JM Januari 2014

18 e jaargang ✽ januari 2014 ✽ nr 1 ✽ losse nummers € 4,95 www.jmouders.nl

VOOR OUDERS ✽ 18 e jaargang ✽ NUMMER 1 — januari 2014 ✽ losse nummers € 4,95

ZO VOORKOM JE DAT JE PUBER GAAT ROKEN

REISSPECIAL

4

VERRASSENDE NATUURVAKANTIES METEEN BOEKEN!

GEBRUIK JE VERSTAND

www.jmouders.nl

KLAAR VOOR GROEP1?

CHECK JE KLEUTER OP

28 PUNTEN

VERTROUW OP JE

INTUÏTIE EN OP DIE VAN JE KIND

‘ZE ZIJN STEEDS JALOERS OP ELKAAR’

DE J/M-PSYCHOLOOG LOST HET OP

jm01 cover.indd 1

05-12-13 11:55

92

- Familierapport ‘Onze agenda moet echt wat leger’

56 — Klaar voor groep 1?

77 — Relaxte reizen

23 — Goede voornemens voor 2014 PSYCHOLOGIE

JIJ EN IK

GEBRUIK JE VERSTAND, VERTROUW OP JE INTUÏTIE - Snelcursus intuïtief opvoeden voor beginners 14

WAT GA JIJ IN 2014 HELEMAAL ANDERS DOEN? De goede voornemens van J/M’s opvoeddeskundige Tischa Neve en onze bloggers Frans Lomans, Sanne Kloosterboer en Daniëlle de Groene 23

JE KIND WEET VAN NATURE WAT GOED VOOR HEM IS - Zo leer je hem te (blijven) luisteren naar zijn gevoel 34

GEZONDHEID

‘IK GELOOF NIET IN GRENZEN STELLEN’ - De opvoedregels van wethouder Pieter Hilhorst 40

‘PUBERS ZIJN HET BELANGRIJKSTE DOELWIT VAN DE TABAKSINDUSTRIE’ - Hoe voorkom je dat jouw kind gaat roken?

46

4

JANUARI 2014

jm01 inhoud.indd 4

05-12-13 12:59

20

— ‘Ze spelen hier zo weinig buiten’ Wereldmoeder Margareth uit Curaçao

in ho ud januari

iedere maand Maatschappij Naar groep 1 - Effe checken: voldoet jouw kleuter aan deze 28 eisen?

56

Reisspecial 4 verrassende natuurreizen voor groot en klein Rust, ruimte en hertenragout in Zweden 78 Avonturieren in het Zwarte Woud 82 Bergwandelen in Oostenrijk 86 Op safari in Denemarken 88

6 Familievragen 8 Nieuws 20 Wereldouders – Margareth uit Curaçao Columns 33 Rocco Mooij 53 Steven Pont 39 Mijn puber en ik – Helma en Tessa 63 Samen uit, samen thuis – boeken, uitjes, op de site, hebben, recept 74 Vraag het Tischa 92 Familierapport – Vincent en Marie 97 Geintje 98 Volgende maand / colofon

januari 2014 5

jm01 inhoud.indd 5

05-12-13 12:59

Intuïtief opvoeden? Redacteur Anne Elzinga kan zo acht redenen opsommen waarom je dat vooral niet moet doen. Tot ze in de feiten duikt, en ontdekt dat op je ­gevoel afgaan leidt tot snellere, effectievere en (vaak) ­betere resultaten. Alleen in J/M: een cursus intuïtief ­opvoeden voor beginners. tekst Anne Elzinga Illustraties grootzus

gebruik je verstand

vertrouw op je intuïtie

I

ntuïtief opvoeden? Alleen al van de term kreeg ik kippenvel tijdens de brainstorm van de J/M-redactie. Maar mijn collega’s doken enthousiast op dit thema en kwamen direct met eigen voorbeelden. Zo had de één een nieuwe oppas voor haar zoontjes afgewezen, terwijl het toch een leuke vrouw en een fijn gesprek was. Een maand later hoorde ze dat deze vrouw naar een Jellinek-kliniek ging om haar drankprobleem aan te pakken. Een ander had zich ‘uit het niets’ afgevraagd hoe ze snel aan oppas voor haar baby kon komen als de school zou

