۆڵێكی كاریگەریان بینی لە پێگەیاندنی‬ ‫خەڵكانێك كە دوات��ر بوونە رێنوێنیكاری كۆمەڵ‪ ،‬بەاڵم‬ ‫كتێبەكەی ئەمین باڵدار رێگای بەزانستی بوونی‬ ‫خوێندنی فەراهەمكردو لەو كاتەوەش تا ئێستا‬ ‫وەزارەت��ی پ��ەروەردە و لیژنەكانی سەرپەرشتی‬ ‫دانانی پڕۆگرام و خوێندن بۆیان نەكراوە تەجاوزی‬ ‫ئەو هەوڵە جوانەی ناوبراوبكەن‪ ،‬ئەو كتێبە كە‬ ‫تا ئێستا ساڵ لەدوای ساڵ بەكەمێكی زۆربچوك‬ ‫دەسكاریكردن و هەمواركردنی بابەتەكانی بەو‬ ‫شێوازە كورت و مەوداو خێرا و كارتێكەرە (دارا‬ ‫دوو داری دی‪ ،‬دۆی دادە ڕژاوە‪ ،‬زریزەی ئازاد)‪،‬‬ ‫هێندە بە وریایی و هەستیاری و ژیریەكی لێزانانە‬ ‫نوسراوەتەوە و ئامادەكراوە‪ ،‬و قوتابی قۆناغی‬ ‫یەكەم كە تەمەنی شەش ساڵە زۆر بە بێ كێشە‬ ‫لێی تێدەگات و لە ماوەیەكی كەمیشدا بەهۆیەوە‬ ‫پیتەكوردیەكان بەنوسین و خوێندەوە فێردەبێت‪.‬‬

‫و سودی تەواو پێویستی لێ وەرگرێ‪ ،‬بۆیەش بە بەراورد بە‬ ‫ئێستا دەرچوی قوناغەكانی سەرەتایی و ناوەندی لە دەرچو و‬ ‫ئامادەیی و كۆلێژەكانی ئێستا ئاستی تێگەیشتنیان بەرزترە‪.‬‬ ‫ك��ردن��ەوەی دەی���ان كولێژ و بەخشینی بەلێشاوی مافی‬ ‫وەرگرتنی ماستەر‬ ‫خوێندن و فێركردن پێویستی بە بەرنامە و سیاسەتێكی‬ ‫داڕێ���ژرا و پالنی درێژخایەن هەیە‪ ،‬بەجۆرێك دەبێت بە‬

‫بە هاتنە سەر شەقامی تاو نا تاوێكی قوتابیانی دەرچووی‬ ‫ئامادەیی‪ ،‬لە دەرئەنجامی ملمالنێی حزبەكەی ئەو بەر و ئەم‬ ‫بەر جگە لە زانكۆی سەالحەدین و زانكۆی سلێمانی و كردنەوەی‬ ‫هەردوو دەوامی بەیانیان و ئێواران‪ ،‬دەیان زانكۆ و پەیمانگا‬ ‫و كولێژی دیكەش بەناوی ئەهلی بوونەوە كرانەوە‪ ،‬كە هێشتا‬ ‫ئەو ژمارەیە زۆرەش نەیتوانیوە ئەو هەموو دەرچوانە وەرگرێت‪.‬‬ ‫بە دیوەكەی تریشدا بوونی ئەو هەموو هەلەی خوێندن‬ ‫وایكرد ئاستی بەرزی خوێندنی بااڵ دابەزێت و دەرچوی كۆلێژ‬ ‫لەگەڵ وەرگرتنی بڕوانامە و ئەو سیفەتە گرنگەی‬ ‫پێیگەیوە‪ ،‬لە باریدا نەبێت تەنانەت رێنوسی‬ ‫كوردیش نەك عەرەبی و ئینگلیزی بەتەواوی‬ ‫بنوسێت‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا حكوومەت كردنەوەی‬ ‫لێشاوی كۆلێژی بە رێگاچارەسەی بێكاری بۆ‬ ‫گەنجان و قوتابیان بە پێویست زانی‪.‬‬ ‫خوێندنی بااڵ بۆ هەمووان‬ ‫بیركردنەوە لە خوێندنی زیاتر یەكێكی دیكەیە‬ ‫لە تموحە زیندوەكانی قوتابی و تەنانەت مرۆڤیش‬ ‫بەگشتی‪ ،‬هەموو كەسێكی وشیار بە ژی��ان و‬ ‫بون و ئایندەی خۆی لە تەقەالی پێشخستنی‬ ‫خۆیدایە‪ ،‬لەو روەوەش لەگەڵ كردنەوە دەیان‬ ‫نووسینگەی دابینكردنی هەلی خوێندنی بااڵ لە‬ ‫واڵتانی دەوروبەر و ئاسیا و ئەوروپا و حكومەتی‬ ‫ناوەندیش‪ ،‬وەزارەتی خوێندنی بااڵش لە رێگای‬ ‫بەرنامەی تواناسازی س��ەدان هەلی خوێندن‬ ‫و سەفەركردنی ل��ەب��ەردەم قوتابیان وااڵك��رد‪،‬‬ ‫ئەوەشیان وایكرد هەرچی هەیە و نییە پێشكەشی‬ ‫وەزارەت بكات و لە دەرەوە درێژە بە خوێندن‬ ‫ب��دەن‪ ،‬بەو هیوایەی لە داه��ات��وودا بتوانن لە‬ ‫حكوومەت پلەیەك وەرگرن و ئایندەیان مسۆگەر‬ ‫بكەن‪.‬‬

