PVB JV2012 WP2013 issuu

WERKPROGRAMMA 2013

J A ARVERSLAG 2012

INHOUD Jaarverslag 2012

1

Nieuwe kansen, nieuwe energie – 4

2

Gebeurtenissen 2012 – 6

3

Bereikbaarheid en medewerkers PVB – 10

BE

R

JU

N

D EC

E

M

I

AP

RI

L

LI

O

JU

J

U

LI

M

A

JU

SITUATIE LUCHTFOTO DD JULI 2009

AR

T

NI

K

TO

B ER

R

US

TU S

EM

BER

US

TUS ST

US

AU

BER

U

T

EM

G

AU

G

NO

V

AU

G

LI

M

SE P

JU

OK

T

BE

JAARVERSLAG 2012

O

EI

1 Nieuwe kansen, nieuwe energie

V

erandering betekent loslaten, afscheid nemen van wat was. Woningstichting Rochdale was 20 jaar medeopdrachtgever van de vernieuwing van de Bijlmermeer en bovendien de belangrijkste investeerder. Die periode is nu voorbij. Rochdale heeft moeten besluiten om in ieder geval de komende vijf jaar geen nieuwbouw in de wijk meer te realiseren, sociale huur noch markt. Rochdale bouwde in de Bijlmermeer koopwoningen op risico, zonder voorverkoop. Dat was contractueel afgesproken, maar dat maakte het niet minder bijzonder en het heeft enorm geholpen om buurten te vernieuwen. Veelbelovende projecten zoals de koopappartementen aan de Dolingadreef, ontworpen door de architecten Claus en Kaan, en de sociale huurwoningen Nieuw Develstein van Onix Architecten, waren al stilgelegd maar zijn nu definitief voorbij.

Aan de Karspeldreef is in 2012 het ambitieuze winkelcentrum De Kameleon opgeleverd, gebouwd in opdracht van Woningstichting De Key. De vraag was of de al even ambitieuze plannen van De Key voor de renovatie van en nieuwbouw rond de garages aan de Karspeldreef tot uitvoering zouden komen. Tot teleurstelling van alle betrokkenen is dat niet het geval. De Key wil graag weer aan de slag als de financiĂŤle omstandigheden veranderd zijn, maar tot die tijd hebben het stadsdeel en De Key geen enkele verplichting meer ten opzichte van elkaar.

De problemen in het Vereveningsfonds van de gemeente dwingen tot steeds scherpere keuzes. De gemeente stuurde voorheen per gebied op het saldo van inkomsten en uitgaven van grondexploitaties en verevende tussen gebieden met financiĂŤle overschotten en tekorten. Dat verschuift naar sturing op inkomsten en uitgaven van afzonderlijke projecten en bovendien is er geen ruimte meer voor projecten met een tekort. In de loop van 2013 zal duidelijk worden wat de gevolgen voor de Bijlmermeer zijn van het gegeven dat de gemeente niet meer onrendabel kan investeren.

Verandering betekent ook nieuwe kansen en nieuwe energie.

Er zijn andere partijen dan voorheen die willen en kunnen investeren in de Bijlmermeer en daar is ook ruimte voor. Als ze die middelen hebben moeten die ook snel belegd worden. Dat zet grote, welkome druk op ontwikkelingen: opzij, opzij, opzij, maak plaats, maak plaats, maak plaats.

JAARVERSLAG 2012

Na een korte voorbereidingstijd vond binnen één jaar de start bouw en oplevering van de uitbreiding van kinderopvang WIPSAKIDS in de E-buurt plaats. Bovendien werd in deze buurt na overleg met de bewoners een terrein aan de Daalwijkdreef tijdelijk ingericht.

In de D-buurt leverde de ontwikkelende aannemer Janssen De Jong de basisschool Het Klaverblad ruim voor de afgesproken einddatum op, samen met 30 koopappartementen. Studentenhuisvester DUWO en aannemer Plegt-Vos brachten nog meer beweging in dit gebied met hun plan voor 700 studenteneenheden.

Alle betrokken partijen hebben alles op alles gezet om er voor te zorgen dat een groot deel van de eenheden klaar voor verhuur was bij het begin van het studiejaar 2012-2013. De garage Dennenrode werd voor dit project gesloopt. De haast was zo groot dat de aannemer van de sloop soms in het weekend doorwerkte.

De K-buurt plukte in 2012 volop de vruchten van investeringen van Rochdale, De Key, dIVV en de gemeente in voorgaande jaren. Daarnaast kreeg de buurt van drie kanten nieuwe impulsen.

Kunstenaarsinitiatief Fatform richtte in de zomer in de garage Klieverink een grote tentoonstelling in. De Stadsdeelraad nam een motie aan om te onderzoeken of de garages Kralenbeek en Kempering kunnen worden hergebruikt. Consortium De Flat, door Rochdale geselecteerd als ontwikkelaar van Kleiburg, trok de aandacht met het concept van betaalbare kluswoningen.

Nòg meer nieuwe partijen: aan de ’s Gravendijkdreef zijn de voorbereidingen begonnen voor de bouw van een aantal vrije kavels en in Heesterveld is een creatieve gemeenschap in ontwikkeling, die dit gebied op een heel andere manier op de kaart van de stad zet.

Er moeten nog 2.500 woningen nieuw worden gebouwd in het kader van de vernieuwing van de Bijlmermeer. We kunnen op dit moment niet meer aangeven hoe lang dat nog gaat duren. Tegelijk is het vertrouwen in de wijk klaarblijkelijk zo groot geworden, dat er door alle vastgoedproblemen heen volop geïnvesteerd wordt. En dat kan alleen omdat er volop mensen zijn die vertrouwen hebben in de Bijlmermeer.

Joop de Haan directeur Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer

2 Gebeurtenissen in 2012 Maart

 Hofjesplan Heesterveld

Kleurige potten met planten en boombakken zijn het resultaat van het groener maken van de hofjes in Heesterveld. De hofjes waren wel erg stenig naar de mening van de studenten die er sinds een aantal jaar in grote getale wonen. Het mag wel wat vrolijker.

De bewoners beheren het nieuwe groen zelf en kunnen afhankelijk van het seizoen zelf bollen of zomerbloeiers bijplanten.

April 25 april opening Het Klaverblad

Bijna 300 leerlingen, hun ouders en leerkrachten, vieren op 25 april dat het nieuwe schoolgebouw van basisschool Het Klaverblad officieel open is.

Het groene schoolgebouw in de D-buurt is speciaal ontworpen om ook buiten schooltijd gebruikt te worden voor verschillende naschoolse activiteiten. Er is een eigentijdse gymzaal en een peuterspeelzaal.

Het schoolgebouw is bovendien een van de energiezuinigste schoolgebouwen van Nederland. Boven en naast het schoolgebouw zijn 30 koopappartementen.

De bouw is zeer voorspoedig voorlopen waardoor het gebouw eerder dan gepland kon worden opgeleverd. Het gebouw is genomineerd voor de duurzaamheidprijs De Gouden Speld.

Mei

 26 mei opening park Karspelhof

Onder een strak blauwe lucht vindt de feestelijke opening van het ontdekkingspark Karspelhof plaats. Het park ligt midden in de nieuwe wijk Karspelhof. Een groene oase rond een waterloop die uitnodigt tot avontuurlijk spelen.

Portefeuillehouder Emile Jaensch stapt in een kano en stuurt tientallen vrolijke ballonnen de lucht in. Voor kinderen zijn er, onder professionele begeleiding, allerlei sportieve activiteiten.

Daarna is het tijd om te spelen en samen van een hapje en drankje te genieten.

Bewonersvereniging Kokoko levert een actieve bijdrage aan de organisatie van de middag.

Juni

MV

 Opening 24 uursopvang

Vrijdag 22 juni openen officieel de deuren van het wooncentrum hoek Anton de Komplein / Gulden Kruispad voor mensen met een drugsverslaving.

In de 24-uursopvang Zuidoost biedt HVO Querido een tijdelijke opvang voor 20 mensen, en een woonvoorziening voor langere tijd voor 30 mensen. In beide gevallen gaat het om dak- en thuislozen uit Amsterdam Zuidoost, met een harddrugsverslaving.

Naast onderdak bieden diverse hulpinstellingen ook hulp bij een zinvolle dagbesteding, inkomen, medische zorg en veilig drugsgebruik.

Het gebouw is gebouwd in opdracht van Rochdale en genomineerd voor de Gouden A.A.P. 2013.

MV

JAARVERSLAG 2012

1e oplevering studentencampus

In juni betrekt de eerste groep studenten hun unit in de nieuwe campus aan de Daalwijkdreef. De stagnering van de nieuwbouwontwikkeling in de D-buurt biedt ruimte voor 700 studentenunits die 15 jaar kunnen blijven staan. De units schieten als paddenstoelen uit de grond, slechts enkele maanden geleden is de eerste unit naar zijn plek ‘gehesen’.

Nog voor de start van het nieuwe studiejaar kan ook de 2e fase in gebruik worden genomen. Voor de 3e fase wordt ruimte gemaakt door de sloop van garage Dennenrode. Plegt Vos is de ontwikkelaar van het complex, DUWO de beheerder. De nieuwe studentenlocatie vormt samen met de studentenwoningen in de flats Daalwijk en Echtenstein de Spinozacampus en biedt in totaal aan 1.150 studenten woonruimte en gemeenschappelijke voorzieningen.

Juli

 Fototentoonstelling 20 jaar vernieuwing Bijlmermeer

Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer heeft 12 fotoparen samengesteld die een beeld geven van 20 jaar vernieuwing Bijlmermeer.

Acht foto’s zijn op grote fotoborden geplaatst op diverse locaties in de Bijlmer. Op de Bijlmerdreef bijvoorbeeld zijn de parkeergarages vervangen door de nieuwbouw van Fénice. Het fotobord met daarop de situatie in 1973, benadrukt nog eens de metamorfose die heeft plaatsgevonden. De 12 fotoparen zijn verwerkt in het jaarverslag 2011.

 2 en 3 juli: Urban art op de gevels van Heesterveld

De gevels van het complex Heesterveld zijn eentonig en grauw.

Als ‘schildersezel’ zijn ze heel geschikt. Onder de hoede van Ymere worden de gevels voorzien van kunst, fotografie en tekeningen.

Verschillende kunstenaars worden hiervoor uitgenodigd. In juli gaat R.U.A. – Reflexo on Urban Art, aan de slag. R.U.A. is een onafhankelijk platform voor ‘street art’ geïnspireerd door Braziliaanse street art en graffiti.

Start bouw renovatie kop Gravestein

Rochdale start met het op bijzondere wijze renoveren van de kop Gravestein. De kop ontstond na de sloop van de flat Egeldonk, die een geheel vormde met de flat Gravestein. Veel aandacht gaat uit naar het ontwerp van de kopgevel, die transparant en levendig wordt. Een aantal woningen op de kop wordt omgebouwd tot maisonnettes en tweekamerappartementen. Het toevoegen van woningen op de begane grond zorgt voor verlevendiging van het maaiveld.

In totaal komen er in het plan 23 nieuwe woningen.

Augustus

 28 juli opening Present Forever in garage Klieverink

De tentoonstelling Present Forever, 55 Contemporary Dutch Artists in de garage Klieverink met kunstwerken van 55 Nederlandse kunstenaars trekt vele belangstellenden, uit de buurt maar ook van elders uit de stad. Organisator Fatform was al bekend door hun activiteiten op het dak van de garage boven het winkelcentrum Kraaiennest. Het platform biedt lokale en internationale kunstenaars en artiesten gelegenheid elkaar te ontmoeten, ervaring uit te wisselen, werk tentoon te stellen en op te treden. Na flink wat inspanning is van de garage voor een aantal maanden een expositieruimte met een geheel eigen karakter gemaakt.

Bouwrijp maken vrije kavels ’s-Gravendijkdreef

De ‘zelfbouwers’ van de vrije kavels aan de ’s-Gravendijkdreef zijn druk bezig met het ontwerp van hun woning en het voorbereiden van de bouw. Het stadsdeel maakt de grond bouwrijp en legt alvast zoveel als mogelijk de openbare ruimte definitief aan. De bouw kan vanaf het voorjaar van 2013 van start gaan.

 Start sloop winkelcentrum Kraaiennest

Eind augustus starten de voorbereidende werkzaamheden voor de sloop van winkelcentrum Kraaiennest en de bovenliggende parkeergarage Kleiburg/Koningshoef. De winkelunits bij de garage Klieverink zijn onderdeel van het winkelcentrum en worden ook gesloopt.

September 22 september opening Kameleon en metrostation

In september is het feest, met toespraken, muziek van Zuidoostbewoner en zanger Bryan B., acties van winkeliers en een heleboel gezelligheid in en rond het nieuwe hart van de K-buurt. Winkelcentrum De Kameleon en het metrostation Kraaiennest zijn gereed en volop in bedrijf. Het nieuwe winkelcentrum is naar buiten gericht, de meeste winkels hebben hun entree aan de straat, en dat brengt levendigheid in de buurt. Vanaf de opening van de eerste winkels is het er gezellig druk. Het sierlijke hekwerk van het metrostation Kraaiennest trekt vanaf verschillende kanten de aandacht. Overdag zorgt het voor daglicht in het station en in het donker werkt het als een lampion. Het bijzondere gebouw De Kameleon, met niet alleen een winkelcentrum maar ook twee parkeergarages en 222 appartementen, is genomineerd voor verschillende prijzen, zoals de Zuiderkerkprijs 2012 en de Amsterdamse architectuurprijs Gouden A.A.P. 2013.

JAARVERSLAG 2012

oktober 27 oktober opening tijdelijke inrichting E-buurt: moestuin en fietscrossbaan

Het planten van 1000 bloembollen op de plek waar de flat Egeldonk heeft gestaan maakt de komst van de moestuin officieel. Er komt op korte termijn geen nieuwbouw maar het braakliggende terrein, dat grenst aan de laagbouwwijk Evergreen, vroeg wel om een bestemming. Met bewoners en organisaties uit de buurt is daarom nagedacht over een tijdelijke invulling. De moestuin, die wordt beheer door bewonersvereniging Evergreen, is niet alleen bedoeld voor bewoners met groene vingers. Ook de kinderen van DE Brede School kunnen er terecht om hun eigen groente te zaaien en oogsten. Naast de moestuin is voor actieve kinderen een heuse fietscrossbaan aangelegd. Tijdens het openingsfeestje komt het Nederlands BMXteam baan uitproberen en is onder de indruk.

