GQuality

A r u b a . . . . . . . . . . . . . . . . . AW G 6 . 0 0 B e l g i ë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 3 . 0 0 Curacao..............ANG6.00 N e d e r l a n d . . . . . . . . . . . . . . . . . .€ 3 . 0 0 Si nt-Ma a r ten...... A NG 6.0 0 S u r i n a m e . . . . . . . . . . . S R D13 . 5 0 Zu id-A f r i k a ...... Z A R 50.0 0

FIRST ISSUE 27 MEI 2016

GQUALITY Gender

Gelijkheid Kwaliteit

“Feminisme gaat over niet meer en niet minder dan de gelijkheid van mannen en vrouwen.”

“Het is heel belangrijk dat we niet terugschrikken voor het woord feminist”

Veerle Van der motte

Gabriele Kämper

Vera Claes

GQUALITY | 1

COLOFON Redacteurs:

Jef Jeanquart en Antje Mertens

Eindredactie:

Jef Jeanquart op de artikels van Antje Mertens Antje Mertens op de artikels van Jef Jeanquart

Medewerkers:

Renaat Bogaert, Annick De Pauw, Werner Goossens, Erik Roossens, Luuk Sengers

Uitgever: Met dank aan:

2 | GQUALITY

Swings&Co Vera Claes, Flup Coppens, Greet Goossens, Gabriele Kämper, Heike Pantelmann, Veerle Van der motte

WELKOM Beste lezers en lezeressen Vandaag komt gendergelijkheid meer en meer in de media, maar dan wordt het vaak maar langs één kant belicht. Wanneer men in de media over gendergelijkheid spreekt, wordt vooral de seksuele intimidatie tegenover vrouwen aangeklaagd. Maar er zijn veel meer problemen rond dit onderwerp dan dat alleen.

Doorheen ons magazine vind je artikels met verschillende insteken op de problematiek. Onder andere over het verschil in prijzengeld tussen man en vrouw binnen de sport en de manier waarop de media vrouwenvoetbal wegcijferen. Ook de plaats van vrouwen in de politiek komt aan bod.

Voor ons was het meteen duidelijk dat we deze problemen wilden aankaarten. Mannen en vrouwen ervaren dit op een heel andere manier en dat maakte het voor ons interessant om dit magazine te maken. Het is een onderwerp waar altijd wel iets over bij te leren valt.

Veel leesplezier Jullie redacteurs

GQUALITY | 3

4 | GQUALITY

Inhoud Greet Goossens is de enige vrouwelijke schepen in Bertem

7

Gabriele Kämper werkt al 25 jaar in de Duitse politiek

10

Vera Claes is nationaal secretaris bij Zij-kant

12

Seksisme in reclame: de twee kanten van het verhaal

16

Veerle Van der motte is al 22 jaar actief in het vrouwenvoetbal

20

Gender en diversiteit in Berlijn, Heike Pantelman (44) vertelt

25

GQUALITY | 5

POLITIEK

6 | GQUALITY

GREET GOOSSENS IS DE ENIGE VROUWELIJKE SCHEPEN IN BERTEM

“Als vrouw is het nodig om je mannetje te staan in de politiek” In 2015 waren er nog steeds dertien landen waar er geen enkele vrouw in het politieke bestuur zetelde. Hiermee wordt bedoeld de regering of het parlement. Ook in België zijn er zowel op nationaal als gemeentelijk niveau meer mannen dan vrouwen die zetelen. (zie kader) De politiek is en blijft dus duidelijk een mannenbastion, maar Greet Goossens weet er zich erg goed te handhaven. Ze is de enige vrouw in het schepencollege van Bertem, maar voelt zich er helemaal niet benadeeld, al moet ze soms toch wel iets luider roepen dan de mannen rondom haar.

GQUALITY | 7

“Ik wist al snel wat politiek was. Mijn vader was nog burgemeester van Leefdaal, toen Bertem en Leefaal nog geen fusiegemeente waren. Ik wist dus erg goed dat het een mannenwereld was. In het verleden moest er niet eens een vrouw op de lijst staan, dus kon het zijn dat het hele bestuur uit mannen bestond. Gelukkig is dat nu wel veranderd”, zegt Greet Goossens.

Greet Goossens:“Weet je wat ik wel problematisch vind? Het feit dat er op een kieslijst minstens een derde van het andere geslacht moet zijn.”

Ze is ervan overtuigd dat vrouwen wel degelijk iets kunnen toevoegen aan de politiek. Niet alleen op gemeentelijk, maar zeker ook op nationaal niveau. “ Ik bemerk dat ik op sommige vlakken toch iets anders denk dan de mannen in het college. Bijvoorbeeld bij de aanleg van speelterreinen. Als vrouw zal je toch iets meer aandacht hebben voor de veiligheid en de kindvriendelijkheid, of wanneer er een nieuw gebouw komt, kijken mannen gewoon vaak naar wat er staat, terwijl ik dan iets meer oog heb voor de kleur bijvoorbeeld”, aldus de schepene.

