J/M September 2011

Het enige opvoedblad voor 4-16 jaar, www.jmouders.nl

voor ouders J/M re onde zo k

TIJGERMOEDER WILMA NANNINGA OVER HAAR DOCHTER (16)

‘Geen feestjes, drank en seks’

2011

KAASKOP OF MULTICULTIKIND Zwarte scholen, juffen met hoofddoekjes, allochtone vriendjes

TEM JE DRIFTKIKKER in 8 stappen

VOEDEN WE ECHT SAMEN OP?

KINDEROPVANG

Droom gelukkig

2012 WAT VERANDERT ER PRECIES?

ZO HAALT JE KIND KRACHT UIT DE NACHT 15e jaargang - nummer 9 - september 2011 - losse nummers € 4,35

J-M_September_2011_DEF.indd 1 jm9 omslag 1

20-07-11 14:29 10 08 11 12:45:28

Inhoud SEPTEMBER 2011

12

46

24

40

28

84

76

Iedere maand in J/M

54

12 Kaaskop of multicultikind J/M ONDERZOEK 2011: VOEDEN WE ECHT SAMEN OP?

28 DROOM GELUKKIG ZO HAALT JE KIND KRACHT UIT DE

De kamer van Tom 10 Wereldouders 54 XXL OPVOEDEN TIPS VAN MEERLINGOUDERS

NACHT 76 VALLEN EN STEEDS WEER OPSTAAN 36 TEM JE DRIFTKIKKER IN ACHT STAPPEN

VOOR HET EERST OP WINTERSPORT MÉT WINTERSPORTAANBIEDING VOOR LEZERS!

40 'GEEN FEESTJES, DRANK EN SEKS' WILMA NANNINGA OVER DE OPVOEDING VAN AURORE (16)

Nieuws voor ouders 6

Cecilia uit Zweden 24

Straatvraag Hoe multiculti is jouw kind? 39

Columns Rocco Mooij 35 Fleur Jurgens 53 Rob van Vuure 81

Zappen 63 Mijn puber en ik Daphne en Morris 83

Aan tafel 46 KINDEROPVANG 2012 WAT VERANDERT ER PRECIES? 50 OP DIEET MAMA LIJNT IN STILTE

in Warmond 84

Geintje 89 Volgende maand / colofon 90

J/M SEPTEMBER 2011

jm9 inhoud 5

5

10 08 11 12:03:18

Nieuws In het nieuws

Actuele en minder actuele berichten SAMENSTELLING ROBIN UITHAM

Juf of meester

Minder opvang

Of er nu een juf of een meester

De kinderopvangtoeslag wordt

voor de klas staat: jongens

vanaf 2012 gekoppeld aan het

ver tonen evenveel gedrags-

aantal uren dat ouders of

problemen. Dat blijkt uit een

verzorgers werken. Uitgangspunt is

onder zoek dat pabo-docent

het aantal uren van de minst

Marjolein Rietveld samen met de

Op tijd werken

Vrije Universiteit uitvoerde.

Vindt je kind het lastig om een klus

schoolse opvang (4- tot 12-jarigen)

Wel vertonen jongens vaker en

binnen een bepaalde tijd te klaren?

geldt dat ouders maximaal 70

ernstiger probleemgedrag dan

De Timecoach is een klok waarmee

procent van hun gewerkte uren

meisjes, aldus de ondervraagde

hij zelf leert plannen door tijds-

kunnen declareren als opvanguren.

docenten. Ook volgens ouders

limieten in te stellen. Of het nu

Op deze manier wil minister Kamp

maakt de sekse van de leerkracht

tandenpoetsen, aankleden of

(Sociale Zaken en Werkgelegen-

geen verschil.

woordjes leren is, er gaat een

heid) oneigenlijk gebruik van de

lampje branden als de tijd om is.

kinderopvangtoeslag tegengaan.

werkende partner. Voor de buiten-

Meer info: www.tool4kids.nl

Haal een Gelddiploma Wil je ook dat je kind op school het Geldexamen doet? Ouders kunnen hun basisschool vragen het Nibud Geldexamen in te voeren. Leerlingen in groep 7 en 8 krijgen acht lessen over geld en sluiten die af met een Gelddiploma. Ze leren het verschil tussen lenen en sparen, uitgaven

33% VAN DE THUISWONENDE KINDEREN HEEFT EEN OUDER VAN 50-PLUS Bron: CBS

plannen, kortingen berekenen en veilig betalen via pin en internet. Ook leren ze kritisch kijken naar reclames.

