Het enige opvoedblad voor 4-16 jaar, www.jmouders.nl
voor ouders J/M re onde zo k
TIJGERMOEDER WILMA NANNINGA OVER HAAR DOCHTER (16)
‘Geen feestjes, drank en seks’
2011
KAASKOP OF MULTICULTIKIND Zwarte scholen, juffen met hoofddoekjes, allochtone vriendjes
TEM JE DRIFTKIKKER in 8 stappen
VOEDEN WE ECHT SAMEN OP?
KINDEROPVANG
Droom gelukkig
2012 WAT VERANDERT ER PRECIES?
ZO HAALT JE KIND KRACHT UIT DE NACHT 15e jaargang - nummer 9 - september 2011 - losse nummers € 4,35
J-M_September_2011_DEF.indd 1 jm9 omslag 1
20-07-11 14:29 10 08 11 12:45:28
Inhoud SEPTEMBER 2011
12
46
24
40
28
84
76
Iedere maand in J/M
54
12 Kaaskop of multicultikind J/M ONDERZOEK 2011: VOEDEN WE ECHT SAMEN OP?
28 DROOM GELUKKIG ZO HAALT JE KIND KRACHT UIT DE
De kamer van Tom 10 Wereldouders 54 XXL OPVOEDEN TIPS VAN MEERLINGOUDERS
NACHT 76 VALLEN EN STEEDS WEER OPSTAAN 36 TEM JE DRIFTKIKKER IN ACHT STAPPEN
VOOR HET EERST OP WINTERSPORT MÉT WINTERSPORTAANBIEDING VOOR LEZERS!
40 'GEEN FEESTJES, DRANK EN SEKS' WILMA NANNINGA OVER DE OPVOEDING VAN AURORE (16)
Nieuws voor ouders 6
Cecilia uit Zweden 24
Straatvraag Hoe multiculti is jouw kind? 39
Columns Rocco Mooij 35 Fleur Jurgens 53 Rob van Vuure 81
Zappen 63 Mijn puber en ik Daphne en Morris 83
Aan tafel 46 KINDEROPVANG 2012 WAT VERANDERT ER PRECIES? 50 OP DIEET MAMA LIJNT IN STILTE
in Warmond 84
Geintje 89 Volgende maand / colofon 90
J/M SEPTEMBER 2011
jm9 inhoud 5
5
10 08 11 12:03:18
Nieuws In het nieuws
Actuele en minder actuele berichten SAMENSTELLING ROBIN UITHAM
Juf of meester
Minder opvang
Of er nu een juf of een meester
De kinderopvangtoeslag wordt
voor de klas staat: jongens
vanaf 2012 gekoppeld aan het
ver tonen evenveel gedrags-
aantal uren dat ouders of
problemen. Dat blijkt uit een
verzorgers werken. Uitgangspunt is
onder zoek dat pabo-docent
het aantal uren van de minst
Marjolein Rietveld samen met de
Op tijd werken
Vrije Universiteit uitvoerde.
Vindt je kind het lastig om een klus
schoolse opvang (4- tot 12-jarigen)
Wel vertonen jongens vaker en
binnen een bepaalde tijd te klaren?
geldt dat ouders maximaal 70
ernstiger probleemgedrag dan
De Timecoach is een klok waarmee
procent van hun gewerkte uren
meisjes, aldus de ondervraagde
hij zelf leert plannen door tijds-
kunnen declareren als opvanguren.
docenten. Ook volgens ouders
limieten in te stellen. Of het nu
Op deze manier wil minister Kamp
maakt de sekse van de leerkracht
tandenpoetsen, aankleden of
(Sociale Zaken en Werkgelegen-
geen verschil.
woordjes leren is, er gaat een
heid) oneigenlijk gebruik van de
lampje branden als de tijd om is.
kinderopvangtoeslag tegengaan.