 Overeenkomst stadsdeel en Ymere bebouwing rond Bijlmer Sportcentrum

Het Bijlmer Sportcentrum wordt onderdeel van een nieuw stukje wijk tussen Anton de Komplein en Vogeltjeswei. Het stadsdeel en Ymere hebben afspraken gemaakt over ca. 200 woningen, 800 m2 sociaal maatschappelijke ruimte en 900 m2 horeca rondom het Bijlmer Sportcentrum. De eerste fase start in 2014, de laatste oplevering staat gepland voor eind 2017.

November

 17 november start optieverlening klushuizen Kleiburg

De optieverlening op de klushuizen Kleiburg gaat op 17 november van start tijdens een housewarming in de flat. Geïnteresseerden kunnen bij consortium De Flat hun favoriete plek in Kleiburg reserveren.

Kort daarvoor, op 8 november, tekenden Rochdale en KondorWessels Vastgoed, het koopcontract voor de flat Kleiburg. In het contract is de voorwaarde opgenomen dat minimaal 70% van de klushuizen per 1 juli 2013 verkocht moeten zijn. Er is veel belangstelling voor de klushuizen. Om een goede indruk te geven van de mogelijkheden die een klushuis biedt heeft De Flat drie voorbeeldwoningen door ontwerpers laten inrichten.

December

 Uitbreiding Wipsa Kids gereed

Kinderdagverblijf Wipsa Kids verhuist van het tijdelijke onderkomen naar de nieuwe tweede vestiging aan het Egoliplein in de E-buurt. De nieuwe locatie ligt naast de al bestaande en is bedoeld voor opvang van peuters en voor buitenschoolse opvang. Het gebouw ligt voor een deel in het talud van de Gooiseweg en heeft een eigen speelterrein. Het tijdelijke onderkomen dat was neergezet om de grote vraag naar kinderopvang aan te kunnen, is niet meer nodig.

3 Bereikbaarheid en medewerkers PVB Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer (PVB) Groeneveen 91D 1103 EG Amsterdam Zuidoost T 020 569 32 60 E pvb@zuidoost.amsterdam.nl www.vernieuwdebijlmer.nl Medewerkers PVB in 2012 Rinse Bakker Jeroen Borst Alice Gilaard Joop de Haan Ria Leenstra Frank Licher Marga Poiesz Frank Speerstra Auke van der Vlist Nancy Wilmink

3 Colofon Tekst, redactie en projectgegevens Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer Ontwerp Megavolt, Amsterdam www.megavolt.nl Fotografie Marcel van der Burg (cover Jaarverslag 2012: Winkelcentrum Kameleon) HervĂŠ Hubert (Fatform) PVB Megavolt (MV) Impressies Lingotto (World of Food) Leijh, Kappelhoff, Seckel, van den Dobbelsteen Architecten (Wipsa Kids) Drukwerk Drukkerij Tesink BV, Zutphen Oplage 500 exemplaren

WERKPROGRAMMA 2013

MV

rots, touwbrug en andere speelvoorzieningen aangelegd rondom een waterloop.

Over de ontwikkeling en bouw van de laatste fase van ruim 150 eengezinswoningen vindt overleg plaats met Rochdale, het Ontwikkelingsbedrijf van de gemeente Amsterdam en het stadsdeel. Het is voor Rochdale op afzienbare termijn niet mogelijk deze woningen te ontwikkelen. Rochdale wil haar ontwikkelingspositie op deze locatie teruggeven, en zo ruimte scheppen voor een eventuele nieuwe ontwikkelaar.

Afhankelijk van het resultaat van de onderhandelingen zal in de loop van 2013 een bouwenvelop worden opgesteld en ontwikkelaars en/of beleggers zullen worden benaderd. Het terrein waarop de 150 eengezinswoningen zullen komen is al bouwrijp en staat vooralsnog in de bouwhekken.

Werkzaamheden in 2013 • Onderhandeling met Rochdale over teruggave grondpositie • Bouwenvelop opstellen • Benaderen ontwikkelaars

Kleiburg [5]

Eind 2012 hebben Rochdale en Consortium De Flat, dat bestaat uit KondorWessels Vastgoed, Hendriks CPO, Vireo Vastgoed en Hollands Licht, een koopovereenkomst voor de flat Kleiburg getekend.

De Flat biedt in Kleiburg casco kluswoningen aan. Ook komen er nieuwe functies op de begane grond van de flat. Wanneer De Flat 70% van de 100 woningen uit het eerste deel van Kleiburg heeft verkocht, neemt het dit deel van Kleiburg over van Rochdale en zal begonnen worden met de renovatie ervan. Uiterlijk op 1 juli 2013 moet dit voorverkooppercentage zijn gehaald.

Om de plannen van De Flat mogelijk te maken moet het bestemmingsplan worden aangepast. De parkeeroplossing voor de flat zal in een nieuw ontwerp voor de openbare ruimte vorm krijgen. Om dit ontwerp en de plannen van de ontwikkelaar op elkaar af te stemmen vindt regelmatig overleg plaats tussen het stadsdeel en de ontwikkelaar. In dit overleg wordt ook de tijdelijke inrichting besproken en afgestemd, zowel gedurende de bouwperiode van de aannemer als van de klussers. De definitieve aanleg van de openbare ruimte zal gefaseerd gaan en is mede afhankelijk van de verkoop van de woningen. De Flat beslist per blok of ze doorgaat met de herontwikkeling van Kleiburg.

Werkzaamheden in 2013 • Overleg met de ontwikkelaar • Procedure afwijking bestemmingsplan • Opstellen ontwerp openbare ruimte en inspraaktraject • Besluitvorming

Sloop WC Kraaiennest en garage Kleiburg Koningshoef [6]

Het oude winkelcentrum Kraaiennest en de bovenliggende parkeergarage Kleiburg/Koningshoef worden gesloopt. Ook de bijbehorende winkelunits aan de overkant van de Karspeldreef onder de garage Klieverink worden gesloopt. De sloopwerkzaamheden zijn in 2012 gestart en worden op film vastgelegd. Omdat de nieuwbouwontwikkeling op deze locatie voorlopig is uitgesteld wordt het terrein tijdelijk ingericht. Met een klankbordgroep van bewoners en andere betrokkenen zal over de tijdelijke invulling worden nagedacht. In de basisvariant wordt het terrein met gras ingezaaid.

Werkzaamheden in 2013 • Afstemming met het stadsdeel en het sloopbedrijf • Klankbordgroep met de buurt vormen voor een mogelijk tijdelijke invulling • Tijdelijke inrichting terrein

Met De Key is sinds 2007 overleg gevoerd over het aftoppen en renoveren van de garages en het ombouwen van de garages met eengezinswoningen en een woontoren. De Key heeft eind 2012 voor de eerst te ontwikkelen locatie, Kralenbeek, aangegeven in ieder geval tot 2014 niet te kunnen bouwen. Dit betekent dat er voorlopig geen zicht is op planontwikkeling op deze locaties.

Garages Kralenbeek en Kempering [2]

De garages Kralenbeek en Kempering staan tegenover het nieuwe winkelcentrum De Kameleon. Kempering is een openbare garage die voornamelijk wordt gebruikt door bezoekers van de naastgelegen moskee. De garage Kralenbeek is een afgesloten bewonersgarage waar ca. 30 parkeerplaatsen worden verhuurd. De bedrijfsruimte in de beide garages staat leeg. In beide garages zijn kerken gevestigd.

De stadsdeelraad heeft eind 2012 een motie aangenomen om de mogelijkheden van een tijdelijke invulling van deze garages te onderzoeken. De raad denkt hierbij bijvoorbeeld aan een bazaarachtig programma en kleinschalige bedrijfsruimten. Via een marktconsultatie zullen eventueel geïnteresseerde partijen worden benaderd.

Werkzaamheden in 2013 • Beantwoording motie • Marktconsultatie tijdelijke invulling garages • Overleg met betrokken partijen in de K-buurt, zoals de eigenaar en winkeliers van winkelcentrum De Kameleon, kerken en buurtbewoners

Garages Klieverink en Kouwenoord [3]

De garages Klieverink en Kouwenoord liggen aan de oostzijde van de metrobaan.

De aanwezige bedrijfsruimte in de garage Klieverink staat leeg. In de garages worden stallingplaatsen verhuurd, in Klieverink 23 stallingplaatsen en in Kouwenoord 34. De garages zijn niet nodig om te voorzien in de huidige parkeerbehoefte van de bewoners en bedrijfjes in de beide De Key-torens. Door het ontbreken van nieuwbouw aan de noordzijde van de Karspeldreef kan er gebruik gemaakt worden van de beschikbare openbare parkeerplaatsen aan weerszijden van de Karspeldreef en bij het metrostation Kraaiennest.

In 2013 wordt een voorstel uitgewerkt om de sloop van de garages Klieverink en Kouwenoord voor te bereiden, waarbij als eerste de garage Klieverink zal worden gesloopt. Door het slopen van de garages komen ontwikkellocaties beschikbaar waarop nieuwbouw gerealiseerd kan worden zonder dat een kostbare renovatie en exploitatie van de huidige parkeergarages daar onderdeel van is.

Na de sloop wordt het vrijkomende terrein tijdelijk ingericht. De mogelijke invulling van het vrijkomende terrein, anders dan de basisvariant gras, wordt besproken in een nog op te richten klankbordgroep met buurtbewoners, waarin ook de inrichting van het vrijkomende terrein na sloop winkelcentrum Kraaiennest aan de orde zal komen.

Werkzaamheden in 2013 • Besluit voorbereiden sloop van garages Klieverink en Kouwenoord voorleggen aan het DB • Afhankelijk van besluit DB: voorbereiden sloop garage Klieverink • Communicatie met abonnementhouders garages Klieverink en Kouwenoord en buurtbewoners • Klankbordgroep met buurtbewoners over mogelijke invulling vrijkomend terrein

Karspelhof [4]

De wijk Karspelhof is deels gerealiseerd. Van de in totaal 450 geplande woningen, zijn in de afgelopen jaren 202 eengezinswoningen gebouwd en 100 appartementen langs de Kromwijkdreef. Midden in de wijk is een ontdekkingspark met een klim-

WERKPROGRAMMA 2013

K-buurt – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 1851 woningen | Renovatie: 859 | Herpositionering (kluswoningen): 100 | Nieuwbouw: 1449 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: bedrijfsruimte, ateliers, winkelcentrum, horeca, woongroepen, woonzorgcomplexen, steunpunt Leger des Heils, moskee, kerk Openbare ruimte: herinrichting, verlaging dreef, inrichting marktterrein, park, sport- en speelvoorzieningen Overig: vernieuwing metrostation

K-buurt

3 5

6

1

4

2

Blok EFGHI [1]

Op de plek van het voormalige winkelcentrum Kraaiennest en het terrein tot aan de bocht Karspeldreef / ’s-Gravendijkdreef is nieuwbouw in drie blokken gepland: de blokken EF, GH en I. In blok EF, het blok het dichtst bij het metrostation, ligt de nadruk op voorzieningen.

In de overige blokken ligt het accent op woningbouw met een levendige plint.

Rochdale heeft in 2012 aangegeven de ontwikkeling van deze blokken vooralsnog tot na 2015 uit te stellen, het ontbreekt de woningcorporatie op dit moment aan financiële middelen om te kunnen investeren in deze nieuwbouw aan de Karspeldreef.

Daarop heeft het PVB met verschillende reeds betrokken en geïnteresseerde partijen het overleg over de haalbaarheid van blok EF voortgezet: een gebouw dat verschillende functies herbergt zoals het buurthuis De Bonte Kraai, Medisch Centrum Kraaiennest, woningen voor ouderen en een school. Ook is bekeken of en hoe de bouw gefaseerd zou kunnen plaatsvinden.

Ondanks de interesse van verschillende partijen heeft dit overleg geen haalbaar plan opgeleverd. In 2012 heeft de geïnteresseerde ontwikkelaar van ouderenwoningen zich teruggetrokken en is een belangrijke pijler onder het project weggevallen. Een gefaseerde ontwikkeling met de overige partijen heeft geen haalbaar plan opgeleverd.

Nu de ontwikkeling van blok EF voor onbepaalde tijd is uitgesteld zal een nieuwe afweging moeten plaatsvinden voor het buurthuis De Bonte Kraai. Met het stadsdeel, eigenaar van het buurthuis, worden verschillende scenario’s onderzocht, variërend van een opknapbeurt tot groot onderhoud of nieuwbouw. In deze afweging worden programmatische, financiële en ruimtelijke aspecten betrokken.

Voor eventuele nieuwbouw van het buurthuis in combinatie met woningbouw is een ontwikkelaar en/of belegger nodig.

MV

Werkzaamheden in 2013 • In overleg met het stadsdeel de mogelijkheden voor nieuwbouw of renovatie van buurthuis De Bonte Kraai onderzoeken • Overleg met geïnteresseerde ontwikkelaars • Als besloten wordt het buurthuis te renoveren, wordt dit een project van het stadsdeel Garages Kralenbeek en Kempering, Klieverink en Kouwenoord De parkeergarages Kralenbeek, Kempering, Klieverink en Kouwenoord staan aan de zuidkant van de Karspeldreef. De garages zijn gebouwd als parkeervoorziening voor de bewoners van de gelijknamige honingraatflats en torens. Door sloop van de honingraatflats en de mogelijkheid om op de ventwegen langs de Karspeldreef te parkeren is er een overmaat aan parkeerplaatsen in de garages ontstaan. Er wordt nauwelijks in de garages geparkeerd. Daartegenover staan hoge kosten van beheer en onderhoud. De garages zijn sinds eind 2009 eigendom van het stadsdeel.

Pleinenaanpak H-zuid [3]

Voor zeven Amsterdamse pleinen is tijdens een ambtswoninggesprek afgesproken de overlastproblematiek aan te pakken. Een van de pleinen waar de leefbaarheid verbetering behoeft is het plein tussen de garages Hakfort en Huigenbos. Het plein zelf heeft (nog) geen naam. Het plein loopt door onder de Karspeldreef richting Hoptille en wordt niet door woningen begrensd. De inrichting is onoverzichtelijk met vooral sport- en spelvoorzieningen voor jongeren. Over het plein loopt een goedgebruikte doorgaande fiets- en looproute. De indeling van het plein in combinatie met de aanwezigheid van jongeren wordt als onprettig ervaren door de voorbijgangers. De aanpak van het plein is opgenomen als project in het programma Hervorming Stedelijke Vernieuwing 2013-2014.

