Pirs 182 web

‫نیشتەجێبوونی ئەندامێكی بنەماڵەی بارزانی‬ ‫لەشاری سلێمانی پێگەی جەماوەریی پارتی‬ ‫لەو شارەدا بەهێز دەکات‬ ‫ل‪3‬‬

‫‪182‬‬

‫بەهۆی ملمالنێی حزبیەوە‪. .‬‬

‫كورد لە پارێزگای موسڵ زیاتر لە‬ ‫‪ 100‬هەزار دەنگی لە دەستداوە‬

‫باڵوکراوه‌یه‌کی ئازاده‪ ،‬یه‌کێتی الوانی دیموکراتی کوردستان مانگی دوو جار ده‌ری ده‌کات‪ .‬سێشه‌ممه‌ ‪2013/7/9‬‬

‫ل‪4‬‬

‫فازڵ بەشارەتی‪ :‬سەرۆکی فراکسیۆنی گۆڕان تکای زۆری کرد ناوی ئەو‬ ‫کەسەی فیکەکانی لە ناو سەموون هێنابووە پەرلەمان نەدرێتە راگەیاندن‬ ‫فازڵ بەشارەتی‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی کوردستان لە لیستی کوردستان و پارتی‬ ‫دیموکراتی کوردستان‪ ،‬باس لە دوایین رووداوەکانی پەرلەمانی کوردستان‬ ‫دەکات و دەڵێت لە بەرامبەر هەڵوێستی پەرلەمانتارەکانی گۆڕان‪ ،‬خەڵکی‬ ‫کوردستان لەسەر سندووقەکانی دەنگدان‪ ،‬نەک هەر پەرلەمانتارەکان‪ ،‬بەڵکو‬ ‫تەواوی بزووتنەوەی گۆڕان سزا دەدەن‪ .‬هەروەها دەڵێ «پەرلەمانی كوردستان‬ ‫جێگای شەڕە دەبە و شەڕە بوتڵ و كاری ناشایستە و شكاندنی ئامێرەكان و‬ ‫شكاندنی جوانی پەرلەمان نییە‪ ،‬كاری ئەندامی پەرلەمان دەركردنی یاسایە بۆ‬ ‫هەرێمی كوردستان»‪.‬‬

‫ل‪2‬‬

‫لەسەر الدانی مورسی‪ ،‬ناكۆكی كەوتۆتە نێوان‬ ‫حزبە ئیسالمی و عەلمانیەكانی كوردستان‬

‫هیوا میرزا‪ ،‬ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكگرتوو‪:‬‬ ‫ئەگەر كورسی‬ ‫زیاترمان بەدەست هێنا‬ ‫بەشداری حكوومەتێكی‬ ‫بنكەفراوانی ڕاستەقینە‬ ‫دەكەین‬ ‫ل‪5‬‬ ‫ل‪6‬‬

‫ه��ەرس��ێ ح��زب��ە ئیسالمیەكە‬ ‫(یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ‪ ،‬بزوتنەوە)‬ ‫پ��ەرۆش��ی��ان ب��ەرام��ب��ەر الدان���ی‬ ‫محمد مورسی س��ەرۆك كۆماری‬ ‫میسر ئاشكرادەكەن و هۆكاری‬ ‫سەرەكیشی دەگەڕێننەوە بۆ ئەو‬ ‫حزبانەی كە كودەتاكەی میسر‬ ‫ب��ە ش���ۆرش ل��ە ق��ەڵ��ەم دەدەن‬ ‫و پشتگیری (محمد ب��ەڕادع��ی)‬ ‫دەك��ەن‪ ،‬ب��ەاڵم ئەو پشتگیری و‬ ‫پشتیوانیەی حزبە ئیسالمیەكانی‬ ‫كوردستان خوێندنەوەیەكی تری‬ ‫بۆ دەكرێت و بەشێك لە چاودێران‬ ‫پێیانوایە حزبە ئیسالمیەكان‬ ‫سەلماندیان كە كەوتونەتە ژێر‬ ‫كاریگەری ئیخوانەكان‪ ،‬بۆیە وا‬ ‫پەرۆشن بۆ الدانی مورسی‪.‬‬

‫‪2‬‬

‫ژماره‌ ‪182‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫پەرلەمانی كوردستان جێگای شەڕە دەبە و شەڕە‬ ‫بوتڵ و كاری ناشایستە و شكاندنی ئامێرەكان و‬ ‫شكاندنی جوانی پەرلەمان نییە‪ ،‬كاری ئەندامی‬ ‫پەرلەمان دەركردنی یاسایە بۆ هەرێمی كوردستان‬ ‫فازڵ بەشارەتی‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی کوردستان لە لیستی کوردستان‬ ‫و پارتی دیموکراتی کوردستان‪ ،‬باس لە دوایین رووداوەکانی پەرلەمانی‬ ‫کوردستان دەکات و دەڵێت لە بەرامبەر هەڵوێستی پەرلەمانتارەکانی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬خەڵکی کوردستان لەسەر سندووقەکانی دەنگدان‪ ،‬نەک هەر‬ ‫پەرلەمانتارەکان‪ ،‬بەڵکو تەواوی بزووتنەوەی گۆڕان سزا دەدەن‪.‬‬ ‫دیدار‪ /‬نەوزاد فوئاد ئامادەكردنی‪ /‬ئاالن عومەر‬

‫فازڵ بەشارەتی‪ ،‬ئەندامی پەرلەمانی کوردستان‪:‬‬

‫لەبەرامبەر پەرلەمانتارەکانی گۆران‪ ،‬خەڵكی كوردستان لەسەر‬ ‫سندوقەكانی دەنگدان سزای تێكڕای بزوتنەوەكە دەدەن‬

‫* لەكاتی گفتوگۆكردن لەبارە پڕۆژە یاسای ماوەی درێژكردنەوەی‬ ‫سەرۆكی هەرێم و تەمەنی پەرلەمان‪ ،‬چەند حاڵەتێك لەناو‬ ‫هۆڵی پەرلەمان روویدا‪ ،‬لە رووی ئەتەكێتی پەرلەمانتاری‪ ،‬ئەو‬ ‫هەڵسوكەوتەی ئەنجام درا‪ ،‬تاچەند رێگە پێدراوە ئەندامێكی‬ ‫پەرلەمان ئەم كارانە بكات؟‬ ‫ لە دونیای مرۆڤایەتیدا‪ ،‬دوو شێوە هەڵسوكەوت یان ئلتیزام‬‫هەیە‪ ،‬ئیلتیزامێكیان ئەخالقی و كۆمەاڵیەتی و پەروەردەی خێزان‬ ‫خۆیەتی‪ ،‬ئەوەی تریان ئیلتیزامێكی یاسایی واڵتە‪ ،‬كە پێویستە‬ ‫مرۆڤ ئیلتیزامی تەواوی پێوە بكات‪ ،‬ئەگەر ئیلتیزامی پێوە نەكرد‪،‬‬ ‫یاسا هەیە بۆ سزادانی‪ ،‬من لە لێدوانەكانی پێشوتریشم ئاماژەم‬ ‫پێداوە‪ ،‬ئەو رەفتارەی ئەوان نەك تەنیا ناشایستە بوو بەرامبەر‬ ‫بەخۆیان یان لەبەرامبەر پەرلەمان‪ ،‬بەڵكو ئەوان بێڕێزییەكیان‬ ‫بەرامبەر بە تێكڕای پەرلەمان و سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫و بەرامبەر بە هەموو فراكسیۆنەكانی كوردستان‪ ،‬بەرامبەر بە‬ ‫هەموو كەسایەتییە سیاسییەكان كورد و بەرامبەر بە تێكڕایی‬ ‫دەنگدەرانی خەڵكی كوردستان كردوویانە‪ ،‬پەرلەمانی كوردستان‬ ‫جێگای شەڕە دەبە و شەڕە بوتڵ و كاری ناشایستە و شكاندنی‬ ‫ئامێرەكان و شكاندنی جوانی پەرلەمان نییە‪ ،‬كاری ئەندامی‬ ‫پەرلەمان دەركردنی یاسایە بۆ هەرێمی كوردستان‪ ،‬كە باری‬ ‫سیاسی و ئابووری و ئەخالقی و كۆمەاڵیەتی خەڵكی كوردستانی‬ ‫پێوە بەندبێت‪ ،‬ئەو جۆرە هەڵسوكەوتەی ئەوان دەیكەن‪ ،‬وەك‬ ‫ئەو پەندە كوردییە وایە دەڵێت‪ ،‬ئەگەر شیر لە كاتی كواڵنیدا‬ ‫هەڵچێت‪ ،‬مەسەلە شیرەكە نییە‪ ،‬بەڵكو مەسەلەكە ئەو ئاگر و‬ ‫پەرەمێزەیە كە لە ژێر شیرەكەدایە‪ ،‬ئەوان دیارە پەرەمێزەكەیان‬ ‫بەو شكڵە هانیان دەدا و پەمپیان دەدا كە بەو شێوەیە هەڵبچن‪،‬‬ ‫لەناو هۆڵی پەرلەمان كە هۆڵی ‪ 182‬ئەنفالكراوی كوردە‪ ،‬هۆڵی‬ ‫‪ 5‬ه��ەزار قوربانیانی هەڵبجەیە‪ ،‬هۆڵی ‪ 8‬ه��ەزار ئەنفالكراوی‬ ‫بارزانییە‪ ،‬هۆڵی خەباتی سەد ساڵ خەڵكی كوردستانە‪ ،‬بۆیە ئەو‬ ‫جۆرە هەڵسوكەوتە الیەق نییە بەرامبەر ئەو هەموو قوربانیدانە‪،‬‬ ‫كەسێك ئەندامی پەرلەمان بێت بەو جۆرە تەسەڕوف بكات كە‬ ‫دواتر خۆشی نەزانێت چۆن پاساوی بۆ بێنێتەوە‪ ،‬وەكو هەندێك‬ ‫لە ئەندام پەرلەمانەكان‪ ،‬چونكە ئێمە لەهەمان كاتدا دەموچاوی‬ ‫هەندێك لە ئەندام پەرلەمانەكانمان دەخوێندنەوە‪ ،‬كامیان زۆر‬ ‫ئیحراجن‪ ،‬كامیان لەگەڵ ئەو چەپڵە رێزان و دەبە هاویشتن‬ ‫و خراكردنی ئامێرەكانی ناو پەرلەمان و شكاندنی شاشەی‬ ‫تەلەفزیۆنی گواستنەوەی دانیشتنەكانی پەرلەمانن‪ ،‬بۆیە دەبێت‬

‫ئەندامی پەرلەمان ئەندامێكی شایستە بێت‪ ،‬ئەبێ ئەندامێك بێت‬ ‫الیەقی نوێنەرایەتی شەهیدان و ئەو قوربانیدانە و ئەو هەموو‬ ‫كەسایەتییە سیاسییە بە ئەمەكەی كورد بێت كە خۆیان كرد بە‬ ‫قوربانی ئەو ئەزموونەی ئەمڕۆ كوردستان‪ ،‬بەداخەوە خەڵكانێك‬ ‫دێن نوێنەرایەتی ئەو كەسایەتییە شوڕشگێڕ و خەڵكە مەزڵوم و‬ ‫خەباتگێڕە دەكەن بەو نەوعییەتە هەڵسوكەت بكات كە دەتوانم‬ ‫بڵێم تەسەڕوفات و حەرەكاتی بەو شێوەیە قێزەون‪ ،‬تەنیا لەو‬ ‫خەڵكانە دەوەشێتەوە كە لەناو هۆڵی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫ئەنجامیان دا‪.‬‬ ‫*ئەندامانی پەرلەمان حەسانەیان هەیە‪ ،‬بەاڵم ئایا حەسانەكەی‬ ‫دەگاتە ئەو ئاستەی ئەو هەڵوێستە بنوێنێت‪ ،‬بەاڵم هیچ رێكارێكی‬ ‫یاسایەكی لەبەرامبەردا نەگیرێتەبەر؟‬ ‫ من دەڵێم وەك رای خۆم‪ ،‬زۆر سوپاسی الیەنی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬‫بەتایبەت بزوتنەوەی گ��ۆڕان دەك��ەم‪ ،‬چونكە لەماوەی ئەو‬ ‫سێ ساڵەی تەمەنی لەناو گۆڕەپانی سیاسی كوردستان زۆر‬ ‫دەستوبردانە توانی گرنگی و ئەدا و توانا و لیاقەتی خۆی بۆ‬ ‫گەلی كوردستان پیشان بدات‪ ،‬چونكە ئەگەر ئەم بزوتنەوەیە‬ ‫بەم زووبەزوویە توانا و ك��رداری خۆی بۆ خەڵكی كوردستان‬ ‫ئاشكرا نەكردبایە‪ ،‬بۆیە دڵنیای بەڕێزتان‪ ،‬كارەساتەكە لەسەر‬ ‫خەڵكی كوردستان زۆر گرانتر دەكەوت و كارەساتی زۆر گەورەتر‬ ‫دروست دەبوو‪ ،‬بەاڵم ئەوان توانیان لە ماوەیەكی زۆر كورت بە‬ ‫تەواوی توانا و كەفائەتی و نیەتی خۆیان بە لێدوانەكانی خۆیان‬ ‫بۆ خەڵكی كوردستان دەرببڕن‪ ،‬بۆیە دەتوانم بڵێم سزای زۆر باش‬ ‫لە جیاتی ئەوەی سەرۆكایەتی پەرلەمان بیكات یان رێشوێنی‬ ‫یاسایی لەبەرامبەری ئەو جۆرە پەرلەمانتارە ب��دات‪ ،‬خەڵكی‬ ‫كوردستان لەسەر سندوقەكانی دەنگدان سزای تێكڕای بزوتنەوەكە‬ ‫دەدات‪ ،‬نەك تەنیا سزای ئەندامێكی پەرلەمان‪ ،‬لەسەر هاویشتنی‬ ‫دەبە ئاوێك‪ ،‬من لە رێگەی ئێوە ئەوان دڵنیا دەكەمەوە خەڵكی‬ ‫كوردستان سزای تێكڕای هەر سێ الیەنی ئوپۆزسیۆن بە تایبەت‬ ‫بزوتنەوی گۆڕان دەدات‪ ،‬كە كەسانێك بەم ئەقڵیەتە بنێرنە ناو‬ ‫پەرلەمانی كوردستان‪ ،‬سەد ساڵە قوربانی لە پێناو دەدرێت‪،‬‬ ‫گەورەترین رەسانەیەتی كورد و گەورەترین كەڵەپیاوی كورد لە‬ ‫پێناو ئەو ئەزموونە ژیانی خۆی بەخشی‪ ،‬بەاڵم ئەمڕۆ خەڵكێك‬ ‫بەم ناشایستەییە دێت و بەم جۆرە رەفتار بكات‪ ،‬چونكە ئەم‬ ‫جۆرە رەفتارانە زۆر دوورە لە ئەخالقی خەڵكی كورد و خەڵكی‬ ‫سیاسی و خەباتگێڕی كورد‪ ،‬تەنیا خۆیان تەحەمولی ئەو جۆرە‬

‫رەفتار و هەڵسوكەوتانە دەكەن كە لەناو پەرلەمانی كوردستان و‬ ‫لە كەناڵەكانی راگەیاندن نیشانی خەڵكی كوردستان و خەڵكی‬ ‫رەشپۆشی و بێباوكی كوردستانی دەدەن‪.‬‬ ‫* ئەوەی ئێمە بینیمان لە گرتە ڤیدیۆیەكە‪ ،‬بەشێكی كەم بوو‪،‬‬ ‫بۆ هەموو باڵو نەكرایەوە‪ ،‬باس ئەكرێ زیاترە لە گرتە ڤیدیۆیەكە‬ ‫دەبیندرێت؟‬ ‫ ئەوە پەیوەندی بە ئەخالقیەتی سیاسی ئێمەوە هەیە‪ ،‬نەك‬‫بە بوونی كێشە لە بابەتەكە‪ ،‬ئەوە پەیوەندی بە هەستكردن بە‬ ‫بەرپرسیاریەتی ئێمەوە‪ ،‬بەتایبەت لەالیەن پارتی و یەكێتی و‬ ‫سەرۆكایەتی پەرلەمانی كوردستانەوە هەیە‪ ،‬ئەگینا ئەگەر زۆر‬ ‫ئیلحاح بكەن‪ ،‬ئەو كەسەی فیكەكانی لەناو سەمونەكان هێناوە‪،‬‬ ‫كێیە و لەسەر داوای كێ لە پەرلەمان دامەزراوە‪ ،‬كاری رۆژنامەوانیش‬ ‫دەكات‪ ،‬لە لێكۆڵینەوەكانیشدا چی گوتووە‪ ،‬سەرۆكی فراكسیۆنی‬ ‫گۆڕان چ تكا و رەجا و تەكلیفێكی بۆ كردووە‪ ،‬كە ئەمە نەدرێتە‬ ‫راگەیاندن‪ ،‬بەاڵم ئێمە لەبەرخاتری سومعەی كورد و یەكخستنی‬ ‫ماڵی كورد‪ ،‬ئێمە خەرجی گەورەیی خۆمان و خەرجی گرنگی‬ ‫خۆمان‪ ،‬خەرجی ئەو پەروەردە دەدین كە جەنابی سەرۆك بارزانی‬ ‫و سەركردایەتی پارتی و یەكێتی بە ئێمەیان گوتووە لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان و لە فراكسیۆنی كوردستانی‪.‬‬ ‫*بۆ هەمان شەو‪ ،‬پەرلەمانتار عەبدواڵی مەال نوری لە دیمانەیەكی‬ ‫تەلەفزیۆنیدا و لە وەاڵمی پرسیارێك لەبارەی هێنانی فیكەكان‪،‬‬ ‫گوتی‪ ،‬ئەوە ئێمە نەمانهێناوە بەڵكو دەسەاڵت وەك سیناریۆیەك‬ ‫بۆ ئێمەی دروست كردووە؟‬ ‫ لەگەڵ رێزمدا من نامەوێت بە شەخسی باسی هیچ كەسێك‬‫بكەم‪ ،‬بەاڵم جەنابی عەبدواڵ لەوانەیە ئەو تەنیا ئەو عەمەلیەی پێ‬ ‫سپێردرابێ كە لەناو پەرلەمان ئەنجامی دا‪ ،‬عەمەلیەی فیكەكان بە‬ ‫یەكێكی تر سپێردرا بێ‪ ،‬لەوانەیە عەبدواڵ لێی بێخەبەر بێ وەك‬ ‫چۆن لە ئەنجامی لێدوانی سەركردایەتییەكەیان لەگەڵ هەردوو‬ ‫مەكتەبی سیاسی پارتی و یەكێتی و سەرۆكایەتی پەرلەمان‬ ‫و شەخسی س��ەرۆك پەرلەمان ئەنجام دراوە‪ ،‬چونكە ئەوان‬ ‫هەریەكەیان كردارێكیان پێ دەسپێردرێت‪ ،‬كردارەكەی عەبدواڵ‬ ‫شەڕە بوتڵی ناو هۆڵی پەرلەمان بووە‪ ،‬ك��رداری ئەوی تریش‬ ‫هێنانی فیكەكان بووە‪ ،‬بە دڵنیایەوە هەر یەكێكیان بێخەبەرن‬ ‫بەو ئەركەی بەوی تریان دەسپێردرێت‪ .‬ئیشەكانیان هەر ئەوەیە و‬ ‫هەریەكەشیان بە ئیشی خۆیان هەڵدەستن‪.‬‬ ‫(ئەم دیمانەیە لە بەرنامەی دۆخی رادیۆی پێشکەوتن وەرگیراوە)‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪182‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫‪3‬‬

‫نیشتەجێبوونی ئەندامێكی بنەماڵەی بارزانی لەشاری سلێمانی پێگەی جەماوەری‬ ‫پارتی لەو شارەدا بەهێز دەکات‬ ‫بەهرۆز جەعفەر‪ :‬كاتێك تەرمی خوالێخۆشبوو مەالمستەفا دێننەوە خەڵكی دەڵێن‪ :‬مەیبەنەوە بۆ بارزان‪.‬‬ ‫ئەیخەنەوە سەرچاومان‪ ،‬ئێستاش پارتی تا ملیۆن زیاتر سەرف بكات جەماوەرەكەی لەسلێمانی و‬ ‫كەركوكیش کەم دەکات‬ ‫راپۆرت‪ :‬محەمەد عومەر‬

