Türkiye Acil Tıp Derneği
Asistan Oryantasyon Eğitimi
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n KARIN TRAVMASI T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h
Sunumu Hazırlayan i ğ e i n m r i t e i ğ D Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi E p ı n T o l i y c s Acil Tıp Anabilim Dalı a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t Son Güncellenme Tarihi: Mart 2011 t h Yrd. Doç. Dr. Murat ORAK
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Olgu 1
Kesici delici alet yaralanması, 25 yaşında erkek, Vital bulguları stabil. i ğ e i n Göbeğin solunda 3cm üstünde giriş deliği mevcut. m r i t e i ğ D E FM doğal. p ı n T o l i y c s AC grafide diyafragma altı serbest hava mevcut. a A t r n e t . y a i g y r k r Bu hastada tercih edilecek yol hangisidir? r o Tü tan O .tatd. a‐ Acil Laparotomi s i w s w A w / / b‐ Kontrastlı BT : p t t h c‐ Gözlem+Seri FM Takibi d‐ Tanısal Peritoneal Lavaj A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Olgu 2
Penetran karın travmalı 30 yaşında erkek hastadan i diyafragma rüptüründen şüphelenilmektedir. ğ e i n m r i t e i Tanıyı doğrulamak için en uygun işlem aşağıdakilerden ğ D E p ı n hangisidir? T o l i y c s a A t a‐ Ayakta PA AC Grafisi r n e t . y a i g y r k r r o O atd. b‐ TüKontrastlı BT n a t t . s i c‐ FAST USG w s w A ://w d‐ Tanısal Peritoneal Lavaj p t t h e‐ Tanısal Laparoskopi
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Batın travmaları
Baş‐boyun ve toraks travmalarından sonra üçüncü i ğ e i en sık ölüm nedenidir. n m r i t e i ğ D E p Travmaya bağlı ölümlerin %10’undan sorumludur. ı n T o l i y c s a A %20’sinde cerrahi müdahale gerekebilmektedir. t r n e t . y a i g y r k r r o En sık 25‐30 yaşlarında görülür. Tü td. nO
a a t t . s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
ABDOMEN Peritoneal kavite
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n Retroperitoneal bölge T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o . ü O d T t n Pelvis a a t t . s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
ABDOMİNAL TRAVMA “ Önde meme başlarından inguinal kıvrımlara,
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n arkada skapula alt ucundan kalçada gluteal T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o ü O atd. Tkıvrıma kadar olan bölgenin travması n a t t . s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Sınıflandırma Künt
i ğ e Motorlu taşıt kazaları i n m r i t e i ğ D Darp E p ı n T o l Yüksekten düşme i y c s a A t r n e t . y a i g Penetran y r k r r o ü O atd. TKesici alet yaralanması n a t t . s i w s w Ateşli silah yaralanaması A ://w p t t Künt + Penetran h
Patlamalar (Bomba, mayın,şarapnel,vs.)
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Künt Batın Yaralanması
Yaralanma Mekanizması i ğ e i n m r i 1. Direk darbe (patlama) t e i ğ D E p n 2. Ezilme il Tı o y c s a A t r n e 3. Deselerasyon t . y a i g
y r k r r o . ü O d T t n a a t t . s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Künt travmada organ yaralanmaları
Organ Sıklık (%) Dalak ..................................... 25 İnce bağırsak ......................... 15 Karaciğer .............................. 15 Retroperitoneal hematom ...... 13 Böbrek .................................. 12 Mezenter ............................... 5 Pankreas ............................... 3 Diyafram .............................. 2 Vasküler ................................ 2
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Eşlik eden yaralanmalar
Alt kostaların kırıklarında
i ğ e i n m r i t e i Alt torakal ve lomber vertebra fraktürlerinde ğ D E p ı n T o l Duedonum ve pankreas i y c s a A t r n e t . Vertebraların transvers çıkını kırıklarında y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. Böbrek s i w s w A ://w p t t h Karaciğer ve dalak
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Penetran Batın Travması
Bıçaklanma
Ateşli Silah