Handig als ze straks naar de middelbare school gaan, waar ze geld uitgeven in de kantine of aan uitgaan, en moeten leren omgaan met de kosten van mobiel bellen. Inmiddels hebben al 38 scholen meegedaan.

Het Nibud hoopt dat meer scholen hiermee starten, bijvoorbeeld in de Week van het Geld, van 7 tot en met 11 november.

Meer info op www.geldexamen.nl

6

J/M SEPTEMBER 2011

jm9 nieuws 6

09 08 11 12:06:32

12

TIJN (7)

LANDREA (11)

YOUNA (8)

JIM (12)

ASHRAF (8)

FELIX (11)

RUBEN (7)

VEDA (11)

BEAU (12)

ABEL (7)

LULU (11)

ELIZE (6)

JASMINE (12)

PLYM (7)

THALITA (12)

STORM (7)

J/M SEPTEMBER 2011

jm 9 multicultionderzoek 12

10 08 11 11:51:54

J/M OPVOEDONDERZOEK 2011 MULTICULTUREEL : OPVOEDEN

We willen wel, maar we weten niet hoe TEKST: ANNE ELZINGA FOTOGRAFIE: DUCO DE VRIES

JE KIND OPVOEDEN TOT EEN RUIMDENKENDE WERELDBURGER: HOE DOE JE DAT? HOE LEER JE JE KIND INTEGREREN IN EEN GEMENGDE MAATSCHAPPIJ TERWIJL JE OOK VASTHOUDT AAN JE EIGEN HERKOMST EN CULTUUR? J/M VERKENT IN HET JAARLIJKSE OPVOEDONDERZOEK DE GRENZEN VAN DE MULTICULTURELE OPVOEDING.

‘Er zijn te veel asociale allochtonen. Dus mijn

mee om? Dat zijn de twee hamvragen waarop J/M

kinderen mogen er niet mee omgaan.’

het antwoord zocht. Gek genoeg is hier bijna niks

‘Ik leer mijn kinderen respect te hebben voor

over bekend. We weten nu wel een heleboel over

anderen, ongeacht afkomst, geloof of waarden-

de problemen die allochtone ouders tegenkomen

patroon.’

bij de opvoeding. Terecht, want inmiddels is

Zomaar twee antwoorden van een vader en een

duidelijk hoe groot de kloof kan zijn tussen de

moeder op de vraag hoe ze hun kinderen voor-

opvoedeisen van het oude vaderland van de

bereiden op een leven in multicultureel Nederland.

ouders en die van het nieuwe moederland van hun

Overeenkomst: beide ouders willen het beste voor

meer of minder verkaasde kinderen. Maar ook puur

hun kind. Verschil: de een denkt dat hij dat doet

Hollandse ouders kunnen er niet omheen. Volgens

door zijn nazaten af te schermen van mensen uit

de laatste tellingen van het Centraal Bureau voor

andere culturen, de ander door haar kinderen er

de Statistiek (CBS) wonen er in ons land 3,5 miljoen

zoveel mogelijk kennis mee te laten maken.

allochtonen, van wie er bijna twee miljoen

J/M’S GROTE MULTICULTUREEL OPVOEDEN ONDERZOEK 2011

is uitgevoerd door RM Interactive, Esther Bremer en Anne Elzinga van Weekbladpers Media.

In mei 2011 vulden 588 autochtone Nederlanders de online enquête in. Van hen is 53% vrouw en 47% man. Gemiddeld hebben ze 2,3 kinderen. Hun gemiddelde leeftijd is 42 jaar. Meer dan driekwart werkt. De overgrote meerderheid is getrouwd of woont samen en voedt zijn kind samen met zijn partner op, in een stad of dorp buiten de Randstad (71%) of daarbinnen (29%).