Eén vrouw verplicht “Ik wil even duidelijk stellen dat ik wel degelijk verkozen ben, want het is verplicht om één vrouw in het schepencollege te hebben, maar ik had ook genoeg stemmen hoor”, lacht Greet Goossens. Toch is het een bekend fenomeen dat er weinig vrouwen in de politiek zijn en volgens Greet Goossens is het antwoord niet ver te zoeken. “ Het hangt af welke bevoegdheden je hebt natuurijk. Mijn adviesraden zijn allemaal avondvergaderingen en dat schrikt volgens mij toch erg veel vrouwen af om in de politiek te gaan.”

“Mochten die raden nu rond de middag gepland zijn denk ik dat er misschien wel meer vrouwen zich zouden engageren om in de gemeentepolitiek te stappen, maar dit kan nu eenmaal niet.

De enige raad die je overdag kan houden, is de seniorenraad, die werken toch niet meer”, zegt Greet Goossens.

“DE MANNEN ROND MIJ AAN TAFEL ZEGGEN DAT ZE MOETEN VERTREKKEN OMDAT HUN ETEN KOUD STAAT TE WORDEN, DAT IS TOCH EEN ENORM VERSCHIL.” Greet Goossens.

8 | GQUALITY

Volgende burgemeester Zelf heeft ze geen ambitie om de volgende burgemeester van Bertem te worden, al is ze ervan overtuigd dat vrouwen dit ambt even goed zouden kunnen uitoefenen. “ De verantwoordelijkheden die je dan krijgt zijn natuurlijk wel nog zwaarder en je moet je nog net iets soepeler kunnen opstellen, “ volgens Greet. Ook het huishouden speelt hierbij een grote rol.”Soms heb ik maar een uur tussen twee vergaderingen. Dan ga ik nog snel naar huis om eten te maken, want bij mij staat het niet klaar. Dan hoor ik wel andere dingen van de mannen rond mij aan tafel. Zij zeggen dat ze moeten vertrekken omdat hun eten koud staat te worden, dat is toch een enorm verschil.”

Greet ziet dan ook geen voordelen aan burgemeester worden. Ze is liever een goede schepen dan een middelmatige burgemeester, zo zegt ze zelf. “ Ik ben ook gewoon erg tevreden met de bevoegdheden die ik heb gekregen (jeugd, onderwijs, cultuur en gelijke kansen, nvdr). Zij sluiten perfect aan bij het werk dat ik deed. Ik gaf les in het secundair onderwijs en kan mijn ervaring dus vast en zeker gebruiken”, oordeelt Greet Goossens.

Die job in het onderwijs bood de schepene nog extra voordeel. “ Ik combineerde de ambt als schepen met halftijds lesgeven.

Fulltime lesgeven zou erg moeilijk geweest zijn, maar als ik zaken te doen had voor de gemeente, kon ik dus gewoon mijn uurrooster aanpassen. Dit wil niet zeggen dat ik politiek verkoos boven het onderwijzen. Het was eigenlijk en perfect evenwicht en mijn beide jobs hebben elkaar nooit gehinderd. Natuurlijk heb je in het onderwijs ook erg veel vakantie, terwijl de politiek wel blijft verderlopen, een bijkomende reden waarom de combinatie werkte”, volgens Greet.

Meer vrouwen “De burgemeester zou er zeker niets op tegen hebben mochten er meer vrouwen zijn in de Bertemse politiek. Zelf vind ik dat het niets uitmaakt of je een man of een vrouw bent, het gaat over de competenties die je bezit, of net niet”, zegt de politica. Toch is het niet altijd even makkelijk voor haar wanneer ze in een vergade-

“VOLGENS MIJ ZULLEN ER IN DE TOEKOMST MEER VROUWEN IN DE POLITIEK ZIJN. IK BEMERK DAT DE JEUGD, EN IN HET BIJZONDER MEISJES, MEER INTERESSE HEBBEN EN POLITIEK BEWUSTER ZIJN.”

ring zit. “ Soms heb ik wel het gevoel dat men iets meer oor heeft als een man iets zegt. Als vrouw moet je je stem wel eens vaker verheffen of moet je het twee keer zeggen, of wel eens drie keer, maar ik voel me zeker niet benadeeld, hé” “Weet je wat ik wel problematisch vind? Het feit dat er op een kieslijst minstens een derde van het andere geslacht moet zijn. Je moet soms vrouwen op de lijst zetten die helemaal geen interesse hebben en waarvan je op voorhand weet dat ze geen zes jaar gaan komen naar de vergaderingen. Het is volgens mij beter om enkele geïnteresseerden te hebben dan veel die minder interesse hebben, want wees eerlijk, kwaliteit gaat altijd boven kwantiteit, nietwaar?”