‫زۆرجار باس لە بێ هێزی پێگەی پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫لە شاری سلێمانی دەكرێت بەوەی هەنگاوەكانی شەرمنانەیە‬ ‫و پێگەی جەماوەری الوازە‪ ،‬رۆژنامەنووسان و چاودێرانی‬ ‫سیاسی و ئەندام و الیەنگرانی پارتی لەو شارەدا پێیانوایە‬ ‫بە نیشتەجێبوونی ئەندامێكی بنەماڵەی بارزانی لە سلێمانی‬ ‫كاریگەری زۆری مەعنەوی دەبێـت لەسەر بەهێزبوونی پێگەی‬ ‫پارتی لەو شارەدا‪.‬‬ ‫لەمبارەوە ستیڤان شەمزینی‪ ،‬رۆژنامەنووس و كادیری‬ ‫پێشكەوتووی پارتی لە سلێمانی هێما بۆ ئەوە دەكات كە‬ ‫«سلێمانی پارتی رەت ن��ەك��ردۆت��ەوە‪ ،‬بە هەمان شێوە‬ ‫سەركردایەتی پارتیش‪ ،‬سلێمانی رەت نەكردۆتەوە‪ .‬تەنانەت‬ ‫پار ساڵ لە یادی ‪ 51‬ساڵەی هەڵگیرسانی شۆڕشی ئەیلوول‪،‬‬ ‫هێژا كاك «مەسرور بارزانی» زۆر راشكاوانە لە ب��ەردەم‬ ‫حەشاماتێكی زۆری جەماوەری پارتیدا وتی هیچ هێزێك‬ ‫ناتوانێت سلێمانی لە پارتی جیا بكاتەوە‪ ،‬بەاڵم ئەوەی كە‬ ‫پارتی لە سلێمانی وەك پێویست نەبووە‪ ،‬ئەمەیان راستە و‬ ‫واقیعێكە ناتوانین خۆمان لێ البدەین «‪.‬‬ ‫لەبارەی هاتنی ئەندامێكی بنەماڵەی ‌بارزانی بۆ سلێمانی‬ ‫شەمزینی گوتی «بە هاتنی یەكێك لە خانەوادەی بارزانی‬ ‫بە تایبەتی كوڕەكانی جەنابی سەرۆك‪ ،‬بێگومان ئەوە گڕ و‬ ‫تینێكی زیاتر دەدات بە كار و پڕۆژەكانی پارتی لە سلێمانی‪.‬‬ ‫فارس نەوروڵی كارگێری لقی ‪4‬ی پارتی لە سلێمانی لەبارەی‬ ‫هاتنی ئەندامێكی بنەماڵەی بارزانی بۆ سلێمانی دەڵێت‬ ‫«یەكێك لە بنەماڵەی بارزانی یان لە دەرەوەی بنەماڵەی‬ ‫بارزانی ئەگەر پەیڕەوی لە ئەخالقی مەال مستەفا بكات‬ ‫كاریگەری دەبێت»‪ .‬ئەو كارگێر لقە گوتیشی «كاك نێچر بۆ‬ ‫خۆی بەتایبەتی لەناو گەنجانی سلێمانی دا خۆشەویستی هەیە‬ ‫بێ جیاوازی بیر و ڕا‪ ،‬پارتی و یەكێتی‪ ،‬پێموایە كاریگەرییەكی‬ ‫ئیجابی دەبێت ‌نەسلێمانی پارتی فەرامۆش كردووە نە پارتی‬ ‫سلێمانی فەرامۆش كردووە‪ ،‬ئەو سیاسەتەی كوردستانی تێدا‬ ‫تێپەڕی ئەو دیفاكتۆیەی دروست كردووە»‪.‬‬ ‫بەهرۆز جەعفەر نووسەر بۆ پرس دوا و گوتی « دەبێت‬ ‫بپرسین پارتی سلێمانی فەرامۆشكردووە یان سلێمانی پارتی‬ ‫فەرامۆشكردووەو رقێكی مێژوویی هەیە‪ ،‬من پێموایە پارتی‬ ‫سلێمانی فەرامۆشكردووە‪ ،‬كاتێك تەرمی مەالمستەفای‬ ‫خوالێخۆشبوو دێننەوە خەڵكی ئەم شارە سەراپا لەرێزدا‬ ‫وەس��ت��اون و دەڵێن»مەیبەنەوە بۆ ب���ارزان‪ .‬ئەیخەنەوە‬

‫سەرچاومان» ئەی ئێستا عەجەبا لەم سەردەمە تا پارتی‬ ‫ملیۆن و ملیاری زیاتر سەرف بكات جەماوەرەكەی لەسلێمانی و‬ ‫كەركوكیش دەتەكێت‪ ،‬هۆكارەكەی ئەوەیە كادیرو یاریزانەكانی‬ ‫ئێرە لەهونەرەكە تێنەگەیشتون‪ ،‬بۆیە دەبێت پارتی بێتە ناو‬ ‫خەڵك لەسەر ئاستی مەركەزیی بڕیار‪ ،‬من ئەمانەی سلێمانی‬ ‫بە بێدەسەاڵت دەزانم»‪.‬‬ ‫كامەران غەریب بەرپرسی ناوەندی بااڵی دەوروبەری سلێمانی‬ ‫یەكێتی الوان دەڵێت «كێشەكە لە گۆڕینی ڕوخسارەكاندا نییە‪،‬‬ ‫بەڵكو لە گۆڕینی ئەدا و شێوازی كاركردنی پارتی هەیە لە‬ ‫سلێمانی‪ ،‬پارتی لە سلێمانی پێویستی بەوەیە كە ڕیفۆرمێكی‬ ‫خێرا و كاریگەر لە سەرجەم دەزگا و ئۆرگانەكانیدا بكات‪ ،‬بە‬ ‫شێوەیەك كە بتوانرێت ئەو خەڵكانەی كە لە سااڵنی پێشوو لە‬ ‫پارتی تەكاونەتەوە كۆبكاتەوە ئەمەش پێویستی بە ئالیەتێكی‬ ‫گونجاو و سەردەمیانە هەیە‪ ،‬ئەگەر ئەو كەسەی دێت لە ناو‬ ‫خەڵك و كادیراندا بێت شتێكی باشە‪ ،‬بەاڵم ئەگەر دوور بێت‬ ‫لە خەڵك هیچ كاریگەری نابێت‪ ،‬پێمان باشە بەاڵم بە مەرجێك‬ ‫ئەو هاتنە بەشێك لە كێشە و گرفتەكانی كادیر و خەڵكی‬ ‫پارتی لە سلێمانی چارەسەر بكات»‪.‬‬ ‫رزگ��ار رەزا چوچانی سەرنووسەری نوچەنێت بە پرسی‬ ‫راگەیاند‬ ‫«رێ��ژەی پارتی لە سلێمانی لە گ��ۆڕان و یەكێتی كەمتر‬ ‫نییە‪ ،‬بەاڵم خەڵكی پارتی لەو ناوچەیە لەحزبەكەی خۆیان‬ ‫رەنجێنراون توڕەو بێزارن و رەنگە ئەوەش وایكردبێت دەنگیان‬ ‫بە حزبی تر دابێت‪ ،‬بەحوكمی ئەوەی من خەڵكی ئەو ناوچەیەم‬ ‫و كۆنە پارتیم‪ ،‬دەتوانم بەبەڵگەوە ئەوە بسەلمێنم كە خەڵكی‬ ‫پارتی لەو ناوچەیە لە پارتی توڕەن و رەنگە هەڵبژاردنەكانیش‬ ‫دەنگی پێ نەدەن و دەنگیان پێ نەدابێت‪ ،‬لەكاتێكدا كەپارتین‪.‬‬ ‫هۆكاری رەنجان و توڕەبوونی پارتیەكان لەو دەڤەرە‪ ،‬یان‬ ‫كەمی دەنگی پارتی لەو ناوچەیە‪ ،‬ئەوەندەی بۆ ترسی خەڵكی‬ ‫پارتی دەگەڕێتەوە لە دەسەاڵتی ئەو ناوچەیە زۆر زیاتریش‬ ‫بۆ ئەدای خراپی بەرپرسانی پارتی لەو ناوچەیە دەگەڕێتەوە‪،‬‬ ‫بەرپرسانی پارتی لەو دەڤەرە هەتاكو ئەمرۆش بەسەردەمی‬ ‫ش��ەڕی ناوخۆ لێدەخوڕن كە پێیان وای��ە دەبێت خەڵكی‬ ‫خوارەوەی خۆیان دەست لەسەر سنگ بۆیان بوەستن‪ ،‬دەبێت‬ ‫گۆێڕایەڵیان بن‪ ،‬ئەوان وایانكردووە هەرچی گرنگیدانی پارتییە‬ ‫بۆ خەڵكی ئەو ناوچەیە‪ ،‬دابەشی سەر دەوروبەرەكەی خۆیانی‬ ‫بكەن و خەڵكی مافخوراوی پارتی مافخوراوتر بكەن‪ ،‬نمونەی‬

‫زیندووهەن‪ ،‬سااڵنی پێش ‪ ،٢٠٠٠‬پارتی باشترین خۆراكی‬ ‫بۆ پێشمەرگەكانی دابین دەك��رد‪ ،‬ئەوان دەچ��وون لەبازاڕدا‬ ‫دەیانفرۆشت و خراپترین خۆراكیان بۆ دەبردن‪ .‬ساڵی ‪1996‬‬ ‫الیەك لەخەڵكی سلێمانی ئاوارەی دوای پارتی بوون بەشێكی‬ ‫زۆری ئەو خەڵكە بەهۆی نا عەدالەتی بەرپرسانی ناوچەكانی‬ ‫خۆیان‪ ،‬بەدڵشكاوی رۆشتنەوە‪ ،‬و ژەهری پەشیمانیان نۆشی‪،‬‬ ‫من زۆر لەو خێزانانە دەناسم بەهۆی ئەو تەعامولەی بەرپرسانی‬ ‫پارتی لەو ناوچەیە ئەگەر سەری خێزانەكانیشان نەگۆڕابێت‪،‬‬ ‫گەنجەكانیان لەپارتی دوورن‪ ،‬بەاڵم ئاخۆ ئەگەر كەسێك‬ ‫لەبنەماڵەی بارزانی لەنزیكەوە ئاگای لەو دۆخە بێت قبوڵی‬ ‫دەكەن‪ ،‬ئاخۆ ئەگەر كەسێك لەوان لەو ناوچەیە بێت‪ ،‬هەرچی‬ ‫ئامادەیی پارتییە بۆ خزمەتی خەڵكی ئەو ناوچەیە زووتر‬ ‫ناگاتە دەستیان‪ ،‬زووتر ناگاتە خزمەتیان‪ ،‬بۆیە بوونی كەسێك‬ ‫لەبنەماڵەی بارزانی لەسلێمانی لەچەند روویەكەوە خزمەت‬ ‫بەپارتی دەكات‪.‬‬ ‫خێالن بەختیار‪ ،‬رۆژنامەنووس دەڵێت «دەبێ بزانین كام‬ ‫كەس لە بنەماڵەی بارزانی دەچێتە سلێمانی‪ ،‬دەسەاڵتەكانی‬ ‫چین‪ ،‬تا چەند لە سلێمانی كۆسپی بۆ دروس��ت ناكرێت‪،‬‬ ‫لە چوونی نەوەیەكی بارزانی بۆ ئەو سنوورە بە دوو جۆر‬ ‫خوێندنەوەی بۆ دەكرێت‪ ،‬یەكەم داننانی هەڕەمی سەرەوەی‬ ‫پارتییە بە ئیهمالی و هیچ لەبارانەبووی بەرپرسەكانی خۆی‬ ‫لەو سنوورە»‪ ،‬دووەمیش بەرزكردنەوەی الیەنی مەعنەوی‬ ‫ئەندام و الیەنگرانی خۆیەتی لەو سنوورە»‪ ،‬دووریش مەبینە‬ ‫لە سلێمانی كۆسپ یان تووشی مەوقیفی ئیحراجی نەكرێت‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی بەرامبەر بە هیوای ئەحمەد مستەفا بەرپرسی لقی‬ ‫‪4‬ی پارتیان كرد و خەڵكیان لە لقەكەی هاندا‪ ،‬ئەوەش یەكێ لە‬ ‫هۆكارەكان كارایی هیوای ئەحمەد مستەفا بوو لەو سنوورە و‬ ‫ترسی الیەنەكانی ئەوالش بوو لە فراوان بوونی پێگەی پارتی‪،‬‬ ‫هەر چۆنێك بێ و هەر نەوەیەكی بارزانی بڕواتە ئەو سنوورە‬ ‫گەر دەسەاڵتی ماددی و مەعنەوی زۆر و زەوەندی نەبێت ئەوا‬ ‫لە شوێنی خۆی دانیشێت باشترە»‪.‬‬ ‫محەمەد عومەر بەرپرسی لقی زانكۆی سلێمانی یەكێتی‬ ‫قوتابیان پێیوایە «هەر كەسێك لە بنەماڵەی بارزانی بێت‬ ‫بۆ سلێمانی ورە و هەیبەتێكی تری بەهێزە بۆ جەماوەری‬ ‫پارتی لە شاری سلێمانی ئومێدی خەڵكی تۆراوی سلێمانی‬ ‫جارێكی تر دەگەڕێتەوە « چونكە لە ئێستادا دابڕانێكی زۆر‬ ‫بەدی دەكرێت لە نێوان بەرپرسەكانی پارتی لەم سنورە و‬ ‫لەگەڵ جە‌‌ماوەری پارتی «ئەمە لە كاتێكدا كە خەڵكی پارتی‬ ‫نەك لەسنوری پارێزگای سلێمانی بگرە لەهەموو كوردستان‬ ‫كە پارتیان خۆش ئەوێت و پارتی ماون بەهۆی خودی جەنابی‬ ‫سەرۆك و بنەماڵەكەیەتی‪.‬‬

‫رزگار رەزا‪ :‬ساڵی ‪ 1996‬الیەك لەخەڵكی‬ ‫سلێمانی ئاوارەی دوای پارتی بوون بەشێكی‬ ‫زۆری ئەو خەڵكە بەهۆی نا عەدالەتی‬ ‫بەرپرسانی ناوچەكانی خۆیان‪ ،‬بەدڵشكاوی‬ ‫رۆشتنەوە‪ ،‬و ژەهری پەشیمانیان نۆشی‬

‫‪4‬‬

‫ژماره‌ ‪182‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫بەهۆی ملمالنێی حزبیەوە‪ . .‬كورد لە پارێزگای موسڵ‬ ‫زیاتر لە ‪ 100‬هەزار دەنگی لە دەستداوە‬

‫بێ رووتووش‬

‫راپۆرت‪ :‬توانا شێخانی‬

‫لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم‪ ،‬بەهۆی‬ ‫ملمالنێی ئۆپۆزیسیۆن لەگەڵ دەسەاڵت‪ ،‬بە تەنها لە پارێزگای موسڵ كورد‬ ‫نزیكەی ‪ 100‬هەزار دەنگی كەم كردووە‪ ،‬كە دەكاتە نزیكەی ‪ 5‬كورسی‬ ‫ئەنجومەنی پارێزگا‪ ،‬هاوكات ئەمەش ڕاستەوخۆ كاریگەری دەبێت بەسەر‬ ‫كوردبوونی ئەو ناوچانە‪ ،‬بەشێك لە ڕۆژنامەنوسان و چاودێرانی سیاسی‬ ‫پێیناوایە ئەوەی ئۆپۆزیسیۆن كردویەتی دەكرێ بە خیانەت ناوبندرێت‪،‬‬ ‫چونكە ئەوان نزیكەی ‪ 100‬هەزار دەنگی كوردیان لە ناوبرد‪ ،‬مامۆستایەكی‬ ‫زانستە سیاسیەكانیش ئاماژە بەوەدەكات‪ ،‬نەدەبوو كورد سكااڵ لەسەر‬ ‫خۆی تۆماربكات و بە ئەنجامدانی ساختەكاری تۆمەتباری بكات‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەو ناوچانە مەترسیەكی زۆری دەرەكیان لەسەرە‪ ،‬هەروەها بەرپرسی‬ ‫دەزگای هەڵبژاردنی یەكگرتووش‪ ،‬نایشارێتەوە كە بەهۆی سكااڵكەیانەوە‬ ‫زیاتر لە چەند هەزار دەنگێگ رەفزكرایەوە‪ ،‬ئەو دەڵێت «مافی خۆمانە‬ ‫سكااڵ تۆماربكەین»‪ ،‬بەرپرسی ژووری توێژینەوەی سیاسی بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانیش دەڵێت «پێویست بوو هەوڵی بەهێزكردنی ئینتیمای نەتەوەیی‬ ‫هاواڵتیانی ئەو ناوچانە بدرابوایە»‪.‬‬ ‫ئەنجامی هەڵبژاردنەكان‬ ‫پێش ئەنجامدانی پرۆسەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی عێراق‪،‬‬ ‫بە مەبەستی یەكخستنی دەنگی كورد و بەفیرۆ نەچوونی‪ ،‬سەرجەم هێز‬ ‫و الیەنەكان بڕیارندا بە یەك لیستی نیمچەكراوە لە چوارچێوەی لیستی (‬ ‫برایەتی و پێكەوە ژیان)‪ ،‬بەشداری هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاكانی‬ ‫دەرەوەی ئیدارەی هەرێم بكەن‪ ،‬هاوكات لە پارێزگای سەاڵحەدین زیاتر‬ ‫لە شەش كورسی و لە پارێزگای موسڵیش كورد دوانزە كورسی بەدەست‬ ‫دەهێنێ‪ ،‬جگە لە سێ كورسی كۆتای ( شەبەك‪ ،‬ئێزیدی‪ ،‬مەسیحی)‪،‬‬ ‫كە پشكی كوردە‪.‬‬ ‫عەلی عەونی‪ ،‬ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی و بەرپرسی لقی ‪20‬‬ ‫شەنگالی پارتی‪ ،‬لە لێدوانێكیدا ئاماژە بە رێژەی دەنگەكانی پارتی‬ ‫دەك��ات و دەڵێت «لە نێو لیستی (برایەتی و پێكەوەژیان) ڕێژەی‬ ‫دەنگەكانی پارتی لە هەموویان زیاتربووە و ئۆپۆزیسیۆنیش هۆكاربووە‬ ‫بۆ كەمكردنی دەنگی كورد لەو ناوچانە‪ ،‬لە موسڵ پارتی نزیكەی ‪200‬‬ ‫هەزار دەنگی بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫هاوكات یەكێتی نیشتیمانی كوردستان‪ ،‬رێژەی دەنگەكانی لە پارێزگای‬ ‫موسڵ زۆر كەمترە لە پارتی و لە پارێزگای سەاڵحەدین و دیالەش‬ ‫توانیویەتی چەند كورسیەك بەدەستبهێنێت‪.‬‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمیش‪ ،‬لە پارێزگای موسڵ‪ 3200 ،‬دەنگی بە‬ ‫دەستهێناوە و‪ ،‬لە پارێزگای دیالەش ‪ 2466‬دەنگی بە دەستهێناوە‪ ،‬لە‬ ‫پارێزگای سەاڵحەدینیش ‪ 1127‬دەنگی بە دەستهێناوە‪.‬‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕانیش كە هەر لەسەرەتاوە بێ منەت بوو لە دەرچوونی‬ ‫كاندیدەكانی بە تایبەتی لە پارێزگای موسڵ و دیالە‪ ،‬بەاڵم نەیتوانی دەنگی‬ ‫پێویست بهێنێت بۆ ئەوەی یەك كورسیش بۆ خۆیان مسۆگەربكەن‪،‬‬ ‫بەپێی ئەو زانیارییانەی كە دەست پرس كەوتون‪ ،‬گۆڕان لە پارێزگای‬ ‫موسڵ‪ ،‬كەمتر لە هەزار دەنگی هێناوە‪ ،‬هاوكات لە پارێزگای دیالەش‬ ‫كەمتر لە هەزار دەنگی هێناوە‪ ،‬لە پارێزگای سەاڵحەدینیش نزیكەی ‪500‬‬ ‫دەنگی هێناوە‪.‬‬ ‫هەرچی كۆمەڵی ئیسالمیە ڕێژەی دەنگەكانی لە یەكگرتوو و گۆڕان‬ ‫كەمترە و هیچ كامێك لە كاندیدەكانی نەیتوانیوە دەنگی پێویست‬ ‫بهێنێت‪ ،‬بە جۆرێك رێژەی هەر سێ پارێزگای ناگاتە ‪ 3000‬هەزار دەنگ‪.‬‬ ‫جگە ل��ەوەش حزبە بچوكەكانی وەك ( شیوعی‪ ،‬سۆشیالست‪،‬‬ ‫زەحمەتكێشان‪ ،‬هتد‪ ) . .‬هەر یەكەیان نزیكەی ‪ 20‬تا ‪ 30‬دەنگیان‬ ‫بەدەستهێناوە‪.‬‬ ‫كورد‪ 100 ،‬هەزار دەنگی كەم كردووە‬ ‫بە ب��ەراورد لەگەڵ هەڵبژاردنەكانی ڕاب��ردوو‪ ،‬جگە لە پارێزگاكانی‬ ‫تر‪ ،‬كورد لە پارێزگای موسڵ نزیكەی ‪ 100‬هەزار دەنگی كەم كردووە‪،‬‬ ‫هۆكارەكەشی بۆ بەفیرۆچوونی دەنگی چەند كاندیدێكی حزبەكان بوو‪ ،‬بە‬ ‫تایبەتی حزبەكانی وەك ( گۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ) كە لەو ناوچانە‬ ‫ڕێژەی نفوزیان كەمە‪ ،‬ئەمەش ڕاستەوخۆ كاریگەری هەبوو بەسەر ڕێژەی‬ ‫دەنگی كورد لەو ناوچانە‪ ،‬بەشێك لە چاودێران و ڕۆژنامەنوسان پێیانوایە‬ ‫دەبوایە ئەو حزبانەی كە رێژەی نفوزییان كەمە بەشداری هەڵبژاردنەكەیان‬ ‫نەكردبوایە زۆرباشتربوو‪ ،‬چونكە بە فیرۆچوون و ملمالنێ ناوخۆییەكان‬ ‫كەم دەبونەوە و كاریگەری دەبوو بەسەر زیادبوونی رێژەی كورد لەو‬

