de beste vriend van ouders voeding special
11 november 2014 18e jaargang € 4,95 jmouders.nl
AP
NU 11 6
pagina’s!
Mama is te dik
‘Vreselijk, als m’n dochter zich voor me schaamt’
Mei Li Vos
‘Al m’n principes gaan overboord sinds ik een kind heb’
5 jaar zonder Jennifer
‘Als moeder is ze dagelijks onzichtbaar aanwezig’
Een pedo in de buurt
Hoe eng is dat nou eigenlijk?
te dikke kind het
Wiens schuld is dat?
+
pimp je trui
*
kids in de keuken
*
voedingsquiz
Wij
Zij
het gezin
de kinderen
24
16 Het te dikke kind
Wiens schuld is dat? De ouders? De voedselindustrie? Het beeldscherm? J/M traceerde zes verdachten
24 Familieportret
‘We geloven in liefdevol verwaarlozen’
28 Banjeren door de jungle
Reisreportage: op tienertoer door Thailand
34 Wat spookten de dino’s nu weer uit?
In dinovember zetten speelgoeddinosaurussen het huis op stelten
42 Een pedo in de buurt
56 68
Hoe eng is dat nou eigenlijk?
16 34
14 Nieuws 32 Huisdier De kat 41 Hebben 48 Mijn puber & ik 49 Cultuur
56 ‘Dit ben ik’
Drie jonge trendsetters over hun kledingstijl
63 Vanavond kook jij Stap-voor-stap recepten voor kleine koks
Nieuws 54 Mutsen 62 Pimp je trui op 68 Kinderboeken 70 Cultuur 71
63
6
Ik
inhoud
de ouder
76 ‘Ik ben een zacht ei sinds Reva er is’
8 Medewerkers & colofon 10 5 vragen & 5 gezinnen 50 Familieplanner voor nieuwe abonnees 110 Volg een online opvoedcursus van J/M 112 Geintje 114 Volgende maand
Politicus Mei Li Vos over de opvoeding van Reva (3)
86 ‘Mama, jij bent best dik’
Hoe voed je je kind gezond op als je zelf een eetprobleem hebt?
90 Test je voedingskennis
Wat is beter: smeerworst of pindakaas?
98 Ik ben een dolfijnenmoeder
76
Het nieuwste opvoedfenomeen
102 De wetenschapper Hoogleraar Positieve Psychologie Jan Walburg: ‘Blije ouders, blije kinderen’
106 Vijf jaar zonder Jennifer ‘Als moeder is ze onzichtbaar aanwezig’
82 102
Nieuws 74 Succesrecept 82
Actrice Babette van Veen
Je kind ontploft (weer)
Tischa lost het op 83
COVERBEELD Plainpicture/HH
Column 101 Suus Ruis
Cultuur 109
7
wij
NIEUWS
samenstelling Anne elzinga illustraties Zsuzsanna Ilijin
opvoeding
Zelf koken voorkomt snacken Hoe vaker en langer je thuis achter de pannen staat, hoe groter de kans dat jouw kind kiest voor gezonde voeding. Ook als jij daar niet bij bent. Kinderen van ouders die naar eigen zeggen veel tijd besteden aan het be reiden van de maaltijd, konden zich veel beter inhouden met de chicken nuggets, chips en chocoladekoekjes en snoepten eerder van tomaatjes, druiven en broccoli dan nageslacht van luiere koks. ‘Het is bemoedigend om te zien dat ouders mogelijk de kwaliteit van de voedsel keuzes van hun kinderen buitens huis kunnen beïnvloeden door wat vaker thuis te koken,’ zegt hoofdonderzoeker Catherine Shehan van de Pennsylvania State University.
beeld corbis/hh
Bron: Society for the Study of Ingestive Behavior
14
feiten & cijfers
voeding
8,4
Superman maakt dik
Samen sterk aan de keukentafel
Vis een recept op
geven ouders aan de gastouder van hun basisschoolkind. De buitenschoolse opvang krijgt een 7,6.
