J/M December 2011

Het enige opvoedblad voor 4-16 jaar, www.jmouders.nl

Jezus, Boeddha, Allah GELOVEN & OPVOEDEN

1 KIND, 2 MOEDERS

24.150

KINDEREN IN DE SHIT

Frans Lomans werd pleegvader

Het gezin van Suzanne Klemann (Loïs Lane)

IDEE

OPVOEDBUDDY'S

December survivaltips VOOR (STIEF)OUDERS RUZIEMAKERS SLECHTE ETERS VREDESTICHTERS 15e jaargang - nummer 12 - december 2011 - losse nummers € 4,35 J-M_December_2011_DEF.indd 1 jm12 om la 1

08-11-11 13:00 10 11 11 12:2 :55

Ever t de Vos is hoofdredac teur van J/M. Hij w oont samen met zij n vriendin, hun zoon van 16 en doch ter van 13

DECEMBERSTRESS EDITORIAL EVERT DE VOS FOTOGRAFIE DUCO DE VRIES

Tot vreugde van mijn dochter hebben we in onze

krijgt wat en hoeveel mag dat kosten? Uit eten of

familie weer een gelovige. Neefje Sam (2) gelooft

koken we zelf en wat maken we dan: traditioneel

in Sinterklaas en dus stoppen we met surprises en

konijn of hert, of een keer vegetarisch - in het kader

gedichten. Dit keer geen geknutsel en geplak,

van de goede voornemens. En last but not least:

geen moeizame zinnen die eindigen op ‘Sint’ en

hoe houden we de kinderen rustig tijdens het

‘begint’, ‘denken’ en ‘schenken’. Nee, het wordt

kerstdiner? (Tips op pag. 78). Talloze vragen

weer gewoon gebonk op de voordeur, een grote

waarover ruzie of in ieder geval stress kan ontstaan;

zak cadeautjes en een gehandschoende hand die

het is niet voor niets dat scheidingsadvocaten

pepernoten naar binnen gooit.

begin januari overuren draaien.

Kinderen zijn oerconservatief, ze willen het liefst

De survivaltips in deze J/M zijn bedoeld voor zowel

alles net zo doen zoals het vroeger ging. De angst

decemberhaters als degenen die al het hele jaar

die ooit in Nederland bestond dat de

naar de feestmaand uitkijken. Voor atheïsten en

Goedheiligman vervangen zou worden door de

gelovigen (pag. 43), voor ruziemakers en

Coca Cola-baardmans van de Noordpool, was dan

vredestichters (pag 56). Soms is de oplossing

ook volstrekt onterecht. De speciale journaals en

makkelijker dan je dacht. Vraag bijvoorbeeld of opa

Sint-vervolgseries buitelen ook dit jaar over elkaar

na het voorgerecht een spannend verhaal wil

heen. In de strijd om de jonge kijkertjes - en

vertellen. Grote kans dat het hoofdgerecht er dan

uiteindelijk de speelgoedadverteerders - krijgen

ook bij de kinderen zonder mankeren ingaat.

schimmel, Piet en Klaas enorme aandacht. Als je

En mijn persoonlijke tip voor zo’n druilige,

kind al niet gestrest is, dan wordt hij het wel van

hangerige, vrije dag in december? Zo eentje

alle media-aandacht voor 5 december.

waarop de kinderen elkaar voortdurend in de haren vliegen? Pak suiker, boter, eieren en bakmeel en ga

Zo loopt in menig gezin de spanning in deze

samen aan de cupcakes. Op pagina 70 staat een

maand flink op. Bij de kinderen, maar zeker ook bij

perfect recept voor een winterse variant.

de ouders. Naar welke opa en oma gaan we op eerste kerstdag? Wat doen we op de tweede? Wie

Evert de Vos evert.de.vos@jmouders.nl

‘Kinderen doen alles het liefst net zoals het vroeger ging’

http:/twitter.com/evertdev PS. Nog op zoek naar leuke (en verantwoorde) cadeaus? Kijk eens op www.jmouders.nl/webshop.