‫ناوچانە‪ ،‬بۆ نمونە گۆڕان لە هەندێك ناوچە ‪ 75‬دەنگی هێناوە و‪،‬‬ ‫یەكگرتوو ‪ 40‬دەنگی هێناوە‪ ،‬هتد‪. .‬‬ ‫لە پارێزگای موسڵ‪ ،‬لە كۆی (‪ )1800000‬دەنگدەری كورد‪ ،‬تەنها‬ ‫(‪ )680000‬كەس دەنگی داوە‪ ،‬بە جۆرێك دەكاتە لە ‪ ،%40‬هاوكات‬ ‫ئەگەر ئەو ‪ 100‬هەزار دەنگەی كورد بە كەمی نەكردبوایە ئەوا رێژەی‬ ‫كورسیەكانی كورد ‪ 5‬كورسی زیادی دەكرد‪.‬‬ ‫بەیان نوری‪ ،‬بەرپرسی دەزگای هەڵبژاردنی یەكگرتووی ئیسالمی‪،‬‬ ‫لەالیەك هۆكارەكەی بۆ كەمی بەشداریكردنی خەڵك دەگەڕێنێتەوە لە‬ ‫الیەكی تریشەوە دەڵێت «بەهۆی تانەلێدان بەشێك لە سندوقەكانی‬ ‫ناوچە كوردنشینەكان رەفزكرایەوە و ئەمەش زیانێكی زۆری بە كورد‬ ‫گەیاند‪ ،‬ناوبراو لە لێدوانێكیدا بۆ پرس وتی «بە دەرەجە یەك كورد‬ ‫زیانی بەركەوت ئینجا دەسەاڵت و ئۆپۆزیسیۆن‪ ،‬ئەگەر ساختەكاری‬ ‫نەكرابوایە ئەوا رێژەی دەنگەكانی كورد زیادی دەكرد»‪.‬‬ ‫لە بەرامبەر قسەكانی بەیان ن��وری‪ ،‬عەلی عەونی بەرپرسی لقی‬ ‫شەنگالی پارتی‪ ،‬ڕایگەیاندووە‪ ،‬كە یەكگرتوو و گۆڕان داوای ئەنجامدانی‬ ‫ساختەكاریان ك��ردووە‪ ،‬بەاڵم ئێمە ڕازی نەبوینە بە هیچ شێوەیەك‬ ‫ساختەكاری بكرێت‪.‬‬ ‫هاوكات دكتۆر یوسف محمد‪ ،‬بەرپرسی ژووری لێكۆڵینەوە سیاسیەكانی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان‪ ،‬بەرپرسیارێتی كەمكردنەوەی دەنگی كورد لەو ناوچانە‬ ‫دەخاتە ئەستۆی دەسەاڵت‪ ،‬بە وتەی خۆی‪ ،‬دەسەاڵت تاوەكو ئێستا‬ ‫نەیتوانیوە خزمەتێكی باشی ئەو ناوچانە بكات بە تایبەت لە ڕووی‬ ‫خزمەتگوزارییەوە و نەیتوانیوە ئینتیمای نیشتیمانی دانیشتوانی ناوچەكە‬ ‫بەهێزبكات‪.‬‬ ‫دكتۆر ساڵح مەال عومەر‪ ،‬مامۆستای زانستە سیاسیەكان‪ ،‬جەخت لە‬ ‫هاوهەڵوێستی الیەنەكان دەكاتەوە لە ناوچەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم‪،‬‬ ‫ئەو دەڵێت «ئەو ناوچانە نابێت بە چاوێكی حزبیەوە سەیربكرێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫بە چاوێكی كوردستانی‪ ،‬هەروەها دەبوایە سەرجەم الیەنەكان كێبركێیان‬ ‫بكردابوایە بۆ زیادكردنی ناسنمای كورد‪ ،‬نەوەك كەمكردنەوەی‪ ،‬هەروەها‬ ‫ناوبراو زیاتر وتیشی «ئەو ناوچانە كە كورد بە درێژایی مێژوو شەڕی‬ ‫لەسەركردووە‪ ،‬یەك دەنگ زۆرە‪ ،‬چ جای ئەوە چەند هەزار دەنگێك بێت‪،‬‬ ‫ئەو مامۆستایەی زانستە سیاسیەكان ئەوەشی خستەڕوو‪ ،‬كە ئەوەی لەو‬ ‫ناوچانە ڕوویدا زیاتر ملمالنێی حزبایەتی بوو»‪.‬‬ ‫كێ هۆكاربوو‪ ،‬بۆ بە فیڕۆچوونی دەنگی كورد؟‬ ‫دوا بە دوای سەركەوتنی كاندیدەكانی پارتی دیموكراتی كوردستان لەو‬ ‫ناوچانە‪ ،‬هەر سێ الیەنەنی ئۆپۆزیسیۆن ( گۆڕان‪ ،‬كۆمەڵ‪ ،‬یەكگرتوو)‬ ‫بە یەكێتیشەوە‪ ،‬لە ئەنجامی شكستەكانی خۆیان‪ ،‬سكااڵیان دژی پارتی‬ ‫تۆماركردوو بەو هۆیەشەوە چەندین سندوقی دەنگدەران ( لە ناوچە‬ ‫كوردنشینەكان) رەفزكرایەوە‪ ،‬بەپێی زانیارییەكان ووتەی چاودێرانی‬ ‫سیاسی‪ ،‬ئەمە شكستەكانی ئۆپۆزیسیۆن دەردەخات و هۆكاریش بوو بۆ‬ ‫كەمكردنەوەی ڕێژەی كورد لەو ناوچانە‪ ،‬هاوكات پێشیانوایە ئۆپۆزیسیۆن‬ ‫نەدەبوو لەو ناوچانە ئەو خیانەتە لەو كورد بكات‪.‬‬ ‫بەیان ن��وری‪ ،‬بەرپرسی دەزگ��ای هەڵبژاردنی یەكگرتوو‪ ،‬دەڵێت‬ ‫«ساختەكاریمان بینیبێت‪ ،‬سكااڵمان تۆماركردووە»‪.‬‬ ‫هاوكات بەرپرسانی یەكێتیش‪ ،‬دركیان بەوە كردبوو‪ ،‬كە ناتوانن وەك‬ ‫پارتی لە هەڵبژاردنەكان بە تایبەتی لە پارێزگای موسڵ‪ ،‬دەنگی پێویست‬ ‫بەدەستهێبنن‪ ،‬هەر بۆیە سكااڵیان دژی پارتی تۆماركرد‪.‬‬ ‫سیاسەتی كاركردنی ئۆپۆزیسیۆن لە ناوچەكانی دەرەوەی ئیدارەی‬ ‫هەرێم تەندروست نییە‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن بە ئینتیمایەكی نیشتیمانی و نەتەوەیی لە ناوچەكانی‬ ‫دەرەوەی ئیدارەی هەرێم كارناكات‪ ،‬بەڵكو لەسەر هەمان ڕێڕەوی‬ ‫ملمالنێێ ناوخۆ ك��اردەك��ات‪ ،‬ئەمەش هۆكارێكی سەرەكی ب��ووە كە‬ ‫بەشێك لە هاواڵتیانی كورد لەو ناوچانە بەشداری هەڵبژاردنەكان نەكەن‪،‬‬ ‫چاودێرانی سیاسی و رۆژنامەنوسان پێش هەڵبژاردنەكان مەترسی ئەو‬ ‫حاڵەتەیان خستبووەڕوو‪ ،‬بەاڵم وتەكانیان بە هەند وەرنەگیرا‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەی��ەوە مامۆستاكەی زانستە سیاسیەكان وت��ی «شێوازی‬ ‫ملمالنێی حزبەكان دەبێت جیاوازبێت لە ملمالنێی ناوچەكانی دەرەوەی‬ ‫هەرێم‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە بینیمان هەڵوێستی بەشێك لە حزبەكان هیچ‬ ‫جیاوازییەكی نەبوو لەگەڵ هەڵوێستی پێشویان‪ ،‬جگە لەوەش دەبوایە‬ ‫شەڕ لەسەر زیادكردنی دەنگی كورد بكەنەوە‪ ،‬نەوەك كەمكردنەوەی»‪.‬‬

‫*مامۆستایەكی ئایینی خۆمان گوتوویەتی الدانی مورسی و‬ ‫رووخانی كۆماری مهاباد هیچ جیاوازییەكیان نییە‪ ،‬بەرپرسێكی‬ ‫یەكگرتووش دەڵێ ئەوەی الدانی مورسی پێ باش بووە‪ ،‬دەبێ‬ ‫گومان لە رابردووی سیاسیی خۆی بكات‪.‬‬ ‫(ئەی رەقیب هەر ماوە قەومی كورد‪)...‬‬ ‫*بەرپرسێكی گۆڕان لەگەڵ الدانی مورسی رایگەیاند كە شتێكی‬ ‫باشە و هاوتای دیموكراسیە‪ ،‬كە زانی پەلەی كردووە و حزبە‬ ‫ئۆپۆزسیۆنە هاوپەیمانەكانی زویر دەبن‪ ،‬تەراجوعی كرد‪.‬‬ ‫(خەلەل فەنی بوو)‬ ‫*لە بەرنامەیەكی تەلەڤزیۆنی دوو مامۆستای ئایینی بەشدار بوون‬ ‫یەكیان ریشی هەبوو‪ ،‬ئەوەی دیكەی تاشیبووی‪ ،‬پێشكەشكاری‬ ‫بەرنامەكە پرسیاری شەرعیبوونی هێشتنەوەی ریشی كرد‪،‬‬ ‫هەریەكەیان رایەكی هەبوو‪.‬‬ ‫(ئەی ملیارێك موسلمان چۆن تەبا دەبن)‬ ‫*ئەندامێكی پەرلەمانی یەكێتی گوتی هەر كەسێك بڵێ یەكێتی‬ ‫لە سیاسەت و هەڵوێستەكانی پاشكۆیەتی دەكات سەری دای لە‬ ‫بەرد‪.‬‬ ‫(ئەشهەد و راستی فەرموو)‬ ‫*دەڵێن ئەو بازرگانەی دەرمانی هەموو كوردستان دابین دەكات‬ ‫نەخۆش بوو گوتبووی دەرمانی ئێرەم مەدەنێ بەس بەخۆم دەزانم‬ ‫چ گەند و گویەكم بەناوی دەرمان هاوردە كردووە‪.‬‬ ‫(بازرگان دەبێ ئاوا هەستی نشتیمانپەروەری هەبێ)‬ ‫*حكوومەتی هەرێم دوو گرێبەستی دیكەی بۆ بەرهەمهێنانی‬ ‫كارەبا لەگەڵ دوو كۆمپانیای توركی واژۆكرد‪.‬‬ ‫(ئەم هەوااڵنە تۆزێك فێنكت دەكەنەوە)‬ ‫*تەلەفزیۆنێكی موعارەزە هەندێك خەڵكی یەكێتی نیشاندا‬ ‫و رایگەیاند كە ئەوان لە هەڵوێستی مەكتەبی سیاسی یەكێتی‬ ‫دەبارەی نوێكردنەوەی ویالیەتی بارزانی ناڕازین‪ ،‬كەچی كاتێك‬ ‫قسەیان كرد‪ ،‬گوتیان ئێمە هیچمان بۆ نەكراوە و معاشمان كەمە و‬ ‫جادە و مەكتەبمان بۆ نەكراوە‪....‬‬ ‫(بوختانیان بۆ مەكەن ئاخر ئەوان كەی درۆیانكردووە؟؟)‬

‫بەرپرسی ژووری لێكۆڵینەوە سیاسیەكانی گۆڕان‪:‬‬ ‫دەسەاڵت‪ ،‬هەوڵی بەهێزكردنی ئینتیمای‬ ‫نەتەوەیی دانیشتوانی ئەو ناوچانەی نەداوە‪،‬‬ ‫بۆیە بەشداری هەڵبژاردنەكانیان نەكردووە!‬ ‫بەرپرسی دەزگای هەڵبژاردنی یەكگرتوو‪:‬‬ ‫لە ئەنجامی سكااڵكانمان‪ ،‬دەسەاڵت و‬ ‫ئۆپۆزیسیۆن زیانی بەركەوت‬ ‫ساڵح مەال عومەر‪ ،‬مامۆستای زانستە سیاسیەكان‪:‬‬ ‫نەدەبوو حزبەكان لە دەرەوەی كوردستان ملمالنێ‬ ‫بكەن و دەنگی كورد بەفیرۆبدەن‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪182‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫‪5‬‬

‫هیوا میرزا‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكگرتووی ئیسالمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬الدانی مورسی بە كودەتایەكی سەربازی لە قەڵەم دەدات و‬ ‫پێیوایە ئەوەی لە میسر ڕوویدا لە هەر واڵتێكی تر ڕوویبدابوایە واڵتانی‬ ‫ئەمریكا و كەنداو دەهاتنە دەنگ‪ ،‬هاوكات لەبارەی پەیوەندیشیان‬ ‫لەگەڵ ئیخوانەكان دەڵێت «ئەگەر پەیوەندیمان لەگەڵیان خۆشبێت‬ ‫بە س��ەروەری دەزان��م»‪ ،‬هەروەها دەشڵێت «وەك هاوسۆزییەكی‬ ‫ئیسالمیانە بە مافی خۆمانی دەزانین پشتیوانی لە مورسی بكەین‪ ،‬لە‬ ‫تەوەریكی تریشدا لەبارەی هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫دەڵێت «بێگومان دەنگی زیاتر بە دەستدەهێنین و ئۆپۆزیسیۆنبونیش‬ ‫تاسەر نیە»‪.‬‬ ‫دیمانە‪ :‬توانا شێخانی‬

‫هیوا میرزا‪ ،‬ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو‪:‬‬

‫وەك هاوسۆزییەكی ئیسالمیانە بە مافی خۆمانی دەزانین پشتیوانی لە‬ ‫مورسی بكەین‬ ‫پ��رس‪:‬ه��ۆك��اری تێكچوونی ب��ارودۆخ��ۆی ن��اوخ��ۆی میسر بۆچی‬ ‫دەگەڕێنیتەوە؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬لە ئەنجامی كودەتایەكی سەربازی بارودۆخی ناوخۆی‬ ‫میسر بە تەواوی شێواو و ئاڵۆزبووە‪ ،‬چونكە بە بەرچاوی هەموو دونیا‬ ‫دەسەاڵتی سەربازی كودەتای بەسەر دەسەاڵتێكی شەرعیدا كردووە‬ ‫دەرئەنجامی ئەمەش كارەساتی گ��ەورەی لێدەكەوێتە‪،‬چونكە ئەو‬ ‫الیەنانەی كە شەرعیەتیان هەیە و بە ئیرادەی خەڵك هاتونەتە سەر‬ ‫دەسەاڵت الیەنگرانیان بەرامبەر چەتەكان دەستەوەستان دانانیشن‪،‬‬ ‫پێشموایە لە كۆتاییدا سەركەوتن هەر بۆ الیەنی زۆرینە دەبێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬هۆكاری الدانی مورسی بۆچی دەگەڕێنیتەوە؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬هەر لەو كاتەوەی مورسی هاتووە پاشماوەكانی ڕژێمی‬ ‫پێشوو بە جدی كار لەسەر شكاندنی مورسی دەكەن‪ ،‬هەروەها واڵتانی‬ ‫دەرەكی لەوبارەیەوە هەموو هەوڵێكی خۆیان گرتۆتەوە بەر‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە دەستی دەرەكی لە پاڵەوە بێت؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬بێگومان بەشێوەیەكی ڕوون و ئاشكرا دیارە كێ لە‬ ‫پاڵیەتی‪ ،‬ئەگەر مورسی و برایانی ئەو كارەیان بكردبوایە ئەوا ئەمریكا و‬ ‫ڕۆژئاواو و هەموو واڵتانی كەنداو دژیان دەوەستانەوە و دەیانوت‪ ،‬ئێوە‬ ‫دژی شەرعیەت كودەتای سەربازیتان كردووە‪ ،‬بەاڵم دەبینین تائێستا‬ ‫سەرۆكە كارتۆنیەكە سوێندی یاسایی نەخواردووە ئەوان پیرۆزبایی‬ ‫لێدەكەن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬الدانی مورسی‪ ،‬چ كاریگەرییەكی بەسەر بارودۆخی ناوخۆی‬ ‫میسر هەیە؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬هەرچەندە‪ ،‬لێدوان و قسەوباسی زۆری لەبارەوە دەكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم دەبینین پشتیوانیەكی زۆری لە دواوەیە و ئەوانەی خاوەن ویژدانن‬ ‫پشتیوانی لێدەكەن و ئەوانەشی حەزیان لە دەسەاڵتێكی گەندەڵە دژی‬ ‫وەستاونەتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێشبینی تان بۆ بارودۆخی ناوخۆی میسر چیە؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬پێموایە خۆپێشاندان بەردەوام دەبێت و دەسەاڵتیش‬ ‫بۆ شەرعیەت دەگەڕێتەوە‪ ،‬بە دووریشی نازانم دەسەاڵت بۆ مورسی‬ ‫بگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە دوای هاتنی بەهاری عەرەبی ئیخوانەكان هاتنە سەر‬ ‫دەس��ەاڵت‪ ،‬ئایا الدانی مورسی چ كاریگەرییەكی دەبێت بەسەر ئەو‬ ‫واڵتانەی كە تائێستاش شۆرشی تێدا بەردەوامە؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬كاریگەرییەكی ئیجابی دەبێت و ئەو ڕووداوەی كە لە‬ ‫میسر ڕوویدا دەبێتە هۆی بەخۆداچوونەوەی گەالن بە گشتی و میسر بە‬ ‫تایبەتی لە كۆتایشدا ئەوان سەردەكەون و شكست بەو هێزە كودەتاچیە‬ ‫دەهێنن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬هەندێك الیەن دەڵێن ئەو دوو حزبە ئیسالمیە ( یەكگرتوو‪،‬‬

‫كۆمەڵ) زۆر پەرۆشن بۆ رووخانی مورسی‪ ،‬بۆچی؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬وەك هاوسۆزییەكی ئیسالمیانە بە مافی خۆمانی دەزانین‪،‬‬ ‫هاوكات وەك دوو هێزی ئیسالمی داوا دەكەین شەرعیەت هەبێت و ڕێزی‬ ‫لێبگیرێت‪ ،‬ئەگەر سوكایەتی بە شەرعیەت كرا دەبێت دەنگی ناڕەزایی‬ ‫هەڵبڕین‪ ،‬هەروەها ئەوەی ڕوویدا لە هەر واڵتێكی تربوایە ئێمە وەها‬ ‫دەنگی ناڕەزایمان دەردەبڕی‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەهۆی ئەو پەرۆشیەی بەرامبەر الدانی مورسی نواندتان‬ ‫دەوترێت یەكگرتوو سەلماندی كە سەر بە ئیخوانە و كەوتە ژێر‬ ‫كاریگەری ئەوان؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬بابەتەكە كاریگەرنیە‪ ،‬چونكە ئیخوان برای ئێمەن‪،‬‬ ‫هەرچەندە پەیوەندییەكی ئۆرگانیمان نیە لەگەڵیان‪ ،‬بەاڵم لەگەڵیان‬ ‫هاوفیكرین‪ ،‬هاوكات ئەگەر پەیوەندیمان لەگەڵیان خۆشبێت بە‬ ‫سەروەری دەزانم‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬هەرچەندە‪ ،‬لە قسەكانی خۆیان پەشیمان بونەتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان ڕایگەیاندووە كە الدانی مورسی بە كودەتا نەكراوە؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬ڕوونكردنەوەیان باڵوكردەوە‪ ،‬ئەوەش بۆچوونی خۆیانە‬ ‫و حزبی تریش هەیە وەك ئ��ەوان بیردەكاتەوە ئیتر ئەوە ڕوون و‬ ‫ئاشكرایە‪ ،‬ئەگەر ڕۆژ لە دەرەوە بێت پێویست ناكات بەڵگە بۆ بوونی‬ ‫ڕۆژ بهێندرێتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە ئێستادا نێوماڵی ئۆپۆزیسیۆن ڕێكە یاخود پەرت و باڵوە؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬نێوماڵی ئۆپۆزیسیۆن ڕێكە و هەرسێ الیەنمان‬ ‫هاوهەڵوێستین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەی كەوایە‪ ،‬بۆچی دوای چەندین كۆبوونەوە نەتانتوانی‬ ‫كاندیدێك بۆ پۆستی سەرۆكایەتی هەرێم دیاریبكەن؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬نەخێر ئەوە ڕاگەیاندنەكانە وا باسی دەكەن بەڵكو‪،‬‬ ‫بابەتی نەتوانین نەبووە‪ ،‬خەریكی كۆبوونەوەی زیاتربوین‪ ،‬بەاڵم ماوەی‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم درێژكرایەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەگەر كاندیدی دوو حزبە ئیسالمیەكە نەوشیروان مستەفا‬ ‫بوایە‪ ،‬ئایا ئامادەبوون دەنگ بە كەسێكی عەلمانی بدەن؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬الی ئێمە خۆ خەڵەتاندنە باسی كەسی عەلمانی و‬ ‫ئیسالمی بكرێت ئەگەر كاندیدی ئۆپۆزیسیۆن كەسێكی عەلمانی یان‬ ‫ئیسالمی بوایە دەنگمان پێی دەدا‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬چۆن خۆتان بۆ هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی كوردستان‬ ‫ئامادە كردووە؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬لەسەر ئاستی سەركردایەتی دەڤەرەكان كاندیدەكانمان‬ ‫دیاریكردووە و ئامادەكاری تەواویشمان بۆی كردووە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوایە لە هەڵبژاردنی داهاتوو كورسی زیاتر بەدەستبهێنن؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬بێگومان كورسی زیاتر بەدەستدهێنین‪.‬‬