Superman, Johnny Depp en Lightning McQueen zetten grote en kleine kijkers meer aan tot eten dan Karin de Groot van de kindertalkshow Wat zou jij doen? Dat blijkt uit een experiment van Cornell Food and Brand Lab. Studenten die twintig minuten naar een actiefilm met geluid keken, aten 98 procent meer zoete lekker nijen dan studenten die naar een talkshow keken. Zelfs als het geluid van de actiefilm uitstond, propten ze nog 36 procent meer in hun mond. Maar... ze aten ook meer worteltjes en druiven. Dat komt waarschijnlijk omdat ze met hun hoofd bij Batman zitten en gedachteloos graaien. De oplossing is vrij simpel: zet alleen bakken gezond voer voor ze neer.
Bron: Krimp in de kinderopvang, SCP
opvoeding
De ThuisDNA-kit
Vis een recept op
dik
Nu dik, later dikker Onder het kopje ‘bevreemdend en bizar nieuws’ volgt hier een bericht over een nieuwe vaderschapstest. Denk jij dat jouw kind tot die 2 à 3 procent behoort die een andere biologische vader heeft dan ze denken? En wil je de waarheid weten? Dan kun je met je zelfdoe-pakket aan de slag. Gewoon thuis wat wangslijmvlies ontfutselen met je online bestelde kit, opsturen naar een laboratorium en bin nen een paar dagen weet je of je een lastig gesprek met je kind moet gaan voeren. Voordelen (volgens de fabrikant): minder kosten en meer privacy dan in het ziekenhuis. Meisjes en jongens zijn (bijna helemaal) gelijk Bron: DNA-test.nl
Superman maakt dik
Bron: Scientias
psyche
het nut van ‘dankjewel’ Blijf je kind vooral inprenten om mensen netjes te bedan ken voor hun diensten. Dat is namelijk dé manier om vrien den te maken, blijkt uit onder zoek van de University of New South Wales. Scholieren die hun bijlesleraren een vrien delijk bedankbriefje stuurden voor hun moeite en bijles sen, werden veel warmer
gevonden dan ondankbare scholieren. Volgens de onderzoekers bewijst deze studie het eerste gedeelte van een theorie die stelt dat het uiten van dankbaarheid mensen helpt nieuwe relaties aan te knopen (find), relaties te versterken (remind) en te behouden (bind).
Bron: eurekalert.org
De Thuis-DNA-kit
15
Wij
te dik
De Zaak van het Dikke Kind tegen Zijn Vervetters
96 Procent van de kinderproducten in de supermarkt past niet in een gezond voedingspatroon, constateerde de Consumentenbond al in 2011. Ook de etiketten erop blijken praktisch nooit te kloppen (onderzoek 2013). Nog een feitje: slechts 5 procent van de meisjes en 7 procent van de jongens haalt de norm van minimaal een uur matig-intensieve beweging per dag. En ĂŠĂŠn op de acht kinderen is te dik. Wie is de schuldige? J/M traceerde zes verdachten. tekst Anne elzinga beeld stocksy âž˝ 17
24
wij
onze regels
‘We geloven in liefdevol verwaarlozen’
Patricia (45), Feike (6), David (13), Gijs (14) en Marc (44)
Uitgesproken opvoedidealen hadden ze niet voor ogen. Maar Patricia en Marc wisten wel precies wat voor ouders ze níet wilden worden: ‘Van die mensen die alles voor hun kinderen invullen, zich overal mee bemoeien en ze bedelven onder verstikkende aandacht. Kinderen hebben een eigen persoonlijkheid. We houden hartstikke veel van ze, maar we zitten er niet steeds bovenop.’ tekst Monique Montanus beeld Louise Honée
➽ 25
tekst phaedra werkhoven beeld Refe en Susan Tuma
Elk jaar, in november, komen de speelgoeddino’s van het Amerikaanse gezin Tuma ‘s nachts tot leven. Dan halen ze de hele boel overhoop. ‘De viering van de verbeelding’ noemen Refe en Susan Tuma hun ‘Dinovember’.