De huidige inrichting en het huidige gebruik worden geïnventariseerd en beoordeeld in gesprekken met verschillende partijen, zoals de politie, fysiek en sociaal beheerders en jongerenwerk maar ook betrokken buurtbewoners, bedrijven en organisaties rond het plein. Naar aanleiding van de resultaten uit deze inventarisatie wordt vervolgens een plan van aanpak opgesteld met als doel een fysiek verbeterplan voor het plein met aandacht voor de indeling, inrichting en verlichting.

Werkzaamheden in 2013 • Inventarisatie afronden • Plan van aanpak opstellen en laten vaststellen • Verbeterplan maken • Communicatie met de betrokken partijen • Besluitvorming • Start uitvoering in het laatste kwartaal van 2013

WERKPROGRAMMA 2013

H-zuid – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 100 woningen | Renovatie: 806 woningen | Tijdelijke verhuur: 317 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: H-society Heesterveld Openbare ruimte: herinrichting

Zuidelijke H-buurt

2 3

1

Heesterveld [1]

Het merendeel van de vaste bewoners van Heesterveld is door Ymere geherhuisvest om een nieuwbouwontwikkeling mogelijk te maken. Om de periode tot herontwikkeling te overbruggen zijn de woningen tijdelijk verhuurd aan studenten. In blok 4 zijn creatieve (startende) ondernemers aangetrokken om het complex een tijdelijke culturele invulling te geven. Daaruit is de Heesterveld Creative Community ontstaan. Er is een doorlopend programma van manifestaties, bijeenkomsten en voorstellingen. Ter vergroting van de herkenbaarheid en leefbaarheid van het complex zijn verschillende maatregelen genomen: kunst, gevelbeschildering blok 4, toevoegen van groen aan de hofjes. Deze activiteiten zijn gerealiseerd door intensieve samenwerking tussen huurders en creatieve ondernemers, eigenaar Ymere en PVB/stadsdeel. Het imago van Heesterveld heeft hierdoor een positieve impuls gekregen.

Inmiddels heeft Ymere in verband met de situatie van de woningmarkt besloten een mogelijke nieuwbouwontwikkeling voor minimaal 10 jaar uit te stellen. Het PVB en stadsdeel ondersteunen de investering van Ymere in het complex door aanpassingen in de openbare ruimte waardoor het gebied de positieve opmars vast kan houden. Er is een budget beschikbaar gesteld vanuit de Herstructurering Stedelijke Vernieuwing.

Werkzaamheden in 2013 • Voortzetting van het samen met Ymere ontwikkelend beheren van het complex en de openbare ruimte • Opstellen uitgangspunten voor verbetering route Bullewijkpad • Opstellen ontwerp en voorbereiding uitvoering

Garage Hakfort [2]

De garages Hakfort en Huigenbos tussen de Karspeldreef en Bullewijkpad, vormen de garagestrook H-zuid. Voor deze strook was, in vervolg op de renovatie van de flats Hakfort en Huigenbos, herontwikkeling gepland. Dit is voor onbepaalde tijd uitgesteld. De garage Hakfort is een goed gebruikte garage waarin ook een aantal bedrijven is gevestigd. De uitstraling laat echter te wensen over.

Samen met dIVV en de eigenaar van de bedrijfsruimte wordt voor de garage een verbeterplan gemaakt.

Werkzaamheden in 2013 • Inventarisatie onderhoud en gewenste verbeteringen • Verbeterplan opstellen en laten vaststellen • Communicatie met de buurt • Voorbereiding uitvoering

G-buurt – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 1332 woningen, parkeergarages en winkelcentrum | Renovatie: 169 woningen Herpositionering (sociale huur naar koop): 150 woningen | Nieuwbouw: 1434 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: cultureel educatief centrum, winkelcentrum, bedrijfsruimte, horeca, cultureel verzamelgebouw Openbare ruimte: herinrichting, dreefverlaging, speelvoorzieningen Overig: 15 vrije kavels, vernieuwing metrostation

G-buurt 2 1

Vrije kavels ’s-Gravendijkdreef 1e fase [1]

Door de verlaging van de Bijlmer- en ’s-Gravendijkdreef kwamen langs de dreven bouwlocaties beschikbaar. Bij de entree van de wijk Geerdinkhof is langs de ‘s-Gravendijkdreef de eerste locatie voor particulier opdrachtgeverschap in het vernieuwingsgebied gerealiseerd. De kavels voor particulier opdrachtgeverschap worden door het stadsdeel in erfpacht uitgegeven. Volgens de randvoorwaarden, samengevat in een kavelpaspoort en erfpachtovereenkomst, kunnen particulieren hun eigen vrijstaande ‘droomhuis’ (laten) bouwen. 8 van de 15 kavels zijn in erfpacht uitgegeven.

Werkzaamheden in 2013 • Start bouw 1e zelfbouwwoning met een feestelijke 1e paal in het voorjaar • Regelmatige afstemming PVB en stadsdeel met zelfbouwers

Vrije kavels ’s-Gravendijkdreef 2e fase [2]

De vrije kavels aan de ’s-Gravendijkdreef zijn gedurende een jaar aangeboden aan particulieren. Dit heeft geleid tot uitgifte van 8 kavels (zie Vrije kavels 1e fase). Om dit deel van het gebied compleet te maken wordt voor de overige 7 kavels een ontwikkelaar gezocht. Drie ontwikkelaars zijn uitgenodigd een plan in te dienen voor bebouwing van de 7 kavels. Deze plannen moeten binnen dezelfde ruimtelijke randvoorwaarden passen als de plannen van de particuliere zelfbouwers.

Werkzaamheden in 2013 •B eoordeling inschrijvingen •S electie ontwikkelaar

WERKPROGRAMMA 2013

F-buurt en omgeving Anton de Komplein – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 989 woningen, parkeergarages | Renovatie: 383 woningen Herpositionering (sociale huur naar koop): 96 | Nieuwbouw: 899 woningen, parkeervoorzieningen Maatschappelijke woonvoorzieningen: woonzorgcomplex, 24 uursopvang Economische en maatschappelijke voorzieningen: basisschool, kantoren, sportcentrum, bedrijfsruimte, theater Openbare ruimte: herinrichting, dreefverlaging, speelvoorzieningen

F-buurt en omgeving Anton de Komplein 2 1

Speelplek BLOX [1]

Op het Martin Ennalspleintje stond al enige jaren een basketbalkooi die geluidsoverlast veroorzaakte voor de direct omwonenden. In overleg met deze bewoners is deze kooi verplaatst naar een andere locatie in de F-buurt, langs de Gooiseweg. Op de vrijgekomen plek ontstond zo ruimte voor een nieuwe invulling met speeltoestellen. In deze periode bleek Ymere op zoek naar een locatie voor een pilot van Blox, een idee voor een interactief speeltoestel van het creatieve bedrijf Reggs. In een aantal participatiebijeenkomsten met buurtbewoners is het idee door Reggs verder uitgewerkt. Blox is een uitdagend speeltoestel geworden dat beweging, energieopwekking en competitie combineert.

PVB, stadsdeel en Ymere hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van Blox waarmee Zuidoost de Amsterdamse primeur heeft. Daarnaast heeft Stichting DOEN het project een subsidie toegekend. De Bloxtoestellen zijn in 2012 geplaatst.

Werkzaamheden in 2013 • De speelplek afmaken met een gietvloer • Organiseren sportief opleverfeestje i.s.m. stadsdeel, Ymere en Reggs

Anton de Komplein cluster 6 [2]

Het terrein rond het Bijlmer Sportcentrum is bestemd voor woningbouw. In 2009 heeft het stadsdeel een overeenkomst met Ymere gesloten voor de ontwikkeling van dit gebied. In oktober 2012 heeft het Dagelijks Bestuur een allonge op de overeenkomst voor cluster 6 vastgesteld en getekend. Hierin zijn nadere afspraken gemaakt ten aanzien van het te realiseren programma, de grondprijs, de planning en de te bouwen (stedenbouwkundige) kwaliteit. Volgens planning start de bouw van de eerste fase in het voorjaar van 2014. Om dit mogelijk te maken is het nodig om het bestemmingsplan aan te passen.

Gezien de heffing van de overheid op de woningcorporaties zal Ymere haar investeringen heroverwegen. Wat de gevolgen hiervan zijn op de huidige planning en fasering van het project is nog niet duidelijk.

Werkzaamheden in 2013 • Bestemmingsplanprocedure • Uitwerking van plannen per bouwblok • Ontwerp openbare ruimte • Regelmatige afstemming PVB, stadsdeel en Ymere

E-buurt – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 1474 woningen | Herpositionering: 246 studentenunits, 24 atelierwoningen | Nieuwbouw: 375 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: basisscholen, kinderdagverblijf Maatschappelijke woonvoorzieningen: begeleid wonen, woonzorgcomplex Openbare ruimte: herinrichting, groen, parkeren, speelvoorzieningen Tijdelijke voorzieningen: moestuin, fietscrossbaan, natuurlijk speelterrein

E-buurt

1

2

Daalwijkdreefzone [1]

De Daalwijkdreefzone is de strook tussen de Daalwijkdreef en de Egoli en wordt aan de westkant begrensd door het Kelbergenpad en de oostkant door het Kokmeeuwpad. Na het besluit van de stadsdeelraad in maart 2008 om het Stedenbouwkundig Programma van Eisen te herzien is opnieuw gestart met de planontwikkeling van de Daalwijkdreefzone. De hoge sloopkosten van de kopjes van de flats Eeftink en Egeldonk en de parkeergarages maken een financieel haalbaar plan niet mogelijk. De planontwikkeling is in 2011 tijdelijk stilgelegd om nadere afspraken te maken tussen stadsdeel en Rochdale over de sloopkosten.

Vervolgens hebben woningstichting Rochdale en stadsdeel Zuidoost afgesproken de sloopkosten niet op de exploitatie van het gebied te laten drukken. Hierdoor werd een financieel plan mogelijk en is in najaar 2011 opnieuw gestart met de planontwikkeling.

Voor de ontwikkeling van de nieuwbouwwoningen is Rochdale al eerder een samenwerkingsverband aangegaan met ontwikkelaar AM. Rochdale zou zorgen voor de ontwikkeling van sociale huurwoningen programma en AM voor de ontwikkeling van het markt programma. De plannen voor de Daalwijkdreefzone bestaan uit 175 woningen, hiervan worden mogelijk 100 woningen afgenomen door een belegger in 2 fasen vanaf 2015. Definitieve besluitvorming vindt naar verwachting plaats in het 2e kwartaal van 2013. De sociale huurwoningen worden voorlopig niet ontwikkeld door Rochdale.

Werkzaamheden in 2013 • Bij een positief besluit wordt gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor start bouw • Opstellen van een overeenkomst met de ontwikkelaar • Ontruiming en sloop van de parkeergarages Echtenstein, Eeftink en Egeldonk • Het opstellen van een nieuw bestemmingsplan • Het maken van een ontwerp voor de openbare ruimte • Communicatie met de bewoners van de E-buurt

Kop Gravestein [2]

De flats Egeldonk en Gravestein vormden een geheel. Door de sloop van de flat Egeldonk ontstond een onafgewerkte kop aan de flat Gravestein. Rochdale renoveert de kop van de flat en voegt daarbij woningen toe op de begane grond.

In totaal betreft de renovatie 23 appartementen. Aansluitend wordt de openbare ruimte rondom de nieuwe kop definitief ingericht.

Werkzaamheden in 2013 • Inrichten openbare ruimte

D-buurt – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 992 woningen | Renovatie: 110 woningen | Herpositionering (studentenunits): 230 | Nieuwbouw: 30 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: basisschool, bedrijfsruimte Tijdelijke voorzieningen: 700 studentenunits, broedplaats, sport- en spelvoorzieningen

WERKPROGRAMMA 2013

MV

Garage Develstein: World of Food [2]

Amsterdam Zuidoost kent een flinke groep startende horecaondernemers die geïnteresseerd is in een volgende stap voor hun bedrijf, maar deze stap zelf niet kan maken. December 2004 heeft het stadsdeel het projectidee “Multicultureel Restaurant Zuidoost” geïntroduceerd. Medio 2005 heeft projectontwikkelaar TCN op verzoek van het stadsdeel een rapport over het concept uitgebracht. Het projectidee bleek haalbaar en kreeg de naam “World of Food” (WoF). Vanaf dat moment is een traject in gang gezet om het project te realiseren. Vanaf 2009 zijn 10 marktpartijen geconsulteerd waarvan vier partijen serieus interesse toonden in het project. Hiervan hebben drie partijen zich verenigd in een consortium o.l.v.

Lingotto. Zij hebben gezamenlijk in 2010 een voorstel gepresenteerd om de World of Food in één van de parkeergarages aan de Daalwijkdreef te realiseren.

Het DB heeft in maart 2011 aan Lingotto gevraagd om voor eigen rekening en risico, het concept World of Food verder uit te werken en te toetsen op haalbaarheid. Op basis van de reacties van Lingotto en nadere standpuntbepaling van het DB heeft Lingotto eind 2011 opdracht gekregen om een businesscase uit te werken voor de garage Develstein. De exploitatieduur is gesteld op 15 jaar, met een concept met een mix van gevestigde namen en startende ondernemers uit. In oktober 2012 heeft Lingotto de uitgewerkte businesscase aan het stadsdeel gepresenteerd en aangegeven dat men het project wil realiseren. Begin december is besloten tot het opstellen van een overeenkomst.

Er is een werkgroep ingesteld die getrokken wordt door het PVB, waarin de ontwikkelaar Lingotto en de disciplines EZ, JZ, Grondzaken en EFRO deelnemen.

Wanneer dat nodig is vindt er bestuurlijk overleg plaats tussen Lingotto en de betrokken leden van het DB. Er wordt nauw contact onderhouden met Kansen voor West over de EFRO-subsidie.

Werkzaamheden in 2013 • Opstellen overeenkomst tussen ZO en Lingotto • Opstellen borgingsovereenkomst tbv het concept WoF • Start ontruiming garage Develstein • Besluitvorming bevorderen over boekwaarde garage Develstein • Aanpassen bestemmingsplan

Spinozacampus [3]

Door stagnering van de nieuwbouwontwikkeling in de D-buurt ontstond langs de Daalwijkdreef ruimte voor studentenhuisvesting. Er is vervolgens een plan gemaakt voor het plaatsen van 700 containerunits voor een periode van 15 jaar inclusief gemeenschappelijke voorzieningen. Dit plan draagt substantieel bij aan de gemeentelijke ambitie om studentenhuisvesting te realiseren. De garage Dennenrode is ten behoeve van het studentencomplex gesloopt. Ontwikkelaar Plegt Vos heeft de studentenunits geplaatst en het omliggende terrein ingericht. Door de containerstructuur kon de campus binnen een jaar worden opgericht. DUWO exploiteert het complex dat samen met twee nabijgelegen locaties voor studentenhuisvesting, de flats Daalwijjk en Echtenstein, de Spinozacampus vormt. Er is belangstelling voor het plaatsen van nog ca. 300 studentenunits in het gebied.