Toekomst onbekend “Volgens mij zullen er in de toekomst meer vrouwen in de politiek zijn. Ik bemerk dat de jeugd, en in het bijzonder meisjes, meer interesse hebben en politiek bewuster zijn. Vast en zeker ook in Bertem. Het is eigenlijk ook niet zo moeilijk hoor. Je moet je gewoon engageren, interesse hebben in de gemeente en dan natuurlijk nog genoeg kiezers achter je krijgen. “ “Als ik dan toch nog een kleine tip mag geven, het werken in de gemeente is enorm aangenaam, zeker als je hier bent geboren en getogen. Je kent de mensen en je weet voor wie je wat doet en wat er leeft in de gemeente. Daarenboven is het veel persoonlijker en zie je de veranderingen en ja, soms neem je eens een foute beslissing, maar dat is menselijk”, zegt Greet Goossens.

Tekst en foto’s Jef Jeanquart

Greet Goossens

ENKELE CIJFERS aantal vrouwelijke burgemeesters die er zijn in het Brussels Hoofdstelijk Gewest. De eer is weg 1 Het gelegd voor Sint-Jans Molenbeek. Daar is Françoise Schepmans de burgemeester 12 Procent van de burgemeesters zijn vrouwen. van de verkozen schepenen zijn vrouwelijk. Een getal dat toch beduidend hoger ligt dan bij 32 Procent de burgemeesters. aantal vrouwen die burgemeester zijn. Het hoogste percentage vinden we in Vlaanderen met 73 Het 12.7% 589 Zoveel burgemeesters zijn er in België.

GQUALITY | 9

GABRIELE KÄMPER WERKT AL 25 JAAR IN DE DUITSE POLITIEK

“De samenleving is niet gebouwd op het idee dat de ene sekse sterker is dan de andere” Gabriele Kämper (56) werkt al 25 jaar in De Senaat bij het Departement Arbeid, Integratie, Vrouwen en Gelijkstelling. Daarnaast publiceert ze boeken rond het thema genderongelijkheid, iets wat haar al sinds haar jeugd bezighoudt.

“Van jongs af aan wist ik dat ik rond genderongelijkheid wou werken. Voordat ik in de politiek ging, was ik activiste bij een vrouwenbeweging, waar ook mijn mama deel van uitmaakte. Binnen die vrouwenbeweging gaf ik een krant uit, Primadonna genaamd, waarin het beleid van de beweging werd beschreven. Zelf was ik ook actief in de LatijnsAmerikaanse solidariteitsbeweging en volgde de genderaangelegenheden in bijvoorbeeld Nicaragua.”

“In 1989 vroeg de partij me om in de politiek te komen. Dit leek me een perfect moment om eraan te beginnen. Vanaf de val van de Berlijnse muur zouden er grote veranderingen kunnen komen, precies

“IN 1989 VROEG DE PARTIJ ME OM IN DE POLITIEK TE KOMEN. DIT LEEK ME EEN PERFECT MOMENT OM ERAAN TE BEGINNEN.”

Gabriele Kämper

10 | GQUALITY

Gabriele Kämper: “Ik begrijp het dat sommige mensen zichzelf niet labelen, maar ik heb daar echt geen probleem mee. (Vlnr zie je in de achtergrond de Europese, Duitse en Berlijnse vlag)

wat er volgens mij nodig was. Het was ook de tijd dat het post-modern denken opkwam, een bijkomend voordeel”, zegt Gabriele.

Verschillende niveaus Op dit moment coördineert ze het gelijkheidsbeleid in Berlijn. Er zijn verschillende niveaus die moeten samenwerken omtrent dit thema, een bijkomende moeilijkheid volgens Gabriele. Wanneer we naar haar grootste prestatie vragen binnen De Senaat moet ze toch ook even nadenken. “ Dan kies ik toch voor het programma dat we in 2008 maakten,

zegt ze. Hieraan hebben we zo een jaar gewerkt.”

“Ons doel is om op zoveel mogelijk gebieden gelijkheid te krijgen in Berlijn en voor ons programma toen, met bijhorend boekje, hebben we met een groot aantal mensen gesproken uit verschillende componenten van de samenleving. Tijdens mijn volgende legislatie werd er een flyer gemaakt als vervolg. Daarenboven zijn er nu ook spelletjes omtrent genderongelijkheid, Memory bijvoorbeeld. Ik ken geen enkele andere campagne binnen ons werkveld op deze manier en ik kan je vertellen dat ze erg succesvol is”, zegt de Senator.

“In september 2016 zijn er opnieuw deelstaatverkiezingen in Berlijn, het volgende doel van Gabriele. Daarvoor rekent ze op de steun van het volk. Zelf twijfelt ze niet over de uitkomst. “Ik ben redelijk zeker dat ik mezelf ga opvolgen. Er is geen enkele andere partij die kan opboksen tegen ons programma. Andere partijen mogen blij zijn met wat wij voor de stad doen.”

Angela Merkel In de kwarteeuw dat Gabriele al in de politiek is, is er veel veranderd. “In het begin was er het idee dat vrouwen niet konden besturen. Op dit moment is er binnen het ministerie en de administratie nog steeds een netwerk van mannen, maar er zijn toch al enkele vrouwen, jammer genoeg te weinig. Wat wel erg positief is, is het feit dat vrouwen steeds beter geschoold zijn en zelfs denken aan carrière maken. Ten slotte is er nog Angela Merkel, “ zegt Gabriele.

