EN IST AL
EMANUMM TH
VERPLEEG
GS NDI PECI KU
ER
MEDISCH INFORMATIEBLAD JESSA ZIEKENHUIS NR. 38 SEPTEMBER 2021
BINNENKIJKEN IN HET SLAAPLABO
30 JAAR NEUROCHIRURGIE
IVL VOOR ERNSTIG VERKALKTE KRANSSLAGADERS
GESCAND
“Individuele arts kan ook wegen op versterking gezondheidsbeleid”
Twee nieuwe zalen in cathlab
Recent keurde de overheid de
In die thesis stelt de Jessa-cardioloog
Jessa beschikt sinds kort over
financiering goed van kunstharten
dat in België jaarlijks 8 extra langeter-
vijf cathlabzalen op campus
voor patiënten die niet in aanmer-
mijnsteunharten nodig zijn wanneer
Virga Jesse. Na een intensieve
king komen voor een harttransplan-
we ook de patiënten zouden behande-
verbouwing kwamen er twee
tatie. Daarmee volgt ze een analyse
len, die niet in aanmerking komen voor
zalen bij. De nieuwe ruimtes zijn
die dr. Philippe jr. Timmermans
een harttransplantatie. “Hiermee
volledig uitgerust en voldoen
maakte in zijn thesis voor een
dekken we de noden voor de volledige
aan de meest recente standaar-
masteropleiding Cardiovasculaire
Belgische populatie en is de impact
den.
Gezondheidseconomie aan de
op het gezondheidsbudget eerder
London School of Economics.
beperkt.” De indicatie voor steunhart
“Met de verbouwing willen we
als ‘bestemmingstherapie’ (voor
in de eerste plaats de capaciteit
mensen die vanaf implantatie niet in
verhogen”, zegt Tom Pulinx,
aanmerking komen) werd dan ook
diensthoofd studiedienst en
officieel goedgekeurd.
masterplanning in Jessa. “De aanpassing was een krachttoer,
Philippe jr. Timmermans stelde enige
want de groeimogelijkheden in
tijd geleden zijn studie nog voor aan
de beschikbare ruimte zijn
één van de bevoegde ministers.
beperkt.”
Daarna werd het document doorgestuurd naar het KCE. “Natuurlijk is mijn
In de nieuwe zalen zijn ‘wolken-
inbreng onrechtstreeks. Maar ik voel
plafonds’ aangebracht – een
me nu gesterkt in de overtuiging dat
visueel rustpunt voor de patiënt.
ook individuele artsen kunnen wegen
De verbouwing in het cathlab
op de versterking van het gezond-
past in een groter project waarbij
heidsbeleid.”
ook de cardiolounge is geïntegreerd. Deze lounge vangt
Een abstract van de thesis is ook
patiënten op (bijvoorbeeld bij
voorgesteld op ESC 2020, in de sessie
hartkatheterisatie) en ademt een
‘Using Data to Drive Policy’.
rustige, huiselijke sfeer uit. Binnenkort krijgt ook de ruimte voor de functiemeting een nieuwe inrichting.
dr. Philippe jr. Timmermans
2 JessaLinea Gescand
GESCAND
Onco-geriatrisch project maakt weg vrij voor samenwerking met andere disciplines Het aantal ouderen dat een kankerdiagnose krijgt neemt de laatste jaren toe. “Omdat zij – door eventuele medische aandoeningen of typische geriatrische syndromen zoals dementie, ondervoeding … – een sterk heterogene populatie vormen, is de impact van hun therapie moeilijker te voorspellen”, aldus medisch oncologe dr. Annelies Requilé. Drie jaar geleden startte Jessa daarom het onco-geriatrisch zorgtraject op. “Daarbij maken we een inschatting van de therapietolerantie en formuleren we aanbevelingen om de levenskwaliteit van de patiënt tijdens en na de behandeling te maximaliseren.” “Ook in andere zorgtrajecten is die aanpak nuttig”, zegt dr. Ine Westhovens. “Zo bekijken we nu ook de samenwerking voor een geriatrisch comanagementtraject met andere diensten zoals abdominale heelkunde en cardiologie.”
Vroegtijdig zorgplanningsgesprek Huisarts dr. Pieter-Jan Van Landegem: “Als huisarts kunnen we de multidisciplinaire benadering van (geriatrische) patiënten enkel aanmoedigen. Het onderzoek en de behandeling bij een geriatrische patiënt met heel wat comorbiditeiten moeten gewikt en gewogen worden in functie van slaagkansen, impact op levenskwaliteit en de wens van de patiënt. Ook trachten wij als huisarts die aanpak toe te passen. Dat doen we bijvoorbeeld in de woon- en zorgcentra, waar we via het vroegtijdige zorgplanningsgesprek samen met de patiënt en familie zorgdoelen vastleggen.” www.siog.org
dr. Annelies Requilé en dr. Ine Westhovens
JessaLinea Gescand
3
Nexuzhealth.pro
biedt meer mogelijkheden Vanaf nu kunnen (huis)artsen het
informatie uit andere KWS-gebruikende
ziekenhuisdossier van hun patiënten
ziekenhuizen beschikbaar.
via nexuzhealth.pro raadplegen. Dit platform vervangt het Jessa-Zorgverlenersportaal.
Nexuzhealth.pro is ontwikkeld door UZ Leuven en Cegeka. Intussen gebruiken meer dan 30 ziekenhuizen in Vlaanderen
Nexuzhealth.pro biedt nog meer inzicht in
dit plaform. In Limburg gaat het om
het ziekenhuisdossier van de patiënt. Zo
AZ Vesalius, Sint-Franciscus-ziekenhuis,
kun je bijvoorbeeld een afspraak voor je
Sint-Trudo Ziekenhuis en Jessa.
patiënt in het ziekenhuis maken of het verpleegkundig dossier tijdens hospitalisa-
“Een belangrijke uitbreiding is dat de arts
tie inkijken. Verder vind je er ook verslagen
nu ook de dossiers met verpleegkundige
en geplande onderzoeken in terug. Omdat
observaties kan raadplegen”, zegt Thijs
nexuzhealth (KWS, Klinisch Werkstation
Nelis, programmamanager KWS-Jessa.
nvdr.) een gedeeld elektronisch patiënten-
“Die hebben mogelijk een impact op
dossier is dat in meerdere ziekenhuizen
bijvoorbeeld de verdere behandeling
gebruikt wordt, is in nexuzhealth.pro ook
na een ziekenhuisopname.”
Mynexuzhealth krijgt kioskfunctie Voor patiënten is er de app mynexuzhealth. Via die app krijgen patiënten toegang tot hun medisch dossier, met een online inzage in onder meer gevalideerde eindverslagen, radiologische scans, raadplegingen, ziekenhuisopnames, afspraken of laboresultaten. Thijs Nelis
“Vanaf het najaar kan de mynexuzhealth-app de kioskfunctie bij de inschrijving van de patiënten in het ziekenhuis overnemen”, zegt Jan Jansen, manager ICT-applicaties in Jessa. “De patiënt moet hiervoor enkel de mynexuzhealth-app installeren op zijn of haar smartphone en zich éénmalig registreren. De app laat de inschrijving een stuk vlotter verlopen en bespaart de patiënt een eventuele wachtrij aan de kiosk.” Jan Jansen
4 JessaLinea Gescand
GESCAND
Impact van frailty op prognose bij oudere COVID-19-patiënten Samen met UZ Gent deed de dienst geriatrie van Jessa onderzoek naar de rol van frailty (ook bekend als broosheid of fragiliteit) als prognostische indicator bij oudere COVID-19-patiënten. Geriater dr. Ine Westhovens: “De studie onderzocht 711 patiënten van 80 jaar of ouder die in maart en april 2020 met COVID-19 werden opgenomen in het ziekenhuis. Zo’n 100 onder hen belandden in Jessa. We stelden vast dat de kans op overlijden sterk toenam naarmate de patiënt hoger scoorde op de Clinical Frailty Scale. Bij de ernstige vormen van respiratoir falen was dit effect duidelijk minder uitgesproken. Met deze resultaten proberen we handvaten mee te geven aan collega’s(huis)artsen om de prognose en behandeling van oudere patiënten beter te personaliseren.” De resultaten van de studie werden gepubliceerd in december en januari.
Het cijfer
1 034 147 Zoveel chirurgische mondneusmaskers verbruikten we in Jessa in 2020. Dat is meer Thijs Nelis
dan het 12-voudige in vergelijking met 2019 (80 880 chirurgische maskers). Daarnaast verbruikten we 178 563 FFP2-maskers. In 2019 waren dat er 2 850. Dat is dus meer dan 62,5 keer zoveel.
JessaLinea Gescand
5
INHOUD 2
Gescand
22
Innovatie
7
Edito
24
Het slaaplabo
8
Dossier: Verpleegkundig specialisten
26
Het Vragenkabinet
nr. 38 - september 2021
12
VKF adviescentrum
30
Minimaal invasieve leverchirurgie
COLOFON
14
Nieuwe artsen
31
Nieuw: Proctoraadpleging Heelkunde
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: vzw Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt
17
Jessa & Wetenschap
32
Uitgelicht: Jessa in beeld
21
Nieuwe robotarm verhoogt precisie bij ingrepen neurochirurgie
34
30 jaar neurochirurgie in Jessa
35
Handige telefoonnummers
HOOFD- EN EINDREDACTIE: dienst communicatie Jessa Ziekenhuis, Salvatorstraat 20, 3500 Hasselt tel. 011 33 53 50, jessalinea@jessazh.be in samenwerking met ZINNIG DRUKWERK: Chapo
www.jessazh.be
info@jessazh.be
www.facebook.com/jessaziekenhuis www.twitter.com/jessaziekenhuis
6 JessaLinea Inhoud
Sinds 25 mei 2018 zijn de nieuwe privacyregels van kracht. Je krijgt daarom de mogelijkheid om aan te geven dat je dit magazine enkel nog digitaal wenst te ontvangen. Vraag dit aan via de (gratis) app ‘Quick Scan’. Scan met je smartphone deze QR-code, je komt meteen op de juiste plek terecht.