Werkzaamheden in 2013 • Oplevering en overdracht openbare ruimte • Beheeroverleg en schouwen • Onderzoek en overleg mbt haalbaarheid uitbreiding studentencampus

2 Planvorming per gebied D-buurt 1

2

3

Garages aan de Daalwijkdreef De garages Daalwijk, Dennenrode en Develstein aan de Daalwijkdreef zijn ooit opgericht als bewonersgarages voor de gelijknamige flats. In 2001 is besloten het grootste deel van de flats in de D-buurt te slopen. Van de flat Daalwijk zijn twee segmenten blijven staan. De in totaal drie garages in het gebied zouden blijven staan om de parkeervraag op te vangen vanuit deze flatdelen en van de nieuw te bouwen woningen, grotendeels appartementen. In 2008 is vastgesteld dat er onvoldoende vraag is naar appartementen in dit deel van de Bijlmermeer, maar wel naar eengezinswoningen. Rochdale heeft de flatsegmenten van Dennenrode en Develstein gesloopt. Er is een nieuw Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE) gemaakt op basis van eengezinswoningen en sloop van de beide bijbehorende garages. Het SPvE was in 2010 klaar, maar is niet formeel vastgesteld omdat het financieel niet haalbaar was en de marktomstandigheden niet gunstig waren. Vervolgens is de garage Dennenrode gesloopt en zijn er op die locatie voor een periode van 15 jaar 700 studenteneenheden gerealiseerd. Al met al is er nu, en zal er in de toekomst, onvoldoende behoefte vanuit de buurt zijn voor parkeerplekken in de garages Daalwijk en Develstein. De garages zijn eigendom van de Centrale Stad. De exploitatie is al lang negatief. De CS wil af van dit structurele tekort en is bovendien van mening dat bewonersgarages bij het stadsdeel horen.

Garage Daalwijk [1]

Gezien het voorgaande moet er een besluit worden genomen over het behouden of slopen van de garage Daalwijk. In 2012 zijn de varianten geïnventariseerd voor al dan niet behoud van de garage. Ondanks het feit dat een aantal bewoners van de flat Daalwijk heeft aangegeven in de garage te willen blijven parkeren is duidelijk dat de garage structureel onvoldoende parkeerders uit de buurt zal krijgen om zonder tekort te draaien. Het is niet aan de orde dat het stadsdeel een exploitatietekort gaat dragen op dit gebouw. Het gebouw kan dan ook alleen in stand worden gehouden als er betalende parkeerders van buiten de buurt bij komen in combinatie met andere functies, voor risico van een derde partij. Afgesproken is dit te onderzoeken.

Werkzaamheden in 2013 • Uitvoeren marktconsultatie naar de bereidheid van derden om de garage te exploiteren • Eventueel opstellen van een overeenkomst met de nieuwe exploitant van de garage • Afstemming met dIVV over de overdracht van de parkeergarage bij doorexploitatie • Eventueel in overleg met dIVV de ontruiming van de garage voorbereiden • Eventueel de sloop van de garage voorbereiden • Overleg met omwonenden

Aanpak van de garages

en maatschappelijke organisaties

beheerkwaliteit

WERKPROGRAMMA 2013

2

Veel bewoners en bezoekers van de Bijlmermeer lezen de ontwikkeling van de wijk af aan de gebouwen die nog niet zijn aangepakt en die er meestal slecht uitzien. Het voortzetten van de vernieuwing is derhalve gebaat bij elke aanpak die leidt tot de afname van het aantal verpauperde gebouwen. Vanuit de sanering en vanuit de IPSV rijkssubsidie zijn er voorshands voldoende middelen beschikbaar om hier aan door te werken.

De inzet is om waar mogelijk investeringen van derden in de garages te bevorderen. Dit is echter niet in alle 9 garages mogelijk; sloop is in die gevallen de aangewezen weg om tot verbetering van de leefomgeving te komen.

3 F aciliteren van bewoners, ondernemers Tot voor kort lagen de financiële risico’s voor de herontwikkeling van de Bijlmermeer voor het overgrote deel bij de gemeente (grondexploitatie) en de ontwikkelaars (opdrachtgevers voor het vastgoed, meestal: corporaties). Met het afnemende vermogen van deze partijen om risico’s op zich te nemen ontstaat er potentieel ruimte in het gebied voor nieuwe partijen.

Het PVB zal de komende periode initiatieven van bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties zoveel als mogelijk faciliteren, waarbij we er van uitgaan dat er ook werkelijk sprake is van het zelf dragen van financiële risico’s mits deze tijdelijk of definitief bijdragen aan de vernieuwing van de wijk. Extra aandacht daarbij hebben functies die bijdragen aan het realiseren van bestuurlijke keuzes voor de lopende bestuursperiode: • kleinschalige betaalbare bedrijfsruimtes; • horecavoorzieningen; • jongerenhuisvesting.

4 T ijdelijke inrichting en verbeteren van Vanaf 2010 werkt het PVB aan de tijdelijke inrichting van terreinen waar langere tijd niet gebouwd gaat worden in de D- en de E-buurt. De komende tijd komen daar terreinen bij in de K-buurt. Hiervoor zijn middelen uit de grondexploitatie dan wel de sanering beschikbaar.

Daarnaast wil het PVB zich inzetten om tot een verbetering te komen van enkele locaties in de wijk waar sprake is van hardnekkige vervuiling in de openbare ruimte – zoals het in motie 134 van de Stadsdeelraad staat, aangenomen op 27 november 2012. Dit zal gebeuren in samenwerking met de Directie Beheer en Handhaving, de eigenaren van de woningen en de bewoners van de betreffende complexen.

5 Aansturing van de vernieuwing

Na een periode van 20 jaar is de aansturing van de vernieuwing veranderd met ingang van 2013.

Woningstichting Rochdale heeft zich teruggetrokken als opdrachtgever. Dat betekent dat het Ruimtelijk Operationeel Overleg, als het ware het MT van de vernieuwing, wordt opgeheven.

De voorbereiding van de bestuurlijke besluitvorming van alle projecten loopt nu via de Staf Fysiek Domein; overigens gold dit al voor alle projecten die niet door Rochdale werden uitgevoerd.

De besluitvorming zelf loopt via het Bestuurlijk Overleg Zuidoost, waar vanuit het Stadsdeel de voorzitter van het DB en de portefeuillehouder Ruimtelijke Ontwikkeling aan deel nemen en vanuit de Centrale Stad de wethouders Grondzaken en Stedelijke Vernieuwing.

Zoals tot nu toe ook het geval was zullen, waar het gaat om de toepassing van bevoegdheden van het stadsdeel, voorstellen ter besluitvorming worden voorgelegd aan het Dagelijks Bestuur en vervolgens de Stadsdeelraad.

6D oorlooptijd van de vernieuwing en capaciteit PVB

In het Werkprogramma 2011 werd ingeschat dat de laatste eerste paal voor de nieuwbouw geslagen zou kunnen worden in 2017. Gezien de ontwikkeling van de woningmarkt zoals hiervoor beschreven is het nu niet op basis van een concrete planning aan te geven wanneer die laatste eerste paal geslagen gaat worden.

Om toch op zijn minst over een indicatie te beschikken, hebben we een inschatting gemaakt op basis van de aanname dat de vraag naar nieuwbouwwoningen vanaf 2016 op 50% ligt van het niveau tot aan 2008. Dat betekent dat we niet uitgaan van 500 tot 600 woningen per jaar, maar 250 tot 300. Dan wordt de laatste eerste paal in 2025 geslagen (afgezien van nieuwbouw tpv de studentenwoningen in de D-buurt).

De Centrale Stad en het Stadsdeel hebben besloten om het PVB tot eind 2014 in stand te houden.

Vanaf 2013 vallt de bijdrage van Rochdale weg, maar met de reserve uit voorgaande jaren en de afbouwbijdrage van Rochdale zijn er in 2013 voldoende middelen om vrijwel op hetzelfde niveau inzet te plegen als in 2012. Gezien het wegvallen van de bijdrage van Rochdale zal de begroting van € 930.000 in 2014 verder omlaag moeten worden gebracht.

De feitelijke inzet van het PVB in 2013 bestaat uit: 1 fte directeur, 2,3 fte projectmanager, 3 fte assistent-projectmanager, 0,2 fte financieel manager en 1,2 fte secretariaat, in totaal 7,7 fte.

1

Opgaven voor 2013

H

et werkprogramma 2011 begon met een hoofdstuk met de titel: “Een veranderde werkelijkheid in de ruimtelijke sector.” De analyse was toen dat er voor langere tijd sprake zal zijn van een lagere woningvraag, dat er grote inspanningen nodig zijn om het Vereveningsfonds gezond te maken en dat de corporaties veel minder mogelijkheden hebben om te investeren dan voorheen.

Die analyse is ook in 2013 actueel en in alle opzichten zelfs nog nadrukkelijker en scherper van kracht. In deze context is het de opgave de vernieuwing van de Bijlmermeer verder te brengen, in een lager tempo en met andere middelen, maar wel: verder te brengen.

In de vernieuwing van de Bijlmermeer zijn de komende jaren vier opgaven belangrijk.

1. Gebiedsontwikkeling in de E-buurt, de K-buurt en aan het Anton de Komplein. Dit zijn de gebieden die door het stadsdeel zijn aangewezen als prioriteitsgebieden voor woningbouw.

2. De aanpak voor de parkeergebouwen waarvan oorspronkelijk het plan was om ze te behouden: 5 garages aan de Daalwijkdreef, 4 garages aan de Karspeldreef. Ook als nieuwbouw niet van de grond komt, moet er besluitvorming komen over de functies en de levensduur van deze gebouwen.

3. Faciliteren van initiatieven van bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties die bijdragen aan de vernieuwing van de wijk en die mede invulling geven aan de bestuurlijke keuzes van het stadsdeel voor de periode 2010 - 2014.

4. Behouden en waar nodig verbeteren van de beheerkwaliteit van de gebieden die nog niet af zijn. Dit varieert van het ontwikkelend beheren van H-buurt-zuid tot acties om hardnekkige vervuiling aan te pakken.

Hieronder zetten we de ontwikkelingen in de ruimtelijke sector af tegen deze vier opgaven.

1

Gebiedsontwikkeling

Gebiedsontwikkeling heeft niet alleen betrekking op woningbouw, maar op het geheel van woningen, maatschappelijke en commerciële voorzieningen en de inrichting van de openbare ruimte. De focus ligt toch in de eerste plaats op de kansen voor woningbouw, omdat ruimtes voor maatschappelijke en commerciële functies praktisch onhaalbaar zijn als losse ontwikkeling en dus bijna altijd in combinatie met woningbouw tot stand komen.

Begin 2009 dachten velen nog dat de vraag naar nieuwbouwwoningen in de loop van 2010 weer zou aantrekken. Begin 2011 constateerden we dat daar nog geen sprake van was en dat deskundi-

gen verwachtten dat dit evenmin zou gebeuren in 2011 en 2012. Anno 2013 nemen velen aan dat een herstel van de nieuwbouwmarkt nog eens twee jaar op zich zal laten wachten. Of dat dan ook gebeurt is van vele ontwikkelingen afhankelijk. Indicatief voor de impact van al die ontwikkelingen is het consumentenvertrouwen. Dat kwam in december 2012 op hetzelfde dieptepunt als in juni: -40. Er is dus nog een lange weg te gaan. Als dat herstel er dan komt is de verwachting dat de woningbouwproductie op een aanzienlijk lager niveau zal zijn dan dat van 2007, het hoogtepunt qua afzet en omzet.

In Zuidoost zijn zover wij nu weten de volgende typen projecten haalbaar waar het gaat om woningen: • eengezinskoopwoningen in opdracht van commerciële ontwikkelaars, mits ontwikkeld samen met toekomstige bewoners, maximaal 20 tot 30 per project; • vrije sectorhuurwoningen in opdracht van corporaties of beleggers, afhankelijk van de locatie als appartementen dan wel eengezinswoningen; • zelfbouw, in kleine aantallen, met de grootste kans voor vrijstaande woningen; • sociale huurwoningen door corporaties die daar nog de middelen voor hebben, voor specifieke doelgroepen zoals jongeren en woongroepen; • tijdelijke woonvormen, met name huisvesting voor studenten; • (tijdelijke) instandhouding van gebouwen die voor sloop bestemd waren: Heesterveld, Wijk 7, Kleiburg, garages.

De komende jaren zullen dit de basisingrediënten zijn voor de gebiedsontwikkeling, waarbij dan steeds zoveel als mogelijk ruimte voor andere functies wordt ontwikkeld.

Wat betreft de grondexploitatie moeten we scherp aan de wind zeilen. Sturing op kasstromen zal gaan plaatsvinden op projectniveau.

Om verder te komen met de gebiedsontwikkeling zal samenwerking worden gezocht met partijen die tot nu toe om uiteenlopende redenen niet in de positie waren om initiatieven in het gebied te ontplooien.

