pirs 174 web

‫پارتی و یەکێتی‪ ،‬بە لیستی سەربەخۆ‬ ‫بەشداری هەڵبژاردنی داهاتووی‬ ‫پەرلەمان دەکەن‬

‫‪174‬‬ ‫باڵوکراوه‌یه‌کی ئازاده‪ ‌،‬یه‌کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان مانگی دوو جار ده‌ری ده‌کات‪ .‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/3/19‬‬

‫ل‪5‬‬ ‫بڵێسە جەبار فەرمان‪:‬‬ ‫ئەوەی بە ڕەهایی باس لە‬ ‫بردنەوەی هەڵبژاردن بکات‪،‬‬ ‫لە ترسەوەیە‬ ‫ل‪7‬‬

‫عوسمان ئۆجەالن‪ :‬پەکەکە چەک‬ ‫دادەنێت‪ ،‬ئۆجەالن ئازاد دەکرێ‪،‬‬ ‫لەدەستووری تورکیاشدا دان بە‬ ‫مافی کورددا دەنرێت‬ ‫ل‪2‬‬

‫برای رێبەری زیندانیکراوی پارتی کرێکارانی کوردستان‪ ،‬عوسمان ئۆجەالن لە دیمانەیەکی‬ ‫تایبەتی (پرس)دا تیشک دەخاتە سەر گرنگی رەوانە کردنی سێ نامە بۆ قەندیل‪ ،‬کوردانی‬ ‫تورکیا و هێزی پەکەکە لەئەوورپا‪ .‬هاوکات ناوەرۆکی نامەکەی بە ئاشتی و پێداگری‬ ‫لەسەر مافی کورد وەسف دەکات‪ .‬راشیدەگەیەنێت لە سێ مانگی داهاتوو گەریال شاخ‬ ‫جێدەهێڵن ‪.‬‬

‫هەڕەشەکانی بودجەی عێراقی لەسەر هەرێمی کوردستان بەپێی وتەی مامۆستایانی‬ ‫ئایینی ئەو دیاردەیە‬ ‫رۆژ لە دوای رۆژ لە‬ ‫زیادبوندایە‬

‫لە ‪٧‬ی مانگی ئادار پەرلەمانی عێراقی بودجەی سااڵنەی بەزۆرینەیەکی زۆرکەم پەسەند کرد‪ ،‬کە لە‪ ١٦٨‬دەنگ تێپەری نەکرد‪،‬‬ ‫بە ‪٥‬دەنگ لەسەڕووی دەنگی پێویست بوو بۆ تێپەڕاندنی هەر یاسایەک لە پەرلەمانی عێراق کە ژمارەی کورسیەکانی ‪٣٢٥‬‬ ‫کورسیە‪ .‬لەدوای چەند مانگێک دواکەوتن‪ ،‬لەکۆتاییدا بودجە گەیشتە قۆناغی بڕیادان لە پێکهاتنێکی کاتی لەنێوان کوتلە سیاسیە‬ ‫سەرەکیەکانی شیعەکان‪ ،‬هەروەها ئەو شیعانەی لەکوتلە سیاسییە سوننەکان جیابوونەتەوە‪ ،‬پارتە کوردییەکان پشتگوێخران و‬ ‫بودجەی عێراقی پەسەند کراو کورد گەورەترین زەرەرمەند بوو لەو بوجەیە‪ ،‬لەوەتەی سەدام حوسین لەسەر دەسەاڵت نەماوە‪ .‬ئەو‬ ‫کارە ئاماژەی بەوەکرد کە زۆرینە لە عێراق زۆر بەهێز نییەو الوازە‪ ،‬لە ئێستادا بە بارودۆخێکی زۆر ترسناک دەڕوات‪.‬‬

‫ل‪9‬‬

‫سەرۆکی لێژنەی فەتوای کوردستان‪:‬‬ ‫ئەو پیاوەی لە ڕێگەی «کۆم»ەوە‪،‬‬ ‫لەگەڵ ئافرەتەکەیدا جوت دەبێت‪،‬‬ ‫سزاکەی لە ئیسالمدا لێدانی ‪ ١٠٠‬دارە‪،‬‬ ‫بەاڵم تەاڵقیی پێ ناکەوێت‬

‫ل‪9‬‬

‫‪2‬‬

‫ژماره‌ ‪174‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫زیندانی بەڕێز ئاپۆ وەک ماڵ وایە‬ ‫برای رێبەری زیندانیکراوی پارتی کرێکارانی کوردستان‪ ،‬عوسمان‬ ‫ئۆجەالن لە دیمانەیەکی تایبەتی (پرس)دا تیشک دەخاتە سەر گرنگی‬ ‫رەوانە کردنی سێ نامە بۆ قەندیل‪ ،‬کوردانی تورکیا و هێزی پەکەکە‬ ‫لەئەوورپا‪ .‬هاوکات ناوەرۆکی نامەکەی بە ئاشتی و پێداگری لەسەر‬ ‫مافی کورد وەسف دەکات‪ .‬راشیدەگەیەنێت لە سێ مانگی داهاتوو‬ ‫گەریال شاخ جێدەهێڵن ‪.‬‬ ‫دیمانە‪ :‬پرس‬

‫عوسمان ئۆجەالن‪ ،‬سەرکردەی پێشووی پەکەکە‪:‬‬

‫پەکەکە چەک دادەنێت‪ ،‬ئۆجەالن ئازاد دەکرێ‪،‬‬ ‫لەدەستووری تورکیاشدا دان بە مافی کورددا دەنرێت‬ ‫پرس‪ :‬هەوڵەکانی دیالۆگ لە نێوان تورکیا و ئیمڕاڵی و‬ ‫قەندیل بۆ چارەسەری پرسی کورد لەباکوری کوردستان‪،‬‬ ‫چۆن هەڵدەسەنگێنی؟ گۆڕانکارییەکان چین؟‬ ‫عوسمان ئۆجەالن‪ :‬دەبێت بزانین کە ساڵی ‪ ٢٠١٣‬ساڵێکی‬ ‫گرنگبوو بۆ بزافی ئ��ازادی ک��ورد‪ ،‬لەسەرەتای ئەمساڵدا‬ ‫دانیشتن و گفتوگۆ لە نێوان ئیمراڵی و دەوڵەتی تورکیا‬ ‫ئەنجامدرا‪ ،‬هاوکات یەکەمینجاریشە کە دانیشتن و گفتوگۆ‬ ‫بکرێت‪ ،‬لە پێشتردا تورکیا ئامادەنەبوو کێشەکانی نێوان‬ ‫تورکیاو کورد لە باکور چارەسەر بکات‪ ،‬دوای ئەوەی دڵنیا‬ ‫بوو کە چارەسەریی بەبێ دانیشتن و گفتوگۆ ئەنجامی نابێت‪،‬‬ ‫بەناچاری لەئێستا دەستکراوە بەدیالۆگ و دانیشتن‪ .‬هەڵبەتە‬ ‫زیندانی بەڕێز ئاپۆ وەک ماڵ وایە‪ ،‬چونکە گۆڕانکاری لەشوێن‬ ‫و جێگایدا کراوە‪ ،‬لەو بروایەشدامە لە سێ مانگی داهاتوو‬ ‫واتە مانگی (‪ )،٥،٤،٣‬پەکەکە چەک دادەنێت و گەریال‬ ‫نامێنێت و دەبن بە خەڵکی سڤیل‪ ،‬لەو کاتەشدا خەبات‬ ‫پێشدەکەوێت‪ ،‬واتە لە پێش ئازادی ئاپۆ چەک دادەنرێت‪،‬‬ ‫لە وەرزی هاوینیشدا دەستورێکی نوێ لە دەوڵەتی تورکیا‬ ‫دادەنرێت و لەوساڵەدا بەشێوەیەکی بەرفراوان کێشەی کورد‬ ‫چارە دەکرێت‪ ،‬لەدەستورەی نوێی تورکیاش باسێکی گرنگی‬ ‫تایبەتە بەکورد‪ ،‬هاوکات چارەسەری یاساییشە‪ ،‬قۆناغی‬ ‫سێیەمیش واتە وەرزی پایز مافی کورد قبوڵ دەکرێت و‬ ‫زیندانی نامێنێت و کۆمەڵە خەڵکێکی زۆریش لە دەرەوەی‬ ‫واڵت دەگەڕێنەوە بۆ تورکیا‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەوترێ ئێستا ئۆجەالن باس لە دیموکراسیی تورکیا‬ ‫دەکات نەک ئۆتۆنۆمی بۆ کورد‪ ،‬هەڵبەتە پێشتر جەختی‬ ‫لێدەکردەوە‪ ،‬ئایا ئەوە دەبێتە گۆرانکاری لە هەڵوێستی‬ ‫ئۆجەالن؟‬ ‫عوسمان ئۆجەالن‪ :‬دەزانین کە پێشتر پەکەکە داوای‬ ‫کوردستانێکی یەکگرتوو‪ ،‬سەربەخۆ‪ ،‬ئ��ازادی دەک��رد‪ ،‬لەو‬ ‫رەوشەی ئێستاشدا دەبێت سیستەمی فیدراڵی و دیموکرسی‬ ‫ب��ەرەو پێشبچێت‪ ،‬هەڵبەتە دیموکراسی بەبێ فیدراڵی و‬ ‫فیدراڵی بەبێ دیموکراسی دروس��ت نابێت‪ ،‬لەوکاتەشدا‬

‫کورد پێویستی بە فیدراڵیە‪ ،‬ئێستاش لەرێگەی سیستەمی بکات و ئەندام پەرلەمانەکانی زیاد بکات‪ ،‬هاوکات دەسەاڵتی‬ ‫فیدراڵیەوە دەیەوێت چارەسەری پرسی کورد بکات لە باکور‪ ،‬شارەوانیش زیاد بکات ‪.‬‬ ‫لەو چوارچێوەیەدا گۆڕانکاری لەسیاسەتی بەرێز عەبدواڵ‬ ‫ئۆجەالن و پەکەکە دروست بووە ‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬ڕۆڵ��ی هەولێرو سەرۆکایەتی هەرێم لەپرۆسەی‬ ‫ئاشتەوایی و چارەسەری پرسی کورد لە باکور چۆن دەبینی؟‬ ‫پرس‪ :‬لە ئێستادا پەکەکە تاچەند لەژێر فرمان و رێنماییەکانی عوسمان ئۆجەالن‪ :‬بە دڵنیایەوە ڕۆڵ دەبینێت‪ ،‬چونکە‬ ‫باشور یەکەم شوێنە کەئازادی تێدا دروست بووە‪ ،‬پشتگیری‬ ‫عەبدواڵ ئۆجەالن هەنگاو دەنێ و کارەکانی بەرێوەدەبات؟‬ ‫عوسمان ئۆجەالن‪ :‬سەرجەم هێزی سیاسی و عەسکەری خەڵکانی باشور کاریگەری دەبێت لەسەر باکور‪.‬‬ ‫پەکەکە ل��ەالی��ەن رێنمایی و تەعلیماتی ئ��ۆج��ەالن��ەوە هەروەها هەر یەک لەمام جەالل و مەسعود بارزانی و سەرجەم‬ ‫بەرێوەدەچێت‪ ،‬راستە هەندێکجار تێنەگەیشتنێک لەناو حیزبەکان بە پارتی و یەکێتی و حیزبە ئیسالمییەکان و‬ ‫پەکەکە دروستدەبێت‪ ،‬بەاڵم هیچ کارێک بێ رەزامەندی و ئۆپۆزسیۆن یەکێک لە ئامانجەکانیان ئازادکردنی ئاپۆ و‬ ‫بڕیاری ئاپۆ ناکرێت‪ ،‬هەڵبەتە هەموومان دەشزانین کە بزافی کۆتایی هێنانە بەکێشەکانی نێوان تورکیا و پەکەکە ‪.‬‬ ‫ئازادیی کورد لەسەر دەستی بەرێز ئاپۆ رێکخراو دروستبوو و‬ ‫پرس‪ :‬لە دوای ئازادکردنی ئاپۆ سیستەمی بەرێوەچوونی‬ ‫بەردەوامیش بوو‪ ،‬دەسەاڵت لەدەستخۆی دایە ‪.‬‬ ‫پەکەکە دەستکاری دەکرێت؟‬ ‫پرس‪ :‬ئەو سێ نامەیەی کە عەبدواڵ ئۆجەالن ئاراستەی عوسمان ئۆجەالن‪ :‬بەدڵنیاییەوە بەبێ گۆڕانکاری هیچ‬ ‫یەکێتی ئەوروپا و تورکیا و قەندیلی کرد‪ ،‬پێشبینی چی ناکرێت‪ ،‬دەبێت پەکەکە هێزی عەسکەری بگۆڕێت بۆ هێزێکی‬ ‫لێدەکەیت؟‬ ‫دیموکراتی سڤیل‪ ،‬خەباتی سیاسی درێژە پێبدات‪ ،‬هەرچەندە‬ ‫عوسمان ئۆجەالن‪ :‬سێ نامەی هاوشێوەی یەک لەالیەن من لە ساڵی ‪ ٢٠٠٣‬داوای وەستانی شەڕی چەکداریم کرد بۆ‬ ‫ئۆجەالنەوە لە رێگەی وەفدێکی پەرلەمانەوە گەیندرایە قەندیل بەرەو پێشچوونی خەباتی سیاسی‪.‬‬ ‫و هێزی کورد لە تورکیاو هێزی پەکەکە لەئەوروپا نەک‬ ‫یەکێتی ئەوروپا‪ ،‬چونکە کوردێکی زۆری تورکیا لە ئەرووپا‬ ‫ژیان بەسەردەبەن‪ .‬لەو بڕوایەشدامە ناوەڕۆکی نامەکان باس‬ ‫سەرجەم هێزی سیاسی و عەسکەری‬ ‫لە ئاشتی بکات و پێداگری لەسەر مافی کورد بکات ‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە هەنگاوەکانی ئەمجارە جیاوازترە لە پێشووتر‪،‬‬ ‫پێشبینی چی لێدەکەن‪ ،‬چاوەروانی هیچ ئومێدێکی لێدەکرێ؟‬ ‫عوسمان ئۆجەالن‪ :‬بەدڵنیایەوە ئەم هەنگاوانە زۆر جیاوازن‪،‬‬ ‫چونکە لە پێشوودا تورکیا کوردو پەکەکەی قبوڵ نەبوو‪،‬‬ ‫بەاڵم ئێستا تورکیا کوردی قبوڵە‪ ،‬یەکەمجارە وەک الیەنێک‬ ‫سەیری دەکات‪ ،‬هەڵبەتە دانیشتنەکانی ئیمراڵی زۆر گرنگە‪،‬‬ ‫ئەنجامی باشیشی دەبێت‪ ،‬شەڕ کۆتایی پێدێت‪ ،‬بە قبوڵکردنی‬ ‫مافی کورد دەتوانێت لەسەرجەم کاتەکان زیاتر سیاسەت‬

‫پەکەکە‪ ،‬لەالیەن رێنمایی و تەعلیماتی‬ ‫ئۆجەالنەوە بەرێوەدەچێت‬ ‫لەماوەی سێ مانگی داهاتوو گەریال شاخ‬ ‫بەجێدەهێڵێت و دەبن بە خەڵکی سڤیل‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪174‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫‪3‬‬

‫هەڵوێست وەرگرتنی هەرێم‪ ،‬بەرامبەر تێپەڕاندنی بودجەی عێراق‪ ،‬ناڕەزایی‬ ‫لێدەکەوێتەوە‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬توانا شێخانی‬

‫لەبەرامبەر تێپەڕاندنی بودجەی گشتی عێراق‪ ،‬سەرۆکایەتی‬ ‫هەرێم و الیەنە سیاسیەکان هەڵوێستیان وەرگرت و‪ ،‬کشاندنەوەی‬ ‫نوێنەرانی کورد لە بەغدا بەهێزترین ئەگەرە‪ ،‬ئەگەرچی بەشێک لە‬ ‫الیەنە سیاسیەکان پێیانوایە ئەو هەڵوێستوەرگرتنە زیاتر بەرامبەر‬ ‫پەیامە سیاسیەکە بوو‪ ،‬نەوەک بودجە‪ ،‬بە وتەی ئەشواق جاف‪،‬‬ ‫پەرلەمانتاری هاوپەیمانی کوردستان لە ئەنجومەنی نوێنەران‪،‬‬ ‫کێشەکە لەسەر بودجەکە نیە‪ ،‬بەڵکو لەسەر ئەو پەیامەیە کە لە‬ ‫ڕێگەی بودجەوە ئاڕاستەی هەرێم کراوە‪ ،‬ئەوان دەیانەوێت بڵێن‬ ‫دەتوانین هەموو شتێک تێپەڕێنین‪ ،‬لە بەرامبەریشدا سەرۆکی‬ ‫فراکسیۆنی گۆڕان‪ ،‬لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬ڕایدەگەیەنێت‪،‬‬ ‫ئەو هەڵوێستوەرگرتنە تەنها لەسەر بودجەیە‪ ،‬ئەگەرنا بۆچی‬ ‫لەسەر مەسەلەی ماددەی ‪ ١٤٠‬و چارەنوسی کەرکوک و کێشەی‬ ‫پێشمەرگە هەرێم هەڵوێستی نەبووە‪ ،‬هاوکات چاودێرێکی سیاسیش‬ ‫دەڵێت «دەبوایە دەمێک بوایە ئەو کارتە بەکاربهێندرابایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەکارهێنانەکەی دەبوایە لەسەر مەسەلەیەکی نەتەوەیی بوایە»‪.‬‬ ‫هەڵوێست وەرگرتنی هەرێم لەسەر تێپەڕاندنی بودجە‬ ‫پرۆسەی دەنگدان بە بودجەی گشتی عێراق‪ ،‬بەبێ ئامادەبوونی‬ ‫نوێنەرانی کورد و بەشێک لە نوێنەرانی عێراقیە بەڕێوەچوو‪ ،‬ئەمەیش‬ ‫ناڕەزاییەکی زۆری نوێنەران و الیەنە سیاسیەکانی کوردی لێکەوتەوە‪،‬‬ ‫بە بڕوای بەشێک لە پەرلەمانتاران مافی کورد لە بودجەی ‪٢٠١٣‬‬ ‫خوراوە‪ ،‬جگە لەوەش بڕگەیەک لە یاساکەدا زیاد کراوە کە سزای‬ ‫دارایی بەسەر هەرێم و پارێزگا نەوتیەکان دەسەپێنێت‪ ،‬لەو کاتەی‬ ‫کە کەمتر لەو بڕە نەوتەی کە بۆیان دان��راوە هەناردەی بکەن‪،‬‬ ‫هاوکات لە بەرامبەردا بووە هۆی ئەوەی سەرۆکایەتی هەرێم و‬ ‫ئەنجومەنی وەزی��ران و الیەنە سیاسیەکان هەڵوێست وەرگ��رن و‬ ‫ئەگەری کشاندنەوەی نوێنەرانی کورد لە بەغدا بەهێزترین ئەگەربێت‪.‬‬ ‫بە بۆچوونی ئەشواق ج��اف‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی‬ ‫عێراق‪ ،‬لەسەر لیستی هاوپەیمانی کوردستانی‪ ،‬هەڵوێستەکە لەسەر‬ ‫مەسەلەی تێپەڕاندنی بودجە و پارە نییە‪ ،‬بەڵکو لەسەر ئەو پەیامە‬ ‫سیاسیەیە‪ ،‬کە لە ڕێگەی تێپەڕاندنی بودجە ئاڕاستەی هەرێم کراوە‪،‬‬ ‫ئەو دەڵێت «ئەوان دەیانەوێت بڵێن‪ ،‬دەتوانین بە زۆرینە هەموو‬ ‫شتێک تێپەڕێنین»‪ .‬ئەشواق پێیوایە هەڵوێستی هەرێم هەڵوێستێکی‬ ‫جوان و کاریگەربووە»‪.‬‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن پێیوایە چۆن بودجە لە هەرێم بەبێ دەنگدانی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن تێپەڕێندرا‪ ،‬بۆیە دەڵێن‪ ،‬ئاساییە لە ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانیش بە زۆرینە تێپەڕێندرێت‪ ،‬لەوبارەیەوە لەتیف مستەفا‪،‬‬

‫سەرۆکی فراکسیۆنی گۆڕان لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێکیدا بۆ پرس وتی « ئەوان لە هەرێم گوێ لە کەس ناگرن و‪،‬‬ ‫لە بەغداش دەیکەن بەو هەاڵیە»‪ .‬بە بڕوای ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەران‪ ،‬کێشەی کورد لە بەغدا خراوەتە ژێر مەترسیەوە و‪ ،‬دەڵێت‬ ‫«کورد لەسەر پارە هەڵوێستی وەرگرتووە‪ ،‬نەوەک لەسەر کێشەکانی‬ ‫تر»‪ .‬ڕاشیدەگەیەنێت‪ ،‬کە عەرەبەکان خۆیان بودجەی ماددەی‬ ‫‪١٤٠‬یان کردە دوو هێندە و لە ‪ ١٧%‬ی بودجەی هەرێمیشیان کەم‬ ‫نەکردۆتەوەو بودجەی پێشمەرگەشیان تەرخانکرد‪ .‬دەشڵێت «ئەگەر‬ ‫ئارەزوویان لێبوایە کەمیان دەکردەوە»‪.‬‬ ‫لە بەرامبەر قسەکانی لەتیف مستەفا‪ ،‬ئەشواق جاف‪ ،‬ئەندامی‬ ‫هاوپەیمانی کوردستانی‪ ،‬دەڵێت «کەواتە قسەکانی برادەرانی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن دەیسەلمێنێت‪ ،‬کە هەڵوێستەکە لەسەر مەسەلەی‬ ‫پارەنیە‪ ،‬بەڵکو لەسەر پەیامە سیاسیەکەیە»‪.‬‬ ‫چاودێرانی سیاسی بۆچوونی جیاوازیان لەمەڕ هەڵوێستەکەی هەرێم‬ ‫هەیە‪ ،‬هەندێک پێیانوایە دەبوایە زووتر هەڵوێستی لەو شێوەیە‬ ‫وەربگیرابایە‪ ،‬هەردی مەهدی‪ ،‬چاودێری سیاسی‪ ،‬پێوایە لەسەر‬ ‫مەسەلەکانی تر هەڵوێست وەربگیرابایە باشتربوو نەوەک مەسەلەی‬ ‫بودجە‪ ،‬ئەو دەڵێت «دەمێکە دەڵێین کارتەکان بەکاربهێنن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەکارهێنانی ئەمجارە پێموایە کاتەکەی باش نەبوو‪ ،‬چونکە لە‬ ‫بودجە و مەسەلەی پارە بەکاریان هێنا»‪.‬‬ ‫ئایا بە کشانەوەی نوێنەرانی کورد‪ ،‬کێشەکان چارەسەر دەبن؟‬ ‫لە ماوەی ڕابردوو‪ ،‬ئەگەری کشاندنەوەی کورد لە بەغدا بەهێزترین‬ ‫ئەگەربوو‪ ،‬بەشێک لە الیەنە سیاسیەکان پێیان وابوو بە کشاندنەوەی‬ ‫کورد کێشەکان چارەسەر ناکات‪ ،‬بەڵکو قوڵتری دەکاتەوە‪ ،‬بەشێک‬ ‫لە الیەنەکانی تریش بە پێچەوانەوە پێیانوابوو هەڵوێستێکی باش و‬ ‫فشارێکی بەهێزە بۆ حکومەتی ناوەندی‪.‬‬ ‫لەتیف مستەفا‪ ،‬پێیوایە کشاندنەوەی نوێنەرانی کورد لە بەغدا‪ ،‬بێ‬ ‫نرخکردنی مافەکانی کوردە و‪ ،‬دەڵێت «دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی‬ ‫پێگەی کورد لە عێراق‪ ،‬بە جۆرێک نابێت هەموو مافەکانی کورد‬ ‫بەرامبەر بە ملیارێک و ‪ ٥٠٠‬دۆالر بگۆڕینەوە»‪ .‬دەشڵێ «کشاندنەوەی‬ ‫کورد لە بەغدا چارەسەری کێشەکان ناکات»‪.‬‬ ‫بە بۆچونی ئەشواق جاف‪ ،‬دەبێت لە هەرێم الیەنە سیاسیەکان‬ ‫ڕێکبکەون لەسەر مانەوە و نەمانەوەی کورد لە بەغدا‪ ،‬هەروەها‬ ‫دەشڵێت «نابێت ئەو بڕیارە بە ئاسانی و بە پەلە بدرێت‪ ،‬چونکە‬ ‫پەیوەندی بە دۆزی کورد هەیە»‪.‬‬