Het glas Sterk dalende besmettingen, hoge
Hoop op het einde van de pandemie,
vaccinatiecijfers, … In de luwte van
dat dankzij de versnelde vaccinatie-
de COVID-19-epidemie konden we
campagne toch wel in zicht lijkt. Maar
even herademen. Maar net op dat
dat schrijf ik, opnieuw, in alle nederig-
moment sloeg de natuur opnieuw
heid.
toe. Deze keer in de vorm van ongeziene neerslag. Die veroorzaakte
Op de kaart
in Limburg, maar vooral in Wallonië,
Toch oogt de toekomst van Jessa
enorm veel materiële en menselijke
positief. Denk maar aan ons nieuwe
schade. Een catastrofe. De natuur
ziekenhuis, dat Jessa de volgende
dompelde ons letterlijk en figuurlijk
jaren verder op de kaart zal zetten,
onder in een vorm van nederigheid
samen met onze netwerkpartners en
die ons terugvoerde naar het begin
in symbiose met onze buur in Genk.
van de pandemie.
In de bipool Hasselt/Genk blijven we onze taak van centrumziekenhuis
Ik hoop dat deze fenomenen ons
opnemen en verder uitbouwen,
doen nadenken en een aantal pro-
in nauwe samenwerking met de
blemen helpen relativeren. Binnen
UHasselt. Dat gebeurt onder andere
onze organisatie en in de naweeën
ook via een verdere versterking van
van de epidemie heerst vaak de sfeer
ons kwaliteitsbeleid door in te stappen
van het halflege glas. COVID-19
in Flaqum, het toekomstige Vlaamse
vergde veel. Van iedereen. Aan ons
kwaliteitsmodel.
allemaal om die trend nu te keren. Ik stel dan ook voor dat we het
COVID-19 vergde veel. Van iedereen.
Jessa blijft in onze provincie – op
halfvolle glas volledig vullen en onder
basis van de kerncijfers van 2019 –
COVID-19-veilige omstandigheden
nog altijd het grootste ziekenhuis op
vervroegd klinken. Niet op het nieuwe
het vlak van daghospitalisaties en
jaar, wel heel graag op betere tijden.
klassieke verblijven. Een bewijs dat de patiënt nog altijd veel vertrouwen heeft in de deskundigheid van onze medewerkers. Het glas is dus niet
dr. Jos Vandekerkhof
halfleeg, het is halfvol. Er is hoop.
JessaLinea Edito
7
DOSSIER Verpleegkundig specialisten
Verpleegkundig specialisten spelen sleutelrol in complex en ‘warm’ zorgtraject Een verpleegkundig specialist (formele jobomschrijving, lees elders
in dit dossier) heeft een actieterrein dat zich fysiek uitstrekt tot De zorg voor de patiënt wordt
buiten de muren van de afdeling. Zelfs tot buiten de ziekenhuis-
almaar complexer, zowel in het
muren. De verpleegkundig specialisten begeleiden het behandel-
ziekenhuis als daarbuiten. De
traject van de individuele patiënt. Dat kan zich over verscheidene
verpleegkundig specialisten
maanden uitstrekken. Ze zijn dan ook een belangrijk aanspreekpunt
vormen daardoor nog vaker een
voor de patiënt maar ook voor (huis)artsen en thuisverpleegkundigen.
cruciale schakel tussen patiënt, arts, familie en eerstelijnszorg.
“In Jessa staat de patiënt altijd centraal”, zegt Mauro Convalle, directeur Zorg.
In dit dossier belichten we hun
“We willen professionele en kwalitatief hoogstaande maar ook ‘warme’ zorg
centrale rol in het zorgtraject en
bieden. Die zorg wordt almaar complexer, ook buiten het ziekenhuis.
geven we zicht op hun actieterrein en specifieke profiel.
Dorien Schelmans en Mauro Convalle
8 JessaLinea Dossier: Verpleegkundig specialisten
De patiënt staat in het zorgproces
rol in de almaar toenemende com-
niet los van het sociale en maat-
altijd centraal. De verpleegkundig
plexe en langdurige zorgprocessen.
schappelijke weefsel: het maakt er
specialist neemt de belangrijke rol
integraal deel van uit. De verpleeg-
van aanspreekpunt op zich. Voor de
Dorien Schelmans is alvast blij dat
kundig specialisten passen helemaal
patiënten én hun familie. Zij kunnen
Jessa haar de kans geeft om voluit te
in deze visie.”
bij hem of haar terecht met al hun
groeien in haar job. “Dat geeft extra
vragen en bekommernissen.
professionele voldoening. Ook het
Zorgtraject stroomlijnen
DOSSIER
Tegelijkertijd staat het ziekenhuis
intensieve contact met de patiënten
“Verpleegkundig specialisten krijgen
“In mijn vakgebied volgen we de
houdt je nog meer betrokken bij het
vaak vragen over heel praktische
patiënt op tot een jaar na de in-
werk.”
dingen”, zegt Dorien Schelmans,
greep”, legt Dorien Schelmans uit.
pancreatic nurse. “Bijvoorbeeld een
“Maar we begeleiden hem ook al
detail over het medicijngebruik. We
preoperatief. Vooral bij een complexe
EEN BREED ACTIETERREIN
staan ook open voor overleg en
ingreep voelt een patiënt zich vaak
De verpleegkundig specialisten
advies. Zo stroomlijnen en optimali-
wat ontredderd en onzeker. De ver-
strekken zich uit over vele
seren we het zorgtraject zowel op
pleegkundig specialist is dan een
medische domeinen en vakge-
het niveau van de individuele patiënt
vertrouwd baken. Het doet goed
bieden. Zijn ze bijvoorbeeld
als op trajectniveau voor alle
wanneer een patiënt zegt: ‘Nu voel
gespecialiseerd in wondzorg of
patiënten.”
ik me klaar om naar huis te gaan’.
pijnbestrijding? Dan zijn ze
Hij weet dat we nog altijd voor hem
actief in het hele ziekenhuis.
paraat staan, op de achtergrond.
Andere verpleegkundig
Samen met de professionals van de
specialisten spitsen zich toe op
eerstelijnszorg blijven we voor hem
een welbepaalde aandoening of
zorgen, ook na het ontslag uit het
pathologie. Denk bijvoorbeeld
ziekenhuis.”
aan pancreaszorg of cardiologie. Zo organiseerde de afdeling
Blijven groeien
abdominale heelkunde, vlak na
Jessa wil in de nabije toekomst nog
de pancreasconventie, nog een
meer verpleegkundig specialisten aan
symposium, speciaal voor
boord brengen. Ze spelen een cruciale
huisartsen, om uitleg te geven over de ‘vernieuwde’ werking bij pancreaskanker/chirurgie. Daarin werd onder meer de rol van de pancreatic nurse toegelicht.
JessaLinea Dossier: Verpleegkundig specialisten
9
DOSSIER
Transmurale werking
men in verscheidene afdelingen een
Convalle. “Want heel vaak volgen
Typisch voor verpleegkundig
beroep doen.
verpleegkundigen deze opleiding als werkstudent. De drempel om
specialisten is dat ze ‘transmuraal’ werken. Hun actieterrein
Ten slotte fungeren de verpleegkun-
zo’n toch wel ingrijpende studiestap
reikt verder dan de eigen
dig specialisten ook als coaches. Niet
te zetten, ligt een stuk lager als je
afdeling of zelfs het ziekenhuis.
alleen voor hun collega’s of artsen
de opleiding dicht bij je woonplaats
Zo zijn ze in staat een patiënt
maar zeker ook voor de patiënt en
en je werkplek kan volgen. Werk en
gedurende een lange tijd op te
zijn of haar familie.
studeren – vaak nog met een jong
volgen in zijn of haar behandel-
gezin – is dan iets makkelijker te
traject.
combineren.”
De verpleegkundig specialisten verschillen hierin van de gespecialiseerde verpleegkundigen (bijvoorbeeld wondzorg, ECMO of donormanagement). Zij zijn voornamelijk binnen de muren van hun afdeling aan de slag. (zie het artikel over het VKF adviescentrum op pagina 12). En
dan zijn er nog de verpleegkundig consulenten. Op hen kan
EEN SPECIFIEK PROFIEL
Functiemodel
Een verschil met de andere
kunde hanteert een functiemodel
verpleegkundige jobs is alvast
voor verpleegkundige zorg met drie
het opleidingsniveau. Een ver-
categorieën en zes functies. De
pleegkundig specialist heeft een
jobomschrijvingen worden in de
masteropleiding achter de rug.
dagelijkse conversatie weleens door
Dit heeft een bijzondere impact
elkaar gehaald. Om het overzicht niet
op de uitoefening en invulling
te verliezen, geven we hieronder een
van hun job.
summiere samenvatting van de
De Federale Raad voor Verpleeg-
diverse verpleegkundige jobs. Zo werken verpleegkundig specialisten vanuit een uitgesproken
Algemene zorg
‘evidencebased’ en wetenschappelijk
- zorgassistent
inzicht. Ze zijn bijvoorbeeld in staat
- verpleegkundige
om recente wetenschappelijke bevindingen in de praktijk te
Gespecialiseerde zorg
integreren. Vaak nemen verpleeg-
- gespecialiseerd verpleegkundige
kundig specialisten overigens actief
- verpleegkundig consulent
deel aan klinisch onderzoek waarbij ze nieuwe inzichten trachten te
Advanced practice nursing
integreren in de zorgtrajecten voor
- verpleegkundig specialist
de patiënt.
