pirs 176 web

‫بەپێی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم‪،‬‬ ‫بارزانی مافی خۆکاندیدکردنەوەی هەیە‬

‫‪176‬‬ ‫باڵوکراوه‌یه‌کی ئازاده‪ ‌،‬یه‌کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان مانگی دوو جار ده‌ری ده‌کات‪ .‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/4/16‬‬

‫ل‪2‬‬

‫لیستی سەربەخۆی‬ ‫حزبەكان پرۆسەی سیاسیی‬ ‫هەرێم دەگۆڕێت‬ ‫ل‪7‬‬

‫سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو‪:‬‬ ‫پێمان باشە لە ئێستاوە کار بۆ‬ ‫راگەیاندنی دەوڵەتی کوردی بکرێت‬ ‫ل‪3‬‬

‫نەجیب باڵەتەیی‪ ،‬سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو‪ ،‬لەئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‪ ،‬لەو دیدارەیدا لەگەڵ‬ ‫هەفتەنامەی «پرس»‪ ،‬پێیوایە بڕیاری كشانەوەی كورد لەبەغدا درەنگ وەختە‪ .‬ڕاشیدەگەیەنێت‪ ،‬دەبوایە‬ ‫چەند ساڵێك پێشتر كورد بڕیاری لەو شێوەیەی بدابایە‪ .‬هەروەها ئاشكراشی دەكات‪ ،‬ئەگەر كورد هەموو‬ ‫ڕێگاكانی تاقیكردەوەو نەگەیشتە هیچ ئەنجامێك‪ ،‬ئەوا دەگەینە هەنگاوی كۆتایی‪ ،‬ئەویش كشانەوەو‬ ‫جیابوونەوەی یەكجارەكییە لەحكومەتی عێراقی‪ .‬ناوبراو یەكهەڵوێستی كورد لەبەغدا بە پێویست دەزانێت‬ ‫و دەڵێت «هیوادارم هیچ الیەنێك دەرگا بۆ دوو گوتاری نەكاتەوە» باڵەتەیی‪ ،‬ڕەشبینە بەرامبەر‬ ‫دەسەاڵتی مالیكی و پیشنیاز دەكات‪ ،‬لە ئێستاوە كار بۆ ڕاگەیاندنی دەوڵەتی كوردی بكرێت‪.‬‬

‫دەبوایە هەڵوێستی ئەمریكا چۆن بێت لە بەرامبەر عێراق‬ ‫رووخانی عێراق و لێكەوتەكانی‬ ‫النە محەمەد‪:‬‬ ‫کە دەچم‬ ‫بۆ بەغدا‬ ‫هاوسەرەکەم‬ ‫لەگەڵم دێت‬

‫ل‪9‬‬

‫عیسمەت رەجەب‪ ،‬بەرپرسی لقی ‪14‬ی پارتی‪:‬‬

‫ل‪8‬‬

‫راستە هندەك پوستێن ئیداری‬ ‫ئیستحقاقا كوردانە لێ مە پتر‬ ‫گرنگی دایە هندێ لیستە بەشداربیت‬ ‫داكو دیار بیت بوو وان مە نەژ بەر‬ ‫پوستایە‬ ‫ل‪6‬‬

‫‪2‬‬

‫ژماره‌ ‪176‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫بەپێی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم‪ ،‬بارزانی مافی خۆیەتی خۆی هەڵبژێرێتەوە‬ ‫راپۆرت‪ :‬پرس‬ ‫بەپێی یاسایی ژمارە یەكی ساڵی ‪ 2005‬ی سەرۆكایەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ویالیەتی سەرۆكایەتی هەرێم بۆ چوار ساڵەو‪ ،‬دەشێ‬ ‫سەرۆك بۆ جاری دووەمیش هەڵبژێردرێتەوە‪ ،‬واتە بەپێی ئەو یاسایە‬ ‫بێت‪ ،‬بەڕێز مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان‪ ،‬دەتوانێت‬ ‫ئەمجارەش خۆی بۆ ئەو پۆستە هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬چونكە سەرۆك بارزانی‪،‬‬ ‫تاوەكو ئێستا یەكجار خۆی هەڵبژاردووەو‪ ،‬جارێكی تریش مافی‬ ‫ئەوەی هەیە خۆی هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬هاوكات هەرسێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بەبێ تێگەیشتن و خوێندنەوەی دەقی یاساكە‪ ،‬ڕایانگەیاندووە‪ ،‬كە‬ ‫ناوبراو ناتوانێت جارێكی تر خۆی هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬یاساناسێكیش‬ ‫دەڵێت «ئەوە ئەو پەڕی تێنەگەیشتنە لە یاساكەو زوڵم لە بارزانی‬ ‫دەكەن»‪ .‬هاوكات ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی یەكگرتووش دەڵێت‬ ‫«ئەو یاسایە قسەوباسێكی تازەیە هاتۆتە ناو بابەتەكە‪ ،‬دەبێت‬ ‫خوێندنەوەی تازەی بۆ بكرێت»‪ .‬ئەندامێكی سەركردایەتی پارتیش‬ ‫دەڵێت «بە سی ساڵی تریش لە ناو ئۆپۆزسیۆندا كەسێك نابێت‬ ‫منافەسەی سەرۆك بارزانی بكات»‪.‬‬ ‫ئایا سەرۆك بارزانی‪ ،‬بەپێی یاسا بۆی هەیە جارێكی تر خۆی‬ ‫كاندید بكاتەوە؟‬ ‫بەپێی یاسایی ژمارە یەكی ساڵی ‪ 2005‬ی سەرۆكایەتی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە ماددەی دووەمدا هاتووە‪ ،‬هاواڵتیانی كوردستان‪ ،‬بە‬ ‫دەنگدانێكی گشتی و ڕاستەوخۆ و نهێنی‪ ،‬سەرۆكی هەرێم هەڵدەبژێرن‪،‬‬ ‫هاوكات لە ماددەی سێیەمیشدا هاتووە‪( ،‬ویالیەتی) سەرۆكی هەرێم‬ ‫بۆ چوار ساڵە و دەشێ بۆ جاری دووەمیش خۆی هەڵبژێرێتەوە‪،‬‬ ‫كەواتە بەپێی ئەو یاساییە سەرۆك بارزانی دەتوانێت‪ ،‬ئەمجارەش بۆ‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم خۆی هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬چونكە كاتێك لە ‪ 2005‬بووە‬ ‫سەرۆكی هەرێم‪ ،‬سەرجەم حزبەكان تەكلیفیان لێكرد و ئەویش قبوڵی‬ ‫كردو لەپەرلەمان دەنگی بۆ درا‪ ،‬هاوكات لە هەڵبژاردنی ساڵی ‪2009‬‬ ‫سەرۆك بارزانی وەك هاواڵتیەكی هەرێمی كوردستان خۆی هەڵبژارد‪،‬‬ ‫واتە ئەمجارەش وەك هاواڵتیەك دەتوانێت خۆی هەڵبژێرێتەوە‪،‬‬ ‫ه��ەروەك لە یاساكەدا هاتووە‪ ،‬بەاڵم لە ئێستادا هەرسێ الیەنی‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن بێ ئەوەی دەقی یاساكە بخوێننەوە‪ ،‬ڕایانگەیاندووە‪ ،‬كە‬ ‫سەرۆك بارزانی ناتوانێت جارێكی تر خۆی هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬یاساناسێك‬ ‫دەڵێت «ئەوان لە یاساكە تێنەگەیشتوون بۆیە وا دەڵێن»‪.‬‬ ‫عوسمان عەلی وەیسی‪ ،‬یاساناس و ڕاوێژكاری سەرۆكایەتی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ «پرس» ڕوونیكردەوە‪ ،‬لە ساڵی ‪2005‬‬ ‫تەكلیفیان لە بارزانی كرد بۆ ئەوەی ببێتە سەرۆكی هەرێم‪ ،‬ئەویش‬ ‫بە ڕەچاوكردنی بارودۆخی سیاسی ئەوكاتی كوردستان و عێراق‪،‬‬ ‫بەاڵم لە هەڵبژاردنی ساڵی ‪ 2009‬بۆ یەكەمجار وەك هاواڵتیەكی‬ ‫كوردستان خۆی هەڵبژارد و دەرچوو‪ ،‬بەپێی یاساكەش ئەو خولەش‬ ‫بۆی هەیە بەڕێزیان خۆی هەڵبژێرێتەوە و مافی خۆشیەتی‪ ،‬چونكە‬ ‫ناوبراو تاوەكو ئێستا یەكجار خۆی هەڵبژاردووە»‪.‬‬ ‫هەروەها ئەو یاساناسە وتیشی «ئەو یاسایە پێمان دەڵێ ئەو مقۆ‬ ‫مقۆیەی ئۆپۆزیسیۆن دروستی كردووە‪ ،‬زوڵمێكە لە بارزانی دەكرێت‪،‬‬ ‫چونكە هەموو كەسێك بۆی هەیە بۆ دوو والیەتی سەرۆكایەتی هەرێم‬ ‫خۆی هەڵبژێرێت»‪.‬‬ ‫ئەگەرچی تاوەكو ئێستاش ئۆپۆزیسیۆن پێداگری لە هەڵنەبژاردنەوەی‬ ‫سەرۆك بارزانی دەكەن‪ ،‬بەاڵم ئەبوبەكر كاروانی‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی‬ ‫سیاسی یەكگرتووی ئیسالمی‪ ،‬دەڵێت «ئەو یاسایە قسەوباسێكی‬ ‫تازەیە هاتۆتە ناو بابەتەكە‪ ،‬دەبێت خوێندنەوەی تازەی بۆ بكرێت»‪.‬‬ ‫هاوكات وتیشی «نابێت پەلەبكەین‪ ،‬ئەگەر پێویستی بە هەڵوێست‬ ‫و بیری تازە هەبوو ئەوا لەوبارەیەوە قسەی لەسەر دەكەن‪ ،‬بەاڵم لە‬ ‫ئێستادا پێمانوایە ناوبراو دوو ویالیەتی خۆی تەواوكردووە»‪.‬‬ ‫دەرب��ارەی هەمان پرس‪ ،‬عەلی كەریم یاساناس‪ ،‬جەختدەكاتەوە‬ ‫كە بارزانی بەپێی یاساكە دەتوانێت خۆی هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬هەروەها‬ ‫ئەو دەڵێت «ئەگەر بارزانیش نەبێت لەهەڵبژاردنەكان كاندیدی‬ ‫پارتی دەرچوونی مسۆگەرە»‪ .‬ناوبراو وتیشی «ڕەنگە كەسێكی تر‬ ‫وەك بارزانی نەبێت‪ ،‬بەاڵم وەك داهێنانێكی تازە دەتوانێت خۆی‬ ‫هەڵنەبژێرێتەوە»‪.‬‬ ‫بۆچی‪ ،‬ئۆپۆزیسیۆن الری لە هەڵبژاردنەوەی سەرۆك بارزانیدا‬ ‫هەیە؟‬ ‫هەرسێ الیەنی ئۆپۆزیسیۆن بەبێ گەڕانەوە بۆ دەقی یاساكە‪،‬‬ ‫ڕایانگەیاندوە كە س��ەرۆك بارزانی ناتوانێت جارێكی تر خۆی‬

‫هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬بەو مانایەی دوو ویالیەتی خۆی تەواوكردووە‪ ،‬ئەوەش‬ ‫دەرخەری ئەو ڕاستیەیە كە ئۆپۆزیسیۆن ملمالنێی شەخسی لەگەڵ‬ ‫پارتی و بارزانیدا هەیە‪ ،‬چونكە جگە لەوەی بەپێی یاسا مافی‬ ‫خۆیەتی بارزانی خۆی هەڵبژێرێتەوە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە عەلی عەونی‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬پێیوایە ئۆپۆزسیۆن بۆ دەسكەوتێكی كاتی وادەكەن‪،‬‬ ‫ئەو دەڵێت «ئەوان وا خۆیان دەردەخەن بۆ بەرژەوەندی میللەت‬ ‫ك��اردەك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم دەیانەوێت دەستورێك دابنێن چۆن پارتی و‬ ‫بارزانی لە گۆڕەپانەكە دووربخەنەوە»‪ .‬هەروەها لەبارەی كاندیدی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بۆ سەرۆكایەتی هەرێم (ئەگەر بەشێوەیەكی ڕاستەوخۆ‬ ‫هەیانبێت)‪ ،‬ناوبراو دەڵێت «هەتا سی ساڵی تریش كەسایەتیەكی‬ ‫وەك بارزانی لە ناویاندا پەیدا نابێت‪ ،‬كە بتوانن منافەسەی پارتی و‬ ‫بارزانی بكەن‪ ،‬خۆشیان باش دەزانن ناگەنە تەپوتۆزی بااڵی سیاسی‬ ‫سەرۆك بارزانی»‪ .‬عەونی ئەوەشی وت «لە هەڵبژاردنی ڕابردوو‬ ‫ئۆپۆزسیۆن كاندیدی هەبوو‪ ،‬هەموو قوەتی خۆیان بەگەڕخست‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هیچیان پێنەكرا»‪.‬‬ ‫عەلی كەریمی یاساناس‪ ،‬لەوبارەوە دەڵێت «خۆ كاندید نەكردنەوەی‬ ‫بارزانی‪ ،‬لەوانەیە بە بەرژەوەندی ئۆپۆزسیۆن بشكێتەوە»‪.‬‬ ‫عوسمان عەلی‪ ،‬راوێژكاری پەرلەمانی كوردستان رونیدەكاتەوە كە‬ ‫ئەو مقۆ مقۆیەی ئۆپۆزیسیۆن تێنەگەیشتنە لە یاساكە‪.‬‬ ‫پارتی و یەكێتی دەیانتوانی بە زۆرینە یاسایی سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم هەمواربكەنەوە‬ ‫لە كوردستان‪ ،‬هەر یاسایەك دەربكرێت‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن هەمیشە‬ ‫ڕەخنەی لێدەگرێت و دەڵێ «بە زۆرینە تێپەڕێندراوە»‪ ،‬لەبەرامبەر‬ ‫ئەو بۆچوونەی ئۆپۆزسیۆندا لیستی زۆرینە دەتوانێت بۆ بەرژەوەندی‬ ‫خۆی یاسای سەرۆكایەتی هەرێم هەمواربكاتەوە‪ ،‬بەاڵم پێویست‬ ‫بە هەموواركردنەوە ناكات‪ ،‬چونكە دەقی یاساكە ڕێگە بە سەرۆك‬ ‫بارزانی دەدات خۆی هەڵبژێرێتەوە‪.‬‬ ‫كۆمیسیۆن كەی وەاڵمی سەرۆك بارزانی دەداتەوە؟‬ ‫سەرۆك بارزانی‪ ،‬ماوەی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫كوردستانی دیاركرد‪ ،‬بە مەرجێك لە ڕێككەوتی ‪9_8‬ی ئەمساڵ تێپەر‬ ‫نەكات‪ ،‬بەاڵم كۆمیسۆنی بااڵی سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان تاوەكو‬ ‫ئێستا وەاڵمی ناوبراوی نەداوەتەوە‪.‬‬ ‫لەوبارەیەوە هندرێن محەمەد‪ ،‬سەرۆكی لقی هەولێری كۆمیسیۆنی‬ ‫بااڵی سەربەخۆیی هەڵبژاردنەكان‪ ،‬لە لێدوانێكیدا بۆ پرس‪ ،‬وتی‬ ‫«دیاركردنی وادەی هەڵبژاردنەكان لە الی ئێمە نیە‪ ،‬بەڵكو لە‬ ‫كۆمیسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەكانی عێراقە و هەر ئەوانیش وەاڵمی‬ ‫بارزانی دەدەنەوە»‪ .‬ناوبراو بێ ئەوەی ماوەكەی ئاشكرابكات وتی‬ ‫«چ��اوەڕوان دەكرێت لە ماوەی داهاتوو وەاڵمی سەرۆك بارزانی‬

‫بدەنەوە»‪.‬‬ ‫ئەگەرچی چەند مانگێك پێش ئێستا‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن داوای‬ ‫هەمواركردنەوەی یاسای هەڵبژاردنەكانی كوردستانی دەكرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دوای ئەوەی سەرۆكی هەرێم كاتی هەڵبژاردنی دیاریكرد‪ ،‬ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫لێی بێدەنگ بووەو نایەوێت یاساكە هەموار بكرێتەوە‪.‬‬

‫ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو‪:‬‬ ‫ئەو یاسایە قسەوباسێكی تازەیە هاتۆتە‬ ‫ناو بابەتەكە‪ ،‬دەبێت خوێندنەوەی‬ ‫تازەی بۆ بكرێت‬ ‫كۆمیسیۆنی بااڵی سەربەخۆی هەڵبژاردنەكان‪:‬‬ ‫چاوەڕوان دەكرێت لە ماوەی داهاتوو‪،‬‬ ‫كۆمیسیۆن وەاڵمی بارزانی بداتەوە‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتی پارتی‪:‬‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن باش دەزانێت‪ ،‬هەتا سی‬ ‫ساڵی تر ناگەنە تەپ و تۆزی بااڵی‬ ‫سیاسی سەرۆك بارزانی‬ ‫یاساناسێك‪:‬‬ ‫ئەو مقۆ مقۆیەی ئۆپۆزیسیۆن دروستی‬ ‫كردووە‪ ،‬زوڵمێكە لە بارزانی دەیكات‪،‬‬ ‫چونكە بەپێی یاسا مافی خۆیەتی خۆی‬ ‫هەڵبژێرێتەوە‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪176‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫‪3‬‬

‫نابێت تەنازول لە هەڵوێستەكەمان بكەین‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ ،‬سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو‪ ،‬لەئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی عێراق‪ ،‬لەو دیدارەیدا لەگەڵ هەفتەنامەی «پرس»‪ ،‬پێیوایە‬ ‫بڕیاری كشانەوەی كورد لەبەغدا درەنگ وەختە‪ .‬ڕاشیدەگەیەنێت‪،‬‬ ‫دەبوایە چەند ساڵێك پێشتر كورد بڕیاری لەو شێوەیەی بدابایە‪.‬‬ ‫هەروەها ئاشكراشی دەكات‪ ،‬ئەگەر كورد هەموو ڕێگاكانی تاقیكردەوەو‬ ‫نەگەیشتە هیچ ئەنجامێك‪ ،‬ئەوا دەگەینە هەنگاوی كۆتایی‪ ،‬ئەویش‬ ‫كشانەوەو جیابوونەوەی یەكجارەكییە لەحكومەتی عێراقی‪ .‬ناوبراو‬ ‫یەكهەڵوێستی كورد لەبەغدا بە پێویست دەزانێت و دەڵێت «هیوادارم‬ ‫هیچ الیەنێك دەرگا بۆ دوو گوتاری نەكاتەوە» باڵەتەیی‪ ،‬ڕەشبینە‬ ‫بەرامبەر دەسەاڵتی مالیكی و پیشنیاز دەكات‪ ،‬لە ئێستاوە كار بۆ‬ ‫ڕاگەیاندنی دەوڵەتی كوردی بكرێت‪.‬‬ ‫دیدار‪ :‬پرس‬

‫نەجیب باڵەتەیی‪ ،‬سەرۆكی فراكسیۆنی یەكگرتوو لەئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ پرس‪:‬‬

‫لە ماوەی حەوت ساڵی دەسەاڵتی مالیكی‪ ،‬كورد هیچ هەڵوێستێكی نەبووە‬ ‫پرس‪ :‬ئەو نامەیەی كە سەركردایەتی كورد نوسیویەتی و‪ ،‬ڕەوانەی‬ ‫بەغدا كراوە‪ ،‬پێتوایە چارەسەری كێشەكان بكات؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬نامەكە زۆرباش نوسراوە‪ ،‬پێشبینی دەكەین‬ ‫ئەنجامێكی باشی هەبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەو وەف��دەی شیعە كە لەچەند ڕۆژی ڕاب��ردوو سەردانی‬ ‫هەرێمیان كرد‪ ،‬بۆچی هیچ ئەنجامێكی نەبوو؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬ئامانجی ئەو وەفدە تەنها گەیاندنی نامەیەكی‬ ‫شەفەوی بوو‪ ،‬ئەوان لەگەڵ ئەو بایكۆت كردنە نەبوون‪ ،‬لەگەڵ ئەوەن‬ ‫لەسەر مێزی گفتوگۆ دابنیشین و‪ ،‬بگەینە ڕێككەوتنێك‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬كشاندنەوەی نوێنەرانی كورد لەبەغدا بە چارەسەر دەزانیت‪،‬‬ ‫یاخود تەنها وەك كارتێكی فشار وایە؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬پێموایە ئەوە كارتی فشار نییە‪ ،‬چونكە لەدوای‬ ‫دە ساڵ هیچ گۆڕانكارییەك ڕووی نەداوەو‪ ،‬مامەڵەی ئەوان لەگەڵ‬ ‫كورد نەگۆڕاوە‪ ،‬ئەو بڕیارانەی كە دەریش دەچن جێبەجێ ناكرێن‪،‬‬ ‫هەروەها لەبەر ناچاری دوو ڕێگامان هەڵبژاردووە‪ ،‬یان ئەوەتا‬ ‫چاكسازییەكی ڕیشەی بكرێت و عێراق بگەڕێندرێتەوە بۆ ڕێڕەوی‬ ‫ڕاستەقینەی خۆی‪ ،‬یاخود دەبێت بڕیاری گەڕانەوەی یەكجارەكی‬ ‫بدەین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬هەندێك الیەن پێیانوایە‪ ،‬تاوەكو هەڵبژاردنی داهاتوو عێراق‬ ‫ڕزگاری نابێت؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬ئەو بۆچوونە هەڵەیە‪ ،‬نابێت چاوەڕێی هەڵبژاردنی‬ ‫داهاتوو بكەین‪ ،‬پێموایە دوادەكەوین‪ ،‬لەو كاتەشدا زیانێكی زۆرمان‬ ‫پێدەگات‪ ،‬ئەو هەڵوێستەی ئێستاش درەنگ وەختە‪ ،‬دەبوو دەمێك‬ ‫بوایە ئەو هەڵوێستەمان هەبوایە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە كاتێكدا ئەگەر كورد هەموو ڕێگاكانی تاقیكردەوەو‬ ‫نەگەیشتە ئەنجامێك‪ ،‬ئەوكات كورد چی دەكات؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬هەنگاوی كۆتایی‪ ،‬كشانەوەی تەواوەتییە لە‬ ‫حكومەتی عێراقی‪ ،‬ئەوكات ئەگەر چەند الیەنێك پێیان باشبوو‬ ‫بمێنینەوە‪ ،‬بە مەرجی جێبەجێكردنی چاكسازییەكی ڕیشەیی و‬ ‫ڕاستەقینە دەمێنینەوە‪ ،‬ئەگەر ئەوەش نەكرا‪ ،‬ئەوا دەبێت بچینە‬ ‫قۆناغی ڕیفراندۆم و جیابوونەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە حكومەتی عێراقی‪ ،‬چاكسازی بكات؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬تائێستا هیچ ئیرادەیەك بۆ ئەنجامدانی چاكسازی‬ ‫نیە‪ ،‬پێشموایە ئەو سیاسەتە تاكڕەوییە بەردەوام دەبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لەسەر مەسەلەی كشانەوەی كورد لەبەغداو‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بۆچوونی جیاوازی هەبوو‪ ،‬بە جۆرێك (یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ) لەگەڵ‬ ‫پارتی و یەكێتی هاو هەڵوێست بوون‪ ،‬هاوكات بزوتنەوەی گۆڕانیش‬ ‫بۆچونی جیاوازی هەبوو‪ ،‬بەگشتی هەڵوێستی ئۆپۆزیسیۆن چۆن‬ ‫دەبینی؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬وەك یەكگرتوو‪ ،‬لەسەرەتاوە پێمانوابووە‬