‫سیتەمی سویدی و گۆڕانكاری بێ هودە‬ ‫پاش ساڵی ‪ 2003‬و ئەو گۆڕانە خێرا و كتوپڕانەی‬ ‫هەموو الی��ەن و سوچەكانی ژیانی گرتەوە‪،‬‬ ‫ئەوساش زۆربوونی رەخنە و گلەیی و سەرنجی‬ ‫زۆر لەسەر سیستەمی پەروەردەیی باو کاریگەری‬ ‫دانا‪ ،‬حكوومەتی هەرێمی كوردستان دەستیكرد بە‬ ‫بەرپاكردنی هەڵمەتێكی فراوان و گەورە بۆ گۆڕینی‬ ‫سیستەمی خوێندن و پێشخستنی تا ئاستی واڵتە‬ ‫گەشەكردو و پێگەیوەكان و هاوتابوونەوەی لەگەڵ‬ ‫ئایندەیەكی تەمومژاوی‬ ‫شێوازی زۆر لە پێشی ئەوان‪ ،‬كاتێكیش كۆنفرانسی‬ ‫بوونی بڕوانامەی بەرز و پلەی خوێندنی بااڵ‬ ‫پەروەردەیی بەست و شارەزا و پسپۆر و كەسانی‬ ‫لە ناو هەر گەل و نەتەوەیەك راستە هێمای‬ ‫تایبەتمەندی ئ��ەوب��وارە بە بیرۆكە و پ��رۆژە و‬ ‫پێشكەوتویی و شارستانیەنی ئەدات‪ ،‬بەاڵم گەر‬ ‫هەوڵەكانی خۆیان بەشداریانكرد‪ ،‬سەرئەنجام‬ ‫ئەو بڕوانامانە نەتوانن لە بواری بەگەڕخستنی‬ ‫ئ��ەو سیستەمەی ئێستای لێ بەرهەمهات كە‬ ‫هێزی كاری وەبەرهێنان رۆڵ ببین‪ ،‬چ ئیجابیاتێكی‬ ‫بە سیستەمی سویدی ن��اس��راوە و ئێستا لە‬ ‫دەبێ‪ ،‬كێشەی حكوومەتی ئێمە و كۆمەڵگاكەی لە‬ ‫ناوەندەكانی خوێندن دەخوێندرێ‪ ،‬ئەویش دوای‬ ‫هەبوونی زۆری رێژەی نەخوێندەواری نییە‪ ،‬گەرچی‬ ‫پەیڕەوكردنی دیسانەوە بووە مایەی سەرئێشە‬ ‫پێویستە تا بكرێت بەهەموو رێگایەك ئاستی‬ ‫و قورسكردن و زیاتر ئاڵۆزكردنی مەنهەجەكە‬ ‫نەخوێندەواری سنوردار بكرێ‪ ،‬بەڵكو گرفتەكە‬ ‫بۆ قوتابیان‪ ،‬بەتایبەتیش وانەكانی بیركاری‬ ‫بەرزی‬ ‫ئاستی‬ ‫كرد‬ ‫وای‬ ‫خوێندن‬ ‫هەلەی‬ ‫هەموو‬ ‫ئەو‬ ‫بوونی‬ ‫لەوەدایە حكوومەت نەیتوانیوە دەرچوی كولێژ و‬ ‫و زانستەكانی قۆناغی سەرەتایی تا ئاستێك‬ ‫بابەتەكانی وشك و ناساز و نا باون زۆر سەختە خوێندنی بااڵ دابەزێت و دەرچوی كۆلێژ لەگەڵ وەرگرتنی پەیمانگاكان لە كەرتەكانی تایبەت و كۆمپانیاكان‬ ‫و كارگەكانی بەرهەمهێنان بەكاربهێنێ‪ ،‬چونكە‬ ‫قوتابی بەو تەمەنە بچوكەی و بەو ئاستە نزمەی‬ ‫لە و پاشخانەی رۆشنبیریەی كە لەناو كەشی بڕوانامە‪ ،‬نەتوانێت تەنانەت رێنوسی كوردیش بنوسێت‬ ‫گ��ەر كارێكی وا نەكرێ سااڵنە بە ه��ەزاران‬ ‫دەرچوی كۆلێژمان دەبێت ئەوانیش هەر لەماڵەوە‬ ‫خێزانەكەی لێی پەروەردە بووە هەزمیان بكات‬ ‫دادەنیشن یا كارێك دەكەن كە داهاتەكەی بڕی‬ ‫و مێشكی بابەتەكان وەرگرێت‪ ،‬چونكە جیا لەوەی پێشوتر و‬ ‫ئێستاش رەخنەگران و شارەزایانی بواری پەروەردە و فێركردن هەموو رایەڵەكانەوە خوێندن بە بوارەكانی بەرهەمهێنان و قوتی رۆژانەشیان ناكات‪ ،‬بۆیە ئەركی وەزارەتی پالندانان و‬ ‫بەردەوامن لە دەستنیشانكردنی كەم و كوڕی و كێماسیەكانی پیشەسازی ببەسترێتەوە‪ ،‬جودا لەوەش كاتێك حكوومەت وەزارەتی پیشەسازی و وزەیە پالن دابڕێژن لە داهاتوویەكی‬ ‫سیستەمەكە‪ ،‬هاوكات كەسێكی زۆر ئاسایی و سادەش هەست بڕیاردەدات تەنەنات گەر یەك بینایەی قوتابخانەی سەرەتایش نزیكدا ئەگەر كۆمپانیاكانی بەرهەمهێنانیش نەكارن كارگەی‬ ‫بەوە دەكات‪ ،‬گەر دوو نمونەی زۆر بچوك بهێنینەوە‪ ،‬لە وانەی ئاوابكاتەوە‪ ،‬دەبێت پێشتر حیسابی كردبێت كە ئەو هەموو پیشەسازی گەورەی بەرهەمهێنان دابمەزرێنن‪ ،‬دەسەاڵت خۆی‬ ‫زانستەكانی پۆلی پێنجەمی بنەڕتی چەندین جار دەستەواژەی قوتابیە پێویستیان بە درێژەپێدانی خوێندن هەیە‪ ،‬تاكو لە سااڵنە لە بودجەی گشتی واڵت پارەیەك تەرخانبكات بۆ ئەوەی‬ ‫سیستەم بەكارهاتوە‪ ،‬الپەڕەی كتێبەكانیش بە پانی و درێژی كۆتاییدا هێزی كاریان بە قازانجی كۆمەڵ بشكێننەوە‪ ،‬لەالیەكی چیتر دەرچوانی كۆلێژ و زانكۆكان چاوەڕێی حكوومەت نەكەن‬ ‫تا شوێنی بەتاڵ و سپیەتی تێدامابێ بەنووسین رەشكراوەتەوە‪ ،‬دیكەشەوە مەرج نییە هەموو دەرچوێكی ئامادەیی لە كۆلێژ و تاكو دامەزرێن و مانگانە وەكو واڵتانی رۆژئاوا پارەی سۆسیال‬ ‫لە كاتێكدا لە پۆلی چوارەم و پێنجەمی سەرەتایی سااڵنی پەیمانگاكان بخوێنن‪ ،‬لە كوردستان ئەو جارەیان حكوومەتی وەرگرن‪ ،‬بەداخەوە هێشتاش هیچ رێگا چارەیەكی وا بەدیناكرێ‬ ‫هەشتاكان‪ ،‬هێندە بە پوختی و كورتی و وردی نموونەكان هەرێم و وەزارەتی خوێندنی بااڵ كەوتە ژێر كاریگەی رای شەقام كە بەر بەو نەزیفەبگرێ كە لەبەر جەستەی نیشتیمان دەڕوات‬ ‫لە هەمان كتێب رونكرابۆوە قوتابی دەیتوانی ئەزبەری بكات و ئەو شەوپۆلەی كە هێزەكانی ئۆپۆزسیۆن قۆستیانەوە و و بێ هێزمان دەكات‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ژماره‌ ‪166‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫كاروان عوسمان‪ ،‬لە بەدواداچوونێكی رۆژنامەوانیدا‬ ‫بەدواداچوون‪ :‬پرس‬ ‫ماوەی ‪ 21‬ساڵ بەسەر كۆچی دوایی گۆرانیبێژ كاروان عوسمان‬ ‫تێدەپەڕێت‪ ،‬بەاڵم كۆمەڵێك نهێنی لە دوای جێماوە‪ ،‬لەم بەدواداچوونەی‬ ‫هەفتەنامەی (پرس)دا بۆ یەكەمجار كۆمەڵێك نهێنی ئاشكرا دەبەن‪،‬‬ ‫كەسوكاری كوژراوەكەی دەستی كاروان باس لە كاسێتێكی ڤیدیۆیی‬ ‫كاروان دەكەن‪.‬‬ ‫لەم بەدواداچوونەدا گیانی شارچێتی لە پای قەزیەكەی كاروان‬ ‫و هەروەها بۆیەكەمجار پرس وێنەی (كوژراوەكە) و بەڵگەنامەیەكی‬ ‫دادگایی كردنەكەی كاروان عوسمان باڵو دەكاتەوە‪.‬‬ ‫كاروان عوسمان كێیە؟‬ ‫هونەرمەند كاروان عوسمان لە تەموزی ‪ 1968‬لە گەڕەكی مەڵكەندی‬ ‫شاری سلێمانی لە دایك بووە‪ ،‬قۆناغی سەرەتایی لە قوتابخانەی‬ ‫بێخود و قۆناغی ناوەندیشی لە ناوەندی ئازادی لە گەڕەكی برایم پاشا‬ ‫تەواو كردووە‪ .‬لە تەمەنی ‪13‬ساڵیدا دەچێتە بەرێوەبەرایەتی چاالكیی‬ ‫قوتابخانەكان‪ ،‬لە الی موزیكزانی ناسراوی كورد (ولیەم یوحەنا) دەست‬ ‫بە فێربوونی موزیك دەكات‪ .‬لە تەمەنی ‪ 17‬ساڵیدا دەست بە فێربوونی‬ ‫ئامێری عود دەكات‪ .‬ساڵی ‪ 1985‬هەوڵدەدات بچێتە پەیمانگەی هونەرە‬ ‫جوانەكانی سلێمانی‪ ،‬بەشی موزیك‪ ،‬بەاڵم ئەو خەونەی نایەتەدی‪ .‬ئەو‬ ‫لێژنەیەی كە هەڵسەنگاندنیان بۆ وەرگرتنی قوتابییان دەكرد كاروانیان‬ ‫وەرنەگرت‪ ،‬س��ەرەڕای ئەو توانا و بەهرەی كە لە هونەردا هەیبوو‪.‬‬ ‫كاروان لەمبارەوە بە هاوڕێكانی وتووە «لە بەر ئەوەی ئیمزام بۆ بەعس‬ ‫نەكردووە وەرنەگیراوم»‪ .‬بۆیە بە ناچاری دەچێتە پەیمانگەی كشتوكاڵی‬ ‫بەكرەجۆ‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪ 1986‬كاروان بەشداری فێستیڤاڵێكی گەورە دەكات لە‬ ‫بەغدا‪ ،‬كە سااڵنە بۆ سەرجەم الوانی پارێزگاكانی عێراق ساز دەكرا‪ ،‬لەو‬ ‫فیستیڤاڵەدا كاروان بە ئامێری عود بەشدار دەبێت‪ ،‬بەجۆرێك ئامادە‬ ‫بووان سەرسام دەكات‪ ،‬تەنانەت عودژەنی ناسراوی عێراقی (منیر بشیر)‬ ‫عودەكەی خۆی پێشكەشی كاروان دەكات‪ .‬ساڵی دواتر دەست بە‬ ‫فێربوونی ئامێری گیتار دەكات‪ ،‬دواتر ئەو ئامێرە دەبێتە بەشێك لە‬ ‫ژیانی‪ .‬لە هەمان ساڵدا دەبێتە فیتەر ودوكانێكی فیتەری دادەنێت بۆ‬ ‫بژێوی ژیانی خێزانەكەی‪ ،‬چونكە بژێوی خێزانەكەی لە ئەستۆ بوو‪،‬‬ ‫ساڵی ‪ 1988‬لەگەڵ هونەرمەند كەمال محەمەد كاسێتێك باڵو دەكەنەوە‪،‬‬ ‫لە هەمان ساڵدا ئەو كاتەی بەعس هەڵەبجەی كیمیا باران كرد‪ ،‬كاروان‬ ‫چەند گۆرانییەكی بۆ هەڵەبجە تۆمار كرد‪ ،‬بەاڵم پاش مردنی خۆی باڵو‬ ‫دەكرێتەوە‪ ،‬چونكە باڵو كردنەوەی لەو سەردەمەدا ئەستەم بووە‪.‬‬ ‫بوونی رەگەزی بەرامبەر كچ لە ژیانی كارواندا بە نادیاری ماوەتەوە‪،‬‬ ‫ئەوەی دەوترێت كە كاروان عاشقی كچە شاعیرێك بووە‪ ،‬هەندێكی تر‬ ‫دەڵێن ئەو كچەی خۆشەویستی كاروان بووە شاعیر نەبووە‪ ،‬بەڵكو كچە‬ ‫موزیكژەنێك بووە‪ ،‬ئێستا شووی كردووە و هەر لە سلێمانی دەژی‪.‬‬ ‫ساڵی ‪ 1989‬كاروان بە تۆمەتی كوشتن دەستگیر دەكرێت‪ ،‬دوای‬ ‫دادگایی كردن سەرەنجام لە ‪ 1991/9/30‬لە سێدارە دەدرێت‪.‬‬

‫هیتلەریش وێنەكێش بوو پەیكەری بۆ‬ ‫بكەن‬ ‫رەنجە كوڕی خوشكی (حەمە خورشید)‬ ‫ی كوژراوی دەستی كاروان عوسمانە‪ ،‬ئەو‬ ‫لە رێگەی هەفتەنامەی پرسەوە بۆ یەكەمجار‬ ‫چەندین نهێنی لەبارەی كوشتنی (حەمە)ی‬ ‫خاڵیەوە ئاشكرا دەكات‪ .‬ئەو لە سەرەتادا‬ ‫نیگەرانییەكانی بنەماڵەكە نەشاردەوە‬ ‫لە دروستكردنی پەیكەر بۆ هونەرمەند‬

‫دوای كوژرانی (حەمە) بنەماڵەكە چی بەسەرهات؟‬ ‫كوڕی خوشكی (حەمە) باس لە بنەماڵەكەیان دەكات دوای كوژرانی‬ ‫حەمەی خاڵی و دەڵێت «هەر ساڵێك دوای ئەوە باوكی (حەمە) واتە‬ ‫(خورشید ) تووشی نەخۆشی شێرپەنجە بوو‪ ،‬ساڵی ‪ 1996‬كۆچی دوایی‬ ‫كرد‪ ،‬دایكی حەمە جەڵتە لێدا‪ ،‬تا لە ساڵی ‪ 2000‬كۆچی دوایی كرد»‪.‬‬ ‫هەروەها ئەوەشی وت «حەمە ‪ 5‬خوشك و دوو برای هەبوو‪ ،‬برا گەورەكەی‬ ‫بەناوی قاسم ساڵی ‪ 2004‬بە هۆی پەستانی خوێنەوە مرد‪ .‬خاڵەكەی ترم‬ ‫لێپرسراوی ئەندازیاران بوو تیرۆر كرا»‪.‬‬ ‫هەروەها بۆ یەكەمین جار ئەوە بۆ پرس ئاشكرا دەكات كە تاوانباری‬ ‫كەسی سێیەم (سەركەوت) بە غیابی سزای لە سێدارەدانی بۆ دەرچوو بوو‬ ‫كە ڕای كردبوو‪ ،‬لە دوای پرۆسەی ئازادی عێراق لە ساڵی ‪ 2003‬لە حەویجە‬ ‫كوژراوە‪.‬‬ ‫رەنجە دەڵێت «ك��اروان عوسمان و حەمەی خاڵی هاوڕێیەكی زۆر‬ ‫خۆشەویست بوونە‪ ،‬چەندین وێنەیان پێكەوە هەیە‪ ،‬لە ڕووی مادییەوە زۆر‬ ‫زۆر هاوكاری بووە»‪.‬‬ ‫هەڕەشەی باڵوكردنەوەی كاسێتێكی ڤیدیۆیی لە برای كاروان عوسمان‬ ‫دەكات‬ ‫ك��وڕە خوشكەكەی حەمە‪ ،‬ه��ەڕەش��ەی ب�ڵاوك��ردن��ەوەی كاسێتێكی‬ ‫ڤیدیۆیی لە كامەرانی برای كاروان عوسمان دەكات‪ ،‬هەروەك خۆی دەڵێت‬ ‫«لەسەردەمی بەعس دا فیلمیان بەو كەسانە دەردەكرد كە بكوژ بوون‪،‬‬ ‫كە چۆن ئەو كەسانەیان كوشتووە؟ چۆن تاوانەكەیان ئەنجام داوە؟ ئێمە‬ ‫ئەو ڤیدیۆیەمان الی خۆمان پاراستووە‪ ،‬باڵومان نەكرۆدتەوە لەبەر دوو‬ ‫هۆكار‪،‬یەكەم ناتوانین بەبێ رەزامەندی دادگا باڵوی بكەینەوە‪ ،‬دووەم ئێمە‬

