We hebben een registratiesysteem dat vrij uniek is in Vlaanderen en dat sterk helpt om de kwaliteit te bewaken.
Darmkankerscreening:
DR. daan walgraeve
B
“ Bij (twee)jaarlijkse daalt de mortaliteit
elgië telt jaarlijks 4000 nieuwe gevallen
Als jaarlijkse screening iets beter is dan tweejaarlijkse,
van colonkanker. De verdeling tussen man-
waarom wordt er in België dan niet jaarlijks gescreend? Dr. Walgraeve:
nen en vrouwen is vrijwel gelijk. Darmkanker is
“Er is nog altijd een verschil tussen wat de ideale
wereld van de wetenschap als beste voorschrijft en wat de porte-
de tweede meest voorkomende vorm van kanker
monnee van het land aankan. Daarom wordt die screening in België
bij vrouwen en de derde meest voorkomende bij
tweejaarlijks gedaan.”
mannen. Vanaf de leeftijd van 50 jaar komt darmkanker meer voor. Hoe vroeger men darmkanker Wat zijn de belangrijkste indicatoren om te screenen op
opspoort, hoe groter de kans op genezing. Op za-
colonkanker?
terdag 22 april organiseerden de diensten abdomi-
Dr. Walgraeve:
“De belangrijkste factor is een kwaliteitsindicator:
nale heelkunde en gastro-enterologie het sympo-
de adenoma detection rate. In hoeveel procent van de uitgevoerde
sium ‘Colonkanker, van screening tot opvolging’.
coloscopieën vind je een poliep? Als je een detectie ratio van 20%
Diensthoofd gastro-enterologie dr. Daan Walgrae-
haalt, dan ga je veel minder kankers missen. Als je iemand met
ve beantwoordt vijf vragen over de screening van
poliepen screent op jaar nul en je screent die persoon op jaar drie, dan zou je geen kankers gemist mogen hebben. Als dat toch
colonkanker. De zesde vraag is voor minister Jo
gebeurt, spreken we in dat geval van een intervalkanker, omdat
Vandeurzen.
die kanker zich ontwikkeld heeft in het interval tussen het eerste onderzoek en het tweede. Als onderzoekers een detectie ratio halen van 20%, dan wil dat zeggen dat er maar één intervalkanker op 10.000 verschijnt. Bij een
Wat is het grootste voordeel van intensieve darmkanker-
onderzoeker die maar 10% poliepen vindt, loopt dat al gauw
screening?
op tot 22 intervalkankers op 10.000. De kwaliteit van het onder-
Dr. Daan Walgraeve:
zoek staat of valt met het aantal poliepen dat de onderzoeker
“Als je jaarlijks screent, daalt de mortaliteit
vindt en dat is de adenoma detection rate.”
significant. Als je tweejaarlijks screent, daalt die mortaliteit ook significant, maar iets minder. Dat blijkt uit onderzoek dat gepubliceerd werd in de New England Journal of Medicine. Het grootste
Wat doet Jessa om die kwaliteit van screening te garanderen?
verschil zit niet tussen de groep die jaarlijks gescreend wordt en de groep die tweejaarlijks gescreend wordt. Het grote verschil zit
Dr. Walgraeve:
vooral tussen de groep die gescreend wordt en de groep die niet
aan data-analyse en aan kwaliteitscontrole o.a. door traceerbaar-
gescreend wordt.”
heid van de scopen. Het Jessa Ziekenhuis heeft een registratie-
42 darmkankerscreening
“Wij zijn daar op twee manieren mee bezig. Wij doen
screening significant”
Minister Vandeurzen tijdens het symposium ‘Colonkanker, van screening tot opvolging’. “Onze doelstelling is om in 2020 bij de bevolkingsscreening een participatie van 60% te bereiken. Bij deze screening was dat 43%.”
systeem dat vrij uniek is in Vlaanderen. Per patiënt registreren wij
wegnemen? Vergelijk het met wat er nu gebeurt met borstkanker-
een resem kwaliteitsindicatoren. De hoeveelheid poliepen die we
indicatoren. Er zijn nu al kwaliteitsindicatoren voor borstcarcino-
vinden, wordt natuurlijk geregistreerd. Maar voor elke coloscopie
men waar de vijfjaarsoverleving een belangrijke factor is. Het is
houden wij ook gegevens bij als het type verdoving, de bloedver-
de bedoeling dat centra aan een aantal kwalitatieve kenmerken
dunning, de aanwezigheid van divertikels, enz.
moeten voldoen om in aanmerking te komen voor screening. Dat zal voor colorectale screening binnenkort ook het geval zijn.”
Ook de procedure van het onderzoek is voor ons belangrijk. Wij hebben een desinfectieruimte in gebruik genomen die aan de hoogste standaarden voldoet. Net zoals in de meeste centra
Waarom gebeurt de screening van colonkanker niet via
gebeurt bij ons ook alles mechanisch, maar wij maken een groot
de huisarts?
verschil door elke scoop traceerbaar te maken tot op het niveau
Minister Jo Vandeurzen:
van de patiënt. Als een patiënt op spoed binnenkomt met een
doelgroep rechtstreeks aanschrijven. Dat is duidelijk gebleken
darminfectie na een coloscopie, dan weten wij op welke dag hij
uit het pilootproject dat we vooraf hebben uitgevoerd. Nu
bij ons geweest is, met welke scoop hij onderzocht is, in welke
kunnen we het bevolkingsonderzoek nauw monitoren en
machine die scoop gezeten heeft en in welke droogkast die scoop
evalueren. Zo weten we wie wanneer de uitnodiging krijgt
gehangen heeft. Alles is traceerbaar en dus repareerbaar. We
voor de test. En dankzij de centrale sturing kunnen we de
noteren zelfs op welke manier we poliepen verwijderen. Als blijkt
screening spreiden waardoor er geen overbelasting van het
dat er met een bepaalde techniek meer bloedingen zijn, weten we
gezondheidssysteem is. Nog een ander argument is de kost-
dat we die techniek beter achterwege laten. Dat helpt echt om de
prijs. Vanaf een bepaalde participatiegraad is het goedkoper
kwaliteit te bewaken. Is dat uniek? Misschien niet, maar het is wel
om alles via de post te versturen vergeleken met een bestel-
vooruitstrevend.”
systeem of via levering aan een apotheek of een arts.
“De participatie ligt hoger als we de
De participatie aan dit onderzoek lag trouwens hoger dan verwacht. 43% heeft deelgenomen. Onze doelstelling is om Hoe gaat de overheid die kwaliteit controleren? Dr. Walgraeve:
in 2020 een participatie van 60% te bereiken.”
“Als de overheid cijfers vraagt om de kwaliteit van
onze behandelingen te controleren – en ik ben er zeker van dat de overheid dat in de toekomst zal doen – kunnen wij die nu al geven. Sinds mei 2013 hebben wij 2510 coloscopieën geregistreerd.
Presentaties symposium:
En die registratie gaat verder dan het aantal poliepen dat we
U kan alle presentaties van het symposium ‘Colonkanker,
vinden, ook de veiligheid van de patiënt speelt een rol. Hoeveel
van screening tot opvolging’ terugvinden op:
perforaties en hoeveel bloedingen hebben we als we een poliep
www.jessazh.be/colonkanker
43 darmkankerscreening