J/M J/M SEPTEMBER DECEMBER 2011

jm12 editorial 3

3

10 11 11 13:25:04

nho d

DECEMBER 2011

2

10

1

12

edere aand in

e e

ie

ers rvivalti s

VOOR (STIEF)OUDERS, RUZIEMAKERS, SLECHTE ETERS EN VREDESTICHTERS

GOED IDEE: OPVOEDBUDDY'S

VREDE IN DE KLAS

24.150 KINDEREN IN DE SHIT

KERSTETIQUETTE

FRANS LOMANS WERD PLEEGVADER

ORDE AAN TAFEL

2 MOEDERS, 1 KIND HET GEZIN VAN SUZANNE KLEMANN

0 ZO OVERLEEF JE DE FEESTDAGEN TIPS VOOR STIEFOUDERS

e a er van Jesse 10 ereldo ders Patience uit Nigeria

12 OUDERS VOOR OUDERS

2

s

voor ouders

1

traatvraag Wil jij een pleegkind?

1

ol

ns

Rocco Mooij Fleur Jurgens Rob van Vuure

a en 1 in er en i Adri en Jop nr. 15

ie JEZUS, BOEDDHA, ALLAH GELOVEN & OPVOEDEN Vanwege een wetswijziging worden per december 20 de abonnementsvoorwaarden van J/M voor Ouders aangepast. Voor de nieuwe voorwaarden zie colofon of www.jmouders.nl/abonnementsvoorwaarden.

eint e olgende aand / colofon 0

J/M DECEMBER 2011

8:57:02

jm12 i

o d 5

5

14 11 11 11:5 :25

We praten over alles waar je als ouder tegenaan kunt lopen. e ts budd Angeli ue (links) en Claudia. ove Claudia met dochter Ta rina en zoon Delano.

2

J/M DECEMBER 2011

jm 12 ome tart 12

0 11 11 13:3 :32

ME E

uders helpen ouders TEKST

EE

I

FOTOGRAFIE D

EV

EEN GOED GESPREK, EEN LUISTEREND OOR EN EVENTUEEL PRAKTISC E

DER VOORDE

ULP. DAAR DRAAIT

ET OM BIJ

OME START, EEN

VRIJWILLIGERSORGANISATIE WAARBIJ OUDERS ALS ‘OPVOEDBUDD ’ ANDERE OUDERS STEUNEN. EN DAT WERKT ‘JE BENT ELKAARS GELIJKE, DAT IS

ET FIJNE.’

Nee, ze wil niet vertellen wat er allemaal gebeurd is, anderhalf jaar geleden. ‘Dat is iets te veel.’ Maar de

S H ME S

datum 4 mei vergeet ze nooit meer. Sinds die dag zijn zij en de vader van haar jongste kind uit elkaar. Dat

?

ome Start - thuis in gezinnen - is een programma

het geen modelscheiding was, mag blijken uit het feit

voor opvoedingsondersteuning. Wekelijks bezoekt

dat zowel de Kinderbescherming, Slachtofferhulp als

een ervaren en getrainde vrijwilliger een gezin met

diverse hulpverleningsinstanties op een of andere

tenminste

manier betrokken zijn bij het driekoppige gezin van

hulp en vriendschappelijk contact.

Claudia van Beusekom (33), dochter Ta rina (4) en

zich op de ouders en stimuleert ze de kracht te

zoon Delano ( ). En elke woensdagochtend krijgt

(her)vinden om moeilijke situaties het hoofd te

Claudia bezoek van Angeli ue Lewakabess (34),

bieden en (weer) grip te krijgen op hun eigen

vrijwilligster bij ome Start, een programma voor

leven. De

opvoedingsondersteuning. ‘Ik had de mensen van

en werd twintig jaar geleden geïntroduceerd in

ome Start veel eerder om me heen willen hebben.

Dan was ik veel eerder gehoord,’ zegt Claudia.

n kind onder de 6 jaar voor praktische ome Start richt

ome Start methodiek komt uit Engeland

Nederland. Inmiddels hoort de methode bij de 8 meest effectieve programma’s in de jeugdsector.

