17e jaargang ✽ juni 2013 ✽ nr 6 ✽ losse nummers € 4,95
www.jmouders.nl VOOR OUDERS ✽ 17e jaargang ✽ NUMMER 6 — juni 2013 ✽ losse nummers € 4,95
Gasthoofdredacteur
ROB KAMPHUES (DE REÜNIE)
‘MIJN KINDEREN VINDEN ME ZIELIG’
www.jmouders.nl
Nu snap jij het ook
De ultieme checklist
MINECRAFT VOOR DUMMIES
WAT KUNNEN ZE WANNEER? VAN FIETSEN ZONDER ZIJWIELTJES TOT STAPPEN MET VRIENDEN
SLAAP KINDJE SLÁÁP
HYPER DOOR TE WEINIG NACHTRUST, WAKKER DOOR PINGEN + NOG MEER NIEUWE SLAAPINZICHTEN
jm6 cover.indd 1
07-05-13 15:22
24 — De opvoedregels van
90 — FAMILIERAPPORT
GASTHOOFDREDACTEUR
Rob Kamphues
HET GEZIN VAN CHRISTA EN RICHARD KOMT BINNENKORT OP TV
77 — Zelf gemaakt: Een plek onder de zon
22 — WERELDOUDER RUZANNA UIT ARMENIË ‘HIER IS HET: SAMEN LEVEN, SAMEN DELEN’
PSYCHOLOGIE
JIJ EN IK
MAATSCHAPPIJ
DE ULTIEME CHECKLIST - Wat kunnen ze wanneer: compleet groeioverzicht Van fietsen zonder zijwieltjes tot stappen met vrienden 32
DE OPVOEDREGELS - ‘Mijn kinderen vinden me zielig’ Gasthoofdredacteur, tvpresentator, cabaratier en schrijver Rob Kamphues over de opvoeding van Bo en Mees 24
FAMILIEMOORD - Onbegrijpelijk: ouders die hun eigen kind doden Hoe leg je zoiets uit aan jouw kind? 53
KIND IN DE SPOTLIGHTS - Als-ie maar lol heeft
Waarom té betrokken zijn niet helpt 44
GEZONDHEID SLAAP KINDJE SLÁÁP - Wat gebeurt er precies tijdens het pitten? Hyper door te weinig nachtrust, slapeloos door sociale media + de nieuwste inzichten 12
FOTOREPORTAGE: OUDERS DIE VEEL REIZEN VOOR HUN WERK - ‘Een half jaar is wel afschuwelijk lang’ * Marit, medisch adviseur Artsen zonder Grenzen 28 * Debbie, stewardess 42 * Abby, finance manager 56 * Tim, stafofficier Defensie 82
12 — Alles over de slaap jm6 inhoud.indd 4
07-05-13 15:12
in ho ud
28 — Fotoreportage Reizende ouders
juni
iedere maand 6 Familievragen 8 Nieuws Columns 22 Wereldouders
vrije tijd Minecraft voor dummies - Waarom is dit spel zo populair? Handleiding voor ouders 40
– Ruzanna (Armenië)
31 Rocco Mooij 51 Mijn puber en ik – Carola en Sem
Vakantie op wielen - ‘5 Weken boven op elkaar: heerlijk!’ Roos Wouters’ gezin reisde rond met een camper en een app 84
61 Steven Pont 63 Samen uit,
Extra Hip, stoer en veilig - Bestel nu de enige echte J/M-fiets. Mét korting! 68 Uitslag fotowedstrijd - ‘Daarom is Denemarken leuk’ 89
Column Rob Kamphuis - Sentimenten
95
strip - Pap en ik in de auto
95
samen thuis – boeken, uitjes, op de site, hebben, recept 75 Vet / moddervet – mueslirepen 77 Zelfgemaakt – boomhut 80 Vraag het Tischa 90 Familierapport – Christa en Richard 97 Geintje 98 Volgende maand / colofon
juni 2013 5
jm6 inhoud.indd 5
07-05-13 15:12
SLAAP KINDJE SLÁÁP
jm6 slapen.indd 12
07-05-13 14:41
Gezondheid
Als kinderen vlak voor bedtijd gamen of op sociale media zitten, doen ze er langer over om in slaap te komen, weet slaapdeskundige dr. Hans Hamburger. En jonge kinderen die te weinig slapen, worden hyper en groeien minder goed. Wat gebeurt er precies tijdens de slaap? We volgen de nacht van de 9-jarige Max. TEKST MANJA GRUSON ILLUSTRATIES GROOTZUS
jm6 slapen.indd 13
07-05-13 14:41
ROB KAMPHUES (52) is schrijver, theatermaker en cabaretier. Hij presenteerde diverse tv-programma’s en stond tot deze maand in het theater met de zeer persoonlijke voorstelling Sterke verhalen. Vanaf 19 mei is hij gestart met het wekelijkse programma KRO’s rapport voor mijn ouders. Kamphues is vader van twee zonen, Bo (12) en Mees (10), en dochter Monica-Louise (1).