WERKPROGRAMMA 2013

E-buurt

Daalwijkdreefzone – 8 Kop Gravestein – 8

G-buurt

Vrije kavels ‘s-Gravendijkdreef 1e fase – 10 Vrije kavels ‘s-Gravendijkdreef 2e fase – 10

K-buurt

Blok EFGHI – 13 Garages Kralenbeek en Kempering – 14 Garages Klieverink en Kouwenoord – 14 Karspelhof – 14 Kleiburg – 15 Sloop WC Kraaiennest en garage Kleiburg Koningshoef – 15

INHOUD Werkprogramma 2013

Planvorming per gebied – 6

2

Opgaven voor 2013 – 4

1

D-buurt – 6 E-buurt – 8

F-buurt en omgeving Anton de Komplein – 9

G-buurt – 10

Zuidelijke H-buurt – 11

K-buurt – 13 3

Colofon – 16

D-buurt

Garages aan de Daalwijkdreef – 6 Garage Daalwijk – 6 Garage Develstein: World of Food – 7 Spinozacampus – 7

F-buurt en omgeving Anton de Komplein Speelplek BLOX – 9 Anton de Komplein cluster 6 – 9

Zuidelijke H-buurt

Heesterveld – 11 Garage Hakfort – 11 Pleinaanpak H-zuid – 12

SITUATIE LUCHTFOTO’S DD JULI 2009

W

E RKPROGRAMMA 2013

JAARVERSLAG 2012



180



180

E RKPROGRAMMA 2013

JAARVERSLAG 2012

W

INHOUD Werkprogramma 2013 1

Opgaven voor 2013 – 4

2

Planvorming per gebied – 6

D-buurt – 6 E-buurt – 8

F-buurt en omgeving Anton de Komplein – 9 D-buurt

G-buurt – 10

Garages aan de Daalwijkdreef – 6 Garage Daalwijk – 6 Garage Develstein: World of Food – 7 Spinozacampus – 7

Zuidelijke H-buurt – 11

K-buurt – 13 3

Colofon – 16

F-buurt en omgeving Anton de Komplein Speelplek BLOX – 9 Anton de Komplein cluster 6 – 9

Zuidelijke H-buurt

Heesterveld – 11 Garage Hakfort – 11 Pleinaanpak H-zuid – 12

SITUATIE LUCHTFOTO’S DD JULI 2009

Daalwijkdreefzone – 8 Kop Gravestein – 8

G-buurt

Vrije kavels ‘s-Gravendijkdreef 1e fase – 10 Vrije kavels ‘s-Gravendijkdreef 2e fase – 10

K-buurt

Blok EFGHI – 13 Garages Kralenbeek en Kempering – 14 Garages Klieverink en Kouwenoord – 14 Karspelhof – 14 Kleiburg – 15 Sloop WC Kraaiennest en garage Kleiburg Koningshoef – 15

WERKPROGRAMMA 2013

E-buurt

1

Opgaven voor 2013

H

et werkprogramma 2011 begon met een hoofdstuk met de titel: “Een veranderde werkelijkheid in de ruimtelijke sector.” De analyse was toen dat er voor langere tijd sprake zal zijn van een lagere woningvraag, dat er grote inspanningen nodig zijn om het Vereveningsfonds gezond te maken en dat de corporaties veel minder mogelijkheden hebben om te investeren dan voorheen.

Die analyse is ook in 2013 actueel en in alle opzichten zelfs nog nadrukkelijker en scherper van kracht. In deze context is het de opgave de vernieuwing van de Bijlmermeer verder te brengen, in een lager tempo en met andere middelen, maar wel: verder te brengen.

In de vernieuwing van de Bijlmermeer zijn de komende jaren vier opgaven belangrijk.

1. Gebiedsontwikkeling in de E-buurt, de K-buurt en aan het Anton de Komplein. Dit zijn de gebieden die door het stadsdeel zijn aangewezen als prioriteitsgebieden voor woningbouw.

2. De aanpak voor de parkeergebouwen waarvan oorspronkelijk het plan was om ze te behouden: 5 garages aan de Daalwijkdreef, 4 garages aan de Karspeldreef. Ook als nieuwbouw niet van de grond komt, moet er besluitvorming komen over de functies en de levensduur van deze gebouwen.

3. Faciliteren van initiatieven van bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties die bijdragen aan de vernieuwing van de wijk en die mede invulling geven aan de bestuurlijke keuzes van het stadsdeel voor de periode 2010 - 2014.

4. Behouden en waar nodig verbeteren van de beheerkwaliteit van de gebieden die nog niet af zijn. Dit varieert van het ontwikkelend beheren van H-buurt-zuid tot acties om hardnekkige vervuiling aan te pakken.

Hieronder zetten we de ontwikkelingen in de ruimtelijke sector af tegen deze vier opgaven.

1

Gebiedsontwikkeling

Gebiedsontwikkeling heeft niet alleen betrekking op woningbouw, maar op het geheel van woningen, maatschappelijke en commerciële voorzieningen en de inrichting van de openbare ruimte. De focus ligt toch in de eerste plaats op de kansen voor woningbouw, omdat ruimtes voor maatschappelijke en commerciële functies praktisch onhaalbaar zijn als losse ontwikkeling en dus bijna altijd in combinatie met woningbouw tot stand komen.

Begin 2009 dachten velen nog dat de vraag naar nieuwbouwwoningen in de loop van 2010 weer zou aantrekken. Begin 2011 constateerden we dat daar nog geen sprake van was en dat deskundi-

gen verwachtten dat dit evenmin zou gebeuren in 2011 en 2012. Anno 2013 nemen velen aan dat een herstel van de nieuwbouwmarkt nog eens twee jaar op zich zal laten wachten. Of dat dan ook gebeurt is van vele ontwikkelingen afhankelijk. Indicatief voor de impact van al die ontwikkelingen is het consumentenvertrouwen. Dat kwam in december 2012 op hetzelfde dieptepunt als in juni: -40. Er is dus nog een lange weg te gaan. Als dat herstel er dan komt is de verwachting dat de woningbouwproductie op een aanzienlijk lager niveau zal zijn dan dat van 2007, het hoogtepunt qua afzet en omzet.

In Zuidoost zijn zover wij nu weten de volgende typen projecten haalbaar waar het gaat om woningen: • eengezinskoopwoningen in opdracht van commerciële ontwikkelaars, mits ontwikkeld samen met toekomstige bewoners, maximaal 20 tot 30 per project; • vrije sectorhuurwoningen in opdracht van corporaties of beleggers, afhankelijk van de locatie als appartementen dan wel eengezinswoningen; • zelfbouw, in kleine aantallen, met de grootste kans voor vrijstaande woningen; • sociale huurwoningen door corporaties die daar nog de middelen voor hebben, voor specifieke doelgroepen zoals jongeren en woongroepen; • tijdelijke woonvormen, met name huisvesting voor studenten; • (tijdelijke) instandhouding van gebouwen die voor sloop bestemd waren: Heesterveld, Wijk 7, Kleiburg, garages.

De komende jaren zullen dit de basisingrediënten zijn voor de gebiedsontwikkeling, waarbij dan steeds zoveel als mogelijk ruimte voor andere functies wordt ontwikkeld.

Wat betreft de grondexploitatie moeten we scherp aan de wind zeilen. Sturing op kasstromen zal gaan plaatsvinden op projectniveau.

Om verder te komen met de gebiedsontwikkeling zal samenwerking worden gezocht met partijen die tot nu toe om uiteenlopende redenen niet in de positie waren om initiatieven in het gebied te ontplooien.

WERKPROGRAMMA 2013

2

Aanpak van de garages

Veel bewoners en bezoekers van de Bijlmermeer lezen de ontwikkeling van de wijk af aan de gebouwen die nog niet zijn aangepakt en die er meestal slecht uitzien. Het voortzetten van de vernieuwing is derhalve gebaat bij elke aanpak die leidt tot de afname van het aantal verpauperde gebouwen. Vanuit de sanering en vanuit de IPSV rijkssubsidie zijn er voorshands voldoende middelen beschikbaar om hier aan door te werken.

De inzet is om waar mogelijk investeringen van derden in de garages te bevorderen. Dit is echter niet in alle 9 garages mogelijk; sloop is in die gevallen de aangewezen weg om tot verbetering van de leefomgeving te komen.

3 F aciliteren van bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties

Tot voor kort lagen de financiële risico’s voor de herontwikkeling van de Bijlmermeer voor het overgrote deel bij de gemeente (grondexploitatie) en de ontwikkelaars (opdrachtgevers voor het vastgoed, meestal: corporaties). Met het afnemende vermogen van deze partijen om risico’s op zich te nemen ontstaat er potentieel ruimte in het gebied voor nieuwe partijen.

Het PVB zal de komende periode initiatieven van bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties zoveel als mogelijk faciliteren, waarbij we er van uitgaan dat er ook werkelijk sprake is van het zelf dragen van financiële risico’s mits deze tijdelijk of definitief bijdragen aan de vernieuwing van de wijk. Extra aandacht daarbij hebben functies die bijdragen aan het realiseren van bestuurlijke keuzes voor de lopende bestuursperiode: • kleinschalige betaalbare bedrijfsruimtes; • horecavoorzieningen; • jongerenhuisvesting.

4 T ijdelijke inrichting en verbeteren van beheerkwaliteit

Vanaf 2010 werkt het PVB aan de tijdelijke inrichting van terreinen waar langere tijd niet gebouwd gaat worden in de D- en de E-buurt. De komende tijd komen daar terreinen bij in de K-buurt. Hiervoor zijn middelen uit de grondexploitatie dan wel de sanering beschikbaar.

Daarnaast wil het PVB zich inzetten om tot een verbetering te komen van enkele locaties in de wijk waar sprake is van hardnekkige vervuiling in de openbare ruimte – zoals het in motie 134 van de Stadsdeelraad staat, aangenomen op 27 november 2012. Dit zal gebeuren in samenwerking met de Directie Beheer en Handhaving, de eigenaren van de woningen en de bewoners van de betreffende complexen.

5 Aansturing van de vernieuwing

Na een periode van 20 jaar is de aansturing van de vernieuwing veranderd met ingang van 2013.

Woningstichting Rochdale heeft zich teruggetrokken als opdrachtgever. Dat betekent dat het Ruimtelijk Operationeel Overleg, als het ware het MT van de vernieuwing, wordt opgeheven.

De voorbereiding van de bestuurlijke besluitvorming van alle projecten loopt nu via de Staf Fysiek Domein; overigens gold dit al voor alle projecten die niet door Rochdale werden uitgevoerd.

De besluitvorming zelf loopt via het Bestuurlijk Overleg Zuidoost, waar vanuit het Stadsdeel de voorzitter van het DB en de portefeuillehouder Ruimtelijke Ontwikkeling aan deel nemen en vanuit de Centrale Stad de wethouders Grondzaken en Stedelijke Vernieuwing.

Zoals tot nu toe ook het geval was zullen, waar het gaat om de toepassing van bevoegdheden van het stadsdeel, voorstellen ter besluitvorming worden voorgelegd aan het Dagelijks Bestuur en vervolgens de Stadsdeelraad.

6D oorlooptijd van de vernieuwing en capaciteit PVB

In het Werkprogramma 2011 werd ingeschat dat de laatste eerste paal voor de nieuwbouw geslagen zou kunnen worden in 2017. Gezien de ontwikkeling van de woningmarkt zoals hiervoor beschreven is het nu niet op basis van een concrete planning aan te geven wanneer die laatste eerste paal geslagen gaat worden.

Om toch op zijn minst over een indicatie te beschikken, hebben we een inschatting gemaakt op basis van de aanname dat de vraag naar nieuwbouwwoningen vanaf 2016 op 50% ligt van het niveau tot aan 2008. Dat betekent dat we niet uitgaan van 500 tot 600 woningen per jaar, maar 250 tot 300. Dan wordt de laatste eerste paal in 2025 geslagen (afgezien van nieuwbouw tpv de studentenwoningen in de D-buurt).

De Centrale Stad en het Stadsdeel hebben besloten om het PVB tot eind 2014 in stand te houden.

Vanaf 2013 vallt de bijdrage van Rochdale weg, maar met de reserve uit voorgaande jaren en de afbouwbijdrage van Rochdale zijn er in 2013 voldoende middelen om vrijwel op hetzelfde niveau inzet te plegen als in 2012. Gezien het wegvallen van de bijdrage van Rochdale zal de begroting van € 930.000 in 2014 verder omlaag moeten worden gebracht.

De feitelijke inzet van het PVB in 2013 bestaat uit: 1 fte directeur, 2,3 fte projectmanager, 3 fte assistent-projectmanager, 0,2 fte financieel manager en 1,2 fte secretariaat, in totaal 7,7 fte.

2 Planvorming per gebied D-buurt 1

2

3

Garages aan de Daalwijkdreef De garages Daalwijk, Dennenrode en Develstein aan de Daalwijkdreef zijn ooit opgericht als bewonersgarages voor de gelijknamige flats. In 2001 is besloten het grootste deel van de flats in de D-buurt te slopen. Van de flat Daalwijk zijn twee segmenten blijven staan. De in totaal drie garages in het gebied zouden blijven staan om de parkeervraag op te vangen vanuit deze flatdelen en van de nieuw te bouwen woningen, grotendeels appartementen. In 2008 is vastgesteld dat er onvoldoende vraag is naar appartementen in dit deel van de Bijlmermeer, maar wel naar eengezinswoningen. Rochdale heeft de flatsegmenten van Dennenrode en Develstein gesloopt. Er is een nieuw Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPvE) gemaakt op basis van eengezinswoningen en sloop van de beide bijbehorende garages. Het SPvE was in 2010 klaar, maar is niet formeel vastgesteld omdat het financieel niet haalbaar was en de marktomstandigheden niet gunstig waren. Vervolgens is de garage Dennenrode gesloopt en zijn er op die locatie voor een periode van 15 jaar 700 studenteneenheden gerealiseerd. Al met al is er nu, en zal er in de toekomst, onvoldoende behoefte vanuit de buurt zijn voor parkeerplekken in de garages Daalwijk en Develstein. De garages zijn eigendom van de Centrale Stad. De exploitatie is al lang negatief. De CS wil af van dit structurele tekort en is bovendien van mening dat bewonersgarages bij het stadsdeel horen.

Garage Daalwijk [1]

Gezien het voorgaande moet er een besluit worden genomen over het behouden of slopen van de garage Daalwijk. In 2012 zijn de varianten geïnventariseerd voor al dan niet behoud van de garage. Ondanks het feit dat een aantal bewoners van de flat Daalwijk heeft aangegeven in de garage te willen blijven parkeren is duidelijk dat de garage structureel onvoldoende parkeerders uit de buurt zal krijgen om zonder tekort te draaien. Het is niet aan de orde dat het stadsdeel een exploitatietekort gaat dragen op dit gebouw. Het gebouw kan dan ook alleen in stand worden gehouden als er betalende parkeerders van buiten de buurt bij komen in combinatie met andere functies, voor risico van een derde partij. Afgesproken is dit te onderzoeken.

Werkzaamheden in 2013 • Uitvoeren marktconsultatie naar de bereidheid van derden om de garage te exploiteren • Eventueel opstellen van een overeenkomst met de nieuwe exploitant van de garage • Afstemming met dIVV over de overdracht van de parkeergarage bij doorexploitatie • Eventueel in overleg met dIVV de ontruiming van de garage voorbereiden • Eventueel de sloop van de garage voorbereiden • Overleg met omwonenden

Garage Develstein: World of Food [2]

Amsterdam Zuidoost kent een flinke groep startende horecaondernemers die geïnteresseerd is in een volgende stap voor hun bedrijf, maar deze stap zelf niet kan maken. December 2004 heeft het stadsdeel het projectidee “Multicultureel Restaurant Zuidoost” geïntroduceerd. Medio 2005 heeft projectontwikkelaar TCN op verzoek van het stadsdeel een rapport over het concept uitgebracht. Het projectidee bleek haalbaar en kreeg de naam “World of Food” (WoF). Vanaf dat moment is een traject in gang gezet om het project te realiseren. Vanaf 2009 zijn 10 marktpartijen geconsulteerd waarvan vier partijen serieus interesse toonden in het project. Hiervan hebben drie partijen zich verenigd in een consortium o.l.v.