i ğ e i n Düşük Enerji Yüksek Enerji m r i t e i ğ D Yırtılma‐kesilme Kavitasyon E p ı n T o Dönme En Sık etkilenen organ il y c s a A Parçalara Ayırma t Karaciğer e r n t . y a i g y r k En Sık Etkilenen Organlar İnce Barsak r r o ü O atd. İnce Barsaklar TDiyafragma n a t t . s i w Kolon Kolon s w A ://w Karaciğer p t t Damarsal Yapılar h Yaralanma Mekanizması
Yaralanma Mekanizması
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Tanı ve Tedavide Öncelikler
1. İntraabdominal kanama veya şok varmı? i 2. Şok ve kanama nedeniyle vital bulgu anormalliği ğ e i n m r varmı? i t e i ğ D E p 3. Acil laparatomi gerekli mi? ı n T o l i y c s 4. Gizli bir karın içi yaralanma varmı? A ta
r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Öykü
Olayın cinsi Araç içi veya dışı olması i ğ e Oluş zamanı Olaydaki diğer ölü ve i n m r i t e i ğ D yaralılar Şiddeti E p ı n T o l i y s Eşlik eden yaralanmalar c Oluş Şekli a A t r n e t . y a i g Alkol ve ilaç kullanımı y r k r Emniyet kemeri, hava r o ü O atd. T n a yastığı, kask kullanımı Gebelik t t . s i w s w A ://w Düşme yüksekliği Alerji p t t h Ek sistemik hastalıklar
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Muayene
İnspeksiyon, oskültasyon, perküsyon ve palpasyonu i ğ içermeli, e i n m r i t e i ğ D Pelvis instabilite muayenesi, E p ı n T o l i y Genital muayene, c s a A t r n e t . y a i g REKTAL MUAYENE y r k r r o ü O atd. T n Sırt ve vertebra muayenesi dikkatli yapılmalı .t ista
w s w A ://w p t t h Ayrıntılı FM Genelde İkincil Bakı’nın parçasıdır
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Muayene
Seri fizik muayene önemlidir. i Takip edilen hastanın seri fizik muayenesi en az 16‐24 ğ e i n m r i saat zaman periyoduna yayılmalıdır. t e i ğ D E p ı n T İlk 4 saatte 30 dakikada bir o l i y c s a A t r n e t Sonraki 4‐6 saatte saatte bir . y a i g y r k r r o ü O atd. T Geri kalan kısımda 2‐4 saatte bir yapılmalıdır. n a
t t . s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
FM’nin Güvenilmediği Durumlar Kafa travması ve bilinç değişikliği
i ğ Kooperasyon kurulamayan ve mental retardeler e i n m r i t e i ğ D Spinal kord yaralanması olan hastalar E p ı n T o l i y Gebe hastalar c s a A t r n e t . y a Geriatrik hastalar i g y r k r r o . ü O d T t n Vücudunun başka yerlerinde ağrılı, ciddi a a t t . s i w s yaralanması, kırığı vb. olanlar w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Laboratuar
Öncelik Verilecekler
i ğ e i KAN GRUBU VE CROSS‐MATCH n m r i t e i ğ D E Hemoglobin ve hematokrit p ı n T o l y Gebelik testiAci s a t r n e t . y a i Kan alkol düzeyi g y r k r r o ü O atd. TPT, aPTT, İNR n a t t . s i w s w İlaç düzeyi(hastanın kullandığı) A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Laboratuar Tartışmalı Olanlar
i ğ e i n Non spesifiktirler. Karar vermede etkin değildirler: m r i t e i ğ D E p Elektrolit, BUN, Kreatinin, Glukoz ı n T o l i y c s Kan‐idrar amilaz düzeyi a A t r n e t . y a i g Beyaz küre sayımı y r k r r o ü O atd. TKaraciğer fonksiyon testleri n a t t . s i w s w Toksik tarama A ://w p t Arterial kan gazı t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Radyolojik Tetkikler Akciğer ve Ayakta Direkt Batın Grafisi
i ğ e i n m r i t e i travmalarında çok fazla bilgi vermemektedir. ğ D E p ı n T Yabancı isim ve kurşun parçalarının yerini belirlemede o l i y c s a faydalıdır. A t r n e t . y a i g y r k r Kaburga kırıkları, hemopnömotoraks, mediasten r o ü O atd. Tgenişlemesi, diyafragma altı serbest hava gibi lezyonlar n a t t . s i w s kolay tanınır w A ://w p t AP Pelvis Grafisi t h
Toraks travmalarda faydalı olabilmekle birlikte karın
Pelvis kırığı
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Tanısal Tetkikler Ultrasonografi (FAST) i ğ e i n m r i t e i Kontrastlı Bilgisayar Tomografisi (BT) ğ D E p ı n T o l i y Tanısal Amaçlı Periton Lavajı c s a A t r n e t . y a i g y r k r Tanısal Laparoskopi r o Tü tan O .tatd. Anjiografi sis ww