- klinisch verpleegkundig onderzoeker
Vanaf academiejaar 2022-2023 biedt de UHasselt trouwens een masteropleiding verpleeg- en vroedkunde aan. “Dit is een bijzonder positieve evolutie voor ons ziekenMauro Convalle en Dorien Schelmans
10 JessaLinea Dossier: Verpleegkundig specialisten
huis en de hele regio”, zegt Mauro
Hoewel de verpleegkundig specialist als type verpleegkun-
het ziekenhuis zeker rechtstreeks bij ons terecht”, aldus
dige relatief nieuw is, zal hun aandeel in de steeds
Dorien Schelmans. “Wij zijn immers op de hoogte van
complexer wordende zorgverlening in de toekomst alleen
bepaalde complicaties die extra aandacht vereisen of
maar toenemen. “Huisartsen hebben misschien nog niet
andere bijzonderheden uit het patiëntendossier, zoals een
altijd de reflex om een verpleegkundig specialist te
regelmatige bloedcontrole of bewaking van de voedings-
contacteren bij eventuele vragen, maar kunnen bij twijfel of
richtlijnen. Zo zorgen we er samen voor dat de patiënt ook
een probleem in de opvolging van de patiënt na ontslag uit
in zijn thuissituatie optimaal wordt opgevolgd.”
DOSSIER
DOE GERUST EEN BEROEP OP DE VERPLEEGKUNDIG SPECIALISTEN VAN JESSA
HANDIG OVERZICHT In onderstaande tabel krijg je een overzicht van de verpleegkundig specialisten, gespecialiseerd verpleegkundigen en verpleegkundig consulenten.
Naam
VPK specialist
anthony.jeuris@jessazh.be Anthony Jeuris Marc Aerts marc.aerts@jessazh.be
VPK specialist geriatrie
011 33 78 08
VPK specialist Inflammatory Bowel Disease/ digestieve oncologie
011 33 96 11
Yves Depaifve
yves.depaifve@jessazh.be
VPK specialist stoma- en incontinentiezorg
011 33 75 40
Dorien Schelmans
dorien.schelmans@jessazh.be
VPK specialist pancreaszorg
011 33 90 12
Sylvana Snoekx
sylvana.snoekx@jessazh.be
VPK specialist oncologie
011 33 92 14
Jeroen Santermans
jeroen.santermans@jessazh.be
Gespecialiseerd verpleegkundige ECMO
011 33 97 00
Nina Boelanders
nina.boelanders@jessazh.be
Gespecialiseerd verpleegkundige ECMO
011 33 97 10
Riet Minnekeer
riet.minnekeer@jessazh.be Gespecialiseerd VPK donormanagement
011 33 97 17
Catia Miliziano
catia.miliziano@jessazh.be Gespecialiseerd VPK donormanagement
011 33 97 17
Eline Lindelauf
eline.lindelauf@jessazh.be
VPK consulent geriatrie
011 33 96 61
Elien Willems
elien.willems@jessazh.be
VPK consulent geriatrie
011 33 94 21
Annelies De Vuyst
annelies.devuyst@jessazh.be
VPK consulent geriatrie
011 33 94 31
Dana Berti
vkfcentrum@jessazh.be
VPK specialist voorkamerfibrillatie
011 33 70 59
Shana Thys
vkfcentrum@jessazh.be
VPK specialist voorkamerfibrillatie
011 33 70 57
Veerle Aerts
veerle.aerts@jessazh.be
VPK urologie, prostaat en prothese
011 33 76 76
Mariet Lenaers
mariet.lenaers@jessazh.be
VPK urologie, prostaat en prothese
011 33 76 76
annelien.quintiens@jessazh.be
VPK urologie, prostaat en prothese
011 33 76 76
Annelien Quintiens
JessaLinea Dossier: Verpleegkundig specialisten
11
V.l.n.r.: VKF-verpleegkundigen Shana Thys,
VKF adviescentrum Geïntegreerde zorg voor patiënten met voorkamerfibrillatie
Wetenschappelijk onderzoek en de internationale richtlijnen beklemtonen de nood aan een meer geïntegreerde zorg voor patiënten met voorkamerfibrillatie (VKF). Daarom startte het Hartcentrum Hasselt enkele jaren geleden met de uitbouw van een VKF adviescentrum. Dat bestaat uit elektrofysiologen – met dr. Johan Vijgen als coördinator – en een team van gespecialiseerd verpleegkundigen die een centrale rol vervullen in het management van VKF-patiënten.
12 JessaLinea VKF adviescentrum
Dana Berti en Lien Desteghe
Wekelijks voorziet het adviescentrum een VKF-raad-
revalidatie? Wat is slaapapneu en waar kan ik terecht
pleging. Hierdoor kunnen huisartsen hun patiënten met
om dit te laten onderzoeken? Met al deze vragen kan de
bijvoorbeeld een nieuwe diagnose vrij snel doorsturen.
patiënt bij de VKF-verpleegkundigen terecht. Anderzijds
Een VKF-verpleegkundige neemt eerst een uitgebreide
kunnen huisartsen of verwijzende cardiologen hen ook
anamnese af en brengt VKF-gerelateerde risicofactoren,
contacteren met hun vragen. Zo fungeren ze als een
symptomen én de kennis van de patiënt in kaart. Er is
centraal aanspreekpunt in de zorg voor VKF-patiënten.
bewust veel aandacht voor patiënteneducatie. Dat is essentieel voor hun medebeslissingsrecht, medicatietrouw, zelfredzaamheid en levenskwaliteit. Afhankelijk van de individuele kennis krijgt de patiënt extra educatie op maat over VKF, de behandeling, antistolling, enzovoort. Er wordt ook veel belang gehecht aan
Het VKF adviescentrum ontwikkelde heel
therapietrouw, zelfzorg, levensstijlaanpassingen en de
wat educatiemateriaal en een portaal dat,
aanpak van risicofactoren. Vervolgens gaat de patiënt naar
aan de hand van diverse filmpjes, dieper
de elektrofysioloog. Hij of zij stelt samen met de patiënt
ingaat op alle aspecten rond VKF:
en verpleegkundige een individueel behandelplan op, gebaseerd op de meest recente richtlijnen. Samenwerking huisarts
www.hartcentrumhasselt-
Het adviescentrum vervult een centrale rol tussen de
voorkamerfibrillatie.com
patiënt, externe cardiologen en huisartsen. De samenwerking met de huisarts is enorm belangrijk. Hij of zij staat mee in voor de opvolging van de therapietrouw van de
Bij vragen kan je het VKF adviescentrum
patiënt, de aanpak van de risicofactoren, de opvang van
bereiken:
belangrijke of nieuwe symptomen, de opvolging na ablatie
- telefonisch op 011 33 70 59 of
enzovoort.
011 33 70 57 - via e-mail: vkfcentrum@jessazh.be
VKF en de behandeling ervan kunnen veel vragen meebrengen. Moet ik mijn bloedverdunner tijdelijk stoppen als ik een ingreep moet ondergaan en voor hoelang? Wat als ik
(9u – 12u en 13u - 16u) - online: www.hartcentrumhasselt.be/ VKF-adviescentrum
mijn medicatie ben vergeten in te nemen? Wat houdt een ablatie juist in? Kom ik in aanmerking voor opvolging via
JessaLinea VKF adviescentrum
13
Nieuwe artsen
Dr. Tom Crins NKO-arts
Dr. Tom Crins volgde zijn opleiding geneeskunde aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Daar studeerde hij af in 2008. Nadien specialiseerde hij zich aan het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam tot neus-keel-oorarts, waar hij ook zijn doctoraatstitel behaalde. Hij is inmiddels vier jaar praktiserend NKO-arts met bijzondere aandacht voor de otologie. Sinds 3 juni 2021 is hij staflid van het artsenkorps. Tom Crins gaat deels aan de slag bij Jessa, deels in het Sint-Franciscusziekenhuis in Heusden-Zolder. Hij is ook gastprofessor op de afdeling Anatomie van de UHasselt. Meerdere wetenschappelijke publicaties dragen zijn naam.
14 JessaLinea Nieuwe artsen
Dr. Steven Van Hedent
Dr. Marijke Timmers
Dr. Goele Smeets
Radioloog
Endocrinoloog
Kinderendocrinoloog
Dr. Steven Van Hedent behaalde
Dr. Marijke Timmers studeerde in
Dr. Goele Smeets behaalde haar
zijn master in de geneeskunde in
2015 af als arts aan de Universiteit
master in de geneeskunde in 2012
2013 aan de Vrije Universiteit
Antwerpen. Vijf jaar later bekwaam-
aan de Katholieke Universiteit
Brussel. Daarna koos hij ervoor
de ze zich tot algemeen internist.
Leuven. Ze specialiseerde zich
om zich vijf jaar lang te specialise-
Haar opleiding in de subspecialisatie
daarna in kindergeneeskunde met
ren in de radiologie. Zijn assistent-
endocrinologie rondde ze af op
bijkomende subspecialisaties in de
schappen doorliep hij in Aalst,
31 juli 2021.
neonatologie en de kinderendo-
Brussel en aan de University
crinologie/diabetes. Ze volgde Binnen dit vakgebied heeft ze
hiervoor opleidingen in binnen- en
bijzondere interesse voor diabetes
buitenland (Londen, Hannover). Met
Steven Van Hedent is een allround
mellitus, diabetische voet, hypo-
name het belang van alle hormonen
radioloog met bijzondere kennis
fyse- en bijnierpathologie. Tijdens
en de problemen bij het disfunctio-
van Dual-Energy CT, hetgeen hij
haar opleiding werkte ze ook
neren ervan, boeien haar enorm.
consolideerde in de vorm van een
verschillende wetenschappelijke
Goele Smeets zal zich bij Jessa
doctoraatstitel. Zijn jongste
publicaties af.
hoofdzakelijk bezighouden met
Hospitals in Cleveland (VS).
werkplek was Boston. Hij werkte er
endocrinologische problemen bij
twee jaar als fellow en verdiepte
Marijke Timmers maakt sinds
kinderen en adolescenten, waaron-
zich in thoraco-abdominale beeld-
1 augustus voltijds deel uit van
der ook de zorg voor kinderen met
vorming, waarbij hij zich één jaar
het artsenteam van Jessa.
diabetes. Ze sluit sinds 1 augustus
specifiek toespitste op oncologie.
aan op de kinderafdeling bij een
Sinds 15 juli 2021 is hij voltijds
uitgebreid team van artsen,
aan de slag bij Jessa.
verpleegkundigen, paramedici, psychologen en orthopedagogen.