Lingotto. Zij hebben gezamenlijk in 2010 een voorstel gepresenteerd om de World of Food in één van de parkeergarages aan de Daalwijkdreef te realiseren.

Het DB heeft in maart 2011 aan Lingotto gevraagd om voor eigen rekening en risico, het concept World of Food verder uit te werken en te toetsen op haalbaarheid. Op basis van de reacties van Lingotto en nadere standpuntbepaling van het DB heeft Lingotto eind 2011 opdracht gekregen om een businesscase uit te werken voor de garage Develstein. De exploitatieduur is gesteld op 15 jaar, met een concept met een mix van gevestigde namen en startende ondernemers uit. In oktober 2012 heeft Lingotto de uitgewerkte businesscase aan het stadsdeel gepresenteerd en aangegeven dat men het project wil realiseren. Begin december is besloten tot het opstellen van een overeenkomst.

Er is een werkgroep ingesteld die getrokken wordt door het PVB, waarin de ontwikkelaar Lingotto en de disciplines EZ, JZ, Grondzaken en EFRO deelnemen.

Wanneer dat nodig is vindt er bestuurlijk overleg plaats tussen Lingotto en de betrokken leden van het DB. Er wordt nauw contact onderhouden met Kansen voor West over de EFRO-subsidie.

Werkzaamheden in 2013 • Opstellen overeenkomst tussen ZO en Lingotto • Opstellen borgingsovereenkomst tbv het concept WoF • Start ontruiming garage Develstein • Besluitvorming bevorderen over boekwaarde garage Develstein • Aanpassen bestemmingsplan

MV

Spinozacampus [3]

Door stagnering van de nieuwbouwontwikkeling in de D-buurt ontstond langs de Daalwijkdreef ruimte voor studentenhuisvesting. Er is vervolgens een plan gemaakt voor het plaatsen van 700 containerunits voor een periode van 15 jaar inclusief gemeenschappelijke voorzieningen. Dit plan draagt substantieel bij aan de gemeentelijke ambitie om studentenhuisvesting te realiseren. De garage Dennenrode is ten behoeve van het studentencomplex gesloopt. Ontwikkelaar Plegt Vos heeft de studentenunits geplaatst en het omliggende terrein ingericht. Door de containerstructuur kon de campus binnen een jaar worden opgericht. DUWO exploiteert het complex dat samen met twee nabijgelegen locaties voor studentenhuisvesting, de flats Daalwijjk en Echtenstein, de Spinozacampus vormt. Er is belangstelling voor het plaatsen van nog ca. 300 studentenunits in het gebied.

Werkzaamheden in 2013 • Oplevering en overdracht openbare ruimte • Beheeroverleg en schouwen • Onderzoek en overleg mbt haalbaarheid uitbreiding studentencampus

WERKPROGRAMMA 2013

D-buurt – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 992 woningen | Renovatie: 110 woningen | Herpositionering (studentenunits): 230 | Nieuwbouw: 30 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: basisschool, bedrijfsruimte Tijdelijke voorzieningen: 700 studentenunits, broedplaats, sport- en spelvoorzieningen

E-buurt – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 1474 woningen | Herpositionering: 246 studentenunits, 24 atelierwoningen | Nieuwbouw: 375 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: basisscholen, kinderdagverblijf Maatschappelijke woonvoorzieningen: begeleid wonen, woonzorgcomplex Openbare ruimte: herinrichting, groen, parkeren, speelvoorzieningen Tijdelijke voorzieningen: moestuin, fietscrossbaan, natuurlijk speelterrein

E-buurt

1

2

Daalwijkdreefzone [1]

De Daalwijkdreefzone is de strook tussen de Daalwijkdreef en de Egoli en wordt aan de westkant begrensd door het Kelbergenpad en de oostkant door het Kokmeeuwpad. Na het besluit van de stadsdeelraad in maart 2008 om het Stedenbouwkundig Programma van Eisen te herzien is opnieuw gestart met de planontwikkeling van de Daalwijkdreefzone. De hoge sloopkosten van de kopjes van de flats Eeftink en Egeldonk en de parkeergarages maken een financieel haalbaar plan niet mogelijk. De planontwikkeling is in 2011 tijdelijk stilgelegd om nadere afspraken te maken tussen stadsdeel en Rochdale over de sloopkosten.

Vervolgens hebben woningstichting Rochdale en stadsdeel Zuidoost afgesproken de sloopkosten niet op de exploitatie van het gebied te laten drukken. Hierdoor werd een financieel plan mogelijk en is in najaar 2011 opnieuw gestart met de planontwikkeling.

Voor de ontwikkeling van de nieuwbouwwoningen is Rochdale al eerder een samenwerkingsverband aangegaan met ontwikkelaar AM. Rochdale zou zorgen voor de ontwikkeling van sociale huurwoningen programma en AM voor de ontwikkeling van het markt programma. De plannen voor de Daalwijkdreefzone bestaan uit 175 woningen, hiervan worden mogelijk 100 woningen afgenomen door een belegger in 2 fasen vanaf 2015. Definitieve besluitvorming vindt naar verwachting plaats in het 2e kwartaal van 2013. De sociale huurwoningen worden voorlopig niet ontwikkeld door Rochdale.

Werkzaamheden in 2013 • Bij een positief besluit wordt gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor start bouw • Opstellen van een overeenkomst met de ontwikkelaar • Ontruiming en sloop van de parkeergarages Echtenstein, Eeftink en Egeldonk • Het opstellen van een nieuw bestemmingsplan • Het maken van een ontwerp voor de openbare ruimte • Communicatie met de bewoners van de E-buurt

Kop Gravestein [2]

De flats Egeldonk en Gravestein vormden een geheel. Door de sloop van de flat Egeldonk ontstond een onafgewerkte kop aan de flat Gravestein. Rochdale renoveert de kop van de flat en voegt daarbij woningen toe op de begane grond.

In totaal betreft de renovatie 23 appartementen. Aansluitend wordt de openbare ruimte rondom de nieuwe kop definitief ingericht.

Werkzaamheden in 2013 • Inrichten openbare ruimte

WERKPROGRAMMA 2013

F-buurt en omgeving Anton de Komplein – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 989 woningen, parkeergarages | Renovatie: 383 woningen Herpositionering (sociale huur naar koop): 96 | Nieuwbouw: 899 woningen, parkeervoorzieningen Maatschappelijke woonvoorzieningen: woonzorgcomplex, 24 uursopvang Economische en maatschappelijke voorzieningen: basisschool, kantoren, sportcentrum, bedrijfsruimte, theater Openbare ruimte: herinrichting, dreefverlaging, speelvoorzieningen

F-buurt en omgeving Anton de Komplein 2 1

Speelplek BLOX [1]

Op het Martin Ennalspleintje stond al enige jaren een basketbalkooi die geluidsoverlast veroorzaakte voor de direct omwonenden. In overleg met deze bewoners is deze kooi verplaatst naar een andere locatie in de F-buurt, langs de Gooiseweg. Op de vrijgekomen plek ontstond zo ruimte voor een nieuwe invulling met speeltoestellen. In deze periode bleek Ymere op zoek naar een locatie voor een pilot van Blox, een idee voor een interactief speeltoestel van het creatieve bedrijf Reggs. In een aantal participatiebijeenkomsten met buurtbewoners is het idee door Reggs verder uitgewerkt. Blox is een uitdagend speeltoestel geworden dat beweging, energieopwekking en competitie combineert.

PVB, stadsdeel en Ymere hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van Blox waarmee Zuidoost de Amsterdamse primeur heeft. Daarnaast heeft Stichting DOEN het project een subsidie toegekend. De Bloxtoestellen zijn in 2012 geplaatst.

Werkzaamheden in 2013 • De speelplek afmaken met een gietvloer • Organiseren sportief opleverfeestje i.s.m. stadsdeel, Ymere en Reggs

Anton de Komplein cluster 6 [2]

Het terrein rond het Bijlmer Sportcentrum is bestemd voor woningbouw. In 2009 heeft het stadsdeel een overeenkomst met Ymere gesloten voor de ontwikkeling van dit gebied. In oktober 2012 heeft het Dagelijks Bestuur een allonge op de overeenkomst voor cluster 6 vastgesteld en getekend. Hierin zijn nadere afspraken gemaakt ten aanzien van het te realiseren programma, de grondprijs, de planning en de te bouwen (stedenbouwkundige) kwaliteit. Volgens planning start de bouw van de eerste fase in het voorjaar van 2014. Om dit mogelijk te maken is het nodig om het bestemmingsplan aan te passen.

Gezien de heffing van de overheid op de woningcorporaties zal Ymere haar investeringen heroverwegen. Wat de gevolgen hiervan zijn op de huidige planning en fasering van het project is nog niet duidelijk.

Werkzaamheden in 2013 • Bestemmingsplanprocedure • Uitwerking van plannen per bouwblok • Ontwerp openbare ruimte • Regelmatige afstemming PVB, stadsdeel en Ymere

G-buurt – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 1332 woningen, parkeergarages en winkelcentrum | Renovatie: 169 woningen Herpositionering (sociale huur naar koop): 150 woningen | Nieuwbouw: 1434 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: cultureel educatief centrum, winkelcentrum, bedrijfsruimte, horeca, cultureel verzamelgebouw Openbare ruimte: herinrichting, dreefverlaging, speelvoorzieningen Overig: 15 vrije kavels, vernieuwing metrostation

G-buurt 2 1

Vrije kavels ’s-Gravendijkdreef 1e fase [1]

Door de verlaging van de Bijlmer- en ’s-Gravendijkdreef kwamen langs de dreven bouwlocaties beschikbaar. Bij de entree van de wijk Geerdinkhof is langs de ‘s-Gravendijkdreef de eerste locatie voor particulier opdrachtgeverschap in het vernieuwingsgebied gerealiseerd. De kavels voor particulier opdrachtgeverschap worden door het stadsdeel in erfpacht uitgegeven. Volgens de randvoorwaarden, samengevat in een kavelpaspoort en erfpachtovereenkomst, kunnen particulieren hun eigen vrijstaande ‘droomhuis’ (laten) bouwen. 8 van de 15 kavels zijn in erfpacht uitgegeven.

Werkzaamheden in 2013 • Start bouw 1e zelfbouwwoning met een feestelijke 1e paal in het voorjaar •R egelmatige afstemming PVB en stadsdeel met zelfbouwers

Vrije kavels ’s-Gravendijkdreef 2e fase [2]

De vrije kavels aan de ’s-Gravendijkdreef zijn gedurende een jaar aangeboden aan particulieren. Dit heeft geleid tot uitgifte van 8 kavels (zie Vrije kavels 1e fase). Om dit deel van het gebied compleet te maken wordt voor de overige 7 kavels een ontwikkelaar gezocht. Drie ontwikkelaars zijn uitgenodigd een plan in te dienen voor bebouwing van de 7 kavels. Deze plannen moeten binnen dezelfde ruimtelijke randvoorwaarden passen als de plannen van de particuliere zelfbouwers.

Werkzaamheden in 2013 •B eoordeling inschrijvingen •S electie ontwikkelaar

Zuidelijke H-buurt

WERKPROGRAMMA 2013

H-zuid – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 100 woningen | Renovatie: 806 woningen | Tijdelijke verhuur: 317 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: H-society Heesterveld Openbare ruimte: herinrichting

2

1

3

Heesterveld [1]

Het merendeel van de vaste bewoners van Heesterveld is door Ymere geherhuisvest om een nieuwbouwontwikkeling mogelijk te maken. Om de periode tot herontwikkeling te overbruggen zijn de woningen tijdelijk verhuurd aan studenten. In blok 4 zijn creatieve (startende) ondernemers aangetrokken om het complex een tijdelijke culturele invulling te geven. Daaruit is de Heesterveld Creative Community ontstaan. Er is een doorlopend programma van manifestaties, bijeenkomsten en voorstellingen. Ter vergroting van de herkenbaarheid en leefbaarheid van het complex zijn verschillende maatregelen genomen: kunst, gevelbeschildering blok 4, toevoegen van groen aan de hofjes. Deze activiteiten zijn gerealiseerd door intensieve samenwerking tussen huurders en creatieve ondernemers, eigenaar Ymere en PVB/stadsdeel. Het imago van Heesterveld heeft hierdoor een positieve impuls gekregen.

Inmiddels heeft Ymere in verband met de situatie van de woningmarkt besloten een mogelijke nieuwbouwontwikkeling voor minimaal 10 jaar uit te stellen. Het PVB en stadsdeel ondersteunen de investering van Ymere in het complex door aanpassingen in de openbare ruimte waardoor het gebied de positieve opmars vast kan houden. Er is een budget beschikbaar gesteld vanuit de Herstructurering Stedelijke Vernieuwing.

Werkzaamheden in 2013 • Voortzetting van het samen met Ymere ontwikkelend beheren van het complex en de openbare ruimte • Opstellen uitgangspunten voor verbetering route Bullewijkpad • Opstellen ontwerp en voorbereiding uitvoering

Garage Hakfort [2]

De garages Hakfort en Huigenbos tussen de Karspeldreef en Bullewijkpad, vormen de garagestrook H-zuid. Voor deze strook was, in vervolg op de renovatie van de flats Hakfort en Huigenbos, herontwikkeling gepland. Dit is voor onbepaalde tijd uitgesteld. De garage Hakfort is een goed gebruikte garage waarin ook een aantal bedrijven is gevestigd. De uitstraling laat echter te wensen over.

Samen met dIVV en de eigenaar van de bedrijfsruimte wordt voor de garage een verbeterplan gemaakt.

Werkzaamheden in 2013 • Inventarisatie onderhoud en gewenste verbeteringen • Verbeterplan opstellen en laten vaststellen • Communicatie met de buurt • Voorbereiding uitvoering

Pleinenaanpak H-zuid [3]

Voor zeven Amsterdamse pleinen is tijdens een ambtswoninggesprek afgesproken de overlastproblematiek aan te pakken. Een van de pleinen waar de leefbaarheid verbetering behoeft is het plein tussen de garages Hakfort en Huigenbos. Het plein zelf heeft (nog) geen naam. Het plein loopt door onder de Karspeldreef richting Hoptille en wordt niet door woningen begrensd. De inrichting is onoverzichtelijk met vooral sport- en spelvoorzieningen voor jongeren. Over het plein loopt een goedgebruikte doorgaande fiets- en looproute. De indeling van het plein in combinatie met de aanwezigheid van jongeren wordt als onprettig ervaren door de voorbijgangers. De aanpak van het plein is opgenomen als project in het programma Hervorming Stedelijke Vernieuwing 2013-2014.