Van de geënquêteerden heeft 33% een diploma op havo-niveau of hoger, 40% deed mbo en 24% een lagere opleiding (vmbo, vbo, basisschool).

De ruwe gegevens zijn gewogen op leeftijd, geslacht en opleiding,

afkomstig zijn uit landen als Marokko, Turkije, Bovenstaande ouders behoren tot de bijna

Suriname en de Antillen/Aruba (de zogenaamde

zeshonderd Nederlandse mannen en vrouwen die

niet-westerse allochtonen). Zelfs als je met enorme

meededen aan J/M’s Grote Multicultureel

oogkleppen oploopt, dan nog komt de multicultu-

Opvoeden Onderzoek 2011. Hoe denken zij over de

rele samenleving bijna dagelijks via de media

toekomst van hun kind in een land met meerdere

binnen. Hoog tijd dus om erachter te komen hoe

culturen en hoe gaan ze daar in hun opvoeding

J/M SEPTEMBER 2011

jm 9 multicultionderzoek 13

13

10 08 11 11:52:00

28

J/M SEPTEMBER 2011

jm 9 dromen 28

10 08 11 12:08:48

Dromen zijn geen bedrog

DE KR ACHT VAN DROMEN

DROMEN ZIJN GEEN ONZINNIGE VERZINSELS. ZE HELPEN JE KIND OM DE PRIKKELS VAN DE DAG TE VERWERKEN. EN DOOR ER MET JOU OVER TE PRATEN, KAN HIJ ER OOK NOG VEEL VAN LEREN. TEKST MANJA GRUSON FOTOGRAFIE: GETTY IMAGES

Thomas (6) droomde nacht na nacht van een

door. Omdat we tijdens onze slaap in een andere

gruwelijk monster. Wat zijn ouders ook probeer-

biochemische staat verkeren dan als we wakker

den, niets hielp. Tot ze hem zelf vroegen hoe hij het

zijn, levert dit ook andere associatieve gedachten

monster zou kunnen verslaan. 'Met een toverstaf!'

op: dromen. Het bijzondere is dat op hersenscans

zei Thomas. Samen zochten ze een tak in het bos.

te zien is dat ons brein tijdens het dromen zelfs

Thuis beschilderden ze die en bespraken wat hij

actiever is dan wanneer we wakker zijn.’ Niet voor

ermee zou doen. De droom kwam nooit meer

niets krijgen we in dromen soms geniale invallen.

terug. Volgens droomcoach Nicoline Douwes

Voor kinderen is dromen vooral een manier om de

Isema was het heel goed dat Thomas' ouders zijn

enorme hoeveelheid prikkels te verwerken die ze

dromen serieus namen. Voor kinderen zijn dromen

dagelijks binnenkrijgen. Erover praten is een aan-

en verzinsels namelijk werkelijkheid. Zij denken nog

vulling op dat verwerkingsproces. Hierdoor leert

primair in beelden. De prefrontale cortex, het

een kind bij zichzelf te herkennen wat hij voelt en

gedeelte van de hersenen waarmee we rationeel

oefent hij om woorden te geven aan zijn innerlijke

denken, komt rond het 12e jaar goed tot ontwikke-

belevingswereld. Dat helpt hem om te vertrouwen

ling en is pas na de puberteit voltooid. Tot die tijd

op zijn innerlijk kompas, van zichzelf te weten wat

ontbreekt eigenlijk simpelweg de fysieke hardware

hij wel en niet prettig vindt en nodig heeft. Dat is

om rationeel na te denken.

een handige vaardigheid in sociale contacten en

Maar ook voor volwassenen zijn dromen eigenlijk

bij het maken van keuzes in het leven. Een andere

werkelijkheid, zegt Douwes Isema. Een van de

belangrijke functie van praten over dromen is het

visies die ze beschrijft in haar boek Wat heb jij

ontwikkelen van het oplossingsgericht vermogen

gedroomd vannacht?, stelt dat dromen een fase is

van kinderen. ‘Alle kinderen krijgen nachtmerries,

in een continu doorgaand denkproces.

vooral tussen hun 4e en 12e. Behalve wanneer

Nicoline Douwes Isema

werkte tot twee jaar terug als reïntegratiecoach. Behalve toekomstdromen kwamen daarbij vaak nachtelijke dromen aan de orde. Douwes Isema merkte dat iedereen graag over zijn dromen praat en dat die dromen geweldige middelen zijn om - met een beetje hulp - zelf tot belangrijke inzichten te komen, op welk gebied dan ook.