JessaLinea JessaLineaNieuwe Nieuwe artsen artsen 15 15
Gynaecologen dr. Lore Schreurs en dr. Mieke Vanoppen
bouwen preconceptionele begeleiding verder uit Het team gynaecologie/verloskunde krijgt sinds
Preconceptionele begeleiding
kort versterking van dr. Mieke Vanoppen en
Lore Schreurs: “Mieke en ik bouwen binnen Jessa ook
dr. Lore Schreurs. Beide artsen volgden, na
het preconceptionele traject verder uit om mensen met
hun algemene opleiding, nog een specialisatie
medische aandoeningen zoals diabetes of schildklier-
in hoogrisicoverloskunde en echografie en deden
problemen al in een vroege fase passend te begelei-
buitenlandse ervaring op in respectievelijk Australië
den. We streven daarbij naar een interdisciplinaire
en Nederland. Naast algemene gynaecologie en
samenwerking. Denk bijvoorbeeld aan een patiënte die
verloskunde, spitsen ze zich binnen het team
psychofarmaca neemt. Wat is de impact daarvan op de
vooral toe op hoogrisicozwangerschappen en
foetus? Op wat moet ze letten? Door ons al in een
-verloskunde.
vroeg stadium te betrekken, kunnen we een zo veilig mogelijk plan opstellen en
Mieke Vanoppen: “Het is fijn dat we dit kunnen doen vanuit eenzelfde achtergrond, al vul-
risico’s in de verdere zwangerschap verlagen.”
len we elkaars kennis tegelijkertijd mooi aan. Zo heeft Lore bijvoorbeeld meer ervaring op het vlak van specifieke verloskundige vaardigheden en ik binnen het domein van de foetale therapie. Dat maakt dat we een sterke tandem vormen om samen naar pas-
Mieke Vanoppen: “Ook huisartsen kunnen steeds doorverwijzen naar de preconceptieraadpleging. Indien nodig verwijst het Jessa-team verder naar een tertiair centrum.”
sende oplossingen te zoeken. Met onze specialisatie in echografie versterken we daarnaast het perinatale team bij het nemen van de tweede-trimesterecho’s.”
dr. Mieke Vanoppen
16 JessaLinea Nieuwe artsen
JESSA, CENTRUM VOOR
WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK!
DFNA9: vaak nog te lang ‘ongehoord’ De huisarts is voor patiënten doorgaans het eerste
De best mogelijke behandeling bestaat momenteel uit
aanspreekpunt bij gehoorproblemen. Daarom is het
het plaatsen van een cochleair implantaat. “De vestibu-
belangrijk dat hij of zij alert blijft en regelmatig het
laire implantaten bevinden zich op dit ogenblik nog in
gehoor van de patiënt checkt (of laat checken). Met
een experimentele fase. Maar het perspectief is veel-
name bij DFNA9 , dat gepaard gaat met ernstige
belovend. Er is bovendien recent genetisch onderzoek
evenwichtsstoornissen, hebben patiënten baat bij
uitgevoerd rond DFNA9. Ook dit levert nieuwe inzichten
een vroegtijdige opsporing, behandeling en
op en effent mogelijk de weg naar gentherapie.”
1
aandachtspunten voor huisartsen.
an de QR-
breide achtergrond over DFNA9 en
voorkomende oorzaak van erfelijk gehoorverlies in de
Sc
ning door mutaties in het COCH-gen. Het is de meest
lees u it
id verde r
Geneeskunde geeft nog meer uitge-
e en
bre
DFNA9 is een autosomaal dominante erfelijke aandoe-
od
ge
Een recent artikel uit Tijdschrift voor
c
opvolging.
Lage Landen. “Ook in de Kempen, Brabant en Limburg is de mutatie prevalent”, zegt dr. Sebastien Janssens de Varebeke, NKO-arts in Jessa. Hij schreef een doctoraatsverhandeling (UAntwerpen) over de aandoening. DFNA9 manifesteert zich, in tegenstelling tot vele andere erfelijke vormen van doofheid, pas op latere leeftijd. Vooral vanaf het veertigste levensjaar takelen – tweezijdig – gehoor en evenwicht snel af. “Eerst evolueert de aandoening traag, waardoor ze vaak onopgemerkt blijft”, zegt Sebastien Janssens de Varebeke. “Maar uit onderzoek blijkt dat het eerste gehoorverlies zich in de hoge tonen situeert en al rond het 27ste levensjaar optreedt.” Een vroegtijdige opsporing is net daarom belangrijk. Als de aandoening bekend is in de familie, laat de patiënt bij voorkeur een genetische test (via eenvoudig bloedstaal) afnemen. (1) DFNA9: DFN verwijst naar DeaFNess; A duidt aan dat het autosomaal dominante erfelijkheid betreft (B verwijst naar recessief); 9 betekent dat dit het negende ziektebeeld (locus) is dat via genkoppelingsstudies is herkend.
dr. Sebastien Janssens de Varebeke
JessaLinea Jessa & Wetenschap
17
V.l.n.r.: Jolien Robijns, prof. dr. Jeroen Mebis, Glenn Lannaert, Joy Lodewijckx, Petra Dejeneffe, Sandra Bortels, Sylvana Snoekx en Wendy Nassen
Digitaal zorgpad is meerwaarde bij kankerbehandeling Een digitaal oncologisch zorgpad is een waardevol alternatief als het contact ‘in real life’ met de patiënten minimaal is, zoals tijdens de coronacrisis. Dat blijkt uit een studie met patiënten(1) van de afdeling medische oncologie van Jessa en het Limburgs Oncologisch Centrum (LOC) in samenwerking met de UHasselt, het Limburg Clinical Research Center (LCRC) en AWELL Health. Een paper van de studie verschijnt weldra in de Belgian Journal of Medical Oncology (BJMO).
18 JessaLinea Jessa & Wetenschap
Het digitale zorgpad is ontwikkeld door een gespecialiseerd bedrijf in medische software (Awell Health). Het is een PROM-platform , (2)
dat in dit geval peilt naar de nevenwerkingen bij de chemobehandeling. Patiënten vullen
Samenwerkingsverband LARD versterkt abdominale zorg
daarvoor vragenlijsten in via hun computer, tablet of smartphone. Tegelijkertijd verstrekt
Limburg Abdominal Research Development (kortweg
et platform medische informatie over onder
LARD) is ontstaan in de schoot van Jessa en sinds
meer de nevenwerkingen, en dat grotendeels
begin dit jaar operationeel. Het is een samenwer-
op maat van de patiënt.
kingsverband van de afdelingen gastro-enterologie en abdominale heelkunde. LARD wil de zorg in het
“Met het digitale platform krijgen patiënten
vakgebied optimaliseren en de kwaliteit ervan nog
ook onmiddellijk feedback en advies”, zegt
verder verbeteren. Een belangrijk element hierbij is
prof. dr. Jeroen Mebis, promotor van de studie.
een frequente en structurele deelname aan weten-
“Dankzij deze snelle uitwisseling van informatie
schappelijk onderzoek.
is er minder angst, twijfel en stress bij patiënten. Hierdoor voelen ze zich zelfverzekerder. Uiteinde-
“We willen onze aandacht meer en meer richten
lijk verhoogt dit de levenskwaliteit.”
op studies, ook op internationaal gebied”,
Zowat 70 % van de patiënten was tevreden met
zegt dr. Martijn van der Pas. “Dat doe je
het zorgpad. Maar ook voor de zorgverleners is het
niet zomaar: je hebt nood aan uitgebreide
nuttig: zij kunnen zo sneller inspelen op de noden
knowhow, gespecialiseerd medisch
van de individuele patiënt. Jolien Robijns: “De
personeel en de nodige capaciteit om
meeste patiënten zeggen dat ze persoonlijk
dit organisatorisch en administratief aan
contact belangrijk blijven vinden. Bovendien is niet
te sturen. Bovendien moet je een grote
iedereen even vertrouwd met smartphones en
hoeveelheid data correct verzamelen
tablets. Toch geeft de studie aan dat een digitale
en verwerken. Intussen beschikken we
begeleiding een meerwaarde biedt voor de
in Jessa over onder meer een ‘pancreatic
behandeling van de oncologische patiënt – nu
nurse’, een ‘colorectal nurse’ en een
en in de toekomst.”
‘study nurse’. In teamverband helpen zij dit proces in goede banen te leiden,
In totaal namen 43 Jessa-patiënten deel. De studie
zonder de aandacht voor de individuele
werd mogelijk gemaakt dankzij de hulp van de
patiënt uit het oog te verliezen.”
advanced nurse practitioners, oncocoaches en onderzoekers van de dienst oncologie van Jessa
Jessa is momenteel via LARD
en de UHasselt. De studie kreeg financiële
betrokken bij een studie over
ondersteuning van Kom op tegen Kanker.
onder meer rectumchirurgie met de robot en over de behandeling van haarnest-
(1)
“A digital automated health monitoring system for oncologic patients during the Covid-19 pandemic: practical issues and lessons for the future”.
