Ecologica

Maandblad

life • eco • style

27 05 2016

RECHTSZAAK DOEL | BLOKMAATJES | KUNST EN GROEN IN LUXEMBURG

Go Unlimited Reis deze vakantie onbeperkt in België voor € 12 per week.

Enkel voor jongeren onder 26 jaar. Info en voorwaarden op detrein.be

2 ı ECOLOGICA

EDITO De gevreesde twee graden opwarming van de aarde in 2050 (in vergelijking met 1990) is geen fictie, maar een nakende waarheid. In de toekomst zullen humanitaire catastrofes plaatsvinden van ongekend niveau. Meer dan ooit is het tijd voor verandering.

Het maatschappelijk debat over de opwarming van de aarde wordt openlijk doorgezet. Tal van groene initiatieven schieten als paddenstoelen uit de grond en bij de bevolking ontstaat er een algemeen besef. Multinationals, zoals energie- en oliemagnaten, vormen een gevaar voor dat groeiend besef.

Miljoenendeals leggen een haar in de boter om hernieuwbare energie en duurzame alternatieven verder te ontwikkelen.

Je hoeft echter niet te vrezen. Deze uitgave zal niet focussen op doembeelden of een negatieve visie op de wereld meegeven. Integendeel, wij willen onze lezers op de hoogte brengen van positieve ondernemingen die aan het floreren zijn. Groene initiatieven van mensen die de kans grepen om jarenlange tradities te doorbreken en op een andere manier te werk gaan: een nieuwe manier van groenteteelt, anders wonen en zich op een andere manier verplaatsen.

Ecologica wil een deur openzetten zodat onze lezers niet gefrustreerd achterblijven. Wij maken ze wegwijs in het politieke kluwen rondom de klimaatproblematiek en helpen hen de juiste keuzes te maken om zich in te zetten voor een groenere, duurzamere leefomgeving.

COLOFON HOOFDREDACTEURS Dorien Boonen Wannes Hobin

REDACTIE

Dorien Boonen Wannes Hobin

REDACTIEADRES

Wannes en Dorien

Raghenoplein 21bis 2800 Mechelen T 015 36 91 50 info.deham@thomasmore.be www.thomasmore.be

VORMGEVING

Dorien Boonen Wannes Hobin

FOTOGRAFIE

Dorien Boonen Wannes Hobin

DRUKKERIJ

Eindeke 1b 2221 booischot T 015 22 21 71 F 015 22 31 00 info@drukkerijmichiels.be

DANK AAN

Annick De Pauw Werner Goossens Erik Roosens Luuk Sengers ECOLOGICA ı 3

6 19 26

44

4 ı ECOLOGICA

52

INHOUD 6 De geboorte van café Recupel 11 Van levensstijl naar winkel 19 Laat je spullen langer leven 26 Chassepierre kiest voor beter 30 Floor deelt blokmaatjes uit 38 Klein wonen in een grote wereld 41 Op zoek naar een woning op maat 44 “Het grootste voordeel: ik sta nooit in de file!”

46 “Wij zijn meer bio dan bio-labels: wij spuiten enkel met water” 50 Lachen voor een beter klimaat 52 Rechtszaak tegen Doel 1 en 2 krijgt steeds meer gevolg 56 Hoe groen is Brussel?

ECOLOGICA ı 5

De geboorte van Café Recupel

Sam Belmans: “We jagen niemand weg” Hoeveel afgedankte elektro-apparaten kan jij thuis verzamelen? Wij zijn met een versleten hoofdtelefoon, een kapotte mixer en een oud strijkijzer naar Café Recupel in Leuven getrokken. In ruil kregen we een hotdog, een pintje en een biologische frisdrank.

Op donderdag 28 april kwam Café Recupel voor één dag het Ladeuzeplein in Leuven onveilig maken.

Uitgerust met een bar en een aantal boxen waar de muziek kon doorknallen, was de pop-up klaar voor opening.

6 ı ECOLOGICA

“HOE MEER JIJ MEEBRENGT, HOE GELUKKIGER WIJ WORDEN. AL KOM JE HIER AANGEWANDELD MET EEN HELE KRUIWAGEN VOL.”

TIJD VOOR ACTIE

EEN EXTRA ZETJE VOOR DE JONGELUI

Vzw Recupel is een organisatie die zorgt voor de inzameling en verwerking van elektro-apparaten.

Over heel België zijn er een duizendtal inzamelpunten verspreid. Je kan ze terugvinden in de meeste supermarkten maar ook bij talrijke kleinhandelaars.

Recupel is bezig met het uitbreiden van hun netwerk, verschillende promotiecampagnes moeten hen helpen om zoveel mogelijk mensen in actie te brengen.

“Een café is de ideale ontmoetingsplaats, zeker voor studenten.” Niet enkel studenten gaan graag op café, ook andere voorbijgangers en zelfs kinderen waagden al een bezoekje aan de pop-up. “Aangezien we ons café op openbare plaatsen neerzetten, zijn we voor iedereen bereikbaar. Het echte doel is echter om jongvolwassenen aan te spreken. Daarom kiezen we steevast plaatsen uit waar studenten samenkomen, zoals bijvoorbeeld een universiteit. Maar natuurlijk zullen we niemand wegjagen, iedereen is

Eerder deze maand stond de container al opgesteld aan de VUB in Brussel. Er werden toen ruim tweehonderd elektro-apparaten ingezameld. Sam Belmans probeert het deze keer in Leuven minstens even goed te doen. Hij is Communicatie Projectcoördinator bij vzw Recupel en is aangesteld als verantwoordelijke van het nieuwe promotieconcept. Zijn project slaat aan maar heeft naar eigen zeggen nog tijd nodig om te groeien.

Sam kreeg de opdracht van Recupel om ook jongere mensen te betrekken bij de inzamelingen. “Gewoonlijk zijn het bejaarden en mensen van middelbare leeftijd die hun elektro-apparaten dumpen bij onze inzamelpunten. Door acties te voeren in de buurt van universiteiten en hogescholen willen we ook studenten motiveren.” Café Recupel ontstond na een week lang brainstormen.

ECOLOGICA ı 7

Café Recupel is klaar voor opening.

welkom. Hoe meer zielen hoe meer vreugd, zo is dat in elk café.”

DE BINNENKANT

Bij de opstelling van Café Recupel op het Ladeuzeplein, leek het wel alsof er een container werd gedumpt. Hoewel het café wel degelijk is opgebouwd uit een container, was de verbazing groot toen het zijn deuren opende. Er zat meer in dan ik had verwacht. “Voor de inrichting deden we beroep op een gespecialiseerde interieurontwerpster. Ze heeft verschillende voorstellen gedaan en uiteindelijk is het dit geworden.”

Aan de binnenwand werden allerlei soorten elektro-apparaten op een houten achtergrond bevestigd.

Haardrogers en toetsenborden hangen naast elkaar geordend, tussen mixers en gsm’s. “Om het fris en luchtig te houden, hebben we ook enkele plantjes voorzien.” Sam is tevreden over de inrichting van Café Recupel. “Het ziet er jong en aantrekkelijk uit, maar dankzij het evenwicht op de muren heeft het toch iets serieus.”

8 ı ECOLOGICA

“HET IS HEEL SIMPEL”

“Iedereen heeft wel een oud elektro-apparaat dat niet meer gebruikt wordt. Al zijn het gewoon oortjes die niet meer werken of een onderdeel van een mixer. Alles is welkom.” Elk toestel met een stekker of elk apparaat dat een stekker nodig heeft kan worden binnengebracht. In ruil krijg je een hotdog of een drankje. Het maakt niet uit hoe groot of hoeveel geld je toestel nog waard is, je maakt zelf de keuze tussen een pintje, een frisdrank of een hotdog.

“Als jij drie producten binnenbrengt, dan ontvang jij ook drie producten in ruil. Hoe meer jij meebrengt, hoe gelukkiger wij worden. Al kom je hier aangewandeld met een hele kruiwagen vol. Wij staan met onze armen open om de apparaten te ontvangen.”

NATTIGHEID

Het Recupel Café stond nog maar een uurtje te pronken en de regen kwam al roet in het eten gooien.

Gelukkig was het maar een korte bui en zorgden de aanwezige tentjes voor onderdak. “Bezoekers kunnen hier even schuilen terwijl ze nog nagenieten van

hun hotdog of drankje. Het is dan wel jammer dat het regent, maar we laten de moed niet zakken.”

Een van de promotiemeisjes verschuift met veel moeite de muziekboxen onder het tentje. Sam ziet het gebeuren en schiet haar te hulp. “We hebben ook regenkappen om erover te trekken, ze liggen achteraan in de laadbak.” Na een half uurtje verschijnt er een regenboog en even later wordt de eerste stofzuiger van de dag afgeleverd. De vrouw kiest een hotdog en maakt het zichzelf comfortabel aan een van de statafels.

HET ENERGIEKE DUO

“Onze promotiemeisjes maken al de hele week reclame voor Café Recupel in Leuven. Ze delen flyers uit in studiezalen en op feestjes, en onze bedrukte bierkaartjes zijn bijna overal terug te vinden.” Lieze Schoofs en Camille Talrich zijn ook vandaag weer aanwezig. Ze beantwoorden vragen van mensen die elektro-apparaten binnenbrengen en delen herbruikbare Recupel draagtassen uit.

“Camille stond vorige week ook paraat in Brussel, ze handelt alsof ze het al jaren doet. Ook Lieze blijft enthousiast en weet hoe ze de mensen warm moet maken.” De meisjes verrichtten afgelopen dagen al heel wat uren promowerk. “Het is absoluut noodzakelijk om te flyeren. Studenten komen niet zomaar een kijkje nemen. Ze zijn lui en willen op voorhand weten wat hen te wachten staat.”

“HOE MEER JIJ MEEBRENGT, HOE GELUKKIGER WIJ WORDEN”

WAT BRENGT DE TOEKOMST?

“Nu we met ons café al in Brussel en in Leuven zijn geweest, wordt het tijd voor een korte pauze.” Sam gaat de afgelopen twee edities evalueren en bespreken met zijn team. Hij gaat verbeteringen aanbrengen om het nog aangenamer te maken voor bezoekers. Wat hij precies wil doen staat nog niet vast.

“We hebben eerst tijd nodig om het succes van de afgelopen edities in kaart te brengen. Daarna zullen we het concept verder perfectioneren en kunnen we opnieuw beginnen met promotie voeren.”

Er zijn plannen om Café Recupel in de toekomst ook nog naar andere studentensteden te brengen.

“Momenteel staan Gent en Luik op het programma.

Wanneer we exact een bezoek gaan brengen aan deze steden staat nog niet helemaal vast, maar de maand oktober heeft wel een serieuze voorkeur binnen ons team. Het schooljaar is dan nog maar net begonnen en studenten hebben die periode meestal meer tijd aangezien ze nog niet begonnen zijn met studeren.”

Bezoekers genieten van hun consumpties.

Tekst en foto’s: Dorien Boonen

ECOLOGICA ı 9

We recycleren je oude kruimeldief tot een nieuw scheerapparaat.

Van gebruikt materiaal kan veel meer worden gemaakt dan je denkt. Breng je afgedankte elektro-apparaten naar de winkel of het containerpark. Dan geven wij ze een nieuw leven!

Leer alles over je klein elektro op recupel.be

10 ı ECOLOGICA

Bij Robuust winkel je zonder verpakkingen

Van levensstijl naar winkel De eerste verpakkingsvrije winkel van België is een feit. In de Reyndersstraat in Antwerpen nemen klanten zelf hun zakjes, flessen en potten mee om ze te vullen met bulk- en bioproducten en seizoensgebonden groenten en fruit. Zaakvoerster Savina Istas (27) vertelt hoe Robuust vorm kreeg.

Een vrouw van middelbare leeftijd opent haar brievenbus. De wind blaast een reclameblaadje weg, het belandt aan de overkant van de straat vlak voor Robuust, The Zero Waste Shop. Savina ziet het gebeuren, ze rept zich de winkel uit en bezorgt het blaadje terug bij de vrouw.

Ze lijken elkaar te kennen. “Heb je morgen weer verse melk? Mijn zoontje is er gek van!” De jongen komt met zijn fietsje aangereden, hij remt bruusk en komt tot stilstand vlak voor een verkeersbord. Het linnen zakje dat aan zijn stuur hing valt op de grond. Er rolt een kruikje uit en een lege fles. “Siebe, wees wat voorzichtiger!”

Zowat overal ter wereld vinden we potten, dozen, flessen en blikken terug. Iedereen koopt voedingswaren verpakt in allerlei verschillende soorten materialen, mensen gooien deze omhulsels na verbruik weer weg. Als je naar de gangbare supermarkt gaat, koop je opnieuw producten in soortgelijke verpakkingen

om die later ook weer weg te gooien.

En zo blijft onze afvalberg steeds groeien.

TIJD VOOR VERANDERING

Savina wil deze vicieuze cirkel verbreken. Veel verpakkingen kunnen meermaals gebruikt worden, maar gewone supermarkten zijn hier niet op afgesteld. Elk product heeft zijn eigen verpakking en moet op die manier verkocht worden. De Antwerpse onderneemster verbant in haar winkel alle reguliere verpakkingen en ijvert voor hervulbaar verpakkingsmateriaal. “Mensen moeten de kans krijgen om producten te kunnen kopen zonder de afvalberg te vergroten.”

“Een Vlaming produceert gemiddeld 9,8 kg afval per week.” Allemaal verpakkingsmateriaal dat we slechts eenmaal gebruiken. De doorsnee sterveling heeft geen idee hoeveel afval hij produceert. Mensen consumeren erop los zonder stil te staan bij de gevolgen ervan. Savina pakt

het probleem aan waar het ontstaat.

Ze vermijdt verpakkingen en op die manier ook de nood aan recycleren.