werkende partner. Voor de buiten-
Meer info: www.tool4kids.nl
Haal een Gelddiploma Wil je ook dat je kind op school het Geldexamen doet? Ouders kunnen hun basisschool vragen het Nibud Geldexamen in te voeren. Leerlingen in groep 7 en 8 krijgen acht lessen over geld en sluiten die af met een Gelddiploma. Ze leren het verschil tussen lenen en sparen, uitgaven
33% VAN DE THUISWONENDE KINDEREN HEEFT EEN OUDER VAN 50-PLUS Bron: CBS
plannen, kortingen berekenen en veilig betalen via pin en internet. Ook leren ze kritisch kijken naar reclames. Handig als ze straks naar de middelbare school gaan, waar ze geld uitgeven in de kantine of aan uitgaan, en moeten leren omgaan met de kosten van mobiel bellen. Inmiddels hebben al 38 scholen meegedaan. Het Nibud hoopt dat meer scholen hiermee starten, bijvoorbeeld in de Week van het Geld, van 7 tot en met 11 november. Meer info op www.geldexamen.nl
6
J/M SEPTEMBER 2011
jm9 nieuws 6
09 08 11 12:06:32
12
TIJN (7)
LANDREA (11)
YOUNA (8)
JIM (12)
ASHRAF (8)
FELIX (11)
RUBEN (7)
VEDA (11)
BEAU (12)
ABEL (7)
LULU (11)
ELIZE (6)
JASMINE (12)
PLYM (7)
THALITA (12)
STORM (7)
J/M SEPTEMBER 2011
jm 9 multicultionderzoek 12
10 08 11 11:51:54
J/M OPVOEDONDERZOEK 2011 MULTICULTUREEL : OPVOEDEN
We willen wel, maar we weten niet hoe TEKST: ANNE ELZINGA FOTOGRAFIE: DUCO DE VRIES
JE KIND OPVOEDEN TOT EEN RUIMDENKENDE WERELDBURGER: HOE DOE JE DAT? HOE LEER JE JE KIND INTEGREREN IN EEN GEMENGDE MAATSCHAPPIJ TERWIJL JE OOK VASTHOUDT AAN JE EIGEN HERKOMST EN CULTUUR? J/M VERKENT IN HET JAARLIJKSE OPVOEDONDERZOEK DE GRENZEN VAN DE MULTICULTURELE OPVOEDING.
‘Er zijn te veel asociale allochtonen. Dus mijn
mee om? Dat zijn de twee hamvragen waarop J/M
kinderen mogen er niet mee omgaan.’
het antwoord zocht. Gek genoeg is hier bijna niks
‘Ik leer mijn kinderen respect te hebben voor
over bekend. We weten nu wel een heleboel over
anderen, ongeacht afkomst, geloof of waarden-
de problemen die allochtone ouders tegenkomen
patroon.’
bij de opvoeding. Terecht, want inmiddels is
Zomaar twee antwoorden van een vader en een
duidelijk hoe groot de kloof kan zijn tussen de
moeder op de vraag hoe ze hun kinderen voor-
opvoedeisen van het oude vaderland van de
bereiden op een leven in multicultureel Nederland.
ouders en die van het nieuwe moederland van hun
Overeenkomst: beide ouders willen het beste voor
meer of minder verkaasde kinderen. Maar ook puur
hun kind. Verschil: de een denkt dat hij dat doet
Hollandse ouders kunnen er niet omheen. Volgens
door zijn nazaten af te schermen van mensen uit
de laatste tellingen van het Centraal Bureau voor
andere culturen, de ander door haar kinderen er
de Statistiek (CBS) wonen er in ons land 3,5 miljoen
zoveel mogelijk kennis mee te laten maken.