‫پرس‪ :‬ئایا لەگەڵ كۆمەڵی ئیسالمی گەیشتونەتە ڕێككەوتنێك بۆ‬ ‫ئەوەی بە لیستێكی هاوبەش بەشداری هەڵبژاردنەكان بكەن؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬بۆ ئەوەی هەموو الیەنەكان سەنگ و قورسایی خۆیان‬ ‫بزانن بە باشمانزانی بە لیستی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەكان‬ ‫بكەین‪ ،‬دوای هەڵبژاردنەكان ئەگەر پێویستبوو هاوپەیمانی دەبەستین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەگەر بێت و لە هەڵبژاردنی داهاتوو دەنگی زیاتر بەدەستبهێنن‬ ‫دەچنە دەسەاڵت یاخود دەبنەوە ئۆپۆزیسیۆن؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬لە ڕاستیدا لە كاری سیاسی ئۆپۆزیسیۆن بوون تاسەرنیە‬ ‫ئەگەر حكومەتێكی بنكەفراوان و ڕاستەقینە هەبێت‪ ،‬بێگومان لە‬ ‫دەسەاڵت بیت باشترە‪ ،‬بەاڵم لە ناچاریدا ڕۆڵی ئۆپۆزیسیۆنمان هەڵبژارد‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بۆچی لە ناچاری ڕۆڵی ئۆپۆزیسیۆنتان هەڵبژارد؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬هەستمانكرد بونمان لە چەند كابینەیەكی حكومەت تەنها‬ ‫ڕواڵەتیە و بەشدارییەكی ڕاستەقینە نیە‪ ،‬دەمانبینی لە وەزارتەكان هیچ‬ ‫دەسەاڵتێكمان نەبوو‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەس��ەاڵت دەڵێت «ئۆپۆزیسیۆن تائێستا نازانێت ڕەخنە‬ ‫بگرێت»‪ ،‬ئێوە چی دەڵێن؟‬ ‫هیوا میرزا‪ :‬ڕێزمان بۆیان هەیە بەاڵم‪ ،‬ئەگەر وابزانن ئێمە دەستیەك‬ ‫شاعیر و گۆرانیبێژین و هاتوین بە بااڵی ئەواندا بڵێن ئەوا هەڵەن بۆیە‪،‬‬ ‫ئۆپۆزیسیۆنمان هەڵبژارد چونكە‪ ،‬ڕەخنەمان لە ئەدای ئەوان هەبووە‪.‬‬

‫كودەتاكەی میسر دەستی دەرەكی لە‬ ‫پاڵەوەبوو‬ ‫بە دووری نازانم مورسی بگەڕێتەوە سەر‬ ‫دەسەاڵت‬ ‫كاری ئۆپۆزیسیۆن بوون تاسەرنیە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫كورسی زیاترمان بەدەستهێنا بەشداری‬ ‫حكومەتێكی بنكەفراوانی ڕاستەقینە‬ ‫دەكەین‬

‫‪6‬‬

‫ژماره‌ ‪182‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫لەسەر الدانی مورسی‪ ،‬ناكۆكی كەوتۆتە نێوان حزبە ئیسالمی و عەلمانیەكانی كوردستان‬

‫ئیسالمیەكان دەڵێن كودەتایە و عەلمانیەكانیش دەڵێن شۆرشە‬

‫ڕاپۆرت‪ :‬توانا شێخانی‬

‫هەرسێ حزبە ئیسالمیەكە (یەكگرتوو‪ ،‬كۆمەڵ‪ ،‬بزوتنەوە) پەرۆشیان‬ ‫بەرامبەر الدانی محمد مورسی سەرۆك كۆماری میسر ئاشكرادەكەن و‬ ‫هۆكاری سەرەكیشی دەگەڕێننەوە بۆ ئەو حزبانەی كە كودەتاكەی میسر‬ ‫بە شۆرش لە قەڵەم دەدەن و پشتگیری (محمد بەڕادعی) دەكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەو پشتگیری و پشتیوانیەی حزبە ئیسالمیەكانی كوردستان‬ ‫خوێندنەوەیەكی تری بۆ دەكرێت و بەشێك لە چاودێران پێیانوایە حزبە‬ ‫ئیسالمیەكان سەلماندیان كە كەوتونەتە ژێر كاریگەری ئیخوانەكان‪،‬‬ ‫بۆیە وا پەرۆشن بۆ الدانی مورسی‪ ،‬هاوكات ئەندامێكی سەركردایەتی‬ ‫بزوتنەوەی ئیسالمی دەڵێت «ئێمە پێش یەكگرتو و كۆمەڵ پشتیوانی‬ ‫مورسیمان كردووە و داوای گردبونەوەی جەماوەریمان كردووە‪ ،‬ئەندامێكی‬ ‫مەكتەبی سیاسی یەكگرتووش ئاماژە بەوەدەكات نابێت كێشەی واڵتێكی‬ ‫تر بگوازرێتەوە ناو هەرێم‪ ،‬بەاڵم ئەوەی جێگای پرسیارە ئەوەیە هەندێكی‬ ‫الیەنی كوردی ئاسوودەن بەالدانی مورسی و دژی شەرعیەتن»‪.‬‬ ‫ئیخوانەكان زیاتر لە هەشتا ساڵە كاردەكەن بۆ ئ��ەوەی بگەنە‬ ‫دەسەاڵت‬ ‫زیاتر لە هەشتا ساڵە ئیخوانەكانی میسر كاردەكەن بۆ ئەوەی‬ ‫بگەنە دەسەاڵت و لە ئەنجامی شۆرشێكی جەماوەری لە ساڵی ‪2011‬‬ ‫توانیان كۆتایی بە دەسەاڵتی حوسنی موبارەك بهێنن و دوات��ر لە‬ ‫هەڵبژاردنێكی سەرتاسەری توانیان بە ڕێژەی ‪ %52‬دەنگەكانی میسر‬ ‫بەدەستبهێنن و دەسەاڵت بگرنە دەست‪ ،‬بەاڵم دەسەاڵتی ئیخوانەكان‬ ‫تەنها یەك ساڵی خایاند و بەهۆی شۆرشێكی جەماوەرییەوە دەسەاڵت لە‬ ‫مورسی سەندرایەوە‪ ،‬بەپێی وتەی شارەزایان و چاودێران الدانی مورسی‬ ‫چەند هۆكارێكی ناوخۆی و دەرەك��ی لە پاڵەوەبوو‪ ،‬هاوكات یەكێك‬ ‫لە هۆكارە سەرەكیەكان كەم ئەزموونی ئیخوانەكانە لە بەڕێوەبردنی‬ ‫واڵت و تاڕادەیەكیش غروری سیاسیان پێوەدیاربوو‪ ،‬چونكە لە ماوەی‬ ‫كەمتر لە ساڵێكدا توانیان دەسەاڵت بگرنە دەست‪ ،‬چاودێران پێیانوایە‬ ‫هەندێك واڵتی زلهێز نەیاندەویست دەسەاڵتی ئیخوانەكان پەرەبسێنێت‬ ‫و پشتیوانی بەڕادعیان كردووە بۆ ئەوەی دژی مورسی و ئیخونەكان‬ ‫بوەستێتەوە‪.‬‬ ‫الدانی مورسی هەندێك ناكۆكی خستە ناو حزبە كوردستانیەكان‬ ‫(عەلمانی _ئیسالمی) حزبە ئیسالمیەكان پێیانوایە الدانی مورسی‬ ‫كودەتای سەربازیە دژی شەرعیەت و هەندێكی تریش پێیانوایە لە‬ ‫ئەنجامی شۆرشی جەماوەرییەوە مورسی دوورخراوەتەوە نەوەك كودەتا‪.‬‬ ‫كامیل مەحمود ئەندامی سەركردایەتی بزوتنەوەی ئیسالمی و‬ ‫شارەزا لە ئیسالمی سیاسی‪ ،‬الدانی مورسی بە پالنێك دژی دەسەاڵتی‬ ‫ئیسالمیەكان وەسف دەكات‪ ،‬كامیل مەحمود دەڵێت «پێموایە ئەو پالنە‬ ‫شكستدەهێنێت‪ ،‬چونكە دەبینین كاردانەوەیەكی توندی لە شەقامی‬ ‫ئیسالمی میسر دروستكردووە و دژی ئەو كودەتایە وەستاونەتەوە‪،‬‬ ‫هاوكات پێشیوایە الدانی مورسی دەستی واڵتانی دەرەكی لە پاڵەوەیە‬ ‫بە تایبەت ئەو واڵتانەی لە ئێستادا بەرژەوەندییەكانیان بەرەو الوازبوون‬ ‫دەرۆن»‪.‬‬ ‫ئەبوبەكر كاروانی ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكگرتووی ئیسالمی‪،‬‬ ‫سەڕەڕای ئەوەی الدانی مورسی بە كودەتا دژی شەرعیەت لە قەڵەم‬ ‫دەدات هاوكات دەڵێت «الدان��ی مورسی هیچ شەرعیەتێكی نەبوو‪،‬‬ ‫چونكە ئەوان بە شێوەیەكی دیموكراسیانە هاتە سەر دەسەاڵت و بە‬ ‫نا دیموكراسی رۆیشتن بە مانایەكی تر بە شەرقی هاتن و بە غەربی‬ ‫ڕۆیشتن»‪.‬‬ ‫جگە لە حزبە ئیسالمیەكان‪ ،‬حزبە عەلمانیەكان الدانی مورسیان بە‬ ‫شۆرشی جەماوەری وەسفكرد‪ ،‬بە تایبەتی بزوتنەوەی گۆڕان كە لە زۆر‬ ‫بابەتدا لەگەڵ دوو حزبەكەی تر هاوهەڵوێستە‪ ،‬ئەوەی مایەی سەرنجە‬ ‫ئەوەیە تاوەكو ئێستا هیچ كامێك لە پارتی و یەكێتی بە شێوەیەكی‬ ‫فەرمی هیچ لێدوانێكیان لەسەر بارودۆخی میسر نەداوە‪.‬‬ ‫پێشكەوتنی میسر لەسەر دەستی ئیخوانەكان‬ ‫بەشێك لە سیاسەتمەداران و چاودێران و شارەزایانی كاروباری ناوخۆی‬ ‫میسر پێیانوایە لە ماوەی یەك ساڵی تەمەنی دەسەاڵتی ئیخوانەكان میسر‬ ‫هیچ پێشكەوتنێكی ئابوری و كۆمەاڵیەتی بەخۆوە نەبینیوە و تەنانەت لە‬ ‫هەندێك بواردا دواكەوتووی بەخۆوە بینیوە‪ ،‬ئەمەش وایكرد بە ملیۆنەها‬ ‫خەڵك ناڕەزایی دەرببڕن و ئیمزا لە دژی مورسی كۆبكەنەوە‪ ،‬هاوكات‬ ‫چاودێران پێیانوایە هێشتا زووبوو بۆ ئەوەی ئیخوانەكان دەسەاڵت بگرنە‬

‫دەست و ئەمەش وایكرد لە دەسەاڵت بەڕێوەبردندا سەركەوتو نەبن‪.‬‬ ‫ئەندامەكەی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو‪ ،‬پێیوایە كەم ئەزموونی‬ ‫سیاسی ئیخوانەكان وایكرد لە دەسەاڵتدا سەركەوتو نەبن و دەبوایە‬ ‫ئەو ئەركە گەورەیە نەخەنە ئەستۆی خۆیان‪ ،‬جگە لەوەش لە ماوەی‬ ‫ئەم ساڵەدا گیروگرفتی زۆریان بۆ دروستكردون‪ ،‬ناوبراو ئەمانە بە‬ ‫هۆكاردەزانێت بۆ پێشنەكەوتنی میسر‪.‬‬ ‫پەرۆشی حزبە ئیسالمیەكانی كوردستان بەرامبەر الدانی مورسی‬ ‫دوای الدانی مورسی‪ ،‬حزبە ئیسالمیەكانی كوردستان ( یەكگرتوو‪،‬‬ ‫كۆمەڵ‪ ،‬بزوتنەوەی ئیسالمی) زۆرترین قسەوباسیان لەبارەوەكرد و‬ ‫چەندینجار پشتیوانی خۆیان بۆ مورسی دووپاتكردەوە و بەداخ بوون‬ ‫بەرامبەر الدانی مورسی‪ ،‬ئەو پەرۆشیەی حزبە ئیسالمیەكانیش بە‬

‫جۆرێك خوێندنەوەی بۆ دەكرا ئەوان بەشێكن لە ئیخوان و كەوتونەتە‬ ‫ژێر كاریگەییان‪ ،‬عەلی باپیر ئەمیری كۆمەڵی ئیسالمی لە پەیجی‬ ‫تایبەتی خۆی لە تۆری كۆمەاڵیەتی فیسبوك بە پەرۆشیەوە دەڵێت‬ ‫«زۆر سەیرە ڕووداوەكەی میسر بە كودەتا دانەندرێت»‪ ،‬یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی كوردستانیش لە ڕێگەی كەناڵە ڕاگەیاندنەكانیانەوە پشتگیری‬ ‫و پشتیوانی بۆ مورسی دوپاتكردۆتەوە و هەموو هۆیەكانی ڕاگەیاندنی‬ ‫خستۆتە خزمەت ئیخوانەكانی میسر‪.‬‬ ‫سەلیم كۆیی ئەندامی سەركردایەتی كۆمەڵی ئیسالمی‪ ،‬لە لێدوانێكیدا‬ ‫بۆ پرس وتی «پەرۆشیەكەمان بەرامبەر ئەو ناحەقیە گەورەیە كە‬ ‫بەرامبەر گەلی میسر كراوە‪ ،‬هەروەها ئەوەشی وت «ئەو ناحەقیە لە‬ ‫هەر واڵتێكی تربوایە ئێمە پشتگیریمان دەكرد و هەمان هەڵوێستمان‬ ‫دەنواند»‪.‬‬ ‫دەربارەی هەمان پرس كامیل مەحمود دەڵێت «بزوتنەوەی ئیسالمی‬ ‫لە پێش (كۆمەڵ و یەكگرتوو) دەستپێشخەربووە بۆ پشتیوانی مورسی‬ ‫و پێش ئەوانیش داوای گردبونەوەیەكی ناڕەزایی جەماوەری بۆ پشتیوانی‬ ‫مورسی كردووە»‪.‬‬ ‫لە وەاڵمی ئەو پرسیارەی ئێمە لە كوردستان و ئەوان لە میسر چ‬ ‫جۆرە پەیوەندییەكمان لە نێواندا هەیە تاوەكو پشتیوانی بكرێت‪ ،‬كامیل‬ ‫محمود دەڵێت «دەبێت ئەو پرسیارە ڕووبەڕووی ئەوانەش بكرێتەوە كە‬ ‫پشتیوانی بەرادعی دەكەن و خۆیان بە زمانحاڵی ئەوان دەزانن»‪.‬‬ ‫ئەگەرچی ئەبوبەكر كاروانی‪ ،‬ڕایدەگەیەنێت نابێت كێشەی واڵتێكی تر‬ ‫بگوازرێتەوە بۆ هەرێمی كوردستان‪ ،‬بەاڵم هۆكاری پەرۆشبونیان ئاشكرا‬ ‫دەكات و دەڵێت «هەندێك الیەن هەن ئاسوودەن بە الدانی مورسی و‬ ‫دژی شەرعیەتن بۆیە ئێمەش پەرۆشین بۆ الدانی مورسی»‪.‬‬ ‫دكتۆر محمد بازیانی چاودێری سیاسی‪ ،‬بۆ پرس ئاماژە بەوە دەكات‬ ‫بەس الیەنە ئیسالمیەكان نین لەسەر ئەو كودەتایە هاتونەتە دەنگ‪ ،‬ئەو‬ ‫دەڵێت «زۆربەی الیەنە عەلمانیەكانیش دژی الدانی مورسین‪ ،‬چونكە‬ ‫هەموو الیەكمان دەزانین مورسی چۆن هاتۆتە سەر دەسەاڵت»‪.‬‬

‫چارەنوسی میسر‬ ‫ئەگەرچی تاوەكو ئێستا چارەنوسی میسر دیارنیە كە ئایا ئیخونەكان‬ ‫دەسەاڵت دەگرنەوە دەست یاخود عەلمانیەكان‪ ،‬چونكە هێندەی نەیارانی‬ ‫الیەنگرانی هاونەتە سەر شەقام و داوای هاتنەوەی مورسی دەكەن‪،‬‬ ‫بەاڵم هەموو الیەك جەخت لەوەدەكەنەوە كە بڕیاری كۆتایی لە دەست‬ ‫هاواڵتیانی میسرە و ئەوان بڕیار لەسەر چارەنوسی واڵتەكەیان دەدەن‪.‬‬ ‫سەلیم كۆیی ئەندامی سەركردایەتی كۆمەڵ‪ ،‬دەڵێت «یان دەبێت‬ ‫مورسی بگەڕێتەوە سەر دەسەاڵت یاخود بارودۆخی میسر بچێتە ئەو‬ ‫قۆناغەی كەس خێر لە خۆی نەبینێت»‪.‬‬ ‫هاوكات دكتۆر محمد بازیانی و كامیل مەحمود پێشبینی دەكەن‬ ‫مورسی بگەڕێتەوە سەر دەسەاڵت و ئەگەر هەڵبژاردنیش بكرێت دووبارە‬ ‫سەركەوتن هەر بۆ ئیخوانەكانە‪.‬‬

‫ئەندامێكی سەركردایەتی كۆمەڵ‪:‬‬ ‫ئەو ناحەقیەی بەرامبەر بە گەلی میسر‬ ‫كرا‪ ،‬لە هەر گەلێكی تر بكرابوایە هەمان‬ ‫هەڵوێستمان دەبوو‬ ‫ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی یەكگرتوو‪:‬‬ ‫نابێت كێشەی واڵتانی دەوروبەر بگوازرێتەوە‬ ‫ناو هەرێمی كوردستان‬ ‫ئەندامێكی سەركردایەتی بزوتنەوەی ئیسالمی‪:‬‬ ‫الدانی مورسی كودەتابوو دژی شەرعیەت‬ ‫چاودێرێكی سیاسی‪:‬‬ ‫نەك تەنها ئیسالمیەكان‪ ،‬الیەنە‬ ‫عەلمانیەكانیش لەسەر ئەو كودەتایە‬ ‫هاتونەتە دەنگ‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪182‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫‪7‬‬

‫سەرەڕای ئازادیی سیاسیشیان حزبە ئیسالمییەكان هێشتا چوارەمن‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬زیرەك عەبدولڕەحمان‬

‫سەرەڕای بوونی ئازادی سیاسی لەهەرێمی كوردستان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەدوای ڕاپەڕینەوە تاكو ئێستا لەژینگەی سیاسیدا‪ ،‬حیزبە‬ ‫ئیسالمیەكان لەچوارچێوەكی تەسكدا خوالونەتەوەو نەیان‬ ‫توانیوە دەسەاڵت بگرنە دەست‪ ،‬ئەمەش پێچەوانەی الیەنە‬ ‫ئیسالمیەكانی دەوڵەتانی دراوسێ و ناوچەكەن كە لە واڵتانی‬ ‫توركیا و میسر زۆرینەیان بەدەستهێناوە‪ ،‬چاودێران هۆكاری‬ ‫نەگرتنە دەستی دەسەاڵت لەالیەن ئیسالمیەكانەوە لەهەرێمی‬ ‫كوردستان دەگەڕێیننەوە بۆ ئەوەی ئیسالمیەكان نەیان توانیوە‬ ‫قاڵ ببنەوە لە ناو خەڵك و نیشتیمان و سەركەتوو نەبوون لە‬ ‫پەروەردەیی كۆمەڵگا‪ ،‬بەشێكی دیكەشی بۆ سروشتی تاكی‬ ‫كوردی دەگەڕێننەوە كەوا ئارەزووی هزری توندڕەوی ناكات‪،‬‬ ‫یەكێك لەئەندامانی مەكتەبی سیاسی حیزبێكی ئیسالمی‬ ‫نەگرتنە دەس��ەاڵت دەگەڕێنێتەوە بۆ بوونی ساختەكاری‬ ‫لەهەڵبژاردنەكان‪.‬‬ ‫شارەزایەكی ئیسالمی سیاسی‪ :‬لەئێستادا گرتنە دەسەاڵت بۆ‬ ‫ئیسالمیەكان نالەبارە‬ ‫سەبارەت بە شێوازی گرتنە دەستی دەس��ەاڵت لەالیەن‬ ‫ئیسالمیەكانەوە لە دەوڵەتان شارەزایانی ئیسالمی سیاسی‬ ‫باس لە دوو ڕێگا دەكەن كەیەكێكیان بریتییە لە خەباتی‬ ‫مەدەنی و نەرم و نیانی‪ ،‬دووەمیشیان پێچەوانەكەیەتی و‬ ‫بریتیە لە توندوتیژی‪ ،‬زۆرینەشیان ڕێگەی یەكەم بەكاردێنن‬ ‫لەپێناو خۆگونجاندن لەگەڵ دۆخەكەو گەیشتن بەئامانجەكان‪.‬‬ ‫مامۆستای زانكۆ و ش��ارەزا لە ئیسالمی سیاسی ساالر‬ ‫تاوەگۆزی لەوبارەیەوە بۆ هەفتەنامەی پرس دەڵێت‪« :‬هەرێمی‬ ‫كوردستان لەسەرەتاوە ئەزموونێكی توندوتیژی ئیسالمیەكانی‬ ‫بەخۆیەوە بینیوە‪ ،‬لەپێناو هاتنە سەرحوكم‪ ،‬بەاڵم هەر زوو‬ ‫ئەو ئەزموونە س��ەری نەگرت و ئەمریكیەكان ڕێگەیان بە‬ ‫توندوتیژی ئیسالمیەكان نەدا‪ ،‬بۆیە بەناچاری ڕێگەی نەرم‬ ‫و نیانیان هەڵبژارد‪ ،‬بەاڵم ئەوەی جێگەی سەرنجە ئەوەیە‬ ‫كە ئەوانەی تاكو دوێنێ توندوتیژ بوون‪ ،‬ئەمڕۆ نەرم ونیان‬ ‫بوون بەپێچەوانەشەوە ئەوانەی نەرم و نیان بوون ئەمڕۆ بەرەو‬ ‫ئاراستەی توندڕەوی هەنگاو دەنێت»‪.‬‬ ‫شارەزاكەی ئیسالمی سیاسی هەوڵدان بۆ گرتنە دەسەاڵت‬ ‫لەالیەن ئیسالمی سیاسیەوە هەریەكێك لەهەردوو ڕێگەكەوە‬ ‫بەمەترسی دەزانێت و ڕوونی دەكاتەوە‪» :‬هەموو ئیسالمیەكان‬ ‫لەسەر یەك شت كۆكن ئەویش پەیڕەوكردنی دەسەاڵتی‬ ‫شەریعەتەو گەڕانەوەیانە بۆ باوەشی دنیای عەرەبی‪ ،‬یاخود‬ ‫فارسی و یانیش توركی و پێشترش كاریان بۆ ئەوە كردوە‪،‬‬ ‫بەو هۆكارەی تاكو ئێستاش نەیان توانیوە لەڕێگەی توندوتیژی‬ ‫دەسەاڵت بگرنە دەست هەربۆیەش بارودۆخی ناوچەكە بەدڵی‬ ‫ئەوان نەبووە»‪.‬‬ ‫ساالر تاوەگۆزی باسی ئەو چەمكە نوێیانە دەكات كە ئیسالمی‬ ‫سیاسی لەئێستادا لەهەرێمی كوردستان بەكاری دێنێت‪ ،‬پێشی‬ ‫وایە سەرجەمی چەمكی عەلمانیات و دنیای مۆدێرنە بەوان‬ ‫نامۆیە لەو بارەیەشەوە دەڵێت‪» :‬ئەو چەمكانەیان بەستۆتەوە‬ ‫بەچەمكە شەرعیەكانی خۆیانەوەو تاكو لەو ڕێگەیەوە بێنە ناو‬ ‫گۆڕەپانی سیاسیەوە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە دۆخی ئێستای ئیسالمیەكانی هەرێم بەگشتی‬ ‫و ئەزموونی دەسەاڵتداری ئیسالمیەكان شارەزاكەی بواری‬ ‫ئیسالمی سیاسی دەڵێت‪» :‬ئەوان ئێستا بارودۆخیان نالەبارە‬ ‫بۆئەوەی بێنە سەر دەس��ەاڵت‪ ،‬چونكە ئەزموونی ئیسالمی‬ ‫سیاسی لەوواڵتی میسڕدا بووە ئەزموونێكی شكست خواردووە‪.‬‬ ‫ن��ووس��ەرو ڕۆژن��ام��ەن��ووس��ێ��ك‪ :‬م��رۆڤ��ی ك��ورد خ��ۆی وای��ە كە‬ ‫ئارەزووی لەهزری توندڕۆیی و نكۆڵكاری نییە‬ ‫ئەگەرچی زۆرینەی خەڵكی هەرێمی كوردستان مسوڵمانن‬ ‫و تا ڕادەیەكی زۆر پابەندن بە بنەماو پڕەنسیپەكانی ئاینی‬ ‫ئیسالم‪ ،‬ب��ەاڵم بەدرێژایی مێژووی سیستەمی حكومڕانی‬