In 20 0 werden 2350 gezinnen met in totaal 4750

JE

E

E

‘Is ’t nog gelukt met je tuin?’ vraagt Angeli ue van

kinderen ondersteund door 2400 vrijwilligers. E n op de vijftig vrijwilligers en ouders is man.

ome Start als ze om vijf over tien bij Claudia

J/M DECEMBER 2011

jm 12 ome tart 13

3

0 11 11 13:3 :3

WERELDOUDERS

PATIENCE EN MICHEL VAN DEN BOS MET DOCHTER CLARENCE (13), ZOON DODY (11) EN HUN OPPASKIND

8

jm12

J/M DECEMBER 2011

ereldo der

ie

1

10 11 11 13:21:41

WERELDOUDERS

‘ o s li en de inderen de aas’ TEKST EVERT DE VOS FOTOGRAFIE

S EE E

ZE KOMEN UIT BELGI , TURKI E, MAROKKO OF AFRIKA EN VOEDEN HUN KINDEREN OP IN NEDERLAND WERELDMOEDERS: WELKE NORMEN NEMEN ZE OVER WAT BLI VEN ZE ANDERS DOEN PATIENCE VAN DEN BOS UIT NIGERIA: ULLIE LUISTEREN NAAR KINDEREN, DAT IS GOED

E

E

advies. k

E

k steun e geef

E

erk et on iddellijk als er iets

un ste aar

J

aan un ouding. eg ik dan.

van den os

o

is is. Aan

aar op vertel et

entraal in de uiska er van Patience

1 staat de co puter. e is

Nederland en o a in Nigeria.

Mic el doc ter larence 1 kinderen in Nigeria van

ier oont e en oon

co puter oudt e contact

oeder in

od

et

an

11 via de

eel et ge in

ad Patience al een aar vader overleed toen e

oest aan de slag o

et oofd

ater te ouden. k erkte na sc ooltijd op et

land en

ijn

oeder verkoc t de producten in een klein VEE .

E

so s sc erp

aar vrolijk eid contrasteert

et aar levensver aal. e trou de jong en

sc eidde toen aar ouden. Mijn vader ge eest. o

oeder in. Alles draait in et rec t is te koop. Mijn

an ad een goede baan en dus kreeg ij de jongens. k oest dan ook veel geld gaan verdienen o aken

ijn jongens terug te krijgen.

kans te

e ging daaro

in

aar eentje naar tali .

E

in de voetbalkooi spelen?

M

over vijf ant oordt Patience. ag ko en

et een vriendje.

oon art

ij eet dat ij niet te laat

egt e als ij eg is.

n ik kan ervan op

aan dat ij daad erkelijk daar is en niet drie straten verderop.

EE

E

J

in tali en een ver ui ing naar

Nederland brak voor Patience eindelijk de on door.

inkeltje.

E

geld vertelt e.

od staat in de deuropening

be ogen leven ac ter de rug. boven

Nigeria o

et un verstandelijk

et aar drie vol assen

Voordat e naar uropa vertrok as.

ge andicapte doc ter bij aar

ie aar doc ter in iddels ook

een kind eeft.

jaar

t ee oons toege e en en ij trok

an er vriendinnen op na ging as altijd trou

ilde ik et ook.

aar e

aan

ijn

oeder

en

ge eensc appelijke vriend stelde voor dat Mic el en ik eens

oesten kennis aken.

at deden e en e adden

ec t een enor e klik. indsdien ijn e sa en.

Wat et grootste versc il is

et opvoeden in Nigeria?

an kreeg un

J/M DECEMBER 2011

jm12

ereldo der

ie

1

10 11 11 13:21:4

24

J/M DECEMBER 2011

jm 12 lee o der 24

0 11 11 15:44:10

EE

E J

e ri gt r dan een ind TEKST: R

S O

S FOTOGRAFIE: DUCO DE VRIES KADERTEKSTEN: RO I

Mijn vrouw en ik noemden het zelf een cursus.

M V

S ITS

E MEE

Maar nadat we acht maandagavonden op rij naar

Ik kan me nog herinneren dat ze ons serieus waar-

Pleegzorg waren geweest, hoefden we geen

schuwden voor hechtingsproblemen. Je aan

e amen te doen. Wij vermoedden dat het voor-

iemand hechten - dat waren de meeste kinderen,

naamste doel van deze bijeenkomsten was om de

vanwege alle shit die ze al meegemaakt hadden,

potenti le pleegouders erachter te laten komen of

verleerd. Ze hadden alle reden om volwassenen te

ze wel echt een pleegkind wilden. Steeds weer

wantrouwen, omdat ze door dat soort mensen net

werden we erop gewezen dat het hier om een

n keer te veel waren verneukt. et staat me nog

enorme ingreep in ons leven ging. et was waarlijk

zo goed bij, omdat dit in onze praktijk geen enkel

geen kattenpis. Je kreeg geen modelkind over de

probleem was. Integendeel, onze pleegzoon kon

vloer, maar - om het heel bot te zeggen -

zich hechten als de beste. Ook wij bleken kse

‘beschadigde waar’. Of je dat aan dacht te kunnen,

hechters.

daar moest je goed over nadenken.