What the Dinosaurs did last night Op een dag bracht Susans broer een paar dozen oud speelgoed mee, waaronder een doos met dinosau russen. Maandenlang stond die on aangeroerd in de kamer, tot Susan op een avond de dino’s sorteerde en ze afspoelde in de badkamer. Refe,
Dit alles tot grote hilariteit van het gezin, dat vier kinderen telt. Toen Susan en Refe nog maar twee kinderen hadden, was Susan al mega creatief. Van karton knutselde ze kastelen en piratenschepen. Haar twee dochters van 4 en 5 leefden daardoor parttime in een fantasie wereld. Toen werd er een broertje geboren, en braken er slapeloze nachten aan voor Susan en Refe. Ze veranderden in zombies en hadden, met krap vier uur slaap per nacht, geen fut meer voor creatieve activiteiten. De meis jes zaten alleen nog maar voor de tv en achter hun iPads.
Wat als de dinosaurussen echt tot leven zijn gewekt? Wie zegt dat het níet zo is? Elk jaar zetten de plastic di nosaurussen tijdens novembernach ten het huis van de familie Tuma op stelten. De ene keer plunderen ze de koelkast. Een andere nacht eten ze alle eieren op. Of ze krijten de muren onder. En soms ontvoeren ze zelfs Ninja Turtles. De hele maand halen ze hun streken uit, om in december weer te transformeren tot ‘dood’gewoon speelgoed. Tot de volgende novembermaand zich aandient.
What the dinosaurs did last night, door Refe & Susan Tuma, € 15,99, verschijnt op 28 oktober
Susan en Refe hadden zelf zoveel lol beleefd aan het spelen met de dino’s, dat ze inzagen dat de volwassen en de kinderwereld soms naadloos in elkaar overgaan. Dit jaar gaan ze hun derde Dinovember in. Misschien ontgroeien hun kinderen op een dag de dino’s. Maar misschien blijven ze ook wel geloven in het onmogelijke. Hoe leuk is dat?
Het was het startsein voor Dinovember. Elke nacht vraten de dino’s van alles uit. En elke ochtend moest dat met een camera vast gelegd worden, anders zou niemand het geloven. De foto’s gingen naar klasgenootjes en familie. Na de eerste Dinovember merkten Susan en Refe een verandering in hun kinderen op. De tv bleef uit, de iPads lagen aan de kant en er werd volop gespeeld, gefantaseerd en vooral ook gespeculeerd over de vraag waar de dino’s nu waren en of ze weer zouden terugkeren.
die al in bed lag, vroeg wat ze aan het doen was. ‘Ach,’ schokschou derde Susan, ‘gewoon een beetje lol maken.’ De volgende morgen werden ze uit bed getrommeld door hun dochters. ‘Mama, papa! De dino’s zijn levend geworden: ze hebben hun tanden gepoetst!’
Normaal gesproken peuzelen carnivoren niet gezellig mĂŠt, maar aan herbivoren. Maar ja, in het echt zijn herbivoren ook niet van plastic.
beeldverhaal
wij
35
42
wij
de enge man
Een pedo in de buurt. Hoe eng is dat?