“Er is discussie over het idee of er door haar meer vrouwen in de politiek komen, voor mij is het antwoord duidelijk, jazeker!” De manier waarop Merkel haar job uitoefent, is uniek, zo verschillend van haar voorgangers en er is bijna niemand die ook maar kon bedenken dat een

vrouw die positie, als bondkanselier, zo goed kon uitvoeren.”

“Ik zit niet in dezelfde partij, maar ben eigenlijk wel trots op haar. Na al die jaren weet ik hoe moeilijk het is om je mannetje als vrouw te staan in de politiek en zij doet het toch maar. Haar populariteit daalt nu wel een beetje, maar is na 12 jaar nog steeds erg hoog. Ze acteert niet, maar is altijd zichzelf en blijft bij haar standpunten”, vervolgt Gabriele.

Vluchtelingen in Berlijn Wanneer we haar vragen hoe ze denkt dat de toekomst er gaat uit zien, is ze zelf in dubio. “Ik kan niet zeggen beter of slechter, de samenleving verandert zo snel. Er zijn bijvoorbeeld 100.000 vluchtelingen naar onze stad gekomen. Zij gaan sowieso iets veranderen, maar ik weet niet op welke manier. Het is duidelijk dat we hen zo snel mogelijk moeten proberen te integreren zodat ze zich deel voelen van de samenleving. Dat zal al moeilijk genoeg zijn, want die mensen hebben een andere achtergrond en andere ideeën.”

“We proberen ook spelletjes in de vluchtelingenkampen te introduceren, zoals Memory. Het is ons doel om hen op een

educatieve en toch informatieve manier bij te brengen dat er veel gelijkheidswet-

“DE MANIER WAAROP MERKEL HAAR JOB UITOEFENT, IS UNIEK.” Gabriele Kämper ten zijn in Duitsland en deze ook mogelijkheden bieden”, zegt Gabriele.

Ook de toekomst qua gendergelijkheid in Berlijn is onvoorspelbaar. Er zijn ideeën en plannen, maar de Senator hoopt maar een ding, dat we naar een gelijke toekomst gaan evolueren tussen mannen en vrouwen. Niet enkel op het gebied van geld, maar ook qua werkgelegenheid en dergelijke. Het is duidelijk dat elke generatie meer bezig is met het thema en dat is voor haar erg positief te noemen.

“Ich bin eine Feministin” “Ja ik noem mezelf een feministe. Voor mij betekent dit geloven in de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en hiervoor vechten, maar dan niet letterlijk natuurlijk, De samenleving is niet gebouwd op het idee dat de ene sekse sterker is dan de andere. Soms krijg je dan slechte reacties, maar dat trek ik me niet aan.”

“Voor sommige mensen is het een soort van label dat ze niet graag hebben, maar ik zie het meer als normaal eigenlijk. Ik begrijp het dat sommige mensen zichzelf niet labelen, maar ik heb daar echt geen probleem mee. Dat is vrije meningsuiting vind ik, een hoeksteen voor onze maatschappij.”

Gabriele Kämper: “Ik ben redelijk zeker dat ik mezelf ga opvolgen. Er is geen enkele andere partij die kan opboksen tegen ons programma.”

Door Jef Jeanquart Foto’s Antje Mertens GQUALITY | 11

SOCIO-CULTUUR

VERA CLAES IS NATIONAAL SECRETARIS BIJ ZIJ-KANT

“Zij-kant wil duidelijk maken dat zowel vrouwals man er baat bij heeft in een feministische maatschappij te leven” Zij-kant, een progressieve vrouwenbeweging die strijdt voor gelijke kansen. Wat vroeger nog een klein deel van de Belgische Werklieden Partij (de toenmalige sp. a) was, is nu uitgegroeid tot een onafhankelijke sociaal-culturele organisatie. Maar wat doen zij nu precies? Wat heeft zij-kant al verwezenlijkt en wat zijn de doelen die ze voor ogen hebben? In dit interview met Vera Claes, nationaal secretaris van zij-kant, kom je er alles over te weten.

Op de tweede verdieping van de Agoragalerij in Brussel bevindt zich het kantoor van zij-kant, de progressieve vrouwenbeweging van sp. a. Hier engageren drie gemotiveerde vrouwen zich voor de strijd voor gelijkheid. Het is dankzij hen dat evenementen als Equal Pay Day tot leven komen.

Eén van die vrouwen is Vera Claes. Ze is nationaal secretaris bij zij-kant en een overtuigde feministe. “Het is heel belangrijk dat we niet terugschrikken voor het woord feminist”, vertelt ze.

“Feminisme wordt nog te vaak gezien als een groep boze vrouwen die zich afzetten tegen mannen, maar eigenlijk is het een bevrijdingsbeweging voor iedereen.”

Ze vertelt mij alles over zij-kant in de vergaderruimte met een vers kopje koffie.

