6 vragen over allergie bij kinderen De laatste decennia zien we een toename van het aantal kinderen met allergische aandoeningen zoals hooikoorts of eczeem. Met het hooikoortsseizoen voor de deur geeft dr. Marc Raes antwoord op zes veel voorkomende vragen over allergie bij kinderen. Dr. Raes is aan het Jessa Ziekenhuis verbonden als kinderarts met specialisatie in de kinderlongziekten, allergie en immuunstoornissen. Hij is tevens co-auteur en hoofdredacteur van het boek ‘Astma bij kinderen -101 vragen en antwoorden’.
1
Kan je preventief werken om kinderen allergievrij te houden?
Als arts zetten we naast primaire preventie
klachten niet, dan zoeken we verder. Voor
ook in op secundaire en tertiaire preventie.
eczeem is dat moeilijk omdat er verschillen-
Bij secundaire preventie is het de bedoeling
de uitlokkende factoren zijn. Daarom moe-
“Allergieën zijn duidelijk fre-
het ontstaan van astma te vermijden bij
ten we bepaalde voedingsmiddelen vaak
quenter in families waarin al allergische
een kind dat al klinische symptomen van al-
meermaals op proef elimineren en terug in-
aandoeningen voorkomen. Er is dus zeker
lergie heeft zoals atopische dermatitis (ec-
voeren om het verband tussen een bepaald
sprake van een erfelijke factor. Maar daar-
zeem) of een voedselallergie. Bij tertiaire
voedingsmiddel en eczeem met zekerheid
naast zijn ook de omgevingsfactoren be-
preventie proberen we de symptomen van
te kunnen vaststellen of het uit te sluiten.
langrijk. Kinderen met een allergische aan-
astma terug te dringen en complicaties te
Allergie voor omgevingsallergenen zoals
leg “marcheren” vaak van de ene allergische
voorkomen.”
vachtdieren (kat, hond) kan ook een rol spe-
aandoening naar de andere (allergic march). Als je als ouder allergisch bent, kies je in het belang van je kinderen best voor een gezonde levensstijl: een gezond voedingspatroon en niet roken tijdens de zwangerschap, liefst zo lang mogelijk borstvoeding na de bevalling, … Uiteraard zijn dit maat-
len bij eczeem. Bij een belangrijk deel van
2
de kinderen met eczeem kan echter geen
Is er een ‘ideale’ leeftijd om kinderen op allergie te testen? “Als de symptomen in de rich-
ting van een allergie wijzen, starten we
regelen die ook voor niet voorbeschikte
meteen met bijkomende testen (huid-
kinderen aangewezen zijn. We noemen dit
testen en/of bloedtesten). Vroeger werd
primaire preventie.
vaak gezegd dat testen pas vanaf 4 jaar
allergie worden aangetoond.”
3
Zijn er risicofactoren die de kans op het ontstaan van astma groter maken? “Kinderen met eczeem of een
voedselallergie en een genetische achter-
betrouwbaar waren, maar dat is intussen
grond hebben inderdaad meer kans om op
al lang achterhaald. De testen zijn ook bij
latere leeftijd astma te ontwikkelen. Op
heel jonge kinderen uitvoerbaar. Wel zijn er
jongere leeftijd zijn er meer jongetjes dan
vals positieve en vals negatieve resultaten
meisjes met astma. Op latere leeftijd (tot 16
mogelijk maar dit is ook op oudere leeftijd
jaar en ouder) zorgen de meisjes voor een
het geval. Wie allergische antistoffen in zijn
inhaalbeweging. Meisjes hebben ook iets
lichaam heeft, vertoont daarom immers nog
minder kans om hun astma te ontgroeien.”
geen allergische klachten. Daarom beginnen we steeds met een grondige bevraging en proberen we zo een idee te krijgen van de vermoedelijke allergie. Daar stemmen we de allergietesten op af. Bij eczeem doen we bijvoorbeeld huidtesten op zoek naar een allergie voor voedingsmiddelen en elimineren we meteen de stof die vermoededr. Marc Raes, kinderarts
20 JESSALINEA
lijk de allergie veroorzaakt. Verdwijnen de
4
Hoe kan je een kind met astma behandelen? “Bij kinderen ouder dan 5 jaar en bij adolescenten is via meerdere
goed opgezette klinische studies aangetoond dat behandeling met inhalatiecorti-
pediatrie
costeroïden (ICS) in onderhoud efficiënter is
de groei. Sommige kinderen zijn gevoeliger
tuurlijk verloop van de allergische aandoe-
dan de toediening van enige andere medi-
dan anderen voor het groeiremmend effect.