14

januari 2014

jm01 intuitie ouder.indd 14

04-12-13 14:46

Intuïtief opvoeden

‘ Intuïtief opvoeden suggereert dat jij weet wat goed is voor je kind. Wat als je kind daar anders over denkt?’

bellen dat haar - kerngezonde kleuter ziek was geworden en ze hem dus moest ophalen. Een paar uur later werd ze inderdaad gebeld door de juf. En de derde had geen goed gevoel bij een zwemfeestje waar zijn dochter voor was uitgenodigd. Uiteindelijk ging ze wel, maar wilde al na een uur huilend naar huis. Totaal over de rooie vanwege de drukte, de keiharde muziek en het wilde geplons en gegil.

Ondertussen voelde ik mijn eigen

­ innenste Voelsprieten steeds verder ineenB krimpen. Ik heb geen intuïtie, en ik g ­ ebruik die al helemaal niet bij de opvoeding van mijn drie kinderen. Mijn weerstand tegen het onderwerp had niet alleen te maken met instinctief onvermogen, maar ook met een fris wantrouwen jegens de huidige spirituele zingevingshype. Te hip, te veel op winst beluste Jomanda’s, te weinig wetenschappelijk onderbouwd, te ayurvedisch en te Chakra. En nu dan intuïtief opvoeden als nieuwste pedagogische trend? Ik kan uit de losse pols zo acht redenen bedenken waarom je dat juist níet moet doen.

januari 2014 15

jm01 intuitie ouder.indd 15

04-12-13 14:46

GOED VOORNEMEN

‘Niet meer straffen en belonen’ J/M’s opvoedcoach en kinderpsycholoog Tischa Neve (43) heeft samen met partner Koen (34) een zoontje, Dim (4), en een pleegdochter (19).

‘In 2014 geen stickerbeloningssystemen en time-outs meer voor ons! Wij gaan - nog meer dan we al deden - opvoeden zonder straffen en belonen, naar de gedachte van de Amerikaanse opvoeddeskundige Alfie Kohn. In plaats van dat je kind “goed” gedrag aanleert omdat hij er iets voor krijgt of omdat hij jouw boosheid vreest - waardoor hij misschien zelfs dingen stiekem gaat doen of gaat liegen - stimuleer je hem zelf keuzes te maken. Zo leert hij de waarde van eerlijkheid, empathie, overleg, respect voor elkaar en samen oplossingen verzinnen.

Het zorgt voor veel meer verbinding met je kind.’ www.jmouders.nl/tischa 24

JANUARI 2014

jm01 fotospread Tischa.indd 24

05-12-13 13:17

januari 2014 25

jm01 fotospread Tischa.indd 25

05-12-13 13:17

Leer je kind dat hij mag zijn wie hij is Een kind dat op zijn gevoel afgaat, staat sterker in het leven. Het mooie is dat elk kind dat van nature al doet.

Helaas leren ze het ook (deels) weer af. Hoe help je hem om naar zijn intuïtie te blijven luisteren?

Tekst Manja Gruson illustraties Grootzus

34

I

ntuïtie hebben we allemaal. Het is ons ­innerlijk weten. De intuïtie van je kind vertelt hem waar hij blij van wordt en waarvan niet. Hoe meer je kind ‘intuïtief’ kan leven, hoe meer hij zichzelf kan zijn en worden.

Als ouder kun je hem daarin stimuleren.

Om meteen maar even een misvatting te ontmantelen: intuïtie is geen gave. Ieder mens is van nature intuïtief, al gaat de een wat meer op zijn gevoel af dan de ander.

Dat innerlijke kompas vertelt je dat het ergens niet veilig voelt, het helpt je een beslissing te nemen waar je rationeel niet uitkomt of draagt een oplossing aan voor een probleem zonder dat je erover nadacht. Sterker nog: lang nadenken werkt de intuïtie vaak tegen. Kinderen weten wat goed voor ze is en handelen daarnaar als ze hier de ruimte voor krijgen.