Ze besloot als droomcoach aan de slag te gaan. Afgelopen jaar werkte ze samen met journalist Cathelijne Esser aan het boek Wat heb jij gedroomd vannacht? De kracht van denken in je slaap.

Uitgeverij Scriptum, € 19,95

Douwes Isema: ‘Je slaapt, maar het denken gaat

J/M SEPTEMBER 2011

jm 9 dromen 29

29

10 08 11 12:08:56

Wilma Nanninga

(Rotterdam, 1958) begon stukjes te schrijven toen ze Frans studeerde aan de Sorbonne in Parijs. In 1977 ging ze voor de Telegraaf werken.

Eerst op de Haagse redactie: ze startte als leerling journalist en eindigde als chef. In 1993 vertrok ze met echtgenoot Alexander naar Parijs om daar correspondent te worden. Hier werd in 1995 dochter Aurore geboren.

In 1997 werd ze hoofdredacteur van het weekblad PrivĂŠ, na een paar jaar werd ze de opvolger van Henk van der Meyden als chef van de pagina PrivĂŠ in de Telegraaf.

jm9 regels Wilma 40

10 08 11 12:22:58

DE OPVOEDREGELS VAN WILMA NANNINGA

INTERVIEW

‘Aurore mag zoenen.

En meer niet’ TEKST GIJS GROENTEMAN FOTOGRAFIE GOVERT DE ROOS

AURORE, DE 16-JARIGE DOCHTER VAN WILMA NANNINGA, CHEF VAN DE TELEGRAAFPAGINA PRIVÉ, MAG NIET NAAR FEESTEN, NIET NAAR DE DISCO EN NIET STAPPEN. ROKEN EN SEKS ZIJN OOK VERBODEN. EN WILMA CONTROLEERT HAAR MSN. 'PRIVACY KRIJGT ZE ALS ZE 18 IS.'

Wilma Nanninga ontvangt me in haar natuurlijke omgeving,

meevoelende moeder zei ik natuurlijk: “O, en hoe was het?”

op de burelen van De Telegraaf, het bedrijf waar ze al sinds

Zij: “Hij kon er helemaal niks van! Net een wasmachine, zo’n

haar 19e werkt. Als journalist, als correspondent in Parijs, als

centrifuge die als een bezetene rondjes draait! Zo hoort het

hoofdredacteur van eerst het blad Privé, en nu de dagelijkse

toch niet, mam?” Dan moet je volkomen kalm blijven als

Privé-pagina in de krant. Wilma heeft een iPad bij zich, want ze

moeder en uitleggen dat dat inderdaad niet zo hoort. Toen

wil meteen foto’s laten zien van haar pride and joy, het

kwam de aap uit de mouw: “Met mijn vriendje in Nederland is

onderwerp van ons gesprek, dochter Aurore, 16 jaar. Toen

het veel prettiger.” Oké, nieuwe informatie voor mij, blijkbaar

Aurore in mei die gedenkwaardige leeftijd bereikte, kreeg ze

wordt niet álles besproken.’

van vader- en moederlief een weekend New York cadeau,

HET MOMENT DAT JE DOCHTER DE WIJDE WERELD IN-

samen met drie hartsvrienden. Inclusief stretched limo en

GAAT, KEEK JE DAAR NAAR UIT OF BEN JE ER ALTIJD

glamourshoot op Time Square. Aurore is, het kan niet ontkend

BANG VOOR GEWEEST?

worden, een schoonheid. Het lijkt wel of ze Zuid-Amerikaans

‘Nee, het wordt juist leuk nu. En ik zal je wat nieuws vertellen:

bloed heeft; in elk geval heeft ze een levenslustige

je dochter gaat niet de wijde wereld in, de wijde wereld komt

oogopslag. En dat tekent dan ook, vertelt Nanninga, de fase

binnen. Maar ze mag van mij niet naar de disco en ze mag niet

waarin Aurore zit: de overgang van meisje naar vrouw.

uit.’