24
JUNI 2013
jm6 opvoedregels.indd 24
07-05-13 11:35
‘Mijn kinderen vinden me zielig’ Rob Kamphues presenteert sinds kort het tv-programma KRO’s Rapport voor mijn ouders, waarin kinderen hun ouders cijfers geven. Zelf krijgt hij van zijn zonen een ruime 8. ‘Maar dat is een makkie; ik ben een gescheiden vader en voor mij zijn ze extra lief.’ TEKST EVERT DE VOS FOTOGRAFIE HUIB VAN WERSCH
‘W
eet je wat goed werkt?’ Rob Kamphues (52) staat op. Spijkerbroek met hippe gaten, een hoodie met opdruk. Hij plaatst zijn kekke gympen tegen elkaar, staat stil en zet langzaam één stap naar voren. Staat dan weer stil, om twintig tellen later weer één stap te zetten. ‘Ik noem dat een monnikenloop. Met mijn oudste zoon spreek ik dan af dat we er tien minuten over doen om het glas te pakken dat tien meter verderop in de kamer staat. Daar worden we allebei heel rustig van.’ Als ouder doe je maar wat, is Kamphues’ ervaring. En soms tref je iets wat echt werkt. Zoals de meditatiekaarten bij zijn jongste zoon. ‘Dan merk ik dat hij niet lekker in zijn vel zit, er scheelt iets. Hij gaat dan lekker liggen en we doen een paar oefeningen waarbij we samen hele avonturen beleven.’ Schrijver, theatermaker en cabaretier Rob Kamphues werd bij het grote publiek bekend met tv-programma’s als De 8 plagen van Rob Kamphues, Kamphues maakt vrienden en Kamphues zoekt de grens. Ongekend populair is De Reünie, waarin hij
DE OPVOEDREGELS VAN ROB KAMPHUES
bijzondere levensverhalen van een voormalige middelbare schoolklas naar boven haalt. Hij stelt soms zeer persoonlijke vragen, maar is zelden impertinent. De geïnterviewden voelen zich serieus genomen en laten veel van zichzelf zien. Wekelijks stemmen twee miljoen mensen op het programma af. Op hetzelfde tijdstip - zondagavond half negen presenteert hij nu acht weken lang het opvoedprogramma KRO’s Rapport voor mijn ouders. Kinderen geven hun ouders cijfers op een tiental verschillende punten. Van heel praktisch - de kwaliteit van hun kookkunsten - tot psychologisch en pedagogisch, zoals de kunst van het luisteren. In filmpjes geven ze hun toelichting en Rob Kamphues gaat vervolgens met de ouders in gesprek. ‘De kinderen zijn vaak heel eerlijk in het commentaar op hun ouders,’ is zijn ervaring. ‘Dat komt af en toe best hard aan. Ouders zijn soms lichtgeraakt - “Ik trek heus niet elke avond een blik open” - maar het komt altijd goed. Kinderen leveren milde kritiek met veel liefde.’
K
amphues is een betrokken vader, met een paar roerige jaren achter de rug. Zes jaar geleden scheidde hij van de moeder van zijn zonen Bo (12) en Mees (10). Zijn leven
JUNI 2013 25
jm6 opvoedregels.indd 25
07-05-13 11:35
Wat kan mijn kind al?