“Met Robuust probeer ik de oorsprong van het vervuilen te vermijden. Als er geen verpakkingen zijn, dan kan er ook niet vervuild worden en is recyclage overbodig. We moeten niet langer recycleren, maar precycleren.”

EEN BLOG MET KRACHT

In 2011 begon Savina aan een master Duurzaamheidswetenschappen in Maastricht, een opleiding die dat jaar werd opgestart. Ze had toen al een diploma Verpleegkunde in de hand en vijf maanden vrijwilligerswerk in Haïti achter de rug. Tijdens haar masteropleiding ging Savina op zoek naar complexe duurzaamheidsproblemen om ze te ontleden.

Ze kwam meer te weten over de problematiek rond afval en vervuiling. “Ik weet, net als iedereen, dat we afval moeten sorteren en minder moeten verbruiken om onze wereld gezond te houden. Maar de tijd ECOLOGICA ı 11

Robuust straalt orde en netheid uit.

in Maastricht deed me inzien dat er meer nodig is. De kennis die ik meekreeg deed me nadenken over onze manier van leven.”

Savina besluit haar handen uit de mouwen te steken. Ze wil meer doen voor de natuur en voor toekomstige generaties. Tijdens een sabbatjaar bezoekt ze verschillende werelddelen en ontmoet ze mensen met dezelfde ambities. In New York leert ze Lauren Singer kennen, een meisje uit Brooklyn dat heel erg bezig is met een ‘zero waste lifestyle’. Terug in België komt Savina terecht op de blog van het meisje ‘trashisfortossers’. “De blog zorgde voor de inspiratie om van een levensstijl een winkel te maken.”

ZWETEN EN ZWOEGEN

Savina schuimt het internet af en praat met gelijkgezinde mensen. Ze begint met het uitwerken van een concept en fantaseert over verschillende mogelijkheden. Eind 2013 weet Savina wat ze wil: “Ik kwam op het

12 ı ECOLOGICA

idee om een verpakkingsvrije winkel te beginnen. Op die manier kan ik mensen laten genieten van een leven zonder afval. Ik was zo ambitieus dat ik meteen aan de slag ging met het uitwerken van een concreet plan.”

In januari 2014 trok Savina met haar ondernemingsplan naar Unizo. Ze krijgt er handelsadviezen en haar plan wordt beoordeeld op uitvoerbaarheid en belangstelling vanuit de bevolking. Na enkele aanpassingen en verschuivingen is het plan klaar om uit te voeren. “Vijf maanden lang heb ik gewerkt aan een droomconcept, aan een project, aan een eigen ontwerp waar ik 100% achter sta. Na die vijf maanden van zweten en zwoegen was het plan eindelijk klaar om verwezenlijkt te worden.”

OVERLEVEN BIJ TEGENWIND

Savina krijgt een startkapitaal van bijna 35.000 euro van het Participatiefonds, een kredietorganisatie die steunmaatregelen verleent aan

mensen die een eigen zaak willen opstarten. “Het bedrag dat ik kreeg toegekend was zeker en vast een begin. Maar als ik het echt goed wilde doen, dan had ik meer nodig. Daarom startte ik een crowdfundingsactie op.” Savina bood haar project aan op Indiegogo, een platform op het internet. “Ik stelde een doel voorop van 22.500 euro. Vanaf het moment dat mijn project online ging besefte ik dat het te hoog gegrepen was. Het doel zou nooit behaald worden.”

“OPGEVEN LIGT NIET IN MIJN AARD” Hoewel er veel enthousiasme werd getoond vanuit verschillende hoeken was er na twee maanden amper een schrale 2.000 euro ingezameld.

Nog geen 10% van het vooropgestelde doel. Savina liet de moed niet zakken en begon toch met de eerste praktische handelingen om haar winkel op poten te zetten. “Opge-

ven ligt niet in mijn aard. Ik had er al enorm veel werk ingestopt en ik vond het nog steeds een sterk concept. Ik wilde absoluut mijn project verderzetten.” De Antwerpse prikt een datum vast voor de opening van haar zaak. “29 juni 2014 zou de grote dag worden, een dag van veelbelovend werk.” Het inrichten van de winkel nam echter meer tijd in beslag dan berekend waardoor de openingsdatum werd verplaatst. De deuren van Robuust gingen voor de eerste keer open op zondag 31 augustus 2014.

PAPARAZZI

“In het begin kreeg ik heel wat journalisten over de vloer. Ik was zeer blij dat ze mijn winkel in de kijker wilden zetten.” Savina genoot de eerste weken van gratis publiciteit.

Mensen werden op de hoogte gebracht via de artikels in verschillende kranten. Zelfs maanden na de opening van haar winkel kwamen er nog steeds reporters aanbellen om foto’s te maken, te filmen en te interviewen. Maar Savina had er stilaan genoeg van. Ze begon verslaggevers te weigeren en voelde zich gevangen in haar eigen winkel.

“De media keken constant op mijn vingers, zie hielden me in de gaten.

Het leek wel alsof ik de nieuwe Lady Gaga was geworden. De aandacht bleef bovendien verbazend lang aanhouden.” Ook de druk om het goed te doen werd nog groter door de vele mediabelangstelling. Gelukkig kwam er ook een einde aan deze overvloed van aandacht.

“ROBUUST HEEFT HAAR EIGEN KARAKTER EN KAN OP DIE MANIER OVERLEVEN.” “Ik troostte mezelf met het feit dat de journalisten hun interesse in mijn winkel wel zouden verliezen.

Af en toe liet ik nog een reporter binnen, maar ik beperkte de hoeveelheid tot maximum één per week. Toen de aanvragen van journalisten om een kijkje te komen nemen eindelijk begon te minderen, werden er nieuwe soortgelijke winkels in België opgericht. De rust was weer voorbij en de media wisten me opnieuw te vinden.” Eind 2014 opende Content in de Tiensestraat in Leuven haar deuren, enkele maanden later was het de beurt aan Ohne in Gent. “Televisie en kranten

begonnen me weer te bellen en te mailen. Ik was zo opgelucht dat het daarbij bleef en dat hun aandacht vooral uitging naar de nieuwe winkels in België.”

“IK HEB HET SIMPEL GEHOUDEN”

Savina’s winkel was een primeur voor België. Op Europees vlak waren er al wel verpakkingsvrije winkels in onder andere Spanje en Italië. “Ik zou deze winkels dringend moeten bezoeken, maar dat zeg ik ondertussen al twee jaar.” Savina heeft geen enkel idee hoe de winkels in de andere Europese landen eruitzien. “Voor het interieur van Robuust heb ik inspiratie gehaald uit de reizen die ik maakte. Ik heb het simpel gehouden en redelijk donker.

Maar toch wekt mijn winkel een uitnodigend gevoel op van warmte en oprechtheid.”

In het woordenboek wordt robuust omschreven als stevig, sterk en fors, net als de winkel. “Robuust is krachtig en pittig. Het projecteert de vroegere lokale kruidenierszaken en de tijd dat er nog geen plastic verpakkingen waren. Robuust heeft haar eigen karakter en kan op die manier overleven.”

DE PERFECTE POTJES Klanten nemen hun eigen potten, blikken, dozen en zakken mee om ze te vullen in de winkel.

Maar dat verloopt niet altijd zonder risico. Sommige verpakkingen zijn meer geschikt om bepaalde producten in te bewaren dan andere. Hierdoor gebeuren er wel eens ongelukjes. Je net gevulde zak begint te scheuren of het deksel past niet op de pot die je meehebt. De problemen zijn in zicht.

Gelukkig biedt Savina in haar winkel ook nog enkele herbruikbare verpakkingen te koop aan. Het gaat om hersluitbare flessen, glazen bokalen en linnen zakken in verschillende vormen en maten.

“Eerder deze maand kwam er een oudere vrouw langs met haar eigen verpakkingen. Toen ze een van haar potjes uit haar tas haalde, zag ik meteen dat het niet goed uitgewassen was. Er hingen nog resten in van het vorige vulsel en de vrouw begon het potje al te vullen. Zulke handelingen raad ik ten strengste af. Het is niet hygiënisch en je kan er ziek van worden.”

ECOLOGICA ı 13

“JE KAN ZELF, NAARGELANG JE EIGEN BEHOEFTE, KIEZEN HOEVEEL JE NEEMT VAN ELK PRODUCT. MENSEN HOEVEN GEEN PORTIES VAN 2 OF 4 PERSONEN TE KOPEN, ZE KUNNEN ZELFS OPTEREN VOOR EEN DOSIS VAN 1 PERSOON.”

14 ı ECOLOGICA

Ondertussen heeft Savina ook een medewerkster aangenomen. “Britt houdt de winkel open wanneer ik er niet ben. Ze is een enorme hulp bij het bijvullen van alle voedingswaren en om Robuust elke dag weer klaar te maken voor opening.”

“JE BETAALT ENKEL VOOR DE INHOUD”

“De meeste klanten weten perfect wat ze moeten meebrengen. Zo zijn er bijvoorbeeld mensen die een doosje meenemen om dit te vullen met ontbijtgranen, en een flesje om te vullen met zonnebloemolie.”

Het is de bedoeling dat consumenten hun eigen bokalen, dozen en zakjes meenemen. In de winkel zelf zijn er nog steeds enkele verpakkingsmogelijkheden te koop voor mensen met een vergeethoofd of voor anderen die er voor de eerste keer komen. De verpakking wordt in de winkel gewogen en het aantal kilogram wordt erop vermeld. “Het gewicht wordt op een etiket geschreven die je dan weer kan bevestigen op je verpakking. Vervolgens vul je je verpakking met de nodige hoeveelheid van een product uit de winkel.”

Op die manier wordt er geen voedsel verspild want alles is afgestemd op je eigen verlangens en behoeftes.

Heb je maar één eitje nodig, dan koop je ook maar één eitje. “Wanneer je klaar bent met vullen wordt alles gewogen aan de kassa, het gewicht van je verpakking wordt eraf getrokken en je betaalt enkel voor de inhoud.”

IEDEREEN WELKOM

Robuust heeft een uiteenlopende verzameling van klanten. Er komen veel mensen uit de buurt en ook toevallige voorbijgangers springen maar al te vaak de winkel binnen.

“Het meeste cliënteel bevindt zich toch wel in een straal van 5 kilometer. Het zijn vaak mensen die zich niet zozeer bezighouden met de duurzaamheid van producten. Ze komen naar hier omdat het dicht bij de deur is en gewoon gemakkelijk.

Het feit dat de producten dan ook nog eens biologisch en milieuvriendelijk zijn is mooi meegenomen.

Maar het gebeurt ook geregeld dat consumenten vijf winkels voorbij moeten lopen voor ze hier belanden.

Het zijn mensen die stilstaan bij de gezondheid van onze aarde.”

Savina verwelkomt klanten van alle leeftijden, culturen en welvaartsniveaus. Ze ziet zowel mensen in kostuum passeren als bejaarden in rolstoel. “Ook studenten hebben hun weg naar mijn winkel gevonden. Zij moeten immers vaak voor één persoon koken, waardoor het zeer gemakkelijk is om hier snel aan de juiste porties te komen. Zo hoeven ze geen geld uit te geven aan grotere hoeveelheden voedsel dat tot overschotten leidt en uiteindelijk toch maar in de vuilbak belandt.”

Robuust zorgt voor boodschappen op maat.

SEIZOENSGEBONDEN, LOKAAL EN BIOLOGISCH

Robuust ziet eruit als een kleine buurtwinkel, zowel vanbinnen als vanbuiten. Maar de winkel heeft veel meer te bieden dan je zou verwachten. Steeds aanwezig zijn de seizoensgebonden groenten en fruit.

Deze worden aangekocht bij een lokale bioboer en worden wekelijks vers geleverd. De meeste voedingsmiddelen worden echter aangekocht in grote hoeveelheden met zo weinig mogelijk verpakking. “Je kan alles in bulk kopen. Dit betekent dat

Alle producten zijn biologisch of lokaal.

ECOLOGICA ı 15

onze producten los en onverpakt in de winkel te vinden zijn. Je kiest een product, bepaalt de hoeveelheid en vult je eigen verpakking.”

Behalve voedingsmiddelen zoals zuivelproducten, kruiden en droogwaren kan je ook huishoudelijke en badkamerproducten terugvinden.

Zo is er een uitgebreid assortiment aan reinigingsmiddelen te koop en is er ruime keuze uit diverse haarshampoos.

Elk product heeft een eigen potje.

Klanten mogen zoveel scheppen als ze willen.

Enkele opmerkelijke producten die Robuust te bieden heeft zijn het uitwasbaar maandverband en de herbruikbare luiers. “Sommige mensen kijken raar op wanneer ze deze producten in de rekken zien liggen.

Maar eens je de stap hebt gezet om het een keer uit te proberen, dan wordt het al snel een gewoonte.”

HET VOLK LAAT ZICH VANGEN

Er zijn veel merken die iets voor het milieu proberen te doen, vaak is dit om hun imago op te krikken en meer consumenten te lokken. Maar uiteindelijk zijn ze niet zo klimaatvriendelijk als we denken. “Producenten hebben vaak het idee dat het wel genoeg is als ze een klein deel van hun productieproces duurzaam maken. Op die manier hebben ze al gewoon het gevoel dat ze een bijdrage leveren aan een beter milieu wat voor hen vaak voldoende is.”

De kippen van een lokale boerderij zorgen dagelijks voor verse eieren.

“OOK STUDENTEN HEBBEN HUN WEG NAAR MIJN WINKEL GEVONDEN.” Volgens Savina zijn mensen op het vlak van recycling en milieuvriendelijkheid te snel tevreden. “Bedrijven zetten zichzelf altijd positief in de schijnwerpers. Toen Delhaize in een aantal winkels begon met het verkopen van ‘lelijke’ groenten, werd de keten ineens een duurzame onderneming genoemd. Het volk laten zich hierdoor vangen.”