‘Ze vindt het erg leuk dat alle jongens achter haar aanlopen,

WAAROM NIET?

maar zit nog op schoot om dat te overleggen. Met vragen als:

‘Ik vind dat een koopwaarmarkt. Dat wil ik reguleren. Zelf

hoe moet het als er dríe jongens met je flirten? Hoe moet je

mocht ik als meisje helemaal niets. Tot mijn 19e zat ik alleen

kiezen, waar moet je op letten? Gelukkig overlegt ze met haar

maar te blokken. Maar Aurore is 16 en heeft al aanbidders.

moeder. We waren op vakantie in Griekenland en er was een

Hoe ga je daarmee om als moeder? Je haalt ze binnen, laat ze

jongen van 18 die achter haar aanzat. Aurore maakte een

mee-eten en prijst ze. Ze heeft nu zo’n drie vriendjes gehad en

strandwandeling met hem en kwam nogal over haar theewater

ik begrijp wel wat die jongens bezighoudt, ze is een wat uit de

terug: “Ja, hij wou met me tongzoenen!” Ik dacht: ik schop ’m

hand gelopen schoonheid. Ik moet zeggen dat ik er beter

dood of ik stuur Alex, haar vader, op hem af. Maar als

J/M SEPTEMBER 2011

jm9 regels Wilma 41

41

10 08 11 12:23:01

De drieling Britt, Roos en Iris (17)

54

J/M SEPTEMBER 2011

jm 9 meerlingen 54

10 08 11 12:36:48

XXL opvoeden MEERLINGEN

ALS ‘GEWONE' OUDER KOM JE VAAK AL TOT DE CONCLUSIE DAT ER SPRAKE MOET ZIJN VAN EEN SCHEPPINGSMISVERSTAND, WAARDOOR NIET DE MENS MAAR DE INKTVIS ACHT ARMEN KREEG. OUDERS VAN MEERLINGEN KENNEN DAT GEVOEL (DRIE)DUBBEL. WELKE SLIMME TIPS HEBBEN ZIJ VOOR ONS? TEKST: MANJA GRUSON FOTOGRAFIE: DAPHNE VAN DER VOORDE

ALS DE DRIELING BRITT, ROOS EN IRIS (17) ruzie-

heeft,’ zegt Coks. ‘In Nederland houden we niet zo van

maakt, knallen de vonken ervanaf. Er wordt met deuren

competitie, maar wat is er eigenlijk mis mee? Concurreren

geslagen, geschreeuwd en gevloekt. Die ruzies zijn echter

is menselijk en nodig in de maatschappij. Competitief

van korte duur. Na een half uur is alles alweer vergeten. ‘We

ingestelde mensen schoppen het vaak het verst. Sommige

zeggen niet eens sorry tegen elkaar,’ zegt Iris, ‘het is

kinderen zijn totaal niet rivaliserend ingesteld. Die zijn blij

gewoon weer goed. Daar hoeven we niet over te praten.’

voor hun tweelingbroer- of zus als deze een goede prestatie

Ruzies bij twee- en drielingen gaan er meestal (drie)dubbel

levert, bijna alsof het een gezamenlijke prestatie was. Maar

hard aan toe. Dat komt doordat er geen leeftijdsverschil is,

vooral jongens - en met name jongetjes met veel testosteron

zegt ontwikkelingspsycholoog en meerlingenexpert Coks

en tweelingbroers - zijn het van nature. En wat in een kind

Feenstra. Als je van je oudere broer verliest met

zit, moet eruit. Onderdrukken is nooit goed. Kanaliseer het

ganzenbord, kun je het nog op het leeftijdsverschil gooien.

liever.’