‫بارودۆخی كورد لەنێوان هەرێم و بەغدا جیاوازە‪ ،‬لەبەغدا تایەكگرتوو‬ ‫و هاوهەڵوێست بین سوودی خۆمانە‪ ،‬هەر الیەنێكیش لەیەكهەڵوێستی‬ ‫دەربچێت بۆخۆیان و ئێمەش خراپە و خزمەت بە ڕەوشەكە ناكەن‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬ئایا غیابی مام ج��ەالل‪ ،‬واینەكردووە كێشەكان زیاتر‬ ‫پەرەبسێنێت‪ ،‬چونكە پۆستی سەرۆك كۆمار بۆ كورد گرنگە؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬بێگومان هەبوونی سەرۆكایەتی كۆمار بۆ كورد‪،‬‬ ‫گرنگە و ڕۆڵی مام جەاللیش لەوبارەیەوە گرنگ بوو‪ ،‬لە قۆناغێكی‬ ‫هەستیار توشی نەخۆشی بوو‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە ساڵی ‪ 2003‬سااڵنە حكومەتی هەرێم وەفدی حزبی و‬ ‫حكومی ڕەوان��ەی بەغدا دەكات‪ ،‬بەاڵم تائێستا ئەو وەفدانە هیچ‬ ‫دەرئەنجامێكیان نەبووە؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬ناتوانین بڵێن هیچ ئەنجامی نەبووە‪ ،‬هەندێك‬ ‫شت بووە‪ ،‬بەاڵم كێشەكە ئەوەیە ئەو شتانە لەئاستی پێویستدا‬ ‫نەبووە‪ ،‬هۆكارەكەشی ئەوەیە لەماوەی حەوت ساڵی دەسەاڵتی‬ ‫مالیكی ك��ورد هیچ هەڵوێستێكی نەبووە‪ ،‬چەند ساڵی ڕاب��ردوو‬ ‫پێویست بوو نوێنەرانی كورد هەڵوێستی جدیان هەبووایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دڵنیام لە ئێستاشدا دەتوانین زۆر دەستكەوت بەدی بهێنین‪ ،‬بەو‬ ‫مەرجەی سەرجەم حزبەكان بەرامبەر بەغدا هاو هەڵوێست بن و‬ ‫هیچ كەسێكیش دژایەتی یەكتری نەكات‪ ،‬ناشبێت تەنازول لەو‬ ‫هەڵوێستەی ئێستامان بكەین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬باسی تەنازولت كرد‪ ،‬ئایا لە چ حاڵەتێكدا كورد تەنازول‬ ‫دەكات؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬بڕیارمانداوە كاتێك الیەنی بەرامبەر وەاڵمی‬ ‫ئیجابیمان نەدەنەوە‪ ،‬ئەوا دەچینە قۆناغێك بەرەوپێشتر‪ ،‬مەترسی‬ ‫من ئەوەیە لە بەغدا جارێكی تر بابەتی دوو هەڵوێستی دروست‬ ‫ببێت‪ ،‬بە جۆرێك هەندێك الی��ەن پێچەوانەی هەڵوێستی ئێمە‬ ‫هەڵوێست بنوێنن‪ ،‬ئەوكاتیش كورد باجەكەی دەدات و پێشموانیە‬ ‫بە هیچ شتێك قەرەبوو بكرێتەوە‪ ،‬بۆیە نابێت تەنازولیان بۆ بكەین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا تۆ مەترسیت لە چ الیەنێك هەیە‪ ،‬تەنازول بكات؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬زەحمەتە دەستنیشانی بكەین‪ ،‬هیوادارم هەر‬ ‫پێنچ الیەن دەرگایەك نەكەنەوە بۆ ئەوەی دوو گوتاری دروست‬ ‫ببێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬هەندێك الیەن پێشنیازی ئەوەدەكەن‪ ،‬لەكۆبوونەوەكانی‬ ‫داهاتووی نێوان هەرێم و حكومەتی ناوەندی‪ ،‬نوێنەری نەتەوە‬ ‫یەكگرتووەكان ئامادەبێت‪ ،‬ئێوە چی دەڵێن؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬تابكرێت كۆبوونەوەكان لە نێوان دوو الیەنەكە‬ ‫بەڕێوەبچێت باشە‪ ،‬بەاڵم عێراق لەو ئاستەدانیە بتوانێت كێشەكان‬ ‫چارەسەربكات‪ ،‬زۆر ئاساییە گەر الیەنێكی تر‪ ،‬واتە الیەنی سێیەم‬ ‫لە كاتی گفتوگۆكردن و گەیشتن بە ڕێككەوتن ئامادەبێت‪ ،‬لەوانەشە‬ ‫هۆكارێك بێت بۆ ئەوەی كێشەكان چارەسەربكرێن‪ ،‬بە تایبەتی‬

‫یوئێن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لەچەند ساڵ و چەند دانیشتنی ڕابردووی نێوان هەرێم و‬ ‫بەغدا‪ ،‬كورد چی بۆ ڕوون بۆتەوە‪ ،‬ئایا گەیشتۆتەوە ئەو ئەنجامەی‬ ‫پشت لە داواكارییەكانی كراوە؟‬ ‫نەجیب باڵەتەیی‪ :‬پێش هەموو شتێك‪ ،‬كورد دوو دەستكەوتی‬ ‫گ��ەورەی هەیە‪ ،‬یەكەمیان هەرێمێكی سەربەخۆ و ئارامی هەیە‪،‬‬ ‫دووەمیشیان دەستورە كە بڕگەی زۆرباشی بۆ كورد تێدایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مایەی داخە تاوەكو ئێستا جێبەجێنەكراوە‪ ،‬بۆشمان ڕوون بۆتەوە‪،‬‬ ‫هەر كاتێك الیەنەكان پێویستیان بە كوردبێت خۆیان لێ نزیك‬ ‫كردۆتەوە‪ ،‬بەاڵم كە بێ منتەت بوون و دەسەاڵتیان هاتە دەست‪،‬‬ ‫زۆربەی هەنگاوەكانیان دژی كورد دەبێت‪ ،‬زۆرجار خەڵك دەڵێ‬ ‫ناكۆكیەكان لەسەر پۆستە‪ ،‬نەخێر لەسەر پۆست نیە‪ ،‬بەڵكو لەسەر‬ ‫تاكڕەوییە لە بڕیاردان‪ ،‬وەك فراكسیۆنی یەكگرتوو‪ ،‬پێمان باشە لە‬ ‫ئێستاوە كار بۆ ڕاگەیاندنی دەوڵەتی كوردی بكرێت‪.‬‬

‫پێمان باشە لە ئێستاوە کار بۆ‬ ‫راگەیاندنی دەوڵەتی کوردی بکرێت‬ ‫هەنگاوی كۆتایی‪ ،‬بە یەكجارەكی‬ ‫لەحكومەت دەكشێینەوە‬ ‫ترسم لەوەیە جارێكی تر لەبەغدا‬ ‫بابەتی دوو هەڵوێستی دروست بێت‬ ‫بۆمان ڕوون بۆتەوە‪ ،‬لە بەغدا هەر‬ ‫الیەنێك پێویستی پێمان بوو لێمان‬ ‫نزیك دەبێتەوە‪ ،‬كە دەسەاڵتی گرتە‬ ‫دەست دژایەتیمان دەكات‬

‫‪4‬‬

‫ژماره‌ ‪176‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫بێ رووتووش‬

‫ئ��ارام محەمەد‪ ،‬بەرپرسی ژووری هەڵبژاردنی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان لەو دیدارەیەدا لەگەڵ هەفتەنامەی‬ ‫«پ��رس»‪ ،‬باس لە دواكەوتنی كۆنگرەی حزبەكەی‬ ‫دەكات و هۆكارەكەشی بۆ دۆخی هەرێمی كوردستان‬ ‫دەگەڕێنێتەوە و دەڵێت «لە ماوەیەكی نزیكدا كۆنگرە‬ ‫دەبەستین»‪ .‬هەروەها ئەو بەرپرسەی گۆڕان پێیشوایە‬ ‫لە ئێستادا ڕێ��ژەی دەنگەكانیان لە ساڵی ‪ 2009‬دا‬ ‫زیاترە»‪.‬‬ ‫دیدار‪ :‬پرس‬

‫ئارام شێخ محەمەد‪ ،‬بەرپرسی ژووری هەڵبژاردنی بزوتنەوەی گۆڕان بۆ پرس‪:‬‬

‫لە هەڵبژاردنی داهاتوو‪ ،‬ملمالنێكانمان توندتر دەبێت‬ ‫پرس‪ :‬ئایا ئێوە‪ ،‬كاندیتان بۆ پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم ئەگەر یەكێتی و پارتی ئازادی لەخەڵك زەوت نەكەن‪ ،‬كە‬ ‫ئەوەش خراپە و هیوادارین وانەكەن‪.‬‬ ‫دەبێ؟‬ ‫ئارام‪ :‬هێشتا كاتی خۆ كاندیدكردن بۆ سەرۆكایەتی هەرێم‬ ‫پرس‪ :‬لە دهۆك ڕێژەی ئەندامانتان چۆنە‪ ،‬پێتانوایە لە‬ ‫ئیعالن نەكراوە‪ ،‬تا ئەو وەاڵمە بدەینەوە‪ ،‬بەاڵم لەكاتی خۆیدا‬ ‫قسەی لەسەر ئەكەین‪ ،‬وەك عەرەب ئەڵێت «لكل حادث دهۆك دەنگی پێویست بهێنن؟‬ ‫ئ��ارام‪ :‬بەڵی ئێمە پێمان وایە لەدهۆك و هەر شارێكی‬ ‫حدیث»‪.‬‬ ‫تری كوردستان نەك دەنگی پێویست ئەهێنین‪ ،‬بەڵكو‬ ‫پ��رس‪ :‬ئایا ئێوە وەك گ��ۆڕان ڕێ��ژەی دەنگەكانتان بە دەنگی زۆری��ش ئەهێنین‪ ،‬چونكە وەك وتم بۆ ئێمە هیچ‬ ‫بەراورد لەگەڵ هەڵبژاردنی ‪ 2009‬ڕوو لە زیادبوونە یاخود شارێك لە شارێكی تر جیاواز نیە‪ ،‬ئەوە یەكێتی و پارتین كە‬ ‫كوردستانیان دابەش كردوە بۆخۆیان‪ ،‬بەاڵم خەڵكەی وانیە‪،‬‬ ‫كەمی كردووە؟‬ ‫ئ��ارام‪ :‬بەپێی هەموو ئاماژەكانی ناوخۆی بزوتنەوەی ئەگەر لەدۆخێكدا خەڵك ئەوەی قبوأل كردبێ‪ ،‬ئێستە وانەماوە‬ ‫گۆڕان و دەرەوە ڕێژەی دەنگەكانی بزوتنەوەی گۆڕان لە و خەڵك لەدەرفەتێك ئەگەرێ ئەو دۆخە بگۆڕێ‪ ،‬جا ئەمە‬ ‫زیادبونە‪ ،‬چونكە ئەو بارودۆخەی بزوتنەوەی گۆڕانی تێدا چۆن بۆ سلێمانی و هەولێر ڕاستە بۆ دهۆكیش وایە‪.‬‬ ‫دروست بوو‪ ،‬هەمان ئەو دۆخەیە و خراپتریش بووە باشتر‬ ‫پ��رس‪ :‬پێشبینی دەك���ەن‪ ،‬لە هەڵبژاردنی داه��ات��ووی‬ ‫نەبووە‪ .‬خۆپیشاندانەكانی ‪17‬ی شوبات و ڕۆژان��ی دوایی‬ ‫باشترین بەڵگەی ئەو ڕاستیەن كە خەڵكی كوردستان پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬لە یەكێتی زیاتر دەنگبهێنن؟‬ ‫ئارام‪ :‬ئەگەر هەڵبژاردنێكی پاك و بێگەرد ئەنجام بدرێ‪،‬‬ ‫ناڕەزایەتیەكانی لەچی ئاستێكدا بوو بەرامبەر بەدەسەاڵت‪ ،‬لە‬ ‫ئێمە زۆرینەی دەنگەكان بەدەست ئەهێنین‪ ،‬یەكێتی و پارتی‬ ‫پاش ئەوكاتەشەوە هیچ چاكسازییەك ئەنجام نەدراوە‪.‬‬ ‫حوكمڕانیان تاقی كردۆتەوە و خەڵك لە مۆدێلی ئەم دوو‬ ‫پ��رس‪ :‬دەوت��رێ��ت‪ ،‬ئ��ەو دەنگەی بزوتنەوەی گ��ۆڕان لە حیزبە تێگەیشتووە‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنی ‪ 2009‬هێنای جارێكی تر نایهێنێتەوەو ئێستا لەناو‬ ‫پرس‪ :‬لە ناوچە جێناكۆكەكان‪ ،‬ڕێژەی دەنگەكانتان چۆنە؟‬ ‫گۆڕانیش خەڵكی نارەزایی هەیە؟‬ ‫ئارام‪ :‬هێشتا هەڵبژاردنەكان ماویەتی و لەدوای ‪4/20‬ەوە‬ ‫ئارام‪ :‬وەك باسم كرد هەمان ئەو دۆخی ناڕەزایەتیەی كە‬ ‫لە ‪ 2009‬بوونی هەبوو وەك خۆیەتی و نەگۆڕاوە‪ .‬بزوتنەوەی ئەوە ئاشكرا ئەبێت‪.‬‬ ‫گۆڕان بۆیە دەنگی زۆری هێنا چونكە ناعەدالەتی هەبوو‪،‬‬ ‫پرس‪ :‬بەپێی ڕێژەی ئەندامانتان بێت‪ ،‬ئێوە لە سلێمانی‬ ‫گەندەڵیەكی زۆر و بێكاری و كرێنشینی و بێ موچەیی و‬ ‫كەمی موچە و خزمەتگوزاریەكان و ‪..‬هتد‪ ،‬زۆر بوون‪ ،‬ئیتر یەكەمن‪ ،‬ئایا لە هەڵبژاردنی داهاتووی ئەنجومەنی پارێزگاكانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬دەنگی پێویست دەهێنن بۆ مسۆگەركردنی‬ ‫بۆچی گۆڕان دەنگەكانی ناهێنێتەوە؟‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بۆ ئێوە چ شارێك پێویستی بە ملمالنێی توندی پۆستی پارێزگاری سلێمانی؟‬ ‫ئارام‪ :‬ئێمە حیزبی دەنگدەرین نەك ئەندام‪ ،‬پێمان وایە‬ ‫هەڵبژاردن هەیە؟‬ ‫ئارام‪ :‬هەموو شارەكان بۆ ئێمە وەك یەكن‪ ،‬كوردستان ئاراستەی دەنگدەری ئەمجارەی كوردستان ب��ەرەو ئەوە‬ ‫تەنیا الی یەكێتی و پارتی سەوز و زەردە‪ ،‬الی ئێمە وەك دەڕوات كە دەسەاڵتی ئایندە بۆ ئۆپۆزسیۆنە لەهەرێمی‬ ‫یەكە و ناعەدالەتی و گەندەڵی لەهەموو شوێنێك هەیە كوردستان‪ ،‬ئەمە بۆ هەولێر و دهۆكیش ڕاستە‪.‬‬ ‫بەڕێژەی جۆراو جۆر‪ .‬ئێمە پێمان وایە كە ئەمجارە ملمالنێكان‬ ‫پرس‪ :‬دەوترێت‪ ،‬لە ئێستادا بەشێك لە ئەندامانی گۆڕان‬ ‫لەهەموو شوێنێك ڕەنگە توندبێ بەشێوە دیموكراتیانەكەی‪،‬‬

‫*لە نەخۆشخانەی رزگاری بەهۆی هەڵەی پزیشکێکەوە‬ ‫زیاتر لە ‪ ٦٠‬نەخۆشی شەکرە کەوتنە ب��ەر هەڕشەی‬ ‫کوێربوونی سەد لە سەد‪.‬‬ ‫(ئەرێ برا خۆ نەمردوونە‪ ،‬ئێوەش ئیشەکە وا گەورە‬ ‫دەکەن)‬ ‫*ئێستا خەڵکی خاوەن پرسە فێر بوونە یەک رەشماڵی‬ ‫رەوەندییەکان‪ ،‬ئەوانەی ‪ ٥‬تا ‪ ١٠‬مەترن‪ ،‬لەناو چەقی کۆاڵن‬ ‫هەڵدەدەن و رێگا دەگرن‪.‬‬ ‫( ئەو ئیستقاللە‪ ،‬عەفو ئیستغاللە زۆر بێ تامە)‬ ‫*یەکگرتووی ئیسالمی کوردستان رایگەیاند کە مامۆستا‬ ‫سەالحەددین موحەممەد بەهائەددین‪ ،‬نیازی ئەوەی نییە بۆ‬ ‫پۆستی سەرۆکایەتی هەرێم خۆی کاندید بکات‪.‬‬ ‫(کێ کفری وای کردووە)‬ ‫*لە رێگای هەنارە‪ ،‬شوفێرێکی سەرخۆش لە قەراغ‬ ‫جادەکە ملی لە سێ چوار گەنج نا کە بۆ گەعدە دانیشتبوون‬ ‫یەکێکیانی بە عەرزەکەوە تەخت کرد‪.‬‬ ‫(بەنزینی سوپەری تێکردبوو دەیوست تاقی بکاتەوە)‬ ‫*لە تەرمیناڵی جۆرجیا کوردە بۆرەیەکی خۆمان‪ ،‬خۆ‬ ‫بچوکیش نەبوو‪ ،‬رێک و راست دەستی خستبووە سەر ملی‬ ‫کچێکی جۆرجی بێ ئەوەی بیناسێت‪ ،‬پۆلیسش یەکسەر‬ ‫گرتیان‪.‬‬ ‫(باشترە بە زووترین کات دیسکۆیەک لە مەتار بکرێتەوە)‬ ‫*زۆربەی واڵتانی دنیا بۆ دروستکردنی کارەبا سوود لە‬ ‫با و هەوا وەردەگرن‪ ،‬بەاڵم لە واڵتی ئێمە شنەی شەماڵێک‬ ‫بێت تەزوی کارەبا پچڕاوە‪.‬‬ ‫(واز بێنن خۆی دڵی ناسکە‪ ،‬با بەو گەرمای هاوینە لێمان‬ ‫عاجز نەبێ)‬

‫بەرە بەرە دەچنەوە ناو یەكێتی و نارازین‪ ،‬ئایا وایە؟‬ ‫ئارام‪ :‬نەخێر وانیە‪ ،‬بەپێچەوانەوە لە پارتیش خەڵكێكی‬ ‫زۆر هەیە پەیوەندی پێوەكردوین و دەنگدەرمان لەناوپارتیش‬ ‫هەیە‪ ،‬بەاڵم نایانەوێت ڕای بگەیەنن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬محەمەد حاجی‪ ،‬لە دیمانەیەكیدا كە لە مانگی دوو‬ ‫لەگەڵی ئەنجام دراوە‪ ،‬دەڵێت «گۆڕان لە سێ مانگی داهاتوو‬ ‫كۆنگرە دەبەستێت»‪ .‬ئایا كەی كۆنگرە دەبەستن؟‬ ‫ئارام‪ :‬بەڵێ وایە‪ ،‬لە ماوەیەكی نزیكدا‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەوترێت‪ ،‬گۆڕان لە دەرئەنجامی كۆنگرە دەترسێت‪،‬‬ ‫بۆیە كۆنگرە نابەستێت؟‬ ‫ئارام‪ :‬ڕاست نیە و دەیبەستین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬نزیكەی چوار ساڵە گۆڕان كۆنگرەی نەبەستووە‪،‬‬ ‫دواكەوتنی ئەو ماوە زۆرە‪ ،‬پەیوەندی بە چیەوە هەیە؟‬ ‫ئ��ارام‪ :‬گ��ۆڕان خۆی ‪ 4‬ساڵە دروس��ت ب��ووە‪ ،‬دواكەوتنی‬ ‫كۆنگرەش پەیوەندی بەو دۆخەوە هەبووە كە لەكوردستان‬ ‫هەبووە‪ ،‬دو جار یەكێتی و پارتی و حكومەتی هەرێم هێزی‬ ‫سەربازیان كۆكردەوە بۆ ئەوەی بێنەسەرمان و بارەگاكانمان‬ ‫لە دهۆك و هەولێر و سۆران و شەقاڵوە یان تااڵن كران‬ ‫یان سوتێنران‪ ،‬ئیتر كۆنگرە چۆن ئەبەسترێ؟‪ ،‬پێم وایە‬ ‫دەسەاڵت لەكۆنگرەی ئێمە ئەترسێ نەك ئێمە خۆمان‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪176‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫‪5‬‬