‫لەهەرێم ئیسالمیەكان دەسەاڵتیان نەگرتۆتە دەست بەبڕوای‬ ‫ڕۆژنامەنووسێكیش ئیسالمیەكان لەهەرێمی كوردستان بڕوایان‬ ‫بە نیشتیمان پەروەری نییەو كوردیش ئاینی زۆر بەسادەیی‬ ‫وەرگرتوە‪.‬‬ ‫لەبارەی هۆكاری نەگرتنە دەستی دەسەاڵت بەدرێژای مێژوو‬ ‫لەهەرێم نووسەرو ڕۆژنامەنووس «زكری موسا» بەهەفتەنامەی‬ ‫پرسی ڕاگەیاند‪« :‬سروشتی مرۆڤی ك��ورد خۆی وای��ە كە‬ ‫ئ��ارەزووی لەهزری توندڕۆیی و نكۆڵكاری نییە‪ ،‬هەروەها‬ ‫بەپێچەوانەوەی شوێنەكانی دیكە بە درێژایی مێژوو ئاینی‬ ‫ئیسالم كێشەی ئاینی لەگەڵ ئاینەكانی دیكەدا نەبووە لەگەڵ‬ ‫مەسیحی و یەهودی و باقی ئادیانەكان بەئاشتی ژیاون‪.‬‬ ‫سەبارەت بە وابەستەبوونی تاكەكانی كورد بەئاینەوە»زكری‬ ‫مووسا دەڵێت‪« :‬كورد كێشەی لەگەڵ دین نەبووە زۆر بە‬ ‫سادەیی وەریگرتووە كورد كێشەی نەتەوە و ناسنامەی هەیە‪،‬‬ ‫هەروەها دین لە واڵتە عەرەبییەكان بەشێكە لە كولتوور و‬ ‫مێژووی ئ��ەوان‪ ،‬جێگەی شانازییانە كە مێژوو و كولتووری‬ ‫كورد سەرتاپا جیاوازە لەگەڵ عەرەب‪ ،‬جگە لەوەش تەنیا‬ ‫لە كوردستاندا كێشەی سونە و شیعە نییە لە هەموو واڵتانی‬ ‫ئیسالمیدا ئەو كێشەیە هەیە كە داینامۆی ئیسالمی سیاسیشە»‪.‬‬ ‫هەندێك جار باس لەوە دەكرێت لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫بڵندگۆی مزگەوتەكان ڕۆڵ و كاریگەیان هێندەی چەندین كەناڵی‬ ‫ڕاگەیاندن هەیە‪ ،‬وەك ئاشكراشە ئەوانەی ئیدارەی بڵند گۆی‬ ‫مزگەوتەكان دەكەن فكرێكی ئیسالمیان هەیە لەو بارەیەشەوە‬ ‫زكری مووسا دەڵێت»كاریگەری بڵندگۆی مزگەوتەكان شتێكی‬ ‫تازەیەو لەو بیست ساڵەدا هاتووەتە ئاراوە ئەگەریش ڕێی‬ ‫لێ نەگیرێن‪ ،‬كارەسات دروست دەبێ بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا‬ ‫نەیانتوانیوە كاریگەر بن و خەڵك بەگژیەكتردا بكەن»‪.‬‬ ‫بیالل سلێمان‪ :‬هیوادارین وەكو ئیخوانەكان چاوەڕێ نەكەین‬ ‫پێچەوانەی بیروبۆچوونی شارەزایانی ئیسالمی سیاسی و‬ ‫ژمارەیەك لەڕۆژنامەنووسان‪ ،‬ئەندامێكی مەكتەبی سیاسی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان ڕۆڵێ هێزو الیەنە ئیسالمەكان‬ ‫لەپێش ڕاپەڕینەوە تاكو ئێستا بەرز دەنرخێنێت و بەپاراستنی‬ ‫سەروەری گەل و هاواڵتیان و نیشتیمانیان دەزانێت‪.‬‬ ‫ئەندامی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان»بیالل‬ ‫سلێمانی»دەگەڕێتەوە بۆ ڕاب��ردوو تیایدا باس لە ڕاپەڕینە‬ ‫مەزنەكەی كوردەكات و دەڵێت‪» :‬ئیسالمیەكان لەو ڕاپەڕینەدا‬ ‫ڕۆڵێكی سەرەكیان بینی‪ ،‬ئەگەرچیش ماوەیەكی زۆر الیەنی‬ ‫چەكداریان نەبوو‪ ،‬بەاڵم ڕۆڵی خۆیان بینی‪ ،‬لەئێستاشدا‬ ‫بەردەوامن لەخزمەتكردن بەجۆرەها شێوە پێشم وایە ئەگەر‬ ‫ڕۆڵی زیاتریان پێبدرێت لەڕووی حكومداری و دەسەاڵت ئەوا‬

‫بێگومان الیەنە ئیسالمیەكان دەتوانن خزمەتێكی باشتر‬ ‫بكەن»‪.‬‬ ‫سەبارەت ب��ەڕۆڵ و كاریگەری ئێستای ئ��ەوان لە هەرێمی‬ ‫كوردستان ئەندامەكەی مەكتەبی سیاسی ڕوونی دەكاتەوە‪:‬‬ ‫«ئێمە لەسەردەمی شاخ دواكەوتین و درەنگ دەستمان پێ‬ ‫كرد‪ ،‬هەربۆیەش جەماوەر درەنگتر ئەو بڕوایەی بۆ دروست‬ ‫بوو كەوا ئەو كەسانە بێن خزمەتیان بكەن‪ ،‬بۆیەش درەنگتر‬ ‫متمانەكە دروست بوو‪ ،‬ئێمە لەهەڵبژاردنی ساڵی ‪ ١٩٩٢‬بەهەموو‬ ‫الیەنەئیسالمیەكان تەنها پەنجاو نۆ هەزار دەنگمان هێنا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەئێستادا نزیكەی چوارسەد هەزار دەنگی ئیسالمی لەهەرێمی‬ ‫كوردستان هەیە‪ ،‬لەئێستاشدا ڕۆژ بەڕۆژ ژمارەی دەنگی الیەنە‬ ‫ئیسالمیەكان لەزیاد بووندایە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بەو هۆكارانەی وایكردوە هێزو الیەنە ئیسالمیەكانی‬ ‫كوردستان نەتوانن دەسەاڵت بگرنە دەست هاوشێوەی میسڕو‬ ‫توركیا بیالل سلێمان دەڵێت‪» :‬مێژووی ئیخوانەكانی میسڕ‬ ‫زۆر زیاترە لەمێژووی الیەنە ئیسالمیەكانی هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫ئێمە ئومێد دەكەین وەكو ئەوان نەبینە بەشێكی درێژ لەمێژوو‪،‬‬ ‫زۆر زوو بگەینە ئەو دەسەاڵتەی كە بتوانین خزمەتی گەل و‬ ‫واڵتمانی پێ بكەین»‪.‬‬ ‫ئەندامەكەی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵێ ئیسالمی باس‬ ‫لەڕێگریەكانی گرتنە دەسەاڵتی ئیسالمیەكان دەكات ودەڵێت‪:‬‬ ‫»ساختەكاریەكان و ئەو دیكتاتۆریەتەی دەسەاڵت و بەتایبەتی‬ ‫یەكێتی وپارتی بەشێوەیەكی بەردەوام بەدەستیانەوەیە‪ ،‬جگە‬ ‫لەوانەش ئەو زوڵم و ستەمەی لە ئیسالمیەكانی دەكات و‬ ‫چەندین كادری ئیسالمی لەزیندانەكاندان و بێسەرو شوێن‬ ‫كراون و چەندی دیكەشیان بەبێ هیچ تاوانێك نان بڕاو كراون‪،‬‬ ‫تەنها لەبەری ئ��ەوەی دەنگی بەئیسالمیەكان داوە ئەمانە‬ ‫هەمووی ڕێگر بوون لەزیاتر گەشەكردنی ئیسالمیەكان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەموو ئەوانە نەبوونەتە ڕێگر لەبەردەم ئەوەی ئیسالمیەكان‬ ‫كاروچاالكی ئەنجام بدەن‪.‬‬

‫بیالل سلێمان‪:‬‬ ‫ئێمە لەسەردەمی شاخ دواكەوتین و درەنگ‬ ‫دەستمان پێ كرد‪ ،‬هەربۆیەش جەماوەر‬ ‫درەنگتر ئەو بڕوایەی بۆ دروست بوو كەوا‬ ‫ئەو كەسانە بێن خزمەتیان بكەن‬

‫س‬ ‫س‬

‫‪8‬‬

‫ژماره‌ ‪182‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫غەفوور مەخمووری‪ ،‬سكرتێری گشتیی یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی‬ ‫كوردستان ‪ ،YNDK‬لە دیدارێكی تایبەتدا لەگەڵ هەفتەنامەی‬ ‫«پ��رس»‪ ،‬ڕایدەگەیەنێت‪ ،‬كە لە ئێستادا ئۆپۆزسیۆن كەوتۆتە‬ ‫وەهمێكەوە بە جۆرێك لە دەرەوەی دەسەاڵتە و خۆی بە دەسەاڵت‬ ‫دەزانێت‪ ،‬هەروەها دەشڵێت «حزبێك هەژدە ساڵ لە دەسەاڵت بێت‬ ‫و پاشان بە چوار ساڵ ئۆپۆزیسیۆنی خۆت لە هەموو گەندەڵی و‬ ‫ناعەدالەتیەك بێبەری بكەیت‪ ،‬ئەوە هەڵەیە‪ ،‬هەروەها لە وەاڵمی‬ ‫ئۆپۆزسیۆندا كە حزبە بچوكەكانیان بە پاشكۆی پارتی و یەكێتی لە‬ ‫قەڵەم دابوو‪ ،‬مەخمووری دەڵێت « گوناهە ئیتیهامی خەڵك بكەیت و‬ ‫بەشێك بی لە ئەجێندای مخابەڕاتی واڵتانی دەوروبەر»‪.‬‬ ‫دیمانە‪ :‬توانا شێخانی‬

‫غەفوور مەخمووری سكرتێری گشتیی یەكێتی نەتەوەیی دیموكراتی كوردستان‪:‬‬

‫ئۆپۆزسیۆن لە كوردستان كەوتۆتە وەهمێكەوە بە جۆرێك لە دەرەوەی دەسەاڵتە و‬ ‫خۆی بە دەسەاڵت دەزانێت‬ ‫پ��رس‪ :‬ئاڵۆزییەكانی نێوان دەس���ەاڵت و ئۆپۆزسیۆن بۆچی‬ ‫دەگەڕێنیتەوە؟‬ ‫غەفوور مەخمووری‪ :‬لە ئێستادا‪ ،‬پەیوەندی نێوان دەس��ەاڵت و‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بە ناتەندروست دەبینم و ئەویش هۆكارەكەی دەگەڕێتەوە‬ ‫بۆ دەسەاڵت كە الیەنە سیاسیەكانی پەراوێزخستووە و لەسەر بنەمای‬ ‫میزاجی شەخسی مامەڵەی لەگەڵ الیەنە سیاسییەكانی كردووە‪،‬‬ ‫هاوكات ئۆپۆزسیۆنیش بەشێوەیەك مامەڵە لەگەڵ دەسەاڵت دەكات‬ ‫كە هەموو شتێك ڕەتدەكاتەوە‪ ،‬واتە یەكتر قبوڵ نەكردن وایكردووە‬ ‫كێشەكان ئاڵۆزو گەورەتر ببێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئەو یەكتر قبوڵنەكردنە لە چیەوە سەرچاوەی گرتووە؟‬ ‫غەفوور مەخمووری‪ :‬لەوە سەرچاوەی گرتووە كەوا ناعەدالەتیەكی‬ ‫تەواو لە كوردستان هەیە‪ ،‬هەروەها شێوازی مامەڵەكردنی دەسەاڵتیش‬ ‫لەگەڵ الیەنە سیاسییەكان تەندروست نیە و ئەگەر پێویستی پێیان‬ ‫بێت بانگیان دەك��ات‪ ،‬بەاڵم بێ ئەوەی بە گوێیان بكات‪ ،‬ئەوەش‬ ‫وایكردووە ئۆپۆزسیۆن و بەشێك لە الیەنەكان لە دیوێكی ترەوە‬ ‫خوێندنەوە بۆ ڕەوشەكە بكەن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە هەموو جیهان‪ ،‬الیەنی زۆرینە و كەمینە هەیە و بۆچوونی‬ ‫زۆرینە زاڵە بەسەر كەمینە‪ ،‬بەاڵم بۆ دەبێت لە كوردستان كەمینە‬ ‫بۆچوونی خۆی زاڵبكات بەسەر زۆرینە؟‬ ‫غەفوور مەخمووری‪ :‬قسەمان لەسەر زۆرینە و كەمینە نیە‪ ،‬چونكە‬ ‫ئەوە حاڵەتێكی ترە‪ ،‬ئەو ڕەوشەی كە ئەمرۆ لە كوردستان هەیە‬ ‫هەموو الیەكمان پێوەی ماندووبوینە و بەری ڕەنجی هەموو الیەكە‪،‬‬ ‫بۆیە پێویستە هەموو الیەكمان گوێ لە یەكتر بگرین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەاڵم هەست ناكەیت‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن دەیەوێت حوكم بەسەر‬ ‫دەسەاڵتدا بكات؟‬ ‫غەفوور مەخمووری‪ :‬ئەوەی تێبینیم كردووە مامەڵە و پەیوەندی‬ ‫هەردوو الیەن لەگەڵ یەكتر ناتەندروستە‪ ،‬یەكێك لە پڕەنسیپەكانی‬ ‫دیموكراسی جێبەجێكردنی بۆچوونی زۆرینەیە و ڕێزگرتنە لە‬ ‫بۆچونەكانی كەمینە‪ ،‬بەاڵم دەبینین هەردوو الیەن دەیانەوێت شتەكان‬ ‫لەسەر یەكتر فەڕزبكەن‪ ،‬لە زۆر حاڵەتدا ئۆپۆزسیۆن هەمان ڕەفتاری‬ ‫دەسەاڵت دەكات و وەك ئەوان بیردەكاتەوە‪ ،‬كە دەسەاڵت نیە بەو‬ ‫شێوەیە بیردەكاتەوە‪ ،‬ئەگەر دەسەاڵت بێت چۆن بیردەكاتەوە؟‬ ‫پرس‪ :‬ئەو حزبانەی ئێستا ئۆپۆزسیۆنن‪ ،‬پێشتر لە دەسەاڵت بوونە‪،‬‬ ‫هەر گەندەڵی و ناعەدالەتیەك كرابێت‪ ،‬ئەوانیش بەشداربوونە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەبینین خۆیانی لێ بێبەری دەكەن؟‬ ‫غەفوور مەخمووری‪ :‬ئەگەر بەشێك بووبم لە دەسەاڵت ناتوانم خۆمی‬

‫لێ بێبەری بكەم‪ ،‬بۆ نموونە ئەوانەی ئێستا ئۆپۆزیسیۆنن لە ‪1991‬‬ ‫تاوەكو ‪ 2009‬بەشێك بوونە لە دەسەاڵت‪ ،‬تۆ نزیكەی هەژدە ساڵ لە‬ ‫دەسەاڵت بیت و بە چوار ساڵ هەموو شتێك زەڕبی سفری بكەیت و‬ ‫بڵێی هەموو شتێك دەگۆڕم‪ ،‬ئەوە زەحمەتە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬چوار ساڵ بەسەر دروستبوونی ئۆپۆزسیۆن تێپەڕدەبێت‪،‬‬ ‫پێتوایە تاوەكو ئێستا ئۆپۆزسیۆنێكی تەندروست لە كوردستان‬ ‫هەبێت؟‬ ‫غەفور م��ەخ��م��ووری‪ :‬نەخێر‪ ،‬ت��اوەك��و ئێستا ئۆپۆزسیۆنێكی‬ ‫تەندروستمان نیە‪ ،‬ئۆپۆزسیۆن فاكتەرێكی سەرەكیە بۆ بە دیموكراسی‬ ‫بوونی هەر كۆمەڵگایەك‪ ،‬هیچ واڵتێكیش بێ ئۆپۆزسیۆن نابێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫دەبێت ئۆپۆزسیۆن ئۆپۆزسیۆنێك بێت لە پێناو بنیادنان و باشتركردنی‬ ‫ڕەوشی بەڕێوەبردنی كۆمەڵگا‪ ،‬نەوەك ڕەدكردنەوەی هەموو شتێك‬ ‫ئۆپۆزسیۆن لە كوردستان كەوتۆتە وەهمێكەوە بە جۆرێك لە دەرەوەی‬ ‫دەسەاڵتە و خۆی بە دەسەاڵت دەزانێت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە ماوەی ڕابردوو‪ ،‬بەشێك لە ئۆپۆزسیۆن‪ ،‬حزبە بچوكەكان‬ ‫بە پاشكۆی دەسەاڵت لە قەڵەم دەدەن‪ ،‬ئێوە چی دەڵێن؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬پێموانیە هیچ كام لە حزبەكان پاشكۆی هیچ‬ ‫الیەنێكی دەسەاڵت بن‪ ،‬هەموویان وەك پێویستیەكی بابەتی و مێژوویی‬ ‫سەردەمەكە لەدایكبوونە‪ ،‬ئەو حزبانەی كە ئەوان باسی دەكەن پاشكۆی‬ ‫هیچ واڵتێكی دەوروبەر نین و بەشێك نین لە ئەجێندای مخابەراتی‬ ‫واڵتانی دەوروبەرو بڕیاریان لە دەرەوەی سنوری كوردستان بۆنایەت و‬ ‫خاوەن بڕیارو ئیرادەی سیاسی خۆیانن‪ ،‬بۆیە گوناهە ئیتیهامی خەڵك‬ ‫بكەیت و بەشێك بی لە ئەجێندای مخابەراتی واڵتانی دەوروبەر‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێتوانیە بەشێك لە الیەنی ئۆپۆزیسیۆن كەوتونەتە ژێر‬ ‫كاریگەری واڵتانی دەوروبەر بە تایبەتی واڵتانی توركیا و ئێران؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬جێگای داخە بەشێكی زۆر لە الیەنە سیاسییەكان‬ ‫بڕیارەكانیان لە دەستی خۆیان نیە‪ ،‬ئەوەش كاریگەری ڕاستەوخۆی‬ ‫بەسەر بارودۆخی ناوخۆوە هەیە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ئایا لە هەڵبژاردنی داهاتووی پەرلەمانی كوردستان بە لیستی‬ ‫جیا بەشداری هەڵبژاردنەكان دەكەن؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬هەروەك چۆن لە هەڵبژاردنی ڕابردووی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان بە شێوەیەكی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەكانمان كرد‪،‬‬ ‫ئەمجارەشیان بە شێوەیەكی سەربەخۆ بەشداری هەڵبژاردنەكان‬ ‫دەكەین‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ڕێژەی نفوزتان چۆنە؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬كاری خۆمان كردووە‪ ،‬ئیتر ئەوەش ڕادەوەستێتە‬