‫بۆچی ل��ەس��ەر م���اددەی ‪ ١٤٠‬و چ��ارەن��وس��ی ک��ەرک��وک و کێشەی‬ ‫پێشمەرگە هەڵوێست وەرنەگیرا؟‬ ‫بە ب��ڕوای بەشێک لە چاودێرانی سیاسی و پەرلەمانتارانی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن‪ ،‬ئەگەر چەند ساڵێک لە م��ەوب��ەر لە بەرامبەر‬ ‫جێبەجێنەکردنی ماددەی ‪ ١٤٠‬و چارەنوسی کەرکوک و کێشەی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬هەڵوێستی لەو شێوەیە وەربگیرابایە‪ ،‬ئەوا بەشێک‬ ‫لە کێشەکانی ک��ورد چارەسەرکرابوون‪ ،‬چونکە ئەم هەڵوێست‬ ‫وەرگرتنە کارتێکی سووری بەهێزە بەرامبەر حکومەتی ناوەندی و‬ ‫ئەو هێز و الیەنانەی نایانەوێت دەستور جێبەجێبکرێت و کێشەکان‬ ‫چارەسەربکرێت‪ ،‬هاوکات پێشیانوایە ئەگەر هەڵوێستەکە لەسەر‬ ‫بودجە نەبوایە و لەسەر مەسەلەیەکی خاکی و نەتەوەیی بوایە ئەوا‬ ‫شەقام تێکڕا لەگەڵ سەرکردایەتی کوردبوو‪.‬‬ ‫هەردی مەهدی چاودێری سیاسی‪ ،‬لەوبارەیەوە دەڵێت «لەسەر‬ ‫مەسەلەی پارە شەقام لەگەڵت ناوەستێت‪ ،‬چونکە بۆچونی جیاواز‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم دۆسیە نیشتیمانیەکان و نەتەوەییەکان‪ ،‬ئەم دۆسیانەن‬ ‫قودرەتی ئەوەیان تێدایە هەموو شەقام بهێننە سەرخەت‪ ،‬ئەوکات‬ ‫حکومەتی بەغداش ناتوانێت ئەو کارەبکات‪ ،‬چونکە دەزانێت زۆرینە‬ ‫و کەمینە ناخوات»‪.‬‬ ‫لە بەرامبەریشدا ئەشواق جاف دەڵێت «هیچ کەسێک بۆی نیە‪،‬‬ ‫لەسەر مەسەلەی ماددەی ‪ ١٤٠‬و کەرکوک و پێشمەرگە موزایەدەمان‬ ‫لەسەربکات‪ ،‬چونکە زۆرترین شەڕمان لەسەریان کردووە»‪.‬‬ ‫بۆچونی حکومەتی هەرێم؟‬ ‫حکومەتی هەرێم سااڵنە چەندین بەرپرس ڕەوانەی بەغدا دەکات بۆ‬ ‫یەکالیی کردنەوەی کێشە و ناکۆکیەکان‪ ،‬بەاڵم تائێستا ئەو وەفدانە‬ ‫ئەنجامیان نەبووە‪ ،‬لە بەرامبەریشدا حکومەت هیچ هەڵوێستێکی‬ ‫وەرنەگرتووە‪ ،‬پرس چەندجارێک پەیوەندی بە وتەبێژی حکومەتی‬ ‫هەرێم کرد‪ ،‬بەاڵم وەاڵمی نەبوو‪ ،‬بەاڵم ڕایانگەیاندووە کە عێراق بەرەو‬ ‫تاکڕەوی دەڕوات و بەو شێوەیە قەیرانەکان قوڵتردەبێتەوە‪ ،‬جێگای‬ ‫ئاماژە پێکردنە لە ماوەی ڕابردوو بە مەبەستی گفتوگۆکردن لە مەڕ‬ ‫کێشە و ناکۆکیەکانی ئەم دووایەی هەرێم و بەغدا بڕیاربوو نێچیرڤان‬ ‫بارزانی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران سەردانی بەغدا بکات‪ .‬بەاڵم‬ ‫تائێستا سەردانەکە ئەنجام نەدراوە‪.‬‬

‫هەردی مەهدی‪ ،‬چاودێری سیاسی‪:‬‬ ‫لەسەر مەسەلەکانی تر هەڵوێست‬ ‫وەربگیرابایە باشتربوو نەوەک مەسەلەی‬ ‫بودجە‬ ‫لەتیف مستەفا‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫فراکسیۆنی گۆڕان‪:‬‬ ‫کشاندنەوەی نوێنەرانی کورد لە بەغدا‪،‬‬ ‫بێ نرخکردنی مافەکانی کوردە‬ ‫ئەشواق جاف‪ ،‬پەرلەمانتاری‬ ‫هاوپەیمانی کوردستانی‪:‬‬ ‫هەڵوێستەکە لەسەر مەسەلەی تێپەڕاندنی‬ ‫بودجە نیە‪ ،‬بەڵکو لەسەر پەیامە‬ ‫سیاسیەکەیە‬

‫‪4‬‬

‫ژماره‌ ‪174‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫بڕیارەکەی وەزارەتی دارایی عێراق بەهیچ‬ ‫شێوەیەک چارە ناکرێ‪ ،‬چونکە ئەمجارە‬ ‫بەیاسا زەوییەکانمان داگیر دەکات‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫بێ رووتووش‬

‫دیمانە‪ :‬سەربەست بەرزو‬

‫نوسینگەی مادەی ‪ ١٤٠‬لە شاری خانەقین تاڕادەیەکی باش خزمەتی ئەو هاواڵتیانەی کردووە کە ‪ ١٤٠‬دەیانگریتەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫زیاتر زانیاری لە سەر کاروچاالکییان‪ ،‬بەپێویستمان زانی ئەم دیمانەیە لەگەڵ عەدنان مەنسور سەرۆکی نوسینگەی مادەی ‪١٤٠‬‬ ‫لەخانەقین سازدەین‪.‬‬

‫پ‪ :‬چ��ۆن نوسینگەی م��ادەی ‪ ١٤٠‬لە خانەقین هاتە ل��ەخ��وارووی عێراق خەڵکی کرێکارن و سەر ب��ەوەزارەت��ی‬ ‫پیشەسازین‪ .‬لەدەڤەری خانەقین هیچ بەرێوەبەرایەتییەک‬ ‫دامەزراندن؟‬ ‫و‪ :‬لە ‪ ٢٠٠٦ /١٠/١٥‬لە دوای س��ەردان��ی لیژنەیەک لە یافەرمانگەیەکمان نییە کە سەر بەوەزارەتی پیشەسازی بێت‪،‬‬ ‫ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بۆ شاری خانەقین‪ ،‬کە لەالیەن بۆ ئەوەی بتوانین بیانگەڕێنینەوە بۆ خانەقین‪.‬‬ ‫(هاشم شبلی) وەزیری دادەوە نێردرابوون بۆ ئەنجومەنی شاری‬ ‫پ‪ :‬ماوەیەکە چەکی قەرەبووکردنەوە بەکەمی دابەش‬ ‫خانەقین‪ ،‬لەالیەن ئەنجومەنی شاری خانەقین بە کۆی دەنگ‬ ‫منیان دەست نیشان کرد بۆ سەرۆکایەتی نوسینگەی مادەی دەکرێت‪ ،‬هۆکارەکەی چییە؟‬ ‫و‪ :‬پێشتر لەعێراق تەنها سێ نوسینگە هەبوو‪ ،‬ئەویش‬ ‫‪ ١٤٠‬لەخانەقین‪ ،‬کە دوو قەزا و هەشت ناحیە لە خۆ دەگرێ‪.‬‬ ‫نوسینگەکانی کەرکوک و شنگال و خانەقین‪ ،‬بڕی پارەکەش‬ ‫پ‪ :‬ت��اک��و ئێستا چ��ەن��د خ��ێ��زان س��ودم��ەن��دب��وون��ە کە لەالیەن حکومەتی عێراقەوە تەرخان دەک��را (‪)١٧٢‬‬ ‫ملیارد دیناری عێراقی بوو‪ .‬ئێستا نزیکەی ‪ ١٥‬نوسینگە‬ ‫لەقەرەبووکردنەوە؟‬ ‫و‪ :‬لەقۆناغی یەکەم لەکۆی (‪ )١٧٦٧٠‬خێزان (‪ )١٣٢٠٠‬کراوەتەوە و هەمان بودجەی بۆ سەرف دەکرێ ‪ .‬ئەمە هوکارە‬ ‫قەرەبووکراونەتەوە‪ .‬بیست خێزان م��اوە ئەویش بەهۆی سەرەکیەکەیە‪.‬‬ ‫کەموکوڕیی فایلەکانیانەوە ب��ووە‪ ،‬لەقوناغی دووەم زیاتر‬ ‫لە(‪ )٣٠‬هەزار فایلی کوردیی ئاوارەمان وەرگرتووە‪ .‬هەروەها‬ ‫پ‪ :‬دەوترێ لەالیەن وەزارەتی دارایی عێراقەوە فەرمانێک‬ ‫زیاتر لە چوار هەزار عەرەبی هاوەردەش فایلیان لێوەرگیراوە‪ .‬دەرچووە‪ ،‬ئەو زەویانەی کەکاتی خۆی رژێم داگیری کردووەو‬ ‫ئێستاش لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتی باری ناسنامە خەریکین خاوەنەکانیان راگواستراونەتەوەو زەوییەکانیان بەناوی‬ ‫لەرێگەی پۆستی نهێنییەوە (سورەت قەید)ی هاواڵتیان دێنین وەزارەت��ی دارایی عێراقەوە کراوە‪ ،‬ئێستا وەزارەت��ی دارایی‬ ‫عێراق بەنیازە ئەو زەوییانە بکڕێتەوە‪ ،‬ئایا ئەمە تەعریبێکی‬ ‫بۆ نوسینگەکەمان بۆ ئەنجامدانی ئیش وکارەکانیان‪.‬‬ ‫تر نییە؟‬ ‫و‪ :‬ناتوانم لێرە وەاڵم بدەمەوە لەبەر ئ��ەوەی بابەتەکە‬ ‫پ‪ :‬لەسەردەمی رژێمی پێشوو‪ ،‬ژمارەیەک فەرمانبەری‬ ‫خانەقین‪ ،‬بۆ شارەکانی تر عێراق راگوێزران‪ ،‬ئێوە چیتان مەترسیدارە‪.‬‬ ‫کردووە بۆ گەڕاندنەوەیان؟‬ ‫لەکاتی س��ەردان��ی جەنابی س��ەرۆک��ی حکومەت ڕێ��زدار‬ ‫و‪:‬ئ���ەوەی ویستوبێتی ئێمە نوسراومان بۆ ک��ردووەو (نێچیرڤان بارزانی) داوام لە بەرێزیان کرد لەگەڵ جەنابیان‬ ‫گەڕاندوومانەتەوە بۆ جێگای خۆی‪ .‬هەر کەسێکیش ئارەزووی دابنیشم‪ ،‬چونکە هەندێ بابەتی مەترسیدار هەیە لەسەر‬ ‫نەبووە ئەوە تاوانی ئێمە نیە‪ ،‬بەاڵم لێرە کێشەیەکمان هەیە‪ ،‬خانەقین‪ ،‬لەوەاڵمدا بەڵێنی پێدام بمبینێ و گوێم لێبگرێ‪،‬‬ ‫ئەویش ئەوەیە زۆربەی زۆری ئەو کەسانەی کە راگوێزراون بەاڵم تاکو ئێستا هەر چاوەڕوانم‪.‬‬

‫*کەناڵێکی ئاسمانی کە بودجەیەکی تێر و تەسەلی بۆ‬ ‫دابینکراوە‪ ،‬ساڵێک دەبێ وادەی دەسپێکردنی پەخشی‬ ‫چوار تا پێنج جار گۆڕی‪ ،‬ئێستاش لە رێکالمی شەقامەکان‬ ‫بانگەشەی ئامادەیی خۆی دەکات‬ ‫(تا ئێستا روسیا دووموشەکی ئاسامانی تەواوکردبوو)‬ ‫*لە بەرنامەیەکی کەناڵی ‪ mbc‬بەرنامەی عەرەب‬ ‫ئایدڵ‪ ،‬کە تایبەتە بە دەرخستنی بەهرەمەندانی گۆرانیبێژ‪،‬‬ ‫گۆرانیبێژێکی کورد بەشداری کرد و بە کوردی گۆرانی‬ ‫گوت‪.‬‬ ‫(ئ��ەی هەولێریش بە پایتەختی گەشتیاری عەرەبی‬ ‫هەڵنەبژێردرا)‬ ‫*ه��ەم��وو ساڵێک کە ی��ادی هەڵبجە دێ��ت��ەوە کەناڵە‬ ‫ناوخۆییەکان بە ئاوازی شمشاڵە دڵگوشەکەی (نەیناوا)‬ ‫کە تەنیا خەم و گریانت پێی دێ‪ ،‬لەگەڵ نیشاندانی الشەی‬ ‫شەهیدانی هەڵبجە پەخشدەکەن‪.‬‬ ‫(کاکە دڵمان زۆر خۆشە با تۆزێکیش بگرین)‬ ‫*گەنجێک لە سلێمانی هەر چۆنێک بێ سەیارەیەکی‬ ‫دروس��ت��ک��ردوە‪ ،‬پۆلیسی هاتوچۆی ئ��ەو ش��ارە مۆڵەتی‬ ‫شۆفێریان لێگرتوە و جۆری سەرپێچیەکەشیان نوسیوە‬ ‫(دروستکردنی سەیارە)‪.‬‬ ‫(لەم واڵتە ئیبداعیش حسابی بدعەی بۆ دەکرێ)‬ ‫*زیاتر لە ‪ ٢٠‬ساڵە حکوومەتی هەرێم کە مانگی سێ دێ‬ ‫سەری لێدەشێوێ و نازانێ لەو هەموو یادە تاڵ و شیرنە‬ ‫کامیان بکاتە پشو‪.‬‬ ‫(برا خۆ حکومەت بێئیش نییە؟؟)‬ ‫*رۆژنامەیەکی ئەهلی کە دەڵێ سەرچاوەی راستگۆیی‬ ‫و ئ��ازادم‪ ،‬جیا لەوەی کە زۆر هەواڵی بەبێ بەڵگە باڵو‬ ‫کردووەتەوە‪ ،‬ئەم جارە لە هەواڵێکی وەرزشیدا نووسیویەتی‬ ‫رافائێل نادار و خوان مارتن ئەمشەو یاری تێنیس دەکەن‪،‬‬ ‫کەچی یارییەکە کراوە و لێ بووەتەوە‪.‬‬ ‫(کوڕە بابە بەم هەاڵنە مەمنوونین‪ ،‬بەس بوختان نەکەن!)‬ ‫*لە کوردستان دوو کەس ئامادەیی خۆیان دەربڕیوە کە‬ ‫دوای مردنیان‪ ،‬ئەندامانی لەشیان بەو کەسانەی پێویستیانە‬ ‫ببەخشن‪ ،‬لە کاتێکدا زیاتر لە نیوەی خەڵکی ئەوروپا ناویان‬ ‫بۆ ئەم مەبەستە تۆمار کردووە‪.‬‬ ‫(ئەگەر ئەو کاتیش پارە بکات‪ ،‬کەسوکاری تەرمەکەی‬ ‫دەفرۆشن)‬ ‫*واڵتێکی وەک تورکیا کە دانیشتوانەکەی ‪ ٨٠‬میلیۆن‬ ‫کەسە‪ ٢٠٠ ،‬کەناڵی ئاسمانی هەیە‪ ،‬کەچی هەرێمی‬ ‫کوردستان بە ‪ ٥‬میلیۆنەوە‪ ٣٠ ،‬کەناڵی هەیە‪.‬‬ ‫(ئینجا چییە‪ ،‬سەیارەش هەر بەم شێوەیەیە)‬

‫بڕیارەکەی وەزارەتی دارایی عێراق بەهیچ شێوەیەک چارە‬ ‫ناکرێ‪ ،‬چونکە ئەمجارە بەیاسا زەوییەکانمان داگیر دەکات‪،‬‬ ‫ئەمەش هەمان سیاسەتی ئیسرائیلە کە بەرانبەر فەلەستینیەکان‬ ‫لەساڵی ‪ ١٩٤٨‬بەکاری هێنا‪.‬‬

‫عەدنان مەنسور‪ ،‬سەروکی نوسینگەی ماددەی ‪ ١٤٠‬لە خانەقین‪:‬‬

‫پ‪ :‬هاوکاری و هەماهەنگیتان لەگەڵ ئیدارەی خانەقین‬ ‫چۆنە؟‬ ‫و‪ :‬هاوکاری و هەماهەنکی باشمان هەیە لەگەڵ ئیدارەی‬ ‫خانەقین‪ ،‬هەر چەندە ئێمە سەر بە ئیداری خانەقین نین‪،‬‬ ‫بەڵکو سەر بە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراقین‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪174‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫‪5‬‬

‫ملمالنێی هەڵبژاردنەکان توندتر دەبێت‬ ‫پارتی و یەکێتی‪ ،‬بە لیستی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمان دەکەن‬ ‫راپۆرتی شیکاری‪ :‬توانا شێخانی‬ ‫یەکێتی نیشتیمانی کوردستان‪ ،‬لە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی‬ ‫کوردستان بە تەنیا بەشداری هەڵبژاردنەکان دەکات‪ ،‬ئەندامێکی سەرکردایەتی‬ ‫یەکێتیش جەخت لەوەدەکاتەوە کە ئەو بڕیارە دراوە‪ ،‬بەاڵم دەکرێت بەپێی‬ ‫گۆڕانکاری بارودۆخی ناوخۆی هەرێم بڕیارەکەش گۆڕانی بەسەردابێت‪ .‬هاوکات‬ ‫ئەندامێکی سەرکردایەتی پارتیش‪ ،‬دەڵێت «پارتیش ئازادە هاوپەیمانی لەگەڵ‬ ‫هەر الیەنێکی تردا ببەستێت»‪ .‬چاودێرێکی سیاسیش ئاماژە بەوەدەکات لە‬ ‫ئێستادا هەردوو حزب دەیانەوێت پێگە و ئاستی جەماوەری ڕاستەقینەی‬ ‫خۆیان بزانن بۆیە بە لیستی سەربەخۆ بەشداری دەکەن»‪.‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست هەفتەنامەی «پرس»‪ ،‬کەوتوون‪ ،‬دوای‬ ‫ئەنجامی هەڵبژاردنەکان دووبارە هەردوو حزب بە هاوپەیمانی حکومەت‬ ‫پێکدەهێننەوە‪ ،‬بەاڵم بەشێوەیەکی جیاواز و‪ ،‬پۆستە بااڵکان لەسەر بنەمای‬ ‫ژمارەی کورسی پەرلەمانی دابەش دەکرێت‪ ،‬نەوەک پەنجا بە پەنجا‪ .‬لە‬ ‫الیەکی تریشەوە‪ ،‬چەند ئەندامێکی مەکتەبی سیاسی یەکێتی‪ ،‬باسیان لە‬ ‫بێ هێزی پێگەی حزبەکەیان کردبوو لە دهۆک و ئاماژەیان بەوەکردبوو‬ ‫کە یەکێتی لە دهۆک هیچ پۆستێکی ئیداری نیە‪ ،‬لەوەاڵمی ئەوانیشدا‪،‬‬ ‫ئەندامەکەی سەرکردایەتی پارتی بە ڕاشکاوانە دەڵێت «ئێمەش لە سنووری‬ ‫پارێزگای سلێمانی و گەرمیان لە ڕووی پۆستە ئیداریەکانەوە بێبەش‬ ‫کراوین»‪.‬‬ ‫یەکێتی بڕیاریداوە‪ ،‬بە لیستی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەکان بکات‬ ‫سەرکردایەتی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان‪ ،‬لە ئێستاوە بڕیاڕیانداوە‬ ‫بە لیستی سەربەخۆ واتە بە تەنیا‪ ،‬بەشداری هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی‬ ‫کوردستان بکەن‪ ،‬هاوکات لەالیەن خۆشیەوە پارتی دیموکراتی کوردستانیش‬ ‫ڕایگەیاندووە کە ئەوانیش بە تەنیا بەشداری هەڵبژاردنەکانی داهاتووی هەرێم‬ ‫دەکەن‪ ،‬بەپێی ئەو زانیارییانەی کە دەست «پرس»کەوتوون‪ ،‬پارتی پێش‬ ‫یەکێتی بڕیاڕیداوە بە لیستی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەکان بکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تائێستا بەشێوەیەکی فەرمی ڕایان نەگەیاندووە‪.‬‬ ‫ئارێز عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان‪،‬‬ ‫بە هەفتەنامەی «پرس»ی‪ ،‬ڕاگەیاند‪ ،‬کە بڕیارمانداوە بە لیستی سەربەخۆ‬ ‫بەشداری هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمان بکەین‪ ،‬بەاڵم لە ئەگەری گۆڕانی‬ ‫بارودۆخی ناوخۆی هەرێم دەکرێت پێداچوونەوە بە بڕیارەکەمان بکەین و‬ ‫بڕیارەکەمان بگۆڕین»‪.‬‬ ‫لە بەرامبەریشدا دکتۆرە چنار سەعد عەبدوڵاڵ‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی‬ ‫سەرکردایەتی پارتی‪ ،‬جەخت لەوەدەکاتەوە کە یەکێتی ئ��ازادە لەوەی‬ ‫بە لیستێکی سەربەخۆ پێکبهێنێت‪ ،‬هاوکات دەشڵێت «پارتییش ئازادە‬ ‫لەوەی هاوپەیمانی لەگەڵ هەر الیەنێکی تردا ببەستێت‪ ،‬بەاڵم لەالی پارتی‬ ‫ئەولەویەت هەر بۆ یەکێتیە»‪.‬‬ ‫لە الیەکی تریشەوە‪ ،‬دکتۆر ساڵح مەال عومەر‪ ،‬چاودێری سیاسی‬ ‫و مامۆستای زانستە سیاسیەکان‪ ،‬هۆکاری ئەو بڕیارەی ه��ەردووال بۆ‬