‫بڕیاری لەسێدارەدانی کاروان عوسمان‬

‫كاروان عوسمان لە نێوان ڕەتكردنەوە و بەرگری كردندا‬ ‫لە ئێستادا كاروان عوسمان لە نێوان دوو بۆچوونی جیاواز دایە‪،‬‬ ‫بۆچوونێك ڕەتی دەكاتەوە ب��ەوەی بكوژی مرۆڤێكە‪ ،‬بۆچوونێكی‬ ‫تر بەرگری لە هونەرەكەی دەك��ات‪ .‬لەمبارەوە ئەرسەالن ڕەحمان‪،‬‬ ‫رۆژنامەنووس دەڵێت «لەو مەسەالنەدا پێویستیمان بە بۆچوونی‬ ‫سێیەم هەیە‪ ،‬نە ئەوەیە ئێمە بە تەواوی كاری ئەو مرۆڤە زەڕبی سفر‬ ‫بكەین‪ ،‬نەئەوەیە بیكەینە كاریزما و وەكو سمبۆلێك دایبتاشین‪،‬پێویستە‬ ‫هونەرەكەی هەڵبسەنگێنین و رەخنەگرتن و بایەخپێدانی هونەرەكەی‬ ‫شتێك نییە قەدەغە و كوفر بێت‪ ،‬بەڵكو خزمەت بەكاروان و رەوتی‬ ‫هونەری گۆرانی و موزیكی كوردی دەكات‪ ،‬ناكرێت كاروان لەبەر تاوانێك‬ ‫بسڕینەوە‪ ،‬چونكە ئەوە ئیشی ئێمە نییە یان ئیشی رۆشنبیرانی شاری‬ ‫سلێمانی نییە بێن ئەو كارە بكەن و بیكەنە ناسنامەی شارێك»‪.‬‬ ‫هەر لەم بارەوە‪ ،‬رەحمان غەریبی رۆژنامەنووس بۆ پرس وتی «ئێمە‬ ‫تەمەشای كاروان عوسمان دەكەین وەكو داهێنانەكەی و هونەرەكەی‪،‬‬ ‫ئەوەی كە پەیوەندی بەوە هەیە كە تاوانێكی كردووە‪ ،‬ئەوە دادگا ڕای‬ ‫خۆی داوە ناكرێت جارێكی تر دادگایی بكەینەوە‪ ،‬بەتاوانبار كردنی ئەو‬ ‫كابرایە قسەكردن لەسەر ئەوەی نابێت خەڵك گوێ لە گۆرانییەكانی‬ ‫بگرێت‪ ،‬ئەوە شتێكی راست نییە‪ ،‬سەدان و هەزاران كەس گوێ لە‬ ‫كاروان رادەگرن‪ ،‬خەڵكێك ئەمە دەوروژێنێت بەراستی هەڵە دەكات‪،‬‬ ‫پێویستە بە خۆیدابچێتەوە»‪.‬‬

‫كاروان عوسمان و شارچێتی‬ ‫هەرێمی كوردستان بە شاری كەركوكەوە لە چوار پارێزگا پێكدێت هەریەك‬ ‫لەو پارێزگایانە تایبەتمەندی خۆیان هەیە لە ڕووی سیاسی‪ ،‬كۆمەاڵیەتی‪،‬‬ ‫ئابوری‪ ،‬فەرهەنگی‪ ،‬مێژوویی‪ ،‬شێوەزارەوە‪ ،‬بۆیە جۆرێك لەهەستی شارچێتی‬ ‫هەبووە‪ ،‬لەگەڵ وروژاندنی كەیسی هونەرمەند كاروان عوسمان جارێكی تر‬ ‫گیانی شارچێتی بە دیار كەوتەوە‪ .‬چونكە وا رێككەوتووە بكوژەكە سلێمانی‬ ‫بێت و كوژراوەكەش كەركوكی بێت‪ .‬لەمبارەوە رۆژنامەنووس‪ ،‬شوان داودی‬ ‫دەڵێت «بەداخەوە شارچێتی هەیە‪ ،‬ژینگە لەگەڵ ژینگە دەگۆڕێت‪ ،‬ئەمە‬ ‫وات لێناكات كەسێك لە شارەكەت هەڵەیەك بكات ببێتە پارێزەر بۆی‪،‬‬ ‫تاوان هەر تاوان‪ .‬هەموو شتێك دەبێت لە سیاقی خۆیدا مامەڵەی لەگەڵ‬ ‫بكەین‪ ،‬قسە كردن لەسەر هەڵەی خەڵكانێك لە سلێمانی بۆ دەبێ وەكو‬ ‫كوفر سەیر بكرێت! بۆ دەبێ ئەمانە لەسەروی هەڵەوە بن و نابێت قسەیان‬ ‫لەسەر بكرێت! الی من نە كەس پیرۆزە نە شوێن پیرۆزە بۆ قسە لەسەر‬ ‫كردن‪ .‬لەم واڵتەی ئێمەدا لە بەیانی تا ئێوارە قسەی زۆر ناشرین لەسەر‬ ‫رەمزە نیشتیمانیەكان دەكرێت‪ ،‬كەسێك كە تاوانی كردووە بۆ كوفر بێت‬ ‫قسەی لەسەر بكرێت!»‪.‬‬ ‫داودی لە درێژەی قسەكانیدا وتیشی «من لە كەركوك دەژیم و رۆژنامەكە‬ ‫لە كەركوك دەردەچێت‪ ،‬بنەماڵەی قوربانییەكەش لە كەركوكە‪ ،‬حەتمەن لە‬ ‫كەركوكەوە قسەی لەسەر دەكرێت‪ ،‬كە لە كەركوكەوە قسەی لەسەر دەكرێت‬ ‫مانای ئەوە نییە من شارچێتیم كردووە «‪.‬‬ ‫لەمڕووەوە رەحەمان غەریب رەخنە لە شوان داودی دەگرێت و پێیوایە‬ ‫كە هێندەی شارچیانە قسەی لەسەر قەزیەكە كردووە‪ ،‬هێندە بابەتیانە‬ ‫قسەی نەكردووە‪.‬‬ ‫بەاڵم بەپێچەوانەی رای رەحمان غەریبەوە‪ ،‬ئەرسەالن رەحمان پێیوایە‬ ‫كاروان زیاد لە سنووری خۆی گەورە كراوەو چۆنە قاڵبی شارچێتییەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫بۆ پرس وتی «ئەوەی بۆ بەرێز خوالێخۆشبوو كاروان عوسمان كراوە‪ ،‬ئێوارە‬ ‫كۆڕ و گەورەكردنی بەو جۆرە‪ ،‬دروست كردنی پەیكەرێكی تایبەت بۆی‪،‬‬ ‫ئەمە ئەوەندەی خزمەتی بە هزری شارچێتی لە هەرێمی كوردستان كرد‪،‬‬ ‫ئەوەندە خزمەتی بە هونەرەكەی كاروان عوسمان نەكرد!»‪ .‬راشیگەیاندئەمە‬ ‫لە خودی خۆیدا شوێنكەوتن و پەیرەو كردنی هەمان سیاسەتی بەعسە كە‬ ‫بە درێژایی دەسەاڵتی ئیشی لەسەر دەكرد ب هزری شارچێتی‪.‬‬ ‫ئەو درێژەی بە قسەكانیدا و زێتر لە بارەی هزری شارچێتییەوە دووا‬ ‫و دەڵێت «كەسایەتیەك بیكەیە مۆرك‬ ‫و سمبۆلی ش��ارێ��ك‪ ،‬ئەمە جگە لەخۆ‬ ‫بەكەمزانی عەقڵی شارگەرایی سلێمانی‬ ‫هیچی ترنییە‪.‬گرێی خۆ بەبچوكزانی خۆیان‬ ‫وای كردووە بێن ئەفسانە دابتاشن‪ ،‬لەسەر‬ ‫بنەمایەكی بۆش سمبول دروست بكەن‪،‬‬ ‫دەی��ان ك��ەس هەیە لە ش��اری سلێمانی‬ ‫پەیكەری بۆ بكرێت و شایەنی ئ��ەوەن‬ ‫رێزیان لێبگیرێت‪ ،‬بە شێوەیەكی گەورە و‬ ‫بەرباڵو یادیان بكرێتەوە‪ ،‬بەاڵم بۆچی تۆ‬ ‫دێیت كارئەكتەرێك هەڵدەبژێری كە الیەنە‬ ‫كۆمەاڵیەتیەكەی كێشەی لەسەرە؟»‪.‬‬ ‫ش��وان عومەر‪ ،‬ك��وڕی پ��وری (حەمە‬ ‫خورشید)ی كوژراوە‪ ،‬كە دەوترێ كاروان‬ ‫عوسمان كوشتویەتی‪ ،‬لەمبارەوە ئەو بۆ‬ ‫پرس دوا و وتی «هەر رۆژێك پەیكەری‬ ‫بۆ بكرێت‪ ،‬وا دەزانین لەبان دڵمان كراوە‪،‬‬ ‫نەك هەر خەڵكی سلێمانی‪ ،‬بەڵكو خەڵكی‬ ‫هەولێر و كەركوكیش بیكات هەر هەمان‬ ‫هەڵوێستمان هەیە‪ ،‬ئەمەش پەیوەندی بە‬ ‫شارچێتییەوە نییە و رێزمان بۆ خەڵكی‬ ‫شارەكان هەیە»‪.‬‬

‫كاروان عوسمان‪ ،‬وەك خۆی وتی «لەگەڵ ئەو رایەدانیم كە دەڵێن تەنیا بۆ‬ ‫هونەرەكەیەتی و بۆ خۆی نییە‪ ،‬ئێ ئەگەر وابێ سەدام حوسێن نووسەر بوو‪،‬‬ ‫هیتلەر وێنەكێش بوو‪ ،‬با بۆ ئەوانیش پەییكەر دروست بكرێت‪ .‬لە كاتێكدا‬ ‫ئەوانیش وەك ئەو تاوانبارن‪ ،‬كوا لە هیچ واڵتێكی دیموكراتی پەیكەریان بۆ‬ ‫دروست كراوە؟ شتی وانییە!»‪.‬‬ ‫وتیشی»دەیانتوانی تەنیا گیتارەكەیان دروست كردبایە ئەو كات زۆر‬ ‫ئاسایی بوو‪ ،‬نەك پەیكەری خۆی‪،‬كەبەمانای زیندوو كردنەوەی خۆیەتی»‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫لەبەر لەكەدار نەكردنی بنەماڵەكەی ئەو ڤیدیۆیەمان باڵونەكردۆتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر بێتوو كامەرانی برای بەردەوام بێت لەسەر ئەم كارانەی كە ڕەتی‬ ‫دەكاتەوە حكومی ئیعدامەكەی شیاوی بووبێت‪ ،‬ئەوا ئێمە ئەو كاتە ناچار‬ ‫دەبین ئەو ڤیدیۆیە باڵو بكەینەوە‪ ،‬با هەر نایاساییش بێت»‪.‬‬ ‫بنەماڵەی حەمە گلەییان لە یەكێتی هەیە‬ ‫خوشكەزای حەمە گلەیی لە یەكێتی دەكات و دەڵێت «بەداخەوە زۆر‬ ‫گلەییمان لە مەڵبەندی یەكی یەكێتییە‪ ،‬بنەماڵەكەی ئێمە زیاتر الیەنگری‬ ‫ئەو حزبە بوون‪ ،‬بۆ ئێمە زۆر ناخۆشبوو الیەنگری حزبێكی بی پەیكەری‬ ‫بۆ بكات»‪.‬‬ ‫شوان داودی بۆ وای كرد؟‬ ‫دوای نووسینی وتارێك لە ژێر ناونیشانی (سپۆنسەرەكانی تاوان‬ ‫ئێوارەیەك بۆ جوانكردنی بكوژێك) لە الیەن شوان دوادییەوە كەیسەكە‬ ‫جارێكی تر جواڵیەوە و كاردانەوە و دەنگدانەوەی زۆری هەبوو‪ ،‬لەمبارەوە‬ ‫شوان داودی ئەوا بۆ پرس دوا «ساڵی پار بنەماڵەی قوربانیەكە سەردانیان‬ ‫كردوین ویستیان ئێمە ئەو بابەتە بجوڵێنین‪ ،‬وتیان لە سلێمانی یادی بۆ‬