De huidige inrichting en het huidige gebruik worden geïnventariseerd en beoordeeld in gesprekken met verschillende partijen, zoals de politie, fysiek en sociaal beheerders en jongerenwerk maar ook betrokken buurtbewoners, bedrijven en organisaties rond het plein. Naar aanleiding van de resultaten uit deze inventarisatie wordt vervolgens een plan van aanpak opgesteld met als doel een fysiek verbeterplan voor het plein met aandacht voor de indeling, inrichting en verlichting.

Werkzaamheden in 2013 • Inventarisatie afronden • Plan van aanpak opstellen en laten vaststellen • Verbeterplan maken • Communicatie met de betrokken partijen • Besluitvorming • Start uitvoering in het laatste kwartaal van 2013

K-buurt

WERKPROGRAMMA 2013

K-buurt – overzicht vernieuwing t/m 2012 Sloop: 1851 woningen | Renovatie: 859 | Herpositionering (kluswoningen): 100 | Nieuwbouw: 1449 woningen Economische en maatschappelijke voorzieningen: bedrijfsruimte, ateliers, winkelcentrum, horeca, woongroepen, woonzorgcomplexen, steunpunt Leger des Heils, moskee, kerk Openbare ruimte: herinrichting, verlaging dreef, inrichting marktterrein, park, sport- en speelvoorzieningen Overig: vernieuwing metrostation

3 5

6

1

4

2

MV

Blok EFGHI [1]

Op de plek van het voormalige winkelcentrum Kraaiennest en het terrein tot aan de bocht Karspeldreef / ’s-Gravendijkdreef is nieuwbouw in drie blokken gepland: de blokken EF, GH en I. In blok EF, het blok het dichtst bij het metrostation, ligt de nadruk op voorzieningen.

In de overige blokken ligt het accent op woningbouw met een levendige plint.

Rochdale heeft in 2012 aangegeven de ontwikkeling van deze blokken vooralsnog tot na 2015 uit te stellen, het ontbreekt de woningcorporatie op dit moment aan financiële middelen om te kunnen investeren in deze nieuwbouw aan de Karspeldreef.

Daarop heeft het PVB met verschillende reeds betrokken en geïnteresseerde partijen het overleg over de haalbaarheid van blok EF voortgezet: een gebouw dat verschillende functies herbergt zoals het buurthuis De Bonte Kraai, Medisch Centrum Kraaiennest, woningen voor ouderen en een school. Ook is bekeken of en hoe de bouw gefaseerd zou kunnen plaatsvinden.

Ondanks de interesse van verschillende partijen heeft dit overleg geen haalbaar plan opgeleverd. In 2012 heeft de geïnteresseerde ontwikkelaar van ouderenwoningen zich teruggetrokken en is een belangrijke pijler onder het project weggevallen. Een gefaseerde ontwikkeling met de overige partijen heeft geen haalbaar plan opgeleverd.

Nu de ontwikkeling van blok EF voor onbepaalde tijd is uitgesteld zal een nieuwe afweging moeten plaatsvinden voor het buurthuis De Bonte Kraai. Met het stadsdeel, eigenaar van het buurthuis, worden verschillende scenario’s onderzocht, variërend van een opknapbeurt tot groot onderhoud of nieuwbouw. In deze afweging worden programmatische, financiële en ruimtelijke aspecten betrokken.

Voor eventuele nieuwbouw van het buurthuis in combinatie met woningbouw is een ontwikkelaar en/of belegger nodig.

Werkzaamheden in 2013 • In overleg met het stadsdeel de mogelijkheden voor nieuwbouw of renovatie van buurthuis De Bonte Kraai onderzoeken • Overleg met geïnteresseerde ontwikkelaars • Als besloten wordt het buurthuis te renoveren, wordt dit een project van het stadsdeel Garages Kralenbeek en Kempering, Klieverink en Kouwenoord De parkeergarages Kralenbeek, Kempering, Klieverink en Kouwenoord staan aan de zuidkant van de Karspeldreef. De garages zijn gebouwd als parkeervoorziening voor de bewoners van de gelijknamige honingraatflats en torens. Door sloop van de honingraatflats en de mogelijkheid om op de ventwegen langs de Karspeldreef te parkeren is er een overmaat aan parkeerplaatsen in de garages ontstaan. Er wordt nauwelijks in de garages geparkeerd. Daartegenover staan hoge kosten van beheer en onderhoud. De garages zijn sinds eind 2009 eigendom van het stadsdeel.

Met De Key is sinds 2007 overleg gevoerd over het aftoppen en renoveren van de garages en het ombouwen van de garages met eengezinswoningen en een woontoren. De Key heeft eind 2012 voor de eerst te ontwikkelen locatie, Kralenbeek, aangegeven in ieder geval tot 2014 niet te kunnen bouwen. Dit betekent dat er voorlopig geen zicht is op planontwikkeling op deze locaties.

Garages Kralenbeek en Kempering [2]

De garages Kralenbeek en Kempering staan tegenover het nieuwe winkelcentrum De Kameleon. Kempering is een openbare garage die voornamelijk wordt gebruikt door bezoekers van de naastgelegen moskee. De garage Kralenbeek is een afgesloten bewonersgarage waar ca. 30 parkeerplaatsen worden verhuurd. De bedrijfsruimte in de beide garages staat leeg. In beide garages zijn kerken gevestigd.

De stadsdeelraad heeft eind 2012 een motie aangenomen om de mogelijkheden van een tijdelijke invulling van deze garages te onderzoeken. De raad denkt hierbij bijvoorbeeld aan een bazaarachtig programma en kleinschalige bedrijfsruimten. Via een marktconsultatie zullen eventueel geïnteresseerde partijen worden benaderd.

Werkzaamheden in 2013 • Beantwoording motie • Marktconsultatie tijdelijke invulling garages • Overleg met betrokken partijen in de K-buurt, zoals de eigenaar en winkeliers van winkelcentrum De Kameleon, kerken en buurtbewoners

Garages Klieverink en Kouwenoord [3]

De garages Klieverink en Kouwenoord liggen aan de oostzijde van de metrobaan.

De aanwezige bedrijfsruimte in de garage Klieverink staat leeg. In de garages worden stallingplaatsen verhuurd, in Klieverink 23 stallingplaatsen en in Kouwenoord 34. De garages zijn niet nodig om te voorzien in de huidige parkeerbehoefte van de bewoners en bedrijfjes in de beide De Key-torens. Door het ontbreken van nieuwbouw aan de noordzijde van de Karspeldreef kan er gebruik gemaakt worden van de beschikbare openbare parkeerplaatsen aan weerszijden van de Karspeldreef en bij het metrostation Kraaiennest.

In 2013 wordt een voorstel uitgewerkt om de sloop van de garages Klieverink en Kouwenoord voor te bereiden, waarbij als eerste de garage Klieverink zal worden gesloopt. Door het slopen van de garages komen ontwikkellocaties beschikbaar waarop nieuwbouw gerealiseerd kan worden zonder dat een kostbare renovatie en exploitatie van de huidige parkeergarages daar onderdeel van is.

Na de sloop wordt het vrijkomende terrein tijdelijk ingericht. De mogelijke invulling van het vrijkomende terrein, anders dan de basisvariant gras, wordt besproken in een nog op te richten klankbordgroep met buurtbewoners, waarin ook de inrichting van het vrijkomende terrein na sloop winkelcentrum Kraaiennest aan de orde zal komen.

Werkzaamheden in 2013 • Besluit voorbereiden sloop van garages Klieverink en Kouwenoord voorleggen aan het DB • Afhankelijk van besluit DB: voorbereiden sloop garage Klieverink • Communicatie met abonnementhouders garages Klieverink en Kouwenoord en buurtbewoners • Klankbordgroep met buurtbewoners over mogelijke invulling vrijkomend terrein

Karspelhof [4]

De wijk Karspelhof is deels gerealiseerd. Van de in totaal 450 geplande woningen, zijn in de afgelopen jaren 202 eengezinswoningen gebouwd en 100 appartementen langs de Kromwijkdreef. Midden in de wijk is een ontdekkingspark met een klim-

WERKPROGRAMMA 2013

rots, touwbrug en andere speelvoorzieningen aangelegd rondom een waterloop.

Over de ontwikkeling en bouw van de laatste fase van ruim 150 eengezinswoningen vindt overleg plaats met Rochdale, het Ontwikkelingsbedrijf van de gemeente Amsterdam en het stadsdeel. Het is voor Rochdale op afzienbare termijn niet mogelijk deze woningen te ontwikkelen. Rochdale wil haar ontwikkelingspositie op deze locatie teruggeven, en zo ruimte scheppen voor een eventuele nieuwe ontwikkelaar.

Afhankelijk van het resultaat van de onderhandelingen zal in de loop van 2013 een bouwenvelop worden opgesteld en ontwikkelaars en/of beleggers zullen worden benaderd. Het terrein waarop de 150 eengezinswoningen zullen komen is al bouwrijp en staat vooralsnog in de bouwhekken.

Werkzaamheden in 2013 • Onderhandeling met Rochdale over teruggave grondpositie • Bouwenvelop opstellen • Benaderen ontwikkelaars

MV

Kleiburg [5]

Eind 2012 hebben Rochdale en Consortium De Flat, dat bestaat uit KondorWessels Vastgoed, Hendriks CPO, Vireo Vastgoed en Hollands Licht, een koopovereenkomst voor de flat Kleiburg getekend.

De Flat biedt in Kleiburg casco kluswoningen aan. Ook komen er nieuwe functies op de begane grond van de flat. Wanneer De Flat 70% van de 100 woningen uit het eerste deel van Kleiburg heeft verkocht, neemt het dit deel van Kleiburg over van Rochdale en zal begonnen worden met de renovatie ervan. Uiterlijk op 1 juli 2013 moet dit voorverkooppercentage zijn gehaald.

Om de plannen van De Flat mogelijk te maken moet het bestemmingsplan worden aangepast. De parkeeroplossing voor de flat zal in een nieuw ontwerp voor de openbare ruimte vorm krijgen. Om dit ontwerp en de plannen van de ontwikkelaar op elkaar af te stemmen vindt regelmatig overleg plaats tussen het stadsdeel en de ontwikkelaar. In dit overleg wordt ook de tijdelijke inrichting besproken en afgestemd, zowel gedurende de bouwperiode van de aannemer als van de klussers. De definitieve aanleg van de openbare ruimte zal gefaseerd gaan en is mede afhankelijk van de verkoop van de woningen. De Flat beslist per blok of ze doorgaat met de herontwikkeling van Kleiburg.

Werkzaamheden in 2013 • Overleg met de ontwikkelaar • Procedure afwijking bestemmingsplan • Opstellen ontwerp openbare ruimte en inspraaktraject • Besluitvorming

Sloop WC Kraaiennest en garage Kleiburg Koningshoef [6]

Het oude winkelcentrum Kraaiennest en de bovenliggende parkeergarage Kleiburg/Koningshoef worden gesloopt. Ook de bijbehorende winkelunits aan de overkant van de Karspeldreef onder de garage Klieverink worden gesloopt. De sloopwerkzaamheden zijn in 2012 gestart en worden op film vastgelegd. Omdat de nieuwbouwontwikkeling op deze locatie voorlopig is uitgesteld wordt het terrein tijdelijk ingericht. Met een klankbordgroep van bewoners en andere betrokkenen zal over de tijdelijke invulling worden nagedacht. In de basisvariant wordt het terrein met gras ingezaaid.

Werkzaamheden in 2013 • Afstemming met het stadsdeel en het sloopbedrijf • Klankbordgroep met de buurt vormen voor een mogelijk tijdelijke invulling • Tijdelijke inrichting terrein

3 Colofon Tekst, redactie en projectgegevens Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer Ontwerp Megavolt, Amsterdam www.megavolt.nl Fotografie Marcel van der Burg (cover Jaarverslag 2012: Winkelcentrum Kameleon) HervĂŠ Hubert (Fatform) PVB Megavolt (MV) Impressies Lingotto (World of Food) Leijh, Kappelhoff, Seckel, van den Dobbelsteen Architecten (Wipsa Kids) Drukwerk Drukkerij Tesink BV, Zutphen Oplage 500 exemplaren

3 Bereikbaarheid en medewerkers PVB Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer (PVB) Groeneveen 91D 1103 EG Amsterdam Zuidoost T 020 569 32 60 E pvb@zuidoost.amsterdam.nl www.vernieuwdebijlmer.nl Medewerkers PVB in 2012 Rinse Bakker Jeroen Borst Alice Gilaard Joop de Haan Ria Leenstra Frank Licher Marga Poiesz Frank Speerstra Auke van der Vlist Nancy Wilmink

JAARVERSLAG 2012

oktober 27 oktober opening tijdelijke inrichting E-buurt: moestuin en fietscrossbaan

Het planten van 1000 bloembollen op de plek waar de flat Egeldonk heeft gestaan maakt de komst van de moestuin officieel. Er komt op korte termijn geen nieuwbouw maar het braakliggende terrein, dat grenst aan de laagbouwwijk Evergreen, vroeg wel om een bestemming. Met bewoners en organisaties uit de buurt is daarom nagedacht over een tijdelijke invulling. De moestuin, die wordt beheer door bewonersvereniging Evergreen, is niet alleen bedoeld voor bewoners met groene vingers. Ook de kinderen van DE Brede School kunnen er terecht om hun eigen groente te zaaien en oogsten. Naast de moestuin is voor actieve kinderen een heuse fietscrossbaan aangelegd. Tijdens het openingsfeestje komt het Nederlands BMXteam baan uitproberen en is onder de indruk.

 Overeenkomst stadsdeel en Ymere bebouwing rond Bijlmer Sportcentrum

Het Bijlmer Sportcentrum wordt onderdeel van een nieuw stukje wijk tussen Anton de Komplein en Vogeltjeswei. Het stadsdeel en Ymere hebben afspraken gemaakt over ca. 200 woningen, 800 m2 sociaal maatschappelijke ruimte en 900 m2 horeca rondom het Bijlmer Sportcentrum. De eerste fase start in 2014, de laatste oplevering staat gepland voor eind 2017.

November

 17 november start optieverlening klushuizen Kleiburg

De optieverlening op de klushuizen Kleiburg gaat op 17 november van start tijdens een housewarming in de flat. Geïnteresseerden kunnen bij consortium De Flat hun favoriete plek in Kleiburg reserveren.