A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Focused Assessment with Sonography for Trauma (FAST) i ğ e i n m r i t e i ğ Klasik batın USG değil D E p ı n T o l i y Her yere bakılmıyor c s a A t r n e t . y a i g y r k r Travma değerlendirilmesi için spesifik r o Tü tan O .tatd. Amaç sis w w A ://w İntroperitoneal serbest sıvının tespiti (kanama) p t t h İntraperikardiyal serbest sıvının tespiti (kanama) A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Ultrasonografi (FAST)
FAST (Focused Abdominal Sonography for Trauma)
i ğ e i n m r i t e Ucuz i ğ D E p ı Noninvaziv n T o l i y c s Yüksek duyarlı a A t r n e t . y a i g y Acil hekimi tarafından kolay r k r r o ü O atd. Tuygulanabilir. n a t t . s i w Anstabil hastalara s w A ://w uygulanabilir p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Ultrasonografi (FAST) i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h
Peritonda serbest sıvı araştırılır 1. Subksifoid görüntü (Perikardiyal sıvı) 2. Sağ üst kadran (Morison poşu) 3. Sol üst kadran (Splenorenal aralık) 4. Pelvik görüntü (Douglas / Rektovesikal poş)
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Diyagnostik Peritoneal Lavaj
Periton boşluğundaki kanı, içi boş organ yaralanmasını ve enterik kontaminasyonu iyi gösterir i ğ e i n m r Açık, kapalı ve yarı açık yapılabilir. i t e i ğ D E p İşlem öncesi mide ve mesane sonda ile boşaltılır. ı n T o l i y c s Pelvis grafisi çekilir. Pelvis kırığı var ise a A t r n e t . y a retroperitoneal hematoma girmemek için göbek i g y r k r r o çukurunun hemen üstünden insizyon yapılır Tü td. nO
a a t t . s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
DPL Karın içi kanama için;
i ğ Sensitivite %98 e i n m r i t e i ğ D Yanlış negatif %1.4 E p ı n T o l i y Yanlış pozitif %1.3 c s a A t r n e t . y a i g “Yaklaşık 30 cc intraperitoneal kan pozitif DPL y r k r r o . ü O d T t n sonucu verir” a a t t . s i w s w A ://w “ Uygun yapılmış DPL ile negatif sonuç ciddi bir p t t karın içi kanamayı ekarte eder” h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
DPL Sınırlı değere sahip
i ğ e i Diyafram yaralanması n m r i t e i ğ D E p ı n Bağırsak yaralanması T o l i y c s a A t r n e t . y a Genitoüriner yaralanma i g y r k r r o Tü tan O .tatd. Pankreatik yaralanma s i w s w A ://w p Retroperiteonel yaralanma t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
DPL Endikasyonları Künt Travma i ğ Şüpheli karın muayenesi e i n m r i t e i İlaç, alkol veya kafa travmasına bağlı E değişmiş mental ğ D p ı n T durum o l i y c s a bağlı A t r Spinal kordun yaralanmasına normal ağrı n e t . y a i g y r k r r o yanıtının kaybı Tü tan O .tatd. s post‐travmatik Açıklanamayan hipotansiyon i w s w A w / / BT için acil servisten ayrılamayacak derecede : p htt anstabilite hemodinamik
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
DPL Endikasyonları
Penetran Travma
i ğ e Periton irritasyon bulgusu vermeyen kesici alet i n m r i t e i yaralanmaları ğ D E p ı n T o Meme başı hizası altında olan penetran travma l i y c s a A t r Sırttan veya böğürden olan penetran travma n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
DPL Kontrendikasyonları Mutlak kontrendikasyon
i ğ e i Karın içi kanamanın aşikar ve acil laparatomi n m r i t e i ğ D gerekliliğidir. E p ı n T o l i y c s Göreceli kontrendikasyonlar a A t r n e t . y a i g y r k r r Geçirilmiş abdominal operasyonlar o Tü tan O .tatd. s Morbid obesite i w s w A ://w İlerlemiş siroz p t t h
Koagülopati
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Kapalı Tanısal Peritoneal Lavaj
Açık Tanısal Peritoneal Lavaj
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Pozitif DPL Kriterleri 10 ml defibrine kan gelmesi i ğ i Lavaj sıvısının geri gelmemesine m r i t e i ğ D E Lavaj sıvısının göğüs tüpü, nazogastrik ve foley p ı n T o l i y c s sondadan gelmesi a A t r n e t . y a i g y r k r Lavaj sıvısında r o . ü O