‫ئایا كاتی هاتووە كورد لە بەغدا بكشێتەوە و راپرسی لەسەر هەرێم بكات؟‬ ‫كشانەوەی نوێنەرانی كورد لەبەغدا‪ ،‬بۆچوونی جیاوازی لێدەكەوێتەوە‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬پرس‬ ‫دوا بە دوای بڕیاری كشانەوەی كاتی نوێنەرانی كورد لەبەغداو‪،‬‬ ‫هاتنەوەیان بۆ هەرێمی كوردستان‪ ،‬ن��اڕەزای��ی بەشێك لەحزبە‬ ‫سیاسیەكانی لێكەوتۆتەوە‪ ،‬هەندێكیان پێیوانوایە بەكشانەوەی كورد‬ ‫كێشەو ناكۆكیەكان چارەسەر نابن و‪ ،‬نەدەبوو كورد ئەو بڕیارە بدات‪.‬‬ ‫هاوكات هەندێكیش ئەو بڕیارە بەرز دەنرخێنن و ئاماژە بەوەدەكەن‪،‬‬ ‫كە دەبوایە چەند ساڵێك پێش ئێستا ئەو بڕیارە بدرابایە‪ .‬لەگەڵ‬ ‫ئەوەی كورد نامەیەكی گەیاندۆتە دەست شیعەكان و گفتوگۆكردن‬ ‫بەردەوامەو‪ ،‬ئەگەری هەیە لەو دانیشتنانەدا ڕێككەوتنێكی سیاسی‬ ‫بكرێت‪ ،‬بەاڵم سەركردایەتی حزبەكان و چاودێرانی سیاسی‪ ،‬پێیانوایە‬ ‫ئەگەر ڕێككەوتنیش بكرێت‪ ،‬هیچ گەرەنتیەك نیە بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫ناوەڕۆكی ڕێككەوتنەكە‪ ،‬چونكە دە ساڵە كورد خەریكی ڕێككەوتنەو‬ ‫هیچ كام لەو ڕێككەوتنانەش جێبەجێ نەكراون‪.‬‬ ‫هەندێك الیەنی تر پێیانوایە كاتی ئەوەهاتووە ڕاپرسی بكرێت بۆ‬ ‫ڕاگەیاندنی سەربەخۆی كوردستان‪ ،‬لەوبارەیەوە غەفور مەخموری‪،‬‬ ‫دەڵێت «دەبێت بیر لە خۆ ڕزگاركردن بكەینەوە لە چوارچێوەی‬ ‫عێراقدا»‪.‬‬

‫یەكێتی نەتەوەی دیموكرتی كوردستان‪ :‬كاتی ئەوە هاتووە كورد‬ ‫بە یەكجارەكی لەبەغدا بكشێتەوە‬ ‫غەفور مەخموری‪ ،‬سكرتێری یەكێتی ن��ەت��ەوەی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‪ ،‬جەخت لە پێویستی كشانەوەی كورد دەكات و‪ ،‬پێیوایە‬ ‫دەبوایە دەمێك بوایە كورد ئەو بڕیارەی بدابوایە‪ ،‬مەخموری دەڵێت‬ ‫«كاتی ئەوە هاتووە‪ ،‬كورد بە یەكجارەكی لە بەغدا بكشێتەوەو‪،‬‬ ‫خەریكی ڕێكخستنی نێو ماڵی خ��ۆی بێت‪ ،‬چیتر بیر لە كات‬ ‫سەرفكردن لەگەڵ بەغدا نەكاتەوە»‪.‬‬ ‫مەخموری هۆشداریشیدا‪ ،‬كە بە گەڕانەوەی كورد بۆ بەغدا جارێكی‬ ‫تر ئەو كێشانە دروست دەكاتەوە‪ ،‬چونكە وەك ئەو دەڵێت «ناتوانین‬ ‫تاسەر لە چوارچێوەی عێراقدا بمێنین‪ ،‬بەڵكو دەبێت بیر لە خۆ‬ ‫ڕزگاركردن بكەینەوە»‪.‬‬ ‫سۆشیالست دیموكراتی كوردستان‪ :‬كشانەوەی ك��ورد لەبەغدا‬ ‫چارەسەری كێشەوگرفتەكان ناكات‬ ‫تانیا تاهیر‪ ،‬ئەندامی یەدەكی مەكتەبی سیاسی سۆشیالست‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ ،‬پێیوایە كشانەوەی كورد لەبەغدا پێویستی بە‬ ‫خوێندنەوەیەكی قوڵتر هەبوو‪ .‬جەختیشدەكاتەوە كە كشانەوەی كورد‬ ‫لەبەغدا چارەسەری كێشەكانی ناكات‪ ،‬تانیا دەشڵێت «لەبنەڕەتەوە‬ ‫كورد نەدەبوو لە بەغدا بكشێتەوە‪ ،‬چونكە بینیمان لەپەرلەمان‬ ‫كۆمەڵێك یاسا تێپەڕێندرا‪ ،‬جگە ل��ەوەش حكومەتی ناوەندی‬ ‫كاردانەوەی خراپی بەرامبەر ئەو كشانەوەیە هەبوو»‪.‬‬ ‫ناوبراو ئەوەشی وت «كشانەوەی ك��ورد لەبەغدا چارەسەری‬ ‫كێشەوگرفتەكان ناكات»‪.‬‬ ‫حزبی ڕزگ��اری كوردستان‪ :‬كشانەوەمان لەبەغدا چارەسەری‬ ‫كێشەكان ناكات‬ ‫هەروەها ڕێكار ئەحمەد‪ ،‬سكرتێری حزبی ڕزگاری كوردستان‪،‬‬ ‫ئەویش پێیوایە كشانەوەی كورد لەبەغدا لەبەرژەوەندی كورددانییە‪،‬‬ ‫ئەو دەڵێت «بە كشانەوەمان لەبەغدا چارەسەری كێشەكان ناكات‪،‬‬ ‫بەڵكو بگرە قوڵتریشی دەكاتەوە»‪.‬‬ ‫زەحمەتكێشانی كوردستان‪ :‬ب��ڕی��اری كشانەوە‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫ڕێككەوتنی نەتەوەییە‬ ‫گ��ۆران ج��ەالل‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسی زەحمەتكێشانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئاماژە بەوە دەكات‪ ،‬گەڕانەوەی كورد لە بەغدا پێویستی‬ ‫بە ڕێككەوتنی نەتەوەیی هەیە‪ ،‬ئەو دەڵێت «ئەگەر بڕیاری كشانەوەی‬ ‫یەكجارەكی بدەین‪ ،‬پێویستە ڕەچاوی دەرئەنجامەكەشی بكەین»‪.‬‬ ‫ناوبراو زیاتر وتیشی «ئەو قەیرانەی ئێستا لەئارادایە‪ ،‬هی ئێستا نیە‪،‬‬ ‫بەڵكو هی چەند ساڵێك پێش ئێستایە‪ ،‬كە دەبو كورد ئەوكاتیش‬ ‫بیری لە بڕیاری لەو شێوەیە بكردبایەوە»‪.‬‬

‫بزوتنەوەی ئیسالمی‪ :‬نەدەبوو‪ ،‬بە یەكجاری بەغدا چۆڵ بكەن‬ ‫شوان قەاڵدزەیی‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسی بزوتنەوەی ئیسالمی‪،‬‬ ‫پێیوایە بەغدا باشترین سەنگەرە بۆ بەرگریكردن لەكورد‪ ،‬جەخت‬ ‫لەوەدەكاتەوە كە دەبوو سەركردایەتی كورد هەندێك چاوەڕوانی‬ ‫بكردابایە ئینجا بڕیاری كشانەوەی بدابوایە‪ ،‬قەاڵدزەیی دەڵێت‬ ‫«بەداخەوە نوێنەرانی كورد بەیەكجاری بەغدایان چۆڵكرد‪ ،‬لەكاتێكدا‬ ‫كۆمەڵێك پۆستی زۆر گرنگمان هەیە‪ ،‬دەب��وای��ە ماوەیەكی تر‬ ‫چاوەڕوانیان بكردابایە ئینجا بڕیاری كشانەوەیان بدابوایە»‪ .‬وتیشی‬ ‫«كورد لەئێستادا ئەو بڕیارەی داوە بێ ئەوەی هیچ بەدیلێكی تری‬ ‫هەبێت»‪.‬‬ ‫جەوهەر سرێشمەیی‪ ،‬چاودێری سیاسی‪ ،‬هەمان بۆچوونی حزبەكانی‬ ‫هەیە‪ ،‬هاوكات دەشڵێت «كورد پێشتر چەند هەلێكی تری بۆ هاتبووە‬ ‫پێش بۆ كشانەوە‪ ،‬بەاڵم نەكشاوەتەوە»‪ .‬پێشیوایە كشانەوەی كورد‬ ‫لەبەغدا لەبەرژەوەندی كورددانیە‪ ،‬سرێشمەیی دەڵێت «لەغیابی‬ ‫نوێنەرانی كورد‪ ،‬ئەوان هەر یاسایەك بیانەوێت‪ ،‬دەتوانن تێیپەڕێنن‪،‬‬ ‫بۆیە كشانەوە لەپڕۆسەی سیاسی زۆر هەڵەیە و جیاوازە لەكشانەوەی‬ ‫كابینەی حكومەت»‪.‬‬ ‫چاودێرە سیاسیەكە ئەوەشی وت «مانەوە زۆرباشترە لەكشانەوە‪،‬‬ ‫پێویستە هاوكاری شیعە بكەین و‪ ،‬پەیوەندیمان لەگەڵیان هەبێت‪،‬‬ ‫چونكە كێشەی ئێمە زیاتر لەگەڵ سوننەیە نەوەك شیعە»‪.‬‬ ‫ئەگەر ڕێككەوتنكرا‪ ،‬چ گەرەنتیەك هەیە بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫ناوەڕۆكی ڕێككەوتنەكە؟‬ ‫لە دوای عێراقی ‪ 2003‬بەرپرسانی هەرێم‪ ،‬ب��ەردەوام خەریكی‬ ‫ڕێككەوتنن لەگەڵ حكومەتە یەك لەدوای یەكەكانی بەغدا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تاوەكو ئێستا هیچ كام لەو ڕێككەوتنانە بەتەواوەتی جێبەجێ‬ ‫نەكراون‪ ،‬بۆیە ئەگەر ئەمجارەش وەف��دی ك��وردی لەگەڵ شیعە‬ ‫بگەنە ڕێككەوتنێك‪ ،‬ئەگەری هەیە ڕێككەوتنەكە جێبەجێ نەكرێت‪،‬‬ ‫چونكە هیچ گەرەنتیەك نیە بۆ جێبەجێكردنی‪ .‬هاوكات حزب و‬ ‫الیەنە سیاسیەكانیش پێیانوایە ئەگەر ئەمجارەش ڕێككەوتن بكرێت‪،‬‬ ‫زەحمەتە جێبەجێبكرێت‪ ،‬تەنها بە مەرجێك‪ :‬ئەویش ڕێككەوتنەكە‬ ‫لە ناو دەستور جێگیربكرێت‪ ،‬ئەوەش تاكە ڕێگایە بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫ڕێككەوتنەكە‪.‬‬ ‫تانیا تاهیر‪ ،‬پێیوانییە ڕێككەوتنی سیاسی چارەسەری كێشەكان‬ ‫بكات‪ ،‬هۆكارەكەشی بۆ پابەند نەبوونی شیعە بە ڕێككەوتن‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬ئەو دەڵێت «باشترین ڕێگا چارەسەر ئەوەیە‪ ،‬بتوانین‬ ‫وشەی ڕێككەوتن لە دەستوردا جێگیربكەین‪ ،‬ئەگەر نا كورد هەروەك‬ ‫كەمینە سەیر دەكرێت» ئەوەشی وت «پێویستە ڕێككەوتنی یاسایی‬ ‫بكەین نەوەك ڕێككەوتنی سیاسی»‪.‬‬ ‫هاوكات گۆران جەالل‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسی زەحمەتكێشان‪،‬‬ ‫دەڵێت «هیچ گەرەنتیەك بۆ جێبەجێكردنی ڕێككەوتنامەكان نیە‪،‬‬ ‫چونكە دەی��ان جار ڕێككەوتن ك��راوەو جێبەجێ نەكراوە‪ ،‬تەنها‬ ‫یەك جۆری ڕێككەوتن هەیە ئەویش‪ ،‬الیەنێكی دەرەكی ئامادەی‬ ‫ڕێككەوتنەكە بێت و الیەنگری هیچ الیەنێك نەكات»‪.‬‬ ‫جەوهەر سرێشمەیی‪ ،‬چاودێری سیاسی‪ ،‬پێیوایە تاكە گەرەنتی‬ ‫ئەوەیە ڕێككەوتن لە دەستوردا جێگیربكرێت‪ ،‬ناوبراو وتیشی‬ ‫«پێموانیە بە ڕێككەوتنی سیاسی كێشەكە چارەسەربكرێت»‪.‬‬ ‫دەشڵێت «پێویستە وەف��دی ك��وردی لەڕێككەوتنەكە گرنگی بە‬ ‫دوو خاڵ بدەن‪ ،‬ئەویش دیاریكردنی سنوری هەرێم و‪ ،‬ئایا عێراق‬ ‫دەوڵەتێكی فیدڕاڵیە یان نا؟»‪.‬‬ ‫غەفور مەخموری‪ ،‬ڕەشبینە بەرامبەر گەیشتن بە ڕێككەوتن لەگەڵ‬ ‫شیعە‪ ،‬پێشیوایە ڕێككەوتن لەگەڵ ئەوان كاتیەو تەنها ئەو كاتە‬ ‫ڕێككەوتن دەك��ەن كە پێویستان بە كوردبێت‪ ،‬پاشانیش پشتی‬ ‫تێدەكەن‪ ،‬ئەو دەڵێت «ئەگەر هەر ڕێككەوتنێكیش بكرێت‪ ،‬جێبەجێ‬ ‫ناكرێت»‪.‬‬ ‫هاوكات شوان قەاڵدزەییش‪ ،‬هاوڕایە لەگەڵ بۆچوونی مەخموری‬ ‫و پێیوایە كێشەكان بە ڕێككەوتنی سیاسی چارەسەر نابن‪ ،‬چونكە‬ ‫ه��ەروەك خۆی دەڵێت «هیچ گرەنتیەك نیە بۆ جێبەجێكردنی‬ ‫ڕێككەوتنامەكان‪ ،‬لەبەر ئەوەی ئەزموونمان لەگەڵیان هەیە»‪.‬‬

‫لەوبارەیەوە سكرتێری حزبی ڕزگاریش‪ ،‬بە ڕاشكاوانە دەڵێت «بە‬ ‫گوشاری نێودەوڵەتیش ڕێككەوتن لەگەڵ الیەنە عێراقیەكان بكرێت‪،‬‬ ‫جێبەجێ ناكرێت»‪.‬‬ ‫ئایا كاتی ئەوەهاتووە‪ ،‬ڕاپرسی لەسەر جیابوونەوەی هەرێم‬ ‫بكرێت؟‬ ‫لە ساڵی ‪ 2008‬ڕاپرسی لەسەر جیابوونەوەی هەرێم لە عێراق كرا‪،‬‬ ‫لەو ڕاپرسیەدا ‪ %98‬بەشداربووان داوای جیابوونەوەی كوردستانیان‬ ‫كردبوو لەعێراق‪ ،‬بەشێك لەچاودێران پێیانوایە ئێستا كاتێتی‬ ‫لەوبارەیەوە ڕاپرسی بكرێتەوە‪ ،‬بەاڵم هەندێكی تریش بە پێچەوانەوە‬ ‫پێیانوایە هێشتا زووە بۆ ئەنجامدانی ئەو ڕاپرسیە‪.‬‬ ‫هەردوو ئەندامەكەی مەكتەبی سیاسی بزوتنەوەی ئیسالمی و‬ ‫زەحمەتكێشان‪ ،‬لەگەڵ ئەوەدان‪ ،‬لەڕێگەی ڕاپرسیەوە كورد بڕیار‬ ‫لەسەر جیابوونەوەی لەعێراق بدات و‪ ،‬ئەگەر دەنگی پێویستی هێنا‪،‬‬ ‫پێویستە سەركردایەتی سیاسی كورد بە هەندی هەڵبگرێت و‪ ،‬كار بۆ‬ ‫سەربەخۆیی كوردستان بكات‪.‬‬

‫یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی كوردستان‪:‬‬ ‫نابێت‪ ،‬چیتر بیر لە كات بەسەربردن‬ ‫لەگەڵ بەغدا بكەینەوە‬ ‫سۆشیالست دیموكراتی كوردستان‪:‬‬ ‫دەبێت باوەڕمان بە ڕێككەوتنی یاسایی‬ ‫هەبێت‪ ،‬نەوەك سیاسی‬ ‫حزبی ڕزگاری كوردستان‪:‬‬ ‫بە گوشاری نێودەوڵەتیش ڕێككەوتن‬ ‫بكرێت‪ ،‬هەر جێبەجێ ناكرێت‬ ‫بزوتنەوەی ئیسالمی‪:‬‬ ‫بەداخەوە نوێنەرانی كورد بەیەكجاری‬ ‫بەغدایان چۆڵكرد‪ ،‬دەبوایە چاوەڕێیان‬ ‫بكردابایە‬ ‫حزبی زەحمەتكێشانی كوردستان‪:‬‬ ‫گەڕانەوەی كورد لەبەغدا‪ ،‬پێویستی بە‬ ‫ڕێككەوتنی نەتەوەیی هەیە‬ ‫چاودێرێكی سیاسی‪:‬‬ ‫مانەوەی كورد لە بەغدا باشترە‪،‬‬ ‫لەكشانەوەی‬

‫‪6‬‬

‫ژماره‌ ‪176‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫هەلبەت ئێك رێزیا مللەتێ كورد بو ڤێ قوناغێ‬ ‫گەلەكا فەرە و هەلویستێ پارتێن كوردستانی‬ ‫بو بەشداربوون ب ئێك لیستە لدەڤەرێن دەرڤەی‬ ‫هەرێما كوردستانێ نیشانا ئێك رێزیا ماال كوردیە‬ ‫دیمانە‪ :‬پرس‬

‫عیسمەت رەجەب‪ ،‬بەرپرسی لقی ‪14‬ی پارتی‪:‬‬

‫راستە هندەك پوستێن ئیداری ئیستحقاقا كوردانە لێ مە پتر گرنگی دایە هندێ‬ ‫لیستە بەشداربیت داكو دیار بیت بوو وان مە نەژ بەر پوستایە‬

‫پ‪ :‬هەوە چەوا خو ئامادەكریە بو هەلبژاردنێن پارێزگەها‬ ‫میسل؟‬ ‫و‪ :‬بو پارێزگەها میسل وەكی ئامادەكرن‪ ،‬پشتی پارتێن‬ ‫كوردستانێ هەلویست دیار كری وب ئێك لیستە پشكداریێ‬ ‫دپروسێستا هەلبژاردنێن ئەنجومەنێ پارێزگەها بكەن بو ئەو‬ ‫پارتێن كوردستانێ یێن كار دكەن ل پارێزگەها میسل لیستەك‬ ‫هاتە ئامادەكرن ول روژا ‪ 2013/3/5‬ێ هاتە راگەهاندن لژێر‬ ‫ناڤێ لیستا هاوپەیمانی برایەتی و پێكەوە ژیان و كاندیدێن‬ ‫هاتینە دەست نیشان كرن و راگەهاندن پشتی ئوفیسا میسل یا‬ ‫كومسیونا باال یا سەربخو رازەمەندی لسەر دای‪0‬‬ ‫پ‪ :‬رێكەفتن لگەل الیەنێن دی‪ ،‬چەوا هەمی الیەنان لێژنە پێك‬ ‫ئیناینە بو بانگەشا پروپاگندێ و چەوا پروپاكندا دێ كەن؟‬ ‫و‪ :‬وەك رێكەفتن هەمی الیەنێن لیستا هاوپەیمانیا برایەتی و‬ ‫پێكەوە ژیان كاندیدێن خو هەبووینە و شێوەی توماركرنا ناڤا‬ ‫زنجیرە ( ‪1‬تا ‪ )8‬ب شێوەی تیرو وپشك بوو ژبەر كو (‪)8‬‬ ‫پارتێن سیاسی هەبووینە‪ .‬شێوەی هەلبژاردن بو ڤێ جارێ‬ ‫لیستە نیڤ ڤەكری و دائێخستیە لڤێرە دەنگ دەر دشێت دەنگی‬ ‫تەنها بو لیستێ بدەت یان ژی كاندیدی ب هەلبژێریت دگەل‬ ‫لیستێ‪.‬‬ ‫بو ڤێ ژی هەمی ئەو پارتێن بەشدار دلیستا هاوپەیمانی‬ ‫برایەتی و پێكەوە ژیان دشێن پروپاكندا بتنێ بو كاندیدێ خو‬ ‫بكەن‪ .‬ژبەر وێ چەندێ چ لێژنە نەهاتینە پێك ئینان تەنها مە‬ ‫وەكو لیستە وب ئامادەبوونا هەمی پارتێن سیاسی یێن بەشدار‬ ‫دلیستێ دا چەندین كومبون ئەنجام داینە وەك ( دەست نیشان‬ ‫كرنا كاندیدا و شێوەی راگەهاندنێ )‪0‬‬ ‫پ‪ :‬ئەگەر هوین بسەركەفتن دێ شێن چ بو كوردێن پارێزگەها‬ ‫میسل كەن ؟‬ ‫و‪ :‬ك��ارێ سەرەكی دجڤاتا پارێزگەهێ دا گرنگی دان ب‬ ‫پێش كێش كرنا كارێن خزمەت گوزاری بو دەڤەرێن كوردستانا‬ ‫ڤەقەتیای یێن سەرەب پارێزگەها میسل ڤە ژبەر كو ئەڤ دەڤەرە‬ ‫ژالیێ سیاسەتا نەیاسانە یا بوری پشت گوه هاڤێتینە و چ‬ ‫گرنگی پێ نەدایە‪ ،‬دیسان كاركرن ب هەما هەنگی دگەل هەرێما‬ ‫كوردستانێ ژبو زڤراندنا ڤان دەڤەرا بو كوردستانێ و جێ بەجێ‬ ‫كرنا بەندا (‪ )140‬ژ دەستورێ عیراقا فیدرال‪.‬‬ ‫پ‪ :‬پارتی وگوران ساری دناڤبەرا وان دا هەیە‪ ،‬ئایا باش نەبوونا‬