allochtonen, van wie er bijna twee miljoen
J/M’S GROTE MULTICULTUREEL OPVOEDEN ONDERZOEK 2011
is uitgevoerd door RM Interactive, Esther Bremer en Anne Elzinga van Weekbladpers Media. In mei 2011 vulden 588 autochtone Nederlanders de online enquête in. Van hen is 53% vrouw en 47% man. Gemiddeld hebben ze 2,3 kinderen. Hun gemiddelde leeftijd is 42 jaar. Meer dan driekwart werkt. De overgrote meerderheid is getrouwd of woont samen en voedt zijn kind samen met zijn partner op, in een stad of dorp buiten de Randstad (71%) of daarbinnen (29%). Van de geënquêteerden heeft 33% een diploma op havo-niveau of hoger, 40% deed mbo en 24% een lagere opleiding (vmbo, vbo, basisschool). De ruwe gegevens zijn gewogen op leeftijd, geslacht en opleiding,
afkomstig zijn uit landen als Marokko, Turkije, Bovenstaande ouders behoren tot de bijna
Suriname en de Antillen/Aruba (de zogenaamde
zeshonderd Nederlandse mannen en vrouwen die
niet-westerse allochtonen). Zelfs als je met enorme
meededen aan J/M’s Grote Multicultureel
oogkleppen oploopt, dan nog komt de multicultu-
Opvoeden Onderzoek 2011. Hoe denken zij over de
rele samenleving bijna dagelijks via de media
toekomst van hun kind in een land met meerdere
binnen. Hoog tijd dus om erachter te komen hoe
culturen en hoe gaan ze daar in hun opvoeding
J/M SEPTEMBER 2011
jm 9 multicultionderzoek 13
13
10 08 11 11:52:00
28
J/M SEPTEMBER 2011
jm 9 dromen 28
10 08 11 12:08:48
Dromen zijn geen bedrog
DE KR ACHT VAN DROMEN
DROMEN ZIJN GEEN ONZINNIGE VERZINSELS. ZE HELPEN JE KIND OM DE PRIKKELS VAN DE DAG TE VERWERKEN. EN DOOR ER MET JOU OVER TE PRATEN, KAN HIJ ER OOK NOG VEEL VAN LEREN. TEKST MANJA GRUSON FOTOGRAFIE: GETTY IMAGES
Thomas (6) droomde nacht na nacht van een
door. Omdat we tijdens onze slaap in een andere
gruwelijk monster. Wat zijn ouders ook probeer-
biochemische staat verkeren dan als we wakker
den, niets hielp. Tot ze hem zelf vroegen hoe hij het
zijn, levert dit ook andere associatieve gedachten
monster zou kunnen verslaan. 'Met een toverstaf!'
op: dromen. Het bijzondere is dat op hersenscans
zei Thomas. Samen zochten ze een tak in het bos.
te zien is dat ons brein tijdens het dromen zelfs
Thuis beschilderden ze die en bespraken wat hij
actiever is dan wanneer we wakker zijn.’ Niet voor
ermee zou doen. De droom kwam nooit meer
niets krijgen we in dromen soms geniale invallen.
terug. Volgens droomcoach Nicoline Douwes
Voor kinderen is dromen vooral een manier om de
Isema was het heel goed dat Thomas' ouders zijn
enorme hoeveelheid prikkels te verwerken die ze
dromen serieus namen. Voor kinderen zijn dromen
dagelijks binnenkrijgen. Erover praten is een aan-
en verzinsels namelijk werkelijkheid. Zij denken nog
vulling op dat verwerkingsproces. Hierdoor leert
primair in beelden. De prefrontale cortex, het
een kind bij zichzelf te herkennen wat hij voelt en
gedeelte van de hersenen waarmee we rationeel
oefent hij om woorden te geven aan zijn innerlijke
denken, komt rond het 12e jaar goed tot ontwikke-
belevingswereld. Dat helpt hem om te vertrouwen
ling en is pas na de puberteit voltooid. Tot die tijd
op zijn innerlijk kompas, van zichzelf te weten wat
ontbreekt eigenlijk simpelweg de fysieke hardware
hij wel en niet prettig vindt en nodig heeft. Dat is
om rationeel na te denken.
een handige vaardigheid in sociale contacten en
Maar ook voor volwassenen zijn dromen eigenlijk
bij het maken van keuzes in het leven. Een andere
werkelijkheid, zegt Douwes Isema. Een van de
belangrijke functie van praten over dromen is het
visies die ze beschrijft in haar boek Wat heb jij
ontwikkelen van het oplossingsgericht vermogen
gedroomd vannacht?, stelt dat dromen een fase is
van kinderen. ‘Alle kinderen krijgen nachtmerries,
in een continu doorgaand denkproces.