Wat kan mijn kind al? En wat zou hij 足moeten kunnen? Dat kan je af en toe enorm bezighouden. Het J/M Groei-足 overzicht biedt uitkomst. Maar let op: elk kind ontwikkelt zich in zijn eigen tempo. Dus geen paniek als je zoon of dochter niet aan de leeftijdsnormen voldoet. Tekst Anne Elzinga Illustraties Marc Weikamp
32
juni 2013
jm6 groei overzicht.indd 32
07-05-13 13:47
Psychologie
4 JAAR
Kan zelf
✽ kleding/schoenen uiten aantrekken ✽ handen wassen ✽ deur achter zich dichtdoen ✽ eigen lengte goed inschatten
Motoriek ✽ kan leren zwemmen ✽ kan kennismaken met diverse sporten ✽ loopt niet (meer) op tenen ✽ Kan springen en op één been evenwicht bewaren ✽ heeft geen moeite met priegelwerkjes (spelen met kleine blokjes, prikken)
Groei ✽ Gemiddelde lengte
jongens én meisjes: 105 cm (range: tussen 97 en 114 cm) ✽ Gemiddeld gewicht jongens én meisjes (bij gemiddelde lengte): 17 kilo (range tussen 16 en 18 kilo)
Sociaal ✽ maakt taakjes af; vliegt niet van het een naar het ander ✽ maakt onderscheid tussen ‘ik’ en ‘jij’ ✽ kan best even wachten als-ie iets wil ✽ Kan luisteren
Taalontwikkeling
✽ Praat over zichzelf in de ik-vorm ✽ Kent de verschillende meervoudsvormen (stoelen, tafels) ✽ Kan met woorden duidelijk maken wat hij bedoelt
Media ✽ tot 8 jaar is 2 keer een half uur beeldschermtijd (tv, computer, iPad) voldoende ✽ gemiddelde leeftijd eerste internetgebruik: 3 ½ jaar ✽ 1 op de 5 zit regelmatig op de smartphone, 40% op laptop of spelcomputer en 50% op iPad/tablet ✽ 95% kijkt regelmatig tv
juni 2013 33
jm6 groei overzicht.indd 33
07-05-13 13:47
‘ Het plezier voedt het talent. Het is de kunst om dat zo te houden’ 44
juni 2013
jm6 kinderprestaties.indd 44
CORBIS/HH
07-05-13 12:45
Psychologie
Kind in de spotlights
‘Als-ie maar
lol
heeft’ Als ons kind in de schijnwerpers staat - of dat nou op het sportveld of het toneel is verwachten we er veel van. We zijn zenuwachtig voor aanvang, leven enorm mee en zijn supertrots (of zwaar teleurgesteld) na afloop. Lief, al die betrokkenheid. Maar van je kind mag het misschien best wat relaxter. Tekst Rob Voorwinde
juni 2013 45
jm6 kinderprestaties.indd 45
07-05-13 12:45
EEN VADER OF MOEDER DIE ZIJN OF HAAR EIGEN KIND DOODT. HOE
LEG JE ZOIETS UIT? Journaliste Lotje Boogmans vond die vraag al een worsteling toen ze nog als verslaggever bj het Jeugdjournaal werkte. En dat vindt ze nu als moeder weer, wanneer zo’n drama zich afspeelt op de school van haar zoontje.