16 ı ECOLOGICA

“Zo is er bijvoorbeeld ook het wereldbekende Coca Cola. Ik wil hen zeker en vast niet slecht praten, maar het is gewoon een gemakkelijk voorbeeld omdat iedereen het merk kent. Zij recycleren hun glazen flesjes, maar daar stopt het zo ongeveer.

Hun fabrieken staan wereldwijd verspreid en zorgen overal voor vervuiling. Maar dat is allemaal in orde omdat ze hun flesjes recycleren.”

“Wat andere merken niet doen is de vervuiling aanpakken bij de bron.”

Savina vermijdt het recyclageproces, terwijl andere merken het vaak aanmoedigen. “Ik wil niet suggereren dat recycleren iets slecht is. In

tegendeel zelfs, maar precycleren is gewoon beter.”

“HET HOEFT NIET DUUR TE ZIJN”

Savina begon haar winkel in de eerste plaats om bij te dragen aan een beter milieu. Ze wil de hoeveelheid verpakkingen terugdringen om de afvalberg te verkleinen. Bovendien wordt ook de uitstoot van broeikasgassen vermindert aangezien er geen productieprocessen nodig zijn voor het vervaardigen van deze verpakkingen. Maar Savina haalt nog veel meer uit haar concept: “Winkelen bij Robuust heeft een positieve invloed op de portefeuille van onze consumenten. Je hoeft niet langer

bij te betalen voor de verpakking van je producten en je vuilbakken geraken minder snel gevuld waardoor je minder uitgeeft aan vuilniszakken. Bovendien koop je de gewenste hoeveelheden waardoor er minder resten overblijven.”

“Verder besparen we natuurlijke rijkdommen, gaan we in tegen voedselverspilling en motiveren we mensen om duurzamer te leven. En dat hoeft helemaal niet ingewikkeld of duur te zijn. Integendeel zelfs! Met Robuust willen we aantonen dat je gezond en goedkoop kan leven met natuurlijke producten.”

Tekst en foto’s: Dorien Boonen

“Robuust moet mensen aanspreken en hen verwelkomen.”

ECOLOGICA ı 17

“Samen maken we het verschil.”

Marjan Gryson, vzw Touché Winnaar “Coup de Coeur” 2014

Stem op uw favoriete vereniging en geef ze een steuntje in de rug. ing.be/solidarityaward

18 ı ECOLOGICA

Alle verenigingen of stichtingen zonder winstoogmerk naar Belgisch recht, die gevestigd zijn in België en in aanmerking komen volgens het ‘ING Solidarity Award’-reglement worden uitgenodigd om deel te nemen, ongeacht of ze al dan niet klant zijn bij ING België. De wedstrijd ‘ING Solidarity Award’ wordt georganiseerd door ING België nv en loopt van 15/09/2015 tot en met 10/11/2015. Alle verenigingen zonder winstoogmerk naar Belgisch recht, die gevestigd zijn in België en in aanmerking komen volgens het reglement van de wedstrijd ‘ING Solidarity Award’ worden dus uitgenodigd om deel te nemen, ongeacht of ze al dan niet klant zijn van ING België. Gratis wedstrijd zonder verplichting om een product of dienst van ING te kopen.

Slechts één geldige deelname per vereniging. Voor de ‘online stemming’ worden de winnaars aangeduid op basis van de stemmen van de internetbezoekers op ing.be/solidarityaward van 20/10/2015 tot en met 10/11/2015. Voor de ‘stemming van de jury’ is dat op grond van de jury beslissing . De winnaars van de publieksprijs staan op de website vermeld vanaf 12/11/2015.De finalisten van de ING Impact Awards worden persoonlijk op de hoogte gebracht begin december 2015.Op ing.be/ solidarityaward vindt u informatie, het reglement en de deelnameformulieren van de wedstrijd. ING België nv – Bank – Vennootschapszetel: Marnixlaan 24, B-1000 Brussel – RPR Brussel – Btw: BE 0403.200.393 – BIC: BBRUBEBB – IBAN: BE45 3109 1560 2789. Verantwoordelijk uitgever: Inge Ampe – Sint-Michielswarande 60, B-1040 Brussel – Z25236N – 09/15 © Editing Team & Graphic Studio - Marketing ING Belgium.

Op café met je kapotte mixer

Laat je spullen langer leven Wat begon als een tijdelijk projectje van vijf studenten, groeide uit tot een terugkerend concept van het Ecohuis. Om de twee maanden zakken zo’n vijftigtal mensen met kapotte spullen af naar het groene huis van Antwerpen. Vrijwilligers doen er hun best om deze spullen weer te repareren en ze er als nieuw te laten uitzien. Ecologica ging een kijkje nemen tijdens het Repair Café van zaterdag 2 april.

ECOLOGICA ı 19

Een meisje van twaalf jaar zit naast haar fiets. Ze ziet er ongelukkig uit. Het lijkt wel alsof ze elk moment in tranen kan uitbarsten.

Haar oma bekijkt de tweewieler en fronst haar voorhoofd. Ik vermoed dat er iets mis is met haar ketting. Ze besluiten verder te wandelen richting huis. Het warme weer zorgt al snel voor een dorstig gevoel. Het meisje bestelt een gini voor haar oma en een cola voor zichzelf. De barvrouw van het Repair Café glimlacht vriendelijk en brengt de drank aan tafel.

“HET SUCCES WAS GROTER DAN VERWACHT. NA EEN TIJDJE MOESTEN ZE ZELFS MENSEN WEIGEREN.”

Er hangt een gezellige drukte in en rond het café. Mensen komen en gaan, sommigen hebben een naaimachine of een mixer bij, anderen lopen rond met een zak die zeker en vast ook allerlei voorwerpen bevat.

Jong en oud ontmoeten elkaar met allerlei apparaten en gebruiksvoorwerpen in een werkruimte achteraan het café.

IEDER ZIJN EIGEN SPECIALITEIT

Een tiental vrijwilligers staan klaar om hun handen uit de mouwen te steken. Ze zijn allemaal wel ergens goed in. De ene is een kei in het repareren van radio’s en de andere is goed met meubels of fietsen. Wilfried Vanhees heeft een eigen tafel achteraan de ruimte. Er liggen scharen en messen van verschillende formaten, ordelijk op een rijtje gesorteerd. Aan het einde van de tafel zien we een opmerkelijk apparaat.

Het bevat een schijfje dat constant draait tegen een hoge snelheid. “Dat is een messenslijpmachine, ik heb het geërfd van mijn grootmoeder, en het werkt nog steeds!” Hij had zeker en vast de frons in mijn voorhoofd gespot waardoor hij besloot om de machine te verantwoorden.

“Wanneer ik een mes terug scherp wil maken, houd ik het enkele se-

20 ı ECOLOGICA

conden tegen de rolbank van het apparaat.” Wilfried demonstreert zijn werkwijze. Hij waarschuwt me nog even voor het schrijnende geluid dat zal komen en plaatst een mes tegen het rolletje. Een oorverdovende klank galmt doorheen mijn hoofd, nu begrijp ik waarom hij zo’n koptelefoon nodig heeft. “Ik ben ondertussen twee uur bezig met het slijpen van messen. Als ik geen koptelefoon over mijn oren zet zou ik op het einde van de dag niets meer horen. De kans bestaat zelfs dat ik dan voor de rest van mijn leven doof zal blijven.”

EEN NEDERLANDSE BEVALLING

Wilfried is er al bij sinds het prille begin. “In 2012 werd hier het eerste Repair Café georganiseerd. Het is verder gegroeid vanuit een schoolopdracht. Enkele Antwerpse studenten hadden een soort van bedrijfje opgericht, een minionderneming, waar ze allerhande spullen probeerden te repareren. Ze lieten hun ouders, familieleden, vrienden en klasgenoten voorwerpen meebrengen die kapot waren, haperden of gewoon niet meer werkten.”

Oorspronkelijk komt het concept uit Nederland. De studenten haalden hun inspiratie dan ook bij onze

noorderburen vandaan. “In Nederland zijn tweedehands spullen al veel meer ingeburgerd dan in België.

Ik heb het gevoel dat Nederland op het vlak van ecologie altijd een stapje voor is op België. Je moet maar denken aan het stereotype beeld van een Nederlander. Gierigheid is het eerste wat bij de meeste mensen opkomt en dat is nu net een stimulatie om tweedehandsspullen te kopen of om naar een Repair Café

“MEER DAN DE HELFT VAN DE APPARATEN DIE WERDEN BINNENGEBRACHT, GINGEN GEWOON WEER IN DEZELFDE STAAT TERUG NAAR HUIS.”

mijn grootmoeder. Zij heeft dat in enkele minuten alweer hersteld. “De studenten begonnen bijna volledig zonder ervaring aan hun project en het succes was groter dan verwacht.

Na een tijdje moesten ze zelfs mensen weigeren.”

HOE MEER ZIELEN HOE MEER VREUGD

Aangezien de minionderneming werd opgericht in opdracht van een school, zou het bedrijfje maar tijdelijk bestaan. Het einde van het schooljaar betekende de sluiting van de minionderneming. De oprichters dachten daar echter anders over en wilden hun project verderzetten.

Het succes dat ze hadden ervaren deed hen hunkeren naar meer.

Broers en zussen kwamen helpen en er werden mama’s en oma’s ingeschakeld voor het naaiwerk. Ook Wilfried stak een handje toe toen hij via een kennis werd gevraagd of hij het zag zitten om enkele klusjes te klaren. “Ik ben een collega van een van de vaders van de oprichters.

Toen we samen op café zaten kwam de minionderneming ter sprake, het leek me wel interessant om er eens een kijkje te gaan nemen. Het was er best gezellig en ik kreeg meteen kriebels naar meer.”

IN EEN NIEUW JASJE

Wegens tijdsgebrek en andere prioriteiten werd het echter zeer moeilijk voor de studenten om alles te

Vrijwilligers zijn druk in de weer met repareren.

te gaan.” Ondertussen worden er Repair cafés georganiseerd over heel de wereld.

ALLE BEGIN IS MOEILIJK

De oprichters van het Vlaams Repair Café kregen stofzuigers en broodroosters afgeleverd, maar ook grasmaaiers, schoenen en meubelstukken. De jongeren probeerden zoveel mogelijk van de spullen terug te herstellen, maar dat lukte niet altijd. “De studenten waren heel gemotiveerd en deden wat ze konden doen. Maar ze hadden niet de nodige kennis en ervaring om alle spullen te maken. Meer dan de helft van de apparaten die werden binnengebracht, gingen gewoon weer in dezelfde staat terug naar huis.”

“Niemand van de vijf ondernemende studenten had ooit al een knop aan een hemd genaaid of een haakje in de muur geklopt.” Ik moet eerlijk toegeven dat ik daar toen ook niet mee bezig was. Als er een gat in mijn sokken zit, dan loop ik naar

Aangezien de belangstelling bij het publiek bleef aanhouden, besloten ze extra medewerkers aan te nemen.

combineren. Ze stonden op het punt om hun ‘baby’ op te geven. Maar het Antwerpse Ecohuis dacht daar anECOLOGICA ı 21

ders over. Zij namen het concept van de studenten over, zetten het voort en breidden het verder uit. Met enkele aanpassingen werd het Repair Café geboren. Van nu af aan stonden de deuren open voor het grote publiek en werd de kring van vrienden en kennissen vergroot.

In 2012 vond het eerste officiële Repair Café plaats, en ook daar was Wilfried terug te vinden. “De opkomst was niet geweldig, maar de sfeer zat er wil in. Ik herinner me nog dat we met drie tegelijk aan één stoel aan het werken waren. De bekleding van het zitvlak van de stoel was losgekomen en we deden alle moeite van de wereld om het terug vast te krijgen. Het leek wel of de stoel vervloekt was. Maar uiteindelijk is het ons toch gelukt en hadden we weer iemand gelukkig gemaakt.”

DE GANG VAN ZAKEN

Wanneer mensen arriveren, moeten ze zich eerst aanmelden. Ze vullen

22 ı ECOLOGICA

een blaadje in waarbij ze hun naam, leeftijdscategorie en het voorwerp dat ze bij hebben vermelden. De voorwerpen zijn ingedeeld in categorieën: kledij, meubels, messen en scharen, fietsen, elektronica, en overige. Per categorie worden er dan weer enkele tafels voorzien waaraan de vrijwilligers plaatsnemen. Wanneer mensen zich aanmelden en hun voorwerp hebben laten registreren, ontvangen ze een nummer.

Via dit nummer weten ze bij welke tafel ze terechtkunnen met hun voorwerp.

Wegens het toenemende succes van het Repair Café hebben de organiserende vrijwilligers besloten om

een nieuwe regel in te voeren. Per persoon mag er slechts één voorwerp worden binnengebracht. Dit betekend dat je per bezoek aan het Repair Café één ding kan laten repareren. De wachtrijen worden anders te lang waardoor mensen kunnen afhaken.

“IK HEB OOIT EEN WERKRADIO VERDER KAPOT GEMAAKT IN PLAATS VAN HEM TE MAKEN.”

OP ZOEK NAAR VRIJWILLIGERS

“Ondertussen is het 2016 en heeft het Repair Café al talrijke toevoegingen en veranderingen ondergaan.” Terwijl er in het begin slechts vijf à zes vrijwilligers kwamen opdagen om spullen te repareren, zijn dat er nu gemiddeld vijftien. Ze geven zich op via de website en kunnen daar ook achterlaten waar ze goed in zijn.

“We hebben vaak vrijwilligers tekort die iets van elektronica kennen. Mensen komen met radio’s, strijkijzers, naaimachines en zelfs computers. De wachtrij aan de elektronicatafel is dan ook steeds de langste rij.” Wilfried doet een subtiele oproep naar meer elektronicavrijwilligers, maar ik sla het aanbod vriendelijk af. Je wil niet weten hoe onhandig ik ben!