vooral tussen hun 4e en 12e. Behalve wanneer
Nicoline Douwes Isema
werkte tot twee jaar terug als reïntegratiecoach. Behalve toekomstdromen kwamen daarbij vaak nachtelijke dromen aan de orde. Douwes Isema merkte dat iedereen graag over zijn dromen praat en dat die dromen geweldige middelen zijn om - met een beetje hulp - zelf tot belangrijke inzichten te komen, op welk gebied dan ook. Ze besloot als droomcoach aan de slag te gaan. Afgelopen jaar werkte ze samen met journalist Cathelijne Esser aan het boek Wat heb jij gedroomd vannacht? De kracht van denken in je slaap. Uitgeverij Scriptum, € 19,95
Douwes Isema: ‘Je slaapt, maar het denken gaat
J/M SEPTEMBER 2011
jm 9 dromen 29
29
10 08 11 12:08:56
Wilma Nanninga
(Rotterdam, 1958) begon stukjes te schrijven toen ze Frans studeerde aan de Sorbonne in Parijs. In 1977 ging ze voor de Telegraaf werken. Eerst op de Haagse redactie: ze startte als leerling journalist en eindigde als chef. In 1993 vertrok ze met echtgenoot Alexander naar Parijs om daar correspondent te worden. Hier werd in 1995 dochter Aurore geboren. In 1997 werd ze hoofdredacteur van het weekblad PrivĂŠ, na een paar jaar werd ze de opvolger van Henk van der Meyden als chef van de pagina PrivĂŠ in de Telegraaf.
jm9 regels Wilma 40
10 08 11 12:22:58
DE OPVOEDREGELS VAN WILMA NANNINGA
INTERVIEW
‘Aurore mag zoenen. En meer niet’ TEKST GIJS GROENTEMAN FOTOGRAFIE GOVERT DE ROOS
AURORE, DE 16-JARIGE DOCHTER VAN WILMA NANNINGA, CHEF VAN DE TELEGRAAFPAGINA PRIVÉ, MAG NIET NAAR FEESTEN, NIET NAAR DE DISCO EN NIET STAPPEN. ROKEN EN SEKS ZIJN OOK VERBODEN. EN WILMA CONTROLEERT HAAR MSN. 'PRIVACY KRIJGT ZE ALS ZE 18 IS.'
Wilma Nanninga ontvangt me in haar natuurlijke omgeving,
meevoelende moeder zei ik natuurlijk: “O, en hoe was het?”
op de burelen van De Telegraaf, het bedrijf waar ze al sinds
Zij: “Hij kon er helemaal niks van! Net een wasmachine, zo’n
haar 19e werkt. Als journalist, als correspondent in Parijs, als
centrifuge die als een bezetene rondjes draait! Zo hoort het
hoofdredacteur van eerst het blad Privé, en nu de dagelijkse
toch niet, mam?” Dan moet je volkomen kalm blijven als
Privé-pagina in de krant. Wilma heeft een iPad bij zich, want ze
moeder en uitleggen dat dat inderdaad niet zo hoort. Toen
wil meteen foto’s laten zien van haar pride and joy, het
kwam de aap uit de mouw: “Met mijn vriendje in Nederland is
onderwerp van ons gesprek, dochter Aurore, 16 jaar. Toen
het veel prettiger.” Oké, nieuwe informatie voor mij, blijkbaar
Aurore in mei die gedenkwaardige leeftijd bereikte, kreeg ze
wordt niet álles besproken.’
van vader- en moederlief een weekend New York cadeau,
HET MOMENT DAT JE DOCHTER DE WIJDE WERELD IN-
samen met drie hartsvrienden. Inclusief stretched limo en
GAAT, KEEK JE DAAR NAAR UIT OF BEN JE ER ALTIJD
glamourshoot op Time Square. Aurore is, het kan niet ontkend
BANG VOOR GEWEEST?
worden, een schoonheid. Het lijkt wel of ze Zuid-Amerikaans
‘Nee, het wordt juist leuk nu. En ik zal je wat nieuws vertellen:
bloed heeft; in elk geval heeft ze een levenslustige
je dochter gaat niet de wijde wereld in, de wijde wereld komt
oogopslag. En dat tekent dan ook, vertelt Nanninga, de fase
binnen. Maar ze mag van mij niet naar de disco en ze mag niet
waarin Aurore zit: de overgang van meisje naar vrouw.
uit.’