(2)
PROM: patient reported outcome measurements (doorgaans in combinatie met PREM: patient reported experience measurements).
cystes (of pilonidale cyste). dr. Martijn van der Pas
JessaLinea Jessa & Wetenschap
19
Jessa werkt mee aan COVID-19-registraties Jessa neemt deel aan twee internationale COVID-
COVID-19. Hieruit blijkt dat bij een ziekenhuisopname
19-gerelateerde registratiestudies. Zo bouwt het
relatief weinig hartcomplicaties optreden, ondanks een
ziekenhuis mee aan het continu voortschrijdende
vaak belastende cardiovasculaire voorgeschiedenis. De
inzicht rond deze aandoening. De eerste resultaten
langetermijneffecten en de rol van reeds bestaande
zijn intussen in gerenommeerde medische tijd-
cardiovasculaire aandoeningen bij COVID-19 moeten
schriften gepubliceerd.
nog verder onderzocht worden.
Een eerste registratie verzamelde observationele studiegegevens rond ECMO (ExtraCorporele Membraan Oxygenatie – een kunsthart). “We namen deel via het multidisciplinaire ECMO-team van Jessa”, zegt dr. Philippe jr. Timmermans. “De registratie werd georganiseerd door ELSO (Extracorporeal Life Support Organisation). Jessa was overigens het eerste niet-academische ziekenhuis in Vlaanderen dat het kwaliteitslabel ‘ELSO-center’ kreeg toegekend.” De eerste resultaten verschenen in het Intensive Care Medicine Journal. De voorlopige balans: COVID-19patiënten met zware ademhalingsproblemen of hartfalen die op ECMO zijn aangesloten, hebben een ‘redelijke’ overlevingskans (55 %). Een verdere intensieve gegevensanalyse zal meer inzicht brengen in onder meer demografie, ernst van de ziekte en specifieke ECMO-managementstrategieën. Via de afdeling cardiologie werkte Jessa bovendien mee aan CAPACITY, een registratie ondersteund door de European Society of Cardiology (ESC). CAPACITY wil de kennis van de rol van hart- en vaatziekten bij COVID-19 verdiepen. In het European Heart Journal – Acute Cardiovascular Care verschenen alvast gegevens van een eerste studie met 3011 gehospitaliseerde patiënten met
20 JessaLinea Jessa & Wetenschap
dr. Philippe jr. Timmermans
dr. Eric Put
Nieuwe robotarm verhoogt precisie bij ingrepen neurochirurgie De afdeling neurochirurgie beschikt sinds kort over
zekerheid dat we op de correcte locatie zitten.” De robot
een nieuwe robotarm die nog meer precisie toelaat
neemt de positie in die de artsen aangeven in de
bij onder meer hersenbiopsieën. Jessa is het eerste
software. Zo brengt hij een gemotoriseerde en zeer
ziekenhuis in de Benelux dat de robot voor deze
nauwkeurige extra hand in het operatieveld.
procedures gebruikt. 3D-controlescan Het Cirq Robotic System® is ontwikkeld bij Brainlab, een
In de nabije toekomst zetten de neurochirurgen van Jessa
gespecialiseerd medisch bedrijf uit München. Het gaat om
de robotarm ook in voor de plaatsing van schroeven in de
een nieuw type robotarm, speciaal ontworpen om de
ruggenwervel. Ook deze procedure vereist een hoge precisie.
precisie bij verschillende procedures te verhogen. “We
Ingrepen op de wervelkolom worden vooraf virtueel gepland
kunnen het boorgat in de schedel verkleinen van 1 cm
en gesimuleerd om de volgende dag volgens plan uitgevoerd
naar 2,5 mm”, zegt neurochirurg dr. Eric Put. “De incisie
te worden. Na de ingreep – wanneer de patiënt nog op de
is ook veel kleiner: de patiënt houdt slechts een minimaal
operatietafel ligt – volgt er nog een controlescan in 3D.
litteken aan de ingreep over.” De robotarm is een onderdeel van een investeringspro“We werken al twintig jaar computergestuurd voor
gramma van meer dan 1 miljoen euro voor een digitaal
hersenbiopsieën en rugchirurgie. Maar in het verleden
operatiekwartier voor neurochirurgie. Met de allernieuwste
voerden we de uitlijning van de biopsienaald manueel uit.
technologie wil Jessa de beste zorgen bieden. In tal van
Soms moet de naald diep in de hersenen gaan, om een
chirurgische disciplines wordt minimaal invasieve
staal te nemen in een uiterst klein letsel. De nieuwe
chirurgie overigens de norm. De robotchirurgie is een
robot geeft – ook dankzij geavanceerde software – meer
sleutelelement in deze belangrijke evolutie.
JessaLinea Nieuwe robotarm verhoogt precisie bij ingrepen neurochirurgie 21
INNOVATIE
IVL optimaliseert behandeling van ernstig verkalkte kransslagaders
Sinds kort gebruiken de interven-
efficiënte overdracht van energie van
tiecardiologen van Jessa een
de drukgolven naar de plaque in de
nieuwe techniek voor de behan-
vaatwand. Een generator produceert
deling van zeer ernstig verkalkte
energie (3 kilovolt) die via een
kransslagaders. IntraVasculaire
kabeltje naar de emitters in de ballon
Lithotripsie (of IVL) beperkt het
gaat. Door de elektrische ontlading in
trauma tot een minimum en
de vloeistof ontstaat een expande-
optimaliseert de resultaten.
rende ‘luchtbel’ die een drukgolf genereert en snel weer implodeert.
Bij een zware verkalking in de
De golf veroorzaakt (bij 50 atmo-
kransslagader is een traditionele
sfeer) microbreuken in de plaque.
percutane coronaire interventie (PCI) vaak niet optimaal. De grote hoeveel-
“Een belangrijk voordeel is dat de
heid plaque belet dat het ballonnetje
golven door het zachte weefsel van
voldoende dilateert. Rotablatie biedt
het bloedvat gaan zonder het te
dan extra hulp: een minuscuul boortje
beschadigen”, zegt dr. Yoann Bataille,
verwijdert de kalkafzetting en maakt
interventiecardioloog in Jessa.
zo de weg vrij voor de ballon.
“Hierdoor bereiken we ook de dieper gelegen kalkafzetting in de vaatwand.
Expanderende ‘luchtbel’
Met IVL is het coronaire bloedvat
Sinds enige tijd is er ook IVL voor de
ideaal voorbereid voor een geoptima-
behandeling van de sterk verkalkte
liseerde plaatsing van een stent.”
kransslagader. IVL is verwant met de technologie die nierstenen vergruist.
IVL is nooit de ‘eerste behandeling’
Een ballonkatheter wordt ter hoogte
bij ernstige verkalking. De interven-
van de laesie aangevoerd. De ballon
tiecardiologen zullen eerst een
wordt gevuld onder lage druk (4 atmo-
gewone PCI uitvoeren. IVL is – zoals
sfeer) met een zout-contrastoplos-
de rotablatietechniek – slechts in een
sing. Deze vloeistof zorgt voor een
beperkt aantal gevallen aangewezen.
22 JessaLinea Innovatie
INNOVATIE
Samenwerking maakt
spinale tumorchirurgie veiliger en completer Chirurgie bij bepaalde grote spinale tumoren
elk individueel geval, grotendeels aan de hand van medisch
(schwannomen & neurofibromen) is doorgaans
beeldmateriaal”, zegt Bert Du Pont. “Uit deze bespreking
ingewikkeld. Elke casus is bovendien anders.
volgt een strategisch chirurgisch plan. Dankzij deze
Daarom bundelen in Jessa specialisten neuro-
strategische samenwerking delen we onze expertise en
chirurgie dr. Sven Bamps en dr. Maarten Wissels hun
bouwen we almaar meer ervaring op in deze complexe
expertise met specialist thoraco-vasculaire chirurgie
chirurgie. Maar het belangrijkste is dat we met deze aanpak
dr. Bert Du Pont. Het resultaat? Per patiënt een
zo volledig en veilig mogelijk werken, virtueel 360° rond de
strategisch chirurgisch plan dat
wervelkolom. Door onze disciplinespecifieke expertise te
het chirurgische trauma beperkt.
bundelen, beperken we bovendien het chirurgische trauma. Hierdoor herstelt de patiënt sneller. Deze samenwerking
“Op een veilige manier het letsel zo volledig mogelijk
wordt verder uitgebreid naar zware wervelzuiltrauma’s
verwijderen: dat is het hoofddoel van onze samenwer-
enerzijds en de overige spinale oncologie anderzijds.”
king”, zegt Sven Bamps. “Bij schwannomen en neurofibromen gaat het vrijwel altijd om een goed ingekapseld letsel dat in één keer (in zijn totaliteit) verwijderd kan worden. Alleen de ‘toegangsweg’ naar het letsel is vaak behoorlijk ingewikkeld. Onder meer de omliggende bloedvaten kunnen de toegang bemoeilijken.” “Deze spinale tumoren zijn zeldzaam. Elke casus is bovendien anders: het letsel kan de wervelzuil vanuit om het even welke plek omvatten (dorsaal, ventraal, lateraal of een combinatie van deze drie). Dat bemoeilijkt vaak de chirurgische strategie.” 360° rond de wervelkolom
V.l.n.r.: dr. Bert Du Pont, dr. Sven Bamps en dr. Maarten Wissels
“Daarom bespreken we vooraf grondig
JessaLinea Innovatie 23
V.l.n.r.: dr. Karolien Weytjens, Jessie Schoofs, Katleen Ferla en Liesbeth Decoutere en dr. Simona Ciordas
Wakker multidisciplinair team in slaaplabo
Jessa heeft sinds 2000 een slaaplabo. Het maakt deel uit van de dienst pneumologie. “We werken er multidisciplinair”, zegt dr. Karolien Weytjens, pneumoloog en Europees geaccrediteerd somnoloog1. “De teamleden hebben elk een bijzondere bekwaming in slaapgeneeskunde. We streven naar een optimale en volledige behandeling, en dit op basis van de concrete klacht van de patiënt.” Slaaptekort en een slechte slaapkwaliteit hebben een negatieve impact op de gezondheid. “Toch wordt het belang van slaap in de medische wereld nog vaak onderschat. Ook in de
zes categorieën volgens ICSD 3)2.”