“Nu het beter weer begint te worden hebben we ook weer gezocht naar enkele vrijwilligers die zich willen bezighouden met het repareren van fietsen. Mensen halen hun tweewieler uit de garage en merken op dat die niet meer helemaal in orde is. En een opknapbeurt kan immers nooit kwaad.”

MEER KWAAD DAN GOED

Het gebeurt wel vaker dat niemand van de vrijwilligers erin slaagt om een bepaald voorwerp gerepareerd te krijgen. Meestal komt er dan hulp aan te pas van andere mensen die het ook eens willen proberen. Het voorwerp passeert duizenden handen voor het weer bij de eigenaar belandt.

ECOLOGICA ı 23

“Ik heb ooit een werkradio verder kapot gemaakt in plaats van hem te maken. Er was iets mis met de volumeknop. Wanneer je aan de knop draaide bleef het volume soms gewoon staan. Ik nam de radio vast en begon hem open te schroeven, om beter te kunnen zien draaide ik de radio ondersteboven. Even later brak de antenne af. Deze heb ik uiteindelijk nog kunnen maken, van de volumeknop ben ik maar af gebleven.”

GEZELLIG MET EEN PINTJE

“Het werd steeds drukker op onze Repair Cafés waardoor we er meer

gingen organiseren.” Momenteel vindt er om de twee maanden een bijeenkomst plaats. “Als ik mocht kiezen zou ik er elke week een organiseren!

Ik kan echt genieten van de sfeer die er steeds opnieuw weer is. Mensen zijn je dankbaar, ook al lukt het niet altijd om iets volledig te herstellen.”

“Nadat alle spullen gerepareerd zijn en iedereen tevreden naar huis is gegaan, blijven we vaak nog even hangen met de andere vrijwilligers. Ondertussen kennen we elkaar allemaal en zijn we een gezellig groepje geworden. Op die manier wordt het aangename aan het nuttige gekoppeld.”

Wilfried heeft volledig gelijk. Wanneer ik aanstalten maak om naar huis te gaan, word ik aangemoedigd om er nog even bij te komen zitten.

De vrijwilligers weten me te overtuigen en ik drink nog gezellig een glaasje mee.

Het twaalfjarige meisje en haar oma komen het Repair Café uitgewandeld. Het meisje heeft een grote glimlach op haar gezicht. Het lijkt erop dat haar fiets weer helemaal de oude is. De twee trekken elk een fluohesje aan en beginnen huiswaarts te trappen.

Tekst en foto’s: Dorien Boonen

CHRISTINE HUYGEN, VRIJWILLIGSTER IN HET REPAIR CAFÉ: “WIJ REPAREREN ELKAAR” “Mijn man, Nico Demaeyer, is altijd al begaan geweest met het milieu en alles wat erom draait. Hij werkt mee aan talrijke activiteiten die in het Ecohuis plaatsvinden, waaronder ook de organisatie van het Repair Café.” Christine Huygen is journaliste van opleiding. Ze werkt momenteel freelance maar wil zich meer gaan verdiepen in reportages over ecologie, duurzaamheid, recycling en het klimaat in het algemeen.

Dankzij haar man Nico kreeg ze meer interesse in dergelijke onderwerpen en werd ze een echt ‘groentje’. “Ik bekommerde me meer en meer over het milieu naarmate ik er meer over las en vaker met mijn man aan activiteiten van het Ecohuis deelnam.

Uiteindelijk ben ik begonnen met zelf een handje toe te steken.”

“Bovendien kan ik het goed combineren met mijn opleiding als journaliste. Ik heb zin gekregen om te schrijven over mijn ervaringen in het Ecohuis en de gevolgen ervan op onze maatschappij.” Christine heeft het momenteel zo druk met allerlei ecologische activiteiten dat het schrijven nog even op zich laat wachten. Inspiratie heeft ze in ieder geval al wel gevonden.

24 ı ECOLOGICA

“IEDEREEN DOET ZIJN BEST OM BIJ TE LEREN EN ANDEREN TE HELPEN” Christine is ook vrijwilligster tijdens het Repair Café. Zij helpt alles mee in goede banen leiden en staat steeds paraat om mogelijke problemen op te lossen. “Zoals wel vaker gebeurt zijn er te weinig mensen aanwezig die iets van elektronica kennen, terwijl de fietsenmakers vandaag niet zoveel te doen hebben. Zij worden dan ingeschakeld om ook een kijkje te nemen bij de elektronica-apparaten en eventueel te helpen. Op die manier repareren wij elkaar. Onze mensen zijn dus inzetbaar op verschillende plaatsen, al moet ik toegeven dat het niet altijd even vlot verloopt. Maar iedereen doet zijn best om bij te leren en anderen te helpen.”

ECOLOGICA ı 25

Chassepierre kiest voor beter Kunst en groen in Luxemburg Chassepierre, een deelgemeente van Florenville, staat bekend als een van de mooiste dorpjes van België. Het Luxemburgse pareltje wordt elk jaar opnieuw overdondert door meer dan veertig professionele kunstenaars.

Op 20 en 21 augustus komen ze weer samen om hun kunsten te tonen en het publiek te doen verbazen. Het dorpje staat dan helemaal op zijn kop.

Het voorlaatste weekend van augustus is steevast een sfeervolle bedoening in Chassepierre. In het dorpje langs de Semois vindt dan het internationale festival van de straatkunsten plaats. Allerlei kunstenaars van verschillende nationaliteiten en disciplines treden op voor meer dan dertigduizend toeschouwers. De disciplines variëren van acrobatie tot goochelkunsten en vuurspuwen.

EEN GROEN RANTSOEN

Chassepierre begon zich in 2009 meer te verdiepen in het probleem van vervuilen. Het verzamelde afval van de afgelopen edities deed de organisatoren inzien dat ze wel degelijk een impact hebben op het milieu. Ze willen dan ook hun bijdrage leveren om afval zoveel mogelijk te

26 ı ECOLOGICA

vermijden en toeschouwers een aangenaam gevoel te bezorgen.

Vele bronnen van informatie over hoe te bezuinigen en de druk op het leefmilieu te verminderen zorgden voor de eerste stappen richting een groener festival. In 2012 werd het probleem van de afvalsortering onder handen genomen. Chassepierre koos voornamelijk voor preventie en een beter beheer. Verschillende acties en initiatieven deden de druk op het milieu afnemen en ook toeschouwers werden warm gemaakt om hun afval te beperken en beter te sorteren.

SPECIALE ZONES

Het festival zorgt maar liefst voor vijftig verschillende plaatsen om te

sorteren en nadien te recycleren. De zogenaamde Eco Zones worden over het hele dorp verspreid. Mensen kunnen er op de juiste manier hun afval achterlaten.

De Eco Zones zijn ingedeeld in 2 gebieden; een blauw gebied voor plastic flessen en drankkartons en een zwart gebied voor het restafval zoals kapotte sandalen en brillen, zakjes en aluminiumfolie. Dankzij de invoer van deze zones wordt er maar liefst 90% van het afval op Chassepierre gesorteerd.

OP EXCURSIE

Behalve de Eco Zones schakelde Chassepierre ook een Eco Team in.

Zij zijn verantwoordelijk voor de verschillende zones en moeten ervoor zorgen dat deze steeds ordelijk worden achtergelaten. Het Eco Team helpt bezoekers bij het sorteren en maakt achteraf de sorteerplekken ook leeg.

Het team is echter tot meer in staat dan enkel sorteren en opruimen.

Ze organiseren interactieve wandelingen doorheen Chassepierre die aantonen dat vervuiling door afval wrede gevolgen kan hebben. Het enorme enthousiasme en de droge humor maken van de groepswandelingen een plezieruitje.

ÉÉN BEKER, MEERDERE DRANKJES

Het gebruik van hervulbare drinkbekers was een grote stap vooruit voor Chassepierre. Sinds de invoe-

ring van het systeem is de hoeveelheid afval dat het festival produceerde, aanzienlijk verminderd. Er worden zo’n 100 000 wegwerpbekers vermeden, wat neerkomt op 0,8 ton afval.

Zes jaar geleden werd het systeem voor het eerst uitgetest op het straatfestival. Ondertussen lijkt het een gewoonte geworden bij zowel de toeschouwers als bij de kunstenaars en inwoners van Chassepierre.

Het publiek is op de hoogte van het gebruik van de hervulbare drinkbekers en weet duidelijk wat ze moeten doen.

In elk kraampje van het festival zijn er dergelijke hervulbare bekers beschikbaar. De toeschouwers betalen een kleine waarborg en kunnen het hele festival lang de bekers gebruiken. Wanneer ze naar huis gaan, brengen bezoekers hun bekers weer terug naar de kraampjes. In ruil voor de beker ontvangen ze hun betaalde waarborg.

EEN NIEUWE TAFEL

De Eco Zones, het Eco Team en de herbruikbare bekers zijn niet voldoende voor Chassepierre. Want ook dit jaar komt het festival weer op de proppen met een nieuw project rond afval. Samen met de provincie Luxemburg en Wardin’Rock, een Waals muziekfestival, ontwierpen ze een sorteertafel. Deze tafel moet ervoor zorgen dat mensen ook het PMD afval beter sorteren.

HET DORP OP STELTEN

Voor de amper tweehonderd inwoners van Chassepierre zal ook de 43ste editie van het internationale straatfestival weer speciaal worden.

De burgers zijn nu alvast bezig met voorbereiden zodat ze al hun gasten zo hartelijk mogelijk kunnen ontvangen. Het festival is een van de belangrijkste evenementen van het genre in de Waalse gemeenschap.

Chassepierre is er voor iedereen.

Jong en oud kunnen genieten van vernieuwende creaties, humor en verrassingen. Het is een feest voor alleman. Verschillende culturen ontmoeten elkaar en zorgen voor een gevarieerd aanbod.

Tekst: Dorien Boonen Foto’s: Stef Keynen

ECOLOGICA ı 27

ierre

ssep

ha C r e zoek

Be

Gem. 0,193 kg

er n o Inw

ville n e r Flo

Gem. 0,479 kg

r

eke o z e alb v i t s Fe

Gem. 1 kg

28 ı ECOLOGICA

EEN BEWUSTE BEZOEKER

Gemiddeld produceert een festivalbezoeker in Wallonië 1kg afval per dag. Voor een inwoner van Florenville bedraagt dit de helft minder, namelijk 0,479 kg afval per dag. De festivalbezoeker in Chassepierre doet het echter nog beter. Met 0,193 kg per bezoeker per dag produceren ze nogmaals 41,5% minder afval dan een inwoner van Florenville.

De toeschouwers van Chassepierre behoren tot de top 10 van de minst vervuilende festivalbezoekers in België.

la u B e Zon

w

Zone

BLAUW OF ZWART?

De invoering van de Eco Zones zorgt ervoor dat meer dan 90% van het afval gesorteerd wordt.

Zwa r t

DORST LESSEN

Het afschaffen van de wegwerpbekers zorgt voor 0,8 ton minder afval.

Lang leve de herbruikbare bekers!

=

-0,8 ton ECOLOGICA ı 29

30 ı ECOLOGICA

Plantjes voor elke student

Floor deelt blokmaatjes uit Op 12 mei hield de Floorbus halt op het Ladeuzeplein. Geladen met allerlei plantjes zoals cactussen en klimop, kwamen ze hun lading lossen bij de Leuvense studenten. De bus stopt in alle Vlaamse studentensteden om het blokkende deel van onze bevolking een hart onder de riem te steken.

Er stappen twee meisjes uit met een bloemenkrans op hun hoofd. Wanneer ze de laadbak openen verschijnen er honderden plantjes.

willigers kunnen ook even plaats nemen voorin de Floor-bus, waar je samen met je nieuwe maatje op de foto kan.

De bloemenmeisjes beginnen hun plantjes uit te delen aan de omstaanders. Bijna meteen komen er nog meer studenten tevoorschijn vanuit alle hoeken van het plein. Er ontstond al snel een wachtrij met een aardige lengte.

OP IS OP

Floor is een initiatief van kwekers en handelaars van Bloemen en planten. De organisatie wil meer groen brengen in de leefwereld van jonge mensen, en dit op allerlei verschillende manieren. Ze verspreiden ideeën en geven tips aan iedereen die ze kan gebruiken.

De studenten kunnen uit een ruim aanbod van planten kiezen. Er zijn cactussen, vetplantjes en klimop, maar ook varens en Aloë vera. Nadat een plantje een eigenaar heeft gevonden, wordt het voorzien van een omhulsel. Hierop kunnen de studenten een leuke boodschap kwijt of, waar de meesten voor kiezen, een originele naam voor hun kamerplant neerpennen.

BLOEMENMEISJES

Nog voordat de Floor-bus arriveert, staat er al een handjevol studenten te wachten. Ze willen absoluut zeker zijn van een plantje voor op hun bureau. Enkele ogenblikken later komt het fleurige busje aangereden.

PLANTJES EN NOG MEER

Verder worden er bij elk plantje nog enkele studeertips meegegeven en aanwijzingen om je blokmaatje zo goed mogelijk te verzorgen. Vrij-

Afgelopen maand reed de Floor-bus al van Gent naar Antwerpen, om daarna Leuven te bezoeken. Volgende week is het de beurt aan Brussel.

Floor voert het concept niet voor de eerste keer uit. Ook vorig jaar reden ze met hun busje doorheen Vlaanderen. Dat het initiatief wordt gewaardeerd is wel duidelijk, het duurt nooit lang vooraleer de plantjes allemaal de deur uit zijn.