Minstens één keer per jaar slaan we met z’n allen op tilt vanwege een pedofiel, bijvoorbeeld wanneer er zich eentje in de buurt huisvest. Maar wat hebben onze kinderen aan deze reactie, vraagt journalist Marlies Jansen zich af. Wat is een betere aanpak? beeld Brecht Evens ➽ 43
zij
TRENDSETTERS
‘ Dit ben ik’
‘ Ik wil er uniek uitzien’
De meeste kinderen horen graag bij de groep, ook met hun kleding. Lee (11), Su’aad (13) en Rijk (9) vallen op omdat zij hun eigen stijl creëren. Tekst Monique Montanus Beeld Mieke Meesen
Wie Lee Roubos (11) Zit in groep 8 Kledingstijl ‘Stoer en lekker vrolijk’ Favoriete kleuren ‘Rood (maar niet voor kleding), legergroen en leger- of dierenprints’ Bepaalt zelf wat ze aantrekt sinds ‘Altijd al’ Draagt zelden ‘Rokjes en jurken’ Shopt graag bij ‘De IJ-hallen, H&M, Zara en River Island. Soms heeft Bershka ook wel iets leuks‘ Hoeveel kleding in de kast? ‘Heel veel T-shirts, 20 broeken, 7 korte broeken, 1 rok en zeker 30 vesten en truien’ 56
Droomt van ‘Verhoogde sneakers van Camper, die ontworpen zijn door Bernhard Willhelm. Ik weet dat ze te duur zijn. Maar ik mag toch blijven dromen?’ Hobby’s ‘Fietsen op mijn eenwieler, trampoline springen en tekenen. En ik heb net een cursus kleding maken/vermaken gedaan. Nu wil ik graag mijn eigen atelier in huis’
‘Mijn kledingstijl zul je niet snel bij iemand anders zien,’ zegt Lee. Nou ja, behalve dan bij haar moeder: hun smaken liggen heel dicht bij elkaar. Ze zijn ook allebei vlooienmarktfreaks. Geregeld trekken ze samen naar de IJ-hallen in Amsterdam Noord. Als die markt niet bestond, zou Lee’s kledingrek er gegarandeerd een stuk leger uitzien. ‘Want je haalt daar voor twintig euro makkelijk twee tassen vol kleren. We kopen altijd veel in één keer.’ Lee bedenkt graag bijzondere combinaties. Meestal legt ze twee setjes klaar en bepaalt dan ‘s morgens in een paar minuten wat het leukste staat. ‘Ik sta nooit eeuwen voor de spiegel. De kleren moeten qua kleur wel een beetje bij elkaar passen. En het moeten unieke kledingstukken zijn.’ Wat trekt ze bijvoorbeeld naar school aan? ‘Meestal een joggingbroek, maar dan wel een speciale. Of leggings met een kort broekje erover. En daarbij vrolijke T-shirts, gave vesten en mijn laarsjes met studs. Ik heb één lange rok, die draag ik ook best vaak.’ Haar vriendinnen dragen het liefst kleding van Cool Cat. Maar de setjes waarin Lee op het schoolplein verschijnt,
vinden ze ook leuk. ‘Een vriendin van mij zegt altijd: “OMG Lee, hoe kom je daar nou weer aan? Het staat je supergoed!” En dan zeg ik: “Van de IJ-hallen dus.”’ Lee zou er trouwens niet mee zitten als iemand haar outfit niet mooi vindt. ‘Het gaat erom dat ík het leuk vind. Je hoeft het niet met me eens te zijn, maar ik beslis zelf wat ik draag, Daar moet een ander zich niet mee bemoeien.’ Staat er een feestje op de agenda, dan shopt Lee samen met haar vriendinnen bij Zara en H&M. Of bij River Island. ‘Dat vind ik een hele gave winkel. Voor feesten koop ik een jurk, maar dan moet-ie wel stoer zijn en niet te lang.’ Later zou ze best wat met mode willen gaan doen. ‘Ik vind mode leuk: ik wil ook gaan bloggen over wat ik mooie kleding vind. En ik zou een beetje willen werken in mijn moeders winkel. Zij heeft een eigen modezaak. Helaas is die niet op kinderen gericht. Maar als ik daar de baas ben, ga ik dat zeker veranderen.’ ➽
57
zij
knutselen
Kijk,
zelfgemaakt Tover samen met je kind een doorsnee-sweater om in een uniek exemplaar. Origineel, stoer en heel hip.