‫ڤان پەیوەندیان كارتێكرنەكا خراب ناكەتە سەر هەلبژاردنان؟‬ ‫و‪ :‬هەلبەت ئێك رێزیا مللەتێ كورد بو ڤێ قوناغێ گەلەكا‬ ‫فەرە و هەلویستێ پارتێن كوردستانی بو بەشداربوون ب ئێك‬ ‫لیستە لدەڤەرێن دەرڤەی هەرێما كوردستانێ نیشانا ئێك رێزیا‬ ‫ماال كوردیە ل ڤان دەڤەرا هەر ساریەك دناڤ بەرا هەر پارتەكا‬ ‫سیاسی دگەل یا دی كارتێكرنەكا خراب لسەر هەلبژاردنا دكەتن‬ ‫ب تایبەت لسەر وی الیەنێ یێ بخازیت پەیوەندیا تێك بدەت‪.‬‬ ‫پ‪ :‬پەیوەندێن وە دگەل الیەنێن سیاسی یێن دی یێن عەرەب‬ ‫د چ ئاست دانە ل پارێزگەها میسل؟‬ ‫و‪ :‬مە پەیوەندی هەنە دگەل بەهرا پتر ژ پارتێن سیاسی دناڤ‬ ‫میسل داو بەردەوام سەرەدانێن مە دكەن ودان و ستاندن لسەر‬ ‫رەوشا سیاسی و یائەمنی دهێتە كرن‪.‬‬ ‫پ‪ :‬كوردێن نهو ل میسل دژی��ن‪ ،‬رەوش��ا ئەمنی یا وان یا‬ ‫چەوایە؟‬ ‫و‪ :‬رەوشا پارێزگەها میسل ژالیێ ئەمنی ڤە خرابە و كریارێن‬ ‫تیروری دبەردەوامن و بارێ كوردێن دناڤ میسل دا باش نینە‬ ‫ژبەر ئالوزیا ڤی بارێ ئەمنی‬ ‫پ‪ :‬ئایە ئەگەر نوینەرێن كوردێن سەرەب لیستا وە ڤە دەرچوون‬ ‫ل ئەنجومەنێ پارێزگەهێ‪ ،‬وان دێ چ دەستهەالت هەبیت؟‬ ‫و‪ :‬دەست هەالت دجڤاتا ئەنجومەنێ پارێزگەها میسل دێ‬ ‫لدیف وێ یاسایێ بیت یا بو ئەنجومەنی دهێتە دانان‪.‬‬ ‫پ‪ :‬هندەك ژ الیەنێن شوفینی یێن عەرەب دژی هەبوونا هێزێن‬ ‫پێشمەرگەینە ل میسل‪ ،‬وب داگیركەر ل قەلەم ددەن ل ڤان‬ ‫دەڤەران‪ ،‬هەلویستێ وەچی یە هەمبەر ڤێ بوچوونێ؟‬ ‫و‪ :‬هەلویستێ مە ئاشكرایە ئەم دژی هەر هزرەكا شوفینی نە‬ ‫ئەوێن هەبوونا پ‪0‬م ب داگیركەر ددانن چونكە پ‪0‬م ل دەڤەرێن‬ ‫كوردستانا ڤەقەتیای ب ئەركێ پاراستنا ئێمناهیا خاك وگەل‬ ‫رادبن‪.‬‬ ‫پ‪ :‬هندەك ژ الیەنێن كوردی ل ناڤ باژێرێ میسل‪ ،‬دگەل‬ ‫عەرەبا ب ئێك لیست دابەزینە‪ ،‬وان چ كاریگەری دێ هەبیت‬ ‫لسەر لیستا هاوپەیمانا برایەتی و پێكەوەژیان؟‬ ‫و‪ :‬ئەو لیستێن عەرەبی و كورد دناڤدا كاندید كرینە ئەڤە نەك‬ ‫بو ڤیانا وانە بو كوردان بەلكو دخازن دەنكێ كوردان كێم بكەن‬ ‫بو دلیستا هاوپەیمانیا برایەتی و پێكەوەژیان‪ ،‬و ئەم نابینین‬ ‫كورد یان جەماوەرێ وێ لیستێ دەنگێ خو بدەنە وان كوردان‪.‬‬

‫پ‪ :‬باشە ئەگەر سیناریویا ساال (‪ )2009‬دوو بارە بووڤە‬ ‫دەربارەی پەراێزكرنا لیستا وە‪ ،‬هەلویستێ وە دێ چ بیت؟‬ ‫و‪ :‬بریا ردێ بوو وێ روژێ بیت‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ل ڤان دوماهیان چەندین كارێن تیرورستی ل دەڤەرێن بن‬ ‫دەستهەالتا پێشمەرگەی رویدان‪ ،‬دێ چ كاریگەری هەبیت لسەر‬ ‫هەلبژاردنان؟‬ ‫و‪ :‬تیرورست بەردەوام پێكولێ دكەن كارێن تیروری ل ڤان‬ ‫دەڤەرا ئەنجام بدەن ژ بو هندێ الوازیێ ل دەڤەرێ پەیدابكەن و‬ ‫بوو گەلەك جاران كریارێن تیروری ل ڤان دەڤەران هاتینە ئەنجام‬ ‫دان و خەلكی هشیاریەك ل دەف پەیدابوویە كو تیرورستان‬ ‫بەرنامە و هەول هەنە بوو تێك دانا دەڤەرێ و ئەم نابینین كو‬ ‫كارتێكرنێ بكەن‪.‬‬ ‫پ‪ :‬ل هەلبژاردنێن بوری هەوە (‪ )3/1‬دەنگ بدەست ڤە‬ ‫ئینان‪،‬پێش بینێن هەوە بوڤێ جارێ چنە؟‬ ‫و‪ :‬ئەم پێش بینی دكەین كو ئەم كێم تر ژڤێ نائینین بەلكو‬ ‫دێ باشتر بیت‬ ‫پ‪ :‬بەردەوامیا ڤان خوپێشاندانان ل میسل تا چەند هوین‬ ‫دگەل داخوازێن وان دانە ؟‬ ‫و‪ :‬دەستور رێكێ ددەت خوپێشاندانێن ئاشتیانە بهێنە كرن و‬ ‫ئەم دگەلدا ینە هندەك داخازێن وان درەوانە و دڤێت حكومەتا‬ ‫( مالكی ) چارەسەر بكەتن و هندەك ژوان ب دەستوری ڤە‬ ‫دگرێداینە و نە دجهێ خودانە‪.‬‬ ‫پ‪ :‬بوچی پوستێن ئیداری بوو ك��وردان ناهێنە دان لدیف‬ ‫ئیستحقاقێن هەلبژاردنان؟‬ ‫و‪ :‬راستە هندەك پوستێن ئیداری ئیستحقاقا كوردانە لێ مە‬ ‫پتر گرنگی دایە هندێ لیستە بەشداربیت داكو دیار بیت بوو وان‬ ‫مە نەژ بەر پوستایە‪.‬‬ ‫پ‪ :‬رولێ رێكخراوێن جەماوەری هوین چەوا دبینن دهەلبژاردنێن‬ ‫داهاتی دا تایبەت رولێ ئێكەتیا الوێن دیموكراتا كوردستانێ؟‬ ‫و‪ :‬پێشەكی ئەم دەست خوشیێ ل ( ی‪.‬ل‪0‬د‪0‬ك ) دكەین كو‬ ‫وان دهەمی قەناغادا رولەكێ كاریگەر و باش هەبوویە تاكو ل‬ ‫هەلبژاردنێن بوری و ئەم ل وێ باوەریێ نە رولێ وان باش بیت و‬ ‫ئەم وان هاند بدەین بو بەشداربوون ل هەلبژاردنادا و خەلكەكی‬ ‫هاند بدەن بو هەلبژاردنا ژبەر كو جڤاتا پارێزگەها میسل بوو مە‬ ‫وەك كورد گەلەك گرنگە‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪176‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫‪7‬‬

‫ئایا لیستی سەربەخۆی حزبەكان پرۆسەی سیاسیی هەرێم دەگۆڕێت؟‬ ‫بەشداری كردنی حزبەكان بە لیستی جیا لەهەڵبژاردنەكان و كاریگەرییەكانی‬

‫راپۆرت‪ :‬پرس‬ ‫لەگەڵ وادەی نزیك بونەوەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكان و‬ ‫پەرلەمان لەئێستادا حزبە سیاسیەكانی كوردستان بڕیاری ئەوەیان داوە‬ ‫بە لیستی جیا بەشداری لە هەڵبژاردنەكان بكەن‪ ،‬بۆ ئەوەی هەر حزبەو‬ ‫ئاستی راستەقینەی دەنگەكانی خۆی بۆ دەربكەوێ‪ .‬بەرای چاودێرانی‬ ‫سیاسی و ئەندامانی سەركردایەتی حزبەكان بەشداری كردن بەلیستی جیا‬ ‫باشترین رێگەیە بۆ دیاری كردنی دەنگەكان ‪.‬‬ ‫جارەكەی تر ئاستی راستەقینەی دەنگەكانی پارتی دیار نەبوو‬ ‫ئ��اراس حەسۆ میرخان ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪ ،‬سەبارەت بە لیستی جیا بۆ پرس ئەڵێت‬ ‫«ئێمە وەكو پارتی ڕای جەماوەری خۆمان وەرگرتووە‪ ،‬ئێمەش پێمان‬ ‫باشە بۆ هەڵبژاردن بەلیستی جیا بەشداری بكەین»‪ .‬گوتیشی «ئێمە‬ ‫قسەمان لەسەر ئەوبابەتە كردووە‪ ،‬ئەوەی تریشمان بۆ مەكتەبی سیاسی‬ ‫جێهێشتووە ئەوان قسەی لەسەر ئەكەن»‪.‬‬ ‫بەرپرسەكەی پارتی پێیوایە پارتی جارەكەی دی ئاستی راستەقینەی‬ ‫لەهەڵبژاردن دیار نەبووە‪ ،‬لەبەر ئەوەی هاوپەیمانی بەستبوو‪ .‬دەشڵێت‬ ‫«بۆ ئەمجارە پێمان وایە ئاستی راستەقیەی رێژەی دەنگەكانی پارتی دیار‬ ‫دەبێت»‪ .‬جەخت لەوەش دەكاتەوە دەنگەكانی پارتی لەهەڵكشان دایە‪.‬‬ ‫سەبارەت بەدەنگەكانی یەكێتی كە هاوپەیمانی پارتییە‪ ،‬دكتۆر ئاراس‬ ‫حەسۆ میرخان ئاشكرای دەكات «پێم وایە یەكێتی لە‪%40‬ی دەنگەكانی‬ ‫بەدەست دێنێتەوە‪ ،‬كە جارەكەی تر گۆڕان بردبووی»‪ .‬سەبارەت بە‬ ‫حزبەكەی خۆیشی دەڵێت «پێموایە لەهەڵبژاردنی پارێزگاكان لەهەولێرو‬ ‫دهۆك سەركەوتنی باش بە دەست دێنین و پێشم وایە رۆژ بەرۆژ كادیرانی‬ ‫پارتی ورەیان زیاتر ئەبێت و پارتی هەردەم هەوڵی داوە زیاتر خزمەت‬ ‫بكات و رێژەی كادیرانی پارتیش ڕۆژ بەڕۆژ لە زیاد بون دایە»‪.‬‬ ‫ئێمە ئیش لەسەر سێ جۆرە دەنگدەر ئەكەین‬ ‫بەبڕوای ئارام شێخ محەمەد‪ ،‬بەرپرسی ژووری هەڵبژاردنی بزوتنەوەی‬ ‫گۆران‪ ،‬ئەگەر بێت و هەڵبژاردنێكی پاك و بێ تەزویرو بی زەبرو زەنگ و‬ ‫زۆرداری بێ بێت‪ ،‬ئەوە بەدڵنیایەوە گۆڕان نەك دەنگەكانی خۆی بەدەست‬ ‫دێنێت بەڵكو لەوە زیاتریش بەدەست دەهێنێتەوە‪ .‬لەبارەی لیستی‬ ‫سەربەخۆی حزبەكانەوە دەڵێت «بەشداری كردنی لیستی جیا گرنگ نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو بەرنامەی لیستەكە گرنگە‪ ،‬جا ئەوە بەهاوپەیمانی بێت یان بە‬ ‫تەنها بێت»‪.‬‬ ‫ل��ەب��ارەی حزبەكەی خۆیشییەوە ئ��ارام گوتی «ئێمە سێ جۆر‬ ‫دەنگدەرمان هەیە‪ ،‬دەنگدەرێكمان هەیە دەنگی خۆمانە‪ ،‬دەنگدەری‬ ‫ترمان هەیە دەنگدەری حزب و الیەنە سیاسیەكانی دیكەیە كە نارازین‬ ‫لە سەركردایەتیەكانیان بەتایبەت لەحزبە دەسەاڵتدارەكانی كوردستان‪،‬‬ ‫دەنگدەری تریشمان هەیە كە دەنگدەری بێدەنگن‪ ،‬كە بڕیاریان نەداوە‬ ‫دەنگ بەكام ال بدەن‪ .‬ئێمە ئیش لەسەر ئەوانە دەكەین»‪ .‬جەخت لەوەش‬ ‫دەكاتەوە دەنگەكانی ئۆپۆزسیۆن زیادی كردووە كەمی نەكردووە‪ ،‬چونكە‬ ‫وەك ئەو گوتی «پارتی و یەكێتی لەماوەی ئەو چەند ساڵە نەیاتوانیوە‬ ‫چاكسازی بكەن‪ ،‬لەبەر ئەوە پێم وایە بۆ ئەمجارە دەنگەنمان زیادتر‬ ‫ئەبێت»‪.‬‬

‫هەڵبژاردنی ئەمجارە دەرفەتی باش بە ئۆپۆزسێۆن ئەدات‬ ‫ئەنوەر بازگری رۆژنامەنووس‪ ،‬پێیوایە حزبەكان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمان‬ ‫و ئەنجومەنی پارێزگاكان بەلیستی جیا بەشداری ئەكەن‪ .‬دەشڵێت‬ ‫«باشیەكانی ئەم هەڵبژاردنە و بەشداری كردنی حزبەكان بە لیستی‬ ‫جیا جیا وا ئەكات هەر حزبە و ئیمكانیات و قەبارەی خۆی بزانێت»‪.‬‬ ‫پێشبینیش دەكات لەوانەیە ملمالنێیەكی زۆر بێتە ناو هەڵبژاردنەكان و‬ ‫بتوانترێ زۆرترین خەڵك بەشداری بكات‪ ،‬ئەمەش رەنگە رێگری بكات لە‬ ‫تەزویرات و كاری ناشەرعی‪.‬‬ ‫بازگر لیستی سەربەخۆی حزبەكان بەقازانجی ئۆپۆزسیۆن لێكدەداتەوەو‬ ‫دەڵێت «رەنگە دەرفەتێكی زیاتر بدات بەئۆپۆزسیۆن و بتوانن بە ئاشتی‬ ‫خۆیان نمایش بكەن»‪.‬‬ ‫جەخت لەوەش دەكاتەوە كەلیستی جیای حزبەكان خاڵە ئیجابییەكانی‬ ‫زیاترە لەخاڵە سلبیەكانی‪ .‬پێشیوایە كە دەنگەكانی یەكێتی نیشتمانی زیاد‬ ‫دەكات‪ ،‬بەهۆی ئەو گۆڕانەی كە بەسەر ئۆپۆزسیۆندا هاتووە‪ .‬دەشڵێت‬ ‫«رەنگە حزبە ئیسالمیەكانیش دەنگەكانیان زیاد بكات بۆ نمونە ئەوان‬ ‫پێشتر كورسییەكی خۆیان داوە بە حزبی زەحمەتكێشان و كورسییەكی‬ ‫تریشیان داوە بە سۆشالیست‪.‬‬ ‫هۆكارێكی هەڵكشانی دەنگی حزبە ئیسالمییەكان بۆ ئەوە دەگەڕێنێتەوە‬ ‫كەپارتی و یەكێتی وەك پێویست نەیانتوانیوە چاكسازی بكەن و گەندەڵی‬ ‫بنبڕ بكەن‪.‬‬ ‫حزبەكان ئازادن لە دروست كردنی هاوپەیمانی‬ ‫عەبدولستار مەجید ئەندامی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی‪،‬‬ ‫سەبارەت بەلیستی هاوبەشی حزبە ئیسالمییەكان بۆ پرس گوتی «لیستی‬ ‫هاوبەشی ئیسالمی تاوەكو ئێستا ئەگەرە»‪ .‬گوتیشی «ئەكرێت راپرسی‬ ‫بە ئەندامانی هەردووال بكرێت‪ ،‬پاشان ئەندامانی مەكتەبی سیاسی هەردووال‬ ‫ئەم پرسە یەكالیی ئەكەنەوە كە ئایا بەیەكەوە بن یان نا»‪.‬‬ ‫ئەو پێیوایە لیستی هاوبەشی ئیسالمی هەم پێویستییەكی شەرعی و‬ ‫هەم داواكاریی جەماوەری هەردوو الیە‪ .‬بۆیە دەڵێت «پێم وایە کاریگەری‬ ‫خۆی ئەبێت»‪ .‬دەشڵێت «هەموو حزبەكانیش لەم ڕووە ئ��ازادن لە‬ ‫هەڵبژاردنەكان هاوپەیمانی دروست دەكەن یان بە لیستی جیا دادەبەزن»‪.‬‬ ‫بە تەنیا بەشداریكردنمان تەكانێكە بۆ پرۆسەی سیاسی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان یەكەم حزب بوو كە رایگەیاند بەلیستی‬ ‫جیا بەشداری هەڵبژاردنەكان دەكات‪ ،‬ئارێز عەبدواڵ‪ ،‬ئەندامی سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی لەوبارەوە گوتی «من پێم وایە بەتەنیا بەشداری كردنمان تەكانێك‬ ‫بەپرۆسەی سیاسیی هەرێمی كوردستان ئەدرێت و ئەبێتە ملمالنێی‬ ‫ئاشتیانە لەكوردستان و پرۆسەی سیاسی بەهێزتر ئەبێت»‪ .‬گوتیشی‬ ‫«بەلیستی جیا باشتر رێگری لەساختەكاری ئەكرێت»‪.‬‬ ‫جەت لەوەش دەكاتەوە كەحزبەكەی دەنگەكانی زیاتر دەبێت وەكخۆی‬ ‫گوتی «ئێمە وەك یەكێتی دڵنیاین لەوەی بەجیا دادەبەزین كێرڤی ڕێژەی‬ ‫دەنگمان بەرزتر ئەبێتەوە»‪.‬‬