Een week voordat het busje parkeert, wordt er een enorme kamerplant geplaatst in een welbepaalde stad. Deze plant toont aan waar het busje exact zal stoppen. Deze week zal er ergens in Brussel een reuzekamerplant staan. Wanneer je deze vindt, weet je meteen waar je heen moet voor een plantje volgende week. Wij weten alvast waar we volgende week naartoe gaan.

Tekst en foto’s: Dorien Boonen ECOLOGICA ı 31

DE BLOEMPOTJES KRIJGEN EEN LEUK OMHULSEL WAAROP JE EEN ORIGINELE BOODSCHAP KWIJT KAN.

32 ı ECOLOGICA

DIT KLIMOPPLANTJE KRIJGT EEN LEUKE BOODSCHAP OP ZIJN POTJE.

ECOLOGICA ı 33

DE KLEURRIJKE FLOOR-BUS IS GEVULD MET HONDERDEN PLANTJES. STRAKS ZAL ZE WEER HELEMAAL LEEG NAAR HUIS RIJDEN.

DE PLANTJES HOREN ER PAS HELEMAAL BIJ ALS ZE OOK OP DE FAMILIEFOTO STAAN

34 ı ECOLOGICA

EETBAAR ZIJN DE PLANTJES JAMMER GENOEG NIET.

ECOLOGICA ı 35

DE PLANTJES WORDEN MET GROTE OGEN BEWONDERD.

36 ı ECOLOGICA

MIJN OUDE TREINBAAN

IS VOOR MIJ SUPERLEUK!

Bij De Kringwinkel krijgt elk voorwerp een tweede leven.

Zo helpen we het milieu en geven we werk aan meer dan 5000 mensen die moeilijk een job vinden. Meer info? dekringwinkel.be

150507_kringcampagne-werelden_AFF_A2_01.indd 1

ECOLOGICA ı 37

8/05/15 10:36

Een cv om van te dromen

GESTART MET ENERGIE

“In september 2008 begon ik aan Thomas More Hogeschool in Geel.

Ik koos voor Elektromechanica met als afstudeerrichting Klimatisering.”

In zijn laatste jaar trekt Siegmund via Erasmus naar Valencia waar hij voor zijn bachelorproef werkt rond de toekomstige energiemarkt van België.

Siegmund vervolgt zijn studies aan Thomas More met een Master Milieuwetenschappen aan de Universiteit van Antwerpen. Ook daar neemt hij de verantwoordelijkheid over verschillende projecten. “Ik herbekeek de Europese milieuwetgeving en hield me bezig met de biomonitoring op de aanwezigheid van fijn stof in de stad Antwerpen.

Mijn belangrijkste onderzoek tijdens mijn carrière aan de UA ging over de luchtkwaliteit in stedelijke gebieden.” Samen met enkele medestudenten schrijft hij een rapport om U tegen te zeggen. De studie wordt gepubliceerd en de auteurs worden echte wetenschappers.

VERENIGDE NATIES

In september wordt Siegmund voor 7 maanden aangenomen als stagiair bij de UNESCO in New York, een organisatie van de Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur. Hij werkt er op de interne wetenschapsafdeling waar hij documentatie verzamelt en analyses maakt van kwesties die gerelateerd zijn aan duurzame ontwikkeling.

NOG EEN EXTRAATJE

Een bachelorsdiploma bij Thomas More, een master aan de Universiteit van Antwerpen en ervaring bij de Verenigde Naties. Voor velen een CV om van te dromen, voor Siegmund was het nog niet genoeg.

Hij besloot om nog een master te behalen aan de Universiteit van Cork in Ierland. Hij koos voor een master ‘Applied Coastal and Marine Management.’

38 ı ECOLOGICA

Siegmund. Duits? Nee hoor, volbloed Belg. Zijn broer heet Siegfried. Geen tweeling. Je zou je al meteen beginnen afvragen of er iets mis is met zijn ouders. Niets, helemaal niets. Twee mooie mensen, gelukkig getrouwd, huisje, tuintje, zoontjes, drie honden en twee badkamers. Dat is de familie Nuyts uit Laakdal.

Interessanter is hun jongste zoon Siegmund (26). Op het eerste gezicht een alledaagse en knappe jongeman.

Maar er gaat veel meer schuil achter zijn onschuldige ogen. Stille waters diepe gronden wordt er gezegd. Hij bouwde reeds een lange schoolcarrière uit en groeide op tot een echte milieuwetenschapper.

Door de ogen van een wetenschapper

Klein wonen in een grote wereld Siegmund maakt even tijd voor ons vrij om meer uitleg te geven bij de duurzaamheid van kleine huizen. Zijn kleine ruimtes groener dan grotere ruimtes? Hij geeft maar al te graag zijn deskundige verklaringen aan ons door.

DELEN IN BRUSSEL

Siegmund vertelt ons dat kleine ruimtes vaak duurzamer zijn dan grote ruimtes. Maar hij bewijst ook het tegendeel aan de hand van zijn eigen ervaringen. “De duurzaamheid van een huis wordt voornamelijk bepaald door de compactheid ervan. ik woon zelf momenteel in Brussel, waar ik een appartement deel met twee andere mensen. We hebben een gemeenschappelijk keuken en badkamer, enkel onze slaapkamers zijn apart.”

Siegmund had geen enkel idee wie de twee andere personen waren waarmee hij ging samenleven. “Ik zag op het internet een oproep van mensen die op zoek waren naar een nieuwe medebewoner om de kosten te delen.

Aangezien ik toen dringend een verblijfplaats zocht in Brussel ben ik er meteen op ingegaan.”

“Het is niet altijd even gemakkelijk om alles te moeten delen, maar moeilijk gaat ook.” Wanneer je samenwoont met andere mensen, moet je altijd rekening met elkaar

houden. Alle partijen dienen zich in de mate van het nodige aan te passen. Maar je kan er wel heel wat bij besparen.

Samenleven heeft een kostenbesparende factor, de huur kan namelijk gedeeld worden met andere personen.

Maar ook het energieverbruik kan worden beperkt waardoor de kosten nog meer verlagen. “We komen ’s avonds alle drie ongeveer gelijktijdig thuis en hangen dan in dezelfde ruimte rond. Hierdoor wordt er maar één kamer verwarmd, en moet er ook maar één kamer

“ER WAS GEWOON GEEN RUIMTE VRIJ OM EEN KAST KWIJT TE KUNNEN” ECOLOGICA ı 39

verlicht worden. Wanneer we apart zouden wonen, moeten er drie kamers verwarmd en verlicht worden.”

WAT MET KOTEN?

Voor Siegmund is het doodnormaal om in kleine ruimtes te leven, hij doet het al sinds zijn eerste dag aan de Universiteit van Antwerpen. “Ik heb op verschillende koten gewoond die nooit groter waren dan 15m².” Meestal zijn de standaardmeubels al aanwezig: een bed, bureau, kast en stoel. Maar bij de kamer van Siegmund was dat niet zo. “Ik heb op een kot gewoond waar ik geen kast had voor mijn kleren. Mijn koffer diende dus niet enkel voor het vervoeren van mijn kledij, maar ook als opslagplaats. Er was gewoon geen ruimte vrij om een kast kwijt te kunnen.”

Toen Siegmund in Ierland studeerde, heeft hij een jaar op een kot gewoond waarbij elektriciteit en water apart werden aangerekend. “Ik betaalde een vaste prijs voor de kamer, en daarbovenop kreeg ik een maandelijkse rekening die variabel was naargelang mijn elektriciteits- en waterconsumptie. Ik moet eerlijk toegeven dat ik die periode meer aandacht besteedde aan mijn verbruik. Het was ook heel interessant om te zien hoe ik mijn eigen energierekening kon laten schommelen.”

HET NADEEL VAN DE OPPERVLAKTE

Grotere ruimtes verbruiken op bijna alle vlakken meer energie, zowel om op te warmen als om te verlichten.

“Zo werkt het ook bij huizen. Een kubusvormige woning heeft minder buitenmuren dan andere gangbare woningen en zal dus ook minder warmte verliezen. Want hoe minder buitenmuren je hebt, hoe minder warmte er naar buiten kan. Bovendien hebben grotere woningen een sterker verwarmingstoestel nodig, wat meer energie vraagt.”

“Er zijn nog duizenden aspecten waarover we kunnen doorgaan. Zo zijn er bijvoorbeeld de daken van een woning. Platte daken zijn duurzamer dan zadeldaken, opnieuw omdat het minder oppervlakte heeft naar buiten toe.”

“HET IS MOEILIJK UIT TE MAKEN OF HET LEVEN OP EEN KOT DUURZAMER IS DAN SAMENLEVEN MET VERSCHILLENDE PERSONEN.”

AFWEGEN

“JE KAN JE EIGEN WONING ZO DUURZAAM MAKEN ALS JE ZELF WIL” Studenten op kot leven dan wel in een kleine ruimte, maar dat betekent niet dat ze ook duurzamer leven. “Elk kot moet apart verwarmd en verlicht worden. Bovendien zijn studenten nonchalante wezens. Ik ben zelf maar net aan het werk dus ik weet nog heel goed hoe het studentenleven in elkaar steekt. Ze laten hun lichten weleens branden of vergeten de verwarming af te zetten als ze in het weekend naar huis gaan.”

Natuurlijk blijft het energieverbruik steeds afhankelijk van de grootte van de ruimte waarin je leeft. “Het is moeilijk uit te maken of het leven op een kot duurzamer is dan samenleven met verschillende personen. Het hangt van zoveel verschillende factoren af, dat alles apart moet worden afgewogen. Maar als ik echt een keuze moet maken dan zou ik voor het samenwonen met andere mensen gaan. Als iedereen zijn steentje bijdraagt en een beetje moeite doet om aan het milieu te denken, dan is samenwonen de meest duurzame optie van deze twee.”

40 ı ECOLOGICA

HULPMIDDELEN

“Eigenlijk kan je je eigen woning zo duurzaam maken als je zelf wil. Er zijn verschillende mogelijkheden die je bijna allemaal met elkaar kan combineren. Isoleren is een alom bekende weg, net als het plaatsen van zonnepanelen of een warmtepomp.”

Verder zijn er natuurlijk ook nog kleinere aanpassingen die zowat door iedereen kunnen worden toegepast.

“Wanneer je een volle fles water in de reservoir van je toilet stopt, dan spaar je elke toiletbeurt al zo’n liter water uit. Wat door vele mensen al wordt gedaan is het weigeren van reclame in je brievenbus met de hulp van een simpele sticker.”

Wanneer je zelf een huis gaat bouwen, heb je nog meer mogelijkheden. Er kan op zoveel factoren worden ingespeeld dat het bijna onmogelijk wordt om met ze allemaal rekening te houden. “De manier waarop je het bouwt en de materialen die je gebruikt spelen een grote rol. Dan zijn er nog de ligging van het huis, de indeling van het gebouw, wind- en luchtdichtheid, waterbesparende toiletten en douchekoppen, glas- en zonwering, oriëntatie, warmte-opslag....

Tekst en foto’s: Dorien Boonen

Op zoek naar een woning op maat Klein wonen is niet altijd evident

Ann Nestor (25) werkt bij VEB, het Vlaams Energiebedrijf.

Elke dag pendelt ze van haar werk in Brussel naar haar appartementje in Leuven. Ze is altijd blij wanneer ze haar woning even kan verlaten. “Mijn appartementje is zo klein dat ik er gek in word, soms moet ik echt naar buiten om op adem te komen.”

ECOLOGICA ı 41

“Ik ben graag in Leuven, en ik woon heel graag in deze buurt. Maar mijn appartementje is echt té klein.” Ann heeft er helemaal genoeg van. Na een jaartje alleen wonen in een ruimte zo groot als een gemiddeld kot, is het tijd voor iets groter. “Ik verhuis naar een appartement dat de dubbele oppervlakte zal hebben van waar ik nu woon.”

KLAARGEMAAKTE SETJES

Ann koos voor iets kleiner om kosten te besparen en om energiezuiniger te leven. “Ik dacht dat het allemaal wel zou lukken. Ik had immers al vijf jaar op kot gezeten, en alles verliep daar altijd zoals het moest. Maar een klein appartementje om effectief in te wonen, is me niet goed bevallen.”

Er is geen plaats om een droogrek te zetten en ook de kleerkast is maar een meter breed. “Eenmaal in de week hangt mijn hele appartementje vol met al mijn vochtige kleren: over de zetel, aan mijn bed, over de rand van de douche… Dan lijkt het wel alsof ik midden in een reuzewasmand woon.” Ann schikt al haar kledij al op voorhand in setjes. Op die manier probeert ze plaats te besparen in haar kast en hoeft ze geen outfits meer samen te stellen.

“IK STAPEL ALLES”

ik de chauffage op twee zet, wordt het nog te warm. Ik heb mezelf een zacht dekentje en een dikke wollen trui aangeschaft, de verwarming heb ik amper nodig.”

ONGEMAK

In het appartementje van Ann is een kookplaat aanwezig. Maar deze kookplaat heeft slechts twee kookzones waardoor eten maken niet altijd even simpel is. “Ik bak mijn vlees en mijn aardappelen, daarna moet ik nog aan mijn groenten en saus beginnen. Maar mijn vlees is vaak al terug koud nog voordat al de rest klaar is.”

“Ik stoor me het meest aan het feit dat ik bijna nooit bezoek kan ontvangen. Ik kan nooit eens een etentje organiseren bij me thuis en het is onmogelijk om een logeerpartijtje te geven voor mijn twee kleine nichtjes. Ik voel me niet eenzaam, maar ik zou gewoon graag mensen over de vloer hebben.”

“Aangezien mijn appartementje bestaat uit één ruimte, probeer ik zelf scheidingen te maken met de meubels die ik heb. Op die manier creëer ik een soort van zithoek, een slaapkamer en een keuken. En ik stapel alles, maar echt alles.” Ann kocht mokken die je gemakkelijk op elkaar kan passen en ook haar droge voedingswaren zijn op een welbepaalde manier gerangschikt.