‫سەر خەڵك‪ ،‬كە تاچ ڕادەی��ەك دەنگمان پێدەدات‪ ،‬ئومێد دەكەم‬ ‫هەڵبژاردنی ئەمجارە هەڵبژاردنێكی پاك و بێگەردبێت و دووربێت لە‬ ‫ساختەكاری‪ ،‬بۆ ئەوەی حزبەكان قەبارەی ڕاستەقینەی خۆیان بزانن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە چ شارێكی كوردستان ڕێژەی نفوزتان زۆرە و متمانەتان‬ ‫بە خۆتان هەیە؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬لە زۆربەی شاروشارۆچكەكان ئەندام و الیەنگرمان‬ ‫هەیە‪ ،‬بڕیارەكەش الی خەڵكی كوردستانە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬پێشبینی دەكەی‪ ،‬چەند كورسی بە دەستبهێنن؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬هەر الیەنێك بڵێت ئەوندە كورسیە دەهێنم ڕاست‬ ‫نیە لەبەرئەوەی جەماوەر لەم رووەوە بڕیاردەدات‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لە ماوەی ڕابردوو لە هەندێك ماڵپەر وا باڵوكرایەوە‪ ،‬كە ئێوە‬ ‫داواتان لە «پەرواز حوسێن» كردووە‪ ،‬لەسەر لیستی ئێوە خۆی بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان كاندید بكات‪ ،‬ئایا ئەوە ڕاستە؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬نەخێر‪ ،‬بە هیچ شێوەیەك ڕاست نیە‪ ،‬چونكە نە‬ ‫ئێمە ناوبراومان بینیوە نە ئەویش ئێمەی بینیوە و ئەو داوایەشمان‬ ‫لێنەكردووە لەگەڵ ڕێزم بۆ پەرواز خان‪ ،‬هەندێك دەزگای ڕاگەیاندن‬ ‫هەندێك هەواڵ و بابەتی وا باڵودەكەنەوە كە هیچ ئەسڵ و ئەساسیان‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بۆچی لە هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكانی عێراق بەشدار‬ ‫نەبوون؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬بە پێویستمانزانی پشتگیری لیستی «برایەتی و‬ ‫پێكەوەژیان « بكەین‪ ،‬بە ئەندامان و الیەنگرانی خۆمانمان وت دەنگ‬ ‫بەو لیستە بدەن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لەبەر سكااڵی ئۆپۆزسیۆن نزیكەی چەند هەزار دەنگێك لە‬ ‫ناوچەكانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم ڕەتكرایەوە‪ ،‬ئێوە چی دەڵێن؟‬ ‫غەفور مەخمووری‪ :‬كێشەكەمان لەگەڵ عەرەبە و پێویستیمان بە‬ ‫یەك دەنگی هەیە‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە لە ناوخۆ یەكدەنگ نین و بۆیە‬ ‫لە دەرەوەش یەك دەنگ نابین‪ ،‬لەسەر ئاستی عێراق پێویستە ئەو‬ ‫بەرگە تەسكەی حزبایەتی لەبەر خۆمان دابكەنین و بەرگی كوردایەتی‬ ‫بپۆشین‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە ئەوە نەكراوە‪.‬‬

‫ئومێد دەكەم هەڵبژاردنی ئەمجارە‬ ‫هەڵبژاردنێكی پاك و بێگەردبێت و‬ ‫دووربێت لە ساختەكاری‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪182‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫‪9‬‬

‫ئەنجامدانی هاوسەرگیری و مارەبڕین لە بەرێوەبەرایەتی چاكسازیدا‬ ‫ڕاپۆرت‪ :‬ژیان سان سلێمانی‬

‫بەرێوەبەری بەڕێوەبەرێتی چاكسازی سلێمانی ئاماژەدەكات‬ ‫كە یاسای بەرێوەبەرایەتیەكەیان رێگری ناكات لە ئەنجامدانی‬ ‫نەریتە كۆمەاڵیەتیەكانی وەكو ماربڕین و نیشانەكردن كە‬ ‫سەرەتاكانی دەسپێكردنی پرۆسەی هاوسەرگیرن‪ ،‬تا ئێستاش‬ ‫چەندین مەراسیمیان بۆ كوڕ و كچی دەسگیران ئەنجامداوە‪،‬‬ ‫مامۆستایەكی ئاینیش رەتیدەكاتەوە لە ئیسالمدا زیندان و‬ ‫حوكمدان وەكو بەندكردنی تاوانبار هەبێت‪ ،‬بەڵكو لەكاتی‬ ‫داننانی تاوانبار بە تاوانەكەدا حوكمی شەرعی بەسەردا جێ‬ ‫بەجێ دەكرێ‪.‬‬ ‫لە بارەی ئەو كوڕ و كچانەی كەكاتی تەمەنی هاوسەرگیریانە‬ ‫و حوكمی درێ��ژ خایەنیان لە زیندان هەیە‪ ،‬ئومێد محمد‬ ‫عبدالرحمان بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرێتی چاكسازی ژنان‬ ‫و منااڵن لە سلێمانی گوتی» بێگومان وەكو چاكسازی لە‬ ‫قۆناغی پێشچونی ژیانی هەموو سزا دراوێك و بۆ بێ بەش‬ ‫نەبوونی لە خۆشیەكانی ژیان و ژیانی هاوسەرگیری‪ ،‬ئەگەر‬ ‫هاتوو سزا دراوێك دەستگیران دار بوو یان لە زیندان بە هۆی‬ ‫سەردانیكردنی كەس وكاریەوە یەكێكی دەست نیشانكرد‪ ،‬بۆ‬ ‫ئەوەی هەڵیبژێرێت وەكو هاوسەری ئێمە بە هیچ شێوەیەك‬ ‫ڕێگر نین‪ ،‬بەڵكو ئاهەنگمان بۆ گێڕاون كە لە بەشی ژنان‬ ‫چەند حاڵەتێكمان هەبووە كە ڕەزامەندی هەردوو ال هەبووە‬ ‫و حەزیان كردوە‪ ،‬پرۆسەی هاوسەرگیری پێك بهێنن‪ ،‬هاوكات‬ ‫لێپرسینەوەی یاسایی و مارەبرین و هوموو شتێك كە پەیوەندی‬ ‫بە هاوسەرگیریەكەوە هەبێت‪ ،‬لە ڕێگەی توێژەرە كۆمەاڵتیەكان‬ ‫و یاساوە بۆمان جێ بە جێ كردوون‪.‬‬ ‫سەبارەت بە قۆناغی دوای مارەبڕین و ئەنجامدانی فعلی‬ ‫هاوسەرگیری لەناو چاكسازیدا‪ ،‬ناوبراو ئاماژەی كرد» ئێمە‬ ‫تەنها بە پێی یاسا پرۆسەكە ئەنجام دەدەین‪ ،‬بەاڵم بە فعلی‬ ‫نا‪ ،‬بێ گومان دەبێت دوای ئازاد كردنی بێت‪ ،‬ئەگەر نا ئێمە‬ ‫هیچ جێگەیەكمان نیە لە ناو زیندان بۆ درێژەپێدانی ژیانی‬ ‫هاوسەرگیری‪ ،‬بەاڵم دەتوانین ئاهەنگەكەیان بۆ ساز كەین بە‬ ‫پێی یاساو شەرع ‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئەوەش دەتوانن لە كاتی سەرداندا بە ئاسایی پێكەوە‬ ‫دانیشن و گفتوگۆ بكەن‪ ،‬واتە دەرفەتی ئەوەیان هەیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫وەكو كرداری شوێنمان نییە و تائێستاش هیچ بریارێك نییە لە‬

‫وەزارەتەوە هاتبێت كە ئەم پرۆسەیە بە كرداری بكرێت‪( ،‬بۆیە‬ ‫نە شوێنمان هەیە و نە بڕیار)‪ ،‬لە هەمان كاتدا حاڵەت هەبووە‬ ‫كە پێشتر مارە بڕی بووە‪ ،‬بەاڵم لە كاتی حوكم داندا كوڕەكە‬ ‫پەشیمان بۆتەوە‪ ،‬ئێمەش لەڕێگەی توێژەرە كۆمەاڵیەتیەكان و‬ ‫تەنانەت خۆشم هەوڵمان داوە كورەكە بهێنینە ناو چاكسازی‬ ‫و قسەمان لەگەڵ كردووە تا دووبارە باوەڕی هێناوەتەوە كە‬ ‫بیگوازێتەوە دوای ئازاد بونی‪.‬‬ ‫تەالر لەتیف پارێزەر دەربارەی بابەتی دروستكردنی ژیانی‬ ‫هاوسەری و جیابوونەوە لەناو زینداندا لە روی یاساییەوە‪ ،‬بەم‬ ‫شێوەیە دوا‪.‬‬ ‫زۆربەی كات ئەگەر بێت و حوكمی زیندانیەكە لە دوو ساڵ‬ ‫زیاتر بێت‪ ،‬الیەنی دووەم داوای جیابوونەوە دەكەن‪ ،‬هەندێكیان‬ ‫خۆیان هەر ئامادە بوون بۆ تەواو كردنی ئەو هاوسەر گیریەو‬ ‫بەردەوام بوونی ئەو كاتە دەتوانن پرۆسەی هاوسەرگیری لە‬ ‫زیندانەكاندا درێژ پێ بدەن بۆ بەردەوامی ژیان‪ ،‬ئەویش وا لێك‬ ‫بداتەوە كە ئەو زیندانە نابێتە كۆسپ لەبەردەمیان‪.‬‬ ‫تەالر سەبارەت بە هەوڵدانی وەكو پارێزەرێك بۆ دابینكردنی‬ ‫شوێنی گونجاو بۆ ئەنجامدانی هاوسەرگیری لەناو زیندان‬ ‫گوتی» تا ئێستا چەندین فۆڕممان پڕ كردۆتەوە كە مۆڵەت‬ ‫هەبێت بۆ گەڕانەوە بۆ ژیانی هاوسەر گیری‪ ،‬چونكە هەیانە‬ ‫حوكمەكەی زۆرە یاخود بەهۆی تاوانێكی گەورەوە دەستگیر‬ ‫كراون كە ناتوانن بێنە دەرەوە‪ ،‬لەو كاتەدا دەتوانن ڕێگەیەكی‬ ‫تریان بۆ بدۆزرێتەوە‪ ،‬بەاڵم كەمن ئەو خێزانانەی كە بەو شێوازە‬ ‫بەردەوام دەبن‪ ،‬سەبارەت بە بوونی شوێن لە زیندانەكاندا و‬ ‫بەپێی ئەو ئامارانەی كە دەیانكەین دوو تا سێ حاڵەتی تیایە‬ ‫كە داوا دەكەن شوێنی تایبەتیان هەبێت بۆ بەكرداری كردنی‬ ‫شوێنی هاوسەرگیری (ئەمە تەنها لە ناو پیاواندا هەبووە)‪،‬‬ ‫دواتریش قسەمان لەگەڵ بەرپرسی زیندان كردوە‪ ،‬ئەوانیش‬ ‫چاوەڕوانی وەاڵمی سەروو خۆیانن‪ ،‬چونكە ئەو بڕیارانە پێویسە‬ ‫لە وەزارەتەوە دابەزێت‪ ،‬ئەوانیش الیەنی باش و خراپی ئەو‬ ‫داوایەیان لێكداوەتەوە‪ ،‬لەبەر ئەوەی كۆمەڵێك الیەنی باشی و‬ ‫خراپی هەیە‪ ،‬بۆ نمونە دەیانگوت ژنمان هەیە كە حوكمی لە‬ ‫سێدارەدانی هەیە ئەگەر بێت و ئەم پرۆسەیە بە كرداری بكرێت‬ ‫لەوانەیە دووگیان بێت كە ئەمەش كێشە بۆ مناڵەكە دروست‬

‫دەكات‪ ،‬ئێمە لەرووی الیەنە مرۆڤایەتیەكەوە سەیرمان كردوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوان الیەنی باش و خراپیان لێكداوەتەوە‪.‬‬ ‫عبدالحمید سیوەیلی مامۆستای ئاینی لەو بارەوە دەڵێ» لە‬ ‫ئەحكامی ئیسالمیدا كەمتر لە رووی عوقوباتەوە سود لە زیندان‬ ‫وەردەگرێت یان كەمتر پشت بە سجن دەبەسترێت‪ ،‬لەبەر ئەوە‬ ‫ئیسالم تێڕوانینی بۆ سجن ئەوەیە كە زیندان تەندروست نییە‬ ‫بەبۆنەی ئەوەی كەسێك چەندین ساڵە لە زیندانەو تا ئێستا‬ ‫لێیان نەپرسراوەتەوە‪ ،‬لەبەر ئەوەی بوون لەناو سجندا لە‬ ‫ئەحكامی عوقوباتی ئیسالمدا نیە هەر شتێك كە شەرع ڕێگەی‬ ‫پێ دابێت دەكرێت لە ناو زینداندا بكرێت‪ ،‬كاتێكیش كە دێینە‬ ‫سەر ئەوەی پرۆسەی هاوسەرگیری ئەنجام بدرێت یان نا لە‬ ‫راستیدا پرۆسەی هاوسەر گیری بۆ بەختەوەری ژیانە بۆ كوڕو‬ ‫كچەكان‪ ،‬بەڵێ شەرعیە لە ناو زیندان كوڕو كچێك مارە بكرێن‬ ‫بە بوونی دوو شاهێد وە ئامادە بونی دوو وەلی ئەمر‪ ،‬ئەم‬ ‫عەقدە ئەنجام بدرێت بە مەرجێك بۆ خوێن نەبێت‪ ،‬ئەسڵی ئەم‬ ‫عەقدە لەناو ئیسالمدا دروستە‪ ،‬ئیسالم دەتوانێت بریار لەسەر‬ ‫ئەوە بدات كە زیندان رێگەی هاوسەرگیری ئاسان دەكات یان‬ ‫گرانی دەكات‪ ،‬كەواتە من لەگەڵ ئەوەدام كە مینحەیەك بدرێت‬ ‫بەم كوڕو كچە كە دەیانەوێت پرۆسەی هاوسەر گیری ئەنجام‬ ‫بدەن و پێداچوونەوە بەو حوكمەدا بكرێت كە ئایا كاتی هاتنە‬ ‫دەرەوەیان هاتووە لە سجن یان هەر لە زیندان پرۆسەكەیان‬ ‫بۆ بكرێت ‪.‬‬ ‫هاوكات دەبێ ئەوەش بزانین لە عوقوباتی ئیسالمدا شتێكمان‬ ‫نیە كە پێی بوترێت سجن‪ ،‬بۆیە ئەم تاوانبارە هەر تاوانێكی‬ ‫هەبێت پێویستە زوو سزای بەسەردا جێ بەجێ بكرێت نەك‬ ‫بهێڵرێتەوە و كێشەكەی بمێنێتەوە و بخرێتە سجنەوە چەندین‬ ‫ساڵ‪ ،‬یەكێك لە دەرهاویشتەكان ئەوەیە پیاوان زۆرینەیان‬ ‫لەسەر هەر تاوانێك گیرابن ئەزمونی زیاتر پەیا دەكەن بۆ‬ ‫خراپەكردن‪ ،‬یان ئافرەتەكان لەناو زیندان بە گێڕانەوەی‬ ‫ئەزمونەكان ئەزمونی تر پەیا ئەكەن‪ ،‬بەمەش هەندێ جار‬ ‫ئەو الدانە دروست ئەبێت كە دەبینین هەندێك ئافرەت لەگەڵ‬ ‫ئافرەت یا كوڕ لەگەڵ كوڕ مومارەسەی جنسی ئەنجام دەدەن‪،‬‬ ‫كە جارێكی تر ئەوەش حەرامە بۆ ئەو قاعەیەی كە چاكسازی‬ ‫تیا دەكرێت‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ژماره‌ ‪182‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫حەزەكانی كەژاڵ بووە قوربانی دەستی باوكساالری‬ ‫ئا‪ /‬نینا ساالر‬

‫كراسێكی قاوەیی لەبەردا بوو‪ ،‬وەك خۆی باسی كرد جەور‬ ‫و جەفای زۆری كێشاوە‪ ،‬وەلێ جوانییەكەی لە دەست نەداوە‪،‬‬ ‫كەژاڵی تەمەن ‪ 27‬ساڵە دانیشتووی شارۆچكەیەكی سەر بە‬ ‫شاری هەولێرە‪ ،‬نموونەی ئافرەتێكی خۆڕاگر و مەزڵومە‪ ،‬لە‬ ‫بینینێكدا بە قوڕگی پڕ لە گریانەوە پەردە لە سەر جەمسەرە‬ ‫شاراوەكانی نهێنییە تاڵەكانی ژیانی بە هەدەرچووی هەرماڵی‪.‬‬ ‫ئەو گوتی» لە منداڵیدا كەسێكی زۆر بێدەنگ بووم‪،‬‬ ‫هەمیشە خەریكی خوێندنەوە و نووسین بووم‪ ،‬لە پۆلی نۆ‬ ‫لە دوو دەرس كەوتم‪ ،‬هۆكارەكەشی ئەوەبوو هەمیشە بابم‬ ‫دەیگوت بە ژنت دەدەم‪ ،‬سەرەتا دەیانگوت بۆ مامت گەورە‬ ‫بە گچكەت پێدەكەین‪ ،‬چونكە مامت حەز لە كچێك دەكات و‬ ‫داوای بنپشك دەكەن‪ ،‬بەاڵم باپیرم نەیهێشت ئەو كارە سەر‬ ‫بگرێ‪ ،‬لەو رۆژەوە نەیانهێشت بخوێنم‪ ،‬دەوری دووەم بە دزی‬ ‫ماڵەوە جلی كچە پوورێكم وەرگرت و كردمە بەرم‪ ،‬چووم‬ ‫ئیمتیحانەكەم كردەوە و دەریش چووم‪ ،‬كەچی رێگەیان نەدام‬ ‫درێژە بە خوێندن بدەم‪ ،‬چونكە زۆر جوان و پێش چاو بووم‪،‬‬ ‫تەنانەت دوو خوشكی لەخۆم گەورەتریشم هەبوو‪ ،‬بەاڵم من‬ ‫كرامە ئامانج و دەیانگوت كەژاڵ جوانە و ژنێكی باشی پێدێت‬ ‫كە ژن بە ژنەی پێ بكەین‪ ،‬نەمتوانی هیچ بڵێم و هیچ بكەم‪،‬‬ ‫تەنیا دەمزانی بگریم و خەفەت بخۆم‪ ،‬كە تەمەنم بووە شازدە‬ ‫سااڵن دووبارە رۆژ نەبوو بەر گوێم نەكەوێ بڵێن بۆ براكەت‬ ‫بە ژنت دەدین‪ ،‬چەندینجار بە شەڕ و بە ناخۆشی رەفزی ژن‬ ‫بە ژنەم دەك��ردەوە‪ ،‬دایكم پێی ناخۆش بوو‪ ،‬بەاڵم بەهۆی‬ ‫بێدەسەاڵتی دیفاعی لێم نەكرد‪ ،‬لە تەمەنی ‪ 16‬ساڵی لەگەڵ‬ ‫كوڕێكی ناوچەكەی خۆمان پەیوەندی خۆشەویستیم بەست‬ ‫بێئەوەی كەس بزانێ ئەو ساڵێك لەخۆم گەورەتر بوو‪ ،‬دواجار‬ ‫باوكم لەگەڵ ماڵێك لەسەر ژن بە ژنێ رێككەوتن‪ ،‬دیسان‬ ‫رەتمكردەوە‪ ،‬بابم پێیگوتم ئەگەر كەسێكت خۆشدەوێت وەعد‬ ‫بێت دەتدەم بەو كەسە منیش ترسام و سیقەم بە قسەكەی‬ ‫نەبوو‪ ،‬بۆیە گوتم نا كەسم خۆش ناوێت‪ ،‬درۆم لەگەڵ دڵی‬ ‫خۆم كرد‪ ،‬نەشمگوت رازیم گوتم كەیفی خۆتە‪ ،‬چونكە دەمزانی‬ ‫ئەگەر بابم شتەكی بێتە مێشكی هەردەیكات‪ ،‬هەرچەندە ئەو‬ ‫كوڕە لە رووی رووخسار و تەمەنەوە زۆر لە من دوور بوو»‪،‬‬ ‫بەدەم قوڵپی گریانەوە دووبارە دەستی بە گێڕانەوەی ئەو رۆژە‬ ‫تااڵنە كردەوە» قەدەری من وابوو بەاڵم دوای من هەموو ئەوانە‬ ‫كۆتاییان هات و تەواوی كچی تایفەكەمان بە دڵی خۆیان بە‬ ‫شوودران‪ ،‬ئەو غەدرەی لە من كرا بۆ ئەوان بووە دەرسێك»‬ ‫گریان رێگەی نەدەدا درێژە بە قسەكانی بدات» بێئەوەی‬ ‫كوڕەكە ئاگادار بێت من مارەكرام‪ ،‬من یەكجار خۆشەویستیم‬ ‫كرد و یەكجار كەسێك منی خۆشویست‪ ،‬ماوەی ‪ 9‬مانگ زۆر‬ ‫بە پاكی یەكترمان خۆشویست‪ ،‬نەك هەر خۆشویستن ئێمە‬ ‫عاشق ببووین‪ ،‬پێش ئەوەی بگوازرێمەوە لەسەر داوای ئەو‬ ‫پێكەوە دانیشتین‪ ،‬گوتی من هەرگیز كارێك ناكەم لكەدارت‬ ‫بكات‪ ،‬گوتیشی تۆ چیت پێ باشە من لەم دەقەیەوە دەیكەم‪،‬‬ ‫منیش پێمگوت ئەگەر شتێكم كردبا لە سەرەتاوە دەمكرد‬ ‫تازە هیچم پێ ناكرێت‪ ،‬دواجار بە منی گوت» توخوا لە هەر‬ ‫كوێیەك منت بینی مەرحەبایم بكە‪ ،‬راستە من و تۆ تازە‬ ‫نابینە خوشك و برا و ئەوەی دەشمانویست نەبوو» زۆرجار‬ ‫داوای بینینی لێدەكردم‪ ،‬بەاڵم من رێگەم نەدەدا‪ ،‬دیسان فێڵم‬ ‫لە دڵی خۆمكرد و خۆمم هەڵخەڵەتاند‪ ،‬راستییەكەی دڵم هەر‬ ‫لەالی بوو‪ ،‬تاوەكو منداڵێكیشم بوو هیچ هەواڵێكیم نەزانی‪،‬‬ ‫دوای تێپەڕبوونی چوار ساڵ لە رێگەی خزمێكیانەوە ژمارەی‬ ‫خۆی بۆ ناردم و داوای ژمارەی منیشی كردبوو‪ ،‬من ژمارەكەی‬ ‫ئەوم وەرگرت‪ ،‬بەاڵم ژمارەی خۆمم بۆ نەنارد‪ ،‬كە پورەكانی‬ ‫رۆیشتن یەكسەر تەلەفۆنم بۆ كرد‪ ،‬پێی گوتم دەیەوێ ژن‬ ‫بهێنێت‪ ،‬كە گوێم لەم قسەیەی بوو دڵم داخورپا زۆر زۆرم پێ‬ ‫ناخۆش بوو‪ ،‬یەكسەر تەلەفۆنەكەم داخست‪ ،‬هەرچەندە لەو‬