Juliska Bacher runt een praktijk voor hoogsensitieve kinderen, die vaak intuïtiever in het leven staan dan het gemiddelde kind en meer dan anderen problemen ervaren als ze hierin worden afgeremd. Bacher vertelt: ‘Je intuïtie is je innerlijke kracht. Het is wie je wezenlijk bent, los van alle aanpassingen die je in de loop van je leven doet om te voldoen aan verwachtingen van je opvoeders, school, de samenleving. Het is tegenwoordig niet makkelijk voor kinderen - en ouders - om hun intuïtie te volgen. We leven in een prestatiegerichte samenleving. Met 4 jaar moet je kind naar school, er zijn toetsen,

januari 2014

jm01 intuitie kind.indd 34

05-12-13 13:44

Kind & intuïtie

‘ Kinderen gaan eerst af op g ­ edrag en dan pas op woorden’

­ uziek- en sportclubjes en hij moet zwemdiplom ma’s halen. Om toch maar gezien te worden past een kind zich aan, ten koste van zijn eigen behoeften.’ En zo raken veel kinderen al jong verwijderd van wie zij werkelijk zijn, van het vermogen om te voelen en doen waar ze blij van worden. Dat kan zich uiten in somberheid, bedplassen en slaapproblemen. Kinderen raken uit balans, ze worden ‘druk’ genoemd, verlegen of te weinig geconcentreerd. En het ergste: een kind dat voortdurend te horen krijgt dat hij zich niet gedraagt zoals we van hem verlangen, ontwikkelt een negatief zelfbeeld: ‘Ik kan niet stilzitten, ik ben niet normaal, ze worden niet voor niets boos op me, ik deug niet.’

D

e grote vraag is nu: hoe help je je kind om op zijn gevoel af te gaan? Hoe weet je of zijn intuïtie spreekt of zijn fantasie - of dat er misschien iets anders speelt? Stel dat je kind niet bij een vriendje wil spelen, omdat ‘het daar niet goed voelt’. Klopt dat dan? Of is hij ­gewoon verlegen? Is het een smoes omdat hij liever thuis op de computer wil? En als hij keer op keer niet naar zwemles wil, moet je daar dan aan toegeven? ‘Het allerbelangrijkst,’ zegt ­kinderfluisteraar Layla van Oppen, die in haar praktijk veel kinderen behandelt die uit balans zijn, ‘is dat kinderen gehoor mogen geven aan hun eigen waarheid, en dat jij daar open en zon-

januari 2014 35

jm01 intuitie kind.indd 35

05-12-13 13:44

PIETER HILHORST (1966) is politicoloog en tegenwoordig wethouder van financiĂŤn,

onderwijs en jeugdzorg in Amsterdam. Daarvoor werkte hij aan de UvA, was hij publicist (onder meer columns voor de Volkskrant), medewerker van debatcentrum De Balie, radiopresentator (OBA live) en tv-maker (De ombudsman).

40

JANUARI 2014

jm01 opvoedregels.indd 40

04-12-13 15:06

DE OPVOEDREGELS VAN PIETER HILHORST

‘Ik geloof niet in grenzen stellen’ Zijn vertrouwen in Noah (14) en Sacha (19) is enorm, want, zegt Pieter Hilhorst, wethouder van Amsterdam, ‘je moet het beoordelingsvermogen van je kind heel serieus nemen’.

Opvoedstress van ouders is onzin, vindt hij. ‘We moeten af van het idee dat als het misgaat met je kind, het jouw schuld is.’

TEKST GIJS GROENTEMAN FOTOGRAFIE ROGER CREMERS

Pieter Hilhorst (47) was al bekend in Amsterdam en omstreken als schrijver, opiniemaker en debatleider. Toen maakte hij een onverwachte carrièreswitch: Lodewijk Asscher vertrok als wethouder om minister te worden, Hilhorst volgde hem op. Niet meer langs de zijlijn, maar het strijdperk in dus. Nu ontvangt hij op zijn werkkamer-met-uitzicht, hij resideert aan de Amstel. Tevreden aan tafel, benen over elkaar, praat hij over zoon Noah en dochter Sacha, die inmiddels uit huis is. Hij vertelt over het incidentje dat hij eerder had toen hij als vader én als wethouder in de openbaarheid trad.

‘Laatst heb ik het nieuwe gebouw van het Cygnus Gymnasium geopend. Toevallig zit mijn zoon op die school. Toen was er een vraag van een huis-aan-huisblad: “Wat leuk, een wethouder opent een school waar zijn zoon op zit.