‫ژمار ‌ه ‪166‬‬

‫كراوەتەوە‪ ،‬ئێمە ڕەتمان كردەوە و وتمان یادێكی هونەرییە ئاساییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو ساڵ یادكردنەوەكە ئاراستەیەكی تری وەرگرت‪ ،‬ئێوارەیەكی گەورەی‬ ‫هونەری لە ئەمنە سورەكە بۆ رێكخرا‪ ،‬لە دوای ئەوە پەیكەرێكی لە پاركی‬ ‫ئازادی بۆ دروست كرا‪ ،‬لە رایۆدی نەوا دیمانەی برایەكەی كرابوو‪ ،‬لە‬ ‫كەناڵەكان نیشان درا‪ ،‬ئەو پیاوە وا نیشان درا كە پاڵەوانێكی نیشتیمانییە‬ ‫و بەعس لێی ترساوە‪ ،‬بۆیە لە سێدارە دراوە‪.‬گوایە بەعس ئەو كارەی لە‬ ‫دژی كورد كردووە‪ ،‬كرایە پاڵەوانی نیشتمانی‪ ،‬نەوەی نوێ هەڵخەڵتێندرا‪.‬‬ ‫كەسێكی وەك ئێمە كە راستیەكانمان الیە وەكو ئەمانەتێكی مێژوویی‬ ‫ویژدانمان قبوڵ ناكات‪ ،‬لەبەر چاومان نەوەیەكی تازە چەواشە بكرێت‬ ‫و بێدەنگ بین‪ ،‬بۆیە من هاتم ئەو بابەتم نووسی و رەخنەی بابەتەكەم‬ ‫ئاراستەی سپۆنسەرەكان كرد‪ ،‬ئەوەی كە یارمەتی ئەو یادەیان داوە‪ ،‬كە‬ ‫ئاسیاسێڵ و مەڵبەندی ‪1‬ی سلێمانی و تەلەفیزیۆنی گەلی كوردستان بوو‪،‬‬ ‫داوامان لێیان كردووە كە داوای لێبوردن بكەن‪ ،‬هەم لە بنەماڵەكە و هەم لە‬ ‫كەركوكیەكان و هەم لە گەنجانی سلێمانی‪ ،‬لەبەر ئەوەی گەنجانی سلێمانیان‬ ‫بە هەڵەدا بردووە‪ ،‬ئێمە جیلی كاروانین‪ ،‬ئێمە هەموومان لە ژێر كاریگەری‬ ‫كاروان بووین‪ ،‬كاروان بەو تاوانەی ئەو جیلەی ئێمەی تووشی شۆك كرد‪،‬بۆ‬ ‫جیلێكی تر چەواشە بكرێت»‪.‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫‪9‬‬

‫كاردانەوە و دەنگدانەوەی هەبوو‬ ‫لەبارەی كاردانەوەكانی دوای وتارەكەی دوادی وتی «پێش ئەوەی دەست‬ ‫ببەم بۆ ئەو بابەتە حیسابی ئەوەم كرد كە لەم بابەتەدا تووشی ڕووبەڕووبونەوە‬ ‫دەبم‪ ،‬پێموابوو كە قەزیەكی حەقە‪ ،‬چونكە زۆر قورسە تۆ قسە لەسەر كەسێك‬ ‫بكەی جەماوەرێكی زۆری هەبێت‪ ،‬هەموو كەس ئەو جورئەتەی نییە قسە لەسەر‬ ‫كەسێك بكات بزانێت خەڵكێكی زۆر خۆشی دەوێت‪ ،‬كەسەكەش لە ژیاندا‬ ‫نەمابێت‪ ،‬بۆ ئەم بابەتە كۆمەڵێك بەڵگەنامە هەیە كە دەبێتە پاڵنەر بۆ‬ ‫ئەوەی لەسەر ئەو بابەتە بڕۆی‪ ،‬دڵنیام لە كۆتاییدا ڕای گشتی بە الی حەقەدا‬ ‫دەشكێتەوە»‪.‬‬ ‫دوای رەخنە لە هەندێ لە رۆشنبیران و نووسەران دەگرێت و دەڵێت‬ ‫«بەداخەوە لە الیەن نوخبەیەك لە شاری سلێمانی ویستیان قەزیەكە بە‬ ‫ئاراستەیەكی تر ببەن‪ ،‬چونكە هەڵوێستیان الواز بوو لە بەرگری كردن‪ ،‬بۆیە‬ ‫پەنایان بردە بەرئەوەی ئیتیهامی من بكەن بە شارچێتی»‪.‬‬ ‫ئەرسەالن رەحمان لەبارەی وتارەكەی شوان داودییەوە دەڵێت «ئەو وتارە زۆر‬ ‫لە جێی خۆی دابوو‪ ،‬كەسێك دێت الپەڕەی كەسایەتیەك هەڵدەداتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫ناكرێت هەر كەسێك بەبێ رەچاو كردنی مێژوو و ژیانی تۆ بێی پەیكەرێكی بۆ‬ ‫دابتاشی و بیكەیتە سمبول و كاریزما‪ ،‬ئەمە شتێكی هەڵەیە»‪.‬‬

‫وێنەی حەمە‪ ،‬ئەو کوڕەی کاروان کوشتی‬

‫ساڵی ‪ 1989‬كاروان بە تۆمەتی كوشتن دەستگیر دەكرێت‪ ،‬دوای‬ ‫دادگایی كردن سەرەنجام لە ‪ 1991/9/30‬لە سێدارە دەدرێت‪.‬‬ ‫تاوانباری كەسی سێیەم (سەركەوت) بە غیابی سزای لە‬ ‫سێدارەدانی بۆ دەرچوو بوو كە ڕای كردبوو‪ ،‬لە دوای پرۆسەی‬ ‫ئازادی عێراق لە ساڵی ‪ 2003‬لە حەویجە كوژراوە‪.‬‬ ‫«كاروان عوسمان و حەمەی خاڵی هاوڕێیەكی زۆر خۆشەویست‬ ‫بوونە‪ ،‬چەندین وێنەیان پێكەوە هەیە‪ ،‬لە ڕووی مادییەوە زۆر‬ ‫زۆر هاوكاری بووە»‪.‬‬ ‫ئەگەر وابێ سەدام حوسێن نووسەر بوو‪ ،‬هیتلەر وێنەكێش بوو‪ ،‬با‬ ‫بۆ ئەوانیش پەییكەر دروست بكرێت‬

‫‪10‬‬

‫ژماره‌ ‪166‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫دەسەاڵت و ئۆپۆزیسیۆن هەردووکیان دوو دیوی یەک دراون‬ ‫و هەمان بۆچونیان هەیە‬

‫دیمانە‪ :‬پرس‪ ،‬سلێمانی‬

‫لەمیانەی دیمانەیەکی تایبەتی هەفتەنامەی پرس «ن��ەوزاد‬ ‫بابان» ئەندامی مەكتەبی سیاسی حیزبی كۆمۆنیستی كرێكاری‬ ‫كوردستان ڕەخنە لەشاندەکانی نێوان هەرێم وبەغداد دەگرێت وپێی‬ ‫وایە ئەوان لەسەرو ئیرادەی خەڵکەوە سەردانی بەغداد دەکەن و‬ ‫خەڵکیش ئاگاداری ئەوسەردانانە نییە‪ ،‬ئەوەش دەخاتە ڕوو کە‬ ‫شتێک لەهەرێمی کوردستان نییە بەناوی ئۆپۆزیسیۆن‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬تاکو ئێستاش دەس��ەاڵت و ئۆپۆزیسیۆن لەهەرێمی‬ ‫کوردستان لەسەر چەندان پرس کۆک نین‪ ،‬بەگشتی هەماهەنگی‬ ‫نێوان هەردووال چۆن دەبینیت؟‬ ‫ن��ەوزاد بابان‪ :‬من لە حەڤدەی شوبات و لەبەردەرکی سەرا‬ ‫جەختم لەوە کردەوە کە دەسەاڵت و ئۆپۆزیسیۆن هەردووکیان‬ ‫دوو دیوی یەک دراون و هەمان بۆچونیان هەیە‪ ،‬دیاریشە سوود‬ ‫وەرگرتن لەهەل و مەرجێک کەتیایدا خەڵکی کوردستان لێی‬ ‫ناڕازییەو گلەیی هەبوو لە کەمی خزمەتگوزاری ئەمەش لەهەموو‬ ‫شارو شارۆچەکانی کوردستان هەبوو‪ ،‬بەاڵم ئۆپۆزیسیۆنیش بۆ‬ ‫سوود وەرگرتن لەم مەسەلەیە هات و لەو ناڕەزایەتیەی خەڵک‬ ‫سوودی وەرگرت‪ ،‬سەرئەنجامیش لەحەڤدەی شوباتدا کە گۆڕان‬ ‫بااڵدەسترین ئۆپۆزیسیۆن بوو لەوکاتەدا خەڵکی ناڕازی سلێمانی و‬ ‫دەوروپشتی بە ئاژاوەگێڕ دانا‪ ،‬بۆیە بەبڕوای من شتێک نییە ناوی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن بێت‪ ،‬ئەگەر هەشبووبێت ئەوا ئاشکرایە لەم دەورانە‬ ‫گۆڕەپانی کوردستان چۆڵ بووە لێی و شتێک نەماوە بەو ناوە‪.‬‬ ‫لەئێستادا گۆڕان و حیزبە ئیسالمیەکان لەکوردستان هێزێکن‬ ‫وەکو حیزبن نەوەک وەکو ئۆپۆزیسیۆن‪ ،‬بۆ دەسەاڵت کاردەکەن‪،‬‬ ‫ئینجا ئەگەر حیزبەکە توانای ئەوەی هەبێت کەبەیانی وەکو پارتی‬ ‫و یەکێتی دەسەاڵت بگرێتە دەست و ناوچەیەک داببڕێت ئەوا ڕێی‬ ‫تێدەچێت‪ ،‬بەاڵم وەکو بوونی ئۆپۆزیسیۆن لەناوخەڵکدا نەماوەو‬ ‫هیچ ئومێدیکیان پێی نەماوە‪ ،‬بۆیە دەبێت خەڵکی کوردستان خۆی‬ ‫سیستەمی دەسەاڵت بگۆڕێ نەوەکو ئۆپۆزیسیۆن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بوونی ئۆپۆزیسیۆن لەهەر واڵتێک شتێکی تەندروستە‬ ‫بەبڕوای تۆ بۆچی لەهەرێمی کوردستان ئۆپۆزیسیۆنێکی لەم‬ ‫شێوەیە نییەو دروست نەبووە؟‬