Wat me bij een ander probleem brengt. Een pleeg-

Je kreeg dus meer dan een kind. Want de jongen

kind is geen adoptiekind. Een pleegkind heb je

of het meisje dat jouw pleegkind werd, had waar-

tijdelijk. et is de bedoeling dat het na verloop van

schijnlijk een lange, traumatische historie. Dat kind

tijd teruggaat naar zijn oorspronkelijke gezin, als

had een vader en/of een moeder, die kreeg je er

daar tenminste niet de meest vreselijke dingen

ook een beetje bij. Net als eventuele broertjes en

gebeurd zijn. Dat is iets waar mijn vrouw en ik ons-

zusjes. Je kreeg er bureau Jeugdzorg bij, en Pleeg-

zelf nog wel eens op moeten wijzen: het verblijf van

zorg. Eigenlijk werd je onderdeel van een uit de

onze pleegzoon kan tijdelijk zijn. Ga niet denken

rans o ans 1

is hoofdredacteur van ano a a en blogt wekelijks op jmouders. nl/pleegouderblog.

Over zijn ervaringen met de opvoeding van zijn pleegzoon schreef hij oe e oe een lee n n le en e an e e. et boek verscheen bij uitgeverij Bruna en kost 4, 5.

kluiten gewassen circus.

J/M DECEMBER 2011

jm 12 lee o der 25

25

0 11 11 15:44:1

zanne Kle ann

is getrouwd met Minka Mooren (44, artdirector van lms als un a en es e en tv-series als aant e en oo s e ou en). Samen hebben zij een dochter, Uma (4).

Sinds 85 vormt Suzanne samen met zus Moni ue het populaire popduo Lo誰s Lane. Met hun eerste single ea t u ( 87) gooiden ze hoge ogen, maar de zusjes braken pas echt door met ste a ne , de titelsong naar de gelijknamige lm van Dick Maas. Vele (platina) albums en prijzen als de Zilveren arp volgden. In 0 waren zij de support act bij de Europese Nude tour van Prince.

Klemann is bovendien ambassadrice van Orangebabies.

34

jm12 o

J/M DECEMBER 2011

oedre el

34

0 11 11 15:5 :54

DE OPVOEDREGELS VAN SUZANNE KLEMANN

E VE

‘ oeder zi n is ’n stoo rs s groot orden’ TEKST ROSE

R DE OER FOTOGRAFIE

OVERT DE ROOS

ARENLANG PROBEERDE LO S LANE ZANGERES SUZANNE KLEMANN ALLES OM ZWANGER TE WORDEN UITEINDELI K BRACHT HAAR VROUW MINKA HUN DOCHTER TER WERELD HET MOEDERSCHAP VINDT ZE EEN BEVRI DING DOOR UMA KAN IK ME EINDELI K ONTWORSTELEN AAN MI N GERICHTHEID OP MEZELF

Ze zit al maanden in een verbouwing waar geen eind aan lijkt te

kregen, maakte ik haar al snel deelgenoot van mijn kinder-

komen, maar desalniettemin bruist haar Amsterdamse

plannen. Ik wilde kinderen, dat was een voldongen feit. Als ik

appartement van energie. Een opengebroken keuken,

jarig was en Minka vroeg me: Wat wil je hebben? zei ik altijd:

hangende elektra, metershoge stapels tijdschriften, verfpotten

Doe mij maar een kind

Ik had ook al een zaaddonor, een

rondom de immense open haard en dito bank bepalen de

goede vriend, dus wat mij betreft konden we gelijk beginnen.

sfeer. Terwijl Klemann een espressootje maakt, krijg ik een

Voor Minka lag dat iets minder simpel. Zij kwam uit een relatie

ellenlange lijst te horen van wat er de afgelopen maanden

met een man en ik was de eerste vrouw in haar leven. Dus zij

allemaal is misgegaan. Vari rend van failliete aannemers tot

dacht: misschien wil ik ooit nog wel zelf kinderen baren.

bouwvergunningen die maar niet los willen komen.