Dit heb je nodig een kledingstuk, bijvoorbeeld een sweater textielverf kwasten aardappels potloden mes
Zo doe je het Halveer de aardappels. Snijd er vervolgens een figuurtje naar keuze uit, bijvoorbeeld een ster of een wolkje. Je kunt ook uit stevig papier een sjabloon knippen. De achterkant van een potlood met gum werkt ook goed als stempel. Leg alle verf klaar. Je kunt die op een bord mengen als je meerdere kleuren wilt gebruiken. Stempel, teken of verf jouw customized kledingstuk.
stevig papier schaar Fotografie Lynn van Woudenbergh Styling Iris van Woudenbergh
69
6
76
Ik
interview Politicus en opiniemaker Mei Li Vos
‘ Ik ben een zacht ei geworden sinds Reva er is’ Haar vriend Erik Jan, die voor de rijksoverheid werkt, woonde al heel lang in de ruime boven woning. Ze begonnen met een LAT-relatie en
Politicus en opiniemaker Mei Li Vos (44) is minder streng dan haar eigen ouders. Haar dochter groeit als enig kind sowieso heel anders op dan zijzelf. ‘Het is hier een huishouden van Jan Steen. En ik blijf een workaholic. Maar als ik bij Reva ben, ben ik er ook helemaal voor haar.’
vlak na de geboorte van Reva vertelde Mei Li dat living apart together nog steeds haar ideaal was. ‘We zijn bij elkaar, maar met een stukje tramlijn ertussen,’ zei ze destijds stoer in een interview. En: ‘Samen slapen is zwaar over rated.’ Een jaar later besloten ze toch te gaan samenwonen. ‘We waren eigenlijk altijd al hier. Ik verkocht mijn poppenhuisje in het centrum en trok bij Erik Jan in. Het is bespottelijk hoe snel je al je principes overboord gooit als je een kind krijgt. Het maakt alles zoveel eenvoudiger. Nee, ik kan niet zomaar meer de deur uitrennen, maar ik mis dat ook helemaal niet.’
tekst Sara Luijters beeld Teska overbeeke
Mei Li groeide op in een christelijke woon gemeenschap in een soort Villa Kakelbont in Veldhoven, een dorp onder de rook van Eindhoven. ‘Bijna alle vaders in het dorp
Het huis grenst aan het Amsterdamse Vondelpark, via het balkon aan de straatzijde schijnt de zon naar binnen. We nemen plaats in de werk- en speelkamer van Mei Li Vos, en haar dochter Reva (3). De vloer is bezaaid met houten speelgoed. In de hoek een dienblad met kinetisch zand , schepjes en vormpjes. Maar er staan ook een reusachtig Apple-scherm en een printer, en bovenop een plank vol boeken slingert een föhn. ‘Rust en reinheid, daar schiet het hier wel eens bij in, maar heel belangrijk is dat ook niet. Er zíjn voor je kind, dat vind ik belangrijker,’ zegt de politica die net terug is uit Den Haag, waar ze zich namens de PvdA in de Tweede Kamer bezighoudt met ZZP’ers.
werkten bij Philips, moeders waren huisvrouw. Behalve die van mij. Mijn ouders waren ZZP’ers; mijn vader runde in het huis een boekhandel, mijn moeder had een drukkerij. In het dorp waren wij ‘dat rare gezin’. In de woongemeenschap werden ex-gevangenen, verslaafden en alleenstaande moeders opgevangen. ‘Ze werkten er samen met de bewoners in de moestuin, de boekhandel of klussend aan het oude huis. Nu valt zoiets onder gefinancierde zorg, toen was het vrijwilligerswerk. Mijn ouders waren een soort christelijke hippies, bomvol idealen. Voor mij en m’n vijf broers was het collectief wonen vaak best gezellig, maar soms wilden we ook wel eens iets voor onszelf.