‫نەوزاد بابان‪ :‬ئۆپۆزیسیۆن لەتەواوی دونیا لەبەشێک لە ناڕەزایی‬ ‫خ��وارەوە هەیە کە لەبەرامبەر سیستەمێک یان دەس��ەاڵت دێت‬ ‫بەشێوەیەک لەخەباتەکانی مەدەنی یان ئاڵوگۆڕی شۆڕشگێرانە‬ ‫تێدا دروست بکرێت‪ ،‬بەاڵم ئەوەی ئێمە بینیمان لەکوردستان‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنێک کەگۆڕان بوو لەدەسەاڵتدا بوو تەنانەت ئەو‬ ‫برادەرانی ناوەندەکان و بڕیاربەدەستەکانی گۆڕان ئەو کەسانەن‬ ‫تادوێنێ لەدەسەاڵت بوون‪ ،‬بۆیە قسە لەسەر ئەوەیە کە سیستەمی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی لەکوردستاندا سیستەمێکە کە لەچوارچێوەی‬ ‫دەسەاڵتێکدا بووە‪ ،‬تۆ حیزبێکیت لەناو پەرلەماندا ئیمکانیات و‬ ‫پارە وەردەگریت و لەزۆربەی ناوەندەکانیشدا شۆڕ بویتەتەوە‪،‬‬ ‫تەنانەت ئیسالمیەکانیش‪ ،‬ئیدی ئۆپۆزیسیۆن چ مانایەکی هەیە!‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنی ڕاستەقینە یاخود هەلومەرجێکی شۆڕشگێڕانە‬ ‫ئەوەیە کە دەبێت خەڵک دەستیان تێیدا هەبێت‪ ،‬بەاڵم ئەوە‬ ‫لەکوردستان نابینم‪،‬بەڵکو حیزب دەبینم بۆ دەسەاڵت‪،‬ئەگەر خەڵک‬ ‫زەحمەت کێش و کرێکار وچینێک لەچینەکانی کۆمەڵگە بەشداری‬ ‫ئەم دەسەاڵتە نەبن‪ ،‬واتە ئەو دەسەاڵتە هی خەڵک نییە‪.‬‬

‫پرس‪ :‬دەسەاڵتی کورد دەڵێت کێشەکانی کورد لەگەڵ بەغداد‬ ‫نەتەوەیین‪ ،‬هەندێک کەسیش ب��اس ل��ەوە دەک��ەن کێشەکان‬ ‫بەشەخسی کراون‪ ،‬تێڕوانینی تۆ لەسەر کێشەکانی هەرێم و ناوەند‬ ‫چییە؟‬ ‫نەوزاد بابان‪ :‬من دووفاقیەک دەبینم لەنێوان کێشەکانی هەرێم‬ ‫و ناوەند‪ ،‬ئەگەر سەیری دەسەاڵتی کوردی بکەیت ئەوا لەمێژووی‬ ‫خۆیەوە لەبەغدا بووە و وەزی��ری دەرەوە و سەرۆک ئەرکان و‬ ‫ت��ەواوی پۆستەسیادی و جێگری س��ەرۆك��وەزی��ران و س��ەرۆک‬ ‫کۆمارەکەی کوردە‪ ،‬جگە لەوەش پەرلەمانتاریان هەیە‪ ،‬من ناڵێم‬ ‫کێشەی خەڵکی کوردستان نییە‪ ،‬بێگومان خەڵکی کوردستان‬ ‫بەردەوام لەژێر مەترسیدایەو مەترسیش بەرەو ڕووی دەبێتەوە‪،‬‬ ‫بۆیە حکومەتێکی مەدەنی کە خەڵک خۆی قسەکەر بێت تێیدا‬ ‫ئ��ەوە گەرەنتی ژی��ان و گوزەرانی دەک��ات‪ ،‬ئەو هەل و مەرجە‬ ‫شۆڕشگێڕانەشی کە خەڵک لە نەوەدەکاندا لەبەرامبەر حیزبی بەعس‬ ‫هەیبوو لەئێستادا هیچ ڕووحێکی شۆڕشگێڕانە بەقازانجی کرێکار و‬ ‫زەحمەتکێش نییە‪ .‬دوێنێ خەڵکی کوردستان ڕاپەڕی لەبەرامبەر‬ ‫دڕەندەترین و وەحشیگەری ترین سیستەم کە ئەویش حیزبی‬ ‫بەعس بوو‪ ،‬دواتریش دەسەاڵتی کوردی مراندیان بۆ ئیمکانیات‬

‫و پڕکردنی گیرفان و سەروەت و سامانیان‪ ،‬هەر بۆیەش نەیان‬ ‫توانی وەاڵمی خواستەکانی خەڵک بدەنەوە‪ ،‬بۆیەش خەڵک بێزارەو‬ ‫توڕەیە‪ ،‬دیاریشە لەژێر چەتری ئەحزابی ناسیۆنالیستی کوردی‬ ‫ئەمڕۆ ناجوڵێت‪ ،‬ئەگەر سەیری بکەین مووچەی فەرمانبەرانی نێوان‬ ‫هەرێم و بەغدادیش وەکو یەک نییە‪ ،‬ئیدی چۆن دڵ بەم دەسەاڵتە‬ ‫خۆش بکات و ئەو بابەتە‬

‫لەئێستادا گۆڕان و حیزبە ئیسالمیەکان‬ ‫لەکوردستان هێزێکن وەکو حیزبن نەوەک‬ ‫وەکو ئۆپۆزیسیۆن‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪166‬‬

‫هێرش مەال جەوهەر‪ ،‬بەرپرسی ناوچەی دەشتی هەولێر‪:‬‬

‫ئەوەی بە قسە و نوسین دەگوترێ‪ ،‬لە ئەرزی واقیعیش‬ ‫جێبەجێبكرایە‪ ،‬ئێستا بارودۆخی گەنجان زۆرباشتر دەبوو‬ ‫دیمانە‪ :‬پرس‬ ‫پرس‪ :‬لە ئێستادا رەوشی گەنجان چۆن دەبینی؟‬ ‫هێرش‪ :‬بەشێوەیەكی گشتی رەوشی گەنجان لە كوردستان لە ئاستێكی‬ ‫باشدایە‪ ،‬بەاڵم دەكرێت چ لە الیەن دەسەاڵت یان رێكخراوەكانی الوان و‬ ‫گەنجان ئەو رەوشە بۆ ئاستێكی بااڵتر هەڵبكشێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا بۆچی لە واڵتی ئێمە تاوەكو ئێستا گرنگیەكی ئەوتۆ بە‬ ‫تواناكانی گەنجان نەدراوە و نادرێت؟‬ ‫هێرش‪ :‬هۆكاری سەرەكی بۆ نەبوونی پالن دەگێرمەوە‪ ،‬هاوكات‬ ‫چەند الیەنێكیش بەرپرسن لەو بایەخ پێنەدا‪ ،‬هەروەها لە واڵتی ئێمەدا‬ ‫بایەخ پێنەدانی گەنجان كورتكراوەتەوە لە هەندێك بواری تایبەت بۆ‬ ‫نمونە وەرزش‪ ،‬هەر بۆیەش الیەنەكانی دیكە فەرامۆشكراوە كە خۆی لە‬ ‫پەرەپێدانی فیكری و هزریدا دەبینێتەوە‪ ،‬هەروەها نابێت لە بیریشی بكەین‬ ‫تاڕادەیەك ملمالنێی سیاسی و شەڕی دەسەاڵت زۆرێك لە بابەتەكانی‬ ‫دیكەی فەرامۆشكردووە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬زۆرجار دەوترێت‪ ،‬گەنجانی ئێمە یاخین‪ ،‬ئایا لە چی یاخین‪ ،‬لە‬ ‫حزب یان حكومەت؟‬ ‫هێرش‪ :‬پێموانیە گەنجانی ئێمە یاخی بن‪ ،‬یاخی بوون بەو مانایەی‬ ‫باكیان بە نیشتیمان و نەتەوەكەیان نەبێت‪ ،‬بەاڵم رەنگە هەندێكجار‬ ‫خواستەكانیان وەك��و ئ��ەوان دەیانەوێت نایەتە دی و هۆكاربێت بۆ‬ ‫ئەوەی كاردانەوەی توندیان هەبێت‪ ،‬هەورەها گەنج توێژێكی كاریگەرە‬ ‫بۆیە پێویستە بە هێمنی مامەڵەی لەگەڵ بكرێت‪ ،‬زۆر باشترە ئەوەی بە‬ ‫قسە و نوسین لە الیەن سیاسیەكان و دەسەاڵتداران سەبارەت بە گەنج‬ ‫دەنوسیرێت بە شێوازی كردارەكی جێبەجێبكرێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە ناو زۆرێك لە حزبەكان‪ ،‬كەمترین رێژەی پۆستەكان بە گەنج‬ ‫دراوە‪ ،‬لە كاتێكیشدا زۆربەی سیاسیەكان باسی گرنگی و رۆڵی گەنج‬ ‫دەكەن‪ ،‬بۆچی لێناگەڕێن گەنجانیش بێنە پێش؟‬ ‫هێرش‪ :‬هەروەك پێشتر باسم كرد ئەوەی بە قسە و نوسین دەگوترێ‪،‬‬ ‫لە ئەرزی واقیعیش جێبەجێبكرایە ئێستا بارودۆخەكە بەشێوەیەكی‬ ‫تر دەبوو‪ ،‬هەندێك لە پارتە سیاسیەكان تائێستا نەیانتوانیوە خۆیان‬ ‫لەگەڵ ئەمرۆدا بگونجێنن‪ ،‬بۆیە بێگومان رێنادەن گەنجان بێنە پێشەوە‪،‬‬ ‫چونكە لە ڕاستیدا پالن و تێڕوانینی ئەوا زۆر ئەستەمە بە سەركردەیەكی‬ ‫گەنج جێبەجێبكرێت‪ ،‬بۆیە ئەوانیش رێگری لە چوونە پێشەوەی گەنج‬ ‫دەكەن‪ ،‬هەركاتێك ئەوان توانیان جورئەتی ئەوەبكەن ئەوەی لە پرۆگرام‬ ‫و پەیڕەوەكانیان دایە وەكو خۆی كاری لەسەربكەن‪ ،‬ئەوكاتە رێگا بە‬ ‫پێشكەوتنی گەنج دەدەن لە رێزەكانیاندا‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە حزبەكان تاچ رادەیەك لە خەمی گەنجاندابونە‪ ،‬لە‬ ‫نێویشیاندا پارتی؟‬ ‫گشتی پێموانیە حزبی‬ ‫ه��ێ��رش‪ :‬بەشێوەیەگی‬ ‫تەندروستی بۆ پرسی‬ ‫سیاسی كوردی پالنێكی‬ ‫هەبوبێت‪ ،‬ئەو پالن و‬ ‫گ������ەن������ج‬ ‫بەرنامەیەی هەشیان‬ ‫بووە‪ ،‬وەكو پێویست‬ ‫جێبەجێنەكراوە‪،‬‬ ‫بە بڕوای‬ ‫من لە نێو‬ ‫ح��زب��ی‬