24 JessaLinea Wakker multidisciplinair team in slaaplabo
de website
slaapapneu of insomnia. Er zijn evenwel meer dan 80 slaappathologieën (onderverdeeld in
en be ode zo -c
ek
“De meest frequente slaapstoornissen waarmee patiënten zich bij ons aanmelden zijn
Scan de Q R
artsenopleiding is er maar weinig aandacht voor”, zegt Karolien Weytjens.
Apneu
slaaplabo. “Bij insomnia bieden we cognitieve gedrags-
De meest voorkomende aandoening is OSA (obstructieve
therapie onder begeleiding van een psycholoog/gedrags-
slaapapneu). Bijna 1,5 % van de Belgische volwassenen
therapeut aan”, zegt Karolien Weytjens. “Dit is de
tussen 20 en 85 jaar krijgt hiervoor een behandeling,
aanbevolen eerstelijnsbehandeling voor chronische
terwijl de prevalentie geschat wordt op 15 %. OSA
insomnia met een efficiëntie van 80 %. Na een intake-
verhoogt het risico op cardiovasculaire en metabole
gesprek – met slaapanamnese, vragenlijsten en een
problemen. Bovendien stijgt de kans op werk- en
slaapdagboek – kunnen de patiënten deelnemen aan
verkeersongevallen door de mogelijke cognitieve
6 wekelijkse groepssessies. Jammer genoeg wordt de
stoornissen met hypersomnolentie. Een adequate en
behandeling van insomnia slechts door twee zieken-
betrouwbare diagnose is dan ook belangrijk.
fondsen gedeeltelijk terugbetaald. Patiënten grijpen daardoor nog te dikwijls naar slaapmedicatie, vaak met
De diagnose wordt in Jessa gesteld na een raadpleging bij de
risicovolle nevenwerkingen; ze zijn ook aanzienlijk
pneumoloog, NKO-arts, neuroloog of psycholoog. “Op basis
goedkoper dan cognitieve gedragstherapie. We informe-
hiervan beslissen we welk aanvullend onderzoek er nodig is.
ren patiënten over gebruik en misbruik van slaapmedica-
Polysomnografie is nog altijd de gouden standaard.”
tie via het sensibiliseringsproject ‘benzomoe’ (zie kader).
In het slaaplabo van Jessa vinden gemiddeld 50 polysomnografieën per week plaats. Vervolgens bepaalt de pneumoloog het behandeltraject, doorgaans CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) of MRA (Mandi-
Het slaaplabo van Jessa werkt samen met az Vesalius Tongeren, het Sint-Franciscusziekenhuis in HeusdenZolder en het Sint-Trudo Ziekenhuis in Sint-Truiden.
bulair Repositie Apparaat). De indicatiestelling voor een MRA gebeurt in multidisciplinair overleg met een NKO-arts en een tandarts. De terugbetaling van OSA wordt geregeld via een overeenkomst met het RIZIV en is gebonden aan strikte voorwaarden (o.a. kwaliteit van inrichting, materiaal en personeel). “Er zijn zo’n 4000 CPAP-patiënten in behandeling. De opvolging in de eerste weken na de start van de behandeling en vervolgens na 3 maanden en jaarlijks (met bewaking van de tolerantie en therapietrouw), maakt de behandeling arbeidsintensief.” Nieuwe inzichten en ontwikkelingen zullen de aanpak van OSA in de nabije toekomst beïnvloeden. Denk maar aan vereenvoudigde diagnostische tools voor hometesting en een gepersonaliseerde behandeling op basis van fenotypering. Insomnia Naast OSA is insomnia een belangrijke krachtlijn in het
(1)
Somnoloog is een subspecialisatie voor artsen, na het behalen van een Europees certificaat. De titel is (nog) niet officieel erkend in ons land.
(2)
International Classification of Sleep Disorders
Benzomoe Benzodiazepines hebben diverse mogelijke bijwerkingen zoals sufheid, concentratieproblemen en spierverslapping. Benzomoe lijkt op een geneesmiddelenverpakking: binnenin vind je een ‘bijsluiter’ met objectieve informatie over de werking en negatieve bijwerkingen van benzodiazepines. Inclusief praktische tips om het gebruik ervan af te bouwen en een opsomming van alternatieve, minder ‘gevaarlijke’ behandelingen. “Bij een opname in het ziekenhuis checken we de medicatielijst van de patiënt”, zegt Liesbeth Decoutere, adjunct-hoofdapotheker in Jessa. “De patiënt die langdurig benzodiazepines neemt, sensibiliseren we met een doosje ‘Benzomoe’. We hopen dat dit aanspoort om een geleidelijke afbouw te overwegen.”
JessaLinea Wakker multidisciplinair team in slaaplabo
25
Het Vragenkabinet Het Vragenkabinet krijgt deze keer dr. Paul Jacobs, dr. Piet Denaegel, dr. Pieter Jacobs en dr. Jente Blokken van huisartsenpraktijk De Statie in Zonhoven over de vloer. Ze vragen zich af wat te doen wanneer patiënten in woonzorgcentra niet meer naar het ziekenhuis willen bij hartritmestoornissen. Ook sporten na corona en bloedafname bij zwangerschap komen aan bod.
26 JessaLinea Het Vragenkabinet
V.l.n.r.: dr. Piet Denaegel, dr. Pieter Jacobs en dr. Jente Blokken (dr. Paul Jacobs staat niet op de foto)
VRAAG 1
HARTRITMESTOORNISSEN IN HET WZC Bewoners van woonzorgcentra kiezen er vaak voor om zich niet meer te laten hospitaliseren of niet langer een beroep te doen op een specialistisch consult (zoals bij CBT (code beperking therapie 2)). Regelmatig stellen wij op klinische basis een hartritmestoornis zoals voorkamerfibrillatie vast. Dit heeft een belangrijke impact op hun dagelijks functioneren, maar ook tijdens kinesitherapie of gangrevalidatie. Is er ruimte om ambulant te kiezen voor medicatie zoals Cordarone® om het sinusritme te herstellen? Wat zijn de risico’s? Dr. Thomas Phlips,
Een cardioversie kan dagen tot weken duren. Aandacht
cardioloog-electrofysioloog
voor een goede behandeling van hypertensie en congestie is nodig. Bij resinusalisatie kan er soms een reconversie-
“Ook ventriculaire of atriale extrasystolen
pauze of bradycardie optreden – al dan niet symptomatisch
kunnen een onregelmatige pols veroor-
(syncope of presyncope). Mogelijk is hiervoor een aanpas-
zaken. Voorkamerfibrillatie (VKF) stel je
sing van de frequentiecontrole of zelfs pacemakerimplan-
daarom best vast door middel van een
tatie vereist.
ECG. Dat kan eventueel gebeuren met een vereenvoudigd tracé met slechts 1 afleiding (bvb. via een Kardia Mobile of
Bij tachycardie (waaronder VKF) moeten uiteraard ernstige
smartwatches zoals de Apple Watch-modellen vanaf serie
onderliggende aandoeningen (zoals een ernstige anemie,
4). Een dergelijk ECG kun je altijd via de website van het
infectie, longembool, hyperthyreoïdie, …) uitgesloten worden.
Hartcentrum aanbieden ter protocollering. Cordarone® kan in de woonzorgsituatie dus veilig gebruikt Een correcte ECG-diagnose is van belang. Bij oudere
worden. Bij langdurig gebruik is het wel belangrijk om de
patiënten bestaat meestal een indicatie tot de opstart
schildklierfunctie op te volgen (hyper- en hypothyreoïdie
van orale anticoagulatie (CHADS-VASc score > 2/9). Bij
bij tot 30 % van de behandelde patiënten). Bij patiënten
een diagnose van persisterende VKF bij oudere patiënten
met bijkomende cardiale symptomen is het nodig om een
is controle van de frequentie de eerste keuze (eerste keuze
consult bij de cardioloog te overwegen.
bètablokkade). Blijven de klachten? Dan kun je Cordarone® opstarten om het hartritme onder controle te krijgen (cardioversie). Dat kan met een traag opstartschema: 1 week drie comprimés per dag, 1 week twee per dag, daarna 1 per dag.
JessaLinea Het Vragenkabinet
27
VRAAG 2
SPORTEN NA CORONA De verschillende lockdowns en sociale regels zetten
wezig zijn maar in minder dan 2 % van de gevallen zien
mensen massaal aan het sporten. Ook wie voorheen
we een lymfocytaire myocarditis. De cardiale functie blijft
weinig of niet aan sport deed. Zijn er risico’s verbonden
normaal. Wel zitten er troponines (afbraakeiwitten van de
aan sport in thuisisolatie bij een ‘lichte vorm’ van
hartspier) in het bloed. Die vinden we terug bij zowat elke
COVID-19? En welke tips mogen we patiënten meegeven
flinke virale infectie. Er is dus zeer beperkte schade aan de
wanneer ze na een ‘zware vorm’ van COVID-19 het
hartspier, maar die is herstelbaar.
sporten willen hervatten? Formule 1-racer Lewis Hamilton kampt ruim zes maanden Dr. Lieven Herbots,
na zijn COVID-19-besmetting nog altijd met vermoeidheid
cardioloog
en kortademigheidsklachten. Tennisster Justine Henin raakte jaren geleden met het Epstein Barr-virus besmet en
“Na een besmetting en incubatieperiode
had een half jaar nodig om te recupereren. De naweeën van
is het SARS-CoV-2-virus terug te vinden
elke virale of bacteriële infectie kunnen dus lang duren.
in zowat alle weefsels van het lichaam. Bij een op CT-scan aangetoonde sterke
Moeten patiënten met een ‘zware’ COVID-19-infectie dan
longaantasting zit het virus zowel in de zieke als de
langer wachten om opnieuw te sporten? Daar bestaan geen
‘gezonde’ delen van de long. Zelfs in de hartspier vind je
studies over. Experten adviseren om tijdens de actieve
viraal RNA.
infectie sportinspanningen te vermijden en het tot twee weken na het herstel rustig aan te doen. Een logische
Zorgt dit voor een klassieke ontsteking van de hartspier
marge die is ingegeven door het vermoeden dat de plotse
met blijvende schade of fibrose? Neen. Pathologiestudies
dood bij jonge sporters uitgelokt wordt door verlittekening
tonen aan dat er ontstekingscellen in de hartspier aan-
van de hartspier na intensief sporten tijdens een virale infectie.”