‫رۆژەوەی شوومكردووە ئەو كوڕەم نەبینیوە‪ ،‬چونكە وەعدم بە‬ ‫باوكی منداڵەكانم داوە خیانەتی لێنەكەم‪ ،‬مادام ئەو لەگەڵم‬ ‫ئەوەندە باشە منیش وەعدەكەی خۆم ناشكێنم‪ ،‬بەاڵم هەرگیز‬ ‫لە باوكم خۆش نابم و نایبەخشم‪.‬‬ ‫لەبارەی ماڵە خەزورانی و هاوسەرەكەی گوتی» سەرەتا‬ ‫مێردەكەم باش نەبوو دڵی پیس بوو عائیلەیەكی گەورە و‬ ‫دەستكورت بوون‪ ،‬منیش دڵم بە ژیان خۆش نەبوو‪ ،‬هەمیشە‬ ‫لێو بە بار و چاو بە فرمێسك بووم‪ ،‬بە مانگ سەیری ئاوێنەم‬ ‫نەدەكرد‪ ،‬پێچەوانەی سەردەمی گەنجیم ئەوكات دڵم بە‬ ‫جوانییەكەم زۆر خۆشبوو هەمیشە لەبەردەم ئاوێنە بووم‪،‬‬ ‫دایكم دەیگوت رۆژێك ئاوێنەكە لێت بە جواب دێت‪.‬‬ ‫سەبارەت بە ژیانی ئێستای (ك��ەژاڵ) گوتی» سەرەتا‬ ‫هاوسەرەكەم پرسیاری ئەو مەوزوعەی لێكردم و بەڵێنی پێدام‬ ‫ئەگەر راستی بڵێم لێم عاجز نابێت و هیچ كاردانەوەیەكی‬ ‫نابێت‪ ،‬منیش گوتم تا دوو رۆژ پێش مارە كردنم پەیوەنیدم‬ ‫لەگەڵی ه��ەب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم ت��ازە م��ادام ت��ۆم قبوڵكرد‪ ،‬هیچ‬ ‫نیازێكم نییە‪ ،‬ئەگەر نەشمتوانی لە رووی بابم بوەستمەوە‬ ‫خۆ دەمتوانی مردن یان راك��ردن هەڵبژێرم‪ ،‬بەاڵم كە تۆم‬ ‫قبوڵكردووە خیانەتت لێناكەم‪ ،‬ئێستا هاوسەرەكەم لەگەڵم‬ ‫باشترە لە جاران‪ ،‬دوو كوڕی جوانم هەیە ئەوان هاودەمی‬ ‫شەو و رۆژانمن و ئاواتەكانم لە چاوانی ئەوان بەدی دەكەم‪،‬‬ ‫ئەگەرچی لە ناخمەوە بریندار و دڵشكاوم‪ ،‬بەاڵم كە لە بااڵی‬ ‫منداڵەكانم رادەمێنم ئازارەكان لە بیر دەكەم‪ ،‬دوای ئەو هەموو‬ ‫رووب��ەڕوو بوونەوەیە جارێكی تر دەستم دایەوە خوێندن و‬ ‫توانیم قۆناغی ئامادەیی تەواو بكەم‪.‬‬ ‫توێژەری كۆمەاڵیەتی نەژاد رەسول» ئەو باسە بابەتێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی هەمەالیەنەیە و چارەسەری كێشەیەكی هەنووكەی‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كە زۆرینەی ه��ەرە زۆری كۆمەڵگەی ك��وردی بە‬ ‫دەستییەوە دەناڵێنێت بە تایبەتی ئافرەتانی كورد‪ ،‬گوتیشی»‬ ‫تەنانەت كوڕ و گەنجی واڵتی ئێمەش لەمە بەدەر نین‪ ،‬زۆر‬ ‫نموونەی كوڕم الیە كە هەمان رووداوی كۆمەاڵیەتی و زاڵبوونی‬ ‫رای دایك و باوك و خێزان بەسەریاندا زاڵ بووە‪ ،‬كەهەمان‬ ‫ئاستەنگ و دڵتەنگی رووبەڕوویان بۆتەوە‪.‬‬ ‫وااڵكردنی دڵی كەژال بۆ راگەیاندنەكان‪ ،‬الی ئەو مانای ئەوە‬ ‫دەگەینێت كە «الیەنی پسپۆڕانی دەروونی لە واڵتی ئێمەدا‬ ‫تائێستاكە ناكاران و نەیانتوانیوە برینی ئەمجۆرە كەسانە‬ ‫بەشێوەیەكی سەردەمیانە ساڕێژ بكەن‪ ،‬دەكرێ كۆمەڵگەی‬ ‫مەدەنی و رێكخراوەكان هەڵوەستەی لەسەر بكەن»‪.‬‬ ‫ئەو توێژەرە گوتیشی» خودی بیر كردنەوەی كەژال رۆڵی‬ ‫زۆر بووە لە پاراستنی سنوور و سیستەمی پاكی خێزانی‬ ‫كە خۆشبەختانە تووشی نەبووە‪ ،‬ئەم مرۆڤە شایانی ئەوەیە‬ ‫پاداشتی كۆمەاڵیەتی پێ ببەخشرێت‪ ،‬چونكە منداڵەكانی وەك‬ ‫هیوا و ئومێد وئاییندەیەك سەیركردووە‪ ،‬پاشان بەوپەڕی‬ ‫بڕوابەخۆبوونەوە چۆتەوە بەرخوێندن و درێژەی بەخوێندن‬ ‫داوە‪.‬‬ ‫ئایا هەڵوێستی تەواوی پیاوانی كورد بەرامبەر خێزانەكانیان‬ ‫لە دركانی راستی رابردووی ئاوا جوامێرانەیە‪ ،‬یاخود دەیكات‬ ‫بە پاساو بۆ دڵپیسی و چەوساندنەوە و خراپبوون لە گەڵی یان‬ ‫بە چاوێكی سووك سەیر كردنی‪ ،‬بەداخەوە لە كۆمەڵگەیەكی‬ ‫ت��ەواو ناتەندروست دەژی��ن‪ ،‬راستییەكی حاشاهەڵنەگرە‬ ‫خێزانی تەندورست تاكی تەندروست بەرهەم دێنێت‪ ،‬دەبێت‬ ‫لە ماڵەكانمان و لە خودی خۆمان دەست پێبكەین‪ ،‬چونكە‬ ‫كەی توانرا ماڵەكان رێزو خۆشەویستی و هاوڕیێەتی دایك‬ ‫و باوك قوڵ بكرێتەوە ئەوكاتە تاكەكانی خێزان ئارام دەبن‬ ‫وكێشەكانیش ت��ارادەی��ەك چارەسەر دەب��ن‪ ،‬ئەمەی كەژاڵ‬ ‫پەیامە بۆ ئەو ئافرەتانەی كە دەتوانن زاڵ بن بەسەر ناپاكی‬ ‫هاوسەرگیری و رێزگرتن لە ماڵەكانیان»‪.‬‬

‫‪www.lawanikurdistan.com‬‬

‫ژمار ‌ه ‪182‬‬

‫‪2013/7/9‬‬

‫‪11‬‬

‫دیسانەوە الوان و پارتی‬

‫ئەو دەمانەی ژیان واتای خۆی هەبوو‬

‫الو چاالكترین توێژی كۆمەڵگەیە‪ ،‬هەمیشە رۆحی‬ ‫نوێبوونەوە و داهێنان و دژە ئاراستەی بیری كۆن و‬ ‫دواكەوتووەكانە‪ ،‬سەرەڕای ئەوەی پێناسەی جیاجیا یانە‬ ‫بۆ الو دەكرێت‪ ،‬بەاڵم كۆدەنگی و سازان هەیە لەسەر‬ ‫ئەوەی كە الو ئەو كەسایەتیە پر هێز و تواناو تموحكارەیە‬ ‫كە بەهەر شێوەیەك لە شێوەكان لە هەر كایەیەك لە‬ ‫كایەكانی ژیاندا دەتوانێ رۆڵی خۆی بگێرێ و شوێن پێی‬ ‫خۆی لە كۆمەڵگەدا دیاری بكات‪ ،‬كەوایە لە چوارچێوەی‬ ‫ئەو پێناسە گشتیەدا‪ ،‬دەبێت رۆڵ و پێگەی الوان دەست‬ ‫نیشان بكرێت لە كایەی سیاسی و كایە جیاوازەكانی تری‬ ‫كۆمەڵگادا‪ ،‬هەرچەندە لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاستدا‪ ،‬ئەو مافە‬ ‫شێرزاد عەبدولسەمەد شێخانی ت��ەواوەی خۆیانی پێنەدراوە‪ ،‬كە بەشداری لە تەواوی‬ ‫جومگەكانی كۆمەڵگا بكەن لەواڵت دا‪ ،‬هەرچەندە تا دێت ئەو جۆرە لە بیركردنەوەیە بۆ‬ ‫وزەی الو بەرەو باشتر هەنگاو دەنێت‪ ،‬لە پێش راپەرینی گەلی كورد لە ساڵی ‪ ١٩٩١‬دا‬ ‫الو لەم واڵتەی ئێمەدا‪ ،‬تواناكانی تەواو پەكخرابوو‪ ،‬كۆت و بەندێكی گەورە بەسەر توانا و‬ ‫بەهرەكانیاندا سەپێنرابوو‪ ،‬بەاڵم پاش راپەرین بەهرەو توانای الو كاری پێكرا و الوان ڕۆڵ و‬ ‫پێگەیەكی دیار هەبوو لە بونیادنانەوە و پاراستنی دەسكەوتەكانی راپەرین و سەروەرییەكانی‬ ‫گەلی كورد‪.‬‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪ ،‬وەك حزبی پێشڕەو و پێشەنگ‪ ،‬هەر لە سەرەتای‬ ‫دروستبوونیەوە تاكو ئێستا بایەخێكی زۆری بەو توێژە داوە و الوان فاكتەر و هێزی بزوێنەر‬ ‫و چاالكی ئەم پارتە تێكۆشەرە بووە لە قۆناغە جیا جیاكاندا‪ ،‬یەكەم رێكخراوی الوانیش هەر‬ ‫لە ناو پارتی دروست بووە كە بیرۆكەی دروستبوونی رێكخراوەكە بۆ سمبولی نەتەوەییمان‬ ‫بارزانی نەمر دەگەڕێتەوە‪ ،‬لە ساڵی ‪ ١٩٥٣‬رێكخراوی الوانی دیموكراتی كوردستان دروست‬ ‫بووە و تا ئێستا ئەم رێكخراوە توانیویەتی هەموو توانستە فكری و سیاسی و رۆشنبیرییە‬ ‫هەمە جۆرەكان لە دەوری خۆی كۆبكاتەوە و ئایدیا و بیرو بۆچوونی الوانە و سەردەمیانە لە‬ ‫الی خۆی گەاڵڵە بكات‪ ،‬تادێت ئەم تێروانین و خوێندنەوە كراوەیە بۆ خودی الو بەرفراوانی‬ ‫بەخۆو دەبینێت و كرانەوەی زیاتریان بەروودا دەكرێتەوە‪ ،‬زۆرێك لەو سەركردانەی ئەمرۆ‬ ‫لە ناو ئەو حزبەدان‪ ،‬رۆژانێك بووە توانیویانە بە توانا و پشتبەستن بە خۆیان و خەباتی‬ ‫رۆشنبیری و چەكدارییانەی خۆیان بگەن بەم رۆژە‪.‬‬

‫كێ هەیە لە ئێمە ئەگەر بە جەستە و روحیش تێیدا نەژیابێت‪،‬‬ ‫بەاڵم جار جارە لە زاری داپیرەو باپیرەو كەسە بەتەمەنەكانەوە‬ ‫خەیاڵی ئاوێتەی ئەو دەمانە نەبوبێت كە ژیان لە چوار چێوە‬ ‫پڕ واتادارەكەی خۆیدا دەخوالیەوە‪ ،‬ئەو دەمانەی ژیان بە‬ ‫سیفەتەكانی جوانی و راستگۆیی و میهرەبانی دەناسرایەوە‪ ،‬ئەو‬ ‫دەمانەی هیچ كەس ئاواتی بۆ مردن نەدەخواستن هەر كەس بۆ‬ ‫ژیان دەژیا‪ ،‬هەر یەك لە تاكەكانی ئەو كات بۆ خۆی ببوو بە‬ ‫قوتابخانەیەك و منداڵەكان وانەی پاكی و راستگۆیی و جوانیان‬ ‫لێ فێردەبوون‪ ،‬ئەو دەمانەی لە رۆژێكدا كەمترین وشەی (درۆ)‬ ‫ت گوێ لێ دەبوو لەبەر پاكی مرۆڤەكان‪ ،‬دۆستایەتی تەنها لە‬ ‫پێناوی دۆستایەتی بوو نەك پارەو هیچ بەرژەوەندییەكی تر‪،‬‬ ‫سەردانیكردنی یەكترو بەشداری كردن لە شین و شایی یەكترو‬ ‫محەمەد عەبدولمەجید‬ ‫جەژنە گەرم و گوڕەكان و پیرۆزباییە بە جۆش و خرۆشەكانی‬ ‫ئەوكات و كۆبونەوەی خێزان بەشەو بە دیار چرایەكەوە و گێڕانەوەی بە سەرهات و قسەی خۆش تا‬ ‫درەنگانێكی شەو ماندوبوونی ئەو رۆژەی لە بیر دەبردنەوە‪ ،‬نیشاندانی ئافرەت وەك ئەو بونەوەرە‬ ‫جوانەی كە خودای گەورە دروستی كردووە لە لوتكەی رەوشت بەرزی و ئەوپەڕی رێزەوە دەبیندرا‬ ‫و كەس نەیدەتوانی وەكو ئێستا ئافرەت بكات بە كااڵیەك و بۆ نەفسی برسی و بەرژەوەندی تەسكی‬ ‫خۆی بەكاری بهێنێت‪ ،‬هاوكاری كردنی خەڵكی الدێكان لە دروێنەكردن و كاری مەڕداری و زۆر‬ ‫كاری تر بۆ یەكتری‪ ،‬شەرمی منداڵ لە گەورەو ئەو پەیوەندییە بەهێزەی لە نێوان خوشك و براو‬ ‫باوك و ئەندامانی خێزانێكدا هەبوو لەگەڵ زۆر شتی تر‪ ،‬ئەمانە هەموو ئەو ئادابە بەرزو سیفاتە‬ ‫جوانانە بوون كە لە ناو ژیانێكی سادەو دوور لەو هەموو تەكنەلۆژیاو پێشكەوتنانەی ئێستا لە‬ ‫كۆمەڵگای كوردەواری بونیان هەبوو‪ ،‬ئەو دەمانەی كە تاك و كۆمەڵگەی كوردی نمونەی جوانی و‬ ‫پاكیان پێشكەشی ژیانێكی سادەو ساكار دەكرد‪ ،‬ئاین و مرۆڤایەتیش شانازیان بەو ئاداب و رەوشتە‬ ‫بەرزانەی ناو كۆمەڵگەی كوردەوارییەوە دەكرد؛ ئەو كات خەڵك سادە دەژیا‪ ،‬بەاڵم ژیان بەو پەڕی‬ ‫ماناو واتادارییەوە خۆی دەنواند‪ ،‬چونكە ژیان هەرگیز گوێی لە ئاخ و ئۆفی بێزاری مرۆڤەكان‬ ‫نەدەبوو‪ ،‬بۆیە ئێستاش لەگەڵ گێڕانەوەی ژیانی ئەو كات لە زاری كەسە بەتەمەنەكانەوە زۆربەمان‬ ‫حەز لەو باسانە دەكەین و چێژ لە گێرانەوەی ئەو دەمانەی ژیان وەردەگرین‪ ،‬تەنها گوێ گرتن لە‬ ‫وەها باسێك ئارامی بگەیەنێت بە (روح) ئاخۆ دەبێت بەسەر بردنی ژیان لە ناو ئەو هەموو پاكی‬ ‫و گەورەیی و میهرەبانییەدا چ وانەیەكی جوان و بە نرخ بە تاك بدات‪.‬‬

‫سیستەمی حوكمڕانی لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬ ‫بەكر محمدئەمین‬

‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست جوگرافیایەكی سیاسی ئاڵۆز و تێكئااڵوی‬ ‫هەیە‪ ،‬مێژووی دوور و نزیكی ئەو ناوچەیە گۆڕانكاری گەورە و‬ ‫هەڵكشان و داكشانی زۆری بەخۆەوە دیوە‪ ،‬لەسەرەتاكانی ژیان‬ ‫تێیدا هەمیشە ملمالنێ و یەكتری سڕینەوە و بەڕوداوەستانی‬ ‫یەكتر رۆژگارەكانی سنورەكەی بەخوێن و قوربانی نوسیوەتەوە‪،‬‬ ‫بەردەوام هەرێمەكە شانۆی رووبەڕووبوونەوە و جەنگ و كوشتاری‬ ‫چڕبووە و هێزێك هاتوە بە سوپا و لەشكرێكی هەزاران و بەچەك‬ ‫و تفاقێكی قورس و زەبروەشێن‪ ،‬گەل و نەتەوەیەكی داگیركردوە‬ ‫و دەسەاڵتێكی پۆاڵین و خۆراگری تێكشكاندوە و خۆی فەرمان‬ ‫رەوایی وەرگرتووە‪ .‬زۆربەی هەرە زۆری فەرمانڕەواكانی واڵتانی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست كاتێك دەسەاڵتیان وەرگرتوە كورسیان‬ ‫بەرنەداوە تاكو الفاوی خوێنیان هەڵنەستاندوە و گوند و شار‬ ‫و واڵتیان خاپورنەكردوە‪ ،‬بۆیە دەبینین هەمیشە سایكۆلۆژیەتی‬ ‫تاك یا فەردی رۆژهەاڵتی برتییە لە توندڕەویی و پەرگیری و‬ ‫رەتكردنەوەی بەرامبەر و تەنیا خۆ بینین‪.‬‬ ‫لەگەڵ ئ��ەوەش��دا بەهۆی سروشتی ناوچەكە و بوونی نەوت‬ ‫لەخاكەكەیدا بۆتە جێگای تەماعی واڵتانی زلهێز و هەڵمەتەكانی‬ ‫داگیركاری لەناو دڵی ئەوروپاوە بۆ هەرێمەكە سەركێشی كردووە‪ ،‬كەم‬ ‫خاوەنی ئیمتیاز‪:‬‬ ‫ئومێد خۆشناو‬ ‫سەرنووسەر‪:‬‬ ‫ئاڤان حه‌مه‌ ساڵح‬

‫‪0750-446 1301‬‬

‫واڵتی رۆژهەاڵت هەیە رۆژێك لە رۆژان لەالیەن واڵتێكەوە كۆڵۆنیال‬ ‫نەكرابێت و ماوەی ‪ 10‬تا ‪ 15‬ساڵ و زیاتریش لەژێر دەسەاڵتی واڵتێكی‬ ‫ئەوروپا نەبووبێت‪ ،‬تا ئەوكاتەی بە گوشاری شۆرش وەدەرنراون‪.‬‬ ‫لەگەڵ تێپەڕینی ساڵ و هاتنە ئارای گۆرنكاری لە سیستەمەكانی‬ ‫حوكم لە جیهان‪ ،‬واڵتانی ناوچەكە بەگشتی و عەرەبیەكان بەتایبەتی‬ ‫بوونە خاوەن سیستەم و دەسەاڵتی تایبەت بەخۆیان و سەكردەوە و‬ ‫پادشا و میری هەموویان لەناو گەالن و خەڵكی خۆیانەوە هاتن‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی بایەخی بەهێزی ئابووری و ئەو نەوتە زۆرەی كە لە خاكەكەیدا‬ ‫هەیە كە بەزێڕی رەشدەناسرێت‪ ،‬دەستێوەردان و تەداخوالتی واڵتانی‬ ‫خاوەن بڕیار و زلهێز دیسانەوە فەرمانڕەواكان بوونە تاپۆ و مۆڵكی‬ ‫سەند بۆ بنەماڵە و كەساسیەتیەكانی خێڵە بااڵدەستەكان‪ ،‬گەرچی‬ ‫واڵتانێكی وەكو سعودیە و قەتەر و بەحرێن هەتا كوێتیش سەرەڕای‬ ‫دەسەاڵتە میراتگریەكانیان توانیویانە ئاستێكی باشی ژی��ان و‬ ‫گوزەرانی شیاو بۆ گەلەكانیان دەستەبەربكەن‪ ،‬بەاڵم بەهۆی زۆری‬ ‫و مانەوەی سنور شكێنیان لەسەر كورسی دەسەاڵت و بەشیینەوە‬ ‫و دابەشكردن و بردنی سەروەت و سامانی گەل بۆخۆیان و كەس و‬ ‫كاریان‪ ،‬لەبەرچاوی میللەتەكەیان ناشیرن بوون و تا دەهات رق و‬ ‫كینە و بێزاری تاوی دەسەند و سەری كێشا بۆ سەرهەڵدانی بەهاری‬ ‫جێگری سه‌رنووسه‌ر‪ :‬شاخه‌وان عومه‌ر سلێمان‬ ‫‪0750-448 0225‬‬