Kort daarvoor, op 8 november, tekenden Rochdale en KondorWessels Vastgoed, het koopcontract voor de flat Kleiburg. In het contract is de voorwaarde opgenomen dat minimaal 70% van de klushuizen per 1 juli 2013 verkocht moeten zijn. Er is veel belangstelling voor de klushuizen. Om een goede indruk te geven van de mogelijkheden die een klushuis biedt heeft De Flat drie voorbeeldwoningen door ontwerpers laten inrichten.

December

 Uitbreiding Wipsa Kids gereed

Kinderdagverblijf Wipsa Kids verhuist van het tijdelijke onderkomen naar de nieuwe tweede vestiging aan het Egoliplein in de E-buurt. De nieuwe locatie ligt naast de al bestaande en is bedoeld voor opvang van peuters en voor buitenschoolse opvang. Het gebouw ligt voor een deel in het talud van de Gooiseweg en heeft een eigen speelterrein. Het tijdelijke onderkomen dat was neergezet om de grote vraag naar kinderopvang aan te kunnen, is niet meer nodig.

Augustus

 28 juli opening Present Forever in garage Klieverink

De tentoonstelling Present Forever, 55 Contemporary Dutch Artists in de garage Klieverink met kunstwerken van 55 Nederlandse kunstenaars trekt vele belangstellenden, uit de buurt maar ook van elders uit de stad. Organisator Fatform was al bekend door hun activiteiten op het dak van de garage boven het winkelcentrum Kraaiennest. Het platform biedt lokale en internationale kunstenaars en artiesten gelegenheid elkaar te ontmoeten, ervaring uit te wisselen, werk tentoon te stellen en op te treden. Na flink wat inspanning is van de garage voor een aantal maanden een expositieruimte met een geheel eigen karakter gemaakt.

Bouwrijp maken vrije kavels ’s-Gravendijkdreef

De ‘zelfbouwers’ van de vrije kavels aan de ’s-Gravendijkdreef zijn druk bezig met het ontwerp van hun woning en het voorbereiden van de bouw. Het stadsdeel maakt de grond bouwrijp en legt alvast zoveel als mogelijk de openbare ruimte definitief aan. De bouw kan vanaf het voorjaar van 2013 van start gaan.

 Start sloop winkelcentrum Kraaiennest

Eind augustus starten de voorbereidende werkzaamheden voor de sloop van winkelcentrum Kraaiennest en de bovenliggende parkeergarage Kleiburg/Koningshoef. De winkelunits bij de garage Klieverink zijn onderdeel van het winkelcentrum en worden ook gesloopt.

September 22 september opening Kameleon en metrostation

In september is het feest, met toespraken, muziek van Zuidoostbewoner en zanger Bryan B., acties van winkeliers en een heleboel gezelligheid in en rond het nieuwe hart van de K-buurt. Winkelcentrum De Kameleon en het metrostation Kraaiennest zijn gereed en volop in bedrijf. Het nieuwe winkelcentrum is naar buiten gericht, de meeste winkels hebben hun entree aan de straat, en dat brengt levendigheid in de buurt. Vanaf de opening van de eerste winkels is het er gezellig druk. Het sierlijke hekwerk van het metrostation Kraaiennest trekt vanaf verschillende kanten de aandacht. Overdag zorgt het voor daglicht in het station en in het donker werkt het als een lampion. Het bijzondere gebouw De Kameleon, met niet alleen een winkelcentrum maar ook twee parkeergarages en 222 appartementen, is genomineerd voor verschillende prijzen, zoals de Zuiderkerkprijs 2012 en de Amsterdamse architectuurprijs Gouden A.A.P. 2013.

JAARVERSLAG 2012

MV

1e oplevering studentencampus

In juni betrekt de eerste groep studenten hun unit in de nieuwe campus aan de Daalwijkdreef. De stagnering van de nieuwbouwontwikkeling in de D-buurt biedt ruimte voor 700 studentenunits die 15 jaar kunnen blijven staan. De units schieten als paddenstoelen uit de grond, slechts enkele maanden geleden is de eerste unit naar zijn plek ‘gehesen’.

Nog voor de start van het nieuwe studiejaar kan ook de 2e fase in gebruik worden genomen. Voor de 3e fase wordt ruimte gemaakt door de sloop van garage Dennenrode. Plegt Vos is de ontwikkelaar van het complex, DUWO de beheerder. De nieuwe studentenlocatie vormt samen met de studentenwoningen in de flats Daalwijk en Echtenstein de Spinozacampus en biedt in totaal aan 1.150 studenten woonruimte en gemeenschappelijke voorzieningen.

Juli

 Fototentoonstelling 20 jaar vernieuwing Bijlmermeer

Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer heeft 12 fotoparen samengesteld die een beeld geven van 20 jaar vernieuwing Bijlmermeer.

Acht foto’s zijn op grote fotoborden geplaatst op diverse locaties in de Bijlmer. Op de Bijlmerdreef bijvoorbeeld zijn de parkeergarages vervangen door de nieuwbouw van Fénice. Het fotobord met daarop de situatie in 1973, benadrukt nog eens de metamorfose die heeft plaatsgevonden. De 12 fotoparen zijn verwerkt in het jaarverslag 2011.

 2 en 3 juli: Urban art op de gevels van Heesterveld

De gevels van het complex Heesterveld zijn eentonig en grauw.

Als ‘schildersezel’ zijn ze heel geschikt. Onder de hoede van Ymere worden de gevels voorzien van kunst, fotografie en tekeningen.

Verschillende kunstenaars worden hiervoor uitgenodigd. In juli gaat R.U.A. – Reflexo on Urban Art, aan de slag. R.U.A. is een onafhankelijk platform voor ‘street art’ geïnspireerd door Braziliaanse street art en graffiti.

Start bouw renovatie kop Gravestein

Rochdale start met het op bijzondere wijze renoveren van de kop Gravestein. De kop ontstond na de sloop van de flat Egeldonk, die een geheel vormde met de flat Gravestein. Veel aandacht gaat uit naar het ontwerp van de kopgevel, die transparant en levendig wordt. Een aantal woningen op de kop wordt omgebouwd tot maisonnettes en tweekamerappartementen. Het toevoegen van woningen op de begane grond zorgt voor verlevendiging van het maaiveld.

In totaal komen er in het plan 23 nieuwe woningen.

2 Gebeurtenissen in 2012 Maart

 Hofjesplan Heesterveld

Kleurige potten met planten en boombakken zijn het resultaat van het groener maken van de hofjes in Heesterveld. De hofjes waren wel erg stenig naar de mening van de studenten die er sinds een aantal jaar in grote getale wonen. Het mag wel wat vrolijker.

De bewoners beheren het nieuwe groen zelf en kunnen afhankelijk van het seizoen zelf bollen of zomerbloeiers bijplanten.

April 25 april opening Het Klaverblad

Bijna 300 leerlingen, hun ouders en leerkrachten, vieren op 25 april dat het nieuwe schoolgebouw van basisschool Het Klaverblad officieel open is.

Het groene schoolgebouw in de D-buurt is speciaal ontworpen om ook buiten schooltijd gebruikt te worden voor verschillende naschoolse activiteiten. Er is een eigentijdse gymzaal en een peuterspeelzaal.

Het schoolgebouw is bovendien een van de energiezuinigste schoolgebouwen van Nederland. Boven en naast het schoolgebouw zijn 30 koopappartementen.

De bouw is zeer voorspoedig voorlopen waardoor het gebouw eerder dan gepland kon worden opgeleverd. Het gebouw is genomineerd voor de duurzaamheidprijs De Gouden Speld.

Mei

 26 mei opening park Karspelhof

Onder een strak blauwe lucht vindt de feestelijke opening van het ontdekkingspark Karspelhof plaats. Het park ligt midden in de nieuwe wijk Karspelhof. Een groene oase rond een waterloop die uitnodigt tot avontuurlijk spelen.

Portefeuillehouder Emile Jaensch stapt in een kano en stuurt tientallen vrolijke ballonnen de lucht in. Voor kinderen zijn er, onder professionele begeleiding, allerlei sportieve activiteiten.

Daarna is het tijd om te spelen en samen van een hapje en drankje te genieten.

Bewonersvereniging Kokoko levert een actieve bijdrage aan de organisatie van de middag.

Juni

 Opening 24 uursopvang

MV

Vrijdag 22 juni openen officieel de deuren van het wooncentrum hoek Anton de Komplein / Gulden Kruispad voor mensen met een drugsverslaving.

In de 24-uursopvang Zuidoost biedt HVO Querido een tijdelijke opvang voor 20 mensen, en een woonvoorziening voor langere tijd voor 30 mensen. In beide gevallen gaat het om dak- en thuislozen uit Amsterdam Zuidoost, met een harddrugsverslaving.

Naast onderdak bieden diverse hulpinstellingen ook hulp bij een zinvolle dagbesteding, inkomen, medische zorg en veilig drugsgebruik.

Het gebouw is gebouwd in opdracht van Rochdale en genomineerd voor de Gouden A.A.P. 2013.

JAARVERSLAG 2012

Na een korte voorbereidingstijd vond binnen één jaar de start bouw en oplevering van de uitbreiding van kinderopvang WIPSAKIDS in de E-buurt plaats. Bovendien werd in deze buurt na overleg met de bewoners een terrein aan de Daalwijkdreef tijdelijk ingericht.

In de D-buurt leverde de ontwikkelende aannemer Janssen De Jong de basisschool Het Klaverblad ruim voor de afgesproken einddatum op, samen met 30 koopappartementen. Studentenhuisvester DUWO en aannemer Plegt-Vos brachten nog meer beweging in dit gebied met hun plan voor 700 studenteneenheden.

Alle betrokken partijen hebben alles op alles gezet om er voor te zorgen dat een groot deel van de eenheden klaar voor verhuur was bij het begin van het studiejaar 2012-2013. De garage Dennenrode werd voor dit project gesloopt. De haast was zo groot dat de aannemer van de sloop soms in het weekend doorwerkte.

De K-buurt plukte in 2012 volop de vruchten van investeringen van Rochdale, De Key, dIVV en de gemeente in voorgaande jaren. Daarnaast kreeg de buurt van drie kanten nieuwe impulsen.

Kunstenaarsinitiatief Fatform richtte in de zomer in de garage Klieverink een grote tentoonstelling in. De Stadsdeelraad nam een motie aan om te onderzoeken of de garages Kralenbeek en Kempering kunnen worden hergebruikt. Consortium De Flat, door Rochdale geselecteerd als ontwikkelaar van Kleiburg, trok de aandacht met het concept van betaalbare kluswoningen.

Nòg meer nieuwe partijen: aan de ’s Gravendijkdreef zijn de voorbereidingen begonnen voor de bouw van een aantal vrije kavels en in Heesterveld is een creatieve gemeenschap in ontwikkeling, die dit gebied op een heel andere manier op de kaart van de stad zet.

Er moeten nog 2.500 woningen nieuw worden gebouwd in het kader van de vernieuwing van de Bijlmermeer. We kunnen op dit moment niet meer aangeven hoe lang dat nog gaat duren. Tegelijk is het vertrouwen in de wijk klaarblijkelijk zo groot geworden, dat er door alle vastgoedproblemen heen volop geïnvesteerd wordt. En dat kan alleen omdat er volop mensen zijn die vertrouwen hebben in de Bijlmermeer.

Joop de Haan directeur Projectbureau Vernieuwing Bijlmermeer

1 Nieuwe kansen, nieuwe energie

V

erandering betekent loslaten, afscheid nemen van wat was. Woningstichting Rochdale was 20 jaar medeopdrachtgever van de vernieuwing van de Bijlmermeer en bovendien de belangrijkste investeerder. Die periode is nu voorbij. Rochdale heeft moeten besluiten om in ieder geval de komende vijf jaar geen nieuwbouw in de wijk meer te realiseren, sociale huur noch markt. Rochdale bouwde in de Bijlmermeer koopwoningen op risico, zonder voorverkoop. Dat was contractueel afgesproken, maar dat maakte het niet minder bijzonder en het heeft enorm geholpen om buurten te vernieuwen. Veelbelovende projecten zoals de koopappartementen aan de Dolingadreef, ontworpen door de architecten Claus en Kaan, en de sociale huurwoningen Nieuw Develstein van Onix Architecten, waren al stilgelegd maar zijn nu definitief voorbij.

Aan de Karspeldreef is in 2012 het ambitieuze winkelcentrum De Kameleon opgeleverd, gebouwd in opdracht van Woningstichting De Key. De vraag was of de al even ambitieuze plannen van De Key voor de renovatie van en nieuwbouw rond de garages aan de Karspeldreef tot uitvoering zouden komen. Tot teleurstelling van alle betrokkenen is dat niet het geval. De Key wil graag weer aan de slag als de financiĂŤle omstandigheden veranderd zijn, maar tot die tijd hebben het stadsdeel en De Key geen enkele verplichting meer ten opzichte van elkaar.

De problemen in het Vereveningsfonds van de gemeente dwingen tot steeds scherpere keuzes. De gemeente stuurde voorheen per gebied op het saldo van inkomsten en uitgaven van grondexploitaties en verevende tussen gebieden met financiĂŤle overschotten en tekorten. Dat verschuift naar sturing op inkomsten en uitgaven van afzonderlijke projecten en bovendien is er geen ruimte meer voor projecten met een tekort. In de loop van 2013 zal duidelijk worden wat de gevolgen voor de Bijlmermeer zijn van het gegeven dat de gemeente niet meer onrendabel kan investeren.

Verandering betekent ook nieuwe kansen en nieuwe energie.

Er zijn andere partijen dan voorheen die willen en kunnen investeren in de Bijlmermeer en daar is ook ruimte voor. Als ze die middelen hebben moeten die ook snel belegd worden. Dat zet grote, welkome druk op ontwikkelingen: opzij, opzij, opzij, maak plaats, maak plaats, maak plaats.

BE

R LI

V

EM

US

TU S

BER

NO

G

US

TUS

AU BER

U

ST

US

SE P

T

EM

JAARVERSLAG 2012

O

T OK

JU

G AU

G

AU

M

EI

INHOUD Jaarverslag 2012

Bereikbaarheid en medewerkers PVB – 10

3

Gebeurtenissen 2012 – 6

2

Nieuwe kansen, nieuwe energie – 4

1

M

JU

BE

R

E

N

I

D EC

L

RI

AP

JU

LI

O U

K

TO

B ER

NI

J JU

LI

AR

T

M

A

SITUATIE LUCHTFOTO DD JULI 2009

J A ARVERSLAG 2012

WERKPROGRAMMA 2013