28 JessaLinea Het Vragenkabinet
VRAAG 3
VRAAG 4
De aangepaste bezoekregeling en het beperkt aantal
Huisartsen staan vaak als eerste in de rij om een begin-
toegestane personen in de gangen voor een raadple-
nende zwangerschap te bevestigen of de eerste onder-
ging zorgen ervoor dat tal van patiënten alleen in het
zoeken bij een zwangerschapswens in te plannen. Daarbij
ziekenhuis liggen of op consultatie gaan. We merken
bepalen we voor doorgemaakte infecties (vb. toxoplas-
dat patiënten heel wat waardevolle informatie vergeten
mose, CMV, waterpokken) en immuniteit (vb. rubella) de
(diagnose, onderzoeken, medicatie, enz.). Dit geldt niet
IgG-antistoffen én onregelmatige antistoffen om rhesus-
alleen voor risicopatiënten of ouderen. Kunnen het
incompatibiliteit uit te sluiten bij vrouwen met een
ziekenhuis en de huisartsen in de toekomst samenwer-
negatieve bloedgroep. Vaak bepaalt de gynaecoloog
ken om dit te voorkomen?
bijkomend IgM-antistoffen, of ook onregelmatige
SAMEN OP CONSULTATIE
PRECONCEPTIE BLOEDNAME
antistoffen bij een positieve bloedgroep of eerste Dr. Jos Vandekerkhof,
zwangerschap. Is dit om een huidige infectie uit te
medisch directeur
sluiten? Is dit zinvol aan het begin van de zwangerschap?
“Patiënten die waardevolle informatie
Dr. Mieke Vanoppen,
vergeten tijdens raadplegingsmomenten:
gynaecoloog
het is niet louter COVID-19-gerelateerd. De integratie naar het Klinisch Werkstation
“Er is een internationale consensus om
(KWS) zorgt alvast voor een betere interactie tussen het
antenatale infectiescreening uit te
ziekenhuis en de eerste lijn. Via nexuzhealth.pro hebben
voeren voor hepatitis B (HepBsAg), HIV,
huisartsen toegang tot het patiëntendossier en zullen zij in
syfillis en rubella IgG (CDC, ECDC, ACOG,
de toekomst een verwijsbrief met de nodige info, waaronder
RCOG). Bij risicogroepen is ook screening voor hepatitis C
de actuele medicatie, kunnen opladen in het systeem. Ook
aanbevolen. Bij ongekende vaccinatiestatus (etnische
de medische secretariaten spelen een belangrijke rol. Zij
minoriteiten, migranten) of negatieve rubella IgG kan het
kunnen patiënten bevragen bij het onthaal op de raad-
nuttig zijn om ook rubella IgM te bepalen. Dit wordt niet
pleging. Zo kunnen ze eventuele ontbrekende informatie
routinematig aanbevolen. Voor varicella volstaat het om de
opsporen en nog voor het consultatiemoment overmaken
patiënte te vragen of ze de ziekte doorgemaakt heeft.
aan de behandelende specialist.”
Biochemisch nazicht is enkel aangewezen bij twijfel. Preconceptioneel is het nuttig om rubella IgG biochemisch te controleren en de varicella-immuunstatus na te vragen. Bij negatieve varicella IgG en/of rubella IgG kan zo preconceptioneel een vaccinatie aangeboden worden. Na toediening van een levend afgezwakt vaccin moet wel een interval van 4 weken voor conceptie gerespecteerd worden.
JessaLinea Het Vragenkabinet
29
In België wordt aanvullend screening voor toxoplasmose en CMV aangeboden. Voor deze infecties worden idealiter zowel IgGals IgM-antistoffen bepaald. Ook voor CMV en toxoplasmose is het nuttig om preconceptioneel de immuunstatus te controleren. Patiënten kunnen
Limburgse koploper in minimaal invasieve leverchirurgie Sinds 2013 worden de meeste leveroperaties in Jessa uitgevoerd met een kijkoperatie. Het aantal leverresecties staat al op meer dan 250. Een knap cijfer, dat aantoont dat we heel wat ervaring en expertise in huis hebben.
zo gericht advies krijgen over hygiënische
“Het gebruik van kleine insneden maakt een snel herstel en ontslag
preventiemaatregelen voor deze infecties.
mogelijk. Na een leverresectie via kijkoperatie bedraagt de mediane verblijfsduur slechts 3 dagen”, zegt prof. dr. Gregory Sergeant. “De
Zijn positieve IgG’s voor rubella, toxoplas-
kans op complicaties daalt ook aanzienlijk.” Sinds oktober 2014
mose en CMV gedocumenteerd? Dan is
doorlopen alle leverresecties postoperatief een vooraf bepaald
het niet nodig om hier opnieuw naar te
klinisch pad in functie van de uitgebreidheid van de operatie.
screenen bij een volgende zwangerschap. “In slechts weinig gevallen kunnen we een leveroperatie niet Onregelmatige antistoffen worden bepaald
uitvoeren met een kijkoperatie. Als de patiënt eerder al een
om mogelijke bloedgroepincompatibiliteit
klassieke buik- of zelfs leveroperatie onderging, maakt dat de
tussen foetus en moeder te detecteren.
ingreep via kijkoperatie moeilijker, maar niet per se onmogelijk.
Meest bekend zijn de anti-D-antistoffen die
Uiteraard staat veiligheid altijd voorop. We kiezen voor een
bij rhesus-negatieve moeders aanwezig
klassieke toegang als we ervan overtuigd zijn dat we meer
kunnen zijn. Ze kunnen leiden tot rhesus-
kans hebben om de tumor volledig te verwijderen.”
incompatibiliteit met foetale hemolyse en anemie tot gevolg. Ook andere onregelmatige antistoffen kunnen gepaard gaan met foetomaternale bloedgroepincompatibiliteit en leiden tot hemolytische ziekte bij de foetus/neonaat. De anti-Kell-antistoffen of anti-c-antistoffen kunnen ook tot ernstige foetale anemie leiden. Daarom bepalen we onregelmatige antistoffen bij iedere zwangere patiënte, ongeacht de rhesus-
Zonder robot Voor leveringrepen wordt vandaag geen robot gebruikt. “Er zijn theoretische, praktische en financiële redenen. Vandaag toont geen enkele studie aan dat een robot een meerwaarde biedt. Beide technieken hanteren immers kleine incisies. De beschikbaarheid van de robot is ook beperkt. Deze technologie is volgens ons enkel zinvol zodra we alle ingrepen met de robot kunnen uitvoeren. Bepaalde instrumenten die we bij een leverresectie gebruiken, zijn via kijkoperatie ook niet inzetbaar in combinatie met de operatierobot. Tot slot bestaat er in België enkel een materiaalforfait voor robotchirurgie bij een prostaatverwijdering.
30 JessaLinea Limburgse koploper in minimaal invasieve leverchirurgie
Nieuw: Proctoraadpleging Heelkunde De diensten gastro-enterologie en abdominale heelkunde van Jessa staan al jarenlang bekend om de
Welke pathologieën?
behandeling van proctologische aandoeningen. Om
> Hemorroïden graad III/IV
de zorg verder te optimaliseren, organiseren de
> Hemorroïdale trombose
afdelingen sinds dit jaar wekelijks een speciale
> Anale marisken
Proctoraadpleging Heelkunde. Dit is de ideale
> Anale poliep
aanvulling op de medische therapie die dagelijks
> Therapieresistente anale fissuur (al dan niet
samen met de dienst gastro-enterologie wordt aangeboden.
met sentinel tag)
> Sinus pilonidalis > Anale prolaps
Aandoeningen aan de anus, endeldarm en bekkenbodem
> Interne en externe rectale prolaps
komen erg frequent voor en kunnen een enorme impact
> Anale sepsis: abces (al dan niet met fistel)
hebben op het welbevinden van een patiënt. De drie colorectale chirurgen van Jessa – dr. Bart Appeltans, dr. Bert Houben en dr. Martijn van der Pas – bieden een breed scala aan behandelmogelijkheden en volgen de laatste ontwikkelingen op de voet. “Het is van groot belang dat de zorg discreet en zorgvuldig gebeurt. Een gespecialiseerde raadpleging waar alle heelkundige kennis en kunde samenkomen, is eveneens
27 november 2021: Symposium abdominale heelkunde
essentieel”, zegt Bart Appeltans. “Onlangs startten we met
De diensten abdominale heelkunde en gastro-
de behandeling van speen (hemorroïden) met behulp van
enterologie leggen de diverse nieuwe behandel-
een laser. Laser-hemorroïdoplastie is een nieuwe techniek
wijzen uit. O.a. het groeiende belang van de robot-
die minder pijn en bloedverlies veroorzaakt. Daarnaast
rectumchirurgie krijgt toelichting: wat houdt het
voeren we ook onderzoek op het vlak van proctologie om
precies in, welke ‘outcomes’ en voordelen zijn er
de behandeling van haarnestcyste (sinus pilonidalis) en
voor de patiënt?
anale fistels verder te optimaliseren.” Ook de minimaal invasieve laserbehandeling bij “Met de opstart van de Proctoraadpleging Heelkunde
fistels en hemorroïden en nieuwe inzichten rond het
bouwen we samen met de dienst gastro-enterologie
(transanaal) wegnemen van poliepen met flexibele
(die dagelijks op afspraak bereikbaar blijft voor de niet-
colonoscopie komen aan bod. Evenals een overzicht
heelkundige proctologische behandelingen) aan de
van de KCE-rapportering en toekomstige behandel-
specialisatie en optimalisatie van de heelkundige zorg
strategieën rond rectumcarcinoom.
voor patiënten met aandoeningen aan de aars, endeldarm en bekkenbodem.”