‘Ze vindt het erg leuk dat alle jongens achter haar aanlopen,
WAAROM NIET?
maar zit nog op schoot om dat te overleggen. Met vragen als:
‘Ik vind dat een koopwaarmarkt. Dat wil ik reguleren. Zelf
hoe moet het als er dríe jongens met je flirten? Hoe moet je
mocht ik als meisje helemaal niets. Tot mijn 19e zat ik alleen
kiezen, waar moet je op letten? Gelukkig overlegt ze met haar
maar te blokken. Maar Aurore is 16 en heeft al aanbidders.
moeder. We waren op vakantie in Griekenland en er was een
Hoe ga je daarmee om als moeder? Je haalt ze binnen, laat ze
jongen van 18 die achter haar aanzat. Aurore maakte een
mee-eten en prijst ze. Ze heeft nu zo’n drie vriendjes gehad en
strandwandeling met hem en kwam nogal over haar theewater
ik begrijp wel wat die jongens bezighoudt, ze is een wat uit de
terug: “Ja, hij wou met me tongzoenen!” Ik dacht: ik schop ’m
hand gelopen schoonheid. Ik moet zeggen dat ik er beter
dood of ik stuur Alex, haar vader, op hem af. Maar als
J/M SEPTEMBER 2011
jm9 regels Wilma 41
41
10 08 11 12:23:01
De drieling Britt, Roos en Iris (17)
54
J/M SEPTEMBER 2011
jm 9 meerlingen 54
10 08 11 12:36:48
XXL opvoeden MEERLINGEN
ALS ‘GEWONE' OUDER KOM JE VAAK AL TOT DE CONCLUSIE DAT ER SPRAKE MOET ZIJN VAN EEN SCHEPPINGSMISVERSTAND, WAARDOOR NIET DE MENS MAAR DE INKTVIS ACHT ARMEN KREEG. OUDERS VAN MEERLINGEN KENNEN DAT GEVOEL (DRIE)DUBBEL. WELKE SLIMME TIPS HEBBEN ZIJ VOOR ONS? TEKST: MANJA GRUSON FOTOGRAFIE: DAPHNE VAN DER VOORDE
ALS DE DRIELING BRITT, ROOS EN IRIS (17) ruzie-
heeft,’ zegt Coks. ‘In Nederland houden we niet zo van
maakt, knallen de vonken ervanaf. Er wordt met deuren
competitie, maar wat is er eigenlijk mis mee? Concurreren
geslagen, geschreeuwd en gevloekt. Die ruzies zijn echter
is menselijk en nodig in de maatschappij. Competitief
van korte duur. Na een half uur is alles alweer vergeten. ‘We
ingestelde mensen schoppen het vaak het verst. Sommige
zeggen niet eens sorry tegen elkaar,’ zegt Iris, ‘het is
kinderen zijn totaal niet rivaliserend ingesteld. Die zijn blij
gewoon weer goed. Daar hoeven we niet over te praten.’
voor hun tweelingbroer- of zus als deze een goede prestatie
Ruzies bij twee- en drielingen gaan er meestal (drie)dubbel
levert, bijna alsof het een gezamenlijke prestatie was. Maar
hard aan toe. Dat komt doordat er geen leeftijdsverschil is,
vooral jongens - en met name jongetjes met veel testosteron
zegt ontwikkelingspsycholoog en meerlingenexpert Coks
en tweelingbroers - zijn het van nature. En wat in een kind
Feenstra. Als je van je oudere broer verliest met
zit, moet eruit. Onderdrukken is nooit goed. Kanaliseer het
ganzenbord, kun je het nog op het leeftijdsverschil gooien.
liever.’