‫پارتییەکان‬

‫دڵنیابن گرەوی‬ ‫ئەمجارەش‬ ‫دەبەینەوە‬ ‫ئومێد خۆشناو‬

‫هەرچەند لەدوای پڕۆسەی ئازادی عێراق و نەمانی ڕژێمی ستەمکاری‬ ‫بەعسی گۆڕ بەگۆڕ‪ ،‬پارتی بەڕێبەرایەتی و سەرکردایەتی و ئەندام و الیەنگر‬ ‫و هەوادارانەوە بڕیاری ئەوەیان دابوو‪ ،‬ئیتر زەمەن زەمەنی بیری نەتەوەیی‬ ‫و بەرژەوەندی بااڵی گەلەو حزبایەتی تەسک گوزەشت‪ ،‬وەلێ ناچارمان‬ ‫دەکەن وەبیریان بێنینەوە پارتی و دیرۆکە پڕ لەسەروەریەکەی و کاروانە‬ ‫پڕ لەهەوراز و نشێویەکەی زۆر لەوە گەورەترە بودەڵە بێن گازی لێ بگرن‪،‬‬ ‫بیرتانە چەندین دەزگای زەبەالحی ئیقلیمی و دەزگای پڕ لە ئیمکانیەت‬ ‫خۆیان لەبەردەم شاخی هەمیشە نەبەزیومان تاقی کردەوە ئەوان دۆڕان و‬ ‫ئێمەش هەر ماینەوە‪.‬‬ ‫ئێستاش لەسەروبەندی نزیک بوونەوەی هەڵبژاردنەکان خەریکە جارێکیتر‬ ‫دێنە دەنگ و پێش وادەی هەڵمەتی هەڵبژاردن دەکەون و بەچەندین‬ ‫شێواز جەنگی دەروونی دەخوڵقێنن‪ ،‬وەلێ ئەگەر لێیان نایەینە دەنگ ئەوە‬ ‫نیە قسەمان نەبێت‪ ،‬خۆ ئەوان دڵنیان لە جێی هەر حەرفێکیان سەدان‬ ‫وشەمان هەیە‪ ،‬لەجێی هەر نوسینێکیان دەیان ستونمان هەیە‪ ،‬لە جێی‬ ‫هەر گۆتنێکیان سەدان دەربڕینمان هەس‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوە هەستی بەرپرسیاریەتی پارتیانەیە دەخ��وازێ ئاشتی‬ ‫کۆمەاڵیەتی خەڵکی کوردستان بخەینە سەر بەرژەوەندیە حزبیەکان!‬ ‫ئەگەرنا دڵنیاین و دەزانین لە کوێ و لە چ مینبەرێکەوە تەلقین دراون‬ ‫وا بڵێن و بدوێن‪.‬‬ ‫خۆ ئەگەر نیازیانە هەڵمەتی هەڵبژاردن پێش بخەن‪ ،‬کەس بەقەد ئێمە‬ ‫قسەی نیە لەسەر پرسەکان و ئەگەر ئەوان کەم و کوڕیەکی واڵت دەبیننن‪،‬‬ ‫ئێمە دەیان و سەدان دەسکەوتمان هەیە بیریان بخەینەوە‪ ،‬بۆیە واباشە‬ ‫پارتیەکان وەک هەمیشە ئارام و لەسەرخۆ بن و نەکەوینە داوی ئەوان‪،‬‬ ‫ئەگەر ئەوان کاتیان هەیە ئێمە ئەو کاتەمان نیە بەوانی سەرف بکەین‪،‬‬ ‫با بێن خۆمان تاقی بکەینەوە بۆ هەڵمەتی هەڵبژاردن و دەپرسین؟‬ ‫*دیرۆک و مێژووی پڕ لەسەروەری الی ئێمەیە‪.‬‬ ‫*حوکمڕانی جوان خزمەتگوزاری و داهێنانی ئاوەدانی الی ئێمەیە‪.‬‬ ‫*ئاسایشی لەبارو هەست بە دڵنیایی هاواڵتیان و خەڵکی کوردستان‬ ‫الی ئێمەیە‪.‬‬ ‫*هەنگاونان بەرەو بەدامەزراوەیی کردن و موئەسەسات الی ئێمەیە‪.‬‬ ‫*ڕێگری کردن لە عەقڵیەتی شۆڤینی سەرانی عێراق و پیالنی ئیقلیمی‬ ‫الی ئێمەیە‪.‬‬ ‫*دەیان و سەدان کارو ئەفراندن هەر الی ئێمەیە‪.‬‬ ‫*ئیتر ئەوە نیشتیمانە و خەڵکەکەیەتی دوا بڕیار دەدات و ڕەش دەبینێ‬ ‫و سپیش دەبینێ‪ ،‬بۆچی خۆتان وا سەغڵەت کردوە‪ ،‬خۆ وادەی هەڵبژاردن‬ ‫زۆری ماوە مەگەر هەستکردنتان نەبێت بەدۆڕان‪ ،‬ئەی ئەگەر وانیە ئەو‬ ‫شەڕە دەرونیە چیە دەستان پێکردوە‪ ،‬مەگەر دەروونی پڕ لە بۆغزی‬ ‫خۆتان نەبێت کە تەنها خۆتان دەزانن کوێتان دێشێ‪ ،‬بۆیە دەستان کردوە‬ ‫بە موهاتەرات و چەواشە کاری‪.‬‬ ‫هەر چەند پێویست ناکات کاتتان پێبگرین و داخیلی ئەوە جەنگە پڕ لە‬ ‫هیستریایەتان بین‪ ،‬چونکە ئێوە چیتان نیە لەدەستی دەن‪ ،‬ئێمە بەعەقڵ و‬ ‫لۆژیک و مەنتقی بەرپرسیارانە لەبەردەم مێژوو دەوەستین و ئێوەش هاش‬ ‫و هوشی کاتی و سیاسەتی ڕۆژتان ڕوو لە ئاوابوونە‪.‬‬ ‫لە کۆتاییدا بیری پارتیەکان دێنمەوە قسەیەکی شەهید فەڕەنسۆ بکەنە‬ ‫بەسەر مەشقی کاروانتان کە فەرمووی ئەوەی دوا جار پێدەکەنێ لە‬ ‫گشتیان باشتر پێدەکەنێ‪ ،‬واتە ئایندە ئێوەن و سەرتان بەو بودەاڵنە‬ ‫مەهێشینن‪ ،‬ئێوە لە کاروانی خزمەت و ئاوەدانی و ئەمنیەت بەردوام بن‪،‬‬ ‫دوا جار گەل بڕیار دەدات و متمانەی خۆی دەبەخشێ بەوانەی سەوڵی‬ ‫کاروانێکی ئەمینیان لەدەست دایە و براوەی کۆتایی و پێکەنینی کۆتایی‬ ‫ئێمە پارتیەکانین‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ژماره‌ ‪176‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫بە خۆشەویستی ژیانی هاوسەرگیرم پێكهێنا‬ ‫«پێشتر هاوڕێی یەكێك لە ئامۆزاكانم بووەو تاك الیەنانە منی‬ ‫خۆشویستووە‪ ،‬بەاڵم دوای گەڕانەوەی بەیەكجاری لە هەندەران‪،‬‬ ‫دەبێتە بەڕێوەبەری كارگێڕی ئوتێل (داوە)‪ ،‬لە ساڵی ‪ 2009‬بە‬ ‫كارێك دەچم بۆ ئەو ئوتێلەو دەیناسمەوەو دواتر پەیوەندیەكانمان‬ ‫ڕۆژ بەڕۆژ بەهێزتر دەبێت و دواتر لە ‪ 2010-5-7‬ژیانی هاوسەرگیری‬ ‫پێكدەهێنین»‪ .‬ئەمە بەشێك لە قسەی النە محەمەدی ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە‪.‬‬ ‫دیمانە‪ :‬توانا شێخانی‬

‫النە محەمەد‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ پرس‪:‬‬

‫نە دەست باڵوم‪ ،‬نە ڕەزیلیشم‬ ‫النە جگە لەوەی ئافرەتێكی چاالك و بوێرە لە ناو پەرلەمانی‬ ‫عێراق‪ ،‬هاوكات خانمێكی دەستڕەنگین و كابانیشە‪ ،‬هەر وەك‬ ‫خۆی باسی لێوە دەكات تەنها یاپراغ نازانێت ئامادە بكات‪ .‬جگە‬ ‫لەوەش ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬كەسێكی كۆمەاڵیەتییەو خۆی لەهیچ‬ ‫پرسیارێكیش نادزێتەوە‪ ،‬لە میانی ئەو دیدارەدا‪ ،‬تیشكدەخاتە‬ ‫سەر چەند الیەنێكی ژیانی تایبەتی خۆی‪.‬‬ ‫النە محەمەد‪ ،‬لەساڵی ‪ 1973‬لەشاری هەولێر لەدایكبووە‪،‬‬ ‫ه��ەروەك خۆی باسی لێوە دەك��ات‪ ،‬منداڵێكی هێمن بووەو‬ ‫هەستی بە بەرپرسیارەتی كردووە‪ ،‬چونكە كچی گەورەی ماڵەوە‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫لەبارەی كەسایەتی منداڵیی خۆیەوە دەڵێت «هیچ كات حەزم‬ ‫لە شەڕ نەكردووەو‪ ،‬لەكەسیشم نەداوە‪ ،‬بەاڵم لێیانداوم»‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی نوێنەران باس لەوە دەكات كە‬ ‫لەسەرجەم قۆناغەكانی خوێندن قوتابیەكی زی��رەك بووە‪،‬‬ ‫بە جۆرێك هەموو ساڵێك یەكەم بووە‪ ،‬لەقۆناغی سێیەمی‬ ‫ناوەندیش چوارەمی شاری سلێمانی بووە‪ ،‬هەروەها لەقۆناغی‬ ‫شەشەمی ئامادەیی‪ ،‬تێكڕای نمرەكانی (‪ )83‬بووە‪.‬‬ ‫ئاشكراشی دەك��ات‪ ،‬لە پۆلی شەش حەزی ك��ردووە بچێتە‬ ‫كۆلێژی پزیشكی و‪ ،‬هەوڵیشی بۆداوە‪ ،‬بەاڵم نەیتوانیوە‪ ،‬دواتر‬ ‫لە كۆلێژی زانستی زانكۆی سەاڵحەدین بەشی كیمیا تەواو‬ ‫دەكات‪ ،‬هاوكات بڕوانامەی ماستەریش لەو بەشە بەدەستدێنێت‪.‬‬ ‫لەبارەی یادگارییەكانی لەقۆناغی زانكۆیی و هەرزەكاری‪ ،‬النە‬ ‫محەمەد گوتی «ژیانی زانكۆم پڕبوو لە ڕووداوی جۆراوجۆری‬ ‫خۆش و ناخۆش‪ ،‬تا زانكۆشم تەواوكرد‪ ،‬لەبەر چرا (المپا)‬ ‫دەمخوێند»‪.‬‬ ‫النە‪ ،‬نزیكەی سێ ساڵە شووی ك��ردووەو‪ ،‬نایشارێتەوە كە‬ ‫بەخۆشەویستی شووی ك��ردووە‪ .‬لەبارەی چۆنیەتی ناسینی‬ ‫هاوسەرەكەی ئاشكرای كرد‪ ،‬كە هاوڕێی یەكێك لە ئامۆزاكانی‬ ‫بووە‪ ،‬ئەو دەڵێت «پێش ئەوەی بیناسم‪ ،‬تاك الیەنە منی‬ ‫خۆشویستووە‪ ،‬ماوەیەك چۆتە دەرەوە‪ ،‬پاش گەڕانەوەی دەبێتە‬ ‫بەڕێوەبەری كارگێڕی ئوتێل (داوە)‪ ،‬لەساڵی ‪ 2009‬بە كارێك‬ ‫چووم بۆ ئەو ئوتێلەو ناسیمەوەو دواتر پەیوەندیەكانمان ڕۆژ‬ ‫بەڕۆژ بە تین تر بوو‪ ،‬دواتر لە ‪ 2010-5-7‬ژیانی هاوسەرگیریمان‬ ‫پێكهێنا»‪.‬‬ ‫ناوبراو لەبارەی مارەییەكەشییەوە گوتی «داوامكرد لەسەر‬ ‫‪ 19‬مسقاڵ و نیو‪ ،‬بەپێی ئایینی پیرۆزی ئیسالم مارە بكرێم»‪.‬‬ ‫ئەو هەتا ئێستا مناڵی نییە‪ ،‬وەكخۆی دەڵێت «ئێستا منداڵم‬

‫نیە‪ ،‬چەند منداڵێكم پێش لە دایكبوون مردوون»‪.‬‬ ‫بەشێك لە ئافرەتە پەرلەمانتارەكان‪ ،‬باسی ئەوەدەكەن كە‬ ‫بەهۆی كاری پەرلەمانیەوە لەماڵەوەیان دادەبڕێن و تاڕادەیەك‬ ‫كێشەیان بۆ دروس��ت دەبێت‪ ،‬الن��ە محەمەد لەوبارەیەوە‬ ‫رایگەیاند‪ ،‬كە دەچم بۆ بەغدا هاوسەرەكەم لەگەڵم دێت‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوە لەماڵەوە دانابڕێم و هیچ كێشەیەكیشم بۆ دروست نابێت‪.‬‬ ‫جگە ل��ەوەش‪ ،‬دەوت��رێ��ت ئافرەتانی ئێستا هیچ كارێكی‬ ‫ناوماڵ نازانن و (دەست و پێ سپین)‪ ،‬بەاڵم پەرلەمانتارەكە‬ ‫ئەوە رەتدەكاتەوەو ئاشكرای دەكات «كاروباری ناو ماڵ‪ ،‬بە‬ ‫بەڕێوەبردن و پاك كردنەو چێشت لێنان‪ ،‬هەر خۆم ئەنجامی‬ ‫دەدەم»‪.‬‬ ‫گوتیشی «پێموانیە‪ ،‬ئافرەتی ئێستا هیچ نەزانێ‪ ،‬بەڵكو بە‬ ‫پێچەوانەوە كاری دەرەوە دەكات و ماڵ و منداڵیش بەڕێوە‬ ‫دەبات‪ ،‬ڕەنگە زیاتر گرفتەكان نەبوونی كات و سەرقاڵ بوونی‬ ‫هەر خێزانێك بە كاری تایبەتی خۆیەوە بێت‪ ،‬چونكە جاران‬ ‫هاریكاری زیاتر هەبوو لەبەرئەوەی ئافرەت زۆرینە لە ماڵەوە‬ ‫بوون»‪.‬‬ ‫هەروەها ئەو پەرلەمانتارە بە پێكەنینەوە گوتی «جگە لە‬ ‫یاپراخ‪ ،‬هەموو چێشتێك دەزان��م ئامادەبكەم‪ ،‬ئەو كەسەی‬ ‫دەستاویشی خواردبێتم ناڵێت ناخۆشە‪.»....‬‬ ‫ئەو بێزاردەبێت‪ ،‬ئەگەر قەناعەتی بەكارێك نەبێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫مەجبوربێت ئەنجامی بدات‪ ،‬هاوكات دڵخۆشیش دەبێت‪ ،‬بەو‬ ‫كارەی كە پێشتر پالن و بەرنامەی بۆ دادەنێت و ئەنجامەكەشی‬ ‫بەدڵی خۆی بێت‪.‬‬ ‫ئەو جەخت دەكاتەوە كە ئەو خولەی پەرلەمان تەواو بوو‪،‬‬ ‫لە كاری سیاسی بەردەوام دەبێت و‪ ،‬حەزیش دەكات خوێندنی‬ ‫دكتۆرا تەواو بكات‪.‬‬ ‫النە محەمەد‪ ،‬بە وتەی خۆی شوفێرێكی زۆرباشە‪ ،‬چونكە لە‬ ‫تەمەنی ‪ 20‬ساڵییەوە مۆڵەتی شۆفێری دەرهێناوە‪.‬‬ ‫دەربارەی دەست باڵوی و ڕەزیلی‪ ،‬ئەو پەرلەمانتارە دەڵێت‬ ‫«نە دەست باڵوم و نەڕەزیلم‪ ،‬بە بەرنامە پارە سەرف دەكەم‪،‬‬ ‫بەپێی ئەو پارەیەی كە پێم دەبێت لە مانگێكدا‪ ،‬پالنیش بۆ‬ ‫دواڕۆژ دادەنێم»‪.‬‬ ‫ئەوەشی گوت «پارە بەشی خۆی گرنگە‪ ،‬بەاڵم لەسەربنەمای‬ ‫پەیدا كردن و سەرف كردنی تەندروست كە گرفت دروست‬ ‫نەكات‪ ،‬چونكە پارە بەبێ ئەقڵ نابێت و ئەقڵیش بەبێ پارە‬ ‫نابێت»‪.‬‬

‫النە‪ ،‬تەنیا لە(مار) دەترسێت‪ .‬ئاواتەكەی خۆیشی بۆ پرس‬ ‫ئاشكرا دەكات و دەشڵێت «یەكێك لەئاواتەكانم ئەوەیە ببم‬ ‫بە دایك»‪.‬‬ ‫هەروەها دەشڵێت «هەندێكجار بڕوام بە بەخت هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەموو كاتێك نا»‪.‬‬ ‫النە محەمەد‪ ،‬لەسەر لیستی پارتی بۆتە ئەندامی نوێنەرانی‬ ‫عێراق و پێشتریش بەرپرسی ئەنجوومەنی ئافرەتانی پارێزگای‬ ‫سلێمانی بووە‪ ،‬ئەو تێكەڵبوونی بە پارتی بۆ ساڵی ‪1992‬‬ ‫دەگەڕێنێتەوە و دەڵێت «لە قۆناغی سێیەمی زانكۆ بووم بە‬ ‫پارتی»‪ .‬ئەو لەحزب چەندین پلەی هەبووە وەك (ئەندام‬ ‫ناوچە‪ ،‬بەرپرسی ڕێكخراو)‪ ،‬بۆ ماوەی سێ ساڵیش بەرپرسی‬ ‫نوسینگەی سلێمانی یەكێتی ئافرەتانی كوردستان بووە‪،‬‬ ‫جگە لەوەش ماوەی چەندین ساڵ لەزانكۆ وانەی وتۆتەوە‪،‬‬ ‫النە دەشڵێت «هەموو ئەوانە هۆكاربوون بۆ ئەوەی حزب بۆ‬ ‫پەرلەمانی عێراق كاندیدم بكات»‪.‬‬ ‫ه��ەروەك خ��ۆی باسی لێوەدەكات‪ ،‬كە دڵنیا نەبووە لە‬ ‫هەڵبژاردنەكان دەردەچێت یاخود نا‪ ،‬ئەو دەڵێت «لەبەر ئەوەی‬ ‫لیستی كراوەبوو و هاوكات ڕاستەوخۆ دەنگ بە كاندیدەكە دەدرا‪،‬‬ ‫دڵنیا نەبووم ئایا دەردەچم‪ ،‬كە ئەنجامی هەڵبژاردنەكانیش‬ ‫ڕاگەیەندرا هەستێكی زۆر خۆشم هەبوو‪ ،‬هەستم كرد یەكێك لە‬ ‫ئاواتەكانم هاتە دی»‪.‬‬ ‫زۆرب��ەی ئەو كەسانەی كە لە هەڵبژاردنەكان دەرچوونە‪،‬‬ ‫خزم و هاوڕێیانی داوای شیرینی و داوەتیان لێكردووە‪ ،‬ئەو‬ ‫پەرلەمانتارە نایشارێتەوە كە بێ ئەوەی داوای لێبكەن خۆی‬ ‫شیرینی بۆ هاوڕێیانی كڕیوە‪ ،‬دەشڵێت «جگە لەوەی شیرینم‬ ‫بۆ ئەو كەسانە كرد كە لەگەڵم ماندوو ببوون‪ ،‬بۆ ئەوانەشم كڕی‬ ‫كە دڵنیا نەبووم دەنگیان پێداوم»‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارە‪ ،‬پێشتر مامۆستای كۆلێژی زانست بووە‬ ‫لە بەشی كیمیا‪ ،‬دەرب��ارەی پەیوەندی خۆی و قوتابیەكانی‬ ‫وتی «زیاتر پەیوەندییەكی هاوڕێیەتیمان هەبوو‪ ،‬نەوەك‬ ‫مامۆستایەتی‪ ،‬بە جۆرێك الی زۆربەی قوتابیەكان خۆشەویست‬ ‫بوومە‪ ،‬هاندەریان بوومە بۆ ئەوەی بابەتی كیمیایان ال ئاسان‬ ‫و خۆش بێت»‪.‬‬

‫جگە لە یاپراخ‪ ،‬دەزانم هەموو چێشتێك‬ ‫ئامادە بكەم‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪176‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫‪9‬‬