“HET IS HEEL BELANGRIJK DAT WE NIET TERUGSCHRIKKEN VOOR HET WOORD FEMINIST.” Vera Claes Hoe ben jij bij zij-kant terechtgekomen?

Nog voor de terminologie ‘gender’ in voege was, had ik al belangstelling voor de vrouwenzaak en was ik heel gevoelig voor de

12 | GQUALITY

Vera Claes: “ik noem mijzelf al een feminist van voor het terug aan een revival bezig was.”

discriminatie van vrouwen. Ik heb heel actief de discussies rond de abortuswetgeving meegemaakt dus ik was er al heel alert over.

Daardoor kende ik hier al wat mensen en zo ben ik hier terechtgekomen.

Wanneer is zij-kant opgericht? zij-kant is ontstaan in 1883. Dat was in die tijd de socialistische vrouwenbeweging van de Belgische Werklieden Partij. Je had toen al een grote groep vrouwen binnen de socialistische beweging die zich verenigde en die opkwam voor de moeder en het kind. In een maatschappij die heel gedomineerd werd door mannen was het belangrijk dat er een aparte groep vrouwen bestond

die het belang van vrouweneisen in de kijker zette en uit dat idee is de beweging ontstaan.

De vrouwenbeweging bestaat dus al heel lang, maar de officiële vzw-structuur is er van 1973 en in 2002 hebben we de naam veranderd naar zij-kant: de vrouwelijke kant.

Wat heeft zij-kant al verwezenlijkt?

We zijn vooral bekend voor de organisatie van Equal Pay Day, een campagne voor loongelijkheid tussen vrouwen en mannen.

In 2005 zijn we daarmee begonnen en we krijgen daar elk jaar heel wat aandacht mee.

Equal Pay Day is de dag waarop vrouwen evenveel verdiend hebben als mannen in het jaar voordien. Hiermee wil zij-kant duidelijk maken dat de loonkloof vandaag nog altijd bestaat en dat er dringend iets aan gedaan moet worden.

Een ander belangrijk aspect van onze beweging is de najaar campagne. Deze voeren we altijd in het kader van partnergeweld waar we verschillende invalshoeken hanteren.

Ook zijn wij lang harde pleitbezorgers geweest voor de quotawetgeving op de kieslijsten (de verplichting om beurtelings vrouwelijke kandidaten op de kieslijsten te plaatsen, nvdr). Daarin hebben we onze slag thuisgehaald. We hebben 50% vrouwelijke kandidaten op de kieslijsten, dus dat is mooi verdeeld. In samenwerking met andere partijen kregen we dat rond.

Ik ben heel fier dat wij bijgedragen hebben tot het realiseren van die quota want dat maakt dat we in een situatie zitten waarin vrouwen versneld toegetreden zijn tot de politiek en dat is een goede zaak. Ik weet dat er heel wat terughoudendheid bestaat rond de quotawetgeving in de politiek, maar ik denk dat ze nodig is en dat we ze nog een hele tijd gaan nodig hebben.

Zijn er doelen die zij-kant nog voor ogen heeft?

Er is nog heel wat werk aan Equal Pay Day, want de loonkloof tussen mannen en vrouwen bedraagt nog steeds 20%.

Ook aan de campagnevoering moet nog gewerkt worden: ondanks de quotawetgeving is er nog steeds geen politieke gelijkheid op alle niveaus, dus daar moeten we nog een tandje bijsteken.

Wat me de laatste jaren ook opvalt, is dat we veel meer moeten opkomen voor alleenstaande vrouwen met kinderen. Er zijn veel meer mensen die er alleen voor staan en daar hebben we nog heel wat werk te verrichten. Vooral de maatschappij heeft hierin een grote verantwoordelijkheid want er is niet enkel een tekort aan financiële steun, maar het is ook hoogstnodig dat erkend wordt dat onze maatschappelijke structuur niet aangepast is aan mensen die alleen wonen.

“IK WEET DAT ER HEEL WAT TERUGHOUDENDHEID BESTAAT ROND DE QUOTAWETGEVING IN DE POLITIEK, MAAR IK DENK DAT ZE NODIG IS EN DAT WE ZE NOG EEN HELE TIJD GAAN NODIG HEBBEN.” Vera Claes GQUALITY | 13

In 2011 werd de Gouden Welp (de prijs voor de beste reclamespot van Beglië nvdr) uitgereikt aan zij-kant voor hun spot “Bonkende Bomma’s” om Equal Pay Day te promoten.

Het is een werk van lange adem, maar ik vind dat we dat als vertegenwoordiger van vrouwen op alle niveaus zeker niet mogen loslaten.

Wat betekent het om bij zij-kant te werken?