Bij tweelingen gaat dat niet. Om dezelfde reden zijn de

Coks raadt ouders aan om hun meerling te stimuleren om

competitie en jaloezie onder meerlingen extra intens. Toen

samen, als een team, de competitie met anderen aan te

Mike (7) zijn zwemdiploma haalde, huilde zijn

gaan. Bijvoorbeeld op voetbal of een andere teamsport.

tweelingbroer Chris dagen dikke tranen. Gelukkig leerde Chris eerder fietsen dan Mike. Bij de drieling Britt, Roos en

RUZIE VERBROEDERT

Iris is de spanning te snijden als de rapporten vergeleken

Maken ze ruzie? ‘Grijp niet te snel in,’ zegt Coks. ‘Spring

worden. ‘Echt wel dat ik een hoger cijfer wil dan Roos en

niet direct tussenbeide - tenzij er sprake is van geweld

Britt,’ zegt Iris. ‘Als één van de drie lager scoort, is die

natuurlijk. Kinderen hebben het soms echt nodig iets uit te

ontroostbaar,’ vertelt moeder Willy. ‘Dan valt niets van wat

vechten. Je stimuleert hun oplossingsgericht vermogen niet

mijn man en ik zeggen goed.’

door altijd de kolen voor hen uit het vuur te halen. Bovendien blijkt uit onderzoek dat broers en zussen die nooit ruzie

CONCURRENTIESTRIJD

mogen maken, elkaar gaan vermijden, minder vaak samen

‘Dat onderling vergelijken en concurreren kan heel ver

spelen en ook later een minder hechte band hebben.’

gaan; van tot op de seconde willen weten hoeveel eerder de oudste geboren werd, tot tellen wie de meeste sproeten

J/M SEPTEMBER 2011

jm 9 meerlingen 55

55

10 08 11 12:36:56

EXCLUSIEVE J/M LEZING

TEAMWORK IN JE GEZIN

EFFECTIEF AFSPRAKEN MAKEN MET JE KIND RUST EN GEZELLIGHEID in huis valt of staat met het maken van goede afspraken binnen je gezin. En het nakomen daarvan... Klinkt simpel, maar in de praktijk is dat lang niet altijd makkelijk. Hoe wordt afspraken maken leuk? Hoe krijg je je kind zover dat het meewerkt? En waarom is teamwork eigenlijk zo belangrijk?

IN EEN INTERACTIEVE LEZING vertelt J/M opvoedcoach en kinderpsycholoog Tischa Neve je over de basisprincipes van effectief afspraken maken met kinderen. Wat moet je doen om kinderen (weer) te laten luisteren, zonder het politieagent-gevoel? Hoe bouw je bij jonge kinderen een goede basis van zelfvertrouwen en veiligheid op? En hoe werk je hierbij samen met het hele gezin?

Tischa maakt gebruik van het Rebels&Rules Afsprakenbord en de bijbehorende ‘gestuurde consensus’-methode.

J/M organiseert deze lezing in samenwerking met Tischa Neve (www.grootenklein.nl) en Rebels&Rules (www.rebelsenrules.nl).

ZIN IN EEN LEUKE MIDDAG en toe aan een verfrissende manier van opvoeden? Kom naar deze lezing, vol praktische voorbeelden, informatie, humor en direct toepasbare tips!

J/M LEZING WANNEER: ZATERDAG 24 SEPTEMBER 2011 WAAR: SPOORWEGMUSEUM, MALIEBAANSTATION, UTRECHT

PROGRAMMA Aanvang: 13.30 (inloop vanaf 13.00 uur) Pauze: 14.30 - 15.00 uur Einde: 16.00 uur

PRIJS: € 17,50 PER PERSOON VOOR WIE: OUDERS EN VERZORGERS VAN KINDEREN TOT 10 JAAR

INTERESSE? Informatie en aanmelden via www.jmouders.nl/actie

70

J/M SEPTEMBER 2011

jm9 werf lezing Tischa 70

10 08 11 12:17:37