Bij tweelingen gaat dat niet. Om dezelfde reden zijn de
Coks raadt ouders aan om hun meerling te stimuleren om
competitie en jaloezie onder meerlingen extra intens. Toen
samen, als een team, de competitie met anderen aan te
Mike (7) zijn zwemdiploma haalde, huilde zijn
gaan. Bijvoorbeeld op voetbal of een andere teamsport.
tweelingbroer Chris dagen dikke tranen. Gelukkig leerde Chris eerder fietsen dan Mike. Bij de drieling Britt, Roos en
RUZIE VERBROEDERT
Iris is de spanning te snijden als de rapporten vergeleken
Maken ze ruzie? ‘Grijp niet te snel in,’ zegt Coks. ‘Spring
worden. ‘Echt wel dat ik een hoger cijfer wil dan Roos en
niet direct tussenbeide - tenzij er sprake is van geweld
Britt,’ zegt Iris. ‘Als één van de drie lager scoort, is die
natuurlijk. Kinderen hebben het soms echt nodig iets uit te
ontroostbaar,’ vertelt moeder Willy. ‘Dan valt niets van wat
vechten. Je stimuleert hun oplossingsgericht vermogen niet
mijn man en ik zeggen goed.’
door altijd de kolen voor hen uit het vuur te halen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat broers en zussen die nooit ruzie
CONCURRENTIESTRIJD
mogen maken, elkaar gaan vermijden, minder vaak samen
‘Dat onderling vergelijken en concurreren kan heel ver
spelen en ook later een minder hechte band hebben.’
gaan; van tot op de seconde willen weten hoeveel eerder de oudste geboren werd, tot tellen wie de meeste sproeten
J/M SEPTEMBER 2011
jm 9 meerlingen 55
55
10 08 11 12:36:56
EXCLUSIEVE J/M LEZING
TEAMWORK IN JE GEZIN
EFFECTIEF AFSPRAKEN MAKEN MET JE KIND RUST EN GEZELLIGHEID in huis valt of staat met het maken van goede afspraken binnen je gezin. En het nakomen daarvan... Klinkt simpel, maar in de praktijk is dat lang niet altijd makkelijk. Hoe wordt afspraken maken leuk? Hoe krijg je je kind zover dat het meewerkt? En waarom is teamwork eigenlijk zo belangrijk?
IN EEN INTERACTIEVE LEZING vertelt J/M opvoedcoach en kinderpsycholoog Tischa Neve je over de basisprincipes van effectief afspraken maken met kinderen. Wat moet je doen om kinderen (weer) te laten luisteren, zonder het politieagent-gevoel? Hoe bouw je bij jonge kinderen een goede basis van zelfvertrouwen en veiligheid op? En hoe werk je hierbij samen met het hele gezin? Tischa maakt gebruik van het Rebels&Rules Afsprakenbord en de bijbehorende ‘gestuurde consensus’-methode. J/M organiseert deze lezing in samenwerking met Tischa Neve (www.grootenklein.nl) en Rebels&Rules (www.rebelsenrules.nl). ZIN IN EEN LEUKE MIDDAG en toe aan een verfrissende manier van opvoeden? Kom naar deze lezing, vol praktische voorbeelden, informatie, humor en direct toepasbare tips!
J/M LEZING WANNEER: ZATERDAG 24 SEPTEMBER 2011 WAAR: SPOORWEGMUSEUM, MALIEBAANSTATION, UTRECHT
PROGRAMMA Aanvang: 13.30 (inloop vanaf 13.00 uur) Pauze: 14.30 - 15.00 uur Einde: 16.00 uur
PRIJS: € 17,50 PER PERSOON VOOR WIE: OUDERS EN VERZORGERS VAN KINDEREN TOT 10 JAAR
INTERESSE? Informatie en aanmelden via www.jmouders.nl/actie
70
J/M SEPTEMBER 2011
jm9 werf lezing Tischa 70
10 08 11 12:17:37