Willen jullie samen op de foto?” Ik zei tegen Noah: “Ach, dat is toch geen enkel probleem, wie van jouw vrienden leest er nou zo’n huisaan-huisblad?” Hij ging overstag, maar we hadden er niet op gerekend dat de school de foto onmiddellijk op hun eigen Facebookpagina plaatste. Dus toen kreeg ik een boze Noah: “Jij dacht dat niemand het zou zien?! Iederéén heeft het gezien!”’

IS DE RELATIE MET JE DOCHTER ANDERS SINDS ZE HET HUIS UIT IS? ‘Zoiets gaat geleidelijk. Mijn dochter was al vroeg zelfstandig. En ze komt nog heel vaak langs omdat ze in de buurt woont. Een echte breuk heb ik dus niet gevoeld. Je zou kunnen denken dat je ineens heel andere gesprekken met elkaar gaat voeren. Maar dat is iets wat daarvóór al gebeurt.’

MAAR HET IS TOCH OOK ANDERS NU ZE NIET MEER THUIS WOONT? ‘Ja, ach. Ik was er vooral bezorgd om hoe dat voor mijn zoon zou zijn. Hij zou ineens enig kind worden. In het gezin waarin ik opgroeide was ik ook de jongste, dus ik herinner me nog wel hoe het was toen alle broers en zussen het

JANUARI 2014 41

jm01 opvoedregels.indd 41

04-12-13 15:06

De missie van de tabaksmarketing

‘ alles is erop gericht om kinderen aan het roken te krijgen’ 46

januari 2014

jm01 roken.indd 46

05-12-13 11:46

Antirook-campagne

januari 2014 47

jm01 roken.indd 47

05-12-13 11:46

Online cursussen Makkelijker omgaan met je puber 4-weekse online cursus

NIEUW!

In deze online cursus (gemaakt door Tischa Neve) leer je hoe je handiger kunt communiceren met je puber, wat een effectievere manier is om afspraken te maken en hoe je hem/haar meer verantwoordelijkheden kunt geven. Na deze training begrijp je beter wat er met je zoon of dochter aan de hand is, zodat je kunt inspelen op grillig pubergedrag. Bovendien krijg je zicht op je eigen rol. Via sms’jes, mailtjes en de cursussite krijg je oefeningen, tips en veel achtergrondinformatie.

De cursus kost € 19,95, abonnees betalen € 14,95.

Sociale vaardigheden 8-weekse online cursus + boek

Sociaal vaardige kinderen zitten beter in hun vel en presteren ook nog eens op veel gebieden beter, bijvoorbeeld op school.

In deze J/M-cursus (gemaakt i.s.m. Steven Pont) leer je hoe jij als ouder kunt bijdragen aan de belangrijkste sociale vaardigheden van je kind. Deze thema’s komen o.a. aan de orde: omgaan met leeftijdsgenoten, leren van ervaringen, bewust zijn van zijn sterke kanten. Via sms’jes, mailtjes en de cursussite krijg je oefeningen, tips en veel achtergrondinformatie. Tevens ontvang je dit boek cadeau.

De cursus plus het boek ‘Sociaal? Vaardig!’ kost € 39,95, abonnees betalen € 34,95.

Positief en creatief opvoeden 8-weekse online cursus + boek

Is je kind snel boos, jaloers of luistert hij slecht? Dan valt het waarschijnlijk niet mee om ‘m positief te benaderen. Toch is dat juist dan belangrijk. Want positief opvoeden levert positief gedrag van je kind op. De cursus ‘Positief en creatief opvoeden’ helpt je hierbij.

Via sms’jes, mailtjes en de cursussite krijg je oefeningen, tips en veel achtergrondinformatie. Bij de cursus ontvang je het boek ‘Positief en creatief opvoeden’ van Tischa Neve.

De cursus inclusief het boek kost € 39,95, abonnees betalen € 34,95.