JessaLinea Proctoraadpleging Heelkunde
31
Uitgelicht:
Jessa in beeld
Met een pilootstudie met 19 amateurwielrenners tussen 45 en 50 jaar oud onderzoeken radioloog dr. Olivier Ghekiere (3de van links) en cardioloog dr. Lieven Herbots (2de van links) of extreme inspanningen tot hartschade kunnen leiden. Ook de UHasselt en het universitair ziekenhuis van Nice werkten mee.
3 en 4/7/2021
De renners ondergingen de dag voor hun bergrit eerst een MRI-scan in rust. Daarna kregen ze een holter aan, om de elektrische activiteit van het hart te registreren.
Op zondag 4 juli leverden ze dan hun extreme inspanning: een bergetappe van 175 kilometer en 3 600 hoogtemeters. Drie tot zes uur na de inspanning werd er bij de renners opnieuw een MRI en een echocardiografie uitgevoerd. De onderzoekers konden zo de waarden na die extreme inspanning vergelijken met de resultaten in rust.
32 JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld
Om het Jessa-team te bedanken voor geleverde inspanningen in coronatijden, bracht het koningspaar in het voorjaar een bezoek aan ons ziekenhuis. Beide vorsten namen ruim de tijd om in gesprek te gaan met onze artsen en medewerkers. Na bijna 3 uur vertrok het paar weer naar huis.
19/5/2021
Uit de 884 ingestuurde gedichten voor de tweejaarlijkse Poëzieweek van de Herkse bib, werd dat van Sofie Pallen verkozen tot beste. Sofie revalideert sinds maart van dit jaar in campus Sint-Ursula na een beroerte. De beste 10 inzendingen werden toegevoegd aan de bestaande gedichtenroute in de therapietuin van de campus.
11/6/2021
JessaLinea Uitgelicht: Jessa in beeld 33
30 jaar neurochirurgie in Jessa
De afdeling neurochirurgie is ook uitgerust met state-ofthe-artapparatuur om chirurgie met optimale precisie uit te voeren. Bovendien gaat de nodige aandacht naar onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, onder meer met de UHasselt (bijvoorbeeld met Back-app). Het team
Het waren destijds dr. Peter Donkersloot en dr. Wim
doceert overigens neurowetenschappen aan deze univer-
Duyvendak die, na een gespecialiseerde opleiding in
siteit. “Op onze afdeling vind je bijna continu stagiairs en
Duitsland, de afdeling neurochirurgie vanuit het niets
assistenten in opleiding terug. Zo blijven we onze kennis
opbouwden in Jessa. Vandaag, 30 jaar later, biedt een
en expertise doorgeven. En blijven we groeien. Allicht voor
hecht team van negen chirurgen hier hooggespeciali-
een volgende 30 jaar.”
seerde zorg aan. De afdeling neurochirurgie heeft vandaag zes speerpunten: spinale heelkunde, spinale pijntherapie, neurostimulatie, tumorheelkunde, vasculaire neurochirurgie en wetenschappelijk onderzoek & opleiding. “We bieden een totaalpakket van therapieën, telkens met een holistische en multidisciplinaire kijk op de specifieke pathologie”, zegt
Het team van neurochirurgen van Jessa bestaat uit: dr. Peter Donkersloot (met pensioen in 2021), dr. Wim Duyvendak, dr. Maarten Wissels, dr. Eric Put, dr. Steven Vanvolsem, prof. dr. Mark Plazier, dr. Gert Roosen, dr. Sven Bamps, dr. Sacha Meeuws, dr. Salah-Eddine Achabar Meer info: neurochirurgie4u.be
neurochirurg prof. dr. Mark Plazier. “Dit doen we in samenwerking met de netwerkpartners van het Sint-Trudoziekenhuis en het Sint-Franciscusziekenhuis.” In de spinale heelkunde was Peter Donkersloot destijds een pionier in de minimaal invasieve chirurgie in het lageruggebied. Wim Duyvendak is onder meer gespecialiseerd in neurostimulatie, vaak een laatste uitweg voor patiënten met chronische pijnklachten. Samenwerking Mark Plazier: “Samenwerking is belangrijk om superieure zorg te bieden. Met name bij de complexe tumorchirurgie moet je kunnen rekenen op sterke teams van andere diensten, zoals intensieve zorgen, het Limburgs Oncologisch Centrum (LOC) of anesthesie. Ook in de vasculaire neurochirurgie is een samenwerking met de neurologen en de interventionele radiologen essentieel.”
34 JessaLinea 30 jaar neurochirurgie in Jessa
dr. Wim Duyvendak en dr. Peter Donkersloot bij de start van de dienst
INGEBLIKT
Filmpje 1 miljoen euro voor digitaal operatiekwartier voor hersenen rugchirurgie Onze afdeling neurochirurgie opereert voortaan met de nieuwste technologie: het geavanceerde Cirq Robotic System® van de Duitse firma Brainlab is een nieuw type robotarm. De robot is ontwor-
HANDIGE TELEFOONNUMMERS JESSA Callcenter medische beeldvorming 011 33 55 66
011 33 79 79 Callcenter (voor afspraken) 011 33 55 77 Abdominale heelkunde 011 33 75 00 Cardiologie 011 37 35 65 VKF adviescentrum 011 33 70 57 en 011 33 70 59 Cardiothoracale en vasculaire heelkunde 011 33 71 00
pen om de precisie te verhogen in verschillende procedures, waaronder hersenbiopsieën en rugchirurgie. De arm is altijd onder de volle controle van de neurochirurg en neemt zelf geen beslissingen tijdens de procedure. De investering van Jessa kadert in de implementatie van een volledig nieuw digitaal operatiekwartier voor neurochirurgie. Scan de QR-code en kijk hoe dr. Eric Put de robotarm inzet in de operatiekamer.
Medische oncologie, hematologie en radiotherapie
Nefrologie 011 33 87 00 Neurochirurgie 011 33 75 70 Neurologie 011 33 78 70 Nucleaire geneeskunde 011 33 81 90 ORL 011 33 74 20
Endocrinologie 011 33 72 80
Orthopedie
Fysische geneeskunde 011 33 88 00
Pneumologie 011 24 11 81 (privépraktijk)
Gastro-enterologie 011 33 76 00
Psychogeriatrie (enkel op maandag tussen 12 en 13 u.) 011 33 78 16
Geriatrie 011 33 78 00 Gynaecologie 011 22 82 19 Infectiologie 011 33 76 50
011 33 77 40
Travel Clinic 011 33 83 38 (tussen 9 en 16 u.) Urologie 011 33 76 70
Klinisch laboratorium en ambulante bloedafname Campus Virga Jesse: 011 33 82 00
Specialismen die niet in deze lijst opgenomen zijn, bereik je via het secretariaat
Campus Salvator: 011 33 83 00
raadplegingen: 011 33 55 70
Materniteit/Kraamkliniek Balie verpleegafdeling: 011 33 93 20
JessaLinea Contactgegevens 35
SYMPOSIA 2021 SYMPOSIUM Jessa & Wetenschap: ‘Voor een prikje naar de toekomst’ DATUM:
25 september 2021
Locatie - UHasselt, campus Oude Gevangenis Inschrijven en info - www.jessazh.be/voor-een-prikje-naar-de-toekomst
SYMPOSIUM pro@heart Symposium - sportcardiologie DATUM:
24-26 september 2021
Locatie - Pieter De Somer Aula Universiteitshal, KU Leuven, Naamsestraat 22, Leuven Inschrijven en info - www.proatheartsymposium.be
SYMPOSIUM 10 jaar BFHI label DATUM:
2 oktober 2021
Locatie - Jessa Ziekenhuis, campus Salvator Inschrijven en info - www.jessazh.be/10-jaar-bfhi-label
MINI-SYMPOSIUM Dermato-oncologie DATUM:
6 oktober 2021
Locatie - UHasselt, campus Oude Gevangenis Inschrijven en info - www.jessazh.be/5de-dermato-onco-symposium
SYMPOSIUM Orthopedische heelkunde en locoregionale anesthesie DATUM:
25 november 2021
Locatie - Jessa Ziekenhuis, campus Salvator Inschrijvingslink en programma volgen
SYMPOSIUM Dienst abdominale heelkunde en gastro-enterologie DATUM:
27 november 2021
Locatie - Jessa Ziekenhuis, campus Salvator Inschrijvingslink en programma volgen
HYBRIDE HUISARTSENSYMPOSIUM Cardio 2022 DATUM:
4 december 2021
Locatie - meer info volgt Inschrijvingslink en programma volgen
SYMPOSIUM Fertiliteit in Limburg: een unieke samenwerking tussen Genk en Hasselt DATUM:
11 december 2021
Locatie - Kinepolis Hasselt Inschrijvingslink en programma volgen
Blijf steeds op de hoogte van onze symposia en webinars via www.jessazh.be/symposia 36 JessaLinea Rubriek