Om te beginnen moet je feminist zijn (lacht). Je moet dus alert zijn voor alle discriminaties die er bestaan en voor wat er in de maatschappij gebeurt. Daarop moet je snel en gepast kunnen reageren. Het is ook belangrijk dat je je standpunt goed kunt for-

“HET IS EEN WERK VAN LANGE ADEM, MAAR IK VIND DAT WE DAT ALS VERTEGENWOORDIGER VAN VROUWEN OP ALLE NIVEAUS ZEKER NIET MOGEN LOSLATEN.” Vera Claes muleren en dat je ook redactioneel kunt communiceren. En het allerbelangrijkste is dat je een actie van het begin tot het einde kunt uitvoeren. Dus dat is heel all-round.

14 | GQUALITY

Daar staat tegenover dat we een frisse organisatie zijn: er moet geen hele structuur doorlopen worden om tot een standpunt te komen of om actie te ondernemen. Zij-kant heeft een fris, hedendaags en progressief imago, maar moet ook een beetje provocatief zijn. In al onze campagnes proberen we vernieuwend te zijn.

Hiermee zorgen we dat we naar buiten toe aantrekkelijk blijven.

Krijgen jullie als vrouwenbeweging veel tegenwind van buitenaf?

Dat valt best mee. Je hebt natuurlijk altijd mensen die iets te zeggen hebben op sociale media, maar die geven we dan meteen lik op stuk. (lacht). Kritiek is ook iets waar we tegen bestand moeten zijn en dat zijn we zeker.

Zij-kant heeft duidelijk al heel wat betekend voor de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in Vlaanderen en is nog volop bezig met haar doelen na te streven. Met hun baseline #iedereenfeminist willen ze er dan ook iedereen van overtuigen dat het geen kwaad kan om het woord feminist te gebruiken. Zo willen ze mannen duidelijk maken dat ook zij gebaat zijn met een maatschappij die feministisch georganiseerd is.

Tekst en foto’s door Antje Mertens

GQUALITY | 15

RECLAME SPORT

SEKSISME IN RECLAME: DE TWEE KANTEN VAN HET VERHAAL

Hoe dominant is de rol van reclame in genderongelijkheid?

Of we het nu willen of niet, dagelijks komen we allemaal in contact met reclame. Je komt ze overal tegen: op straat, op TV, op het internet,… Reclame is er om een verhaal te creëren achter de producten die op de markt verschijnen. Op zich is daar niks mis mee, maar de manier waarop sommige reclamecampagnes het imago van hun product willen vertegenwoordigen, kan al eens beledigend overkomen voor personen die buiten de doelgroep vallen.

In dit artikel lees je hoe de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in het gedrang komt bij sommige reclames. Wanneer spreken we over seksisme en wanneer gaat het om een onschuldige knipoog naar de clichés die bestaan in onze maatschappij?

You mean a woman can open it?

We gaan allemaal anders om met humor: sommigen vinden iets grappig dat voor anderen kwetsend is en omgekeerd. Het is dus moeilijk om daar rekening mee te houden tijdens het proces van een reclamecampagne. Maar bij bepaalde reclamecampagnes wordt er toch wel heel weinig aandacht besteed aan het sparen van gevoelens. Accountmanager van het reclamebureau Boondoggle, Flup Coppens (39) vertelt hoe zij dit vermijden.

“De ideeën voor een campagne worden eerst een aantal keer gefilterd alvorens ze doorgevoerd worden”, zegt Flup Coppens, “de eerste ideeën die op tafel komen, worden beoordeeld door een vijftal mensen. Dan mag je denken dat er genoeg gezond verstand is om te oordelen wanneer een idee aanstootgevend is. De ideeën die er toch doorkomen, worden dan nog eens beoordeeld door de klant, een tweede filter die extra voorzichtig is om het imago van zijn product niet te schenden. Maar het komt zelden voor dat er echt gefilterd moet worden op beledigende ideeën. Wij zijn misschien reclamemakers, maar in de eerste plaats zijn we mannen, vrouwen en ouders die ook als consu-

16 | GQUALITY

Flup Coppens: “Gendergelijkheid ik vind dat op zich heel gek. Wij zijn verschillend, waarom moeten wij dan gelijk zijn? Wij moeten niet gelijk zijn op straat, we hoeven dus ook niet gelijk te zijn in de reclame.”

ment naar zo’n boodschap kijken en wij zijn wel mens genoeg om te herkennen wanneer daar dingen inzitten die niet kunnen.”

Maar hoe zit het dan met het publiek buiten de doelgroep? Want het is vaak daar dat de beledigingen van een reclame aankomen.

“Wanneer je als reclamebureau een product promoot dat bijvoorbeeld gericht is op de doelgroep vrouwen, dan mag je toch eens lachen met de clichés die er leven rond mannen en hen zo in een grappig daglicht zetten? Dus ik zie niet in waarom dat om-

“WIJ ZIJN MISSCHIEN RECLAMEMAKERS, MAAR IN DE EERSTE PLAATS ZIJN WE MANNEN, VROUWEN EN OUDERS DIE OOK ALS CONSUMENT NAAR ZO’N BOODSCHAP KIJKEN.” Flup Coppens

wordt iedereen over dezelfde kam geschoren en dat versterkt onze vooroordelen, waaruit discriminatie voortkomt.