JUNI 2013 53
jm6 familiemoord.indd 53
07-05-13 11:37
‘Wees eerlijk. Bedenk goed: de fantasie is altijd erger’
O
m acht uur ‘s ochtends sta ik boterhammen te smeren als mijn vriend belt: ‘Ik hoor net op de radio dat er in ons dorp twee kinderen zijn omgekomen, van 7 en 10.’ Ik googel meteen, maar kan verder geen informatie vinden. Gespannen breng ik onze kinderen naar school, want als het klopt, dan moet het gezien de leeftijd een kind uit de groep van mijn zoon zijn. Op het schoolplein en in de gang staan groepjes pratende vaders en moeders, er is duidelijk iets aan de hand. Het gonst. Het verhaal gaat dat twee jongetjes die pas een week op school zitten, zijn gedood. Hun moeder ligt in het ziekenhuis. Op het schoolplein hebben de kinderen het er ook al over. Officieel is er nog niks bekend; de juf zegt dat de lessen dus gewoon doorgaan. Wat nu? Ik kan mijn kind toch niet zo het schoolplein opsturen? Ik vertel hem dat het nieuwe jongetje uit zijn klas waarschijnlijk is overleden en dat de juf er straks meer over zal vertellen. Met een knoop in mijn maag laat ik mijn kind achter op school. Werken, denk ik. Ja, ik moet werken, maar nee, ik kan toch niet gaan werken? Terwijl ik mijn gedachten probeer te ordenen, bel ik een collega van de planning. Ik leg uit wat er is gebeurd. Zij zegt meteen: ‘Blijf thuis, dit heb ik een paar jaar geleden meegemaakt op de school van mijn kinderen. Dat was totale paniek. Toen had een politieman zijn kinderen doodgeschoten.’ Terwijl ze dat vertelt, denk ik: oh ja, daar heb ik toen nog een onderwerp over gemaakt voor het Jeugdjournaal.
A
ls ik ‘s middags met andere ouders de school inloop, voelt dat vreemd. Niet als journalist, maar als ouder naar een voorlichtingsbijeenkomst van de directie, de burgemeester, slachtofferhulp en de politie. Een agent vertelt dat inmiddels vaststaat dat de moeder haar kinderen heeft omgebracht, hoe is nog niet bekend. De vader van de kinderen woont ergens anders en heeft er niets mee te maken. Al snel komen de vragen van de ouders. Iedereen is vooral benieuwd hoe het nieuws in de klassen is besproken. Wat is er al verteld, wat niet? Een leerkracht meldt dat de kinderen nog niet weten dat de moeder de kinderen heeft gedood. ‘Met welke vragen kwamen kinderen?’ vraagt een moeder. De juf uit groep 4 legt uit dat de kinderen vooral wilden weten hoe het is 54
gebeurd. ‘Ze hadden minder vragen over J. zelf, want die kenden ze nog niet zo goed.’ De meester uit de groep van de oudste jongen vertelt dat er ook praktische vragen waren. ‘Zoals: hoe moet dat nu, ik zou samen met hem een spreekbeurt doen?’ Voor alle vragen die wij thuis nog gaan krijgen, is het advies: ‘Eerlijk zijn. Bedenk goed: de fantasie is altijd erger.’ Tot slot krijgen we de tip om vanavond naar het Jeugdjournaal te kijken, want dat besteedt aandacht aan deze familiemoord. En de directie waarschuwt nog even voor opdringerige pers. ‘Als er cameraploegen staan en je daar geen zin in hebt, gewoon zeggen ‘geen commentaar’ en doorlopen.’ Ik denk meteen: die zijn hier ook niet voor hun plezier. Maak gewoon afspraken met die journalisten. Zet ze in een aparte kamer, geef ze een kop koffie, laat ze als de kinderen buiten zijn een shot maken van het gedenkhoekje en ze zijn weer weg. De waarschuwing blijkt voor niks; er staan geen cameraploegen als we naar buiten lopen.
‘W ‘Mama, dat ziek zijn in je hoofd, is dat besmettelijk? Kun jij dat ook krijgen?’
ie heeft het gedaan, denk jij?’, is het eerste wat mijn zoon vraagt als ik hem bij de opvang ophaal. Voor ik iets kan zeggen, gaat hij verder: ‘Ik denk dat de vader ze heeft neergeschoten en die is nu natuurlijk op de vlucht.’ Ik zeg: ‘We praten er zo thuis rustig verder over.’ ‘Of misschien niet geschoten, maar met een mes of zo,’ gaat mijn zoon verder. ‘Thuis hebben we het erover!’ Aan de keukentafel leg ik uit dat het niet de vader maar de moeder is, die haar kinderen heeft doodgemaakt. ‘Waarom?’, vraagt hij. Ik zeg dat ze waarschijnlijk ziek in haar hoofd is. ‘Had ze een vreemd drankje gedronken dat ze raar ging doen of was ze misschien aan het slaapwandelen?’ Mijn 7-jarige zoon zoekt duidelijk naar een verklaring waarom een moeder zoiets doet. Ook wil hij weten hoe zij het heeft gedaan. Ik vertel dat dat niet bekend is. Terwijl hij opstaat om te gaan spelen, zegt hij: ‘Ik denk een mes.’ Zijn ranja en snoepje blijven onaan- geroerd op de keukentafel liggen.