Uiteindelijk ben ik dertien jaar bezig geweest om zwanger te

Maar foto’s in alle soorten en maten van dochter Uma doen alle

worden. Toen heeft Minka de knoop doorgehakt en gezegd:

problemen verbleken. Toch kwam het moederschap Suzanne

Suus, je hebt het nu lang genoeg geprobeerd, laat mij maar.

Klemann bepaald niet aanwaaien Een jarenlang traject van KI,

En prompt werd ze zwanger. Eind goed, al goed, zou je denken.

IUI en IVF-behandelingen resulteerde helaas in drie miskramen.

Maar pas op dat moment drong het tot me door dat ik al die

Uiteindelijk raakte partner Minka in verwachting van Uma.

jaren in een soort roes had geleefd. Ik was ge eerd geweest

V

EV

E

E

MM E E

E

E

op

n ding. En toen ik dat eindelijk los kon laten, ontwaakte ik

‘Ik heb altijd geweten dat ik moeder wilde worden. Als kind al.

als het ware uit een nare droom. Alle hormonen, alle

Ik houd van kinderen en vind het heerlijk om te zorgen, dus dan

onverwerkte, niet gehonoreerde moedergevoelens en een sliert

zit je met het moederschap goed. Toen ik Minka ontmoette,

aan emoties barstten tegelijkertijd los. Ik stortte volledig in.’

hadden we allebei (nog) een partner, maar toen we een relatie

J/M DECEMBER 2011

jm12 o

oedre el

35

35

0 11 11 15:5 :5

RELIGIE

RITUELEN

raat de ‘ hele dag et od’ llie enno

orden J

EE

E

atri E E

E E

M E

1

EEM E

E E

ar

V

e 11

‘Elke ochtend zing ik met

armke Dank U voor deze nieuwe morgen.

Met Patrick bid ik dat hij veilig op school aankomt. ’s Avonds bidden we bewust steeds voor iemand anders. Zelf praat ik de hele dag met God. Ik geloof dat hij soms ingevingen of oplossingen in mijn hoofd plant. Ik hoop mijn kinderen te leren dat ze altijd bij God terecht kunnen.’

E

‘We hebben een kerstboom en dek-

ken de tafel gezellig, maar die s mbolen hebben niets met het christelijk geloof te maken. Wel zet ik een kerststalletje neer en ik hang een ster op, om ons eraan te herinneren dat we Jezus’ geboorte vieren. We gaan naar de kerk met kerst, openen iedere dag een vakje op de adventskalender en we lezen het kerstevangelie.’

MEE EVE

‘We staan er vaak bij stil hoe

goed we het hebben, en dat dat niet voor iedereen geldt. Vorig jaar tijdens de - eigenlijk katholieke - vastentijd voor Pasen hebben we daarom wat soberder gegeten. Een andere vastenperiode lieten we

n dag per

week tv en computer uit. Of we snoepten veertig dagen niet. Vooral dat laatste vond armke maar niks. We gaan niet weer dat stomme vasten doen, hoor, riep ze dit jaar.’

Boven: We bidden vaak voor ons Keniaanse sponsorkindje.

Midden: Dit knutselhart van armke s mboliseert de liefde die het gezin wil uitstralen naar anderen.

Onder: Ellie werd geraakt door deze passage in de bijbel; de overgave van die vissers die zomaar durven vertrouwen op de woorden van een wildvreemde (Jezus).

44

jm 12

J/M DECEMBER 2011

e tie a

eloo

44

10 11 11 13:10:31

E J E E EMEE E

jm 12

e tie a

eloo

45

10 11 11 13:10:3

56

J/M DECEMBER 2011

jm 12 reed ame

ool 5

0 11 11 15:04:3

MINDER GEPEST OP VREEDZAME SC OLEN

V E E IN DE KLAS TEKST: RO I

UIT

ILLUSTRATIES: SUE DOE SE

KINDEREN PESTEN MINDER EN LOSSEN RUZIES ZELF OP.