‫كوردیدا پارتی زیاتر لەوانی دیكە سەبارەت بە پرسی گەنج قسەی هەبووە‬ ‫و هەموو هەوڵێكیشی داوە كە سەركردەیەكی گەنجی هەبێت لەوەشدا‬ ‫تاڕادەیەك سەركەوتوبووە‪ ،‬وەكو كادیرێكی ئەو حزبە پێموایە گەنج‬ ‫شایەنی بایەخ پێدانی زیاترە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بۆچی پێتوایە حزبی كوردی گرنگی بە گەنج نەداوە؟‬ ‫هێرش‪ :‬هەروەك باسم كرد گەنج توێژێكی كاریگەرە و هەركاتێك بیەوێ‬ ‫كاریگەری زۆر بەهێزی لەسەر رەوشی سیاسی و مەعریفی و كۆمەاڵیەتی‬ ‫و‪ ..‬دەبێت‪ ،‬حزب كە تائێستاش رۆڵێكی گەروە دەگێڕێت‪ ،‬پێویستە‬ ‫پالنی دووری بۆ ئایندەی گەنج پێبێت‪ ،‬ئەو رێكخراو و یەكێتیانەی كە‬ ‫سەركردایەتی توێژی الوان دەكەن پێویستە بە شێوازێكی باشتر لەوەی‬ ‫هەیە رێنمایی بكرێن و ئیمكانیاتی باشتیرین لەبەردەست دابێت‪ ،‬خاڵی‬ ‫هەرە گەورەشیان ئەوەبێت هەوڵی بەرزكردنەوەی ئینتمای گەنجان بدەن‬ ‫بۆ خاك و نەتەوە‪ ،‬ئەگەرنا ئەوە لە دواجاردا كارەساتی لێدەكەوێتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬باسی بەرزكردنەوەی ئینتمای گەنجانت كرد‪ ،‬ئایا بۆچی‬ ‫گەنجانی ئێستا ئینتمای نەتەوەییان الوازە‪ ،‬بە بەراود لەگەڵ گەنجانی‬ ‫پێش ڕاپەڕین؟‬ ‫هێرش‪ :‬بە بۆچونم هۆكارەكەی دەگەڕێتەوە بۆ ملمالنێی توندی‬ ‫سیاسی لە نێوان پارتە كوردییەكان و‪ ،‬هەمیشە تێبینی لەسەر شێوازی‬ ‫حوكمڕانیەتی كوردستان هەبووە و‪ ،‬هەروەها باری خراپی ئابوری بە‬ ‫تایبەتی لە ساڵەكانی سەرەتای ڕاپەڕین كە بووە هۆكاری سەرەكی كۆچی‬ ‫گەنجان بۆ دەرەوە‪ ،‬هەروەها فەرامۆشكردنی خودی گەنج و ئاوڕ نەدانەوە‬ ‫لە خواستەكانیان‪ ،‬هەموو ئەوانە بەڕێژەی جیا هۆكاری الوازی ئینتمای‬ ‫گەنجانە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دامەزراندنی گەنجان لەالیەن حكومەتەوە‪ ،‬ئایا وای نەكردووە‬ ‫گەنجان تەمبەڵ بكات و هەوڵ بۆ داهێان نەدەن؟‬ ‫هێرش‪ :‬پرسیارێكی گرنگە‪ ،‬ئەوەیان هەم خەمی گەنجە و هەمیش‬ ‫كێشەی دەسەاڵتە‪ ،‬لە هیچ سیستەمێكی حوكمڕانیەتی جیهاندا نیە ئەوەی‬ ‫تەمەنی گەیشتبێتە ‪ 18‬ساڵ لە كەرتی گشتیدا دابمەزرێت‪ ،‬بێگومان‬ ‫چارەسەری ئەو كێشەیەش الی حكومەتە نەگ گەنج‪ ،‬ئەگەر حكومەت‬ ‫بتوانێت بایەخ بە كەرتی تایبەت بدات و بە یاسا نێوانی كرێكار و كۆمپانیا‬ ‫تایبەتیەكان رێكبخات‪ ،‬ئەو ئاریشەیە كۆتایی دێت و گەنجانی ئێمەش‬ ‫لە بڕی ئەوەی لە خەمی ئەوەدابن لە كەرتی گشتیدا كەسێكی تەمبەڵ‬ ‫و بێبەرهەمبن‪ ،‬هەوڵدەدەن لە كەرتی تایبەتیدا كاربكەن‪ ،‬بەاڵم كاتێك‬ ‫هیچ زەمانەتێك لە كەرتی تایبەتدا نەبێت ناچارن هەموو رێگایەك بۆ‬ ‫دامەزراندن لە كەرتی حكومیدا بگرنە بەر‪ ،‬ئەو كاتەش هەموو تواناكانی‬ ‫خۆیان لە دەست دەدەن‪ ،‬بۆیە پێویستە حكومەتی هەرێم لە پێناو‬ ‫چارەسەركردنی ئەو دۆخە هەموو هەوڵێكی خۆی بخاتە گەر‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬رێكخراوەكانی گەنجان و الوان‪ ،‬تاچ ڕادەی��ەك كاریان بۆ‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكان و بەرزكردنەوەی ئاستی رۆشنبیری گەنجان‬ ‫كردووە؟‬ ‫هێرش‪ :‬ناتوانم بڵێم خزمەتیان نەكردووە‪ ،‬چونكە ئەوانیش هەوڵی‬ ‫خۆیانداوە‪ ،‬بەاڵم كێشەكە ئەوەیە ئەوان تائێستاش نەیانتوانیوە قەناعەت‬ ‫بۆ گەنجان دروست بكەن‪ ،‬بۆیە زۆرترین رەخنە و تێبینی لەسەر ئەو‬ ‫رێكخراوانەدا هەیە لەالیەن خودی گەنجەكانەوە‪ ،‬هەروەها بەشی زۆری‬ ‫یەكێتی و رێكخراوەكانی گەنجان و الوان موعاناتانی تایبەتی خۆیان هەیە‪،‬‬ ‫پێویستە دەسەاڵت بایەخی زیاتر بەو رێكخراوانە بدات و گوێ لە داواكانیان‬ ‫بگرێت‪ ،‬پێموایە دەبێت ئەوان زیاتر گوشار لەسەر حكومەت دروست بكەن‬ ‫لە پێناو خزمەتی زیاتری الوان‪.‬‬ ‫پرۆفایل‪:‬‬ ‫هێرش مەال جەوهەر‬ ‫لە دایكبووی ‪1975‬ە‬ ‫دەرچووی كۆلێژی یاسای زانكۆی سەاڵحەدینە‬ ‫چەندین وتاری لە رۆژنامەكان باڵوكردۆتەوە‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‪:‬‬ ‫ئومێد خۆشناو‬ ‫سەرنووسەر‪:‬‬ ‫ئاڤان حه‌مه‌ ساڵح‬

‫‪0750-446 1301‬‬

‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪ :‬شاخه‌وان عومه‌ر سلێمان‬ ‫‪0750-448 0225‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نووسین‪ :‬فەرەیدون بێوار‬ ‫‪0750-414 1910‬‬ ‫‪f_bewar@yahoo.com‬‬

‫ستافی پەیامنێران‪:‬‬ ‫توانا شێخانی‬ ‫شااڵو حەبیبە‬ ‫زیرەک عەبدولڕەحمان‬ ‫نه‌خشه‌ساز‪ :‬شێرکۆ‬