O
m kwart voor zeven zitten we klaar voor het Jeugdjournaal. Uit mijn tijd als verslaggever daar weet ik dat psychologen het er niet over eens zijn of je dit soort nieuws, een familiemoord, in het Jeugdjournaal moet
juni 2013
jm6 familiemoord.indd 54
07-05-13 11:37
✽Herenfiets
WINKELPRIJS 449,-
nu voor
299,-
Fiets in degelijke uitvoering,
met versnellingen en eersteklas remmen. Zitje op
inclusief BTW
de stang (met voetensteuntjes) is optioneel. Bagagerek voorop, dus achter volop plek voor
kinderzitje.
• Stevig, robuust frame • Kwalitatief mat grijze afwerking • 28 inch • 3 nexus versnellingen (Shimano) • Stuurstabilisator • Terugtraprem (Shimano)
De speciale J/M Fietsen voor Ouders WINKELPRIJS 449,-
nu voor
✽Damesfiets
299,inclusief BTW
Ook bij deze fiets staan degelijkheid en veiligheid voorop. Shimano remmen en goede jasbeschermers. Dus geen
voetjes meer tussen de spaken. En toch verrassend licht.
• Stevig, robuust frame • Kwalitatief mat blauwe afwerking • 28 inch • 3 nexus versnellingen (Shimano) • Stuurstabilisator • Terugtraprem (Shimano)
MEER INFO EN BESTELLEN:
jm6 werf fietsen.indd 68
07-05-13 12:30
OP
s
EN:
hip, STOER & veilig ✽ Bakfiets
1350,-
Superstevige bakfiets met versnellingen, zodat je ook nog opschiet. Met bijgeleverde reflecterende stickers. Niet alleen om samen met je kinderen de bak op te pimpen, maar ook voor meer zichtbaarheid in het donker. Een kap is optioneel.
inclusief BTW
• Extra stevig, antraciet grijs frame met stootvaste poedercoating, behandeld tegen roestwater • 26 inch - nexus 7-speed versnelling (Shimano) • Dubbelwandige velgen met extra sterke spaken
• Bak tot 80 kg • Rollerbrakes voor en achter • Volledig afgemonteerd!
OP WWW.JMOUDERS.NL/FIETS
jm6 werf fietsen.indd 69
07-05-13 12:30
Word abonnee RUIM € 30,KORTING!
Jaar J/M +
5 nummers gratis J/M helpt ouders met kinderen van 4 tot 16 jaar. Met diepgaande achtergrondartikelen, praktische tips en herkenbare verhalen van andere ouders. Als abonnee krijg je korting op J/M cursussen, specials, in de webshop, plus de gratis app!
16 e jaargang ✽ juni 2012 ✽ nr 6 ✽ losse nummers € 4,95
www.jmouders.nl
voor ouders ✽ 16 e jaargang ✽ nummer 6 — juni 2012 ✽ losse nummers € 4,95
Zin in een J/M abonnement?
Gasthoofdredacteur
Rob Kamphues (de reünie)
‘mijn kinderen vinden me zielig’
www.jmouders.nl
Nu snap jij het ook
De ultieme checklist
minecraft voor dummies
wat kunnen ze wanneer? van fietsen zonder zijwieltjes tot stappen met vrienden
slaap Kindje slááp
hyper door te weinig nachtrust, wakker door pingen + nog meer nieuwe slaapinzichten
Ga naar www.jmouders.nl/abonnement of bel gratis 0800-0220 660 Je ontvangt 16 x J/M voor slechts € 48,50 (i.p.v. € 79,20). Het abonnement geldt tot wederopzegging. www.jmouders.nl/abonnementsvoorwaarden
MEER INFO WWW.JMOUDERS.NL/ABONNEMENT
jm6 werf abo.indd 94 JM_werf_jrabten5nrs.indd 88
07-05-13 16:19 14:49 06-05-13