ET CONCEPT VAN DE VREEDZAME SC OOL VEROVERT

NEDERLAND. ‘RUZIES VERDWIJNEN, KINDEREN EN LEERKRAC TEN VOELEN ZIC

VEILIGER’

Twee aan twee zitten de kinderen van groep 5/6 van basis-

School. ‘Ruzies verdwijnen, kinderen gaan positiever met

school De Bongerd in Amsterdam-Noord op de vloer van

elkaar om. et klimaat in scholen verandert, kinderen en

de klas. Met de gezichten naar elkaar toe, de voeten tegen elkaar en de handen vast, moeten ze zich optrekken. Dat lukt alleen als ze even hard trekken en samen in balans

leerkrachten voelen zich veiliger, incidenten worden beter opgelost. Negentig procent van de scholen gebruikt dit programma na vijf jaar nog steeds. Dat is uniek.’

kunnen blijven. Na de oefening vraagt meester Latif Mdibeh: ‘Bij wie ging het meteen?’ Vingers omhoog. ‘Bij

E E

E

VE

E

E

de derde keer..,’ zegt een meisje. De meester: ‘Als je goed

In de klas van meester Latif Mdibeh vormen de kinderen

samenwerkt, dan gaat het echt lukken, neem dat maar van

groepjes van vier: twee jongens zoeken twee meisjes en

me aan. et is belangrijk dat je leert samenwerken met elkaar, niet alleen met je vriendjes, maar met iedereen in

andersom, bij voorkeur iemand die ze anders niet zouden uitzoeken. ‘Waarom moet ik per se met een meisje?’

de groep. We gaan vandaag oefenen in samenwerken,

vraagt een jongen. De meester: ‘ et doel van deze les is

jullie gaan samen een held tekenen.’

dat je ook met anderen leert samenwerken.’ Alle groeps-

Op maandagmiddag krijgt de groep les in het kader van het project de Vreedzame School. De Bongerd is een van de inmiddels 475 scholen in Nederland die aan dit les-

leden moeten een stukje van hun held tekenen. Een groepje besluit samen: ‘We doen half jongen/half meisje ’ ‘Ja, dan tekenen jullie aan

n kant een cape met wat jullie

programma meedoen. De essentie is dat klas en school

willen,’ zegt een meisje tegen de jongens. ‘En dan tekenen

worden gezien als een oefenplaats voor leerlingen. Een

wij aan de andere kant een cape met hartjes.’

plek waar ze conflicten oplossen, sociale omgangsvormen leren en democratisch burgerschap meekrijgen. Dat laatste houdt in dat kinderen samen beslissingen nemen en

In een ander groepje vorderde de samenwerking niet zo, blijkt na afloop. ‘ adden jullie afgesproken wie wat zou tekenen?’ vraagt de meester. ‘Ja ’ ‘Nee ’ ‘Wel ’ is het ant-

verantwoording dragen voor taken op school. Ook leren ze

woord. Een meisje: ‘We hadden het wel afgesproken maar

open te staan voor onderlinge verschillen.

hij ging meer dingen tekenen.’ Meester: ‘Ah, dus toen liep

et effect van het programma is op scholen al snel merk-

het uit de hand. Wat vind je daarvan?’ ‘Niet leuk.’ ‘ eb je

baar, zegt Leo Pauw, projectleider bij de Vreedzame

J/M DECEMBER 2011

jm 12 reed ame

ool 5

57

0 11 11 15:04:43

J/M CURSUS

E EE

E E

E E MET UISWERK ME

EJ

E

J

JE

meer en

meer huiswerk. De overgang naar de middelbare school doet er nog een e tra schep bovenop Je vraagt: ‘ eb je nog huiswerk?’ of ‘Kan ik je helpen met overhoren?’ Maar wat kun jij als ouder cht doen om je kind goed te helpen?

E

E

E

ME

E

geeft je

praktische oplossingen om je 0- tot 4-jarige effectief te helpen bij zijn huiswerk. et stimuleert je kind zelfstandig te werken en verantwoordelijkheid te nemen. Onderwerpen als agendabeheer, woordjes leren en de stof herhalen komen uiteraard aan bod.

E E Via sms’jes, mailtjes en de cursussite krijg je opdrachten en inspirerende tips. J/M ontwikkelde de cursus in samenwerking met huiswerkbegeleidingsinstituut Studiekring.

