ANKARA NUMUNE HASTANESİ DR.BARI ÖZTÜRK
Etik: akıl ve mantığın duygu ve zaaflara galip gelmesi yada her türlü davranışta insana saygılı olmak ,onun haklarını korumak yani insana insan olarak yönelmek şeklinde tanımlana bilir.
Dünya tıp birliği insan gönüllülerinin yer aldığı tıbbi araştırmalarda görev alan hekim ve diğer tıbbi araştırmalarda görev alan hekim ve diğer kişilere rehberlik edecek etik ilkeler olarak Helsinki bildirgesini geliştirmiştir.
Hekimin ödevi üzerinde tıbbi araştırma yapılanlarda dahil olmak insan sağlığını korumak ve geliştirmektir.Hekimin bilgi ve vicdanı bu görevin yerine getirilmesine adanmıştır.
Amaç Biyomedikal etiğin dört temel ilkesi Araştırma etiğinin gelişimi Ülkemizde klinik ilaç araştırmalarında yasal düzenlemeler Hasta hakları yönetmeliği Hekimin hastaya karşı davranışı Onam formunun düzenlenmesi
Tıp etiği: tıp etkinliği sırasında hekim-hasta ilişkisinde ortaya çıkan ahlaki değer sorunlarını inceleyen, değerlendiren bir disiplindir.
Dünya Tıp birliğinin Cenevre bildirgesi ‘hastanın sağlığı benim ilk önceliğimdir’ cümlesiyle hekimi bağlar ve uluslar arası tıp etiği kodu tıbbi hizmetleri verirken hekimin yalnızca hastanın menfaatine göre davranması gerektiğini duyurur.
• • • • •
Nuremberg kodu 1947 İnsan hakları ve biyotıp sözleşmesi 1948 Helsinki bildirgesi 1964 Belmont raporu 1979 Dünya sağlık örgütü CIOMS (Council for the International Organizations of Medical Science) kılavuzu 1982
Klinik araştırmalarda temel taşıdır İnsan araştırmalarında hekime yol gösterici ilkeler içerir Hekimin ödevi: Üzerinde tıbbi araştırma yapılanlarda dahil olmak üzere insan sağlığını korumak ve geliştirmektir. Hekimin bilgi ve vicdanı bu görevin yerine getirilmesine adanmıştır.
Yarar sağlama Zarar vermeme (primum non nocere) Özerkliğe saygı ilkesi . Aydınlatılmış onam. Adalet ilkesi
Onamın alınmasını geliştiren kurallar Öncelikle hayvan deneyleriyle araştırma Hastanın rızası Tıbbi sorumlu olarak bir muhatap olmalı Denetleyen etik kurul olmalı
Tedavi hakkında hiç bilgi bulunmayan ve yararı olabilecek tedavinin uygun düşünüldüğü kişidir.
Tedavisi olan ama daha iyi tedavi edileceği ön görülen kişidir.
Yeni tedaviler plasebo ile değil günümüzde mevcut en iyi tedavilerle karşılaştırılarak yapılmalıdır.
Tıbbi Araştırmalarda Rıza 32- Hiç kimse; Bakanlığın izni ve kendi rızası bulunmaksızın, tecrübe, araştırma veya eğitim amaçlı hiçbir tıbbi müdahale konusu yapılamaz. Tıbbi araştırmalardan beklenen tıbbi fayda ve toplum menfaati, üzerinde araştırma yapılmasına rıza gösteren gönüllünün hayatından ve vücut bütünlüğünün korunmasından üstün tutulamaz. Tıbbi araştırmalar, sadece, mevzuata göre araştırmada bulunmayan yetkili ve yeterli tıbbi bilgi ve tecrübeyi haiz olan personel tarafından, mevzuat ile belirlenmiş bulunan yerlerde yürütülür. Gönüllünün tıbbi araştırmaya rıza göstermiş olması, bu araştırmada görev alan personelin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.
Madde
Kişinin kendi isteği ile hareketi Serbestlik hali Özgür iradesi ile karar vermesi Bireylerin toplumsal sorumluluk anlayışı ile çıkar gözetmeksizin bilgi zaman beceri deneyim ve kaynaklarını kendi hür iradesi ile bir amaç uğrunda kullanmasıdır.
Tıbbi deontoloji nizamnamesi TTB hekimlik meslek etiği kuralları İlaç araştırmaları hakkında yönetmenlik İyi klinik uygulamalar kılavuzu Hasta hakları yönetmeliği TCK madde 90
Gönüllünün
Korunması ve Bilgilendirilmesi
Madde 33- Araştırmalarda, gönüllünün sağlığına ve diğer kişilik haklarına zarar verilmemesi için gereken bütün tedbirler alınır. Araştırmanın gönüllüye vereceği muhtemel zararlar önceden tespit edilemediği takdirde; gönüllü, rızası bulunsa dahi, araştırma konusu yapılamaz. Gönüllü; araştırmanın maksadı, usulü, muhtemel faydaları ve zararları ve araştırmaya iştirak etmekten vazgeçebileceği ve araştırmanın her safhasında başlangıçta verdiği rızayı geri alabileceği hususlarında, önceden yeterince bilgilendirilir.
Hekim araştırmaya katılan tüm hastalardan aydınlatılmış onam almalıdır. Hekim hastaya saygılı olmalıdır. Hastaya maddi ve manevi baskı yapmamalıdır. Hekim araştırma verilerinin gizliliğinin korunmasına özen göstermelidir.
Gönüllüler için araştırmada yer almaları nedeniyle ön görülüyorsa yapılacak ödeme. Gönüllünün araştırmada yer almasının isteğine bağlı olduğu,araştırmada yer almayı red edebileceği veya herhangi bir aşamada araştırmadan ayrılabileceği,bu durumun bir cezai veya gönüllünün yararlarına engel duruma yol açmayacağı. İzleyicilerin,yoklama yapanların,etik kurulların resmi makamların gönüllüye ait tıbbi bilgilere ulaşabileceği, ancak bu bilgilerin gizli tutulacağı Gönüllünün kimliğini ortaya koyacak kayıtların gizli tutulacağı.
Katılınan çalışmanın bir araştırma olduğu Araştırmanın amacı Araştırmadaki tedaviler Araştırmada uygulanacak invazif işlemler Gönüllünün sorumlulukları Araştırmanın deneysel kısımları Gönüllü için söz konusu olabilecek riskler ve yararlar Araştırmaya bağlı zarar olduğunda nasıl tazmin edileceği
Araştırma sırasında ortaya çıkan gönüllüleri ilgilendirebilecek bir bilgi söz konusu olduğunda bunun gönüllüye veya yasal temsilcisine derhal bildirileceği. Araştırma hakkında ek bilgi alınabilecek kişiler,gönüllülerin hakları ve araştırmaya bağlı bir zarar olduğu taktirde başvurulacak kişiler. Gönüllünün isteği dışında araştırmadan çıkarılabileceği durumlar. Gönüllünün araştırmada yer alması ön görülen süre. Araştırmada yer alacak gönüllülerin sayısı
Hasta hekim ilişkisinin şeffaf olması. Helsinki bildirgesinin kapsamı ve hekime yön vermesi Aydınlatılmış onamın araştırmalardaki önemi En önemli olan hasta yararlılığıdır
SABRINIZ İÇİN TE EKKÜRLER