MEER INFORMATIE EN AANMELDEN: WWW.JMOUDERS.NL/CURSUS

jm1 werf kursus.indd 54 JM_Cursus_spread_okt2013.indd 2-3

05-12-13 13:48

Opvoeden zonder stress 6-weekse online cursus + boek

Druk, druk, druk. Heb jij ook zo’n behoefte aan rust en komt het er maar niet van? Met ‘Opvoeden zonder stress’ ontdek je nieuwe rustmomenten in je dagelijkse drukke leven en leer je de dingen te accepteren zoals ze zijn. Zo kun je weer ontspannen en creëer je meer rust!

Via sms, mail, website en het boek Mindfulmama word je geïnstrueerd en begeleid.

De cursus plus Mindfulmama kost € 39,95, abonnees betalen € 34,95.

Kindermassage

7-weekse online cursus + kindermassagekaarten Je kind masseren is leuk en rustgevend. Kinderen worden meer ontspannen, slapen beter en krijgen meer zelfvertrouwen.

Volg deze cursus en je kind zit beter in zijn vel. Kindermassage helpt ook tegen faalangst, stress, hoofdpijn, buikpijn, concentratieproblemen. En, niet onbelangrijk: jullie hebben veel plezier samen! Via sms, mail en de website krijg je opdrachten en inspirerende tips. Via filmpjes zie je hoe je op speelse wijze je kind kan masseren (en je kind jou!).

De cursus inclusief massagekaarten kost € 39,95, abonnees betalen € 34,95.

Yoga en meditatie voor je kind 7-weekse online cursus + boek

School, spelen met vriendjes, sport, muziekles… Kinderen hebben het razend druk. Net als hun ouders. Vaak is er maar weinig tijd om te relaxen tussen alle dagelijkse verplichtingen door. Dat kan leiden tot concentratieen inslaapproblemen. Of je kind blijft ‘hangen’ in druk gedrag. J/M ontwikkelde de cursus Yoga en Meditatie, die kinderen helpt om tot rust te komen. Via sms’jes, mailtjes en de cursussite krijg je oefeningen, tips en veel achtergrondinformatie. Tevens ontvang je een boek cadeau.

De cursus plus het boek ‘Droomavonturen’ kost € 39,95, abonnees betalen € 34,95.

INTERESSE OF LIEVER EEN GRATIS CURSUS?

J/M biedt ook online cursussen gericht op huiswerk maken, leren lezen, positief opvoeden en het zelfvertrouwen van je kind. Ga naar www.jmouders.nl/cursus voor meer informatie en het volledige cursusoverzicht.

jm1 werf kursus.indd 55

05-12-13 13:48 13:32

78

januari 2014

jm01 zweden.indd 78

05-12-13 12:57

Reisspecial

Rela xen in Zweden

Rust, ruimte en h ­ ertenragout­ Weelderige bossen, ongerepte natuur en zuivere lucht. een ­vakantie in zweden is het reisequivalent van een verblijf in een kuuroord. Webredacteur Donato en zijn ­gezin werden er enorm ontspannen van.

Tekst en fotografie Danielle Schriek

R

elaxed peddelen we over het uitgestrekte meer. Om ons heen heerst rust, totale rust. Geen mens te zien of horen. De lucht die we inademen is zuiver en puur…

Enkele dagen eerder arriveerden we per StenaLine in de haven van Göteborg. De 17e eeuwse grachtengordel van deze stad voelt vertrouwd aan. Het stadsplan blijkt dan ook door Nederlanders te zijn gemaakt. In het mooie centrum genieten we van onze eerste fika; het Zweedse koffiemomentje met een traditionele kanelbullar. Langs uitgestrekte bossen en glinsterende meren - er is nauwelijks verkeer - rijden we daarna naar Säfsen Resort in Frederiksberg.

Ons houten huisje staat aan de rand van het ruim opgezette park en vanaf de veranda kijken we uit over een meer. ‘Wow!’, roept dochter Maxime uit. Ik knik instemmend. Wat een prachtige omgeving en wat een serene rust.

Säfsen Resort beschikt over een avonturenspeeltuin, kanoverhuur en midgetgolf. De parkmanager vertelt honderduit over de mogelijkheden om te wandelen, fietsen, paardrijden, vissen en zwemmen. Sportieve uitjes vooral.