‫دەبوایە هەڵوێستی ئەمریكا چۆن بێت لە بەرامبەر عێراق‬

‫رووخانی عێراق و لێكەوتەكانی‬

‫وەرگێڕانی‪ :‬بەختیار محەمەد‬

‫نوسینی‪ :‬پوڵ وولفیتز‬ ‫بەبۆنەی تێپەربوونی ‪ 10‬ساڵ بەسەر داگیركردنی عێراق و روخاندنی‬ ‫رژێمی (سەدام حوسێن) ‘ لە چوارچێوەی ئەو چاوپێكەوتن و نوسین و‬ ‫لێكدانانەوەی كراوە (پوڵ وولفیتز) یەكێك بووە لەو كەسانە‪ ،‬كە ‪ 10‬ساڵ‬ ‫لەمەوبەر جێگری وەزیری بەرگری ئەمریكا بوو‪ ،‬لەبەرچاوی هەموومان ڕوونە‬ ‫وەزارەت��ی دەرەوەی ئەمریكا لەسەردەمی (جۆرج دەبلیۆ بۆش) ڕۆڵێكی‬ ‫بەرچاوی گێڕاوە‪ ،‬لە كاتی هێرشەكەی ‪ 11‬ی سێبتەمبەر لە ساڵی ‪2001‬‬ ‫(پۆل وولفیتز) یەكێك بوو لەو كەسانەی داوای دەكرد سەدام حوسێن‬ ‫بروخێنرێت لە دوای هێرشەكانی سەر رێكخراوی قاعیدە و بزوتنەوەی تالیبان‬ ‫لە ئەفغانستان‪.‬‬ ‫بە یەكێك لە دیپلۆماسی و شارەزیەكی دیار دەناسرێتن لە كەسە دیارەكانی‬ ‫باڵی پارێزگارە تازەكانە و لە پێشەوەی سیاسیەتەكانی دەرەوە و بەرگری‬ ‫دەژمێردرێت‪ .‬لەو نوسینەیدا (پۆل وولفیتز) هۆكارەكانی هێرشكردنە سەر‬ ‫عێراق شیدەكاتەوە‪ ،‬دەڵێت نەهێشتنی دەسەاڵتی سەرۆكی پێشووی عێراق‬ ‫لە بەرژەوەندی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست و خەڵكی عێراق بوو‪ ،‬بە پێچەوانەی‬ ‫ئەو كەسانەی پێیان وایە جەنگی سەر عێراق هەڵەیەكی گەورە بوو‪ ،‬چونكە‬ ‫بووە هۆی دروستبوونی بۆشایی و لە بەرژەوەندی ئێران تەواو بوو‪ ،‬دەڵێت‬ ‫بەشێك لە هۆكارەكانی نزیك بوونەوەی عێراق لە ئێران لە خاڵە خراپەكانی‬ ‫هاوسێیەكانی عێراقە‪ ،‬بەهۆی ئەو بۆشاییە (سەدام حوسێن) دروستی‬ ‫كردووە‪ .‬بە جۆرێكیتر لە هەڵەكانی ئیدارەی ئەمریكی دەزانێت لە مەلەفی‬ ‫عێراقدا‪.‬‬ ‫كاتێكی زۆر دەوێت بۆ ئەوەی دەرەنجامەكانی جەنگی سەر عێراق بزانین‪،‬‬ ‫بۆ ئەوەی تێبگەین پێویستە زۆر بە ڕوونی بیر لەو ئاگربەستەی كۆریا‬ ‫بكەینەوە بەر لە ‪ 60‬ساڵ‪ .‬چەندین ساڵ كۆریای باكوور ناخۆشی چەشت‪،‬‬ ‫تاوەكو ‪ 30‬ساڵ تێپەڕی‪ ،‬لە گەشبینترین كەس بڕوای نەدەكرد كۆریا ببێتە‬ ‫یەكێك لە پێشكەوتوترین وواڵت لە ڕووی ئابوریەوە لە جیهاندا‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی‬ ‫سیستەمێكی دیموكراتی زۆر پێشكەوتووی هەیە لە دوای ‪ 6‬هەڵبژاردن لە‬ ‫ماوەی ‪ 25‬ساڵی رابردوو‪.‬‬ ‫بە هەمان شێوە پێویستمان بە چەندین ساڵ هەیە بۆ ئەوەی وێنەیەكی‬ ‫ڕوونمان هەبێت دەربارەی عێراق‪ ،‬بەاڵم بەدڵنیاییەوە دووشتی زۆر گرینگ‬ ‫هەیە دەبێت بیزانین‪ :‬یەكەم عێراق دیكتاتۆرێكی زۆر دڵرەقی لەگەڵ دوو‬ ‫كوڕەكەی لە كۆڵ بۆیەوە‪ ،‬بە هەمان ئاست خوێنرێژ و دیكتاتۆر بوون‪ ،‬لە‬ ‫بەرامبەردا عێراق دەسەاڵتێكی نوێنەرایەتی دەستكەوت رێزی عێراقیەكانی‬ ‫وەكو ئینسان دەگرێت‪ ،‬دووەم ئەمریكا نەهاتووە بۆ بردنی نەوتەكەی یاخود‬ ‫ژێردەستكردنی خەڵكەكەی‪ ،‬بەڵكو هاتووە بۆئەوەی دەسەاڵتێك الببەن‬ ‫كەهەڕەشە بوو بۆ سەر ئەمریكا‪ ،‬قوربانی زۆریان داوە لەگەڵ عێراقیەكان‪،‬‬ ‫جەنگاون لە ملمالنێیەكی خوێناوی لە دژی دەسەاڵتێك دەیویست‬ ‫دیكتاتۆریەتێكی زۆر وەحشیانە دابمەزرێنێت‪ .‬پێویستە ئەوەش بڵێم زۆر‬ ‫بەكەمی ئاماژە بە قوربانی عێراقیەكان دەكرێت‪ ،‬بەاڵم پێویستە ئەوە بزانن‬ ‫كە (‪ )10‬هەزار كەس لە هێزە ئەمنیەكانی عێراقی كوژراون لەو جەنگەدا‪،‬‬ ‫كە دوو هێندەی ئەمریكیەكان دەبێتن‪ ،‬لەگەڵ ئەوەش دا بەهەزاران هاواڵتی‬ ‫مەدەنی عێراقی كوژراون‪.‬‬ ‫لە راستیدا ووشەی شەڕانگێز لەبەرامبەر (سەدام حوسێن) زۆر كەمە‪،‬‬ ‫پێویستە ووشەی زۆر لەوەی ناشیرینتری پێبڵێن بۆدەربرین لە بەرامبەر‬ ‫كردەوەكانی‪ .‬كاتێك ئەمریكیەكان دەڵێن «بەڵێ سەدام حوسێن شەڕانگێز‬ ‫بوو‪ ،‬بەاڵم جیهان پڕیەتی لە شەڕانگێز» ڕوونە ئەوان دەربارەی سەدام‬ ‫حوسێن زۆر نازانن‪ ،‬دوای ئ��ەوەی س��ەدام حوسێن كوێتی داگیركرد‪،‬‬ ‫سەركردەكانی عەرەب باسی ئەو كاسێتەیان دەكرد كاتێك سەدام حوسێن‬ ‫لە هۆلی گەل چەند كەسێك بە خائین لە قەڵەم دەدات و یەكسەر لە‬ ‫سێدارەدەدرێن‪.‬‬ ‫حەزەكانی سەدام حوسێنم دەزانی كاتێك هێرشی كردە سەر ئێران و نزیكەی‬ ‫یەك ملیۆن كەس كوژران‪ ،‬دوای هێرشی كردە سەر كوێت‪ .‬كتابێكی زۆر‬ ‫نایابم خوێندەوە بە ناوی « كۆماری ترس» كە كەنعان مەكیە نوسیویەتی‪،‬‬ ‫هەروەها زانیم سەدام حوسێن چۆن بە ڕقەوە لەگەڵ نوێنەرەكانمان باسی‬ ‫ئەمریكا دەكات‪ .‬دەیگوت «كۆمەڵگایەكە تەحەمولی ‪ 10000‬كوژراو ناكات لە‬ ‫یەك جەنگدا» هەرگیز پێشبینیم نەدەكرد سەرۆكی وواڵتێك وەك مافیایەك‬ ‫هەڵسوكەوت دەكات و شانازی بە دڵڕەقی خۆیەوە دەكات‪.‬‬ ‫لە ڕاستیدا لە ناو بردنی سەدام حوسێن زۆری تێچوو‪ ،‬لە ڕووی قوربانیانی‬ ‫سەربازی بێت‪ ،‬مەدەنی‪ ،‬یاخود لە ڕووی ماددیەوە بێت‪ ،‬بەاڵم سەدام حوسێن‬ ‫هەڕەشە بوو بۆ خەڵكی عێراق و ناوچەكە بەگشتی‪ ،‬نەدەتوانرا بە شێوەیەكی‬ ‫ئاشتیانە كۆتایی پێبهێنرێت‪ ،‬چونكە لە دوای مردنی خۆی‪ ،‬كوڕەكانی‬

‫دەسەاڵتیان دەگرتە دەست و ن��ەوەدوای‬ ‫نەوە دەگوازرایەوە‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی لێژنەی خاوێنكردنەوەی‬ ‫عێراق (بۆ چەكی كیمیاوی) ڕاپۆرتێكیان‬ ‫ئامادەكرد‪ ،‬هیچ جۆرە چەكێكی كیمیاویان‬ ‫ن���ەدۆزی���ەوە‪ ،‬ك��ە س��ەرج��ەم دەزگاكانی‬ ‫ئیستخباراتی ئاماژەیان بە بوونی دەكردن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو لێژنەیە ئاماژەیان بە نیەتی سەدام‬ ‫كردبوو بۆ ئەوەی جارێكیتر چەكی كیمیاوی‬ ‫بنیاتبنێتەوە‪ ،‬كاتێك ئابلوقەی ئابووری لەسەر هەڵدەگیرێت‪ .‬سەرەڕای‬ ‫ئەوەش سەدام مەترسەكی تریشی هەبوو‪ ،‬تیرۆریستەكان لەوانەش (ئەبو‬ ‫موسعەب زەرقاوی) بە شێوەیەكی پراكتیكی دەستیان بە جموجۆڵ كردبوو‬ ‫بۆ ئەنجامدانی كردەوەی تیرۆریستی لە ئەوروپا و رۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا‪.‬‬ ‫ئەمڕۆ ئەمریكیەكان ئەوانەی قوربانیان داوە لە پێناو لە ناوبردنی ئەو‬ ‫رژێمە‪ ،‬پێویستە شانازی بەو دەستكەوتەی خۆیانەوە بكەن‪ ،‬بە تایبەتی لە‬ ‫دژی ئەو كەسانەی نەیاندەویست عێراقی تازە دروست ببێت‪ .‬لەگەڵ ئەوەی‬ ‫هەڵگەراوەكان وەك پیشەی خۆیان دەڵێن ئێمە بەرگری لە گەڵ دەكەین ئەو‬ ‫كۆمەڵە تیرۆریستیانەی هەنە (قاعیدە) ئەندامانی پێشووی حزبی بەعس‬ ‫و دەزگا ئەمنیەكانی سەدام ئەو میلیشیایانەی لە الیەن ئێرانەوە پاڵپشتی‬ ‫دەكرێن هیچ خزمەتێك ناكەن جگە لە كاولكاری نەبێت‪.‬‬ ‫لە ڕووێكیترەوە بۆتە شتێكی باو گوایە سەدام پارسەنگی ئێران بوو لە‬ ‫ناوچەكەدا‪ ،‬پرسیار دروست دەكات لە دەروونمان‪ ،‬بەاڵم ئەو جەنگەی سەدام‬ ‫حوسێن لەگەڵ ئێرانی ئەنجامدا هیچ سودێكی هەبوو‪ ،‬كە چەكی كیمیاویشی‬ ‫تیادا بەكار هات؟ پارسەنگی دروست كردبوو كاتێك هێرشی كردە سەر‬ ‫كوێت؟‬ ‫ئەگەر هاتوو سەدام لە دەسەاڵت مابا‪ ،‬ئێستا یارمەتی بەشار ئەسەدی‬ ‫نەدەدا؟ لە ترسی ئەوەی كەوتنی بەشار ئەسەد ببێت سەرچاوەی ئیلهامی‬ ‫جەنگ لە دژی ئەودا‪ ،‬پشتگیری ئەو شۆڕشگێرانەی نەدەكرد كە ڕكیان لە‬ ‫ئەمریكا دەبێتەوە یان هاوسێكانی؟ بێگومان زۆر دوور بوو رۆڵی ناوبژیوانی‬ ‫ببینێت لە سوریا‪.‬‬ ‫بەاڵم زۆر شت هەبوو مرۆڤ هیوای دەخواست بە شێوەیەكی جیاواز‬ ‫ڕوویان دابوایە‪ ،‬تەنانەت ئەو كەسانەش كە پاڵپشتی جەنگیان كرد هیوایان‬ ‫دەخواست بە شێوەیەكی جیاواز ڕوویدابوایە‪ .‬وەكو بۆچونی خۆم پێم وابوو‬ ‫دەبوایە ئەمریكا لە سەرەتادا حكومەتێكی نیشتمانی عێراقی دروست كردبوایە‬ ‫لە جیاتی حكومەتێك لە ژێر سایەی داگیر كەردا‪ ،‬لە دوای تێپەربوونی ‪4‬‬ ‫ساڵ بەسەر داگیركردنی عێراق‪ ،‬زۆر ڕوون بوو دوژمن دەیەوێت جەنگێكی‬ ‫پارتیزانی ستراتیجی ئەنجام دەدات لە دژی دروستبوونی حكومەتی عێراقی‬ ‫تازە تاوەكو ڕۆیشتنی ئەمریكیەكان‪.‬‬ ‫پێویستە ئەمریكا پەشیمان نەبێتەوە لەوەی دیكتاتۆریكی تری نەهێناوە‬ ‫بۆ ئەوەی جێگەی پێشخۆی بگرێتەوە لە پێناوی ئەو ئارامیە ڕووپۆشەی‬ ‫جاران هەبوو‪ .‬بە پێچەوانەوە ڕووخاندنی سەدام حوسێن بە هۆی ترسمان‬ ‫بوو لە ئاسایشی وواڵتەكەمان‪ ،‬عێراقیەكانیش لێمان خۆش نەدەبوون ئەگەر‬ ‫لە دیموكراتیەت و هەڵبژاردنی ئەو كەسەی رابەرایەتیان دەكات بێبەشبن و‬ ‫خۆیان هەڵینەبژێرن‪.‬‬ ‫تەنانەت پێویست نەبوو ئەمریكا داوای لێبوردن بكات‪ ،‬هەروەكو سەفیری‬ ‫ئەمریكا لە عێراق (جیم جیفری) لە هاوینی ‪ 2011‬ئەنجامیدا‪ ،‬سەبارەت‬ ‫بە یارمەتی نەدانی ئەمریكا لە ڕاپەرینەكەی ساڵی ‪ 1991‬شیعەكان لە‬ ‫كاتی شكستەكەی عێراق لە كوێتدا‪ ،‬كاتێك سەدام حوسێن هەلیكۆپتەری‬ ‫بەكارهێنا بە بیانوی تێكچوونی ڕێگاوبانەوە‪ ،‬تەنانەت ئەمریكا ڕێگای نەگرت‬ ‫لە بەكارهێنانی هەلیكۆپتەر لەالیەن سوپای عێراقەوە‪.‬‬ ‫ئەمریكا زۆر بەئاسانی دەیتوانی ڕێگە لە بەكارهێنانی هەلیكۆپتەر بگرێت‬ ‫لە هەڵفڕین‪ ،‬ڕێگە بگرێت لە بەكارهێنانی زرێپۆشەكانی لە حەوزی فوراتدا بۆ‬ ‫لە ناوبردنی ڕاپەرینەكە لە بەسرەو شارەكانیتری‪ ،‬بەبێ ئەوەی یەك كیلۆمەتر‬ ‫بێتە ناو خاكی عێراق‪.‬‬ ‫بەر لە چەند رۆژێك ئەمریكا هێرشەكانی خۆی ڕاگرت لە كوێت بۆ ئەوەی‬ ‫ژمارەی كوژراوەكان زۆر نەبێت‪ ،‬بەاڵم بووە گەورەترین هۆكاری مردن كاتێك‬ ‫ڕێگەی بە گاردی كۆماریدا لە باشور ڕاپەرین لە ناو ببەن‪.‬‬ ‫بە پێچەوانەی ئەو بۆچونەی هەیە گوایە سعودیە ڕێگر بووە لە بەرامبەر‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬كاتێك لەگەڵ وەزیری دەرەوە (جیمس بێكەر) بووم لە یەكەم‬ ‫سەردانی بۆ كەنداو لە دوای ڕاگرتنی جەنگ‪ ،‬گوێم لە وەزیری دەرەوەی‬ ‫سعودیە(ئەمیر سعود فەیسەل) و نێردەی سعودیە لە ئەمریكا( ئەمیر بەندەر‬

‫بن سولتان ) بوو دەیانویست (بێكەر) رازیبكەن بۆ ئەوەی پاڵپشتی لە‬ ‫ڕاپەرین بكات‪.‬‬ ‫لە دوای مانگێك‪ ،‬ئەمریكا پێشرەوی لە هێزی فرە رەگەزەكان كرد لە‬ ‫باكوری عێراق بۆ پاراستنی كوردەكان‪ .‬بەاڵم ئەو كات كاتەكەی زۆر درەنگ‬ ‫بوو سەبارەت بە شیعەكان‪ ،‬بە دڕندەترین شێواز سەركوتی ڕاپەرینەكەی‬ ‫شیعەكانی كرد بەو شێوازەی ئێستا لە سوریا ڕوودەدات‪ .‬ئەگەر ئەمریكا‬ ‫ئەو كات پاڵپشتی ڕاپەرینەكەی لە باكوور و باشور بكردبا‪ ،‬ئەو كات سەدا‬ ‫حوسێن الدرابوو‪ ،‬لەسەر دەستی ڕۆڵەكانی عێراق‪ ،‬بەبێ ئەوەی پێویستی بەو‬ ‫جەنگەی دوایی بكردبووایە‪.‬‬ ‫زۆر بەداخەوە‪ ،‬ئەو هەڵوێستە جوامێرنەی سعودیە باس ناكرێت كە بەر لە‬ ‫‪ 20‬ساڵ هەیبوو‪ .‬لە باشترین حالەتدا واڵتەكانی دراوسێی عێراق دەیانویست‬ ‫دەسەاڵتی سوننەكان بگەڕێننەوە و ڕێگایان بە تیرۆریستان دەدا بۆ ئەوەی‬ ‫تەقینەوە ئەنجام بدەن‪ .‬وەكو ئەوەی ئێستا لە سوریا هەیە‪.‬‬ ‫بەاڵم سەبارەت بە وواڵتانی كەنداو‪ ،‬كە دەیانویست ئاشتی ناوچەكە‬ ‫بگرێتەوە و عێراق پارسەنگی ناوچەكە رابگرێت لە بەرامبەر ئێران‪ ،‬تەنانەت‬ ‫ئەو كەسانەی هەستێكیان هەبوو سەبارەت بەو ئاشتیەی پێیان وابوو سەدام‬ ‫دابینی كرووە‪ ،‬دەبێت بزانن تازە گەڕانەوە بۆ دواوە نییە‪ ،‬تەنها ڕێگە ئەوەیە‬ ‫حكومەتێك پێكبهێنرێت سەرجەم پێكهاتەكانی عێراق لە خۆبگرێت‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی عێراق نەكەوێتە ژێر كاریگەری ئێران‪ ،‬دەبێت یارمەتی ئەو حكومەتە‬ ‫بدەین نەوك دژایەتی بكەین‪.‬‬ ‫ئەو هەڵوێستەی عێراقیەكان لە خۆشەویستیان نییە بۆ ئێران‪ ،‬هەروەكو‬ ‫سەركردەكانی سعودیە بەر لە ‪ 20‬ساڵ ئاماژەیان پێدا‪ ،‬عێراقیەكان حەز‬ ‫ناكەن ببنە پاشكۆی ئێران‪ ،‬بەاڵم كاتێك مرۆڤ لە شوێنێكی زۆر ترسناك‬ ‫دەژیێت‪ ،‬پەنا بۆ هەموو كەسێك دەبات ئەگەر ئەو كەسە زۆر ترسناكیش‬ ‫بێت‪ ،‬كاتێك كەس نادۆزێتەوە یارمەتی بدات‪.‬‬ ‫تەنها ئەنجومەنی هاریكاری كەنداو نەبوون عێراقیان پشتگوێ خست‪،‬‬ ‫بەڵكو ئەمریكاش هەمان هەڵسوكەوت دەكات لە بەرامبەر بەغدا‪،‬لە دوای ئەو‬ ‫تەقینەوانەی لە ‪ 19‬ئابی ‪ 2011‬وەزارەتی دەرەوە دارایی و فندق رەشیدی‬ ‫گرتەوە‪ ،‬بڕیار وابوو نوری مالیكی كۆنگریەكی رۆژنامەوانی ئەنجام بدات‪،‬‬ ‫كاتێك سوریا ڕەتی كردەوە تاوانبارەكان ڕادەست بكاتەوە‪ ،‬نوری مالیكی‬ ‫هەڵوێستی وەرگرت و نێردراوی خۆی لە سوریا كشاندەوە‪ ،‬داوای لە نەتەوە‬ ‫یەكگرتووەكان كرد لێكۆلینەوە لە دەستێوردانی سوریا بكات لە عێراق‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئیدارەی ئەمریكا هەوڵیدا بۆ ئەوەی رێككەوتن لەگەڵ سوریا بكات‪ ،‬لە ‪ 26‬ی‬ ‫ئاب وتەبێژی ڕەسمی وەزارەتی دەرەوە ووتی» ئێمە بە كێشەیەكی ناوەخۆی‬ ‫دەزانین‪ .‬هیوادارین كاریگەری لەسەر گفتوگۆی نێوان هەردوو وواڵت نەكات»‪.‬‬ ‫لە الیەكیتر ئێران دوودڵی نەكردووە لە دەستێوەردان‪ ،‬بە هەموو شێوەیەك‬ ‫فشاریان دەخستە سەر (جەالل تالەبانی) بۆ كەمكردنەوەی ڕەخنەكانی‬ ‫لە بەرامبەر سوریا‪ ،‬جێگەی سەرسورمان نییە كاتێك نوری مالیكی رەتی‬ ‫دەكاتەوە دژایەتی خۆی بۆ بەشار ئەسەد و ئێران دەرببڕێت ‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەی كاتەكە بەسەرچووە‪ ،‬بەاڵم پێكهێنانی بەرەیەك عێراقیش لە‬ ‫خۆ بگرێت‪ ،‬بۆ كۆتایی هێنان بەو ملمالنێیە خوێناوییەی لە سوریا هەیە و‬ ‫پاڵپشتی لە حكومەتی تازەی سوریا بكرێت كاتمان لەبەردەم ماوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫پێویستی بە سەركردایەتیكردنێكی ڕاستەقینەی ئەمریكا هەیە‪ ،‬لە جیاتی ئەو‬ ‫ڕۆلە شاراوەی ئەمریكا هەیبوو لە لیبیا‪.‬‬ ‫سەبارەت بە مردنی ه��ەزاران ك��وژراوی سوری كاتەكەی بەسەرچووە‪،‬‬ ‫هەروەها بەو وێرانكاریەی ڕووی��داوە‪ ،‬بەاڵم هێشتان دەكرێت ئەمریكا و‬ ‫ئەوروپاو وواڵتانی هاریكاری كەنداو یارمەتی عێراق و سوریا بدەن بۆ ئەوەی‬ ‫حكومەتێكی سەرتاسەری و بەرپرسیار بۆ عێراق و سوریا دابمەزرێنن‪.‬‬ ‫چەندین وواڵت لە دونیادا پێویستیان بە كاتێكی زۆر هەبووە بۆ ئەوەی‬ ‫لە حكومەتێكی چەوسێنەرەوە بۆ حكومەتێك بگوازرێنەوە نوێنەرایەتی گەل‬ ‫بكات‪ ،‬بۆ بەدیهێنانی ئەو ئاواتە پێویستە ئەمریكا بە یارمەتی سەرجەم‬ ‫وواڵتە دیموكراتیەكانی دنیا یارمەتی ئەو بەشەی جیهان بدەن بۆ ئەوەی‬ ‫لە ئاشتیدا بژین‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ژماره‌ ‪176‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫ئه‌نفال‪ ،‬پرۆسه‌یەک بۆ له‌ناوبردنی کورد‬