‫‪2012/11/13‬‬

‫‪11‬‬

‫لە کاتژمێر‬ ‫حەوت تاکو‬ ‫درەنگانی شەوە‬ ‫ئێمە کۆریین؟‬ ‫نەوزاد فواد رەشید‬ ‫هەموو جارێک خۆمان بەخۆمان دەڵێین کورد هەرهێندە بەشتێکەوەگرتی ئیدی وازی لێ‬ ‫ناهێنێت‪ ،‬ئەمەڕاستە‪ ،‬ئەواتا چەند ساڵێکە بەفیلمی دووبالج کراو گرتوومانە بەخاوی و‬ ‫بەکواڵوی کەوتینە تەسەری‪ ،‬سەرەڕای هاتوهاواری هونەرمەندو و شارەزایانی بواری درماو و‬ ‫فلم‪ ،‬کە دەڵێین بائەوندەی بە وەرگێڕانی هەندێک درامای بیانی خەریکین و پارەی لەپێناودا‬ ‫خەرج دەکەین‪ ،‬هەندێک خەریکی بەرهەمهێنانی کاری هونەری خۆشمان بین‪ ،‬وابزانم لە‬ ‫ڕۆژانی ئەم جەژنی قوربانە بەهۆی نمایشکردنی فلمی شیرین لە شاری سلێمانی ئەوڕاستیە‬ ‫زیاتر دەرکەوت‪ ،‬کە چەندە خەڵکی کوردستان تامەزرۆی کاری هونەری کوردیە رێژەیەکی زۆر‬ ‫چون بۆ تەماشاکردنی ئەو فلمە‪ ،‬ئەمەش ئەم راستیە دەردەخات لە کوردستان هونەرمەندی‬ ‫باشمان هەیە و خەڵکیش زۆر حەزبە بەرهەمی خۆماڵی کوردی دەکات‪ ،‬بەاڵم هەتاکو فیلمێک‬ ‫یان درامایەکی کوردی لەتیڤیەکانی ئاسمانی ناوخۆی پیشاندەرێت و بەرهەم دێت‪ ،‬چەندین‬ ‫فیلمی بیانی بە ژێرنووس و بە دەنگی نمایش دەکرێت کە هەندێکیان تەنها مندااڵنی فێری‬ ‫تیرو شیرکردووە و هیچی تر‪ ،‬چونکە سەرەڕای حساب نەکردن بۆ خێزان و منداڵ و‬ ‫هەرزەکان بەگشتی کە لەکاتی وا پەخشی دەکەن خێزان گشت لەدیار شاشەی تیڤین‪،‬‬ ‫دەبوا هەرهیچ نەبێت دوای سعات ‪١٠‬لێ بدرێت‪ ،‬ئەم کارە حساب نەکردنە بۆ بینەر‪ ،‬من‬ ‫نازانم چۆن دەزگایەکی ڕاگەیاندنی بینراو کە بەحساب چەندین خەڵکی شارەزاو ئەکادیمی‬ ‫تیایە‪ ،‬دەستیان لە بەرێوەبەردنی ئەم دەزگا راگەیاندنە بینراوەدا هەیە‪ ،‬بەاڵم خۆدەبێت‬ ‫کادرێکی کۆمەڵناسی یان دەرونناسیان هەبیت بۆ ئەوەی لەکاتی داڕشتنی پالنی سااڵنە یان‬ ‫مانگانەی ڕاگەیاندن ئەو کەسەش لەڕوی دەرونی و کۆمەڵناسی فلتەرێک لە کارە کانیان‬ ‫بدات بۆ ئەوەی بابەتەکانی ئەو دەزگایە لەبری کاری ئەرێنی کاری نەرێنی لێ نەکەوێتەوە‪،‬‬ ‫وەک دەبینی لێ کەوتوەتەوە وەختە ناو و نازناوەکانمان بەرەبەرە بکەینە کۆری و تورکی‬ ‫ئەوانی دیکە ؟‪ .‬ئەوەتا لەتۆڕی کۆمەاڵیەتی فەیسبوک گشت ئەو پاڵەوانانەی دراما دۆبالج‬ ‫کراوەکانی کەناڵەکانی خۆمان دەبینین‪ ،‬چونکە لەکاتژمێر (‪ ) ٧‬فلیمە کۆریەکان دەست پێ‬ ‫دەکات کەکاتی ئەوەیە ماوەی مندااڵن لێ بدرێت کەچی یەک پارچە خوێن رشتن و مل‬ ‫پەڕاندن و کێشمەکێشی شازادە و خاون شکۆ و سەربازەکانیانە‪ ،‬ئەوە تا هەموومان دەزانین‬ ‫مێژووی کۆریا چۆن بوە‪ ،‬بەاڵم وەختە لەبیرمان بچێت ئەنفال و کیمیاباران کێ کردوویەتی‬ ‫و مالیکی چی دەوێت لەکورد‪ ،‬ئەم قسەیە لە خۆمەوە ناکەم دوو حاڵەتی نەخوازراوم‬ ‫دیت کە هەریەکەیان زەنگێکی ترسناکە‪ ،‬لەکاتی سەرهەڵدانی هەرەشەکانی مالیکی و‬ ‫هێنانی سەرباز بۆ تێپەڕاندنی سنوورەکان‪ ،‬منیش وەک ئەرکێکی پیشەوەی نەتەوانەیە چەند‬ ‫بەرنامەیەکەم لە رادیۆی پێشکەوتن پێشکەش کرد لەسەر ئەو بارو دۆخە ئاڵۆزە‪ ،‬لەیەکێک‬ ‫لەبەرنامەکان کەسێک بەناوی حزبێکی سیاسیەوە پەیوەندی کردوو هاتنی هێزە چەک‬ ‫داریەکانی مالیکی بە ئیمتیازو پاڵ پشتی بۆ کورد لەیەک دایەوە‪ ،‬ئەو بەرێزە دەی گوت ئێمە‬ ‫بۆ بترسین لە سەربازی عیراقی‪ ،‬ئەوان مەترسی نین بۆ کورد بەڵکو ئەوان لەمەوپاش گەر‬ ‫بێنە سنووری کوردستان دەمان پارێزن لە هەڕەشەکانی ئیران و تورکیا‪ ،‬کە هەموو جارێک‬ ‫تۆپ بارانمان دەکەن؟ ! چەند هەفتەیەک بەرلە ئێستاکە دەعەوتی بەرنامەیەکی راستەوخۆی‬ ‫کەناڵێکی ئاسمانی کوردی بوم‪ ،‬بەرێزێک تەلەفۆنی کرد بێ ئەوەی بزانێ باسی چی دەکرێت‬ ‫دیاربو ئەومیوانەی بەرابەر من بۆ قسەکردن هاتوبوو برادەری بوو‪ ،‬پاش دەستخۆش لە‬ ‫ئەو گوتی (جابراکەم ئەوەی ئەنفالی کرد کورد خۆی بو ؟! ‪ .‬گوتی چونکە کورد کاتی‬ ‫خۆی دەستی ئیرانی راکێشا بۆ لێدانی بیرە نەوتەکانی کەرکوک)‪ .‬ئەمە کارەساتە هەق وایە‬ ‫دەزگاکانی ڕاگەیاندن بەشێکی کاریان بەس ئەوە نەبێت فەراغی کاتەکانیان پربکەنەوە‬ ‫لەسەرحسابی ئێمەی بینەر‪ ،‬دەکرا ئێستاکە دەیان دراماو کاری هونەریمان هەبوایە لە سەر‬ ‫کارەسات و مەینەتیەکانی گەلەکەمان‪ ،‬چونکە ئەوندەی دیمەنێکی فلمێک کاریگەری دروست‬ ‫دەکات لەسەر هزری بینەر سەدان مێزگەرد دروستی ناکات ‪ ،‬چونکە هەمووکەس تەماشای‬ ‫کاری سیاسی و هەواڵ ناکات‪ ،‬بەاڵم فیلم و دراما زۆرترین خەڵک تەماشایی دەکات ئەمەش‬ ‫لەخۆە نەهاتووە دیسان بەهۆی خراپ بەکارهێنانی راگەیاندنە لەالی کورد‪ ،‬برادەرێکێم دەڵێت‬ ‫لە دوای ‪١٧‬شوباتەوە من تەماشای مشک و پیشلە دەکەم تەماشای یەک هەواڵ و مێزگەرد‬ ‫ناکەم‪ ،‬چونکە لەوکاتەوە وەزعی بازار و کارو کاسبی ئاڵوزبوە ‪ .‬ئەمە نموونەیەکی زەقە کەوا‬ ‫پیشاندەدات جۆرێک لە تۆرەبونی بینەری کورد لە تیڤیەکان هەیە بەهۆی نەزانین و حسباب‬ ‫نەکردن بۆ هەست و نەستی بینەری کورد‪ ،‬کە هەق وایە پێداچونەوە بەخۆیانەوە بکەن و‬ ‫وەزارتە پەیوەنددارەکان و رێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەندەنی مشورێک لە محاڵە تەبخۆن‪...‬‬ ‫سەرەڕای ئەمەش باشتروایە سااڵنە دەیان دراماو فلیمی مێژووی و واقعیتی کوردستان‬ ‫بەرهەم بێنین و بیگەیەنێنە هۆلێ سینەماکانی جیهان و پێشبڕکێ پێ بکەین هەرچەندە‬ ‫ئەم کارە لەالیەن هەندێک لەهونەرمەندانەوە کراوە‪ ،‬بەاڵم زۆر کەمە بەراورد لەگەڵ هێزی‬ ‫تواناو مەوزوعی کەکاری لەسەربکرێت ‪..‬‬

‫ناونیشان‪ :‬هەولێر‪ -‬بارەگای مه‌کته‌بی سکرتارییه‌تی یەكێتی‬ ‫الوانی دیموكراتی كوردستان–پشت ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫یان له‌ رێگه‌ی ئه‌م ئیمه‌یله‌وه‌ بابه‌ته‌کانتان بنێرن‪:‬‬ ‫‪shaxawanjournalist@yahoo.com‬‬

‫بۆ تیشك خستە سەر‬ ‫كێشەكانی ئافرەتان و‬ ‫تواناكانیان و رۆڵی ئافرەتان‬ ‫لە نێو رێكخستەنەكانی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬بۆ ئەمجارە‬ ‫پرس دیمانەی لەگەڵ‬ ‫(ئاڤان ئەحمەد سكرتێری‬ ‫كۆمەڵی خوشكان) كرد‪.‬‬

‫دیمانە‪ :‬تریفە ئازاد‬

‫پ‪ :‬خوێندنەوەی ئێوە بۆ بەشداری ئافرەت لە كایەی‬ ‫سیاسی و راگەیاندن چییە و چۆنە؟‬ ‫و‪ :‬لە گەڵ ئەو گۆڕانكاری و پێشكەوتنە زۆرانەی‬ ‫بەسەر دەوڵەتان و كۆمەڵگەكاندا هاتووە‪ ،‬هێشتا‬ ‫ڕەوشی ژنان بەگشتی لە دنیادا لە ئاستێكی نزمدایە‬ ‫و كێشە و قەیرانەكانی بەردەم ئافرەتان‪ ،‬نەك تەنها‬ ‫لەواڵتانی دواكەوتوو‪ ،‬بەڵكوو لە وواڵتانی پێشكەوتووشدا‬ ‫هەربەردەوام ئافرەت وەك ڕەگەزێكی تەواوكار و هاوتای‬ ‫پیاو لە كۆمەڵگەكاندا ڕۆڵ و بەشداری خۆی پێ نەداوە‪،‬‬ ‫ڕێگرییەكانی بەردەم ژنان لە بوارەكانی ژیاندا بەردەوامە‪.‬‬ ‫بە ڕای من ئەو بەشدارییە كە ئێستا هەیە لە ‪%85‬ی‬ ‫بەر ڕەحمەتی سیستمی كۆتا هەیە و هەمیشە ژنان‬ ‫نااڵندوویانە بە دەست ئەو نا بەرامبەری و جیاكاریانەی‬ ‫لە كۆمەڵگەكاندا هەیە‪ ،‬كە یارمەتی دەر بووە بۆ نزمی و‬ ‫پەراوێزی بەشداری كردنی ژنان لە ژیانی گشتیدا‪.‬‬ ‫پ‪ :‬تاچەند كۆمەڵی ئیسالمی وەك حزبێكی سیاسی‬ ‫ئیسالمی بڕوای بە ئازادی و یەكسانی رەگەزی و مافەكانی‬ ‫ژنان هەیە؟‬ ‫و‪ :‬بەڕای من كۆمەڵی ئیسالمی كە هەڵگری ئایدیایەكی‬ ‫ئیسالمییە و كارەكانی خۆی لەو دیدەوە ڕێكخستووە و‬ ‫ڕێكدەخات‪ ،‬واتە بە مانایەكی تر كۆمەڵی ئیسالمی بڕوای‬ ‫بە ئازادی و مافەكانی ژنان هەیە و كاریشی بۆ دەكات‪،‬‬ ‫چونكە لەشەریعەتی خوای پەروەردگاردا هیچ ڕێگرییەك‬ ‫نییە لەبەردەم ئازادی و مافە ڕەواكانی ژنان‪ .‬هەوڵی‬ ‫داوە دەق و بەندەكانی شەریعەتی ئیسالمی جێ بەجێ‬ ‫بكات‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی ڕاجیاییش هەیە لەمەسەلەی ئازادی‬ ‫ومافە ڕەواكانی ژنان‪ .‬بە ڕێژەیەكی كەم لە ئاست تاك‬ ‫تاكی ئەندامانی كۆمەڵ دا خوێندنەوەیەكی ناواقیعی بۆ‬ ‫مەسەلەی ئازادی و مافەكانی ژنان دەكرێ‪ .‬كە هەوڵی بەر‬ ‫تەسك كردنەوەی ئازادی و مافەرەواكانی ژنان دەدەن‪ ،‬كە‬ ‫خوای گەورە بەمافی ئافرەتانی داناوە‪.‬‬ ‫پ‪ :‬هەست دەكرێ سەركردایەتی كۆمەڵ پاشەكشێ‬ ‫دەكات لە ئاست بایەخدانی بە پرسی ژنان‪ ،‬رای تۆ چییە؟‬ ‫و‪ :‬بە پێچەوانەوە‪ ،‬بەڵكو كۆمەڵی ئیسالمی هەوڵی جدی‬ ‫دەدات بۆ بەرەو پێشبردنی ڕەوشی ژنان لە حیزبەكەیدا‪،‬‬ ‫چونكە ئەوە بۆتە واقیع لەالی سەركردایەتی كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬كە زۆرینەی دەنگی كۆمەڵی ئیسالمی لە‬