Ann leeft op een kleine ruimte en dat maakt haar ongelukkig. Ze vindt het wel fijn dat ze minder energie verbruikt ten opzichte van een doorsnee persoon, maar dat weegt niet op tegen al het ongemak dat ze ervaart. “Ik wil groter groter leven en toch rekening houden met het milieu, dat moet mogelijk zijn.”

“Al mijn meubels zijn compact en gemakkelijk te verplaatsen. Mijn keukentafel kan je uittrekken en ik heb krukjes die je weer op elkaar kan stapelen om gemakkelijk op te bergen.” Doordat Ann weinig plaats heeft om veel spullen op te bergen, koopt ze ook minder en in kleinere hoeveelheden. Wat natuurlijk positief is, want minder kopen betekent minder impact op het milieu.

“Er bestaan honderden soorten woningen die energie besparen en milieuvriendelijk zijn opgebouwd. Maar je moet er eentje vinden op je eigen maat, en dat heb ik nog niet gevonden.” Ann heeft het bijvoorbeeld over de zogenaamde Tiny Houses, kleine huisjes die op een duurzame manier zijn gebouwd en dan ook nog eens verplaatsbaar zijn. Maar ook over passiefhuizen, huizen met een beperkt energieverbruik maar toch een hoog wooncomfort, en cohousingprojecten.

Doordat het appartementje zo klein is, warmt de ruimte snel op en wordt het al gauw te warm. “Mijn verwarming staat amper vijf maanden van het hele jaar aan. Zelfs als

42 ı ECOLOGICA

WAT JE ZELF WIL

Tekst en foto’s: Dorien Boonen

Go Unlimited Reis deze vakantie onbeperkt in België voor € 12 per week.

Enkel voor jongeren onder 26 jaar. Info en voorwaarden op detrein.be

ECOLOGICA ı 43

Mechelse binnenstad in ban van duurzaam vervoer

“Het grootste voordeel: ik sta nooit in de file!”

Ecokoeriers Mechelen is een open samenwerking tussen verschillende partners waarbij fietskoeriers bestellingen op een duurzame manier vervoeren. In overleg met stad Mechelen zette start-up IV-ENT een rendabel plan op om een alternatief te bieden aan gemotoriseerde leveringen binnen de stadskern. Ecokoerier Juryt Schoovaerts zag het initiatief snel groeien op korte tijd.

FIRST- EN LASTMILE

In juni 2015 werd Ecokoeriers voor het eerst ingezet om kurken op te halen in horecazaken voor het recyclageproject Co-Cork. Dat is uitgegroeid tot een leveringsdienst binnen de stadskern.

'De leveringen zijn begonnen door op de zaterdagmarkt vooral oudere mensen of mensen met een fysieke beperking te helpen met hun inko-

pen. Die worden verzameld in een opslagplaats op de grote markt waar vrijwilligers er pakketjes van maken en adresseren. Daarna breng ik ze tot bij de mensen thuis', zegt Juryt.

'Nu haal ik ook geregeld bestellingen op bij winkels in het centrum van Mechelen of zelfs bij handelszaken buiten de ring.'

In navolging van Bubble Post, een fietskoeriersdienst die al actief is

Juryt is een Mechlse pionier op het gebied van duurzaam leven.

44 ı ECOLOGICA

een tiental Vlaamse steden, focust Ecokoeriers zich op de first en -lastmile: de eerste of laatste kilometers van een levering. Op die manier wil ecokoeriers na verloop van tijd een oplossing bieden aan alle stedelijke distributie.

PERSOONLIJKE AANPAK

'Ik breng de bestellingen meestal tot bij een punt vanwaar die verscheept kunnen worden en rijd dan door naar het volgende ophaalpunt. Er wordt enorm veel tijd bespaard op die manier en nog belangrijker: het is volledig ecologisch’, legt Juryt uit. 'Het principe is heel eenvoudig: mensen plaatsen een bestelling bij een handelaar die beroep doet op Ecokoeriers per sms, ik krijg de bestelling door via een app op mijn smartphone en haal die op om dezelfde dag nog verscheept te worden of aan huis afgeleverd te worden.'

Maar Ecokoeriers doet meer dan de first-en last mile leveringen. 'Zo hebben we een samenwerking met bloemist Louis in Sint-Katlijne-Waver waarbij we bloemboeketten persoonlijk afgeven aan mensen thuis of in ziekenhuizen of bedrijven. Die

herschikte.' De lastigste rit die Juryt al heeft afgelegd, was een lange weg naar het huis van burgemeester Bart Somers in Hombeek. Die had servies besteld in de Casa. 'Ik had de afstand verkeerd ingeschat en halfweg de Hombeekse steenweg raakte mijn batterij op', zegt hij. 'Toen heb ik hard moeten doortrappen in de regen met tegenwind en dat terwijl de weg lichtjes bleef stijgen. Dan vloek je wel even.'

OMWENTELING

Juryt haalt geregeld pakketje op bij de Casa, in dit geval een tuintoenstoeltje

persoonlijke aanpak typeert het jonge bedrijf waar ik nu werk', zegt Juryt.

Jarenlang werkte hij voor multinational Fedev, een koeriersdienst waar hij 'een nummer' was en het werk repititief en saai werd. 'Dat is nu wel anders', zegt hij. 'In plaats van een nummer, ben ik gewoon Juryt en bovendien word ik door verschillende mensen aangesproken op straat.

Meestal met de vraag of ik hun boodschappen thuis kan leveren.'

Naast die persoonlijke aanpak heeft hij ook veel vrijheid en autonomie.

'De enige vereiste is dat mijn pakketten voor vijf uur bij de schipper zijn, maar een race tegen tijd is het eigenlijk nooit.'

DOOR WEER EN WIND

Juryt twijfelt er niet aan dat Ecokoeriers niet alleen ecologischer is dan gemotoriseerde leveringsdiensten, maar ook veel sneller. 'Het grootste voordeel als je met de fiets bent is dat je geen hinder hebt van het verkeer: je staat nooit in de file! Alleen het weer kan een bepalende factor zijn, maar als je tegenwind hebt,

moet je gewoon harder trappen', lacht hij. Zijn fiets is speciaal ontworpen met een ruime container die groot genoeg is om een breedbeeld televisie in te vervoeren en is voorzien van een herlaadbare batterij

Juryt probeert al enkele jaren zijn ecologische voetafdruk zo klein mogelijk te houden en informeert zich dagelijks over ecologische initiatieven en over politieke beslissingen inzake klimaat. 'Ik vind de milieuproblematiek één van grootste van deze tijd: we staan op een kruispunt van beslissingen. Niet alleen de opwarming van de aarde vormt een grote bedreiging, maar ook de biodiversiteit die afneemt, de steeds verdergaande ontbossing, schaarste van drinkwater, enz. Ik geloof dat er een volledige omwenteling moet komen om humanitaire catastrofes van grote schaal te voorkomen. Dat begint in de eerste plaats bij het consumptiegedrag van de bevolking. Daarom zijn kleine ondernemingen zoals Ecokoeriers belangrijk.'

IK GELOOF DAT ER EEN VOLLEDIGE OMWENTELING MOET KOMEN. DAT BEGINT BIJ HET CONSUMPTIEGEDRAG. waardoor de koerier een constant tempo kan aanhouden.

Yurit ziet meer voordelen dan nadelen in vervoer met de fiets. 'Alleen de fietspaden in Mechelen zijn op sommige plekken echt problematisch, vooral op de grote steenwegen zoals de Brusselse- of de Leuvensesteenweg. Eén keer vervoerde ik een bloemboeket dat bij mijn aankomst zo door elkaar geschud was, dat ik het niet meer durfde af te geven.

Dus ben ik toen teruggereden naar de bloemist die het voor mij gratis

Ondanks sommige recente 'ongelukkige' beslissingen op nationaal niveau, ziet Juryt de toekomst niet somber in.

'Momenteel gebeurt er op stedelijk niveau wel veel. Zo bestaat er een akkoord tussen zesduizend steden wereldwijd die klimaatneutraal willen worden. Mechelen heeft daarbij een belangrijke rol en bovendien een transparante milieuwerking.'

Dat is bepalend voor de animo die leeft in een stad volgens Juryt: 'Door de goede samenwerking met de stad zijn er ook steeds meer handelaars die interesse tonen', zegt Juryt Schoovaerts nog. tekst & foto’s: Wannes Hobin ECOLOGICA ı 45

“Wij zijn meer bio dan bio-labels: wij spuiten enkel met water”

Wim Hendrickx (links) en Wim Van Loock (rechts) sluiten samen de tuinslang af.

46 ı ECOLOGICA

Rauw is een vzw die 100% biologisch groenten teelt en daar zoveel mogelijk mensen bij probeert te betrekken.

De vereniging is een initiatief onder vrienden die drie jaar geleden besloten om een leegstaande serre op de Leuvensesteenweg nieuw leven in te blazen.

WAAROM BEGONNEN JULLIE MET VZW RAUW?

(Wim Hendrickx) Een vriend van ons, Yannis, schreef drie jaar geleden een soort utopische plan uit: landbouw van de toekomst. Wij hebben dat idee omgezet in realiteit en bouwden onze vzw stapsgewijs uit in Hever. In de serre die daar staat had ik vroeger al enkele olijfboompjes. Toen ik de keuze kreeg om het huurcontract over te nemen, heb ik niet getwijfeld.

(Wim Van Loock) De visie was van aan het begin heel duidelijk: op een ecologische manier groentjes telen en daar zoveel mogelijk mensen bij betrekken. Zo bieden wij de lokale bevolking een alternatief en gezond groentenpakket aan, maar tegelijk doen wij beroep op vrijwil-

samenstellen, afhankelijk van het seizoen uiteraard.

(Wim Hendrickx) Dat lidmaatschap is nodig omdat we anders een winkel zouden zijn en een heleboel keuringen en belastingen zouden moeten betalen. Winst interesseert ons niet, daarom zijn we ook een vzw.

Maar we moeten wel nog uitdokteren hoe we het economisch rendabel zullen maken. Op dit moment zijn er meer kosten dan inkomsten en is er zelfs nog nooit een loon uitgekeerd.

MET HOEVEEL MENSEN WERKEN JULLIE HIER?

(Wim Hendrickx) Momenteel werken wij hier ongeveer met drie vaste mensen die allemaal buiten de vzw nog een job hebben. Gelukkig kun-

Danny (rechts) vraagt aan Wim wat hij kan doen na het schoonvegen van de serre

De eerste lentezon weerkaatst fel op het glas van de serre als ik aankom bij Rauw. Het is twaalf uur en er is veel beweging in de publieke ruimte. Mannen en vrouwen grijpen bij wijze van lunch naar een glas fruitsap of steken een sigaret op. ‘Een interview? Ah, dat is leuk’, zegt Wim (Van loock: 28) wanneer ik uitleg wat ik er kom doen. Of het niet was doorgegeven dat ik zou langskomen? ‘Dat kan, maar communicatie is niet onze sterkste kant’, lacht hij vriendelijk. Ik krijg ook een glas aangeboden en voel me meteen op mijn gemak in de rust die gek genoeg over de drukke ruimte hangt.

We zetten ons aan de centrale houten tafel en nog voor ik mijn eerste vraag stel, valt Wim (Hendrickx: 31) mij aan met een enthousiaste uiteenzetting over workshops, volkstuintjes en een economisch rendabel plan. De bevlogenheid waarmee de twee wimmen zich inzetten voor hun vereniging is tastbaar en ik krijg zin om hun hele verhaal te horen.

ligers die komen helpen op het veld of logistieke steun bieden. Onze boodschap om zoveel mogelijk biologisch geteelde en seizoensgebonden groenten te eten vind steeds meer voeten in de grond.

HOE KUNNEN MENSEN JULLIE GROENTEN KOPEN?

(WIm Van Loock) Die kunnen lid worden via de website en wekelijks of tweewekelijks een groentepakket afhalen. Maar het is allemaal niet zo strict. Wij hebben bijvoorbeeld geen vast pakket zodat leden hun groenten zelf kunnen selecteren en

nen wij teren op een brede basis aan vrijwilligers en bovendien zijn wij aangesloten bij Groene zorg. Dat is een overkoepelende organisatie die ervoor zorgt dat mensen uit een instelling of een gevangenis bij verenigingen als de onze kunnen ingezet worden bij wijze van vrijetijdsbesteding. Zo werken we vandaag met een aantal toffe mannen van het Sociaal Huis waar voornamelijk mensen met autisme zitten.

EN LUKT DAT OM MET HEN TE WERKEN?

(Wim Van Loock) Dat is niet altijd even gemakkelijk omdat het werk ECOLOGICA ı 47

HIER IS GEEN VERGIF: DAT MAG IEDEREEN CHECKEN

Die verscheidenheid spreekt de klanten ook aan. Zo hebben wij 20 verschillende soorten kool en 30 soorten sla en tomaten. Soms proberen we ook een echt ‘specialleke’ uit zoals nu de Zuid-Amerikaanse kool.

ZIJN JULLIE DUURDER DAN EEN SUPERMARKT?

(Wim Hendrickx) Dat denk ik niet.

Zeker niet als je bio met bio gaat vergelijken.

Dan zal je zien dat onze groenten niet alleen biologischer, maar ook een pak goedkoper zijn.

De Amerikaanse kool staat klaar om gepland te worden.

ook echt moet gebeuren en je soms geen zin of tijd hebt om alles twintig keer te herhalen. Maar we beleven vooral veel plezier samen. Soms hebben we echt hilarische situaties.

Hé Danny? (lachen)

geproduceerd en verkocht met als doel een maximum winstmarge. Het probleem bij een monocultuur is dat wanneer één plantje besmet is of een rupsje heeft, dat een gevaar kan vormen voor je hele teelt.