Daar was ik al huiverig voor. Ik ben niet zo sportief. De manager spoort ons aan om per BMX-fiets de (makkelijkste) afdaling van de nabijgelegen skischans te doen. Waarom laat ik me overhalen? Maxime en Donato sjezen mij

­ irect voorbij en tegen de tijd dat ik beneden aankom, zitten d zij alweer in de skilift voor de volgende rit.

Ook ons tweede resort, Orsa Grönklitt, ligt in de streek ­Dalarna. Hier vind je ongerepte moerassen en weelderige bossen, waarin sommige dennen al eeuwenoud zijn. Tijdens het wandelen zakken we soms in de zompige bosgrond of schuifelen over planken die een moeras overbruggen. We ­bekijken mierenhopen en plukken frambozen en bosbessen die overal groeien. ‘s Middags springen Maxime en ik in het ijskoude water van een meer. We voelen ons één met de natuur. Met onze ­mobieltjes, creditcard en auto onder handbereik - dat wel.

Ook vraag ik me af wat je hier in hemelsnaam doet als het ­dagenlang regent. De parkmanager lacht om z­ oveel naïviteit: ‘Gewoon, je regenjas aantrekken.’

Wandelen is leuk, maar om onze actieradius te vergroten pakken we regelmatig de auto. Tijdens onze rondritten speuren we dorpjes af voor Zweeds eten. Dat valt nog niet mee.

De Zweden serveren vooral pizza, dönor kebab en hamburgers. Donato’s roep om wild op zijn bord wordt steeds luider.

Hert, zwijn, eland… het is hem om het even, zolang het maar

‘ We springen in het ijskoude meer en voelen ons één met de natuur’ heeft rondgelopen in een Zweeds bos! Op de vierde middag stoppen we voor een fika bij een voormalige graanhandel in Grängesberg. Een sympathiek echtpaar runt er een miniwinkel, kapsalon en restaurant in één, met adembenemend mooi uitzicht op een meer. Tijdens de koffie komt de winkelier/ kok/kapper met een menukaart op ons af. ‘Hert en zalm!’, roept ­Donato enthousiast. Ons kopje koffie met gebak gaat naadloos over in een compleet diner. Voor een luttel ­bedrag serveert de uitbaatster hertenragout en knapperig gebakken zalm met zeezout.

januari 2014 79

jm01 zweden.indd 79

05-12-13 12:57

Colofon

Online pesten

Chef redactie / waarnemend hoofdredacteur Monique Montanus

Dit kun je ­eraan doen

Artdirector Ingeborg Rosenberg

Verlegen Van angsthaas tot dappere dodo

@pp-kids De nieuwe generatiekloof ✽ Wat doet digitalisering met het kinderbrein?

Redactie Jadrike Boels (stagiaire), Anne ­Elzinga, Manja Gruson en Stella Reydon (eind­redacteur) Webredactie www.jmouders.nl Donato Ranzato secretariaat Jeannine Loman Aan dit nummer werkten mee René van Achteren, D ­ ominique ­Aleman, Roger Cremers, Steven van Drie, Ditty Eimers, Klazien Fokker, Grootzus, Sasja Jansen, iStock, Marcel Hulspas, Mark Mieras, Moker Ontwerp, Rocco Mooij, Tischa Neve, Wendy Panders, Steven Pont, ­­ Eva Schuurmans, Danielle Schriek, Hapé ­Smeele, Studio 100% ­Laren, ­Robin Uitham, Erik Vink, Eveline Vink, Evert de Vos, Duco de Vries en Florrie Walraven.

Redactieadres Raamgracht 4, 1011 KK Amsterdam, tel. 020-551 84 06 Postbus 2813, 1000 CV, Amsterdam E-mail: redactie@jmouders.nl

Alle in artikelen vermelde prijzen zijn richtprijzen.

De redactie behoudt zich het recht voor om niet te reageren op ongevraagd ­ingezonden artikelen.

J/M VOOR OUDERS © 2014 J/M Weekbladpers Media, ISSN 1875 - 1865 Marketing Susanne de Koning, 020-551 85 20 Advertenties www.weekbladpers.nl, media@weekbladpers.nl Manager sales a.i.