‫گەشەسەندنی هەرێم دەگەڕێنێتەوە و ئاماژە بەوە دەکات‪ ،‬بارودۆخی هەرێم‬ ‫گۆڕانکاری بەسەرداهاتووە و تاڕادەیەک گەشەسەندنی بەخۆوە بینیوە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵێت «ئەو دوو حزبە دەیانەوێت ئاست و پێگە و الیەنگری خۆیان بزانن‪،‬‬ ‫بۆیە بە لیستی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەکان دەکەن»‪.‬‬ ‫بۆچی بڕیاریانداوە بە لیستی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەکان بکەن؟‬ ‫بڕیارەکەی هەردوو حزبی هاوپەیمان‪ ،‬کۆمەڵێک هۆکاری لە پاڵەوەیە‪،‬‬ ‫هۆکاری سەرەکی بڕیاڕەکەی پارتی بۆ ئەنجامی هەڵبژاردنەکانی ڕابردووی‬ ‫هەرێم دەگەڕێتەوە کە یەکێتی توانی لەسەر بەاڵنسی پارتی ببێتە خاوەنی‬ ‫‪ ٢٩‬کورسی پەرلەمانی کوردستان و‪ ،‬چەندین پۆستی وەزیر و بەڕێوەبەری‬ ‫گشتی‪ ،‬ئەوەش لە کاتێکدا بارودۆخی ناوخۆی یەکێتی لەوپەڕی خراپیدا بوو‪،‬‬ ‫هاوکات هۆکاری بڕیاڕەکەی یەکێتیش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە یەکێتی دەوێت‬ ‫ڕیژەی نفوزی خۆی بزانێت و لە بەرامبەریشدا بە بزوتنەوەی گۆڕان بڵێت‬ ‫بەبێ ئێوەش هەر یەکێتیەکەی پێشترین‪.‬‬ ‫ئەگەرچی لەو بارەیەوە هیچ بەرپرسێکی یەکێتی ئامادەنیە لێدوان بدات‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەندامێکی مەکتەبی سیاسی ئەو حزبە ئەوەی ڕاگەیاندووە کە ئەوان‬ ‫دژایەتی هیچ حزبێک ناکەن و لەبەر خاتری هیچ حزبێکیش ئەو بڕیارەیان‬ ‫نەداوە‪ ،‬هاوکات دەشڵێن «لە ئێستادا یەکێتی بارودۆخی باشە و ڕێژەی‬ ‫نفوزی دەنگەکانیشی دەزانێت»‪.‬‬ ‫ئایا کاریگەری دەبێ لەسەر ڕێککەوتنامەی ستراتیژی؟‬ ‫لەو کاتەوەی کە ڕێککەوتنامەی ستراتیژی کراوە‪ ،‬هەردوو حزب لەسەرجەم‬ ‫هەڵبژاردنەکان بە یەک لیستی هاوپەیمان‪ ،‬بەشداری هەڵبژاردنەکانیان‬ ‫کردووە‪ ،‬ئەندامەکەی سەرکردایەتی پارتی‪ ،‬بە دووری دەزانێت لەو حاڵەتەدا‬ ‫کاربکاتە سەر ڕێککەوتننامەی ستراتیژی‪ ،‬بەڵکو دکتۆرە چنار سەعد دەڵێت‬ ‫« گومانم لەوەدا نییە کە هاوپەیمانیەتی نێوان پارتی و یەکێتی کۆتایی بێت‪،‬‬ ‫بەڵکو تەنها شێوازەکەی دەگۆڕێت»‪.‬‬ ‫هاوکات ئارێز عەبدوڵاڵی ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی‪ ،‬سەڕەڕای‬ ‫پشتڕاستکردنەوەی وتەکانی چنار سەعد‪ ،‬دەڵێت «بەهیچ شێوەیەک‬ ‫کاریگەری نابێت بەسەر ئەو ڕێککەوتننامەیە‪ ،‬چونکە لە چەندین خاڵ‬ ‫پێکهاتووە‪ ،‬ڕەنگە هاوپەیمانیەتیەکە هەربمێنێت»‪.‬‬ ‫ئایا پارتی و یەکێتی‪ ،‬دوای هەڵبژاردنەکان هاوپەیمانی دەبەستنەوە‬ ‫بەبۆچوونی چاودێرانی سیاسی و رۆژنامەنوسان‪ ،‬دوای ئەنجامی‬ ‫هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان‪ ،‬هەردوو حزب‪ ،‬بۆ ئەوەی حکومەت‬ ‫پێکبهێننەوە‪ ،‬هاوپەیمانی دەبەستنەوە‪ ،‬بە جۆرێکیش پێیانوایە هیچ حزبێک‬ ‫ناتوانێت بە تەنیا حکومەت پێکبهێنێت‪ ،‬بۆیە جارێکی تر پێویستیان بە‬ ‫یەکتر دەبێتەوە‪ ،‬هەروەها چاودێرێکی سیاسیش پێیوایە‪ ،‬پارتی ئەگەر ڕێژەی‬ ‫دەنگ و کورسیەکانیشی زیاتربێت لە یەکێتی‪ ،‬یەکێتی فەرامۆش ناکات‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە هەردوو ئەندامەکەی سەرکردایەتی پارتی و یەکێتی‪ ،‬جەخت‬ ‫لەوەدەکەنەوە کە دوای ڕاگەیاندنی ئەنجامی هەڵبژاردنەکان هاوپەیمانی‬ ‫دەبەستنەوە و حکومەت پێکدەهێننەوە‪.‬‬ ‫ه��اوک��ات ساڵح م��ەال ع��وم��ەر‪ ،‬پێشبینی دەک��ات دوای تەواوبوونی‬ ‫هەڵبژاردنەکان‪ ،‬هەردوو حزب بەپێی ژمارەی کورسیەکانیان هاوپەیمانی‬ ‫ببەستنەوە‪ ،‬نەوەک وەک پێشتر‪.‬‬ ‫ئایا پۆستەکان چۆن چۆنی دابەشدەکرێنەوە‬ ‫پێدەچێت لە هەڵبژاردنەکانی ئەمجارە‪ ،‬هاوکێشەی سیاسی گۆڕانکاری‬ ‫بەسەردابێت‪ ،‬چونکە ئەمجارە پۆستە وزارییەکان پەنجا بە پەنجا دابەش‬ ‫ناکرێتەوە‪ ،‬بەڵکو لەسەر بنەمای کورسی پەرلەمانی دەبێت‪ ،‬بە جۆرێک‬ ‫دەتوانین بڵێین گۆڕانکارییەکی تەواو ڕوودەدات‪ ،‬چونکە پارتی بەوە ڕازی‬ ‫نابێت لە کاتێکدا ڕێژەی نفوزی لە یەکێتی زیاتربێت و‪ ،‬بە شێوەی یەکسان‬ ‫پۆستەکان لەگەڵ یەکێتی دابەش بکات‪ ،‬لەم ڕووەوە چاودێرانی سیاسی‬ ‫جەخت لەوەدەکەنەوە لەو حاڵەتەدا پارتی‪ ،‬یەکێتی لە پۆستە بااڵکان پەراوێز‬ ‫ناخات‪.‬‬

‫ئەندامێکی سەرکردایەتی پارتی‪:‬‬ ‫پارتی ئازادە لەوەی هاوپەیمانی لەگەڵ‬ ‫الیەنێکی تردا ببەستێت‬

‫وەاڵمێک بۆ‬

‫پەرلەمانتارێکی‬ ‫یەکێتی‬

‫ئەزیزم پارتیش ڕێکخراوێکی‬ ‫خێرخوازی نییە چیتر بە کورسییەکانی‬ ‫پەرلەمان خێر بکات‬ ‫ئومێد خۆشناو‬

‫ماوەیەکە بەڕێز گۆران ئازاد پەرلەمانتاری یەکێتی لە پەرلەمانی‬ ‫کوردستان‪ ،‬لە گۆتن و دەربڕینەکانی لێرەو لەوێ بە بێ ڕەچاوکردنی‬ ‫هاوپەیمانیەتی نێوان پارتی و یەکێتی دەدوێ و دەنوسێ‪ ،‬وەلێ‬ ‫نەمانبینی تەنها جارێکیش بڕیاربەدەستانی یەکێتی نیشتیمانی و‬ ‫ئۆرگانە فەرمیەکانی ئەو حزبە ڕوونکردنەوەیەک بدەن واتە ئەوان‬ ‫بەو گۆتنانەی ئەم بەڕێزە ڕازین‪.‬‬ ‫لە دواین چاوپێکەوتنیدا کاک گۆران لەگەڵ گۆڤاری لڤین‬ ‫دەبێژێ‪ ،‬یەکێتی تەکیەی دانەناوە تا پشگیری لە کاندیدی پارتی‬ ‫بۆ سەرۆکایەتی هەرێم بکات‪ ،‬دیارە ئەو بەڕێزە لە بیری چوە‬ ‫یا زاکیرەی خۆی لەو دەم ڕاگرتوە! هاوپەیمانیەتی نێوان دوو‬ ‫حزب مانای چیە؟‬ ‫هەڵبەت وا باشە وەبیر ئەو بەڕێزە بێنمەوە باسکردن لە تەکیە‬ ‫بۆ حزبێکی سۆشیال دیموکرات‪ ،‬کارێکی لێک نەچوە جا یا‬ ‫ئەوەتا سۆشیال دیموکرات نین‪ ،‬یا دروشمە و بەس‪ ،‬ئەگینا‬ ‫تەکیە و سۆشیال دیموکرات کوجا مەرحەبا!‬ ‫خراپیش نیە هەر بەبیری بێنمەوە‪ ،‬بەڵێ ئەوە نیە لە یەکەم‬ ‫هەڵبژاردنی کوردستان لە ساڵی ‪ ١٩٩٢‬زۆرینەتان هێناو لە پێناو‬ ‫بەرژەوەندی گشتی و ئەزمونەکە پارتیتان کردە هاوبەش و ‪٥٠‬‬ ‫بە ‪ ٥٠‬حکومەت و پەرلەمان پێکهات!‬ ‫یان وەبیرتە لە هەڵبژاردنی ‪٢٥‬ی ‪٧‬ی ‪٢٠٠٩‬بە شێکی گرنگ‬ ‫لە هەناوی پارتی جیاواز بۆوە و ‪ ٢٥‬کورسی پەرلەمانیان هێنا‬ ‫و‪ ،‬دیسان لە تەکیە خێر خوازیەکەتان بەهای هاوپەیمانیتان‬ ‫پاراستوو ئیستحقاقی هەڵبژاردنتان ڕەچاو نەکرد و هەر وەک‬ ‫خۆی پارتیتان لە هاوبەشی هێشتەوە‪.‬‬ ‫هەمدیس لە هەڵبژاردنی عێراقیشدا لە ‪٧‬ی ‪ ٣‬جارێکی تر‬ ‫ژمارەی پەرلەمانتارەکانتان سێ بەرامبەری پارتی بوو دیسان‬ ‫خێرتان کرد و لە حکومەت و پۆست و بەرپرسیاریەتیەکان لە‬ ‫بەغدا پارتیتان کردەوە هاوبەش!‬ ‫کەوایە قوربان سوپاستان دەکەین لەو هەموو هاوکاریەتان کە‬ ‫بوونە بەشێکی گرنگ لەو دەمانەی پێویستمان بوو لەگەڵمان‬ ‫بوون و جێتان نەهێشتین!‬ ‫دەمێکە گوتراوە ئەگەر ماڵت لە شوشە بوو باش نیە بەرد‬ ‫لە ماڵی کەس بگریت‪ ،‬بۆیە بەو گۆتنانەتان وادەکەن ئێمەش‬ ‫بڵێین پارتیش ڕێکخراوێکی خێرخوازی نیە چیتر ئیستحقاقی‬ ‫هەڵبژاردن ڕچاو نەکات و دەنگەکانی خۆی بکاتە دەنگی ئێوە‬ ‫و ئێوەی بەڕێزیش لە جیاتی سوپاس گوزاری بێن تەعنی لێ‬ ‫بگرن‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ژماره‌ ‪174‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫عەلی حوسێن‪ ،‬بەرپرسی لقی دووی پارتی بۆ پرس‪:‬‬

‫لە سلێمانی و گەرمیان جگە لە یەکێتی حزبی تر هیچ پلە و پۆستی نییە‬ ‫دیدار‪ :‬توانا شێخانی‬ ‫پرس‪ :‬کەی هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام دەدرێت؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬بارودۆخی سیاسی عێراق لەبار نەبووە بۆ هەڵبژاردن‪،‬‬ ‫بەاڵم بۆ کوردستان‪ ،‬دواخستنی بە کارێکی باشمان نەزانیوە‪ ،‬چونکە چەندی‬ ‫هەڵبژاردن زوو بکرێت پرۆسەی دیموکراتی زیاتر لە ناو خەڵک دەچەسپێت و‪،‬‬ ‫ئەزموونی ئێمە زیاتر بەهێزدەبێت‪ ،‬وەک پارتی جەختمان کردۆتەوە کە دەبێت‬ ‫هەڵبژاردن لە کاتی خۆیدا ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەاڵم بۆچی ئۆپۆزیسیۆن بەردەوام ڕەخنە لە پارتی دەگرێت و‬ ‫پارتی بە هۆکاری دواخستنی هەڵبژاردنەکان دەزانێت؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬ئۆپۆزیسیۆن ه��ەوڵ��دەدات لە سەنگی دەس��ەاڵت کەم‬ ‫بکاتەوە‪ ،‬دەیەوێت بە خەڵک بڵێت پارتی و یەکێتی ئامادەی هەڵبژاردن نین‪،‬‬ ‫بەاڵم بە پێچەوانەوە لە ڕاستیدا خۆشیان قەناعەتیان وایە هێندەی هەڵبژاردن‬ ‫زوو ئەنجام بدرێت لە بەرژەوەندی ئەزموونی کوردستان و پارتییە‪ ،‬لە الیەکی‬ ‫تریش هەڵوێست و پێگەی پارتی بەهێزە‪ ،‬ئیتر بۆچی لە هەڵبژاردن بترسین؟‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەپێی چەند لێدوانێکی ئەندامانی سەرکردایەتی و مەکتەبی سیاسی‬ ‫یەکێتی‪ ،‬یەکێتی بەجیا بەشداری هەڵبژاردنەکان دەکات‪ ،‬هەڵوێستی ئێوە‬ ‫چیە؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬ئێمە هاوپەیمانین‪ ،‬بەاڵم مەرج نیە بە یەک لیست بەشداری‬ ‫هەڵبژاردنەکان بکەین‪ ،‬دەکرێ بە لیستی جیا بەشداری بکەین و‪ ،‬دواتر‬ ‫هاوپەیمان بین‪ ،‬جا ئێمە و یەکێتی و ئێمە و هەر الیەنێکی تر بێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬مەبەستت چیە‪ ،‬لە «ئێمە و هەر الیەنێکی تریش» الی پارتی‬ ‫ئاساییە هاوپەیمانی لەگەڵ حزبێکی تر ببەستێت؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬الیەنێکی تریش زۆر ئاساییە‪ ،‬دەرگای پارتی بۆ هەموو‬ ‫کارێکی هەماهەنگ وااڵیە‪ ،‬چونکە بارودۆخی ئێستای کوردستان پێویستی‬ ‫بە یەکڕیزی هەیە‪ ،‬بۆیە خاڵی هاوبەشمان لەگەڵ سەرجەم الیەنەکان هەیە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێشبینی ئێوە بۆ هەڵبژاردنەکانی داهاتوو چیە؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬قەناعەتم وایە هەر حزبێک بەپێی پێگەی خۆی دەنگ‬ ‫دەهێنێت‪ ،‬بەاڵم پێموایە پارتی حزبێکی حیساب بۆ کراوەو خەڵکێکی زۆر‬ ‫تەئیدی سیاسەتی پارتی دەکات و دەنگێکی زۆریش دەهێنێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەندامێکی مەکتەبی سیاسی یەکێتی دەڵێت «یەکێتی لە دهۆک‬ ‫حزبی هاوبەش و بەشدار نییە لەگەڵ پارتی‪ ،‬ئەوان دەشڵێن یەکێتی لە دهۆک‬ ‫هیچ بەڕێوەبەرێکی نیە‪ ،‬بۆچونی بەڕێزتان چیە؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬دوو ئیدارەیی هەبووە‪ ،‬بۆ نموونە ئیدارەی هەولێر و سلێمانی‬ ‫و گەرمیان‪ ،‬ئێمە کە تێکەاڵوبوینەوە حکومەتی هاوبەشمان پێکهێناوە‪ ،‬یەکێتی‬ ‫ئێستا لە حکومەت ڕۆڵیان هەیەو لەوەزارەتەکان لەگەڵ پارتی هاوبەشن‪ ،‬بە‬ ‫تەئیکد ئەو پێگەیەی کە پارتی لەدهۆک و شوێنەکانی تر هەیەتی‪ ،‬یەکێتی و‬ ‫الیەنەکانی تر نیەتی‪ ،‬بەرامبەر بەوەش لە سلێمانی و گەرمیان جگە لە یەکێتی‬

‫حزبی تریش هیچ پلە و پۆستی نییە‪ ،‬لە هەڵبژاردنەکانی داهاتووش هەر‬ ‫حزبێک لەشوێنک بااڵدەست بوو بە تایبەتی لە سەرۆکی یەکە ئیدارییەکان‬ ‫بە تەئکید لەوانەیە کاربکاتە سەر بەڕێوەبەرانی فەرمانگەکان‪ ،‬ئەوەش لەسەر‬ ‫ئاستی قەزاو ناحیەو پارێزگاکانیش دەنگێکی زۆر دەهێنێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەپێی چەند زانیارییەکی گۆڤاری لڤین و چەند زانیارییەکی دیکە‪،‬‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان هەوڵدەدات و کار بۆ ئەوەدەکات‪ ،‬دەسەاڵت لە ژێر دەستی‬ ‫پارتی دەربهێنێت؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬پارتی ئەمرۆ هێزێکە حسابی بۆ دەکرێت‪ ،‬چ لەسەر ئاستی‬ ‫ناوخۆیی کە خەڵکانێکی زۆر بڕوایان بە سیاسەتی پارتی و جەنابی سەرۆک‬ ‫بارزانی هەیە و‪ ،‬چ لەسەر ئاستی پارچەکانی تری کوردستان و لە ئاستی‬ ‫هەرێمایەتی و نێودەوڵەتیش پێگەی کورد و جەنابی سەرۆک بارزانی وەک‬ ‫کەسایەتییەکی نێودەوڵەتی حسابی بۆ دەکرێت‪ ،‬بە تەئکید حزبی منافس‬ ‫کە بیەوێت بگاتە دەسەاڵت هەوڵدەدات لەو پێگەیە کەم بکاتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەمە‬ ‫بەقسەو بەرنامەو ستراتیژیەتی حزبەکە نابێت‪ ،‬بەڵکو بە شەرعیەتی میللەت‬ ‫دەبێت‪ ،‬خەڵکیش بەخەباتی ڕابردوو بەرنامەی ئێستاو داهاتووی ئەو حزبە‬ ‫شەرعیەت پێدەدات‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬وەاڵمی ئێوە بۆ هەرسێ الیەنی ئۆپۆزیسیۆن چیە‪ ،‬کە داوا دەکەن‬ ‫پرۆسەی چاکسازی بسپێردرێت بەکوتلە پەرلەمانییەکان؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬کوتلە پەرلەمانیەکان ڕەنگدانەوەی شەقام و سیاسەت‬ ‫و بەرنامەی حزبەکانە‪ ،‬بەتەئکید بەرنامەی سیاسیمان ئەو تێگەیشتنەی‬ ‫دروستبوو لە ئایندەدا ڕەنگدانەوەی لەسەر پەرلەمانیش دەبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬کۆبوونەوەی سەرکردەکانی عێراق بە کوێ گەیشت‪ ،‬گوایە دووبارە‬ ‫لە هەولێر بە دەستپێشخەری سەرۆک بارزانی بەڕێوەدەچێت؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬لەهەموو گرفت و قەیرانێک سەرکردایەتی سیاسی کوردستان‬ ‫ڕۆڵی کاریگەرییان هەبووە لە چارەسەرکردنیان‪ ،‬هەوڵدەدەین ڕۆڵێکی کاریگەر‬ ‫بگێڕین لە چارەسەرکردنداو‪ ،‬هەر دەستپێشخەرییەک بکەین بە ڕەچاوکردنی‬ ‫بەرژەوەندی بااڵی میللەتەکەمان دەبێت‪ .‬بەاڵم پێناچێت ئەو قەیرانەی عێراق‬ ‫تێیکەوتووە هیج دەستپێشخەریەک هەڵبگرێ‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە کەی عێراق لەو قەیرانە ڕزگاری دەبێت؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬لە ئەساسەوە عێراق بە ناسروشتی لە دایکبووە‪ ،‬هەروەها‬ ‫تاکڕەوی وایکرد لێکترازان دروس��ت بێت و‪ ،‬ب��ەرەو ڕێگایە داخراوەکان‬ ‫هەنگاوبنێت‪ ،‬بۆیە ئەو قەیرانەی کە ئێستا عێراق تێیکەوتووە ئومێد بەخش‬ ‫نیە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە کەی کێشەکانی نێوان هەرێم و بەغدا کۆتایی پێبێت؟‬ ‫عەلی حوسێن‪ :‬کەی کار بە دەستور کرا و ڕێککەوتنی نێوان پێکهاتە‬ ‫سەرەکیەکانی عێراق حیسابی بۆ کرا‪ ،‬ئەوکات لێکنزیک بوونەوە زیاتر دەبێت‬ ‫و کێشەکان بەرەو چارەسەر دەچن‪.‬‬

‫لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوو‪ ،‬پارتی دەنگێکی زۆر‬ ‫بەدەست دەهێنێت‬ ‫ئەو پێگەیەی کە پارتی لە دهۆک و‬ ‫شوێنەکانی تر هەیەتی‪ ،‬رەنگە یەکێتی‬ ‫و الیەنەکانی تر نەیانبێت‬

‫نەجات عەلی فاتم‪ ،‬بەرپرسی لقی ‪٢٣‬ی مەخموری پارتی‪:‬‬

‫حکوومەتی ناوەندی لە ساڵی ‪٢٠٠٣‬وە خۆی لە هەندێک بەرپرسیارێتیی وەک‬ ‫جێبەجێکردنی دەستوور و ماددەی ‪ ١٤٠‬دەدزێتەوە‬

‫پ‪ :‬ماوەیەک لەمەوبەر سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ‬ ‫وەزیرە کوردەکان و ئەندام پەرلەمانەکانی بەغدا کۆبۆوە‪ ،‬ئایا‬ ‫دەرئەنجامی ئەو کۆبونەوە چی بوو؟‬ ‫و‪ :‬تائێستا هەموو هێزو الیەنە سیاسیەکانی هەرێمی‬ ‫کوردستان یەکهەڵویستن لەبەرامبەر بەغدا‪ ،‬ئۆپۆزسێون‬ ‫و ئەوانەی لە دەسەاڵتن هەمویان بەیەکەوە لەسەر ئەو‬ ‫پرسانەی کە رەهەندی نشتیمانیان هەیە یەکهەڵوێستن‪،‬‬ ‫ئەمەش بەراستی هەڵوێستی هەرێمی کوردستان بەهێز‬ ‫دەکات بەرامبەر بەحکومەتی بەغدا‪.‬‬ ‫حکومەتی ناوەندی لەدوای ‪ ٢٠٠٣‬تا ئێستا خۆی لە هەندێک‬ ‫بەرپرسیارێتیی وەک جێبەجێکردنی دەستوور و ماددەی ‪١٤٠‬‬ ‫و چارەسەرکردنی کێشەی پێشمەرگە دەدزێتەوە‪ ،‬لەمەسەلەی‬