ning beïnvloeden. Veelbelovend is de rela-
catie. Ook bij kinderen jonger dan 5 jaar zou
Voor kinderen met een onderhoudstherapie
tief nieuwe vorm van toediening, waarbij
dit de meest effectieve behandeling zijn.
met inhalatiecorticosteroïden is een gere-
we de klassieke onderhuidse/subcutane
Toch zien we dat in ‘real life studies’ het
gelde opvolging bij de huisarts of kinder-
toedieningweg (SCIT = subcutane immuno-
gemakkelijk oraal in te nemen montelukast
arts met aandacht voor de biometrie dan
therapie) vervangen door de orale of sublin-
soms even doeltreffend lijkt als de inhala-
ook noodzakelijk.
guale route (SLIT = sublinguale immunothe-
tiecorticosteroïden. Deze leukotriene recep-
Vooraleer corticosteroïden na inhalatie in de
rapie). Zo kunnen we injecties vermijden en
tor antagonisten (LTRA) hebben nauwelijks
systeemcirculatie komen is hun concentra-
kunnen de toedieningen thuis gebeuren
bijwerkingen en kunnen ook met inhalatie-
tie reeds duidelijk verminderd omdat in de
zonder doktersbezoek.
corticosteroïden worden gecombineerd bij
lever reeds een eerste verwerking of meta-
onvoldoende astmacontrole om zo ophoging
bolisatie optreedt. Daardoor vermindert de
Bij volwassenen zijn meerdere studies uit-
van de dosis ICS te beperken. Soms dienen
kans op systemische bijwerking duidelijk. Bij
gevoerd vooral met stuifmeel en huisstof-
ze als alternatief bij corticofobe patiënten.”
sommige patiënten komen lokale nevenef-
mijten die zowel de doeltreffendheid als
fecten voor zoals hoesten onmiddellijk na
de veiligheid aantonen. In geval van hooi-
gebruik, heesheid of orale candidiase. Bij
koorts kan de kost bovendien verminderd
het ontstaan van cariës spelen inhalatiecor-
worden – en de therapietrouw wellicht ge-
ticosteroïden wellicht weinig of geen rol.”
optimaliseerd - doordat de immunotherapie
5
Welke neveneffecten kan astmamedicatie hebben? “Ouders, kinderen en zorgverleners hebben terecht aandacht
voor eventuele nevenwerkingen van astmamedicatie. Vooral de corticosteroïden worden daarbij geviseerd. Vooreerst is het zo dat kinderen met (onderbehandeld)
voor pollen kan beperkt blijven tot een 5 à
6
6-tal maanden per jaar. De meerdere stu-
Zijn er nog nieuwe behandelingsmethoden?
dies die de voorbije jaren bij kinderen vanaf
“Naast het vermijden van bloot-
termijn een snelle reductie van de klachten
stelling aan de allergenen en
en symptomen en minder vaak gebruik van
5-jarige leeftijd zijn uitgevoerd, bevestigen de bevindingen bij volwassenen: op korte
medicatie, passen we voor respiratoire
medicatie. De lange(re) termijn effecten bij
adolescente vertraging van de groeisnel-
allergieën (allergische rhinitis, licht tot
kinderen moeten nog blijken uit de verdere
heid kunnen vertonen. Dit afwijkende
matig-ernstig astma) ook bij kinderen de
opvolging van de verschillende studies en
groeipatroon gaat gepaard met een ver-
zogenaamde immunotherapie (IT) - in de
uit real-life evaluaties. Naast doeltreffend-
traagde botleeftijd. Ook onder de behande-
volksmond ook wel eens vaccinatie ge-
heid zijn veiligheid en gebruiksvriendelijk-
ling met inhalatiecorticosteroïden is enige
noemd - toe. Hierbij dienen we kleine hoe-
heid - bij kinderen misschien meer nog dan
groeivertraging mogelijk maar dan vooral
veelheden van het allergeen toe zodat het
bij volwassenen - zeer bepalend voor de
bij een hoge dosis of in het begin van de
lichaam een beschermde immuniteit kan
therapietrouw. De ouders spelen hierbij ui-
behandeling. Bij gebruik van een normale
ontwikkelen. Door deze therapie kunnen we
teraard een zeer belangrijke rol.
dosis is dat eerder uitzonderlijk. Het veel-
wellicht toekomstige allergieën bij kinderen
vuldig gebruik van systeemsteroïden bij
voorkomen en de allergic march afremmen.
In België worden dergelijke vormen van im-
acute opstoten kan wel effect hebben op
Daarnaast kan de behandeling ook het na-
munotherapie nog niet terugbetaald.
astma een vertraagde puberteit en een pre-
JESSALINEA 21