‫پرۆسه‌ی ئه‌نفال‪ ،‬ته‌واوکه‌ری فه‌لسه‌فه‌ی به‌عس بوو که‌ له‌سه‌ر‬ ‫هه‌مان فه‌لسه‌فه‌ی نازیەکانی ئه‌ڵمان دارێژراوه‌‪ ،‬ئه‌و فه‌لسه‌فه‌ی‬ ‫که‌ له‌سه‌ر ئايدلۆجيای ناسيوناليستی نيشتمانی يان نه‌ته‌وه‌یی‬ ‫دارێژراوه‌‪ ،‬که‌ ده‌ڵێت ميله‌تی ده‌سه‌اڵتدار ده‌بێت تاکه‌ ميله‌ت‬ ‫بێت له‌ واڵت و هه‌رچی خه‌ڵکانی تر هه‌ن که‌ که‌مه‌نه‌ته‌وه‌یەکان‬ ‫پێکده‌هێنن ده‌بێت ي��ان بتوێنه‌وه‌ ب�ه‌و مه‌رجانه‌ی ميله‌تی‬ ‫ده‌سه‌ڵتادار دياری ده‌کات يان ده‌بێت به‌ هه‌موو جۆرێک نه‌مێنن‪.‬‬ ‫ديار‌ه سه‌باره‌ت به‌ نازیەکانی ئه‌ڵمان ئه‌وان هه‌ر ميله‌تێک که‌‬ ‫له‌رووی ره‌نگ‪ ،‬بير‪ ،‬ره‌گه‌ز له‌ ميله‌تی ئه‌ڵمان نه‌چووبايه‌ ئه‌وا‬ ‫ده‌بێت له‌ناوبرێت‪ ،‬هه‌رچی ميله‌تانی ده‌ره‌وه‌ی سنووره‌کانی‬ ‫واڵتی ئه‌ڵمان هه‌بوو‌ وه‌ک خزمه‌تکار و نۆکه‌ری نه‌ته‌وه‌ی ئه‌ڵمان‬ ‫ته‌ماشا ده‌کرا‪.‬‬ ‫ئايدلۆجيای به‌عس هه‌مان فه‌لسه‌فه‌ی نازیەکانی ئه‌ڵمان بوو‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ مامەڵه‌کردن له‌گه‌ڵ کورد که‌ دووه‌م ميله‌تی ناو‬ ‫عيراقی ئه‌مرۆ پێکده‌هێنێت‪( .‬ميشيل عفلق)‌ که‌ به‌ دامه‌زرێنه‌ری‬ ‫فه‌لسه‌فه‌ی به‌عس داده‌نرێت له‌ یەکێ له‌ وتاره‌کانی سه‌باره‌ت به‌‬ ‫که‌مه‌نه‌ته‌وايه‌تیەکانی جيهانی عه‌ره‌ب ناوی کورد ده‌هێنێت و‬ ‫ده‌ڵێت‪ ،‬کورد وه‌ک مێوان ئه‌مرۆ له‌سه‌ر خاکی عه‌ره‌ب ده‌ژێن و‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌توانيين له‌ناو ميله‌تی عه‌ره‌ب بيانتوێنيه‌وه‌‪ ،‬ئه‌وا ده‌بێت‬ ‫رێگای تر بگرينه‌ به‌ر بۆ چاره‌سه‌رکردنی کێشه‌که‌يان‪.‬‬ ‫ئاوردانه‌وه‌یەک له‌ به‌رنامه‌و سياسه‌ته‌کانی به‌عسی سوريا‪،‬‬ ‫هه‌مان ئايدلۆجياو فه‌لسه‌فه‌ی به‌عسی عيراقمان ده‌هێنێته‌‬ ‫به‌رچاو‪ .‬رژێمی به‌عس له‌ سوريا هه‌مان سياسه‌ته‌ی عيراقی‬ ‫به‌کارهێنا له‌ مامەڵه‌کردن له‌گه‌ڵ کورد له‌و واڵته‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌‬ ‫گوێزانه‌وه‌‪ ،‬ته‌عريب و به‌ زۆر توانه‌وه‌يان له‌ناو عه‌ره‌بی ئه‌م‬ ‫واڵته‌‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی به‌عسی عيراق له‌وه‌ی سوريا جياده‌کاته‌وه‪ ،‬باری‬ ‫ئابووری ناو عيراق بوو که‌ خاوه‌ن نه‌وتێکی يه‌کجار زۆر بوو‪ ،‬ئه‌م‬ ‫نه‌وته‌ زۆره‌ش رێگای بۆ زۆر له‌ سياسه‌ته‌ شۆڤينيزمه‌کانی به‌عس‬ ‫خۆشکرد‪ .‬به‌عسی عيراق توانی له‌ رێگای پاره‌ی نه‌وته‌وه‌ هه‌موو‬ ‫جۆره‌ چه‌کێکی ده‌ستبکه‌وێت و هه‌موو واڵتانی ده‌وروپشت له‌‬ ‫رێگای ئه‌و چه‌کانه‌وه‌ بخاته‌ ژێر هه‌ره‌شه‌و ترسه‌وه‌‪ .‬هه‌رچی‬ ‫واڵتانی تری ده‌ره‌وه‌ی ناوچه‌که‌ هه‌يه‌‪ ،‬ئه‌وا به‌عس له‌ رێگای‬ ‫به‌رژه‌وه‌ندی ئابووريه‌وه‌ بێده‌نگ کردبوو له‌و سياسه‌تانه‌ی دژ به‌‬ ‫کوردی به‌رێوه‌ ده‌برد‪.‬‬ ‫له‌ رێگای پ��اره‌ی نه‌وته‌وه‌ به‌عسی عيراق توانی زۆر له‌‬ ‫دامووده‌زگاکانی ميديای جيهانی عه‌ره‌ب و واڵتانی تر بکرێت و‬ ‫ئه‌م دامووده‌زگانه‌ش هه‌موو ئه‌و تاوانانه‌ی به‌عسيان ده‌شارده‌وه‌‪،‬‬ ‫يان ده‌يانخسته‌ پاڵ خه‌ڵکانی تر‪ .‬نموونه‌ش کاره‌ساتی هه‌ڵه‌بجه‌‬ ‫بوو که‌ تا ماوه‌یەک پاش کۆتای شه‌ری هه‌شت ساڵه‌ی هه‌شتاکان‬ ‫واڵتی ئێرانيان به‌و کاره‌ تاوانبارده‌کرد‪ .‬له‌ناوه‌وه‌ش به‌عس بێجگه‌‬ ‫له‌ سياسه‌تی داپڵۆسين هه‌موو ئه‌و نووسه‌ر و خه‌ڵکانه‌ی توانای‬ ‫کاريگه‌ريان هه‌بوو له‌سه‌ر گۆرانکاریەکانی ناو ئه‌م واڵته‌ به‌ پاره‌و‬ ‫ترس خستبووه‌ ژێر کۆنترۆڵی خۆيه‌وه‌‪.‬‬ ‫به‌عس هه‌ر له‌سه‌ره‌تای ده‌سه‌اڵتیەوه‌‪ ،‬ده‌ستی کرد به‌ به‌رنامه‌‬ ‫دارشتن دژ به‌ هه‌موو ئه‌و اليه‌ن و هیزه‌ سياسيانه‌ی ناو ئه‌م‬ ‫واڵت ‌ه له‌ سه‌رووی هه‌مووشيانه‌وه‌ کورد‪( .‬حسن العلوي) که‌ کاتی‬ ‫خۆی چاالکانه‌ کاری له‌گه‌ڵ به‌عس کرد له‌ کتێبه‌که‌ی که‌ ناوی(‬ ‫جمهورية الرعب) لێناوه‌‪ ،‬باس له‌وه‌ ده‌کات که‌ چۆن ناوی هه‌موو‬ ‫ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ سه‌ر به‌ هێزو اليه‌نه‌ سياسیەکانی تری ناو‬ ‫عيراق هه‌بووه‌ له‌ ده‌زگای پاراستنی به‌عس نووسراون‪ ،‬پاشان‬ ‫هه‌موو که‌س و کار يان هاورێ ئه‌و که‌سانه‌ش له‌و ده‌زگايه‌‬ ‫تۆمارکراوه‌ بۆ به‌رنامه‌ی داهاتوو‪ .‬ئه‌و باس له‌وه‌ ده‌کات که‌‬ ‫تيمێک يان به‌شێکی تايبه‌ت بۆ کورد له‌و ده‌زگايه‌ دامه‌زراوه‌ که‌‬ ‫کاره‌کانی ته‌نها داراشتنی به‌رنامه‌ی جۆراوجۆر بووه‌ دژ به‌ کورد‪.‬‬ ‫ئه‌م کاره‌ی به‌عس هه‌مان به‌رنامه‌ی نازیەکان بوو له‌ ئه‌ڵمانيا‬ ‫دژ به‌و که‌س واليه‌نانه‌ی ناو ئه‌م واڵته‌‪ .‬هه‌رچی جووله‌که‌ی‬ ‫ئه‌ڵمان هه‌يه‌ هه‌موو زانياریەک ده‌رباره‌يان تۆمارکرابوو بۆ ئه‌وه‌ی‬ ‫له‌کاتی پێويست ئه‌و زانياريانه‌ به‌کاربهێنرێت بۆ دۆزينه‌وه‌يان‪.‬‬ ‫نازیەکان له‌رێگای ئه‌و ده‌زگا پاراستن و زانياريه‌يانه‌وه‌ توانييان‬

‫به‌ ئاسانی هه‌موو جووله‌که‌کانی ئه‌م واڵته‌و واڵتانی تری ئه‌ورپا‬ ‫بدۆزنه‌وه‌‪ ،‬ئه‌مه‌ش به‌ ته‌واوه‌تی له‌ کارو به‌رنامه‌کانی به‌عس‬ ‫به‌دی ده‌کرێت سه‌باره‌ت به‌ مامەڵه‌کردنيان له‌گه‌ڵ کورد و غه‌يره‌‬ ‫کورد‪.‬‬ ‫نازیەکانی ئه‌ڵمان له‌ ساڵی ‪ 1933‬ده‌سه‌اڵتيان گرته‌ ده‌ست‪،‬‬ ‫به‌اڵم قه‌تل و عامی جووله‌که‌يان له‌ ساڵی ‪ 1939‬ده‌ست پێکرد‪،‬‬ ‫له‌کاتی جه‌نگی جيهانی دووه‌م ئه‌و کاته‌ی جيهان سه‌رقاڵی‬ ‫جه‌نگ بوو‪ ،‬به‌عسی عيراقيش هه‌مان کاری له‌گه‌ڵ کورد کرد‬ ‫کاتێ پرۆسه‌ی ئه‌نفاليان ده‌ست پێکرد دژ به‌ کورد‪.‬‬ ‫دياره‌ به‌عس له‌ سه‌ره‌تا‪ ،‬به‌هۆی الوازی ‪ ،‬کێشه‌ی ئابوری‪،‬‬ ‫کێشه‌يان له‌گه‌ڵ اليه‌نه‌کانی تری ناو عيراق وه‌ پاشان باری‬ ‫سياسی جيهانی و ناوچه‌که‌ ن �ه‌ده‌ک��را يه‌کسه‌ر سياسه‌ت‬ ‫و فه‌لسه‌فه‌کانيان دژ به‌ ک��ورد و پرۆسه‌ی ئه‌نفال به‌رێوه‌‬ ‫ببه‌ن‪ ‌.‬ئه‌مان له‌ پێشدا پێويستيان به‌وه‌ هه‌بوو که‌ هه‌رچی‬ ‫ئه‌و دامووده‌زگانه‌ی سه‌ربازی‪ ،‬ئاسايشی‪ ،‬و‌ ئيداری بخه‌نه‌‬ ‫ژێرده‌سه‌التی خۆيان‪ ،‬پاشان ده‌ورووبه‌ری خۆيان له‌هه‌موو ئه‌و‬ ‫مه‌ترسيانه‌ پاک بکه‌نه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی ده‌ستيان به‌تاڵ بێت بۆ‬ ‫په‌الماردانی کورد‪.‬‬ ‫له‌سه‌ره‌تا له‌گه‌ڵ کورد رێکه‌وتنامه‌یەکی ئاشتيان مۆرکرد وه‌‬ ‫هه‌موو ئه‌و به‌ندانه‌ی که‌ بۆ کورد گرنگ بوو له‌و رێکه‌وتنامه‌يه‌‬ ‫بۆ دوارۆژ دواخست‪ ،‬پاشان له‌گه‌ل پارتی کۆمه‌نيستی عيراق‬ ‫که‌ خه‌ڵکانێکی زۆری له‌ پايته‌خت و ناو دامووده‌زگاکانی‬ ‫سه‌ربازی و ئه‌داری هه‌بوو‪ ،‬له‌گه‌ڵ ئه‌وانيش رێکه‌تنامه‌ی ئاشتيان‬ ‫مۆرکرد‪ .‬پاش ئه‌وه‌ی ده‌سه‌اڵتی ته‌واوی خۆيان زاڵکرده‌ سه‌ر‬ ‫دامووده‌زگاکان‪ ،‬رێکه‌تنامه‌ی تايبه‌تيان له‌گه‌ڵ هه‌ندێ واڵتانی‬ ‫جيهان به‌ست له‌ رێگای فرۆشتنی نه‌وت بۆيان وه‌ رێگادان به‌‬ ‫کۆمپانیەکانيان که‌ بێن له‌ عيراق کاربکه‌ن‪.‬‬ ‫ئه‌وه‌ی جێ سه‌رنجه‌ که‌ به‌عس له‌هه‌مان کات که‌ رێکه‌وتنامه‌ی‬ ‫ئاشتی له‌گه‌ڵ کورد مۆرکردبوو بۆ ماوه‌ی چوارساڵ کاری بۆ‬ ‫به‌عه‌ره‌بکردنی ناوچه‌ نه‌وتێکانی کوردستانی وه‌ک که‌رکوک‬ ‫ده‌ک��رد‪ ،‬وه‌ به‌رنامه‌ی ده‌رکردنی خه‌ڵکی کورد له‌م ناوچانه‌‬ ‫به‌رێوه‌ ده‌ب��رد‪ .‬هه‌ر ئه‌و چوار ساڵه‌ی ئاشتی نێوان کورد و‬ ‫به‌عس رێگای بۆ زۆر له‌ به‌رنامه‌ ترسناکه‌کانی به‌عس دژ به‌‬ ‫کورد خۆشکرد‪ ،‬چونکه‌ له‌ هه‌موو الیەکه‌وه‌ به‌ هێمنی به‌رنامه‌‬ ‫ترسناکه‌کانيان ئه‌نجام ده‌دا‪.‬‬ ‫پاشان توانيان له‌ رێگای نه‌وت و رێکه‌وتنامه‌ی تايبه‌ته‌وه‌‬ ‫شۆڕشی کوردی له‌ ساڵی ‪ 1975‬گه‌ماروو بده‌ن‪ ،‬سه‌رکه‌وتنی‬ ‫ئه‌م کاره‌يان زياتر پاڵی پێوه‌نان بۆ ته‌عريب کردنی کوردستان و‬ ‫په‌الماردانی کورد له‌ هه‌موو اليه‌نێکه‌وه‌‪ .‬شۆڕشی ئيسالمی ئێران‬ ‫و دژايه‌تی کردنی رۆژئاوا له‌ اليه‌ن ئێرانه‌وه‌ رژێمی به‌عسی زياتر‬ ‫له‌ زلهێزه‌کانی جيهان نزيکرده‌وه‌‪ ،‬ئه‌م نزيکبوونه‌وه‌ش زۆر خراپ‬

‫له‌سه‌ر کورد و هه‌موو ئه‌و هێزانه‌ی دژ به‌ به‌عس بوون شکايه‌وه‌‪.‬‬ ‫هه‌ر له‌کاتی جه‌نگی هه‌شت ساڵه‌ی عيراق و ئێران‪ ،‬به‌عس‬ ‫توانی زۆر له‌و به‌رنامه‌ ترسناکه‌ی دژ به‌ کورد ئه‌نجام بدات‪،‬‬ ‫که‌ هه‌ڵه‌بجه‌ و ئه‌نفالی لێکه‌وته‌وه‌‪ .‬هه‌ڵبجه‌ وه‌ک تاقيکردنه‌وه‌‬ ‫ئه‌نجام درا له‌اليه‌ن به‌عسه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی کاردانه‌وه‌ی زلهێزه‌کان‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ به‌رنامه‌ی به‌عس دژ به‌ کورد ده‌رکه‌وێت‪ ،‬کاتێ‬ ‫جيهان بێده‌نگی خۆی به‌رامبه‌ر ئه‌م تاوانه‌ ده‌رخست‪ ،‬به‌عس‬ ‫زياتر به‌ره‌و پرۆسه‌ کۆتایەکه‌ رۆيشت که‌ ئه‌ويش پرۆسه‌ی ئه‌نفال‬ ‫بوو‪.‬‬ ‫به‌عس د‌هه‌ويست سوود له‌و بێده‌نگيه‌ی جيهان وه‌ربگرێت‬ ‫سه‌باره‌ت به‌ تاوانه‌کانی‪ ،‬ئه‌وه‌شی باش ده‌زانی که‌ جيهان ته‌نها‬ ‫به‌رژه‌وه‌نديه‌ ئابووریەکان به‌اليه‌وه‌ گرنگه‌ نه‌ک مافه‌کانی مرۆڤ و‬ ‫هه‌ندی سياسه‌تی ئه‌خالقی که‌ باس ده‌کرێت‪ .‬به‌عس ئه‌وه‌ی باش‬ ‫ده‌زانی که‌ باشتريين رێگا بۆ له‌ناوبردنی کورد‪ ،‬بێده‌نگکردنی‬ ‫جيهانه‌ له‌ رووی ئابووريه‌وه‌‪ ،‬له‌هه‌مان کات ده‌سکه‌وتنی چه‌کی‬ ‫جۆراوجۆره‌ بۆ ترساندنی ناوچه‌که‌ و جيهان‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر داگيرکردنی کوێت له‌اليه‌ن به‌عسه‌وه‌ رووی نه‌دايه‌‪،‬‬ ‫ئه‌مرۆ کورد به‌شێک بوو له‌ مێژوو‪ ،‬هه‌رچی کورد هه‌يه‌ يان‬ ‫به‌ به‌شه‌کانی تری پرۆسه‌ی ئه‌نفال له‌ناوده‌برا‪ ،‬يان ره‌وانه‌ی‬ ‫بيابانه‌کانی خوارووی عيراق ده‌کرا بۆ به‌زۆر به‌عه‌ره‌ب کردنيان‪.‬‬ ‫پرۆسه‌ی ئه‌نفال ترسناکتريين به‌رنامه‌ بووه‌ تاکو ئێستا دژ‬ ‫به‌کورد‪ ،‬ئه‌م به‌رنامه‌ له‌ هه‌موو کاتێک دووباره‌ ده‌بێته‌وه‌ دژ‬ ‫به‌ کورد له‌به‌ر ئه‌و هۆيانه‌ی س�ه‌ره‌وه‌‪ ،‬ئه‌گه‌ر بێت و ئێمه‌ی‬ ‫کورد ستراتيجيتیەکمان بۆ درووست کردنی ده‌وڵه‌تێکی کوردی‬ ‫به‌ده‌سته‌وه‌ نه‌بێت‪.‬‬ ‫له‌ چه‌ند رۆژی داه��ات��وو ي��ادی کاره‌ساتی ئه‌نفاله‌‪ ،‬ئه‌و‬ ‫کاره‌ساته‌ی که‌ باسکردن و يادکردنه‌وه‌ی مووچرکه‌ به‌ له‌شی کورد‬ ‫ده‌هێنێت‪ .‬ئه‌و پرۆسه‌ی که‌ ژن‪ ،‬منداڵ و پياوانی کورد به‌ کۆمه‌ڵ‬ ‫ره‌وانه‌ی بيابانه‌کانی خواروو ده‌کران بۆ به‌زيندوو به‌چاڵکردنيان‪.‬‬ ‫نازێاکانی ئه‌ڵمان پرۆسه‌ی له‌ناوبردنی جووله‌که‌يان به‌و شێوه‌‬ ‫ترسناکه‌ی به‌عس ئه‌نجام نه‌ده‌دا‪ ،‬ئه‌گه‌رچی به‌عس فه‌لسه‌فه‌و‬ ‫به‌رنامه‌کانی له‌وانه‌وه‌ وه‌رگرتبوو‪.‬‬ ‫ده‌بێت کورد ئه‌مرۆ له‌ هه‌موو رۆژێک زياتر کار بۆ دابه‌ش‬ ‫بوونی عيراق بکات‪ ،‬مانه‌وه‌ی عيراق به‌و جۆره‌ی ئێستای هه‌ميشه‌‬ ‫مه‌ترسی و هه‌ره‌شه‌يه‌ بۆ کورد‪ .‬پاش هه‌موو ئه‌و کاره‌ساتانه‌ی‬ ‫به‌عس له‌ماوه‌ی ‪ 35‬ساڵی رابردوو به‌سه‌ر خه‌ڵکی ئه‌م واڵته‌ی‬ ‫هێناوه‌‪ ،‬ئێستاش زۆر اليه‌نی عه‌ره‌بی هه‌ن له‌م واڵته‌ که‌ پرۆسه‌ی‬ ‫ئه‌نفال و ته‌عريب به‌ باشتريين رێگا چاولێده‌که‌ن بۆ مامەڵه‌کردن‬ ‫له‌گه‌ڵ کێشه‌ی کورد‪ ،‬ئاماده‌ش نين هيچ کام له‌و پرۆسانه‌ی‬ ‫به‌عس دژ به‌ کورد پوچه‌ڵ بێته‌وه‌‪.‬‬ ‫(لە ماڵپەڕی حکوومەتی هەرێم وەرگیراوە)‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪176‬‬

‫‪2013/4/16‬‬

‫‪11‬‬

‫نهێنیی له‌شوالری ناوداران‬ ‫ئه‌ندامانی له‌شی خانمه‌ ناوداره‌كانی جیهان بۆ فرۆشتن نییه‌‪،‬‬ ‫به‌اڵم ئه‌وان وایانداناوه‌ بۆ حاڵه‌تی كتوپڕ به‌كاری بهێنن ك ‌ه‬ ‫نرخه‌كه‌ی ده‌گاته‌ ملیۆنه‌ها دۆالر‪.‬‬ ‫له‌م چه‌ند دێڕه‌ی خواره‌وه‌دا خوێندنه‌وه‌یه‌كی خێرا بۆ به‌ش ‌ه‬ ‫گرنگه‌كانی له‌شوالری خانم ‌ه ناوداره‌كانی جیهان بخوێنه‌ره‌و‌ه‬ ‫ك ‌ه وه‌ك سه‌رچاوه‌یه‌كی دارای��ی به‌هێز بۆ رۆژی ته‌نگان ‌ه‬ ‫به‌كاری ده‌هێنن‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه بڕیاریانداوه‌ ب ‌ه بڕێكی زۆر پار‌ه‬ ‫له‌الیه‌ن كۆمپانیاكانی دڵنیاییه‌و‌ه پارێزگاری له‌و به‌شه‌ گرنگه‌ی‬ ‫له‌شوالریان بكه‌ن‪.‬‬