‫بودجەشدا بەردەوام کێشە دروست ئەکات‪ .‬دەیەوێت وەک‬ ‫کارتی فشار لەسەر کورد بەکاری بێنێ‪ ،‬بەاڵم ئەگەر هەرێمی‬ ‫کوردستان و هێزو الیەن سیاسیەکان یەکهەڵوێست بن ئەوا‬ ‫هەڵوێستی هەرێمی کوردستان بەرامبەر بە حوکومەتی‬ ‫ناوەندی بەهێز دەبێت ‪.‬‬ ‫پ‪ :‬لەپەرلەمانی عێراق بودجە بەبێ ئامادەبوونی کورد‬ ‫پەسەند کرا‪ ،‬تۆ ئەمە چۆن لێکئەدەیتەوە؟‬ ‫و‪ :‬نەورۆزی پارساڵ جەنابی سەرۆک رایگەیاند کە حکومەتی‬ ‫بەغدا ئەیەوێت خۆی لە بەرپرسیارێتی بدزێتەوە‪ ،‬دەیەوێت‬ ‫گەمەیەکی سیاسی ناشیرین بکات‪ ،‬بۆیە خەڵکی کوردستانی‬ ‫لێ ئاگادار کردەوە‪ ،‬هەرچەندە ئەو کاتە خەڵک لێکدانەوەی‬ ‫تری بۆ کرد‪ ،‬دوایی بۆیان بەدیار کەوت‪ ،‬کە مالیکی وەک‬

‫سەرۆکی ئەنجومەنی وەزی��ران سیاسەتێکی چەوتی هەیەو‬ ‫نایەنەوێ مامەڵە لەگەڵ هەرێمی کوردستان بکەن وەک‬ ‫هەرێمێکی سەربەخۆ‪ ،‬بەڵکو هەمان عەقڵییەتی پێشووە کە‬ ‫نەگۆڕاوە ‪.‬‬ ‫پ‪ :‬مالیکی لەچەند رۆژی رابردوو دوو ئۆپۆراسیۆنی تری‬ ‫دروست کرد ئایا ئێوە چ هەڵوێستان ئەبێت؟‬ ‫و‪ :‬ئێستا عەقڵیەتی حکومەتی ناوەندی عەقڵیەتێکی‬ ‫عەسکەرییە‪ ،‬هەموو ئەو واڵتانەی خاوەنی کێشەن دەیانەوێ‬ ‫لە رێگەی عەسکەرییەوە چارەسەری بکەن‪ ،‬ئیتر هەوڵەکانیان‬ ‫شکستی خوارد‪ ،‬مالیکی یەکێکە لەو کەسانەی کە ئیعتیماد‬ ‫ئەکاتە سەر هێزی چەکداری بۆ چارەسەر کردنی ئەو کێشانە‪،‬‬ ‫بەاڵم بە پێچەوانەوە‪ ،‬بەکار هێنانی هێزی چەکداری بۆ‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪174‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫‪7‬‬

‫بڵێسە جەبار فەرمان‪ ،‬ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی بۆ پرس‪:‬‬

‫ئەوەی بە ڕەهایی باس لە بردنەوەی هەڵبژاردن بکات‪ ،‬لە ترسەوەیە و بەو‬ ‫شێوەیە ئەیەوێت ورەی الیەنگرانی خۆی بەرز بکاتەوە‬ ‫دیدار‪ :‬پرس‬

‫بڵێسە جەبار فەرمان‪ ،‬ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی نیشتیمانی‬ ‫کوردستان‪ ،‬لەو دیدارەیەدا لەگەڵ «پرس»‪ ،‬ڕایدەگەیەنێت کە وەک یەکێتی‬ ‫پێیان باشە بە لیستی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەکان بکەن‪ ،‬هەروەها‬

‫سەبارەت بە پێشبینی ئەنجامی هەڵبژاردنەکانیش دەڵێت «کەسمان‬ ‫لە ئایندەدا نەهاتوینەتەوە بۆ ئەوەی بزانین چۆن دەبێت‪ ،‬بەڵکو ئەوە‬ ‫سندوقی دەنگدان یەکالیی دەکاتەوە»‪ .‬هەروەها دەشڵێت «لەگەڵ پارتی‬ ‫هاوپەیمانین‪ ،‬بەاڵم لەزۆرێک لەبابەتەکان هاوڕانین»‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە ئەمساڵ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام‬ ‫بدرێت‪ ،‬ئەگەر نەکرا یاخود دواخرا هۆکارەکەی بۆچی دەگەڕێنێتەوە؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬ئێمە هەموو هەوڵی خۆمان دەخەینەگەڕ بۆ ئەوەی هەڵبژاردن لە‬ ‫کاتی خۆی دا ئەنجام بدرێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە ئێستادا بەپێی لێدوانی بەرپرسانی یەکێتی بێت‪ ،‬یەکێتی‬ ‫بەتەنیا بەشداری هەڵبژاردنەکان دەک��ات‪ ،‬واتە بەبێ پارتی‪ ،‬ئایا‬ ‫تائێستا ئەو پرسە یەکالیی بۆتەوە؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬ئێمە پێمان باشە بە تەنها بەشداری بکەین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێشبینی بەڕێزتان چیە‪ ،‬بۆ هەڵبژاردنەکانی داهاتوو‪ ،‬ئایا کام‬ ‫ال دەنگی زیاتر بەدەست دەهێنن؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬ئەم پرسیارە وا بە ئاسانی وەاڵم نادرێتەوە‪ .‬کەسمان لە ئایندەوە‬ ‫نەهاتووینەتەوە بۆ ئەوەی بزانین چۆن دەبێت‪ .‬سندوقی دەنگدان سەنگی‬ ‫مەحەکەو بۆمان روون دەکاتەوە‪ ،‬ئەوەی بەڕەهایی باس لە بردنەوەی‬ ‫هەڵبژاردن بکات بە بۆچوونی من لە ترسەوەیەو بەو شێوەیە ئەیەوێت ورەی‬ ‫الیەنگرانی خۆی بەرز بکاتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەپێی وەاڵمدانەوەی بەرپرسانی پارتی و یەکێتی‪ ،‬ناکۆکی‬ ‫نێوان یەکێتی و پارتی هەستی پێدەکرێت‪ ،‬بە تایبەتی لەسەر پرسی‬ ‫هەڵبژاردن؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬ئێمە وتوومانە و دەیڵێینەوە «ئێمە دوو حزبی جیاوازین و لەسەر‬ ‫زۆرێک لە بابەتەکان هاوڕانین» بەاڵم ئەمە ناکۆکی ناگەیەنێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا بەشداریکردنی بە تەنیای ه��ەردوو حزبی هاوپەیمان‪،‬‬ ‫کاریگەری نابێت لەسەر ڕێککەوتنامەی ستراتیژی؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬رێککەوتنامەی نێوان ئێمەو پارتی رێککەوتنێکە کە هەندێک‬ ‫لەخاڵەکانی جێبەجێ کراون و کۆتایی هاتوون و هەندێکی تری دەبێت‬ ‫سەرلەنوێ دابرێژرێتەوە‪ ،‬ئەمە بەدەرە لەوەی کە ئایا بەیەکەوە یا بەجیا لە‬ ‫هەڵبژاردنەکاندا بەشدار دەبین‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬کادیرێکی ب��ااڵی یەکێتی دەڵێت «خۆ تەکیەمان دانەناوە‪،‬‬ ‫دەنگەکانمان بکەینە خێری پۆستی سەرۆکی هەرێم‪ ،‬لەبەرامبەریشدا‬

‫چارەسەر کردنی ئەو کێشانە کێشەکان گەورەتر ئەکات‪ ،‬وا‬ ‫باشترە بیر لە ئەلتەرناتیڤی هێزی نەرم و گفتوگۆ و دانوسان‬ ‫بکاتەوە‪ ،‬بۆ چارەسەر کردنی ئەو کێشانە‪ ،‬ئەگەر نا کێشەکان‬ ‫زیاتر ئەبن و دواجار کارەساتی لێ ئەکەوێتەوە‪.‬‬ ‫ئێمە هەڵوێستمان روون���ە‪ ،‬پێشتر لەبەرامبەر دیجلە‬ ‫هەڵوێستمان چۆن بوو‪ ،‬لەبەرامبەر ئەو دوو ئۆپراسیۆنەش‬ ‫هەر هەمان هەڵوێستمان ئەبێت‪.‬‬ ‫پ‪ :‬لەبەغدا لیستی عێراقیە لەگەڵ کورد یەک راو یەک‬ ‫هەڵویست بوون‪ ،‬بەاڵم لەپەسەند کردنی بودجە رایان یەک‬ ‫نەبوو‪ ،‬بێ بوونی کورد دەنگیان لەسەر بودجەدا‪ ،‬رای تۆ‬ ‫لەوبارەوە چییە ؟‬ ‫و‪ :‬هەتا ئێستا هاوپەیمانیەتێکی ستراتیژی لە نێوان‬ ‫لیستی کوردستانی و عێراقیە نییە‪ ،‬پێم وایە ئەوان لە پێناو‬ ‫بەرژەوەندی خۆیان وەک لیستی عێراقیە ئەوەیان کردووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەوانەیە ستراتیژیەتی ئێمە لەگەڵ عێراقیە جیا بێت لە‬ ‫هەندێک خاڵ کۆک نەبین‪.‬‬ ‫پ‪ :‬لەسنوری مەخمورو دەوروب��ەری‪ ،‬ئێستا پروپاگەندەی‬ ‫هەڵبژاردنە‪ ،‬ئێوە چۆن خۆتان ئامادە کردووە؟‬ ‫و‪ :‬ئێمە یەک کاندیمان هەیە وەک پارتی و الیەنەکانی تریش‬

‫هەیانە‪ ،‬بەاڵم لیستی کوردستانی یەک لیستە‪ ،‬بەاڵم لەناو‬ ‫ئەو لیستە حزبەکان کاندیدی خۆیان هەیە‪ .‬ئێمە پێشبینی‬ ‫ئەکەین وەک پارتی دەنگێکی باش بێنین‪ ،‬چونکە بە پێی‬ ‫ئەو راپرسیانەی لەبەر دەستمانە دەتوانین کاندیدی خۆمان‬ ‫سەربخەین‪ .‬پێشم وایە ئەو کورسیانەی کە پێشتر لیستی‬ ‫کوردستانی هەیبوو دووبارە بەدەستی دێنێتەوە‪.‬‬ ‫پ‪ :‬لەهەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان پارتی بەیەک‬ ‫لیست دادەبەزێ یان لیستی تریشی لەگەڵ دەبێت؟‬ ‫و‪ :‬هەندێک شت هەن ئاماژەن‪ ،‬ئێمە با باسی پارتی و‬ ‫یەکێتی بکەن‪ ،‬چونکە ئەوانی تر بە تەنیا دائەبەزن‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫ئیتیالفاتیش دروست بێت‪ ،‬ئەمجارە پێم وایە زۆرترین خەڵک‬ ‫لەگەڵ ئەوەن پارتی و یەکێتی بەجیا دابەزن‪ ،‬بەاڵم ئێمە وەک‬ ‫پارتی چ لە بەرژەوەندی ئەو نشتیمانە و ئەو نەتەوە بێت ئیتر‬ ‫لەگەڵ ئەو هەڵبژاردنەین‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ئەی رێکەوتنمانەی ستراتیژی نێونتان چی لێدێت؟‬ ‫و‪ :‬مەرج نییە هەموو رێکەوتنێک ببێتە رێگر‪ ،‬لەوانەیە‬ ‫بتوانی بەتەنیا دابەزی‪ ،‬دوایی هاوپەیمانی دروست بکەیت‪،‬‬ ‫دوایی ئەتوانین بەیەکەوە حکومەت تەشکیل بکەین‪ ،‬ئەوە‬ ‫نابێتە رێگر‪.‬‬

‫پێمان باشە بە تەنها بەشداری‬ ‫هەڵبژاردنەکان بکەین‬ ‫نابێت کورد‪ ،‬بەغدا چۆڵ بکات‬

‫کادیرێکی دیاری پارتی دەڵێت «خۆ دەزگ��ای خێرخوازیمان دانەناوە‪،‬‬ ‫کورسیەکانی پەرلەمان بکەینە خێر بۆ یەکێتی» لەوبارەیەوە ئێوە چی‬ ‫دەڵێن؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬ئ��ەوەی ئەلف و بێی سیاسەت بزانی و هەندێک ئاگاداری‬ ‫مەسەلەکان بێت‪ ،‬دەزانێت و تێدەگات کامیان ڕاست دەکەن‪.‬‬ ‫پ���رس‪ :‬دەوت��رێ��ت‪ ،‬ل��ەن��او یەکێتیدا تەنها تاڵەبانی پشتگیری‬ ‫ڕێککەوتنامەی ستراتیژی دەکات‪ ،‬واتە دوای نەخۆشکەوتنی ناوبراو‪ ،‬ئەم‬ ‫ناکۆکیەی ئێستا دروست بووە؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬نەخێر وانییە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا ڕێککەوتنامەی ستراتیژی لەسەرتاوە تاوەکو ئەمڕۆ زیاتر‬ ‫لە بەرژەوەندی کام الیەندا بووە؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬ئەم پرسیارە زۆر دووبارە بۆتەوە‪ .‬بۆچوونی ئێمەو پارتیش لەم‬ ‫رووەوە چەندەها جار بۆچونی خستۆتەڕوو‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬ئایا پێتان ئاساییە‪ ،‬کە هاوپەیمانی لەگەڵ الیەنێکی تر‬ ‫ببەستن‪ ،‬جگە لە پارتی‪ ،‬بە تایبەتی گۆڕان؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬هاوپەیمانی بەستن واتا (کوالیتسیون) لە هەموو واڵتانی‬ ‫دیموکراتی دونیادا دوای هەڵبژاردن بڕیاری لێدەدرێت‪ .‬ئەو حیزبانەی‬ ‫کەزۆرینەی ڕەهایان بەدەست نەهێناوە دەکەونە دانووسان لەگەڵ یەکدا‪،‬‬ ‫بەو شێوەیە کوالیتسیون پێکدەهێنرێت‪.‬‬ ‫پ���رس‪ :‬پێتوایە ک��ەی کێشەوگرفتەکانی ن��ێ��وان ه��ەرێ��م و بەغدا‬ ‫چارەسەربکرێت؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬دەبێت بە شێوەیەک لە شێوەکان بگەینە نەتیجە‪ .‬لەم کاتەدا‬ ‫بێجگە لە مێزی گفتوگۆ هیچ الیەنێکمان خیاری ترمان نیە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە ئێستادا زۆرترین قسەوباس لەسەر کشاندنەوەی نوێنەرانی‬ ‫کورد دەکرێت لە بەغدا‪ ،‬پێتوایە بە کشاندنەوەی ئەوان‪ ،‬کێشەکان قوڵتر‬ ‫دەبێتەوە یاخود وەک زەنگێکی مەترسیدار دەبێت بۆ حکومەتی ناوەندی‬ ‫و دەوڵەتی یاسا؟‬ ‫بڵێسە‪ :‬بێگومان ئەو سیاسیەنەی کە لە بەغدادن زیاتر ئاگاداری‬ ‫وردەکاریەکانن‪ .‬بە بڕوای من‪ ،‬ئێمە نابێت ساحەکەیان بۆ چۆڵ بکەین‪.‬‬ ‫لێرەوە ئاستەمە بتوانین بەوردی ئاگاداری جموجۆڵی ئەو هەموو حیزب‬ ‫و الیەنانە بین کە لەپایتەخت بوونیان هەیە‪ .‬ئێمە بەشێکین لە عێراق و‬ ‫دەبێت لە پایتەخت بوونمان هەبێت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ژماره‌ ‪174‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫هه‌ولێر‪ ....‬ل ‌ه پاڵ پارتی‪ ،‬په‌ره‌سه‌ندنی ره‌وت ‌ه ئیسالمییه‌كان‬ ‫شوان سدیق‬ ‫به‌و حوكمه‌ي ناشه‌فافي و نادڵنیايی خه‌ڵك ل ‌ه به‌رپرسان و میری‬ ‫ناوچه‌كه رۆژ ب�ه‌رۆژ و سات ل ‌ه دوای سات‪ ،‬له‌گه‌ڵ زیادبوونی رێژه‌ی‬ ‫دانیشتوان‪ ،‬گه‌شه‌ش ده‌كات‪ .‬بیناو باڵه‌خان ‌ه و به‌رزه‌پرد و جاد‌ه و رێگاوبان‬ ‫و پاركه‌كانی هه‌ولێر ئاوه‌دانی زیاتر به‌خۆیانه‌و‌ه ده‌بینن‪ ،‬گوندی تایبه‌ت‪،‬‬ ‫ژیانی تایبه‌ت‪ ،‬شوێنی حه‌وانه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتداران و خاوه‌ن پار‌ه و ورده‌‬ ‫بۆرجوازه‌كانیش ك ‌ه حزب دروستیانیكردون‪ ،‬ل ‌ه ژمار‌ه نایه‌ن‪.‬‬ ‫له‌ناو جه‌رگه‌ی دڵی جوانی ئه‌م شاره‌‪ ،‬ك ‌ه زیاتر بۆ گه‌شتیاری كۆمه‌ڵگای‬ ‫ئیسالمی ده‌ستده‌دات‪ ،‬بوونی ئوتێلی پێنج ئه‌ستێر‌ه و ره‌ونه‌قی ئۆتۆمبێله‌‬ ‫گران به‌هاكانی ده‌وڵه‌مه‌ندان و كچان و كوڕانی به‌رپرسان‪ .‬وێنه‌ی كۆمه‌ڵگاش‬ ‫ده‌بینی درك ب ‌ه نه‌گۆڕانێكی كۆمه‌اڵیه‌تی ده‌كه‌یت‪ ،‬ك ‌ه به‌پێچه‌وانه‌ی ئه‌و‬ ‫كرانه‌و‌ه و گه‌شه‌ی ئابوری و ئاوه‌دانیه‌ی ك ‌ه هه‌ی ‌ه وای ده‌بینم‪ ،‬كاریگه‌ری‬ ‫ره‌وت ‌ه سه‌له‌فییه‌كان و هه‌ژموونی دینی ل ‌ه ژیانی كۆمه‌اڵیه‌تی رۆژانه‌ی‬ ‫خه‌ڵكی هه‌ولێر وه‌ك دیارده‌یه‌كی به‌رچاو زیاتر چاالكیان هه‌یه‌‪.‬‬ ‫بوونی وه‌ها دیاردیه‌ك ده‌كرێ زیاتر به‌وردی قسه‌ی له‌سه‌ر بكرێت‪،‬‬ ‫ره‌نگ ‌ه من نه‌توانم حه‌قیقه‌تی بابه‌ته‌ك ‌ه به‌گشتی و به‌ڕوونی بخه‌مه‌ڕوو‪،‬‬ ‫به‌اڵم به‌حوكمی ئه‌وه‌ی له‌ناو واقیعی ژیانی شار و كۆمه‌ڵگاكه‌دا ئاماده‌یم‬ ‫هه‌ی ‌ه ده‌توانین‪ ،‬النیكه‌م ئاوڕێك له‌م شه‌پۆل ‌ه بده‌ینه‌وه‌‪ ،‬بۆ ئه‌وه‌ی بتوانین‪،‬‬ ‫ئه‌و هۆكار گه‌الن ‌ه ده‌ستنیشان بكه‌ین‪ ،‬ك ‌ه له‌پشت په‌ره‌سه‌ندنی هه‌ژموونی‬ ‫سه‌له‌فییه‌ت و به‌رباڵوی عه‌قائید‌ه دینیه‌كانه‌و‌ه سه‌رچاوه‌یان گرتووه‌‪ ،‬هه‌ر‬ ‫ئه‌مه‌ش وایكردوه‌‪ ،‬مرۆڤ گه‌لێك به‌رهه‌م بهێنێت‪ ،‬به‌شێوه‌یه‌كی دۆگمای‬ ‫کۆنیسیرفاتیڤی له‌گه‌ڵ ده‌وروبه‌ر و روداوه‌كان مامه‌ڵ ‌ه بكات‪.‬‬ ‫بۆ ئه‌م بابه‌ت ‌ه ده‌كرێت بپرسین‪ .‬ئه‌ی رۆڵی ده‌سه‌اڵتی جێبه‌جێكار‬ ‫ده‌سه‌اڵتی سیاسی و ئابوری ئه‌م هه‌رێم ‌ه چی ب��ووه‌‪ ،‬ل ‌ه ئاست ئه‌و‬ ‫په‌ره‌سه‌ندن ‌ه دینی و داخ��راوی زیاتر كۆمه‌ڵگا؟ پرسیاره‌ك ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه ئایا‬ ‫حزبێكی وه‌ك پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬ك ‌ه بااڵ ده‌ست ‌ه ل ‌ه هه‌ولێر‬ ‫به‌شداری ل ‌ه دروستبوونی ئه‌م فه‌زایه‌دا كردوه‌؟ پارتی تاچه‌ند‌ه په‌نای بردۆته‌‬ ‫ئه‌و مه‌یل ‌ه دین ‌ه یان كه‌وتۆت ‌ه ژێرباری ئه‌و واقیعه‌ی ئه‌مڕۆ ل ‌ه ناوچه‌كه‌دا‬ ‫هه‌یه‌؟‬ ‫ئه‌گه‌ر ئاوڕێك ل ‌ه بازاڕ و شوێن ‌ه گشتییه‌كانی هه‌ولێر بده‌ینه‌و‌ه و له‌وێوه‌‬ ‫سه‌رنجی بابه‌ته‌كه‌مان‪ ،‬بۆ خوێنه‌ر بخه‌ینه‌ڕوو ئه‌مڕۆ دوكان و بازاڕ و سه‌ر‬ ‫عاره‌بانه‌كانی شار پڕ بوون‪ ،‬ل ‌ه له‌عابه‌ی ئیسالمی‪ .‬ل ‌ه خوێندنه‌گه‌كاندا‬ ‫مندااڵن زیاتر جۆش ده‌درێن‪ ،‬ب ‌ه پاڵنه‌ری ئاینی وای ده‌بینم رۆژ ل ‌ه دوای‬ ‫رۆژ ژنان و گه‌نجان له‌ڕووی كۆمه‌اڵیه‌تیه‌وه‌‪ ،‬ئازادی فه‌ردی و تاكه‌كه‌سیان‬ ‫به‌رته‌سك ده‌بێته‌وه‌‪ .‬له‌و الشه‌وه‌‪ ،‬بڵندگۆی مزگه‌وته‌كانیش زیاد ل ‌ه پێویست‬ ‫ده‌نگیان لێو‌ه دێت‪ ،‬زۆرجار گوتارگه‌لێكت گوێلێ ده‌بێت خاڵی ‌ه ل ‌ه مه‌عریفه‌‬ ‫و لۆژیك ئه‌و وتاران ‌ه جگه‌ل ‌ه ل ‌ه بێ هوده‌ی و نائومێدی ل ‌ه نێوان مرۆڤه‌كان‬ ‫په‌یدا ده‌كات‪ ،‬ك ‌ه له‌م سه‌رده‌مه‌دا خۆیان ب ‌ه میوانێكی ره‌زا قورس و بارگران‬ ‫بزانن‪ ،‬هیچی دی لێ به‌رهه‌م نایه‌ت‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێگه‌ی سه‌رنجی زیاتر‌ه بۆنموونه‌ش تاكسیه‌كانی شار نیوه‌ی‬ ‫زیاتریان به‌بێ ئاره‌زووی موسافیر و سه‌رنشین‪ ،‬قورئان و سرود‌ه ئاینییه‌كان‪،‬‬ ‫به‌ده‌نگی به‌رز لێ ده‌ده‌ن‪ ،‬به‌ئاره‌زووی خۆیان پرسیار ده‌كه‌ن‪ ،‬كه‌سێك‬ ‫ناوێرێت پرسیار بكات‪ ،‬یان داوای كزكردن و كوژاندنه‌وه‌ی ته‌سجیله‌كه‌یان لێ‬ ‫بكات‪ ،‬ئه‌وان یه‌كسه‌ر هه‌ڵ ده‌چن ده‌موچاویان گرژ ده‌كه‌ن!‬ ‫ئه‌م ته‌وژم ‌ه دینی ‌ه یه‌ك ره‌نگی ‌ه ریستۆرانت و خواردنگ ‌ه و هه‌ندێ‬ ‫شوێنی شاره‌كه‌ی به‌گشتی گرتۆته‌وه‌‪« ،‬جه‌ناح خاس» زیاد ل ‌ه پێویست‬ ‫بۆ خێزان كراوه‌ته‌وه‌‪ ،‬شوێنی گشتیش بۆ زگورد و ئه‌و گه‌نجانه‌ی كه‌‬ ‫سنگڵن‪ »VIP« ،‬ڤی ئای پی و شوێنی تایبه‌تیش بۆ سه‌رمایه‌دار و‬ ‫به‌رپرسان و نه‌وه‌كانیانیان!‪ ..‬ئه‌و‌ه ره‌مه‌زانان واز لێبێن ‌ه ئه‌وانه‌ی به‌رۆژو‬ ‫نابن یان ل ‌ه ده‌ره‌وه‌ی ئاینی ئیسالم په‌یره‌وی ل ‌ه بیروباوه‌ڕی ژیانی خۆیان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬پرسیار گه‌لێكیان ال دروست ده‌بێ ئاخۆ ئه‌م شار‌ه ته‌نیا شاری‬ ‫رۆژوگرەكانه‌؟ ئه‌گه‌ر قه‌رار‌ه هه‌ولێر ببێت ‌ه پایته‌ختی گه‌شتیاری به‌م حاڵه‌ی‬ ‫ئێستایه‌و‌ه گه‌شتیاری چ ماناو واتایه‌كی هه‌ی ‌ه مرۆڤ نه‌توانێ بۆ ماوه‌ی ‪30‬‬ ‫رۆژ موماره‌سه‌ری ژیانی ئاسایی خۆی بكات؟!‬ ‫ئه‌وه‌ی وتمان‪ ،‬واڵتێكی تر نی ‌ه به‌ڵكو چیرۆكی راسته‌قین ‌ه و وێنه‌یه‌كی‬ ‫دیاری ژیانی ئێستای هه‌ولێری پایته‌ختمان ‌ه ئه‌و شاره‌ی زۆر خۆشی و‬ ‫ناخۆشیمان له‌گه‌ڵی به‌سه‌ر بردوه‌‪ ،‬به‌ش به‌حاڵی خۆم‪ ،‬بۆ ساتێك په‌شیمان‬ ‫نیم لێر‌ه ده‌ژیم ره‌نگ ‌ه په‌شیمانبم نه‌م توانیوه‌‪ ،‬وه‌اڵم و چاكه‌ی ئامێزی‬ ‫گه‌رمی ئه‌و بده‌مه‌وه‌‪ ،‬چونك ‌ه شارێكی وه‌ك هه‌ولێر زیاتر ل ‌ه شارێك شوێنێكه‌‬ ‫بۆ هه‌موو هاونیشتمانیانی تری كوردستان‪ ،‬بۆ خه‌ڵكی ده‌ره‌وه‌ی كوردستان‬ ‫و عێراقیش!‬ ‫ل ‌ه هه‌ولێری ئه‌مڕۆ ل ‌ه دوای بانگه‌شه‌ی ب ‌ه دوبه‌ی بوونی‪ ،‬ل ‌ه الیه‌ن‬ ‫ده‌سه‌اڵتی حزبی بۆرژوازی ناسیۆنالیزمه‌وه‌‪ ،‬زیاتر ل ‌ه جاران بازاڕه‌كانی ئه‌م‬ ‫شار‌ه ك ‌ه ئێمه‌ی تێدا ده‌ژین‪ ،‬عه‌بای خه‌لیج و دیزداشه‌ی عه‌ره‌بی و كاسیه‌ت‬