Voor Flup zijn stereotypen niet gebaseerd op vooroordelen, maar puur op de maatschappij waarin we leven en waaraan we zelf deelnemen. “Als uit onderzoek effectief blijkt dat vooral vrouwen zich bezighouden met de was, dan ga je niet om de clichés te vermijden expres een man uitkiezen voor een reclamespot voor

gekeerd niet zou mogen. Je richt je uiteindelijk als vrouwenmerk op een vrouwendoelgroep en dan hou je er als reclamemaker geen rekening mee dat mannen zich verkeerd aangesproken kunnen voelen door een product dat eigenlijk voor vrouwen bedoeld is.”

Reclame als spiegel van de maatschappij “In de reclame worden stereotypen extra benadrukt om op die manier herkenning te creëren bij de doelgroep”, vertelt Flup.

“Reclame is een spiegel van de maatschappij en het is net in die spiegel dat de leuke situaties zitten.”

Stereotypen zijn een dankbaar fenomeen voor reclamemakers.

Ze wekken een gevoel van herkenning op bij de doelgroep en dat zorgt ervoor dat die zich aangesproken voelt door het product.

“Op zich is er niks mis met het begrip stereotypen. Een stereotype is iets dat in de maatschappij ingebakken zit en dus een mooie spiegel kan zijn voor reclame. Ik ben fan van stereotypen.”

Maar door stereotypen te bevestigen in reclame, worden ze in stand gehouden en dat kan frustratie opwekken. De vrouw die weer eens afgebeeld wordt als een lustobject of de man als casanova zorgt ervoor dat onze kijk op de maatschappij niet verandert. Het gebruik van stereotypen in de reclame is dan geen specifieke belediging voor een bepaalde groep, maar daardoor

“IK BEN FAN VAN STEREOTYPEN.” Flup Coppens

“MET ECHT BELEDIGENDE RECLAME ZOU IK HET OOK MOEILIJK HEBBEN, MAAR MET EEN BEETJE GEZONDE HUMOR KAN HEEL VEEL.” Flup Coppens wasmiddel. Want dan vinden vrouwen het misschien gek om ineens een man de was te zien doen en dan gaan ze zichzelf daar niet in herkennen.”

Maar is dat wel zo? Gaan vrouwen minder geïnteresseerd zijn in een wasproduct wanneer ze een man zien in de reclamespot en geen vrouw? Of zou het net aantonen dat het geen typische ‘vrouwentaak’ is en onze maatschappij bewijzen dat er niks mis is met een man die ook blij kan zijn met een was die witter dan wit is?

Het politieorgaan van de reclame De lijn tussen een gezonde portie humor en seksisme is zo fijn, dat reclame bij sommigen wel eens in het verkeerde keelgat zou kunnen schieten. Wanneer dat gebeurt, kan er klacht worden ingediend bij het JEP (Jury voor Ethische Praktijken inzake reclame nvdr.). Zij zullen die klacht voorleggen aan de betrokken adverteerder die op zijn beurt tegenargumenten kan gebruiken om zich te verdedigen. Als het JEP deze niet goedkeurt, zal de reclame in kwestie van de antenne worden gehaald.

Flup Coppens: “De vraag is: wanneer is iets beledigend? Ik denk dat de ideeën die echt beledigend zijn al meteen van tafel worden geveegd bij het proces van het maken van reclame.” Bij die enkele keren dat Flup zelf in contact is gekomen met het JEP, had hij het gevoel dat hun reclamespot een extreem-denkende minoriteit had aangesproken die dat daardoor als beledigend opvatte.

“Wanneer de 3% die je campagne beledigend vindt in opstand GQUALITY | 17

RECLAME SPORT

Reclamebureau Boondoggle in de Sluisstraat in Leuven.

komt, dan moet je wel nog altijd onthouden dat die andere 97% daar geen aanstoot aan heeft genomen. Op zich vind ik het begrip gendergelijkheid heel gek. Mannen en vrouwen zijn gewoon verschillend, waarom moeten wij dan gelijk zijn? Wij moeten niet gelijk zijn op straat, we hoeven dus ook niet gelijk te zijn in de reclame.”

Eén van de keren dat Boondoggle gecontacteerd werd, was omdat ze volgens de aanklager vrouwen als lustobject portretteerden in hun spotje voor Studio Brussel.

“Ik denk dat wanneer mensen daar al aanstoot aan nemen, zij waarschijnlijk aan heel veel dingen aanstoot nemen die rond clichés gebouwd zijn”, vertelt Flup, “Clichés maken net goede en grappige verhalen en dat is goede reclame. Die dingen moet je met een korrel zout nemen en de mensen die dat niet doen, gaan in hun pen duiken en dienen klacht in bij het JEP. Maar dat zijn zodanig unieke gevallen dat je die bijna niet serieus kan nemen.

Naar mijn gevoel heb je dan op iemand zijn teen getrapt die rondloopt met heel zere tenen. Met echt beledigende reclame zou

18 | GQUALITY

ik het ook moeilijk hebben, maar met een beetje gezonde humor kan heel veel.”