Judith Vis Accountmanagers Jos Hijmans, Astrid Lauw, Kokkie Rieffie, Arlette Schraa, Anne Sepers, Danny Tjaardstra en Petra Wentholt Media-order Nel Visscher, 020-551 85 42 Marketing services Viola Rudelsheim, 020-551 85 47 Uitgave Weekbladpers Media postbus 1050, 1000 BB Amsterdam.

Tel. 020-551 87 11, www.wptonline.nl Directie/uitgever Hylke van der Meer

Druk Corelio Printing Service Bezorging TNT Post Een index van alle artikelen uit J/M Distributeur Aldipress staat op onze website. Voor vragen over het abonnement kun je terecht bij WPG Klantenservice, tel. 020-551 87 12, postbus 960, 1000 AZ Amsterdam, jm.abonnement@weekbladpers.nl.

Wat betekent dat voor ✽ het onderwijs?

✽ Hoe begeleid je

je digiwijze kind?

24/7 online: hoe komen zij ✽ (en jij) tot rust?

Abonnementen

Abonnementsprijs € 48,50 (jaar, 11 nrs.), € 26,50 (half jaar). Europa (priority): € 97,30-, overig (priority): € 116,50. Bij betaling per acceptgiro geldt een toeslag van € 2,-.

Voor het beëindigen van een abonnement geldt een opzegtermijn van één maand vóór afloop van de abonnementsperiode. Zonder wederopzegging worden abonnementen na de eerste abonnementsperiode omgezet in een abonnement voor onbepaalde tijd. Inning van het abonnementsgeld blijft gelijk aan de periode waarvoor het abonnement is aangegaan. Na omzetting van het abonnement naar onbepaalde tijd geldt een opzegtermijn van drie maanden vanaf de dag dat de opzegging J/M heeft bereikt. Eventueel te veel vooruitbetaald abonnementsgeld wordt automatisch teruggestort.

Opzeggen kan schriftelijk, telefonisch of per e-mail. Opzeggingen worden onzerzijds schriftelijk of per e-mail bevestigd. Vermeld bij opzegging altijd het adres waarop J/M bezorgd wordt.

Zie ook www.jmouders.nl/abonnementsvoorwaarden.

Onze gegevens: WPG Klantenservice, postbus 960, 1000 AZ Amsterdam of jm.abonnement@weekbladpers.nl of tel. 020-551 87 12.

Selfservice: voor adreswijzigingen of klachten ga naar: www.jmouders.nl/selfservice (vooraf eenmalig registreren).

Waarom teamsporten slecht zijn voor je kind

J/M op iPad: € 3,99 per editie, gratis voor abonnees. Ga naar de app store of naar www.jmouders.nl/ ipad.

J/M is er ook op cd-rom en in elektronische vorm voor mensen met een leeshandicap.

Inlichtingen: Dedicom, postbus 24, 5360 AA Grave, tel. 0486-486 486.

Wij maken je erop attent dat aan ons verstrekte persoonsgegevens zoals naam, (e-mail)adres en telefoonnummers worden opgenomen in het gegevensbestand van WPG Uitgevers BV. Dit bestand is aangemeld bij het College bescherming persoonsgegevens door WPG Uitgevers BV, de verantwoordelijke voor deze gegevens. Persoonsgegevens worden gebruikt voor onze abonnementen administratie, voor de uitvoering van met ons gesloten overeenkomsten en om je op de hoogte te houden van interessante informatie en aanbiedingen van producten en diensten van de verschillende WPGuitgeverijen, eventueel ook na beëindiging van je abonnement. Je kunt je gegevens opvragen en laten corrigeren of verwijderen door een kaartje te sturen naar: WPG Klantenservice, postbus 960, 1000 AZ Amsterdam of een e-mail aan jm.abonnement@weekbladpers.nl.

Alle auteursrechten en databankrechten t.a.v. de inhoud van deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij Weekbladpers Media c.q. de desbetreffende makers.

Voor het overnemen, opslaan en verspreiden van (delen van) de inhoud en gebruik van de vormgeving, op welke wijze dan ook, dient vooraf schriftelijke toestemming te zijn verkregen van de uitgever.

Aangesloten bij de groep Publiekstijdschriften van het Nederlands uitgeversverbond.

Het februarinummer van J/M ligt vanaf 23 januari in de winkel

jm01 volgende maand.indd 98

05-12-13 13:29