‫و كتێب و ڤیدیۆی بانگخوازانی ئیسالمی سه‌له‌فی و ئیخوان موسلمینه‌كان‬ ‫ده‌فرۆشرێ و ره‌واجیان بۆ په‌یدا بووه‌!‪.‬‬ ‫له‌م شار‌ه خه‌ریك ‌ه وای لێدێت‪ ،‬شوێنێك نه‌مێنێ بۆ حه‌سانه‌وه‌‪ ،‬بۆ‬ ‫به‌سه‌ربردنی كاته‌كان‪ ،‬ئه‌وه‌ی هه‌ی ‌ه خه‌ڵك فێر بووه‌‪ ،‬رقی ل ‌ه مانه‌وه‌یه‌‬ ‫ل ‌ه واڵتانی عه‌ره‌بی و ئیسالمی یان ئه‌وروپای شه‌رقی كه‌یف خۆشی‬ ‫خۆیان ده‌كه‌ن‪ ،‬ئیدی پ��اره‌دار و مه‌سئول و سه‌رمایه‌داره‌كانیش شه‌وه‌‬ ‫سوره‌كانیان‪ ،‬ده‌به‌ن ‌ه ناو چه‌ند هۆتێلێكی گران به‌ها ل ‌ه هه‌ولێر‪ ،‬جار نا‬ ‫جاریش ده‌قڵیشێته‌وه‌‪ ،‬زۆرجار ده‌ڵێن له‌سه‌ر پاره‌ی ‌ه جاری واش ‌ه ده‌گوترێ‬ ‫نه‌خێر له‌سه‌ر كولته‌ی حزبایه‌تیه‌‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه راستیدا ئه‌وان خۆیان ده‌زانن‬ ‫له‌سه‌ر چی كێش ‌ه دروست ده‌بێ!‬ ‫ل ‌ه هه‌ولێر ئه‌وه‌ی زیاتر جێ سه‌رنج ‌ه له‌و شوێنانه‌ی ك ‌ه سه‌ته‌الیت‬ ‫كۆپی ده‌كرێت‪ ،‬هه‌ندێ ل ‌ه دوكانداره‌كان فێربوون‪ ،‬كاتێك كه‌سێك جیهازی‬ ‫سه‌ته‌الیته‌كه‌ی كۆپی ده‌ك��ات‪ ،‬بۆ كه‌ناڵی زیاتر یان هه‌ر شتێكی تر‬ ‫دوكانداره‌كان جۆر‌ه كۆپیه‌كیان داهێناوه‌‪ ،‬پێی ده‌ڵێن كۆپی «ئیسالمی»‬ ‫ئه‌وه‌ش به‌و‌ه ده‌وترێ كۆپی «ئیسالمی» ئه‌گه‌ر جیهازه‌كه‌ت كۆپی بكه‌یت‪،‬‬ ‫ئه‌و كانااڵن ‌ه وه‌رناگرێ ك ‌ه خه‌ڵكێك حه‌زی پێ ده‌كه‌ن!‬ ‫ئه‌وە ساڵه‌های ‌ه ل ‌ه هه‌ولێر ژیاوم زیاتر ل ‌ه هه‌ندێ كه‌س و به‌رپرسانی شار‬ ‫ب ‌ه كوچ ‌ه و كۆاڵن و گه‌ڕه‌كه‌كانی ئه‌م پایته‌خته‌دا‪ ،‬گه‌ڕاوم ئه‌وه‌ی ئه‌مڕۆ‬ ‫ده‌یبینی پێش چه‌ند ساڵێك به‌و شێوه‌ی ‌ه نه‌بووه‌‪ ،‬ره‌مه‌زانه‌كانی ئێستاو‬ ‫مه‌ولوده‌كان و رۆژی موحه‌ره‌مه‌كان‪ ،‬هه‌موویان زیاتر ل ‌ه جاران زۆر تۆخ‬ ‫ده‌كرێنه‌و‌ه و وه‌ك بگوترێ وه‌اڵمێك ‌ه بۆ بۆن ‌ه دونیاییه‌كان‪ .‬زیاتر بایه‌خیان‬ ‫پێ ده‌درێت‪ .‬شتێكی ئاسایی ‌ه ئه‌م بۆن ‌ه ئاینیان ‌ه هه‌بن‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه سه‌ری ساڵ‬ ‫و بۆنه‌كانی مه‌سیح و بۆن ‌ه نه‌ته‌وه‌ی و كۆمه‌اڵیه‌كان كه‌چی زیاد ل ‌ه پێویست‬ ‫هه‌ندێ ل ‌ه مه‌ال سه‌له‌فی و وه‌هابی دژایه‌تی ئه‌و بۆنه‌و جه‌ژنان ‌ه ده‌كه‌ن‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌نیم رێگا ل ‌ه خواست و ئاره‌زووه‌كانی مرۆڤ بگیردرێت‪،‬‬ ‫بانگه‌شه‌ش بۆ هیچ الیه‌نێك ناكه‌م یان ل ‌ه سێبه‌ری هێزگه‌لێكیش قسه‌‬ ‫ناكه‌م یان دژی كه‌سیش ناوه‌ستمه‌وه‌‪ ،‬ك ‌ه بێم ئایدۆلۆژی به‌به‌ردا به‌كه‌م‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وه‌ی جێگای تێڕامان ‌ه ئه‌وه‌ی ‌ه كاریگه‌ری ئه‌م ره‌وت ‌ه سه‌له‌فییه‌‬ ‫ئاینیان ‌ه به‌سه‌ر كۆی پێكهاته‌كانی ژیان له‌م شاردا ب ‌ه قازانج و سودی‬ ‫كێ ده‌كشێته‌وه‌؟ جگ ‌ه ل ‌ه كوشتنی ره‌نگه‌كان‪ ،‬نه‌هێشتنی شار ب ‌ه مانا‬ ‫گشتگیریه‌كه‌ی! چونك ‌ه ئه‌وان به‌ر له‌وه‌ی ده‌رگایان لێ بكه‌یته‌وه‌‪ ،‬به‌بێ پرس‬ ‫خۆیان ده‌كه‌ن به‌ژووره‌كانماندا‪ ،‬سنوری ئازادییه‌كانی مرۆڤ ده‌به‌زێنین‪.‬‬ ‫ته‌داخولی هه‌موو كارێكیش ده‌كه‌ن‪ ،‬به‌بێ گوێدان ‌ه هیچ قه‌ید و مه‌رجێك!‬ ‫په‌یوه‌ستبوون به‌ڕه‌وتی سه‌له‌فیه‌ت و بااڵده‌ستبوونیان ل ‌ه ناو كۆمه‌ڵگادا‪،‬‬ ‫وه‌ها ده‌ركه‌وتوون‪ ،‬به‌ئاشكرا خه‌ڵك هانده‌ده‌ن دژ ب ‌ه كردنه‌وه‌ی شوێنی‬ ‫گه‌شتیاری‪ ،‬ل ‌ه به‌رنامه‌یاندای ‌ه و ده‌یانه‌وێ به‌رده‌وام خه‌ڵك بێت ‌ه سه‌رشه‌قام‬ ‫ئه‌و كاره‌شیانكرد بۆنموون ‌ه په‌الماردانی یانه‌كانی مه‌ی خواردنه‌و‌ه و شوێنی‬ ‫مه‌ساج ل ‌ه هه‌ولێر و ناوچه‌كانی تر‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش خۆپیشاندان‪ ،‬دژی‬ ‫رێكخراوه‌كانی ژنان‪ ،‬ده‌نگ هه‌ڵبڕین ل ‌ه به‌رامبه‌ر باڵوكردنه‌وه‌ی كتێبی‬ ‫شاعیرێك وات ‌ه ئه‌وان كارێكی وه‌ها ده‌كه‌ن‪ ،‬ناكۆكیه‌ك دژ ب ‌ه ئاماده‌بوونی‬ ‫ناسنامه‌ی شارستانیه‌ت به‌رپا بكه‌ن‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌و مانایه‌ی كاتێك كرانه‌و‌ه و‬ ‫ئازادییه‌كان زیاتر سه‌رهه‌ڵ ده‌ده‌ن‪ ،‬كه‌لتوری دواكه‌وتووی و گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌م‬ ‫ته‌وژم ‌ه الی ئه‌وان‪ ،‬سه‌ر هه‌ڵده‌دات!‬ ‫ل ‌ه هه‌لومه‌رجێكی وه‌ه��ادا‪ ،‬ئ�ه‌وه‌ی ده‌بینرێ به‌شێكی په‌یوه‌ندی به‌‬ ‫پاڵنه‌ر‌ه ئایدۆلۆژی ‌ه ئیسالمیه‌كه‌وه‌ی ‌ه چونك ‌ه ئه‌وان هه‌میش ‌ه ل ‌ه كێڵگ ‌ه و‬ ‫نۆرم ‌ه كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانه‌وه‌‪ ،‬چاالكییه‌كانیان ده‌ست پێ ده‌كه‌ن‪ ،‬وه‌ها شۆڕ‬ ‫ده‌بنه‌وه‌‪ ،‬بۆ ناو ناخ و هزری ئینسان به‌تایبه‌تی چینی هه‌ژار و كه‌مده‌رامه‌ت‪،‬‬ ‫كاتێك ده‌زانرێ ئه‌وان ده‌سه‌اڵتی خۆیانیان جێ كردۆته‌وه‌‪ ،‬ئه‌وكات ‌ه ده‌یانه‌وێ‬ ‫ئیسالمێك حكوم بكات‪ ،‬هیچی كه‌متر نه‌بێ له‌و ئه‌زموون ‌ه شكستخواردوه‌ی‬ ‫ل ‌ه سعودی ‌ه و ئێران و واڵتانی تری ئیسالمیدا هه‌یه‌!‬

‫وه‌ك ل ‌ه س�ه‌ره‌ت��ادا باسمان ل ‌ه رۆڵ��ی ده‌سه‌اڵتی ئه‌منی و ئیداری‬ ‫و ئابوری و رامیاری هه‌ولێركرد لێره‌دا ئه‌وان ئاماده‌بوونیان له‌و گه‌شه‌‬ ‫سه‌ندنه‌ی فكری سه‌له‌فی و عه‌قڵی مرۆی رووتی ته‌نیاییان چی ‌ه ل ‌ه هه‌ولێر‬ ‫ك ‌ه هه‌ستی پێده‌كرێت؟ ئه‌گه‌ر ته‌نیا هه‌ندێ ناوه‌ندی ئاینی و مزگه‌وت و‬ ‫ده‌زگادینییه‌كان‪ ،‬به‌نموون ‌ه بێنینه‌وه‌‪ ،‬ئه‌م شوێن ‌ه ئاینیان ‌ه راست ‌ه له‌الیه‌ن‬ ‫حزبێكی وه‌ك پارتی دیموكراتی كوردستان ته‌به‌نی ناكرێن‪ ،‬به‌اڵم هه‌ندێ‬ ‫مه‌ال هه‌ن‪ ،‬ئه‌وان ناوه‌ند‌ه ئاینییه‌كان ل ‌ه جیاتی ئه‌وه‌ی بۆ ئاشته‌وای و‬ ‫هێوركردنه‌وه‌ی مرۆڤ له‌و جه‌نجاڵ و ته‌نگه‌ژانه‌ی ژیانی رۆژانه‌ی كۆمه‌ڵگا‬ ‫به‌كار بێنن‪ ،‬كه‌چی مینبه‌ری مزگه‌وته‌كان‪ ،‬بۆ هاندان و سوكایه‌تی ب ‌ه ئازادی‬ ‫تاك و توندوتیژی به‌كار دێنن‪.‬‬ ‫ل ‌ه پێشتردا‪ ،‬زۆرمان وت مه‌ال ئیسالمییه‌كان‪ ،‬به‌اڵم ل ‌ه راستیدا ته‌نیا‬ ‫ئیسالمییه‌كان مه‌الیان نیی ‌ه به‌پێچه‌وانه‌وه‌‪ ،‬له‌ناو ریزه‌كانی یه‌كێتی و پارتی‬ ‫دیموكراتیش به‌تایبه‌ت‪ ،‬چه‌ند مه‌الیه‌ك ده‌رده‌كه‌ون مه‌علومن‪ ،‬دورونزیك‬ ‫هاوشێوه‌ی هه‌ندێ له‌و ورده‌بۆرژواز‪ -‬سه‌رمایه‌دارانه‌ی ئه‌مڕۆ ك ‌ه ئاماده‌ییان‬ ‫هه‌ی ‌ه ل ‌ه بازاڕی كارو قۆرغكاریدا په‌یوه‌ندیان ب ‌ه حزبه‌و‌ه هه‌یه‌‪.‬‬ ‫كاریگه‌ری ئه‌و مه‌الیان ‌ه به‌سه‌ر میدیای ئه‌و حزب ‌ه هه‌ژمونیان هه‌ی ‌ه به‌تایبه‌تی‬ ‫تیڤی ‌ه ناوخۆییه‌كان ل ‌ه هه‌ولێر ك ‌ه به‌داخه‌وه‌‪ ،‬هه‌‌وڵی به‌رته‌سكردنه‌وه‌ی ئازادی‬ ‫له‌الیه‌ن كه‌سانێكی وه‌ها یه‌كێك ل ‌ه خه‌ون و خولیای ئه‌وان ‌ه ك ‌ه هه‌میشه‌‬ ‫به‌بێ سنوور بیر ل ‌ه فرسه‌ته‌كانی خۆیان ده‌كه‌نه‌وه‌‪ ،‬بۆ دانان و دیاركردنی‬ ‫سنوورێك ل ‌ه به‌رامبه‌ر ئه‌وانه‌‌ی ك ‌ه ب ‌ه پێچه‌وانه‌ی عه‌قید‌ه و بیروباوه‌ڕه‌‬ ‫چه‌قبه‌ستو نه‌گۆڕه‌كانیان بێت‌!‬ ‫به‌كورتی ل ‌ه ساته‌وه‌ختی ئه‌مڕدا‪ ،‬ل ‌ه هه‌موو الیه‌ك هه‌وڵێكی زۆر هه‌ی ‌ه بۆ‬ ‫به‌رته‌سكردنه‌وه‌ی ئازادی له‌م نێوه‌نده‌ش كه‌سانێك له‌ناو پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬هاوڕان له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی به‌ره‌ی دژ‌ه ئازادیان كردۆت ‌ه ئامانج‬ ‫و ئه‌جێندایان‪ ،‬ئه‌م مه‌الیان ‌ه ك ‌ه مینبه‌ری مزگه‌وت و راگه‌یاندنه‌كان‪ ،‬بۆ‬ ‫مه‌رامی خۆیان به‌كاردێنن‪ ،‬بوونه‌ت ‌ه به‌شێك له‌و هه‌وڵ ‌ه بۆ ل ‌ه باربردنی‬ ‫ئازادی ئینسان‪.‬‬ ‫راست ‌ه پارتی وه‌اڵمی ئه‌وه‌ی ‌ه ده‌ڵێ بوونی ئه‌و مه‌الیان ‌ه یاخود كه‌سانێك‬ ‫ك ‌ه زیاتر بیركردنه‌وه‌یه‌كی كۆنسێرفاتیڤیان هه‌ی ‌ه په‌یوه‌ندی ب ‌ه فره‌ی و‬ ‫تێكه‌ڵی بیروباوه‌ڕی الیه‌نگیریه‌و‌ه هه‌ی ‌ه به‌اڵم ده‌بێ بپرسین‪ ،‬ئایا رۆشنبیرانی‬ ‫ناو پارتی بۆ بێده‌نگن ل ‌ه ئاست ئه‌م ده‌نگانه‌؟ بۆچی نووسه‌رانی ناو‬ ‫ریزه‌كانی پارتی كاتێك به‌رامبه‌ره‌كه‌یان قس ‌ه له‌سه‌ر سه‌ركرده‌ی حزبه‌كه‌یان‬ ‫ده‌كه‌ن‪ ،‬ئه‌وان ب ‌ه به‌زاندنی هێڵی سوری ده‌زانن قه‌ڵه‌مه‌كانیان تیژ ده‌كه‌نه‌وه‌‬ ‫و دێن ‌ه وه‌اڵم‪ .‬به‌اڵم ل ‌ه به‌رامبه‌ر ده‌نگی هه‌ندێ له‌و مه‌الیانه‌یان ك ‌ه راسته‌وخۆ‬ ‫سوكایه‌تی ب ‌ه ئ��ازادی و پێشێلی مافه‌كانی ئینسان ده‌ك �ه‌ن و ده‌ست‬ ‫وه‌رده‌ده‌ن ‌ه كاروباری شه‌خسی هه‌موو كه‌سێك ئه‌وان بێده‌نگیان هه‌ڵبژاردوه‌!‬ ‫خستنه‌ڕووی ئه‌م نمونه‌گه‌الن ‌ه ئایا یه‌كسان نی ‌ه به‌وه‌ی ئه‌و دینداریه‌ی‬ ‫به‌وشێوه‌ی ئه‌وان نیشانمان ده‌ده‌ن‪ ،‬راسته‌وخۆ دژ ب ‌ه پێکهاتە ‌ی كۆمه‌اڵیه‌تی‬ ‫و فه‌ردانیه‌ته‌كان ‌ه له‌پاڵ ئه‌مه‌ش داگیركردنی ئه‌و پانتای ‌ه ئازادیی ‌ه ده‌یه‌وێ‬ ‫له‌دایك بێـت‪ ،‬چونك ‌ه یه‌كێك ل ‌ه ئامانج و هه‌وڵه‌كانی بیری یه‌كالیكه‌ره‌وه‌ی‬ ‫سه‌له‌فیه‌ت ئه‌وه‌ی ‌ه ده‌بێت‪ ،‬به‌بێ گه‌ڕانه‌و‌ه بۆ ده‌ستور‌ه دنیاییه‌كان‪،‬‬ ‫راسته‌وخۆ فه‌لسه‌فاندنی ژیان و یاساكانی به‌ڕێوه‌بردن‪ ،‬ل ‌ه سه‌له‌فیه‌ت خۆی‬ ‫وه‌ربگیردێت‪ ،‬چونك ‌ه ده‌قێكی نه‌گۆڕه‌! به‌تایبه‌تی ل ‌ه واڵتێكی وه‌ك ئێره‌ش‬ ‫ل ‌ه رواله‌تدا ئاینی ئیسالم زۆرینه‌یه‌!‬ ‫ل ‌ه به‌رامبه‌ر باڵوبوونه‌و‌ه و كاریگه‌ری زیاتری هه‌یمه‌نه‌ی سه‌له‌فیه‌ت و‬ ‫بیری وه‌هابی و ئۆرگان ‌ه دینییه‌كانی تر له‌م شار‌ه به‌م شێوه‌ی ‌ه هه‌نگاو‬ ‫بنێ پرسیار و گومانی زیاتر له‌سه‌ر ده‌سه‌اڵتی ئێر‌ه دروست ناكات‪ ،‬به‌وه‌ی‬ ‫پارتی به‌شدار‌ه له‌و فه‌زایه‌؟! ئه‌گه‌ریش نه‌یتوانیو‌ه كار له‌سه‌ر دامه‌زراندنی‬ ‫ناسنامه‌ی دیموكرات و پانتای زیاتر ئازادی بكات‪ ،‬ئه‌وا باشر‌ه ئه‌م حزبه‌‬ ‫به‌ده‌ر ل ‌ه رێنماییه‌كان خۆی نه‌بێت ‌ه به‌شێك له‌م شااڵوه‌!‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪174‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫‪9‬‬