‫به‌ڕێوه‌به‌ری نووسین‪ :‬فەرەیدون بێوار‬ ‫‪0750-414 1910‬‬ ‫‪f_bewar@yahoo.com‬‬

‫عەرەبی‪.‬‬ ‫راپەڕینەكان توانیان دەس��ەاڵت��ە لە مێژینەكان لە بنەچەوە‬ ‫هەڵتەكێنن و لە جێگایدا سندوقی دەنگدان بكەنە سەنگی محەك بۆ‬ ‫بەرێوەبردنی واڵتەكانیان‪ ،‬واڵتانی لیبا و تونس و میسر سێ نموونەی‬ ‫ئەو شێوە دەسەاڵتەن‪ ،‬بەاڵم ئەوەی جێگای سەرنج و بایەخە ئەوەیە‬ ‫تەنانەت دیموكراتیەتیش نەیتوانی دەوای دەردی ئەو نەخۆشیانە‬ ‫بێت‪ ،‬مۆرسی كە لەرێگای هەڵبژاردنی ئازادەوە بووە فەرمانڕەوای‬ ‫واڵتە‪ ،‬كەچی دیسانەوە جەماوەر هاتەوە سەر شەقام و سەرئەنجام‬ ‫دەسەاڵت درایە دەست دادگای بااڵی واڵت‪.‬‬ ‫لە لیباش رەوش��ەك��ە روننیەو رەنگە لەوێش دیموكراسی‬ ‫قڵپكەنەوە و بێنەوە خاڵی سفر‪ ،‬لە كاتێكدا گەالنی عەرەب خۆیان‬ ‫بە پێشكەوت و دەزانن و دەڵێن قورئانی پیرۆز لە بەر پیرۆزی‬ ‫نەتەوەیی عەرەب بە زمانی عەرەبی دابەزیوە‪ ،‬بەاڵم راستیەكە‬ ‫ئەوەیە كە جگە لە دەسەاڵتێكی دكتاتۆر و داپڵۆسێنەر هیچ‬ ‫سیستەم و فەرمانڕەوایەكی دیكە ناتوانێ تاسەر بەردەوام بێ‪،‬‬ ‫بۆیە ئێستا هەموو ئەگەرەكان بەروی داهاتوی ئەو واڵتانەوە‬ ‫ك��راوەن و لەكاتی دروستبوونی پشێوی و نائارامی ناچار بۆ‬ ‫راگرتنی بارودۆخەكە دەبێ تەداخوالتی دەرەوە بكرێ‪.‬‬ ‫ناونیشان‪ :‬هەولێر‪ -‬بارەگای مه‌کته‌بی سکرتارییه‌تی یەكێتی‬ ‫الوانی دیموكراتی كوردستان–پشت ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران‬ ‫یان له‌ رێگه‌ی ئه‌م ئیمه‌یله‌وه‌ بابه‌ته‌کانتان بنێرن‪:‬‬ ‫‪shaxawanjournalist@yahoo.com‬‬

‫زیرەك عەبدولڕەحمان‬

‫دەنگێكی لەسەرخۆ و نەرم و تێكستی ناسك و جوان و‬ ‫پڕمانا‪ ،‬سیمای ناسینەوەی ئەو چەند گۆرانیەكەم و پوختەن‬ ‫كە چناری هونەرمەند هەیەتی‪ ،‬جیاواز لەدیمانەكانی دیكەی‪،‬‬ ‫لەم دیمانەیەدا خانمە هونەرمەندی الو چنار باس لە ژیانی‬ ‫كۆمەاڵیەتی خۆی و ئارەزووەكانی دەكات‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬ژیانی منداڵی وێرای ئەوەی زۆركەس بەناخۆشی‬ ‫بردویەتیە سەر‪ ،‬بەاڵم كاتێك گەورە دەبێت هەمووی بۆدەبێتە‬ ‫یادگاری‪ ،‬تۆ ژیانی منداڵیت چۆن بوو؟‬ ‫چنار‪ :‬منیش منداڵی خێزانێكی كورد بووم‪ ،‬هەر لەبەر ئەوەش‬ ‫وەكو هەندێك لەوناخۆشیانەی بەسەر گەلەكەمدا هاتووە‪،‬‬ ‫منیش بەسەرم هاتووە‪ ،‬بەاڵم لەپاڵ هەموو ئەوانەش منداڵێك‬ ‫بووم جیهانێكی تایبەت بەخۆمم هەبوو‪ ،‬پڕ لەیاریكردن‪ ،‬من‬ ‫لەژیانی منداڵی خۆم ڕازیم و بەخۆشیش بیری لێدەكەمەوە‪،‬‬ ‫هەر ئەوەش بوو وای لێكردم كە درەنگ هەست بەگەورەیی‬ ‫خۆم بكەم‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬زۆرجار كۆمەڵگە پێی خۆشە ئاگاداری ژیانی ڕۆژانەی‬ ‫هونەرمەندان بێت‪ ،‬تۆ ڕۆژانە چۆن ژیان بەسەر دەبەیت؟‬ ‫چنار‪ :‬ئەم سێ ساڵەی كۆتایی ژیانم بەهۆی سەرقاڵبوونم‬ ‫بە خوێندنەوە هەموو ئەو بەرنامانەی ژیانی ڕۆژانەمی تێكداوە‬ ‫كە پێشتر هەمبوون‪ ،‬ئەمەش لەبەر قورسی خوێندنەكەمە‪،‬‬ ‫كەناچاری كردووم كاتێكی زۆری بۆ تەرخان بكەم‪ ،‬بۆ نموونە‬ ‫پێشتر هەفتەی سێ بۆ چوار جار وەرزشم دەكرد و هاوڕێكانم‬ ‫ئەبینی‪ ،‬زیاتر لەگەڵ خێزانەكەم بووم‪ ،‬بەاڵم ئێستا بەو جۆرە‬ ‫نییە‪ ،‬هەرچۆنێك بێت خوێندنەكەم بەم زوانە كۆتای دێت و‬ ‫ژیانی ئاسایی منیش دەست پێدەكاتەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لەقوتابخانەدا منداڵێكی چۆن بوویت؟ تاكو چەند‬ ‫شەڕانی بوویت؟‬ ‫چنار‪ :‬لەقوتابخانەدا منداڵێكی هێمن دی��ارب��ووم‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هاروهاج بووم‪ ،‬لەمنداڵیدا الی خزم و ناسیاوەكانم بەخۆگۆڕین‬ ‫ناوبانگم دەركردبوو‪ ،‬بەشێوەیەك زۆر ئارەزووی زوو خۆگۆڕینم‬ ‫دەكرد‪ ،‬بەمەش ماڵەوەم بێزار كردبوو‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬ئێستا ل���ەدەرەوەی وواڵت دەژی��ت‪ ،‬تاكو چەند‬ ‫لەسەرەتاوە گونجاندنت لەگەڵ كلتوری ئەوێ ئاسان بوو؟‬ ‫چنار‪ :‬ڕاستە جیاوازیەكی زۆر هەیە لەنێوان كلتوری خۆمان‬ ‫و كلتوری وواڵتان‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ ئەوەشدا توانیومە هەم كلتوری‬ ‫خۆم بهێڵمەوە‪ ،‬هەمیش لەگەڵ كلتور و داب و نەریتی ئێرەش‬ ‫خۆم بگونجێنم‪ ،‬هۆكارەكەشی دەگەڕێتەوە بۆئەوەی من هیچ‬ ‫كاتێك بەتەنها نەبووم و هەمیشە لەناو خێزانێكی گەورەدا‬ ‫ژیاوم‪.‬‬ ‫پ��رس‪ :‬پەیوەندیت ل��ەگ��ەڵ ڕێكخراوەكانی ئافرەتان‬ ‫چۆنە؟چاالكیەكانیان چۆن هەڵدەسەنگێنیت؟‬ ‫چنار‪ :‬تائێستا هیچ پەیوەندیەكم نەبووە لەگەڵ هیچ‬ ‫ڕێكخراوێكی ئافرەتان‪ ،‬لەوواڵتی سوید ڕۆژانە چاالكیەكانیان‬ ‫ئەبیسترێت‪ ،‬كەلەپێناو مافەكانی ئافرەتان و بەدەستهێنانی‬ ‫یەكسانی نێوان پیاو ئافرەتان ئەنجامی دەدەن‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬دەگووترێت زۆر حەزت لەپیشەی پۆلس بووە‪،‬‬ ‫لەنێو ئەو هەموو پیشەیەدا بۆ پۆلیس؟‬ ‫چنار‪ :‬پیشەی پۆلیسی یەكێك بوو لەو پیشانەی‬ ‫كە هەر لەسەرەتایی چوونم بۆ وواڵتی سوید زۆر‬ ‫جێگای سەرنج بوو ب��ۆم‪ ،‬چونكە پۆلیس لێرە‬ ‫ڕۆڵێكی زۆر گرنگ دەبینێت لەپاراستنی ئاسایش‬ ‫و ئەمنیەتی وواڵت‪ ،‬هەروەها زۆر جێگای متمانەی‬ ‫خەڵكین و بەچاوێكی پڕ ڕێزەوە لێیان دەڕوانرێت‬ ‫لەالیەن كۆمەڵگەوە‪ ،‬جگە لەوەش جل و بەرگەكانیان‬ ‫زۆر بەالی منەوە جوان بوون‪ ،‬هەر لەبەر ئەوەش بوو‬ ‫كە سێ ساڵ لەو بوارەدا خوێندم تاكو هەم لەڕووی‬

‫جەستەی و هەمیش لەڕووی توانای عەقڵی خۆم بەهێز بكەم‬ ‫و ئامادەبم بۆ چوونە ناو زانكۆی پۆلیس‪ ،‬بەاڵم دوای ئەو سێ‬ ‫ساڵە بیركردنەوەم گۆڕانكاری بەسەردا هاتوو لەجیاتی پۆلیسی‬ ‫بۆ كۆمەڵناسی خوێندم‪ ،‬ئەوەش ئەتوانم بڵێم بەجۆرێك نزیكە‬ ‫لەپیشەی پۆلیسی‪ ،‬چوونكە لەهەردوو بوارەكەدا لەگەڵ مرۆڤ‬ ‫كاردەكەیت و خزمەت بەكۆمەڵگە دەكەیت‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬بەنیازیت بگەرێیتەوە كوردستان؟‬ ‫چنار‪ :‬كوردستان شتێكە كەهەموو كاتێك بیری ئەكرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم گەڕانەوە بەیەكجاری لەئێستادا بۆ من زۆر ئەستەمە‬ ‫هەركاتێكیش دڵنیا بووم لەوەی ئەتوانم لەوێ بژیم و ژیانم بۆ‬ ‫ئاسان بێت ئەوا بەدڵنیایەوە دەگەڕێمەوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬لەچی دەترسیت؟‬ ‫چنار‪ :‬لەشەو گەرد زۆر دەترسم و هەمیشە لێی ترساوم‪،‬‬ ‫بەاڵم جێگەی دڵخۆشیە تاكو ئێستا لەسوید ئەوەم نەبینیوە‪.‬‬ ‫پرس‪ :‬سەیرترین پرسیار كەلەفەیس بووك لێت كرابێت چی‬ ‫بووە؟‬ ‫چنار‪ :‬ئەو پرسیارانەی لەفەیس بووك لێم دەكرێت بریتین‬ ‫لەوەی بۆچی كۆنسێرت لەكوردستان ناكەیت؟ یاخود ئەلبوومی‬ ‫نوێت هەیە؟ زۆرجاریش هەوادارانم نامە دەنێرن و داوای ئەوەم‬ ‫لێ دەكەن كەستایلی خۆم نەگۆڕم و لەسەر ئەم شێوازەی‬ ‫گۆرانی ووتنەی ئێستام بەردەوام بم‪ ،‬من هەمیشە سوپاسیان‬ ‫دەكەم و ساڵویان بۆ دەنێرم بۆ خۆیان و كۆمێنت و نامە‬ ‫جوانەكانیان‪.‬‬

‫ستیڤان شەمزینی‬

‫گۆرانیبێژ چنار‪:‬‬ ‫پیشەی پۆلیسی یەكێك بوو لەو پیشانەی كە زۆر جێگای‬ ‫سەرنجم بووە‬

‫كامەیە ئیسالمیی میانڕەوە؟‬ ‫هەمیشە ئەشكالم هەبووە لەگەڵ ئەو پۆلێنەی‪ ،‬رەوت��ە ئیسالمییەكانی‬ ‫دابەشكردووە‪ ،‬بەسەر دوو ئاڕاستەی‪ ،‬توندڕەو و میانڕەو‪ .‬چوون لەبناغەدا‬ ‫هەردوو رەوتەكە لەدوا وێستگەدا بەیەك دەگەنەوە كە ئەویش دامەزراندنی‬ ‫دەوڵەتی ئاینیی و سەپاندنی بیروڕا تایبەتییە ئیسالمییەكانی خۆیانە‪ .‬دەتوانم‬ ‫بڵێم ئەو پۆلێنە هەڵەیەكی میتۆدییە‪ .‬ئەگەر بۆ ناسینەوەی خودی رەوتەكانیش‬ ‫بێت‪ ،‬بۆ لەمەودوا پێویستمان بەتەسمیەیەكی تر هەیە‪ ،‬لەبەرئەوەی یەك ساڵ‬ ‫حوكمی «ئیخوان» لەمیسر كە بەرەوتە میانڕەوەكە ناسراوە‪ .‬بۆی سەلماندین‬ ‫ئەوەی بەهەڵەدا چووە لەم مەسەلەیەدا‪ ،‬ئێمەی عەلمانییەكانین‪ ،‬چوونكە‬ ‫«ئیخوان» هەر ئەو خەونەی هەیە پێشتر «بن الدن» یان «عەلی بلحاج» یان‬ ‫«سەید قوتب» هەیانبوو‪.‬‬ ‫ئەگەرچی هێشتا خەڵكانێك هەن‪ ،‬مكوڕن لەسەر ناوزەدكردنی ئیخوان‬ ‫وەك رەوتی میانڕەو‪ ،‬بەاڵم بەدیقەتدان لەمێژووی سەرهەڵدان و گەشەكردنی‬ ‫ئەم رەوتە لە ‪1928‬ەوە تا نووكە‪ ،‬پانۆرامایەكە و راستییەك نیشان دەدا‬ ‫كە ئیخوان نەك ریفۆرمخواز و میانڕەو نییە‪ ،‬بەڵكو دایكی كۆی رێكخراوە‬ ‫ئیسالمییە تیرۆریستی و جیهادییەكانە‪ .‬خودی «حەسەن بەننا»ی دامەزرێنەی‬ ‫ئیخوان‪ ،‬پێشتر ئەندامی گروپێك بووە بەناوی «كۆمەڵەی نەهی لەمونكەر»‬ ‫كاری ئەم گروپەش ترساندن و هەڕەشەكرن بووە لەو كەسانەی گرنگیان بەژیانی‬ ‫ئاینیی نەداوە‪ .‬تەنانەت ئەوانەی وەك خۆی بیریان نەدەكردەوە‪ ،‬بە»خەواریج»‬ ‫پێناسەی دەكردن كە كاریان دروستكردنی ناكۆكییە لەناو ئیسالمدا‪ ،‬بۆیە‬ ‫لەبەرامبەریانەدا دەیووت «هەرچی تەفرەقە بنێتەوە‪ ،‬بەشمشێر لێی بدەن»‪.‬‬ ‫هەر «بەننا» داوای لەمەلیك «فاروق» دەكرد‪ ،‬رێگریی بكات لەچاالكیی‬ ‫حزبە سیاسییەكان لەمیسر‪ ،‬بەو پێیەی دەبێتە هۆی ناكۆكی‪ ،‬ئەوەش‬ ‫پێچەوانەی شەرعی ئیسالمە‪ .‬جیا لەمەش لە»پەیامی جیهاد»دا بەراشكاوانە‬ ‫دەڵێت «جیهاد فەرزێكی پێویست و ئاشكرایە‪ ،‬هەردەبێ بكرێت»‪ .‬مەبەست‬ ‫لەجیهاد لێرەدا جەنگانە لەدژی ناموسڵمانەكان‪ ،‬نەك رووبەڕووبوونەوەی‬ ‫دەروون‪ .‬چوونكە بەننا ئەو فەرموودەیەی پێغەمبەر بەسەحیح نازانێت كەدەڵێت‬ ‫گەورەترین جیهاد‪ ،‬جیهادی نەفسە‪ .‬دواتر لەهەناوی «ئیخوان»دا كەسێكی وەك‬ ‫«سەید قوتب» هەیە كە باوكی رۆحی ئیسالمییە جیهادییەكانە‪ ،‬ئەم پیاوە‬ ‫لەكتێبی «مەشخەڵەكانی رێگا»دا هەموو جیهان رەتدەكاتەوە و دەڵێت «ئەمڕۆ‬ ‫هەموو جیهان لەجاهیلییەتدا دەژی»‪ .‬قوتب پێیوابوو ئیسالم بەزەبری شمشێر‬ ‫دەچەسپێت‪ ،‬بۆیەكا پێویستە موسڵمانی راستەقینە شمشێرەكەی لەكێالن‬ ‫هێنابێتە دەرەوە بۆ جیهاد‪.‬‬ ‫بەشێوەیەكی گشتیی ئیخوان كە بەحساب باڵە میانڕەوەكەیە‪ ،‬بەدرێژایی‬ ‫مێژووی خۆی نەیتوانیوە بیسەلمێنێ رەوتێكی میانڕەوە و درێژە بەخەتی‬ ‫ریفۆرمخوازانەی «ئەفغانی و محەمەد عەبدە» دەدات‪ .‬بەڵكو وەك «د‪.‬ماهر‬ ‫شەریف» دەڵێ «ئیسالمی سیاسیی كەگروپی ئیخوان موسلمین نوێنەری‬ ‫بووە‪ ،‬لەرەهەندی ریفۆرمە دینییەكەی ئەفغانی و عەبدە داب��ڕاوە و كاری‬ ‫بەسەرەوە نییە‪ .‬ئەو دابڕانە هەموو بەهرەكانی ریفۆرمی دینی وەك رەهەندێكی‬ ‫سەرەكیی ئەندێشە لەباربرد و دەشێ بەبەڵگەی شكستخواردنی بەرچاوروونیی‬ ‫فیكری عەرەب بژمێردرێ»‪ .‬وەلێ ئیخوان هەندێك جار و لەو قۆناغانەی هیچ‬ ‫دەسەاڵتێكیان نەبووە پڕۆژەی ئیجابیان هەبووە‪ ،‬وەك ئەوەی ساڵی ‪2004‬ی‬ ‫میسر‪ ،‬كەدڵی چەپڕەوێكی وەك «سادق جەالل ئەلعەزەم»ی خۆشكرد بوو‪ ،‬تا‬ ‫ئەو راددەیەی وتی «لەم پڕۆژە چاكسازییە هیچ شوێنێك بۆ گووتارە كۆنەكەی‬ ‫ئیخوان نەماوە‪ ،‬بگرە كۆمەڵێ فیكری لیبرالی مودێرنی دەوڵەتی مەدەنی‬ ‫لەخۆگرتووە»‪ .‬كەچی دوای ‪ 8‬ساڵ كەئیخوان لەمیسر دێتە سەر دەسەاڵت‬ ‫ئەم پڕۆژە بەناو چاكسازیخوازانە دەبنە بڵقی سەر ئاو و ئیخوانە بۆ ماكە‬ ‫رەسەنەكەی دەگەڕێتەوە كە بریتییە لەتوندڕەویی ئاینیی‪.‬‬ ‫لەوانەیە‪ ،‬كەسانێك هەبن‪ ،‬ئەم بیركردنەوەی من بە پەڕگیریی یان بێ ئینسافی‬ ‫لەقەڵەم بدەن‪ ،‬بەاڵم چاوەڕوانی ئەوە ناكەم‪ ،‬چی دەوترێت‪ ،‬لەبەرئەوەی ئەو‬ ‫ئەزموونە تاقیكراوانەی ئیسالمی سیاسیی كە تائێستا بینیوومانە‪ ،‬بەزمانێكی‬ ‫راشكاوانە تەرجومەی ئەوەی بۆ كردووین‪ ،‬میانڕەو و توندڕەو تەنیا تەسمیەیەكی‬ ‫نائەقاڵنی و نامیتۆدییە‪ ،‬چوونكە هەموو ئیسالمی سیاسیی توندڕەو و سەلەفین‬ ‫«سەلەفی بەو مانایەی خەونی گەڕانەوەیان هەیە بۆ پێشین»‪ .‬هەروەك لێرەدا‬ ‫قسەیەكی زۆر جوانی «راشد غەنوشی» گەورە ئیسالمیستی تونسی زۆر‬ ‫گونجاوە بۆ پاڵپشتی هزرینەكەی ئێمە كەدەڵێ «كاری خومەینی و حەسەن‬ ‫بەننا و مەودودی هەریەك شتە»‪.‬‬