d T100000/ml eritrosit üzeri olması t n a a t t . s i w s w A ://w 500/ml lökosit üzeri olması p t Gaita, gıda parçaları ve safra gelmesi t h Amilaz değerinin yükselmesi
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Tomografi
Künt karın ve penetran sırt‐lomber yaralanmalarında i tanı ve tedavi takibinde sık kullanılır. ğ e i n m r i t e Solid organ yaralanmalarının tanı ve takibinde i ğ D E oldukça faydalıdır. l Tıp n o i y c s a A t Solid organ yaralanmalarını derecelendirir. r n e t . y a i g y r k r r o Retroperitonu iyi gösterir Tü tan O .tatd. Ek yaralanmaları w sis
w A w / Vertebra ve pelvis kırıkları / : p t t Pnömototoraks / hemotoraks h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Tomografi
Duodenum, diyafram,barsak ve pankreas i ğ e i n yaralanmalarını göstermede zayıf kalabilir. m r i t e i ğ D E p ı Kontrast madde gerektirir. n T o l i y c s a A t Vakit varsa oral kontrat da kullanılmalıdır r n e t . y a i g y r k r r o Hasta stabil olmalı. Tü td. nO
a a t t . s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Laparoskopi
Periton penetrasyonu ve diyafragma yaralanmasının i ğ e i n tanısında altın standarttır. m r i t e i ğ D E p ı Retroperitoneal yaralanmalarda yetersizliği en önemli n T o l i y c s dezavantajını oluşturmaktadır nta eA tr
. y a i g y r k r r o . ü O d T t n a a t t . s i w As ://ww p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Anjiografi
Rutin kullanılan bir seçenek değildir. i ğ e Abdominal organlardaki intraparankimal damar i n m r i t e i ğ D yaralanmalarını ve devam eden kanamaları E p ı n T o l gösterebilir. i y c s a A t r n e t . y a Pelvik travmalarda kullanışlı olabilir i g y r k r r o . ü O d T t n Dalak, karaiğer ve retroperiton kanamaları a a t t . s i w s w embolizasyon ile cerrahi yapılmadan tedavi edebilir. A w
/ / : p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Tedavi Tedavi – En önemli noktalar ABC i ğ e i n 2 adet geniş damar yolu m r i t e i ğ D E p ı Oksijen n T o l i y c s a A t Kan grubu –ecrossmatch istemi r n t . y a i g y r k r r o . Monitorizasyon ‐ d Tü tan OEKG t a t . s i w s SF / RL (2 litre) (gerekli olgularda) w A ://w p t Kan transfüzyonu (gerekli olgularda) t h Erken genel cerrahi konsültasyonu (gerekli olgularda)
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Genel cerrahi konsültasyonu Hemodinamik instabilitesi varsa i ğ e Fizik bakı boyunca ve diagnostik prosedürlerde i n m r i t e i ğ önemli anormallik varsa p D E ı n T o l i y HEMEN! c s a A
t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Acil konsültasyon istenmeli: Künt batın travması + şok yada anormal vital i ğ bulgular (taşikardi, hipotansiyon..) e i n m r i t e i ğ D Eksternal kan kaybı olmaksızın şok kanıtları E p ı n T o l i y Peritonit bulguları c s a A t r n e t . y a i g y Birlikte olan ek yaralanma varlığı (alt kot frx, lumbar r k r r o . ü O d T t n spinal frx) ta a t . s i w s w A ://w Bilinç bulanıklığı ya da ilaç, alkol, kafa/spinal travma p t t h Uzun operasyon uygulaması gerektiren diğer durumlar (ortopedik prosedürler)
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Acil konsültasyon istenmeli: FAST’te sıvı i ğ e Pozitif DPL i n m r i t e i ğ D Gİ radyolojik görüntülerde Kontrast extravasasyonu E p ı n T o l i y ya da extraluminal hava bulgusu c s a A t r n e t . y a i g Ciddi pelvik fraktürü y r k r r o ü O atd. T n a Kontrastlı sistogramda mesane rüptürü ya da gross t t . s i w s w A ://w hematüri p t t Artmış KcFT testleri h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Acil Laparotomi Endikasyonları:
Hipotansiyon ve şok’un eşlik ettiği: i ğ Penetran yaralanmalar ve eksternal kanama e i n m r i t e i ğ D Pozitif Peritoneal Lavaj E p ı n T o l i y c Sonradan bilinçte bozulma s a A t r n e t . y a i g y Ani gelişen abdominal distansiyon r k r r o . ü O
d T t n a a t t . s i w s w A ://w p t t h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p Künt Abdominal Travmalar ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Çoklu travma hastası Vital bulgular