‫هەڕەشەکانی بودجەی عێراقی لەسەر هەرێمی کوردستان‬ ‫لەوانەیە شەڕێکی خوێناوی لەنێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا ڕووبدات‬ ‫ئا‪ :‬پرس‬ ‫لە ‪٧‬ی مانگی ئادار پەرلەمانی عێراقی بودجەی سااڵنەی بەزۆرینەیەکی‬ ‫زۆرکەم پەسەند کرد‪ ،‬کە لە‪ ١٦٨‬دەنگ تێپەری نەکرد‪ ،‬بە ‪٥‬دەنگ لەسەڕووی‬ ‫دەنگی پێویست بوو بۆ تێپەڕاندنی هەر یاسایەک لە پەرلەمانی عێراق‬ ‫کە ژمارەی کورسیەکانی ‪ ٣٢٥‬کورسیە‪ .‬لەدوای چەند مانگێک دواکەوتن‪،‬‬ ‫لەکۆتاییدا بودجە گەیشتە قۆناغی بڕیادان لە پێکهاتنێکی کاتی لەنێوان‬ ‫کوتلە سیاسیە سەرەکیەکانی شیعەکان‪ ،‬هەروەها ئەو شیعانەی لەکوتلە‬ ‫سیاسییە سوننەکان جیابوونەتەوە‪ ،‬پارتە کوردییەکان پشتگوێخران و‬ ‫بودجەی عێراقی پەسەند کراو کورد گەورەترین زەرەرمەند بوو لەو بوجەیە‪،‬‬ ‫لەوەتەی سەدام حوسین لەسەر دەسەاڵت نەماوە‪ .‬ئەو کارە ئاماژەی بەوەکرد‬ ‫کە زۆرینە لە عێراق زۆر بەهێز نییەو الوازە‪ ،‬لە ئێستادا بە بارودۆخێکی‬ ‫زۆر ترسناک دەڕوات‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪ ٢٠٠٣‬تاوەکو ئێستا حکومەتە یەک لە دوای یەکەکانی عێراق‬ ‫(ئەوانەی پاڵپشتی حکومەتی ئەمریکیان هەبووە) زۆربەی جار ئەمریکا‬ ‫بۆ حکومەتێکی یەکێتی نیشتمانی هانی دەدان‪ .‬لەگەڵ ئەوەی سیستەمی‬ ‫سیاسی براوە و دۆڕاوی لە هەموو ڕووێکەوە دیاریکردووە‪ ،‬بەاڵم بۆچونەکان‬ ‫وا دەردەخەن عێراق لەبارودۆخێکی زۆر خراپدایە‪ ،‬وا دەخوازێت هیچ الیەنێکی‬ ‫تائیفی و نەتەوەیی و کەسایەتییە سیاسییە گرینگەکان پەڕاوێز نەخرێت‬ ‫لە حکومەتدا‪ .‬لەسەرەتادا ئەو پەراوێزخستنانە زۆر کەم بوون‪ ،‬وەکو‬ ‫بایکۆتکردنی کۆبونەوەکانی ئەنجومەنی وەزیران و دەستلەکارکێشانەوەی‬ ‫وەزیرەکان لە کوتلەی سیاسی عێراقییەو کوتلەی موقتەدا سەدر‪.‬‬ ‫لەساڵی ‪ ٢٠١٠‬حکومەتی بەغداد چووە نێو بیرۆکەی دامەزراندنی حکومەت‬ ‫لە ناو حکومەت‪ ،‬لەئەنجامدا سەرجەم دەزگا سەرەکییەکانی حکومەت کەوتە‬ ‫ژێر دەسەاڵتی نوری مالیکی‪ ،‬بەاڵم هێشتا دەتوانرێت حکومەت بەهێز بکرێت‬ ‫و لەیەکێتییەکی نیشتمانی نزیک بکرێتەوە‪ ،‬وەکو مەسەلەی دەنگدان لەسەر‬

‫بودجەی سااڵنەی عێراق‪.‬‬ ‫ئەو ڕێگایەی بەکارهێنرا بۆ چارەسەر کردنی بودجەی عێراق ئاماژە بە‬ ‫قۆناغێکی ترسناکی یەکێتی نیشتمانی عێراق دەکات‪ ،‬لەقۆناغی دوای نەمانی‬ ‫سەدام حوسێن‪ ،‬جگە لەبەرژەوەندیەکانی ئەمریکا‪ .‬لەگەڵ پەراوێزخستنێکی‬ ‫تەواوی کورد‪ ،‬لە بودجەکەدا جگە لە ‪ ٦٤٦‬دۆالری ئەمریکی هیچیتری بۆ‬ ‫تەرخان نەکراوە بۆ تێچونی کۆمپانیا نەوتیەکان (ئەوانەی گرێبەستیان‬ ‫لەگەڵ هەرێمی کوردستان هەیە) ئەو پارەیە جگە لە تێچونی ‪٢‬مانگ زیاتر‬ ‫دابین ناکات لە تێچونی نەوت‪ ،‬کە بڕیار وایە ئەو ساڵ لە هەولێرەوە‬ ‫هەناردە بکرێت‪ .‬لەگەڵ ئەوەشدا هیچ بڕە پارەیەکی زیاتر تەرخان ناکرێت‬ ‫کە لەئەنجامی زیاد بوونی نرخی نەوت زیاد دەکات لە بودجەی عێراق بۆ‬ ‫پرۆژەکانی چاکسازی کۆمەاڵیەتی‪.‬‬ ‫لەکۆتاییدا لەوانەیە هەناردەی نەوت نەگاتە ‪ ٢٥٠‬بەرمیل نەوت لەرۆژێکدا‬ ‫لەو بەشە نەوتەی کە حکومەتی هەرێمی کوردستان هەناردەی دەکات بۆ‬ ‫بازارەکانی جیهانی‪ ،‬کە بە شکستێکی ویستەکانی ئەمریکا دادەنرێت بۆ‬ ‫زیادکردنی هەناردەکردنی نەوتی عێراقی بۆ پرکردنەوەی ئەو بۆشاییەی‬ ‫لەئەنجامی ڕاگرتنی نەوتی ئێرانەوە دروست دەبێت‪ ،‬هەروەها بۆ دابەزاندنی‬ ‫نرخی نەوت لە جیهاندا‪.‬‬ ‫لە ماددەی ‪١٠‬ی یاسا نوێیەکەدا حکومەتی ناوەندی چەندین هۆکاریتریشی‬ ‫هەیە بۆ بڕینی بودجەی هەرێمی کوردستان کە زۆربەی لە بەغداوە هاتووە‪،‬‬ ‫بۆ نمونە ئەگەر هاتوو حکومەتی هەرێمی کوردستان رۆژانە ‪ ٢٥٠‬بەرمیل‬ ‫نەوت هەناردە نەکات‪ ،‬ئەوا بودجەی عێراق توشی کورتهێنان دەبێت و‬ ‫حکومەتی ناوەندی بۆی هەیە لەو بڕە پارەیەی کە بۆ هەرێمی کوردستان‬ ‫دانراوە بیبڕێت‪ ،‬بەهەمان شێوە ئەو بڕە پارەیە دەبڕێت ئەگەر هاتوو هەولێر‬ ‫پابەند نەبێت بە پالنەکانی هێڵی ئاسمانی سەبارت بە بەکارهێنانی بۆشایی‬

‫ئاسمانی هەرێمی کوردستان و هێڵەکانی کارەباو تەلەفۆنەکان‪.‬‬ ‫ئەگەر هاتوو ئەو بڕیارانە جێبەجێبکرا بۆ هەراسانکردنی هەرێمی‬ ‫کوردستان‪ ،‬ئەوا حکومەتی تورکیا ل��ەڕووی ئابوورییەوە ڕێگە بەڕووی‬ ‫بەشێکی زۆری هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان دەکاتەوە‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی بەخاکی تورکیا تێپەڕ بێت‪ ،‬بەاڵم واشنتۆن دەیەوێت ڕێگە لەکارێکی‬ ‫وابگرێت‪.‬‬ ‫ئەگەر هاتوو گرژییەکان ڕووی لەزیاد بوون کردو کوردەکان هەستیانکرد‬ ‫پشتگیرییە ماددییەکان کەمبوونەوە کە زۆر هانی کوردەکان دەدات‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی لەژێر دەسەاڵتی عێراقدا بمێننەوە‪ ،‬لەوانەیە شەڕێکی خوێناوی‬ ‫لەنێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا ڕووبدات و کاریگەرییەکی زۆر خراپی‬ ‫لەسەر یەکپارچەیی عێراق دەبێت‪.‬‬ ‫کاتی گەڕانەوە بۆ چارەسەرکردنی بودجە تێپەڕی‪ ،‬لەهەفتەی ڕابردوو‬ ‫پەسەندکرا‪ ،‬سەرەڕای ئەوەش بەشێوەیەکی یاسایی بوو‪ .‬بەاڵم دەبێت‬ ‫واشنتۆن فشارێکی زۆر بخاتە سەر حکومەتی نوری مالیکی بۆ ئەوەی‬ ‫بڕە پارەی تەرخان کراوی مانگانەی هەرێمی کوردستان دەستکاری نەکات‬ ‫و هەندێک یارمەتی لەناو بودجەی ئەمساڵ بداتە هەرێمی کوردستان بۆ‬ ‫ئەوەی پێداویستی هەرێمی کوردستان پڕ بکاتەوە‪ .‬بۆ جێبەجێکردنی‬ ‫ئەو کارەش زۆر ئاسانە‪ ،‬بەیارمەتی هەرێمی کوردستان حکومەتی بەغدا‬ ‫هەندێک یارمەتی وەردەگرێت‪ ،‬بۆ چاککردنەوەی کارەبا کە لەباردۆخێکی‬ ‫زۆر خراپدایە‪ ،‬کە زۆرجار هۆکاری سەرەکی ناڕەزاییەتیەکانە لەناوچە‬ ‫شیعەنشینەکاندا‪ ،‬بەتایبەتی لەوەرزی هاوییندا‪ .‬بەپێچەوانەوە ئەگەر هەرێمی‬ ‫کوردستان ئەو یارمەتییە وەرنەگرێت‪ ،‬ئەوا هەڵێکی باش دەداتە کوردەکان‬ ‫بۆ ئەوەی پەیوەندیەکانیان لەگەڵ تورکیا بەهێزتر بکەن‪ .‬سەرچاوە‪ :‬سایتی‬ ‫(پەیمانگای واشنتۆن بۆ لێکۆڵینەوە)‬

‫بەپێی وتەی مامۆستایانی ئایینی ئەو دیاردەیە رۆژ لە دوای رۆژ لە زیادبوندایە‬ ‫بەدواداچوون‪ :‬پرس‬ ‫بەپێی ئەو پرسیارانە بێت کە ڕۆژان��ە لە رێگەی ڕاگەیاندنەکانەوە‬ ‫ڕووب��ەڕووی مامۆستایانی ئایینی دەبێتەوە‪ ،‬سێکسکردنی ژن و مێر لە‬ ‫ڕێگەی «کۆم»ەوە ڕووی لە زیادبوونە‪ ،‬ئەمەیش سەڕەڕای ئەوەی لە ئایینی‬ ‫ئیسالم بە کارێکی حەرام لەقەڵەم دراوەو‪ ،‬دەبێتە هۆی گواستنەوەی چەندان‬ ‫نەخۆشی درێژخایەن و‪ ،‬هۆکارێکیشە بۆ زیادبوونی ڕێژەی تەاڵق‪ .‬سەرۆکی‬ ‫لێژنەی فەتوای یەکێتی زانایانی کوردستان‪ ،‬سەڕەڕای ئەوەی ئاماژە بە‬ ‫زیادبوونی ئەو دیاردەیە دەکات‪ ،‬هاوکات دەڵێت «خودای گەورە نەفرەتی‬ ‫لەو پیاوانە کردووە کە لە ڕێگەی «کۆم»ەوە‪ ،‬سێکس لەگەڵ خێزانەکانیان‬ ‫دەکەن»‪ .‬دەشڵێت «ئەو کەسەی کاری وادەکات تەاڵقی ناکەوێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫سزاکەی لێدانی ‪ ١٠٠‬دارە»‪ .‬پزیشکێکیش ئاماژە بە زیانەکانی ئەو کارە‬ ‫دەکات و دەڵێت «دەبێتە هۆی توشبوون بە نەخۆشی کۆڵۆن و ئایدز و‬ ‫گواستنەوەی چەندان نەخۆشی تر»‪.‬‬ ‫لەڕووی شەرعەوە‬ ‫جووتبونی ژن و مێرد‪ ،‬لە ڕێگەی (کۆم)ەوە‪ ،‬لە ئایینی ئیسالمی بە‬ ‫هەموو شێوەیەک قەدەغەکراوەو ئەمەیش دەقی ئایەت و فەرموودەی‬ ‫پێغەمبەرە‪ ،‬هەروەک پێغەمبەر (د‪.‬خ) دەفەرموێت «نەفرەت لەو پیاوە‬ ‫کراوە کە لە ڕێگەی کۆمەوە سێکیس لەگەڵ خێزانەکەیدا دەکات»‪ .‬هەروەها‬ ‫لە چەندین فەرموودەی تریشدا ئاماژە بەو حاڵەتە کراوە‪ ،‬لە ئیسالمدا‬ ‫بە هەموو شێوەیەک نەهی لێکراوەو‪ ،‬داواشکراوە موسڵمانان بە هەموو‬ ‫شێوەیەک لەو حاڵەتە دووربکەونەوە‪ .‬لەم ڕوەوە مامۆستا مەال محەمەد‬ ‫وەرتی سەرۆکی لێژنەی فەتوای کوردستان لە وەاڵمی پرس‪ ،‬ئەم فەتوایەیدا‬ ‫«چوونە الی ئافرەت لە پشتەوە «کۆم»‪ ،‬خودای گەورە دژی ئەو کارەیەوە‬ ‫و داواشی لە موسڵمانان کردووە بە هیچ شێوەیەک کاری وەها نەکەن»‪.‬‬ ‫هەروەها ناوبراو نموونە بە نەوەی «لوت» دەهێنێتەوە و دەڵێت «خودای‬ ‫گەورە لەبەر ئەو کارە نەوەی لوتی لەناوبرد»‪ .‬هەروەها ئەو مامۆستا‬ ‫ئاینییە داواش لەموسڵمانان دەکات بەهیچ شێوەیەک کاری لەو شێوەیە‬ ‫نەکەن‪ .‬بەپێی قسەکانی ئەو مامۆستا ئاینییە ئەو دیاردەیە رۆژ دوای رۆژ‬ ‫ڕووی لەزیاد بوونە‪.‬‬

‫ئایا تەاڵقی پێدەکەوێت؟‬ ‫لە ئێستادا خەڵکانێکی زۆر لە ڕێگەی تیڤیەکانەوە لە مامۆستایانی‬ ‫ئاینی دەپرسن‪ ،‬ئایا سێکس لەرێگەی کۆمەوە لەنێوان ژن و مێرد‪ ،‬تەاڵقی‬ ‫پێدەکەوێت یان نا؟‪ ،‬هەروەک سەرۆکی لێژنەی فەتوای کوردستان روونی‬ ‫دەکاتەوە‪ ،‬کە وشەی تەاڵق تەنها ئەگەر لە «زمان»ەوە‪ ،‬بێتە دەرەوە‬ ‫دەکەوێت‪ ،‬بەاڵم بە هۆی ئەنجامدانی سێکس لە کۆمەوە تەاڵق ناکەوێت‪،‬‬ ‫بەاڵم وەک ئەو گوتی «گوناحێکی گەورەیە و لە ئیسالمیشدا حەرام‬ ‫کراوە»‪.‬‬ ‫لەرووی یاساییەوە‬ ‫لەڕووی یاساشەوە‪ ،‬شێرزاد خەیروڵاڵ‪ ،‬پارێزەر بۆ پرس روونی کردەوە‬ ‫«ئەگەر هات و ژن و پیاو لەسەر ئەو کارە بەردەوام بوون‪ ،‬لە کاتێکدا‬ ‫ئەگەر ژنەکە ناڕازی بوو دەتوانێت سکااڵ تۆمار بکات و داوای جیابوونەوە‬ ‫بکات»‪ .‬وتیشی «لەو حاڵەتە ئەگەری زۆرە حاکم لەسەر داوای ژنەکە‬ ‫لێکیان جیابکاتەوە‪ ،‬چونکە ئەو کارە لە ئیسالمدا بە هەموو شێوەیەک‬ ‫قەدەغەکراوە»‪.‬‬ ‫دەربارەی ئەوەی ئایا تاوەکو ئێستا هیچ داوایەکی وەهای بۆ هاتووە‪،‬‬ ‫شێرزادی پارێزەر دەڵێ «داوای وا هاتووە‪ ،‬بەاڵم کێشەکە پێش ئەوەی‬ ‫بگاتە دادگا چارەسەرکراوە»‪.‬‬ ‫ئەو پارێزەرە مەترسی ئەو دیاردەی خستەڕوو بە تایبەتی لەوەی کە‬ ‫ببێتە مۆدێل‪ ،‬ئەو دەڵێت «پێویستە لەسەر مامۆستایانی ئاینی و وەزارەتی‬ ‫تەندروستی مەترسی ئەو دیاردەیە بخەنەڕوو و کۆمەڵگا لە زیانەکانی‬ ‫هۆشیار بکەنەوە»‪.‬‬ ‫زیانە تەندروستیەکانی‬ ‫سێکس کردن لە ڕێگەی کۆمەوە‪ ،‬چەند زیانێکی تەندروستی بە ژن و‬ ‫پیاو دەگەیەنێت‪ ،‬دەربارەی زیانە تەندروستیەکانی دکتۆر هونەر شێخانی‪،‬‬ ‫بۆ پرس روونی کردەوە‪ ،‬گرنگترین زیانە تەندروستیەکانی بریتین لەوەی‬ ‫ئافرەت ناتوانێت (پیسایی) ڕابگرێت‪ ،‬چونکە دەبێتە هۆی گەورەبونی‬ ‫مەتاتی کۆم و گواستنەوەی چەندین ڤایرۆسی پیس بۆ پیاوەکە و بە‬

‫پێچەوانەشەوە‪ ،‬چونکە کۆم شوێنی دەرکردنی (پیسایی)ە‪ ،‬نەوەک‬ ‫سێکس‪ ،‬جگە لەوەش دەبێتە هۆی نەخۆشی کۆڵۆن و هۆکاریشە بۆ‬ ‫توشبوون بە نەخۆشی ئایدز‪ .‬هەروەها دکتۆر هونەر باسی لەوەش کرد‬ ‫کە چەندجارێک ئافرەت بەو هۆیەوە توشی نەخۆشی درێژخایەنی ترسناک‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫لەڕووی دەروونییەوە‬ ‫ئەنجامدانی ئەو کارە لەالیەن پیاوانەوە‪ ،‬هیچ چێژێک بە ئافرەت‬ ‫ناگەیەنێت‪ ،‬ئەمەیش وادەکات ئافرەتەکە شڵەژانی دەروونی بیگرێت‪ ،‬چونکە‬ ‫هەروەک عەلی عومەر توێژەری دەروونی باسی لێوەدەکات‪ ،‬لەو حاڵەتەدا‬ ‫ئافرەتەکە هەست بە کەمی و دڵتەنگی دەکات و‪ ،‬زۆرجارانیش لەوانەیە‬ ‫لە دەرەوەی بازنەی خێزانی غەریزەکانی خۆی تێر بکات‪ ،‬هەروەها وتیشی‬ ‫«ئەو کارە کۆمەڵگا بەرەو هەڵدێر دەبات و زۆرجارانیش هۆکارێک بووە بۆ‬ ‫هەڵوەشاندنەوەی خێزان»‪.‬‬ ‫حوکم و سزاکانی لە ئیسالمدا‬ ‫لەبارەی سزادانی ئەو پیاوەی کە سێکس لە ڕێگەی کۆمەوە دەکات‪،‬‬ ‫سەرۆکی لێژنەی فەتوای کوردستان وتی «سزاکانی ئەو کارە لە ئیسالمدا‬ ‫دیاریکراوە‪ ،‬بەپێی شەرع‪ ،‬ئەو پیاوەی ئەو کارەدەکات‪ ،‬بۆی هەیە ‪ ١٠٠‬داری‬ ‫لێبدرێت‪ ،‬بەاڵم بە مەرجێک دارەکان شوێنیان دیارنەبێت‪ ،‬ناشبێت جارێکی‬ ‫تریش ئەو کارە دووبارە بکاتەوە»‪.‬‬

‫پزیشکێک‪:‬‬ ‫سێکسکردنی ژن و مێرد لە ڕێگەی‬ ‫«کۆم»ەوە‪ ،‬هۆکارە بۆ توشبوون بە نەخۆشی‬ ‫کۆڵۆن و ئایدز و رانەگرتنی پیسایی‬

‫‪10‬‬

‫ژماره‌ ‪174‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫محەمەد عەلی لەدایک بووی ساڵی ‪١٩٤١‬ە‪ ،‬یەکێک بووە لەو مامۆستایانەی‬ ‫ڕۆڵی هەبووە لە بونیادنانی قوتابخانەکان لەسەردەمی شۆڕشی ئەیلول‪ .‬لەو‬ ‫دیمانەدا باسی رەوشی خوێندن و ژمارەی قوتابخانە و مامۆستا و قوتابیەکان‬ ‫و پێداویستیەکانی ئەو کاتی خوێندن و ئەو دانیشتنانەی لەگەڵ مەال مستەفا‬ ‫ئەنجامی داوە‪ ،‬دەکات‪.‬‬ ‫دیمانە‪ :‬پرس‬

‫محەمەد عەلی‪:‬‬

‫لە کۆنگرەی شەش بارزانی وتی منیش وەک ئێوە ئێستا ئەندامی کۆنگرەم‪،‬‬ ‫وا حساب مەکەن سەرۆکم‬