‫عەتا قاجری‬

‫ئاڤان ئەحمەد‪ ،‬سكرتێری كۆمەڵی خوشكان‪:‬‬ ‫مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی لە ئاست قسەكانی كاك دڵشاد گەرمیانی‬ ‫دا هەڵوێستی توندیان هەبوو‬

‫ئه‌گه‌ركێشه‌ی بارزانی كه‌سیه‌‬ ‫ئه‌ی ئیۆ‌ه كه‌وچكی كام‬ ‫چێشتن؟؟!!‬

‫هەڵبژاردنەكان دا ئافرەتن‪ ،‬لە ڕاپرسییەكدا كە ڕێكخراوێكی‬ ‫بیانی كردبووی لەسەردەنگدەری كۆمەڵی ئیسالمی بە‬ ‫داتا ئاماژە بەوە كراوە كە دەنگدەری كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫بەڕێزەی ‪ %54‬دەنگی ئافرەتن و ‪%46‬پیاون‪.‬‬ ‫جگە لەوەی لە كۆنفرانسی حیزب دا لە بەر گرنگی دان‬ ‫بەكاروچاالكی خوشكان بەكۆی دەنگی كۆنفڕانس بڕیاری‬ ‫دامەزراوەیەكی سەربەخۆ درا كە سەر بەمەكتەبی سیاسی‬ ‫بێت‪ ،‬بڕیاری لەسەر دراوەو ‪ %20‬ئۆرگانەكانی تری كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی ئافرەتان بن‪.‬‬ ‫پ‪ :‬لەم ماوەیەدا دڵشاد گەرمیانی‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی كۆمەڵ رای گەیاند كە پێویست ناكات ژن لە‬ ‫راگەیاندن دەركەوێت و تەنانەت هاوشانی پیاوان بێتە‬ ‫كایەی سیاسی و كۆمەاڵیەتی‪ ،‬ئەم رایەی دڵشاد گەرمیانی‬ ‫لە چییەوە سەرچاوەی گرتووە؟‬ ‫و‪ :‬مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی لە ئاست‬ ‫قسەكانی كاك دڵشاد گەرمیانی دا هەڵوێستی توندیان‬ ‫هەبوو‪ ،‬لەهەموو كەناڵەكانی ڕاگەیاندنەوە مەكتەبی سیاسی‬ ‫وەاڵمی دایەوە كەئەو ڕایە ڕای شەخسی كاك دڵشادە نەك‬ ‫ڕای سەركردایەتی و مەكتەبی سیاسی كۆمەڵ‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ئێوە وەاڵمی وتەكانی دڵشاد گەرمیانیتان دایەوە‪،‬‬ ‫هەڵویستی حزب لەم رووەوە چی بووە؟‬ ‫و‪ :‬لەئاست قیادە و قەواعیدەوە بەدوو شێوە وەاڵمەكەی‬ ‫ئێمەیان هەڵدەسەنگاند‪ .‬ڕێژەیەكی زۆر دەست خۆشیان‬ ‫لێدەكردین بە هەڵوێستی جەریئانەیان دەزانی‪ ،‬هەندێكی‬ ‫تریان پێیان وابوو كە پێویستی بەوەاڵمی خوشكان‬ ‫نەدەكرد‪ ،‬مادام مەكتەبی سیاسی وەاڵمی داوەتەوە‪.‬‬ ‫پ‪ :‬هەندێك الیەنی سیاسی پێان وایە دەركەوتنی‬ ‫ئافرەت لە راگەیاندن حەرامە؟‬ ‫و‪ :‬حەرام كردن و حەاڵڵ كردن مافی هیچ كەس و‬ ‫الیەنێك نیە‪ ،‬بەڵكو ئەوە مافی خوای پەروەردگارە ئەو‬ ‫بۆمان جیادەكاتەوە لە ڕێگەی فەرموودەكانیەوە‪ ،‬خوای‬ ‫گەورە هیچ ڕێگرییەكی نە كردووە لە ئافرەت جگە لە‬ ‫ئەركە سەرەكیەكەی خۆی لە پەروەردە كردنی ماڵ و‬ ‫منداڵەكانی‪ ،‬لە هەمان كاتدا ئافرەت دەتوانێت بە پاراستنی‬ ‫سنوورە شەرعیەكانی ئیسالم هەموو كارێك بكات‪ ،‬بە‬ ‫مەرجێك پێچەوانەی سرووشتی ئافرەت و سنوورەكانی‬ ‫شەرع نەبێت‪.‬‬

‫كورد له‌مێژه‌ وتوتیانه‌ په‌تی درۆ كورته‌‪ ..‬ئه‌گه‌ر بگه‌ڕێنه‌وه‌‬ ‫بۆ ئه‌و كاته‌ی كه‌جه‌نابی سه‌رۆك بارزانی له‌نه‌ورۆزی ئه‌مساڵ‬ ‫وتاره‌كه‌ی پێشكه‌ش كرد و په‌نجه‌ی خسته‌ سه‌ر كۆمه‌ڵێك برینی‬ ‫گه‌وره‌ كه‌ عێراق به‌درێژای مێژوی پاشایه‌تی و كۆماری پێوه‌ی‬ ‫ده‌ناڵێنی و به‌رده‌وامیش ئه‌و مێژووه‌ خۆی دووباره‌ده‌كاته‌وه‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌تانێ ل �ه‌دوای ڕوخانی گه‌وره‌ترین دیكتاتۆری سه‌ده‌ی‬ ‫بیسته‌م و شه‌پۆلی ڕاپه‌ڕینی گه‌النی ڕۆژهه‌اڵتی ناوه‌ڕاست كه‬ ‫له‌الی هه‌ندێك كه‌س ‌به‌((به‌هاری عه‌ره‌بی)) ناوزه‌د ده‌كرێت و‬ ‫له‌ناو چونی دیكتاتۆره‌كانی تر له‌عێراق و دروست ئه‌وپیاوه‌ی‬ ‫كه‌ دژی دیكتاتۆر سەدام حسین جه‌نگی و ئاواره‌ و نیشته‌جێ‬ ‫ی كوردستان بوو هه‌مان سیناریۆ و خه‌ونه‌كانی سەدامی كردوه‌‬ ‫به‌نامیللكه‌ گیرفانی و له‌جیاتی دوعای (مأپورات)ئه‌یخۆێنی و‬ ‫هه‌وڵی به‌جێ هینانی ئه‌دات‪.‬‬ ‫ئاله‌وكاته‌دا سه‌رۆك بارزانی به‌وه‌تاوانباركراو هێرشی كرایه‌سه‌ر‬ ‫كه‌گوایه‌ سه‌رۆك كێشه‌ی تایبه‌تی و كه‌سی له‌گه‌ڵ مالكی دا هه‌یه‌‬ ‫و كێشه‌ی ئه‌وپاره‌و نه‌وته‌‪.‬‬ ‫هه‌رزوو ئه‌وه‌یان له‌بیركرد كه‌سه‌رۆك بارزانی لە هه‌ره‌ ‌پیاوه‌‬ ‫بیرفراوان و چاو تیژه‌كانی مێژووه‌ وهه‌رئه‌و سه‌ركرده‌ مه‌زنه‌ بوو‬ ‫كه‌له‌داستانی خواكوڕه‌ك له‌ساڵی ‪ 1988‬توانی ڕه‌وشی ئاینده‌ی‬ ‫عێراق وه‌ك فلیمێك پیشانی پێشمه‌رگه‌كان بدات‪،‬كه‌ئه‌مه‌ دروست‬ ‫وه‌ك سینایۆی بیرمه‌نده‌ مه‌زنه‌كانه‌ كاتێك به‌سه‌دان ساڵ پێش‬ ‫بیركردنه‌وه‌ی خه‌ڵك كه‌وتوون و چه‌ندین جار گرفتی تێگه‌یشتن و‬ ‫پێشبینی كردن الی خه‌ڵكانی ئاسایی وه‌ك سیحر و وه‌حی و هه‌تا‬ ‫دێوانه‌ی لێك دراوه‌ته‌وه‌‪..‬‬ ‫له‌گه‌ڵ گۆڕانی سه‌رده‌مه‌كه‌دا له‌م واڵته‌ خۆمان تۆمه‌ته‌كانیش به‌‬ ‫عه‌الگه‌ی جله‌كانی كه‌سیه‌وه‌ هه‌ڵده‌واسرێن له‌بری به‌دێوانه‌ وساحر‬ ‫و چواندن‪.‬‬ ‫كات و تێپه‌ڕینی ڕوداوه‌كان ته‌پڵه‌كانی ئۆپۆزسیۆن و به‌شێكی‬ ‫تری ناو هێزه‌كانی تربۆ وته‌كانی جه‌نابی سه‌رۆك ئاشكراكرد و‬ ‫ده‌كات كه‌سه‌رچاوه‌كه‌ی له‌كۆیوه‌یه‌وه‌ شینه‌كه‌شیان بۆچی یه‌؟‬ ‫له‌گه‌ڵ شكستی هه‌وڵه‌كانیان و به‌هێزبوونی شه‌پۆلی پاڵپشتی‬ ‫سه‌رۆك ئه‌وانیش تاڕاده‌یه‌ك ناچار بوون هه‌ڵوه‌سته‌یه‌ك بكه‌ن‪،‬چونكه‌‬ ‫به‌شێكی زۆر له‌گه‌لی كوردستان باش له‌ هه‌ڵۆیسته‌كانی سه‌رۆك‬ ‫بارزانی ئاشنانن و زۆر باشیش له‌ ومه‌ترسی و زه‌نگه‌كانه‌ی‬ ‫كه‌ئاماژه‌ی پێكرد گه‌یشتون‪.‬‬ ‫به‌وه‌ش جگه‌ له‌ڕاستگۆی سه‌رۆك و كورتی په‌تی درۆی ئێوه‌‬ ‫هیچی تر به‌ده‌ست ناهێنن مێژوش باش ئه‌و ڕاستیه‌ تۆمارده‌كات‬ ‫و ڕه‌حمیشتان پێ ناكات‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رنا ده‌پرسم ئه‌گه‌ربارزانی كێشه‌ی له‌گه‌ڵ مالكی دا هه‌یه‌‬ ‫ئه‌ی ئێوه‌ په‌یوندیتان به‌م بابه‌ته‌وه‌ چی یه‌ و بۆ خۆتانی لێ هه‌ڵ‬ ‫ئه‌قورتێنن كاتێك له‌ناخه‌وه‌ له‌ بڕواتان به‌ كه‌سی كردنی كێشه‌‬ ‫میژوویه‌كان هه‌یه‌؟؟‬ ‫ئه‌ی چی وه‌اڵمی ئه‌و خه‌ڵكه‌تان ده‌ده‌نه‌وه‌ كه‌به‌ته‌پڵه‌كانتان‬ ‫هه‌ڵپه‌ڕیون؟؟ ‬ ‫ئایا ئه‌وه‌نده‌ ئازانین؟؟!!‬ ‫كه‌ پێیان بڵێن ئێمه‌ هه‌ڵه‌مانكردوه‌ یان له‌گه‌ڵ شه‌پۆلی‬ ‫گه‌وجاندن و ده‌رزی سڕكه‌ردا ئاراسته‌یان ده‌كه‌ن؟؟‬ ‫یان به‌ناچاری ده‌بنه‌ كه‌وچك له‌ چێشته‌كه‌!!!‬ ‫‪ataqajri@yahoo.com‬‬