‫جێنیفه‌ر لۆپێز‪:‬‬ ‫سه‌ماكار و گۆرانیبێژی التینی و خاوه‌نی جوانترین (سمت) ل ‌ه‬ ‫جیهاندا‪ .‬لۆپێز ئه‌و به‌شه‌ی له‌شی به‌ سه‌رمایه‌ی خۆی وه‌ك‬ ‫سه‌ماكارێكی ناسراو له‌قه‌ڵه‌م ده‌دات سه‌ره‌ڕای ئه‌وه‌ی ته‌مه‌نی ‪44‬‬ ‫ساڵه‌ و به‌نزیكه‌ی ‪ 3‬ملیۆن و ‪ 500‬هه‌زار دۆالر له‌الی كۆمپانیاكانی‬ ‫دڵنیایی گه‌ره‌نتیی كردووه‌‪.‬‬

‫ئه‌میركا فرێرا‪:‬‬ ‫به‌هۆی زنجیر‌ه دارامایه‌كه‌و‌ه ناوبانگی په‌یدا كرد ك ‌ه تیایدا رۆڵی كچێكی‬ ‫ددان ناشرینی رێككراو‌ه ب ‌ه ته‌ل و قژێكی تێك ئاڵۆزكاو ده‌بینێت‪،‬‬ ‫دواتر رێكالمی بۆ مه‌عجونێك ‌ی ددان شتن كرد به‌ناوی (ئه‌كوا فرێش)‬ ‫كۆمپانیاكه‌ش ب ‌ه بڕی ‪ 10‬ملیۆن دۆالر گه‌ره‌نتیی پاراستنی ددانه‌كانی‬ ‫بۆ ته‌رخانكرد‪ ،‬ئه‌وه‌ش وه‌ك هاندانێك بۆ ژنان تا بایه‌خ ب ‌ه ته‌ندروستیی‬ ‫ددانه‌كانیان بده‌ن و هه‌میش ‌ه ب ‌ه سپێتی و پاكی بیهێڵنه‌وه‌‪.‬‬

‫هادیدی كلۆم‪:‬‬ ‫خانم ‌ه نمایشكاری جلوبه‌رگی ئه‌ڵمانی به‌ناوبانگ ‌ه ب ‌ه درێژی و جوانیی‬ ‫هه‌ردوو قاچی و ب ‌ه سه‌رچاوه‌ی ئه‌و سامانه‌ی ده‌زانێت ك ‌ه هه‌یه‌تی‪،‬‬ ‫هه‌ربۆی ‌ه كلۆم ب ‌ه بڕی دوو ملیۆن و ‪ 200‬هه‌زار دۆالر گه‌ره‌نتیی‬ ‫پاراستنی كردوون‪ ،‬ئه‌وه‌ی له‌م خانمه‌دا سه‌یر‌ه ئه‌وه‌یه‌‪ ،‬ئه‌و نرخه‌ی‬ ‫بۆ قاچی راستی داناو‌ه ته‌نها ‪ 200‬هه‌زار دۆالره‌‪ ،‬ئه‌وه‌ش به‌هۆی‬ ‫بوونی شوێن بڕاوییه‌كی كۆن تیاییداو به‌مه‌ش گره‌نتی كردنی قاچی‬ ‫چه‌پی دوو ملیۆن دۆالری له‌وه‌ی الی راستی زیاتره‌‪.‬‬

‫دانیاڵ گریگ‪:‬‬ ‫ئه‌كته‌ری ئینگلیزی و یه‌كێك له‌ كه‌سایه‌تییه‌ دیاره‌كانی فیلمی‬ ‫جه‌یمس بۆند‪ ،‬به‌بڕی ‪ 8‬ملیۆن دۆالر گه‌ره‌نتیی بۆ سه‌رجه‌م‬ ‫ئه‌ندامانی له‌شی كردووه‌‪.‬‬

‫هۆڵی مادسن‪:‬‬ ‫خانمی نمایش و نمایشكاری جلوبه‌رگ و یه‌كێك له‌ به‌ناوبانگه‌كانی‬ ‫شاشه‌ی هۆڵیود‪ .‬ئه‌م خانمه‌ به‌ سنگه‌ گه‌وره‌ و ده‌ركه‌وتووه‌كه‌ی‬ ‫ناوبانگی ده‌رك��رد و بۆپاراستنیشیان یه‌ك ملیۆن دۆالری الی‬ ‫كۆمپانیاكانی دڵنیایی داناوه‌ نه‌وه‌ك رۆژێك تووشی نه‌خۆشی بن‪.‬‬ ‫خاوەنی ئیمتیاز‪:‬‬ ‫ئومێد خۆشناو‬ ‫سەرنووسەر‪:‬‬ ‫ئاڤان حه‌مه‌ ساڵح‬

‫‪0750-446 1301‬‬

‫جولیا رۆبه‌رتس‪:‬‬ ‫خاوه‌نی به‌ناوبانگترین زه‌رده‌خه‌نه‌ی هۆڵیود ك ‌ه گرانترین نرخی الی‬ ‫كۆمپانیاكانی دڵنیایی هه‌ی ‌ه و بڕه‌كه‌ی گه‌یشتووه‌ت ‌ه ‪ 30‬ملیۆن دۆالر‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌ر پیاوانیش گاڵته‌یان به‌و جۆر‌ه هه‌وااڵن ‌ه بێت‪ ،‬ئه‌وا بۆ ئه‌وانیش‬ ‫شتی سه‌یر هه‌ی ‌ه و ناكرێت ب ‌ه شتی پروپووچ ئه‌و كاران ‌ه له‌قه‌ڵه‌م‬ ‫بده‌ن ك ‌ه خانم ‌ه ئه‌كته‌ر و گۆرانیبێژ‌ه ناوداره‌كان كردوویانه‌‪.‬‬

‫ئۆرنێال مۆتی‪:‬‬ ‫كچ ‌ه ئه‌كته‌ری ئیتاڵی ك ‌ه سه‌ره‌تای كاره‌كانی وه‌ك نمایشكارێكی‬ ‫جلوبه‌رگ ده‌ستی پێكرد و ناسراو‌ه ب ‌ه جوانیی ئه‌و سنگ ‌ه سرووشتییه‌‬ ‫ده‌ستكاری نه‌كراوه‌ی ك ‌ه هه‌یه‌تی‪ ،‬هه‌ربۆی ‌ه له‌الی كۆمپانیاكانی‬ ‫دڵنیایی ب ‌ه ‪ 350‬هه‌زار دۆالر‪ ،‬گره‌نتیی پاراستنی سنگی كردووه‌‪.‬‬ ‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪ :‬شاخه‌وان عومه‌ر سلێمان‬ ‫‪0750-448 0225‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نووسین‪ :‬فەرەیدون بێوار‬ ‫‪0750-414 1910‬‬ ‫‪f_bewar@yahoo.com‬‬

‫تۆم جۆنز‪:‬‬ ‫گۆرانیبێژی ئینگلیزی به‌ناوبانگ به‌بڕی ‪ 7‬ملیۆن دۆالر گه‌ره‌نتیی‬ ‫بۆ (مووی سنگ)ی كردووه‌‪( .‬خەندان)‬ ‫ناونیشان‪ :‬هەولێر‪ -‬بارەگای مه‌کته‌بی سکرتارییه‌تی یەكێتی‬ ‫الوانی دیموكراتی كوردستان–پشت ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫یان له‌ رێگه‌ی ئه‌م ئیمه‌یله‌وه‌ بابه‌ته‌کانتان بنێرن‪:‬‬ ‫‪shaxawanjournalist@yahoo.com‬‬

‫رۆژین حەسەن‪ ،‬ئەكتەر‪:‬‬ ‫ئامادەم لەفیلمێكدا بەشداری بكەم كە ماچكردنی تێدابێت‬ ‫پرس‪ :‬ئەحمەد تاریق‬

‫فەیسەڵ خەلیل‬

‫پرس‪ :‬سەرەتای دەستپێكردنت بەكاری هونەری‪ ،‬ئایا بەرێكەوت‬ ‫بوو یاخود حەزێكی منداڵیت بوو؟‬ ‫رۆژین‪ :‬من بەرلەوەی دەست بەكاری هونەری بكەم‪ ،‬پێشمەرگە‬ ‫بووم لەشاری كۆیە‪ ،‬پێشمەرگەی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران‬ ‫بووم‪ ،‬دەرهێنەرێك لەبەریتانیا گەڕابۆوە‪ ،‬من خەریكی نان خواردن‬ ‫بووم‪ ،‬هات بۆالم و گوتی‪ :‬من ئەو كچەم ئەویست‪ ،‬دەمێكە بەشوێنیا‬ ‫ئەگەڕێم‪ .‬منیش زۆرجار لەماڵەوە دەمگوتم زۆر حەز دەكەم رۆژێك‬ ‫لەرۆژان ببم بەئەكتەر و بەشداری لەفیلم بكەم‪ ،‬كە داوای ئەوەی‬ ‫لێكردم بەشداری لەفیلم بكەم‪ ،‬هیچ زانیاریەكم لەفیلم نەبوو‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەو دەرهێنەرە بە هۆی هاورێكمەوە هات بۆالم و منیش چونكە حەزم‬ ‫لەكاری هونەری بوو‪ ،‬بۆیە یەكسەر گوتم رازیم و بەشداری تیا ئەكەم‪.‬‬ ‫ئەو فیلمەی بەشداریم تێدا كرد بەنێوی (شەقامی دكتۆر قاسملو)‬ ‫بوو‪ ،‬دەرهێنەركە گوتی‪ :‬حەز دەكەین وەك ئەكتەرەكی سەرەكی‬ ‫بەشدار بیت‪ ،‬منیش بەخۆشحاڵیەوە بەشداریم تیاكرد و دوای سێ‬ ‫مانگ فیلمەكەمان چۆوە فیستیڤال‪ ،‬ئەوە یەكەم فیلم بوو بەشداریم‬ ‫تیا كرد‪.‬‬ ‫پرس‪:‬ئەگەر بكرێت كەمێك باسی منداڵی خۆتمان بۆ بكەیت‪،‬‬ ‫بزانین منداڵێكی چۆن بوویت ؟‬ ‫رۆژی��ن‪ :‬ئ��ەوەی راستی بێت من هەمیشە دەرس��م دەخوێندو‬ ‫منداڵێكی زۆر زیرەك بووم‪ ،‬حەزم بەیاری كردنی مندااڵن نەبوو‪،‬‬ ‫هەمیشە دەرگام لەسەرخۆ دائەخست و دەرسم ئەخوێند‪ ،‬تەنانەت بۆ‬ ‫نان خواردنیش نەدەرۆیشتمە دەرەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەو بەرهەمانەی بەشداریت تیا كردووە‪ ،‬تاچەند‬ ‫لێیان رازیت؟‬ ‫رۆژی��ن‪ :‬من كە كارێكم كردبێت بە حەزی خۆم‬ ‫كردومە‪ ،‬سەیرم كردووە كە دەرهێنەرەكە كێیە و‬ ‫سیناریۆكەی چۆنە‪ ،‬من هەمیشە ح��ەزم ك��ردووە‬ ‫بەشداری لەفیلمێك بكەم رێك و پێك بێت و‬ ‫هەروەها بەهرەیەكی ت��ەواوم لە كاری فیلم‬ ‫هەیە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەحوكمی ئەوەی بەشداریت لە‬ ‫چەند كلیپێك كردووە‪ ،‬چۆنە بڕیارت‬ ‫ن��ەداوە ببیت بەگۆرانیبێژ و گۆرانی‬ ‫بڵێیت؟‬ ‫رۆژی��ن‪ :‬ئ��ەوەی راستی بێت بیرم‬ ‫لەگۆرانی گوتن نەكردۆتەوە‪ ،‬چونكە‬ ‫خەڵكی هەولێر دەڵێن ئەگەر قەنداو‬ ‫بخۆیت ئینجا دەنگت خۆشە بێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەرای من بە قەنداویش دەنگم خۆش‬ ‫نابێت‪ ،‬چونكە دەنگم خۆش نییە‪،‬‬ ‫بۆیە حەزیش ناكەم ببم بەگۆرانیبێژ‪،‬‬ ‫من زیاتر حەزم بە كاری فیلمە نەوەك‬ ‫گۆرانی گوتن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬حەزدەكەیت بەشداری لەفیلمێك‬ ‫بكەیت چ��ۆن چۆنی بێت و ن��اوەرۆك��ی‬ ‫فیلمەكە باس لەچی بكات؟‬ ‫رۆژین‪ :‬هەندێك لە ئەكتەران حەز دەكەن‬ ‫رۆڵی سەرەكی هەبێت لەناو فیلمەكە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫من ئەو ح��ەزەم نییە‪ ،‬پێم خۆشە بەشداری‬ ‫لەفیلمێك بكەم فیلمەكە باس لە ئافرەتێكی زووڵم‬ ‫لێكراو بكات‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بڕیارت ن��ەداوە ئەم ساڵ بەشداری لە‬ ‫پێشبركێی شاجوانی بكەیت؟‬ ‫رۆژی���ن‪ :‬نەخێر‪ ،‬بیرم لێنەكردۆتەوە كە‬ ‫بەشداری لەپێشبركێی شاجوانی بكەم‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬هەندێك لەئەكتەرەكان دەڵێن دوونیا‬ ‫پێشكەوتووەو پێویستە ماچ بێتە ناو دراما‬ ‫و فیلمی ك��وردی‪ ،‬تۆ تاچەند لەگەڵ ئەو‬ ‫قسەیەدایت؟‬ ‫رۆژین‪ :‬ئەوە شتێكی ئاساییە‪ ،‬مادام ئەڵێن‬

‫واڵتێكی ئازادمان هەیە‪ ،‬باوەڕمان بەدیموكراسی و بەمافی بەرامبەر‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەوا شتێكی زۆر ئاساییە‪ ،‬بەاڵم خەڵكی هەولێر تۆزێك‬ ‫مەزهەبی ترە‪ ،‬ئەگەر نا شتێكی زۆر ئاساییە‪ ،‬بەاڵم ئەوە هێشتاكە‬ ‫ناو كۆمەڵگای ئێمە جێنەكەوتووە‪ ،‬ئینشائەاڵ جێدەكەوێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەگەر فیلمێك یاخود درامایەك ماچی تیابێت تۆ ئامادەی‬ ‫بەشداری تیابكەیت؟‬ ‫رۆژین‪ :‬ئاساییە بەشداری تیا ئەكەم‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەگەر لەرۆژین بپرسین چەند سیم كارتی هەیە‪ ،‬چی‬ ‫دەڵێت؟‬ ‫رۆژین حەسەن‪ :‬من یەك سیم كارتم هەیە‪ ،‬بەاڵم لەبەرئەوەی من‬ ‫كچە پێشمەرگەم و زوو زوو لەگەڵ ماڵەوە قسە دەكەم‪ ،‬لەبەر ئەوەی‬ ‫فشار نەخەنە سەر خێزانەكەم‪ ،‬ئەوا زوو زوو سیم كارتەكەم ئەگۆڕم‪،‬‬ ‫بەاڵم الی خۆم داینانێم‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە چ شتێكی میكائیلی هاوسەرت بێزاریت؟‬ ‫رۆژین‪ :‬ئەو كاتەی كە من دەرۆم بۆ سەركار كە دەگەرێمەوە ماڵ‬ ‫سەیر دەكەم هەرخەوتووە‪ ،‬زۆر دەخەوێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬هاوسەرگیری نێوان تۆ و میكائیل بە خۆشەویستی بوو‬ ‫یاخود بەرێكەوت بوو؟‬ ‫رۆژی���ن ح��ەس��ەن‪ :‬چونكە ه��ەردووك��م��ان‬ ‫پێشمەرگە بووین ئەوا بەخۆشەویستی بوو‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایە ماڵەوەتان بەم خۆشەویستیان‬ ‫دەزانی؟‬ ‫رۆژی��ن حەسەن‪ :‬بەڵێ دەیانزانی‬ ‫بەاڵم نەیاندەزانی میكائیل دەبێتە‬ ‫هاوسەری ژیانم‪.‬‬

‫بۆ پەکەکە‬ ‫لە رۆژئاوا نامۆیە‬

‫نیگەرانییەک ل��ە ب��وون��ی پ��ەک��ەک��ە ه��ەی��ە‪ ،‬کاتێک‬ ‫جموجۆڵەکانیان لە رۆژئ��اوای کوردستان زیادی کردووە‪،‬‬ ‫ئەو نیگەرانییە تەنها لەالیەن تورکیاوە نییە‪ ،‬بەڵکو زۆربەی‬ ‫هێزە کوردییەکان لە رۆژئاوا و باشوور ئەوانەی بایەخ بە‬ ‫بارودۆخی سوریا دەدەن‪ ،‬ئەو دەسەاڵتەی پەکەکەیان قبوڵ‬ ‫نییە‪ ،‬کە ئێستا هەیەتی‪ ،‬زۆرجاریش ئەو نیگەرانییە لە‬ ‫شوێنی خۆی نییە و موبالغەی تێدا دەکرێت‪.‬‬ ‫پ��اس��اوی س��ەرەک��ی ئ��ەو هێزانەش ئ��ەوەی��ە کەشوێنی‬ ‫خەباتی پەکەکە کوردستانی باکوور و ن��ەوەک رۆژئ��اوا‪،‬‬ ‫ئەوان دەڵێن» پەکەکەی باکورمان قبوڵە‪ ،‬بەاڵم پەکەکەی‬ ‫رۆژئاوامان قبوڵ نییە» ئەمەش بیرکردنەوەیەکی مەعقولە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەگەری سەیری خەباتی کورد‪ ،‬ئەو بیرکردنەوەیە‬ ‫دەکەوێتە ژێر پرسیارەوە‪ ،‬نموونە بۆ ئەمە زۆرە‪ ،‬زۆرن ئەو‬ ‫کوردانەی کە لە پارچەکانی تری کوردستانن و هاتوونەتە‬ ‫باشوورو لە ریزی شۆرشەکانی باشوور خەباتیان کردووە‪،‬‬ ‫جگەلەوەش‪ ،‬بەرلەوە‪ ،‬بارزانی لە کۆماری مەهاباد بەشدار‬ ‫بوون خۆشی بەمیوان نەزانیوە‪ ،‬کەسێک نەبوو‪ ،‬بەکوردی‬ ‫پارچەکانی تر بڵێت شوێنی ئێوە کوردستانی باشور نییە‪،،‬‬ ‫کەسیش نەبوو بە بارزانی و هاورێیانی بڵێت شوێنی ئێوە‬ ‫باشوورە رۆژهەاڵت نییە‪ ،‬ئیدارک کردن بە هەستی نەتەوەیی‬ ‫پارچەکانی تر‪ ،‬ئەو جوگرافیای باشوور و باکور و رۆژهەاڵت‬ ‫و رۆژئاوا کاڵ دەکاتەوە‪ ،‬ئەگەر ئایندەیەکیش هەبێت ئەوا‬ ‫نابێت لەو جوگرافیایەدا قەتیس بکرێت‪.‬‬ ‫پەکەکە زیاتر لە سی ساڵە لە رۆژئاوایە‪ ،‬ئەوان لەسەرەتای‬ ‫هەشتاکانەوە لەسوریا نیشتەجێین‪ ،‬ئەوان وەک هێزێکی‬ ‫گەورە‪ ،‬بە ئایدۆلۆژیا و تێفکرینەوە لەکوردەکانی رۆژئاواوە‬ ‫نزیک ب��وون‪ ،‬کەواتە ئ��ەوان وەک مێژوو لە کوردەکانی‬ ‫رۆژئاواوە نزیکن‪،‬پەیوەندییەکی سی ساڵەیان هەیە‪ ،‬دواتر‬ ‫ئ��ەوان کەسێکی زۆری��ان لە کوردەکانی رۆژئ��اواوە بۆخۆ‬ ‫راکێشاوە‪ ،‬هێزەکانی تر بیانەوێت یان نا‪ ،‬واقیعێک هەیە‪،‬‬ ‫ئەویش ئەوەیە کە پەکەکە بنکەیەکی جەماوەری فراوانی‬ ‫لە رۆژئاوا هەیە‪ ،‬خەڵکیش» سید الموقف»ە لەوێ‪ ،‬جا‬ ‫نامۆبوونی پەکەکە لەکوێوەیە؟‬ ‫هەموو ئەو قسانە‪ ،‬هێنانەوەی پاساو نییە بۆ هەڵەکانی‬ ‫پەکەکە‪ ،‬هەڵەی زۆر لە رابردووی پەکەکە هەیە‪ ،‬لە ئێستاو‬ ‫لە داهاتووشدا‪ ،‬رەنگە هەڵەی تر بکات‪ ،‬وەک هەر هێزێکی‬ ‫سیاسیش هەڵەیان کردووە و هەڵەش دەکەن‪ ،‬دەگوترێت‬ ‫پەیوەندی نێوان پەکەکە و دەسەاڵتی ئەسەد‪،‬هەر لەسەرەتاوە‬ ‫هەڵەبووە‪ ،‬کاتێک لەگەڵ براکەی حافز ئەسەد پەیوەندیان‬ ‫هەبوو‪ ،‬تا ئێستاش پەیوەندیان هەڵەیە‪ ،‬دەگوترێت کاتێک‬ ‫پەکەکە بە لۆژێکی «تەنها من هەم» بیردەکاتەوە هەڵەیە‬ ‫پەکەکە دەسەاڵتخواز و خۆی بەسەر هەموو شتەکانەوە‬ ‫فەرزدەکات‪ ،‬هەموو ئەمانە راستە لە سیاسەت پەکەکە بە‬ ‫کەم یان زۆر تێبینی کراوە‪ ،‬بەاڵم هەڵەش ئێمە پەکەکەمان‬ ‫پێ نامۆ بێت و بە هەمان بیرکردنەوە بڵێن» تەنها نابێت‬ ‫ئەوان هەبن»‪.‬رۆژئاوای کوردستان بە ئاسانی چارەنووسی‬ ‫نایەت دەستن کۆمەڵێک گرفتوکێشەی دێتەرێگا‪ ،‬جایەکێک‬ ‫لەو کێشانە بەدڵنیایەوە‪ ،‬بوونی پەکەکە دەبێت‪ ،‬واتە‬ ‫ملمالنێی هێزەکانی تر دەبێت لەگەڵ ئەو هێزە کە تا‬ ‫ئێستاش لەوێ بەنامۆ دەزانرێت‪.‬‬