‫پ‪ :‬کەی دەستت بەکاری سیاسی کرد و تێکەڵی سیاسەت بووی؟‬ ‫و‪ :‬لە ساڵی ‪ ١٩٥٦‬لە(معهد معلمین) لە بەعقوبە دەمخوێند‪ ،‬هەموو‬ ‫رۆژانی پێنج شەممان و هەینیان دەچوومە بەغدا بۆ الی رەفیق حیلمی کە‬ ‫بەرپرسی پارتی بوو‪ ،‬چونکە هەر قوتابیەک لە هەولێر و سلێمانی بهاتبایە‬ ‫بەغدا پەیوەندییان بە رەفیق حیلمەوە دەکرد‪ ،‬دەستی یارمەتی بۆ کوردەکان‬ ‫درێژ دەکرد‪ ،‬بەاڵم من ناحیەی مادیم باشبوو‪ ،‬رۆژی هەینیان دەچوومە الی‬ ‫لە دوکانی بەشیر بەشیر لەوێ کۆدەبوینەوەو قسەمان دەکرد‪ ،‬یان لەچایخانەی‬ ‫حەیدەرخانە دادەنیشتین‪ ،‬بەشیر بەشیر خۆی دوکانێکی هەبوو بە زۆری‬ ‫دەچووینە ئەوێ‪ ،‬گەلێک جار دەچووین بەشیر بەشیر تەلەفۆنی بۆ رەفیق‬ ‫حیلمی دەکرد‪ ،‬دەیگوت وەرە کوردەکان هاتینە‪ ،‬چەندی بڵێی بەناوبانگ و‬ ‫کورد پەورەر بوو‪ ،‬زۆر خزمەتی ئەو قوتابیانەی دەکرد کە دەستیان کورت‬ ‫بوو‪ ،‬هەموو مانگێک موچەی بۆ بڕیبوونەوە‪ ،‬هەمیشە هانی دەداین کە خوێندن‬ ‫تەواو بکەین‪ ،‬دەیوت میللەتی کورد هەر بە تفەنگ رزگاری نابێت‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫پێویستە زۆر گرنگی بە خوێندن بدەین بۆ داهاتووی ئەو میللەتە‪.‬‬ ‫پاشی ئەوەی خوالێخۆشبێت مەال مستەفا بریاری گەڕانەوەی دا ئێمە‬ ‫قوتابی بووین‪ ،‬رەفیق حلمی ئێمەی ئاگەدار ک��ردەوە کەسەرۆک بارزانی‬ ‫دەگاتە فرۆکەخانەی موسەنا‪ ،‬لەفرۆکەخانە کۆبنەوەو پێشوازی بکەین‪ ،‬لەوێ‬ ‫پێشوازییەکی زۆر گەورەمان کرد‪ ،‬ئێستاش لە خەیاڵمە کە لە فرۆکەخانە‬ ‫داب��ەزی بەچەند قسەیەک خۆشحاڵی خۆی دەرب��ڕی‪ .‬پاشان وتی داواتان‬ ‫لێدەکەم هەر کەس بگەڕێتەوە بۆ خوێندن و شوێنی خۆی‪ .‬پاش ئەوە سەرۆک‬ ‫بارزانیم نەبینیوە هەتا ساڵی ‪.١٩٦٤‬‬ ‫پ‪ :‬دوای تەواو کردنی خوێندن لە کوێ دامەزرای؟‬ ‫و‪ :‬گەڕامەوە هەولێر‪ ،‬یەکسەر لە گوندی مەلەکان لە نزیک خەلیفان دامەزرام‪،‬‬ ‫ماڵمان لە گەڕەکی سەیداوە بوو‪ .‬لەساڵی ‪ ١٩٦٢‬بوومە بەرپرسی دووەمی هەموو‬ ‫فەرمانبەرانی هەولێر‪ .‬دوایی بوومە ئەندامی مەرکەزی‪ ،‬لەکۆنگرە کە لەقەاڵدزێ‬ ‫بەسترا‪ ،‬من یەکێک لەوانە بووم لەگەڵ عەبدوڵاڵ ئیسماعیل و محەمەد مەال‬ ‫قادر چووینە قەاڵدزێ‪ ،‬کۆنگرەی شەشەم بوو‪ ،‬زۆر قەرەباڵغ بووو دەنگە دەنگ‬ ‫بوو‪ ،‬بەس کاتێک سەرۆک بارزانی هات هۆڵەکە کش و مات بوو‪ ،‬لەبەرئەوەی‬ ‫سامێکی ئەوای هەبوو کەس نەیدەوێرا‪ ،‬لە هەمانکاتدا مەال مستەفا مرۆڤێکی‬ ‫زۆر سادە و زۆر دیموکراتی بوو‪ ،‬گوێ لە هەموو شتێک رادەگرت‪ ،‬لەسەر‬ ‫مەنەسەکە بوو داوایان لێ کرد بروسکەیەک بنێرێت بۆ مام جەالل و ئیبراهیم‬ ‫ئەحمەد‪ ،‬وتیان ڕات چیە؟ مەال مستەفا وتی‪ :‬منیش لەگەڵ ئێوەمە‪ ،‬کۆنگرە‬ ‫چ بریار دەدات‪ ،‬منیش ئێستا وەکو ئێوە ئەندامی کۆنگرەم‪ ،‬وا حیساب مەکەن‬ ‫من سەرۆکی حزبم‪ .‬ئینجا وەفدێکی ‪ ٨‬کەسی بە الندکرۆزەرێک چوون بۆالی‬ ‫مام جەالل و ئیبراهیم ئەحمەد‪ ،‬شەو و رۆژێکیان پێ چوو بۆ بەیانی هاتنەوە‪،‬‬ ‫بەس نەگەیشتنە ئەنجام‪ ،‬ئەوجا کۆنگرە بریاری لێدان و دەرکردنی دا‪.‬‬ ‫ئەوجا خوالێخۆشبوو مەال مستەفا بریاریدا لێیان بردێت‪ ،‬ئینجا ئەوان‬ ‫چوونە هەمەدان‪.‬‬ ‫کاتێک پەروەردەی هەولێر کەوتە جەماعەتی مام جەالل‪ ،‬هەندێ مامۆستایان‬ ‫گواستەوە‪ ،‬شەو بوو مەال هادی هاتەدی الم کە گواسترابۆوە‪ ،‬وتی ئێمە ئەمری‬ ‫نەقڵمان دەرچ��ووە‪ ،‬ئاگەداربە تۆو لەتیف فرمانی گرتنتان دەرچ��ووە‪ ،‬بۆ‬

‫بەیانیەکەی خۆم گەیاندە ناوچەی گەاڵڵە‪ ،‬چوومە الی دکتۆر مەحمود لە‬ ‫ساڵی ‪ ١٩٦٤‬ئەوکات دکتۆر مەحمود ئەندامی مەکتەبی سیاسی بوو‪ ،‬ماوەیەک‬ ‫لەوێ مامەوە عەلی عەبدوڵاڵ داوای لێکردم بچمە کانی بزرە لەوێ کاری حزبی‬ ‫بکەم‪ ،‬بەس کاک ئیدریس وتی‪ :‬مەچۆ بڕیارمانداوە بەشی زانیاری دروست‬ ‫بکەین‪ ،‬مامۆستا محەمەد ئیسماعیل مامۆستا لەتیف ئامادەن‪ ،‬لەگەڵ تۆش‬ ‫دەتوانن بەشی زانیاری دروست بکەن‪ .‬ئێمەش چەند کۆبونەویەکمان کرد لەگەڵ‬ ‫مەکتەبی سیاسی و بارەگای بارزانی‪ ،‬هەیکەلێکمان دروست کرد‪ ،‬بەرپرسی‬ ‫یەکەم دکتۆر مەحمود عوسمان بوو‪ ،‬مامۆستا محەمەد ئیسماعیل وەکیلی‬ ‫دکتۆر مەحمود بوو‪ ،‬من و مامۆستا لەتیف نادر وەکو موشریف و یاریدەرێکی‬ ‫مامۆستا محەمەد ئیسماعیلی بووین‪ ،‬بە زۆری کۆبونەوەمان لەگەڵ ئیدریس‬ ‫بارزانی بوو‪ ،‬کاک ئیدریس زۆر هانی دەداین‪.‬‬ ‫لە کۆتاییەکەی زیاتر لە ‪ ٢٠٠‬قوتابخانەمان هەبوو‪ ،‬هەر لەزاخۆوە هەتا‬ ‫خانەقین‪ ،‬کردمانە سێ بەرێوەبەرایەتی‪ ،‬بەرێوەبەرایەتیەکمان لە زاخۆ دانا‬ ‫شەفیق سەعدوڵاڵ بوو‪ ،‬محەمەد عەبدوڵاڵ بووە یاریدەری شەفیق قەزاز‪،‬‬ ‫لەگەڵ جەعفەر رۆکانی لە پێنچوێن بوون‪ ،‬کە سنوری سلێمانی و کەرکوکی‬ ‫دەگرتەوە‪ ،‬ئی هەولێریش محەمەد مەال قادر بوو لە هیران و نازەنین بوو‪،‬‬ ‫ئەوکاتە بەرپرسی لق بوو لە هەمانکاتدا کاروباری بەرێوەبەری پەروەردەی‬ ‫دەکرد‪ ،‬عوسمان گۆمەشینی یاریدەری بوو‪ ،‬من و لەتیف نادریش سەرپەرشتی‬ ‫قوتابخانەکانمان دەکرد‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ژمارەی مامۆستا و قوتابیەکان چەند بوون رێژەی کچ لەو قوتابخانانە‬ ‫چۆن بوو؟‬ ‫و‪ :‬قوتابیەکان کوڕ و کچ تێکەاڵو بوون لە هەندێک مەکتەب ژمارەی کچ‬ ‫زیاتر دەبوو لە هەندێکی تر ژمارەی کوڕ زیاتر دەبوو‪ ،‬زیاتر لە ‪ ٢٠٠‬مەکتەب‬ ‫بوو‪ ،‬کوڕ و کچ تێکەاڵو بوون لە چۆمان‪.‬‬ ‫پ‪ :‬کێ پێداویستیەکانی خوێندنی دابین دەکرد؟‬ ‫و‪ :‬دەفتەر و قەڵەم لە ئێران دەهات‪ ،‬مامۆستایەک هەبوو ناوی عەبدوڵاڵ‬ ‫حەمید بوو‪ ،‬کتێبی بۆ دابین کردین‪ ،‬پارەشمان دەدایە‪ ،‬بەاڵم دەیوت پارەکەتان‬ ‫بۆ دەنێرمەوە‪ ،‬سەرچاوەیەکی زۆر سەرەکی بوو‪ ،‬لە دواییدا سەرۆک بارزانی‬ ‫داوای کرد هەندێ کتێبی بۆ بنێرین‪ ،‬وتی‪ :‬من بۆتان چارە دەکەم‪ ،‬ئەوەبوو‬ ‫هەندێ دانەمان دایە سەرۆک بارزانی‪ ،‬ئەویش ناردیە ئێران لەسەری چاپ کرا‪،‬‬ ‫وای لێهات کتێبمان لە حکومەت زیاتربوو‪.‬‬ ‫پ‪ :‬دوای بەیانی ئازار حکومەت ئیعترافی بەو قوتابخانانە کرد؟‬ ‫و‪ :‬لە الیەن دکتۆر مەحمود و پەروەردەوە راسپێردرام کە سەردانی قەاڵدزێ‬ ‫بکەم‪ ،‬مانگێکم پێچوو کە گەڕامەوە راپۆرتێکم بەناوی هەموو مامۆستاکان‬ ‫پێشکەش کرد‪ ،‬مامۆستا لەتیفیش چووە بۆ ناوچەکانی بارزان‪ ،‬مامۆستا‬ ‫مەعروف ناسر چوو بۆ ناوچەی بادینان‪ ،‬ئینجا کە بەیانی ‪١١‬ی ئازار درا ئێمە‬ ‫کەوتینە ملمالنێ لەگەڵ حکومەت‪ ،‬چۆن دان بە مامۆستاکان بنێن‪ ،‬یەکەم‬ ‫هەنگاو کێشەی قوتابخانەکان بوو‪ ،‬موتەفیشی عام بەناوی شاکر حەمادی بوو‪،‬‬ ‫لە بەغدا هاتنە ناو پردان لەگەڵ دکتۆر مەحمودی باسی ئاستی قوتابخانەکانیان‬ ‫دەکرد‪ ،‬لەدوایی لەگەڵ شاکر حەمادی هاتینە بارەگای بەشی زانیاری‪ ،‬لەوێدا‬ ‫شتەکانمان نیشان دان‪ ،‬زۆر سەریان سوڕما‪ ،‬تەمەشای نمرەکانیان کرد‪ ،‬ئینجا‬

‫داوایان لە من کرد سەردانی چەند قوتابخانەیەک بکەین‪ ،‬لەو کاتە محەمەد‬ ‫ئیسماعیل لە دەرەوە بوو‪ ،‬لەگەڵیان چوومە قوتابخانەی ناو پردان شەش پۆلی‬ ‫تێدا بوو‪ ،‬مامۆستاکەیان ناوی مستەفا بوو‪ ،‬تەمەشای ئاستی قوتابیەکانیان‬ ‫کرد زۆر دڵخۆش بوون‪ ،‬هەتا بە ئیعترافی خۆیان وتی ئاستی قوتابیەکانی‬ ‫ئێوە زۆر لە ئاستی قوتابیەکانی ئێمە باشترە‪ ،‬شاکر حەمادی کەموشریفی‬ ‫هەموو عێراق بوو سجلەکانی بە چاوی خۆی بینی بوو‪ ،‬وتیان ئێمە دڵنیاین‬ ‫کە قوتابیەکان ئاستیان زۆر باشە‪ ،‬مامۆستاکانیش ئاستیان باشە‪ ،‬لەدواییدا‬ ‫گەڕانەوە بۆ بەغدا‪ ،‬لەپاشاندا ئیعترافیان بە هەموو قوتابخانەکان کرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کێشەی مامۆستاکان لەگەڵ بەێوەبەری پەروەردەی گشتی بوو‪ ،‬وتی‪ :‬ئەو‬ ‫مامۆستایانە بڕوانامەیان نییە‪ ،‬بۆیە هەندێک لە مامۆستاکان بوونە فەرمانبەر‬ ‫لە دائیرەکانی نفوس و زراعە و تەربیە‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ساڵی ‪ ١٩٧١‬یەکێتی مامۆستایان دەچنە بەغدا بۆ کۆنگرەی مامۆستایانی‬ ‫عێراقی‪ ،‬بۆچی ئێوە لەو کۆنگرەیە کشانەوە؟‬ ‫و‪ :‬دوای کۆنگرەی پارتی‪ ،‬سێیەم کۆنگرەی یەکێتی مامۆستایان بەسترا‪،‬‬ ‫بەاڵم لە راستیدا بە کۆنگرەی یەکەم دادەندرێت‪ ،‬چونکە مامۆستاکان ئازاد‬ ‫بوون‪ ،‬لە دوای بەیانی ئازار بوو‪ ،‬پاشان ویستمان مەکتەبی سکرتاریەت‬ ‫دابنێین‪ ،‬ئەوە بوو مامۆستاکانی هەولێر و کەرکوک و سلێمانی دهۆک و‬ ‫شوێنەکانی تر هاتن‪ ٢٠٠ ،‬هەتا ‪ ٣٠٠‬مامۆستا دەبوون‪ ،‬پێنج رۆژی خەیاند‪ ،‬لە‬ ‫رۆژی کۆتاییدا هەڵبژاردن کرا‪ ١٦ ،‬کەس بوونە ئەندامی سکرتاریەت‪ ،‬بریارماندا‬ ‫بارەگای سکرتاریەت لە کەرکوک دابنێین‪ ،‬لەدواییدا کێشەمان لەگەڵ (نقایە‬ ‫معلمین العراق) پەیدا بوو‪ ،‬کێشەی پارەمان هەبوو‪ ،‬چووینە الی سەرۆک بارزانی‬ ‫هەزار دیناری داینێ‪ ،‬بۆ ئەو کاتە زۆر بوو کار و بارەکانمان راپەڕاند (نقابەی‬ ‫معلمین العراق) داوای پارە و ئابوونەی مامۆستایانی شارەکانی کوردستانیان‬ ‫دەکرد‪ ،‬دوایی وا رێکەوتین لە ‪ ٨٠%‬پارەکە لەکوردستان بمێنێتەوە ‪٢٠%‬ی‬ ‫بچێتە نقابەی بەغدا ئەوان دەیانوت (نقابە معلیمین فرع شمال)ی ئێمەیە‪،‬‬ ‫ئێمەش نەک هەر رازی نەبووین‪ ،‬بەڵکو کردمانە (نقابە معلیمین کوردستان)‬ ‫وتمان قبوڵی ناکەین‪.‬‬ ‫بەرلە کۆنگرە کشاینەوە‪ ،‬گەڕاینەوە هەولێر‪ ،‬وتیان برقیە هاتووە کە دەبێت‬ ‫بچینە خزمەت بارزانی‪ ،‬ئەو کاتە سەیارەیەکم هەبوو‪ ،‬رۆیشین مەرحووم‬ ‫فەرەنسۆ چاوەڕوانی دەکردین‪ ،‬لەگەڵ فەرەنسۆی چووینە الی قەسەر و ماکۆس‬ ‫و کاک ئیدریس و کاک مەسعود چاوەڕوانی دەکردین‪ ،‬پاش مەغریب بوو‬ ‫چووینە دیلمان‪ ،‬کاک ئیدریس وتی باوکم دەیەوێت بە تەنیا بتانبینێت‪ ،‬کاتێک‬ ‫لەگەڵ محەمەد ئیسماعیل ڕوومان کردە دیوەخان سەرۆک بارزانی پێشوازی‬ ‫کردین‪ ،‬دوو کەسی لێ بوو وتی ئەوە هادی چاوشلییە‪ ،‬ئەوەکەی تر ناوەکەم‬ ‫لە بیر نەماوە‪ ،‬ئەوانە الی سەرەوە دانیشتن ئێمەش الی خوارەوە‪ ،‬مامۆستا‬ ‫ئیسماعیل باسی ئەو فەترەی کرد کە لە بەغدا بووین‪ ،‬هەمووی بۆی باس‬ ‫کرد‪ ،‬ئینجا ڕووی لە من کرد‪ ،‬وتی ئەی تۆ چیت کرد؟ منیش ئەو زانیارییەی‬ ‫هەمبوو بۆییم باس کرد‪ ،‬لەگەڵ ئەو گفتوگۆیەی لەسەر کێشەی کەرکوک لەگەڵ‬ ‫موحسین جابری روویدا‪ ،‬ئەویشم بۆی گێڕایەوە‪ ،‬ئینجا سەرۆک بارزانی زۆر‬ ‫زۆر سوپاسی کردین‪ ،‬وتی ئەگەر کەرکوک یەک چۆلەکەشی لێنەمێنێت ئەوجا‬ ‫هەر کوردستانە‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪174‬‬

‫‪2013/3/19‬‬

‫‪11‬‬

‫حەزدەکەم بەپێی سەردەم و مۆدێل بجوڵێمەوە و‬ ‫زەوقیشم هەیە‪ ،‬ئەگەر ڕۆژێک مکیاژ نەکەم و بچمە‬ ‫دەرەوە وا هەست دەکەم شتێکم لە بیر کردووە‬ ‫ئەو دووەم ئافرەتی کوردە کە بڕوانامەی دکتۆرای وەرگرتووە‪ ،‬کەسێکە‬ ‫بەردەوام دەم بەخەندەیەو زۆرحەزیشی لە نوکتەیە‪ ،‬تابڵێی سادەیە‪،‬‬ ‫هەر پرسیارێکیشی لێبکەی بە هێمنی وەاڵم دەداتەوە‪ ،‬لەدەرفەتێکدا‬ ‫هەفتەنامەی «پرس»‪ ،‬دیدارێکی کۆمەاڵیەتی لەگەڵ سازدا‪ ،‬ئەویش بەم‬ ‫شێوەیە وەاڵمی پرسیارەکانی داینەوە‪.‬‬ ‫دیمانە‪ :‬پرس‬

‫دکتۆر شوکریە ڕەسول بۆ پرس‪:‬‬

‫کەسێکی زۆر دەستباڵو و بە مەسرەفم‪ ،‬بە جۆرێک پێم ئاساییە مووچەی‬ ‫مانگێکم بکاتە یەک داوەت‬ ‫دکتۆرە بەو شێوەیە پێناسەی خۆی دەک��ات «ن��اوی ت��ەواوم‬ ‫شوکرییە رەسوڵە‪ ،‬لە ساڵی ‪ ١٩٥١‬لە ش��اری سلێمانی لە نێو‬ ‫خێزانێکی چاوکراوەو دونیادیتە لە دایکبووم‪ ،‬کۆمەڵێک خوشک و‬ ‫دووبراو خێزانێکی تابڵێی گەورەو بەختەوەربوین»‪.‬‬ ‫پڕۆفیسیۆر شوکریە رەسوڵ‪ ،‬قۆناغی ناوەندی و دواناوەندی لە‬ ‫شاری سلێمانی تەواو کردووە‪ ،‬هەروەها لە ساڵی ‪ ١٩٦٧‬لەبەشی‬ ‫ک��وردی کۆلێژی ئادابی زانکۆی بەغدا وەرگ��ی��راوە‪ ،‬سەبارەت بە‬ ‫وەرگیرانی لەو بەشە ئەو دەڵێت «لە بەشی کوردی زانکۆی بەغدا‪،‬‬ ‫بە دڵی خۆم بوو‪ ،‬چونکە لە ئامادەییەوە هەوڵم بۆی دەدا»‪ .‬هاوکات‬ ‫بۆ تەواوکردنی ماستەر و دکتۆرا لە ساڵی ‪ ١٩٧٢‬چۆتە واڵتی روسیا‬ ‫بۆ شاری مۆسکۆ‪ ،‬لەوێ ماستەر و دکتۆرای تەواو کردووە‪ ،‬پاشانیش‬ ‫لە ساڵی ‪ ١٩٧٧‬گەڕاوەتەوە کوردستان»‪.‬‬ ‫ئەو گەڕانەوەی لە رووسیارەوە بە ناخۆش وەسف دەکات و دەڵێت‬ ‫«کاتێک لە مۆسکۆوە گەڕامەوە کوردستان بە ناخۆشترین ساتەکانی‬ ‫ژیانمدا تێپەڕیم‪ ،‬چونکە باوکم کۆچی دوایی کردبوو‪ ،‬بارودۆخی‬ ‫ماڵەوەمان زۆر خراپ بوو»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە ژیانی هەرزەکاری شوکریە دەڵێت «ژیانی هەرزەکاریم‬ ‫خۆش و ناخۆشبوو‪ ،‬کاری من تەنها قوتابخانە و ماڵەوە بوو‪ ،‬هاوڕێشم‬ ‫زۆرکەم بوو‪ ،‬چونکە ئەوکات بارودۆخ زۆر ناخۆشبوو»‪ .‬ناشیشارێتەوە‬ ‫تاوەکو ئێستا خۆشەویستی مامۆستا درەخشان حەفیدی هەر لە دڵی‬ ‫ماوەو دەڵێت «مامۆستای وانەی مێژووم زۆر خۆشدەویست کە برازای‬ ‫شێخ محمودی حەفیدە»‪.‬‬ ‫دکتۆرە شوکریە لە خولی دووەم ئەندامی پەرلەمانی کوردستان‬ ‫بووە‪ ،‬پرسیمان چۆن بویتە پەرلەمانتار‪ ،‬لە وەاڵمدا وتی «حزب‬ ‫خۆی هەڵی بژاردم‪ ،‬ئەویش بەهۆی ئەو ناسراوی و چاالکیانەی کە‬ ‫لە ڕابردوودا ئەنجاممدابوو‪ ،‬کە لەچەندین ڕێکخراوی مافی مرۆڤ و‬ ‫ئەنفال و شەهیدان کارم کردووەو‪ ،‬لە چەندین گۆڤاری و دەزگای‬ ‫ڕاگەیاندن کارم کردووە‪ ،‬هەموو ئەوانە وایکرد کە ببمە کەسێکی دیار‬ ‫و حزب کاندیدم بکات بۆ پەرلەمان»‪.‬‬ ‫ناوبراو گلەیی لە حزبەکەی دەکات‪ ،‬بەوەی دوای تەواوبوونی خولی‬ ‫پەرلەمان فەرامۆشی ک��ردووە‪ ،‬وەکخۆی گوتی «ئەو فەرامۆشییە‬ ‫تەنها لە ناو حزبەکەم وانیە‪ ،‬بەڵکو لە ناو هەموو حزبەکانی تردا‬ ‫خاوەنی ئیمتیاز‪:‬‬ ‫ئومێد خۆشناو‬ ‫سەرنووسەر‪:‬‬ ‫ئاڤان حه‌مه‌ ساڵح‬