WAARIN VERSCHILLEN JULLIE VAN ANDERE BOEREN?

(Wim Hendrickx) Wij kunnen per seizoen wel eens tegenslagen hebben met een bepaalde soort omdat bijvoorbeeld het weer niet gunstig is, maar die nemen we erbij. En het voordeel van een permacultuur is dat er altijd andere groenten zijn die wel lukken.

(Wim Van Loock) Wij gebruiken nooit additieven, terwijl de meesten dat wel doen. Dat komt omdat boeren die gebrand zijn op winst bijna altijd met een monocultuur werken: één gewas wordt massaal

48 ı ECOLOGICA

(Wim Van Loock) Wij zijn meer bio dan veel producten die een bio-label dragen. Veel bedrijven hebben een bio-label om hun groenten duurder te verkopen. De enige vereiste is om niet met chemicaliën te spuiten tenzij de hele teelt dreigt verloren te gaan. Aangezien de meesten een monoculttur hebben, moeten ze elk jaar wel iets tegen iets spuiten.

Weliswaar in beperkte mate en met betere, gecontroleerde producten dan vroeger, maar toch.is het op die manier niet 100% bio.

(Wim Hendrickx) Hier is geen vergif: dat mag iedereen checken.

Daarom is het misschien interessant

om een eigen label te overwegen.

In antwerpen is er een soortgelijk iniatief als het onze en zij nemen al stappen in die richting. Dat vereist natuurlijk wel een goede aanpak en op dit moment hebben wij het nog moeilijk om subsidies aan te vragen.

IS HET FINANCIEEL HAALBAAR OM DIT TE BLIJVEN DOEN?

(Wim Hendrickx) Dat is onze grootste bekommernis: onze werking economisch rendabel maken. Volgend jaar stellen we een proefactie op. Dat wordt een schaling van de kosten en inkomsten en die moet positief zijn (lacht) (Wim Van Loock) Voorlopig komen de enige inkomsten uit de directe verkoop, maar daar komt hopelijk snel verandering in. We gaan binnenkort beginnen met het verhuren en opzetten van volkstuintjes. De bedoeling is dat mensen hier een stukje grond kunnen huren om dat te bewerken. Daarbij krijgen de geïnteresseerden onze hulp en veel andere voordelen die in de huurpijs inbegrepen zijn.

(Wim Hendrickx) In Nederland zijn er een aantal organisaties die volkstuintjes verhuren. Doorgaans is de prijs zeventig euro per maand voor een tuintje van 40m2. Wij zouden een soortgelijke prijs vragen. Water en verwarming zijn inbegrepen alsook de reservatie van de publieke ruimte voor bijvoorbeeld een communiefeest of een receptie. Wij gaan ook onze workshops uitbreiden bij de start van de volkstuintjes. Zo kunnen huurders gratis workshops bijwonen die gaan van hoe je grond moet bemesten tot het maken van ice-teas en allerlei soorten sappen en siropen.

HOE KOMEN JULLIE AAN AL DIE KENNIS?

(Wim Van loock) Ik heb tuinbouwschool gestudeerd, maar wij leren vooral al doende. Door dag in dag uit met de vzw bezig te zijn, leer je ook andere mensen kennen die bijvoorbeeld verstand hebben van chemie om een workshop biologische zeepjes maken te geven.

(Wim Hendrickx) Wij hebben een groot netwerk van vrienden die allemaal wel met één of ander eco-

Wim Hendricks: “Wij werken van achter naar voor: eerst willen we de serre in orde brengen en daarna pas de winkel.

logisch project bezig zijn. Zo is er iemand die uit gerecycleerd materiaal meubels bouwt. Wij vinden dat dat een heel interessant concept dus mag die man een deel onze serre gebruiken als atelier. Het is alleen niet altijd gemakkelijk om dat alles te organiseren . ( Wim Van Loock) Het grootste probleem is dat onze communicatie niet vlot verloopt. Na een dag op het veld, heb je meestal niet veel zin om je achter de computer te zetten.

(Wim Hendrickx) Soms zitten we hier ook zonder internet wat het nog lastiger maakt om nieuwe iniatieven onmiddelijk te communiceren. Wij zijn boerenkinkels met een gezond boerenverstand, maar ‘s avonds is het al wat minder. Een administratief medewerker zou dus meer dan welkom zijn. (lachen)

WAT IS JULLIE AMBITIE OP KORTE TERMIJN?

(kijken elkaar aan en vertellen beide) De volkstuintjes opstarten en koppelen aan de workshops, het achterste deel van de tuin rendabel maken, meer leden werven, een economische opschaling laten maken van alle activiteiten en de zomerbar installeren.

(Wim Van Loock) Die zomerbar wordt een soort ontmoetingsplaats zoal het M.E.C. in Mechelen waar muzikanten en straatartiesten te zien zullen zijn. Er zal ook een eetstand zijn dat naast gerechten met onze groentjes vers gebakken brood en pannekoeken met boekweit uit de tuin aanbiedt. Daarmee hopen we half april mee te beginnen.

(Wim Hendrickx) Er moet dus veel gebeuren, maar de goesting is groot om onze vzw een succesverhaal te maken. Alleen moeten we dat nog allemaal kunnen communiceren.

Als jij daar zou kunnen bij helpen? (lachen allebei) Teks en foto’s: Wannes Hobin ECOLOGICA ı 49

Lachen voor een beter klimaat In antwerpen, Gent en Leuven bestijgen Vlaanderens beste komieken het podium onder het concept comedy for the climate: een iniatief van vzw Klimaatzaak om het proces tegen de vier milieuministers te steunen.

Bekende gezichten zoals Wim Helsen, Bart Cannaerts, Alex Agnew, Kamal Kharmach en Wouter Deprez entertainen in totaal zo’n 6000 toeschouwers voor het klimaat. De voorstelling was driemaal te zien in een uitverkochte Arenbergschouwburg, Capitole en Het Depot met 27 euro per ticket ging de opbrengst integraal naar de werkingsen proceskosten van Klimaatzaak.

DRUK OP DE KETEL

Tijdens de voorstelling brengen de stand-up comedians voornamelijk passages uit hun repertoire en besteden niet te veel aandacht aan kritiek op het klimaatbeleid. ‘We doen dit vooral om de organisatie een warm hart toe te dragen’, zegt gastheer Bart Cannaerts aan een journalist van Demorgen. ‘Het is zeker niet de bedoeling dat wij nu grote uitspraken gaan doen over de klimaatsverandering.’

Met de Vlaamse klimaattop in aantocht op 14 april in Mechelen is de drijfveer voor de organisatie groot om druk op de ketel te blijven zetten. Initiatiefnemers van Klimaatzaak zoals Nick Balthazar en Francesca Vanthielen willen ‘een negatieve boodschap met angstaanjagende feitenkennis of doembeelden vermijden en met humor het maatschappelijk debat blijven aanwakkeren.om zo de nalatigheid van de regeringsleiders aan te kaarten en het klimaatbeleid in vraag te stellen.’

50 ı ECOLOGICA

VANTHIELEN: “HUMOR WERKT UITSTEKEND OM HET MAATSCHAPPELIJK DEBAT TE BLIJVEN AANWAKKEREN.” DE RECHTZAAK

In navolging van Urgenda, die op 24 juni de klimaatzaak tegen de Nederlandse staat won en zo een strenger klimaatbeleid afdwong, veroordeelt vzw klimaatzaak het falend beleid van de Belgische bevoegde ministers – Marie Christine Marghem (federaal), Joke Schauvliege (Vlaanderen), Paul Furlan (Wallonië) en Céline Fremault (Brussel).

Het proces heeft acht maanden vertraging opgelopen wegens taalkwesties en kan nu terug van start gaan.

Concreet eist Klimaatzaak dat de overheid er alles aan doet om tegen 2020 de binnenlandse uitstoot van broeikasgassen met 40% te verminderen in verhouding tot 1990.

Hoewel de Europese maatregelen minder ambitieus zijn (20% broeikasgasreductie per lidstaat tegen 2020), zijn wetenschappers internationaal het eens dat landen als België een broeikasgasreductie van 25 tot 40 % in 2020 zullen moeten realiseren om de opwarming van de aarde onder de grens van 2 graden te houden.

Studies wijzen uit dat België haar doelstellingen moeilijk of niet zal halen. Zo engageerde de overheid zich om tegen 2020 de uitstoot van

broeikasgassen van de zogenaamde niet-ETS sectoren (landbouw, transport, gebouwen) te verminderen met 15% t.o.v. 2005. Projecties voorspellen echter dat er met het huidig vooropgesteld beleid slecht een reductie van 7 tot 8% komt.

Klimaatzaak stelt de overheid in gebreke voor een onduidelijk beleid en de nalatigheid tegenover de gevolgen van de milieuproblematiek voor de bevolking. Zo luidde ook het pleidooi van advocaat Roger Cox dat ervoor zorgde dat Nederland haar broeikasgasemissies in 2020 moet reduceren met 25% tegenover 1990.

BUITENLANDSE BELANGSTELLING

In het buitenland is er veel interesse voor de wijze waarop Urgenda en VZW Klimaatzaak burgers weten te betrekken bij hun rechtszaken. Terwijl Urgenda op de steun van 900 mede-eisers kon rekenen, zijn er in België al bijna 10.000 mede-eisers voor klimaatzaak. Dit wordt wereldwijd gezien als een model om maatschappelijke betrokkenheid bij het klimaatprobleem aan te wakkeren.

Op de volgende bladzijde een schematische voorstelling vande klimaatsverandering in België.

Tekst en grafiek: Wannes Hobin

Klimaatsverandering in belgiĂŤ 1800 1850 1880 1910 1950 1970 2000

gemiddelde temperatuursstijging

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

uitstoot van CO2 door verbranding

90

100

110

120

130

140

graden Celcius

10

20

30

40

50

60

70

80

miljoen ton

1816 1866 1900 1916 1936 1950 1966 1976 1986 1996 2000 2005 2010 2016

Rechtszaak tegen Doel 1 en 2 De beslissing in december 2015 om de kerncentrales nog tien jaar langer open te houden was voor veel milieuorganisaties een slag in het gezicht. Greenpeace en Bond Beter Leefmilieu (BBL) spraken van ‘een kerstcadeau voor Electrabel’. Oppositiepartijen Groen en Ecolo hadden het over de gevaren van ‘verouderde onbetrouwbare kernenergie’. Verschillende organisaties spannen de Belgische regering daarom een rechtszaak aan. Het interessantste proces met wellicht ook de grootste kans op slagen is die van overkoepelende milieuorganisatie BBL. De aantijging: is de levensduurverlenging van Doel 1 en 2 wel wettig?

52 ı ECOLOGICA

krijgt steeds meer gevolg ONWETTIGE WETSWIJZIGING

Vrijwel onmiddellijk nadat de regering bekendmaakte dat Doel 1 en 2 nog tot 2026 zullen openblijven, organiseerden Bond Beter Leefmilieu (BBL) en haar Waalse zusterorganisatie Inter-Environnement Wallonie (IEW) zich om daar tegen in te gaan. Na een moeizame campagne en een proces dat maar traag op gang kwam, krijgt de zaak nu steeds meer aandacht. “Nu ook Doel 3, ‘de scheurtjescentrale’, stilgevallen is en de Duitse milieuminister een bijzonder negatief rapport opstelde over de toestand van de kerncentrales, is de bezorgdheid en het ongenoegen van de bevolking groot,” zegt Sara Van Dyck, woordvoerder van BBL. “Dat kan je zien aan het bedrag dat we al ophaalde via crowdfunding op sloopdekerncentrales.be (16,500 euro), terwijl we dat helemaal niet verwacht hadden.”

“Volgens de Europese wetgeving en de verdragen van Espoo en Aarhus kan een beslissing met zo’n grote gevolgen voor mens en milieu niet zonder een milieueffectenrapport (MER) én een publieke consultatie”, legt Van Dyck uit. “Dat wilt zeggen dat er een grondige studie had moeten gebeuren naar de mogelijke gevolgen voor het leefmilieu en dat burgers, zowel in België als in de buurlanden, de mogelijkheid moeten krijgen tot inspraak en bezwaar.”

Bij het wijzigen van de wet op de kernuitstap van regering-Verhof-

zijn om de energiebevoorrading in ons land te garanderen. De vraag stelt zich dan waarom Electrabel dit cadeau gekregen heeft.” Dat zegt ook Kristof Calvo, fractieleider van Groen: “Wij hebben de argumentatie van BBL altijd gesteund in het parlement en eisen ook de onmiddellijke inwerkingtreding van de juiste procedure.”

KERNUITSTAP

Calvo volgt de rechtszaak nauwgezet op en vraagt zich af waarom de regering geen duidelijkheid kan geven. “Het lijkt soms alsof de regering de kranten niet leest en al die gebeurtenissen niet oppikt. Dat

CALVO: “HET LIJKT SOMS ALSOF DE REGERING DE KRANTEN NIET LEEST. VREEMD DAT ER OOK NU WEER EEN REACTIE UITBLIJFT.”

In tegenstelling tot een aantal andere rechtszaken tegen de Belgische regering omtrent milieu zoals die van Greenpeace of vzw Klimaatzaak, draait het pleidooi van BBL niet rond de eventuele dreiging van de verouderde kerncentrales, noch het negatieve advies van de Duitse minister Barbara Hendricks. Het dossier focust zich vooral op hoe de wetswijziging, nodig om de centrales langer te laten werken, tot stand is gekomen. En daar wringt het schoentje.

stadt II, die stelde dat de twee centrales gesloten zouden worden in 2015, werd die procedure niet gevolgd. En dat is meteen het belangrijkste argument van BBL om de nietigverklaring van de nieuwe wet te eisen. “Het is ook interessant om te weten dat de Raad van State ons ook bijstaat in die argumentatie”, zegt Van Dyck. “Bovendien zien we onze zaak gesteund in buurlanden zoals Nederland, Duitsland en Luxemburg.”