Vijftien dagen lang werk je samen met je kind aan zijn, maar ook aan je eigen huiswerk.

E De cursus kost

, 5. Als J/M abonnee

ontvang je korting en betaal je MEE

E

ME

8,75.

E

www.jmouders.nl/cursus

EE

EVE

EEM

EE

J/M

en ontvang de e-cursus et abonnement kost

J

EME

(6 nummers)

elpen met huiswerk gratis 25,- en geldt tot wederopzegging.

Ga naar www.jmouders.nl/abonnement Of bel gratis 0800-02 20 660 www.jmouders.nl/abonnementsvoorwaarden

68

J/M DECEMBER 2011

jm12

er

i

er

r

0 11 11 12:5 :0

WORD ABONNEE

Het enige op voedblad vo or 4-16 jaar, ww w.jm

ouders.nl

Jezus, Boeddha, Allah GELOVEN & OPVOEDEN

24.150

1 KIND, 2 MOEDERS

KINDEREN IN DE SHIT Fr

Het gezin Suzanne Klevan m (Loïs Lane)ann

ans Lomans werd pleegvad er

IDEE

December surviva

3KO0RT% ING

OPVOEDBUDDY'S

5€ 15, J-M_Decemb

ltips

VOOR (STIEF )OUDERS R UZIEMAKER SLECHTE ETE S RS VREDESTICH TERS 15e jaargang

er_2011_DEF

.indd 1

- nummer 12

- dece mber

2011 - los se num

mers € 4,3 5

NUMMERS VOOR

00

5 REDENEN OM DIT ABONNEMENT TE NEMEN: 1: J/M is eerlijk over opvoeden 2: J/M geeft betrouwbare informatie 3: J/M laat ouders zelf aan het woord 4: J/M geeft al tijd praktische tips 5: je krijgt korting op J/M cursussen, specials, in de webshop, plus gratis iPad app!

GA NAAR WWW.JMOUDERS.NL/ABONNEMENT OF BEL GRATIS 0800-0220660 www.jmouders.nl/abonnementsvoorwaarden

36

J/M DECEMBER 2011

tem ierdd5 3r

ie

3

0 10 1111 2011 15:04:1 11 12:53:20

jm12 er t eti

ette

0 11 11 13:43:0

KERSTETI UETTE

rde aan tafel TEKST IRE E DE

et kerstdiner begint oeder van Juli tte

FOTOGRAFIE DUCO DE VRIES

vragen at e van de eti uette vinden. Als je kinderen betrekt bij

et de voorpret vertelt eleen op ie

en avid

t ee doc ters bij de voorbereiding. k laat e dekken. e

aken

jurk e aan

ogen. at alles

. k betrek

ijn

ooie naa kaartjes. e ijn be ig

et elke

aakt et kerstdiner tot iets

E

speciaals. et is een feestje aar e naar uitkijken. at bereik je kinderen dat sa en eten ge ellig is. We eten altijd aan tafel nooit et volle

diner je ver ac ting uit te spreken kinderen vanaf een jaar of

annenge in vindt e offelijk eid eel

oeten daarin veel van un vader leren. Wat

ij doet ko t er van elf in bij

ebben een diner en dan blijf je aan tafel itten.

Pedagoog as evering beaa t dat et belangrijk is o

en Abel 11 voert de e regel nog iets

et eten.

belangrijk. Jongens

e

et eten als iedereen aan tafel it. Nicole

verder door Mijn oons ac ten totdat degene die gekookt Als enige vrou in een

ond praten. Niet ingen onder et eten.

Met kerst vertel ik un van tevoren at ik van e ver ac t

E

oeder van lias 1

eeft begint

voor de tv. n e letten et ele jaar door op tafel anieren. e

E

Je begint natuurlijk pas 5

door et ele jaar aandac t aan eten te geven. Wij leren on e

ogen niet

et opstellen van regels ullen e ic daaraan proberen te ouden.

ee de tafel

v

r et

e orde aan tafel kun je

eel goed bespreken. Je kunt e

et

insc enken.

ijn oons. lias leert nu ijn

us rec ts sc enken van degene die it. n niet tot

aan de rand vol. oor de eek ijn et bavianen

oor. an illen e boeren en

J/M DECEMBER 2011

jm12 er t eti

ette

7

0 11 11 13:43:23