‫‪0750-446 1301‬‬

‫هەیە»‪ .‬وتیشی «ئەگەر ئەمجارە داوام لێبکرێتەوە بۆ پەرلەمان بە‬ ‫خۆشحاڵیەوە قبوڵی دەکەم»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە شووکردنی خۆیشی‪ ،‬دەڵێت «لە ساڵی ‪ ١٩٨٠‬شووم‬ ‫بە دکتۆر خەلیل کردووە‪ ،‬بە ڕێککەوت بوو‪ ،‬واتە بە خۆشەویستی‬ ‫نەبوو‪ ،‬بەاڵم خۆشەویستی ئێمە پاش هاوسەرگیری دەستی پێکرد‪،‬‬ ‫کاتێکیش هاتە داوام هیچ مەرجێکم بۆی نەبوو‪ ،‬تەنها وتم بەعسی‬ ‫نەبێت‪ ،‬خۆشبەختاتە کەسێکی کوردپەروەر بوو‪ ،‬ئێستاش سێ‬ ‫منداڵمان هەیە و لە خۆمم خۆشتر دەوێن»‪.‬‬ ‫وەخ��ۆی دەڵێت کەسێکی زۆر کۆمەاڵیەتیەو زۆر زوو تێکەڵی‬ ‫دەوروبەر دەبێ‪ .‬هەروەها ناوبراو زۆر حەز بە گەشت و خوێندنەوە‬ ‫و چاودێریکردنی دەنگوباس دەکات و دەڵێت «رۆژان��ە ب��ەردەوام‬ ‫چاودێری هەواڵە کوردستانی و جیهانیەکان دەکەم و‪ ،‬رۆژانەش لە‬ ‫کاتژمێر هەشت هەتا دە رۆژنامە و گۆڤارەکانی رۆژانە دەخوێنمەوە»‪.‬‬ ‫هەروەکخۆی باسی لێوەدەکات‪ ،‬دەستاوی زۆرخۆشە و هەموو‬ ‫چێشتێک دەزانێت ئامادە بکات‪ ،‬بەاڵم بە پێکەنینەوە دەڵێت «تەنها‬ ‫کفتەی کوردی نازانم دروست بکەم‪ ،‬ئەوەی چێشتی خواردبێتم گلەیی‬ ‫لێم نەبووە»‪.‬‬ ‫ئەو باس لەبەڕێوەبردنی ماڵەوە دەکات و دەڵێت «لە ماڵەوە‬ ‫هەموو شتێک بەخۆم دەیکەم‪ ،‬لە شتکڕین و لە بازار و کاروباری‬ ‫ماڵەوە»‪.‬‬ ‫لە ناوبراومان پرسی‪ ،‬لە ماوەی ژیانتدا هەوڵت بۆ چ شتێکداوە‪،‬‬ ‫بەاڵم تاوەکو ئێستا بەدەستت نەهێناوە؟ ئەو دەڵێت «ئەوەی‬ ‫خەباتێکی دوورو درێژم بۆی کرد بە دەستم هێنا‪ ،‬ئەویش بوونم بە‬ ‫پڕۆفیسۆر بوو»‪.‬‬ ‫ئەمجارەیان لە دکتۆرەمان پرسی ئەگەر بێت و رۆژێک لە رۆژان‬ ‫هاوسەرەکەت ژنی بەسەرتهێنا‪ ،‬کاردانەوەت چی دەبێت‪ ،‬ناوبراو‬ ‫دەڵێت «بەهیچ شێوەیەک قبوڵی ناکەم و‪ ،‬ئەوکاتیش ژیانی تەنیایی‬ ‫هەڵدەبژێرم و تەنها خزمەتی خۆم دەکەم»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە رۆیشتنی لەگەڵ مۆدێل شوکریە رەس��وڵ‪ ،‬بە‬ ‫پێکەنینەوە دەیوت‪ ،‬حەزدەکەم بەپێی سەردەم و مۆدێل بجوڵێمەوە‬ ‫و زەوقیشم هەیە‪ ،‬ئەگەر ڕۆژێک مکیاژ نەکەم و بچمە دەرەوە وا‬ ‫هەست دەکەم شتێکم لە بیر کردووە»‪.‬‬ ‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪ :‬شاخه‌وان عومه‌ر سلێمان‬ ‫‪0750-448 0225‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نووسین‪ :‬فەرەیدون بێوار‬ ‫‪0750-414 1910‬‬ ‫‪f_bewar@yahoo.com‬‬

‫سەبارەت بە نێوانیشی لەگەڵ ئاین و واجبە ئاینەکان دەڵێت‬ ‫«باوەڕی تەواوم بە خودای گەورە هەیە و‪ ،‬بەڕۆژو دەبم و نوێژیش‬ ‫دەکەم و ناکەم»‪.‬‬ ‫هەروەک خۆی باسی لێوەدەکرد‪ ،‬کەسێکی زۆر دەست باڵوە و‬ ‫زۆریش بە مەسرەفە‪ ،‬بە جۆرێک پێی ئاساییە موچەی مانگێکی‬ ‫بکاتە یەک داوەت‪.‬‬ ‫دەرب��ارەی ناخۆشترین مەوقیفیش دەڵێت «ئەوکاتەی چەند‬ ‫کەسانێکی ناحەز بوختانی دوور لە ڕاستیان بۆ دروستکردم‪،‬‬ ‫مەوقیفێکی زۆرناخۆشبوو‪ ،‬چونکە چاوەڕوانی ئەو جۆرە بوختانانەم‬ ‫لێ نەدەکردن»‪.‬‬ ‫جوانترین یادگاری و رۆژەکانی هەفتە الی دکتۆرە شوکریە‬ ‫سەرجەمیان لە ڕۆژی دووشەممەیە‪ ،‬ئەو دەڵێت «لە رۆژی دووشەممە‬ ‫چومە مۆسکۆ و شوومکرد و بوومە پڕۆفیسیۆر و بوومە پەرلەمانتار»‪.‬‬ ‫دکتۆرە شوکریە رەسول‪:‬‬ ‫دکتۆرای لەسەر ئ��ەدەب و فۆلکلۆری ک��وردی هەیە‪ .‬لەساڵی‬ ‫حەفتاکانەوە تێکەڵی دونیای ئەدەب بووە‪ .‬ماوەی دوو ساڵ سەرۆکی‬ ‫بەشی کوردی کۆلێژی ئادابی زانکۆی سەاڵحەدین بووە‪.‬‬ ‫چەندین وتارو لێکۆلێنەوەی لەرۆژنامەو گۆڤارەکان باڵوکردۆتەوەو‪،‬‬ ‫چەندین بەرنامەی لەرادیۆو تیڤی پێشکەش کردووە‪ .‬ئەندامی خولی‬ ‫دووەمی پەرلەمانی کوردستان بووە‪ .‬سەرپەرشتی چەندین نامەی‬ ‫ماستەر و دکتۆرای کردووە‪ .‬زیاتر لە ‪ ٢٦‬کتێبی هەیە و‪ ،‬چەندین‬ ‫کتێبیشی ئامادەیە بۆ چاپکردن‪.‬‬

‫ئەوەی چێشتی خواردبێتم گلەیی لێم‬ ‫نەکردووە‬ ‫لە ماڵەوە هەموو شتێک بەخۆم دەیکەم‬ ‫ناونیشان‪ :‬هەولێر‪ -‬بارەگای مه‌کته‌بی سکرتارییه‌تی یەكێتی‬ ‫الوانی دیموكراتی كوردستان–پشت ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫یان له‌ رێگه‌ی ئه‌م ئیمه‌یله‌وه‌ بابه‌ته‌کانتان بنێرن‪:‬‬ ‫‪shaxawanjournalist@yahoo.com‬‬

‫هاوژین سەردار‪ ،‬ئەکتەر‪:‬‬ ‫کۆمەڵێک خێزان پێیان شەرمە کچەکەیان بنێرنە نێو کاری هونەری‪،‬‬ ‫دیمانە‪ :‬ئەحمەد تاریق‬

‫پرس‪ :‬سەرەتای دەستپێکردنت بۆ نێوکاری‬ ‫هونەری لەرێگەی کێ بوو؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬من پێش ئەوەی بێم بۆ نێوکاری‬ ‫هونەری‪ ،‬لەگەڵ دایکم دەرۆیشتم بۆ کاری هونەری‪،‬‬ ‫لەپشتی کامێرا دەوەس��ت��ام‪ ،‬ج��ار واب��وو ئەگەر‬ ‫فیلمەکە پێویستی بە من بایە ئەوا بەشداریم تیا‬ ‫دەکرد‪ ،‬هەروەها لەتەمەنی ‪ ١٢‬ساڵی من دەستم‬ ‫بە فیلم کرد‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬قۆناغی مناڵیت چۆن بوو؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬منداڵێکی زۆر شەیتان بووم‪،‬‬ ‫زۆریش حەزم لە ناو کوڕان بوو‪ ،‬هەمیشە لەناو‬ ‫کوڕان بووم‪ ،‬شەڕیشم زۆر دەکرد‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەرای تۆ‪ ،‬درامایە کۆرییەکان تاچەند‬ ‫بینەری درامای کوردیان کەم کردۆتەوە؟‬ ‫ه��اوژی��ن س���ەردار‪ :‬من خ��ۆم سەیری درامایە‬ ‫کۆرییەکان ناکەم‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە ئێمە ناتوانین‬ ‫پ���ەرە ب��ەه��ون��ەری ک���وردی ب��دەی��ن‪ ،‬ی��ان��ی دای��م‬ ‫چاولێکەری دەکەین‪ ،‬لەوەدا کەناڵەکان خەتابار‬ ‫نین‪ ،‬بەڵکو دەرهێنەرەکان خەتابارن‪ ،‬درامایەک‬ ‫ناکەن لەگەڵ گۆمەڵگای ئێمە بگونجێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بێجگە لەکاری نواندن خولیای چ بوارێکی‬ ‫ترت هەیە؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬زۆرم حەز لە وەرزشە‪ ،‬بەردەوام‬ ‫هەوڵم داوە لەیەکێک لەنادییەکانی هەولێر بتوانم‬ ‫ی��اری تۆپی پێ بکەم‪ ،‬ئێستاش نادییەکانی‬ ‫ئافرەتان زۆر بووە‪ ،‬هیوادارم بتوانم پەرەی پێبدەم‪ .‬زۆربەی‬ ‫کات بەشداریم کردووە لە تۆپی پێ‪ ،‬لەتەمەنی ‪ ١٠‬ساڵیش‬ ‫بەشداری بالەم کردووە‪ ،‬بەاڵم دوای ئەوەی هاتمە ناو دونیای‬ ‫هونەر ل��ەوەرزش دوورکەوتمەوە‪ ،‬ئەو کاتەشی لەنادی بووم‬ ‫یاریزانێکی بەنێوبانگ بووم‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬زۆر لەئەکتەرەکان ریکالمی بازرگانی دەک��ەن بۆ‬ ‫کۆمپانیاکان‪ ،‬تۆ بڕیارت نەداوە ریکالم بکەیت؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬من دەستخۆشیان لێ دەکەم‪ ،‬بەس ریکالم‬ ‫کردن ئێستا بە هونەرمەند بۆتە شتێکی عەیبە‪ ،‬لەوانەیە من‬ ‫بریاری ئەوەم نەدابێت‪ ،‬بەاڵم ئێستا دایکم ریکالم دەکات‪ ،‬ئەوە‬ ‫جێگای دڵخۆشیە بۆ من‪ .‬من پێمخۆشە خەڵک زیاتر هاندەریان‬ ‫بێت نەوەک رووخێنەربن‪ .‬زۆر کاتیش داوام لێکراوە بەاڵم نەم‬ ‫کردووە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬سااڵنی هەشتاو نەوەدەکان لەبێ ئافرەتی‪ ،‬پیاو‬ ‫خۆی دەکرد بە ئافرەت لە دراماکاندا‪ ،‬بەاڵم ئێستاش کەساڵی‬ ‫‪٢٠١٣‬یە ئەم شتە هەر ماوە‪ ،‬ئایا هۆکارەکەی بێ ئافرەتییە؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬نەخێر هۆکارەکەی بێ ئافرەتی نییە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە کۆمەڵێک خێزان هەیە پێی عەیبە کچەکەی بنێرێتە‬ ‫ناوکاری هونەری‪ ،‬بەاڵم پێی عەیب نییە کچەکەی بنێرێتە‬ ‫مۆڵەکان و تادرەنگانی شەو نەیەتەوە ماڵ‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬تۆ تاچەند لەگەڵ ئەوەدایت ماچ بێتە ناو فیلم و‬ ‫درامای کوردی؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬شتێکی باش نییە‪ ،‬من ئێستا زۆر سەیری‬ ‫بەرنامەکەی ئیبۆشۆم دەکرد‪ ،‬هەرئافرەتێک دەهات دەستی ماچ‬ ‫دەکرد‪ ،‬لەوانەیە لەزۆربەی دراماکان ئەگەر کچێک برایەکی خۆی‬ ‫بێت یاخود کەسێکی خۆی بێت لەوانەیە نەتوانێت لەباوەشی‬ ‫بگرێت‪ ،‬لەبەر ئەوەی دەبێـت بەعەیبە‪ ،‬بەرای من ئەوە عەیب‬ ‫نییە ئەوە ئازادییە و پێشکەوتنە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬هۆکاری وازهێنانت لەفیلم هۆکارەکەی چی بوو؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬خەڵک وای لێکردم واز لەکاری هونەری‬

‫فەیسەڵ خەلیل‬

‫بەاڵم پێیان ئاساییە بینێرنە مۆڵەکان و تادرەنگانی شەو نەیەنەوە ماڵ‬

‫دەبێت وریای پڵنگەکە بین‬

‫بێنم‪ ،‬ئێمە خۆمان خانەوادەیەکی هونەر دۆستین و منیش‬ ‫حەزم کرد خزمەتێکی گەورە بەهونەری کورد بکەم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫خەڵکانێک نەیانهێشت بەردەوام بم لەکاری هونەری‪ ،‬قسەی زۆر‬ ‫ناشرینیان بۆ درووست کردم‪ ،‬بۆیە نەمتوانی بەردەوام بم لەبەر‬ ‫هونەرەکەم‪ ،‬خۆشەویسترین کەسم لەدەستدا‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەنگۆی ئەوە باڵو بۆتەوە گوایە هاوژین شووی‬ ‫کردووە‪ ،‬بۆیە وازی لە هونەر هێناوە‪ ،‬ئەوە تاچەند راستە؟‬ ‫ه��اوژی��ن س���ەردار‪ :‬نەخێر من ش��ووم ن��ەک��ردووەو لەبەر‬ ‫شووکردنیش وازم لەکاری هونەری نەهێناوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬چیت لەو کەسە دەوێ کە شووی پێدەکەی؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬ئەو کەسەی منی بوێت‪ ،‬دەبێت بەهونەرەکەم‬ ‫رازی بێت و رێز لەدایکیشم بگرێت‪ ،‬کە هونەرمەندە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بڕیارت نەداوە بەیەگجاری بگەڕێیتەوە ناو کاری‬ ‫هونەری؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬نەخێر‪ ،‬بەاڵم ئەگەر کارێک هەبێت وەکو‬ ‫کاری (ئەسمەرو مامەر) ئەوا بەشداری تیادەکەم‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬تۆ وەکو ئەکتەرێکی گەنج رات چییە بەرامبەر بە‬ ‫خۆشەویستی ئێستا؟‬ ‫هاوژین س���ەردار‪ :‬زۆر ب��ەداخ��ەوە هەموو ک��ات گوتوومە‬ ‫خۆشەویستی لەکوردستان زۆر فرامۆش کراوە‪ .‬کوڕ دەڵێت‬ ‫خەتای کچە‪ ،‬کچیش دەڵێت خەتای کوڕە‪ ،‬رەنگە خەتایەکە‬ ‫لەهەردوو الوە بێت‪.‬‬ ‫ه��ی��وادارم خۆشەویستی ف��ەرام��ۆش ن��ەک��رێ��ت‪ ،‬چونکە‬ ‫خۆشەویستی شتێکی زۆر گەورەیە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا تۆ خۆشەویستی خۆت هەیە ؟‬ ‫هاوژین سەردار‪ :‬هەم بوو بەاڵم بەداخەوە‪.‬‬

‫منداڵێکی زۆر شەیتان بووم و حەزم لە‬ ‫ناو کوڕان بوو‬

‫کاتێک لەیادی دەساڵەی کەوتنی رژێمی بەعس نزیک‬ ‫دەبینەوە‪ ،‬راپ��ۆرت و توێژینەوەی زۆر دەبینین کە‬ ‫هەڵسەنگاندن بۆ ئەو دەیەی مێژووی عێراق دەکەن‪،‬‬ ‫مەبەستمان لەوانەیە کە لەالیەن بیانییەکانەوە ئامادە‬ ‫دەکرێن‪ ،‬جا گرنگە بە چاوی ئەوانەوە خۆمان ببینین‪،‬‬ ‫لەوەش گرنگتر ئەوەیە روانینی خۆمان لەبیر نەکەین‪،‬‬ ‫بە تایبەتی کە دەبینین خاڵێک لەزۆربەی راپۆرتەکان‬ ‫هاوبەش ئەوەیە کە پەیوەندی بە ئێمەوە هەیە و باسی‬ ‫ئەو هەرێمەی ئێمە دەکات‪ ،‬لەو خاڵەدا دەردەکەوێت کە‬ ‫هەرهەموو دان بەوە دەنێن کە کورد لەو دە ساڵەدا‬ ‫بەرەو پێش هەنگاوی ناوە و هەروا هەنگاویش دەنێت‪،‬‬ ‫گەشەسەندنی ئابووری ئەو هەرێمەش بۆتە خاڵێک لە‬ ‫ناوچەکە کە ئیتر نکۆڵی لەبوونی ناکرێت‪ ،‬یەکێک لەو‬ ‫راپۆرتانەش کە باسی ئابووری کوردستانی کردووە‪،‬‬ ‫راپۆرتەکەی ئیندپێنتی بەریتانییە کە کوردستان بە‬ ‫پڵگنی نوێی ئابووری رۆژه��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت وەسف‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫لە رووی سیاسیشەوە ئەوەی دەبینرێت ئەوەیە‪،‬‬ ‫دوای دەس��اڵ قاڵبی پەیوەندییەکان گ��ۆڕاوە‪ ،‬دەساڵ‬ ‫لەمەوبەر دیکتاتۆرێک لە بەغدا حوکمڕان بوو‪ ،‬کە رەنگە‬ ‫سەرسەخترین دوژمنی کورد بێت‪ ،‬ئێستا لەشوێنی ئەو‬ ‫حوکمێک لە ئارادایە کە ئەگەر دۆست یان دوژمنیش‬ ‫بێت کورد خۆی بە هاوسەنگی ئەو دەزانێت و لەگەڵی‬ ‫لە ملمالنێ دایە‪ ،‬لەسوریا دوژمنێک بەخۆیەوە خەریکە‪،‬‬ ‫تورکیا ئەمڕۆ ئەو دوژمنەی جاران نییە‪ ،‬بەرژوەندییەکی‬ ‫گەورەی ئابووری لەگەڵ هەرێم هەیە و خۆی بەدۆستی‬ ‫هەرێم دەزانێ‪ ،‬ئێرانیش هەرشتێکی بوێت‪ ،‬ئەوەی ناوێت‬ ‫کە ناسەقامگیری زیاتر لە عێراق دروست بێت‪.‬‬ ‫پرسیارێک دەمێنێتەوە ئەوەیە‪ ،‬ئایا نیگەرانییەک‬ ‫بەرامبەر ئەو پڵنگە هەیە؟ دیارە لەناوخۆدا گومان و‬ ‫نیگەرانییەک بەرامبەر ئەو پێشکەوتنە ئابوورییە هەیە‪،‬‬ ‫خەڵک دەزانێت گەندەڵی بە هەر حەجمێک بێت بوونی‬ ‫هەیە‪ ،‬گومانیان ل��ەوە هەیە کە داهاتی ئەو هەرێمە‬ ‫دادپەروەرانە دابەش بکرێت‪ ،‬دەسەاڵتی هەرێم ئەمەی‬ ‫بوێت یان نا‪ ،‬ئەمە لەناو خەڵکدا هەیە‪ ،‬خۆشمان دەزانین‬ ‫کە نا ئومێدی خەڵک چ بۆ مەترسیەکی بۆ کۆمەڵگا و‬ ‫دەسەاڵت هەیە‪.‬‬ ‫دەسەاڵتی هەرێم کە بە دەنگی هاواڵتی و پێشتریش‬ ‫بە پشتگیری هاواڵتیان دروست بووە‪ ،‬دەبێت لە خەڵک‬ ‫دوور نەکەوێتەوە‪ ،‬چونکە گرنگترین پایەی شەرعیەتی‬ ‫ئەو لەو خەڵکەوە هاتووە‪ ،‬دەبێت هەروا بیر بکاتەوە‬ ‫کە خەڵک بکاتە بزوێنەری خۆی‪ ،‬نەوەک تەنها گرەو‬ ‫لەسەرمانەوە بکات‪.‬‬ ‫ئەوە دەزانرێت کە مانەوەی دەسەاڵت دوور لەویستی‬ ‫خەڵکیش دەتوانرێت بمێنێتەوە‪ ،‬ئابووری و سیاسەتێکی‬ ‫بەهێز‪ ،‬لەنێوانیشیاندا دەکرێت دەیان میکانیزمی فشار‬ ‫و تەکتیکی مانەوەی لێ دروست بکرێت‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫دەسەاڵتەی کەدوور لەویستی خەڵک بێت ئەوا دیموکراسی‬ ‫نییە‪ ،‬بۆیە کە باسی پڵنگەکە دەکەین‪ ،‬دەبێت وریای‬ ‫ئەوەبین کە بۆ خەڵکەکەی ئێمە دڕندە نەبێت‪.‬‬