De levensduurverlenging was volgens Van Dyck niet alleen onwettig, maar ook overbodig. “Een studie van netbeheerder Elia vorige maand wijst erop dat Doel 1 en 2 niet nodig

er ook nu na het negatief rapport van de Duitse nucleaire regulator een verklaring uitblijft, vind ik heel vreemd,” zegt hij. Volgens Calvo was het argument van de meerderheidspartijen om de kerncentrales langer open te houden het veilig stellen van de bevoorradingszekerheid.

“Die beslissing kwam er op het moment dat scheurtjescentrales Doel 3 en Tihange 2 stillagen, terwijl die ondertussen terug heropgestart zijn.

Ook Studies van Elia, en eerder al van de CREG tonen aan dat de levensduur verlenging van Doel 1 en 2 geen kwestie van bevoorrading was, maar eerder een dogmatische keuze van de regering die blijkbaar een nucleaire monopolie wil.”

ECOLOGICA ı 53

De Levensduurverlenging is volgens Calvo niet alleen interessant voor Electrabel en moederbedrijf Engie dat zo nog een aantal jaar grote winsten kan opstrijken, maar vooral ook een hinderpaal voor alternatieve energiebronnen. “De voorbije jaren hebben we veel kostbare tijd verloren en werd de kernuitstap gesaboteerd door voortdurend twijfel te zaaien: gaan de kerncentrales toe of open? In dat klimaat is het heel moeilijk voor andere investeringen om zich verder te ontwikkelen en houvast te vinden.” De fractieleider van Ecolo-Groen hekelt de regering omwille van de volgens hem ondoordachte en twijfelachtige wetswijziging en hoopt alsnog op een kernuitstap. “Wat ik vooral hoop is dat we al die problemen en kuren van de kerncentrales achter ons kunnen laten en andere vormen van energiewinning een kans kunnen geven. De alternatieven liggen eigenlijk voor het grijpen en bovendien zouden er ook op sociaal en economisch vlak nieuwe kansen kunnen gecreëerd worden.”

Groen ziet de oplossingen van het energievraagstuk in een energiepact dat investeert in energie-innovatie met wind – en zonne-energie, een biomassa-centrale alsook het gebruik van hernieuwbare energiebronnen en energieopslag. Het tegenargument dat zo’n plan op korte termijn financieel niet haalbaar is, veegt Calvo van tafel. “Nieuwe technologieën zoals zonne-energie worden in een sneltempo beter en goedkoper. Bovendien kost het ook veel geld om ons land langer op kernenergie te laten draaien. Zeker als je kijkt naar alle problemen van het afgelopen jaar en de onderhoudskosten van de kerncentrales.

De vraag is niet of we moeten investeren, maar wel waarin we willen investeren.”

TURBULENT JAAR

Ondanks de bekommernissen in binnen- en buitenland blijven eige-

54 ı ECOLOGICA

naar Electrabel en kernwaakhond FANC erbij dat het telkens om normale, kleine problemen gaat die geen gevaar vormen voor de veiligheid. De woordvoerder van Electrabel, Geetha Keyaert, was niet beschikbaar voor commentaar, maar in De Morgen (22/04/2016) verklaarde ze nog: “De kerncentrales liggen onder een vergrootglas, maar in vergelijking met het buitenland doen we het erg goed. We begrijpen de ongerustheid, maar de veiligheid is verzekerd.”

Calvo stelt zich er toch vragen bij. ”Ik begrijp niet dat dit nog kan in een wereld na Fukushima. De levensduurverlenging en ook de heropstart van de scheurtjescentrales vormt een mogelijk gevaar voor België en de buurlanden. Het is ook daarom dat er zoveel protest komt uit Nederland, Duitsland en Luxemburg. Het afgelopen jaar leek er geen dag voorbij te gaan of er scheelde iets aan de kerncentrales. Doel 1 ligt langer stil dan verwacht voor reparaties, Doel 2 ligt stil voor een gepland onderhoud en Doel 3 heeft zichzelf automatisch uitgeschakeld.”

Calvo hoopt dan ook dat de rechter de regering ertoe zal verplichten om Doel 1 en 2 te sluiten of om een inspraak-procedure op te starten. tekst en foto’s: Wannes Hobin

Het dorp lijkt volledig verlaten, maar wordt nog door enkele mensen bewoond. Toch kampt Doel al enkele jaren met vandalisme en krakers.

Spookdorp Doel wil niet weg

Het dorp aan de Schelde , op een steenworp van de Antwerpse haven is al veertien jaar lang de dupe van haar ligging en van de mislukte projecten voor de uitbreiding van de haven. In 1998 moest Doel moet plaatsruimen voor de uitbreiding van Antwerpse haven met het deurgangdok. Maar na veel protest en rechtszaken die werden gewonnen door de bewoners heeft Doel het recht op bestaan kunnen behouden. Tot op vandaag. Na 14 jaar is de deurgangdok een halflege vlakte met een kostenplaatje van 830 miljoen euro. Dat zegt Jan Creve, voorzitter van Doel 2020, een organisatie die opgericht werd voor de bescherming van het dorp. De regering maakt nu echter nieuwe plannen om de haven uit te breiden met het Saeftinghedok: het grootste getijdingendok ter wereld, goed voor 11,000 containers.

Creve ziet de toekomst voor de dorpsbewoners somber in maar wilt er alles aan doen om die plannen te dwarsbomen. “Er is nog geen enkele een kosten-baten analyse gemaakt, maar al reeds honderden Doelenaars verjaagd”, zegt hij. Binnenkort zullen er nog eens 300 mensen weg moeten. En de vraag is nog maar of het de nieuwe dok er effectief komt. Kijk naar de nieuw gebouwde dokken van de voorbije vijftien jaar. De meeste werden terug dichtgegooid wegens gebrek aan een goed vooronderzoek. 1500 hectare eeuwenoude polders en cultureel erfgoed, samen met 400 woningen werden gesloopt.” Hoewel Doel er al bijligt als een spookdorp, zal Doel 2020 zich blijven inzetten om de nieuwe plannen niet te laten doorgaan. Veel inwoners zijn fanatiek in hun beslissing om het dorp niet te verlaten. tekst en foto’s: Wannes Hobin ECOLOGICA ı 55

Hoe groen is Brussel?

“Het Warandepark wordt beschouwd als een groene long in

Meer dan 8000 hectare openbare natuur is Brussel rijk en daarom volgens sommigen “de groenste hoofdstad van Europa”. Toch zorgen de centrale ligging en het drukke woon-werkverkeer ervoor dat de wegen blijven dichtslibben en de lucht steeds vuiler wordt. Na de zesde staatshervorming stellen de toegenomen bevoegdheden het hoofdstedelijk gewest in staat om een nieuw actieplan op te zetten op maat van de lokale behoeften. Het Zoniënwoud speelt daarin een centrale rol.

LUCHTVERVUILING

De grootste uitdaging voor de hoofdstad is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en te voorkomen dat de grenswaarden, zoals vastgelegd in de Europese Richtlijn Luchtkwaliteit in 2008, overschreden worden. De luchtverontreiniging is vooral door de grote mobiliteitsnood een dilemma. Uit een opiniepeiling van overheidsdienst Leefmilieu Brussel in 2010 blijkt dat 38% van de bevolking vind dat luchtvervuiling het dringendste probleem is en 74% denkt dat het werkverkeer daar de voornaamste oorzaak van is.

WE ZIJN ERIN GESLAAGD OM VAN HET ZONIËNWOUD EEN NATUURLIJKE GROENE RING ROND BRUSSEL TE MAKEN. DAT KOMT HELEMAAL TOT ZIJN RECHT IN HET KADER VAN ‘DE GROENE WANDELING’

Een rapport van datzelfde jaar bevestigt dat vermoeden. Het wegvervoer nam 45% van de totale uitstoot voor zijn rekening, gevolgd door de verwarming van gebouwen (30%) en andere sectoren (25%).

Energiebeheersing (BWLKE) dat in 2013 werd goedgekeurd. “Zo willen we de primaire energienood minimaliseren en het gebruik van hernieuwbare energie stimuleren”, zegt Julie Hairson, woordvoerder van overheidsdienst Leefmilieu brussel.

AUTOLUWE BINNENSTAD

Tal van maatregelen omtrent energie-efficiëntie, de ontwikkeling van hernieuwbare energiebronnen, de luchtkwaliteit en het klimaat werden opgenomen in het Brussels wetboek voor Lucht, Klimaat en

56 ı ECOLOGICA

“Ook werken we aan een verbetering van het binnenklimaat van de gebouwen. Maar het belangrijkste werkpunt blijft om de milieu-impact als resultaat van het mobiliteitsprobleem te beperken. De overheids-

diensten hebben een voorbeeldfunctie inzake energievoorziening en transport.”

Naast het ‘Noodplan voor vervuilingspieken’ dat interventies voorziet wanneer de grenswaarden van de broeikasgasemissies overschreden worden, worden er ook plannen gemaakt om geleidelijk aan meer autovrije straten te creëren en om werknemers te ontmoedigen de wagen te nemen voor woon-werkverplaatsingen. “Dat doen we door bijvoorbeeld systematisch het aantal beschikbare parkeerplaatsen rond kantoorgebouwen te verminderen.

Bovendien hebben we het voorbije jaar al een grote vooruitgang geboekt met het volledig autovrije Beursplein, net zoals de Ortstraat en de Delvauxstraat. Dat gebeurde niet alleen met het oog op de he-

n De Brusselse binnenstad.”

raanleg van de centrale lanen, maar ook om het stadscentrum te hertekenen op maat van voetgangers en fietsers”, zegt Hairson. “Ik sluit niet uit dat het centrum op termijn helemaal autovrij zal zijn. Maar dat vraagt een goede samenwerking met de minister van mobiliteit en vooral veel tijd.”

GROENE LONG

Terwijl mobiliteit nog steeds een groot probleem vormt, scoort Brussel wel goed op het beheer van openbare groene ruimten. De hoofdstad telt meer dan 8000 hectare aan openbare parken, bossen en groene zones die samen goed zijn voor de helft van de oppervlakte van het gewest. “De parken in Brussel behoren onmiskenbaar tot de mooiste van België en dat willen we zo houden”, zegt Hairson. “Daarom

besteden we veel aandacht aan het beheer en onderhoud van groene zones.” De groene long van het stadscentrum is het Waranderpark, tussen het Belgisch parlement en het koninklijk paleis. Andere populaire parken in de binnenstad zijn de Kruidtuin, het Egmontpark en de tuinen op de Kunstberg. Ook de grasvelden van het Jubelpark aan het Schumanplein en de vijvers in het Woluwepark zouden voor een grotere biodiversiteit in het centrum zorgen.

“Maar de echte groene long van het Brussels gewest is het Zoniënwoud”, gaat Hairson verder. “We zijn erin geslaagd om van het Zoniënwoud een natuurlijke groene ring rond Brussel te maken. Dat komt helemaal tot zijn recht in het kader van ‘De Groene Wandeling’.” Zeven

wandeltrajecten, goed voor 60 km in totaal, doorkruisen de verschillende landschappen van het Zoniënwoud en de groene randen rond Brussel.

Het woud, dat ook weleens ‘beukenkathedraal’ genoemd wordt, neemt bijna 10% van het gewest in en is daarom het stokpaardje van Leefmilieu Brussel.

FIETS- EN WANDELPADEN

“De Groene Wandeling leek een project dat nooit af zou zijn, maar nu komen we dicht in de buurt”, zegt Hairson. “Vooral door de gebieden van het Zoniênwoud terug met elkaar te verbinden door fiets- en wandelpaden, is de aantasting van het ecologisch en biologisch evenwicht minder groot. Daarbij was het belangrijk om natuurlijke landschappen zoals kleine beekvalleien en historisch-cultureel erfgoed op ECOLOGICA ı 57

te waarderen.” In de context van de Europese verbintenis tot een duurzaam bosbeleid, vastgelegd in de conferenties van Helsinki en Lissabon, werkte Leefmilieu Brussel een beheerplan uit met als voornaamste streefdoelen de biodiversiteit van het bos te versterken, een grote landschapskwaliteit te verzekeren en tegemoet te komen aan de publieke vragen op gebied van recreatie.

Hairson benadrukt dat het Zoniënwoud beheerd wordt op maat van de Brusselaars om op die manier duurzaam transport en vrijetijdsbe-

steding te stimuleren. “De belangrijkste doelstelling is om van het Zoniënwoud een sociaal bos te maken waarin wordt tegemoetgekomen aan alle reeds bekende functies ven het massief: ecologisch, landschappelijk, recreatief en educatief ”, zegt ze.

“Het Bos is ook altijd en voor iedereen open. Enkel om de biodiversiteit van bepaalde milieus te versterken is het soms nodig om die tijdelijk af te bakenen zodat fauna en flora in het beschermde gebied beter gedijen.”

In de toekomst wil Brussel nog meer investeren in het Zoniënwoud

om het bos verder uit te breiden en te verbinden met groene ruimten zoals de stadsparken. “Momenteel werken we aan plannen voor de aanleg van een ‘blauwe wandeling’ die vanaf plaatsen op De Groene Wandeling via de waterwegen naar het stadscentrum gaat leiden. De wandeling zal dus langs de oevers van het Kanaal, rivieren, beken en vijvers lopen en de nadruk leggen op het Brussels erfgoed dat ook refereert naar water. Vandaar zal het De Blauwe Wandeling heten”, aldus Julie Hairson. tekst en foto’s: Wannes Hobin

foto: Leefmilieubrussel.be

58 ı ECOLOGICA

ECOLOGICA ı 59

maandblad • €4.99