Mei Li Vos (44) PvdA-politicus en opiniemaker Woont samen met Erik Jan van Kempen (46), directeur bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, en Reva (3) Opgegroeid in Veldhoven en Arnhem Belangrijkst in de opvoeding ‘Liefde’ Minst belangrijk ‘Fristi’ Mooiste voorbeeld ‘Mijn vriendinnen met hele leuke kinderen, mannen en hun eigen succesvolle toko’ Grootste schrikbeeld ‘Dat je dochter later, als ze volwassen is, bij de psychiater je alsnog van alles gaat verwijten’ Beste daad als moeder ‘Als het even kan thuis eten en haar eindeloos hetzelfde verhaal voorlezen’ Slechtste daad als moeder ‘Dat ik voor smaakpolitie speel en haar niet alle roze kleren geef die ze wil’ 77
➽
Test je voedingskennis
Door alle tegenstrijdige informatie over voedingsmiddelen raken we volledig de kluts kwijt. Wat kunnen we onze kinderen nu wel of niet veilig voorschotelen? Mag melk? Is smeerworst beter dan pindakaas? Zitten we safe met superfood? Test je (meest actuele) kennis over kinderen & eten. tekst Anne Elzinga
90
IK
eetquiz Nooit gedacht dat een van de meest favoriete kinderspelletjes ooit nog eens zo’n nare bijsmaak zou krijgen. Boter, kaas en eieren: wie is er niet groot op geworden? Maar de afgelopen jaren werden ze allemaal op enig moment ontmaskerd als stille killers en moest je je schamen als je af en toe toch een eitje tikte. Helemaal als je dat met je kinderen deed. Voeding is trending geworden. Niet alleen stortte de wetenschap zich erop, ook de man en de vrouw in de straat ontwikkelden zich achter hun laptop of tussen hun Ottolenghi-pannen meer en meer tot zelfgekroonde voedingsexperts. De ene na de andere spijs viel van zijn voetstuk. En werd na verloop van tijd op basis van nieuwe inzichten weer net zo makkelijk in ere hersteld. Tot het volgende onderzoek of foodieboek.
Inmiddels weet de helft van de jongeren niet meer wat goed of slecht eten is, blijkt uit een peiling van het Voedingscentrum. Zij zijn niet de enigen. Menig ouder staat verward voor het schap in de supermarkt. Is dit niet te vet? Hoe zat dat ook alweer met die Enummers? Moet ons hele gezin aan de superfoods? Is dat ook weer een hype of spelen onze kleinkinderen straks Chia, quinoa en blauwgroene algen? Met deze KindEetWijzer-quiz meet je je eigen eet goeroegehalte. Geef bij elke vraag of stelling aan of die volgens jou wel of niet waar is, en check vervolgens of je antwoord klopt. Eén tip: maak de quiz nu meteen. Als je te lang wacht, zijn sommige antwoorden misschien al weer achterhaald.
de Test
Omcirkel het juiste antwoord
1. Melk is slecht voor elk waar/niet waar
2. Van brood word je dik waar/niet waar
3. Hagelslag is net zo slecht als tabak waar/niet waar
4. Groenten en fruit bevatten veel minder voedingsstoffen dan vroeger waar/niet waar
5. Magere melk bevat minder voedingsstoffen dan volle melk
8. Superfood is pas echt gezond
waar/niet waar
12. Patat mag alleen bij hoge uitzondering waar/niet waar
9. Als er ‘geen 6. toegevoegde Volkoren suikers’ op het brood is beter etiket staat, dan bruin is het goed speltbrood waar/niet waar
13. Zo’n groen vinkje (‘Gezondere keuze’) zegt niks
10. Beter elke dag smeerworst op brood dan pindakaas
14. Ik weet gewoon niet meer wat wel en niet gezond is
waar/niet waar
waar/niet waar
7. Van suiker worden ze druk
waar/niet waar
waar/niet waar
11. Liever Cola light dan vruchtensap waar/niet waar
waar/niet waar
waar/niet waar
➽ 91
Sanne (41, illustratrice) heeft overgewicht. Haar twee dochters van 5 en 8 hebben ook aanleg om dik te worden. Bij hen let ze heel goed op dat ze gezond en niet te veel eten. ‘Misschien ben ik daarin doorgeslagen. Ik zou ook iets goeds voor mezelf moeten doen.’
‘ Mama, jij bent best wel een beetje dik’ TEKST SUZANNE RETHANS
86