i Stabil ğ e i n m r i t e i ğ İleri batın incelemesi D Yatak bası USG E p ı gerekiyor n T o l i y c s a A t Serbest sıvı var e Serbest sıvı yok r n t Kontrastı BT . y a i g y r k r r o . ü O d T t n En az 2 USG a a t t . s Diğer nedenleri i w s Operasyon w A ://w araştır p Yaralanma var t t h Anstabil
Tüm hastalar için, 2 geniş damar yolu, yakın vital bulgu takibi, sıvı‐kan resusitasyonu
Takip yada operasyon
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i Penetran Abdominal t e i ğ D E p ı n T o l i y Travmalar c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Kesici delici alet yaralanması Vital bulgular
i Stabil ğ e i n m r i t i Var De ğ Eviserasyon E p Operasyon ı n T o l i y c s Yok a A t r n e t . y a i g y r k r r o . ü O Oral + intravenöz d T t n Tüm hastalar için, 2 geniş damar a a t batın BT t . s i w yolu, yakın vital bulgu takibi, sıvı‐ s w A ://w kan resusitasyonu, tetanoz p proflaksisi, antibiyoterapi Yaralanma var t t h Anstabil
Takip yada operasyon A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
i ğ e i n m r i t e i ğ D E p Ateşli Silah Yaralanmaları ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Ateşli silah yaralanması Vital bulgular
i Stabil ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n Operasyon Operasyon T o l i y c s a A t r n Penetrasyon e t . y a i g y r k r şüpheli ise r o . ü O d T kontrastı t n a a t t . torakoabdominal s i w s A ://ww BT* p t t Ek organ yaralanmaları (toraks, pelvis) ve spesifik organ yaralanmalarını h Anstabil
tespiti için “vitalleri stabil hastalarda” kullanılabilir
Tüm hastalar için, 2 geniş damar yolu, yakın vital bulgu takibi, sıvı‐kan resusitasyonu, tetanoz proflaksisi, antibiyoterapi A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Acil Laparotomi Endikasyonları İlk resusitasyon ile hemodinamik durumun i ğ e i düzelmemesi n m r i t e i ğ D E p Periton irritasyon bulguları ı n T o l i y c s a A t Peritona penetrasyon gösteren ateşli silah ile r n e t . y a i g y r k r r o ön karın bölgesinde yaralanma Tü tan O .tatd. s i w s İçeri itilemeyen evisserasyon w A ://w p t t Tanısal periton lavajında safra ve barsak içeriği h görülmesi
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Acil Laparotomi Endikasyonları Direkt grafide ekstralıminal hava saptanması i ğ e i Laparoskopik diyafragma rüptürü saptanması n m r i t e i ğ D E Karında pozitif fizik muayene bulgularına eşlik p ı n T o l i y c s eden hiperamilazemi a A t r n e t . y a i g y r k r İntraperitoneal mesane rüptürü r o Tü tan O .tatd. Nazogastrik içerik veya rektal muayenede kan s i w s w A ://w saptanması p
htt
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Diğer Uygulamalar
Penetran travmalarda antibiyotik verilmeli.
i ğ e i n m r i t e i ğ D Tetanoz aşısı ve/veya immunoglobulin E p ı n T o l yapılmalı i y c s a A t r n e t . y a Tanısal işlemler ve hasta stabilizasyonu sonrası i g y r k r r o . ü O d T t n analjezi verilebilir. a a t t . s i w s w A ://w Hasta ve ailesine mevcut durum ve p t t olabilecekler hakkında bilgi verilmeli. h Ampisillin+anaerobik veya 3. kuşak sefalosporin
Adli rapor yazılmalı.
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Kaynaklar i ğ e i n m r i t e i ğ D E p ı n T o l i y c s a A t r n e t . y a i g y r k r r o Tü tan O .tatd. s i w s w A ://w p t t h A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2012
Sonuçlar Kanama ve şokun sebebinin batın olabileceği i unutulmamalı ğ e i n m r i t e i Resusitasyon işlemlerine hızlı başlanmalı ğ D E p ı n T o l i y Acil laparotomi endikasyonları bilinmeli c s a A t r n e t . y a i Hangi ek tanısal testlere hangi sıra ile gereksinim g y r k r r o . ü O d T t n olduğuna karar vermeli a a t t . s i w s w Kan grubu istemi unutulmamalı A ://w p t t Yakın vital bulgu ve sık FM yapmalı h
A s i s t a n O r y a n t a s y o n E ğ i t i m i ‐ 2011 2012