Worden mannen en vrouwen nu te stereotiep afgebeeld in reclame of zijn we te snel op onze tenen getrapt? Er zijn duidelijk twee kanten aan het verhaal van seksisme in reclame en het zal nog wel even duren voor we er helemaal uit zijn.

Tekst en foto’s door Antje Mertens

SPORT

Vrouwen krijgen nog steeds minder prijzengeld dan mannen GOLF

TENNIS

US Open Championship 2015

q

w

Wimbledon 2015

q

888999 888999 999 99 888 € 736.029

€ 1.635.620

SNOOKER

w

888

€ 2 430 825

€ 2 430 825

VELDRIJDEN

Wereldkampioenschap 2014

Wereldkampioenschap 2016

q

q

w 99

999

w 999

889999 99 € 426.881 Bedragen omgerekend op 5/3/2016

€ 2.134

€ 3.667

€ 3.667

= € 100.000 8 = € 10.000 9 = € 1.000 GQUALITY | 19

VEERLE VAN DER MOTTE IS AL 22 JAAR ACTIEF IN HET VROUWENVOETBAL

“Het zou aangenaam zijn als de journalistiek het vrouwenvoetbal eens anders zou belichten” Veerle Van der motte (27) is aanvoerster van de damesploeg van Oud-Heverlee Leuven. Alhoewel ze in de hoogste klasse speelt, geeft ze ook nog lichamelijke opvoeding in het secundair onderwijs. Bij de jeugd speelde ze nog mee met de Red Flames, de nationale Belgische vrouwenploeg, maar drie zware knieblessures zorgden ervoor dat ze binnen zo’n twee jaar afscheid nemen van het voetbal en wij konden haar strikken voor een interview over genderongelijkheid binnen de sport en nog veel meer.

Wat vind je zelf de grootste verschillen tussen het mannen- en vrouwenvoetbal?

Op sportief gebied is het niveau de laatste jaren in België gestegen. Je zal al sneller eens in de kranten iets lezen over het vrouwenvoetbal. Ik kijk zelf ook liever naar een mannenvoetbalmatch, dat is sneller en krachtiger, maar bij ons is het technischer en mooier, bij mannen is het te bruut.

“IN AMERIKA PROBEREN ZE AL LANG EEN PROFESSIONELE VROUWENCOMPETITIE OP TE RICHTEN, MAAR ZE ZIJN ER TELKENS MEE MOETEN STOPPEN OMDAT HET DAN TOCH NIET DRAAIDE.” Veerle Van der motte Je zou denken dat de vrouwen eerder fouten maken, die niet gebeuren in het zicht van de scheidsrechter, is dat ook zo?

Ja, dat is ook wel, we zullen eerder iets in het geniep zeggen of roepen, maar zeker geen zware tackle doen, zoals je wel vaker bij de mannen ziet.

20 | GQUALITY

Van der motte: “Ook het feit dat we niet herkend worden, heeft te maken met de journalistiek.”

Het feit dat er minder supporters komen, heeft waarschijnlijk ook geen positieve invloed?

Als wij voor 100-200 man spelen is dat veel, terwijl we toch gewoon op het hoogste niveau spelen. Bij mannen komt er soms even veel volk kijken naar een wedstrijd in tweede of derde provinciale. Voetbal is nog altijd een mannensport, hoe je het draait of keert. Het is aan het beteren, maar het is nog verre van evenwichtig.

Bemerk je toch niet bij de jeugdvoetbalsters dat er meer hoop is op een toekomst? Dat er echt geld te verdienen valt met voetbal?

Ikzelf wist wel meteen dat dat nooit zou lukken. Op mijn 15de ben ik in de eerste ploeg beland, dat was nog in Veltem, en daar hebben mijn ploegmaats mij meteen met de voetjes op de grond gezet dat dat nooit zou lukken. Toen, en nu nog, moest je echt uitblinken in een vrouwensport om er je geld mee te kunnen verdienen.

Nu is er wel al heel wat veranderd en is er toch iets meer hoop voor de jeugd. De Koninklijke Belgische voetbalbond probeert

de Belgische nationale ploegen te promoten. Ze hebben de vrouwenploeg nu ook de Red Flames genoemd en er wordt reclame voor gemaakt. Dat komt natuurlijk mede door de goede resultaten van de mannen dat de vrouwen daar ook wel wat in worden meegetrokken.

Het wordt dus inderdaad wel professioneler en ze spreken ook de jeugd aan door zelf toernooien te organiseren. Op deze manier kan de jeugd in contact komen met een van de Red Flames, want natuurlijk kijkt de jeugd wel op naar vrouwen die de nationale ploeg bereiken. Als klein meisje kende ik geen enkele naam bij de nationale ploeg en werd er niets over vrijgegeven.

met het geld smeten, maar er is te weinig opbrengst. Dat ging over bedragen van twee- of driehonderd per wedstrijd. Dat kan niemand betalen behalve Anderlecht op dit moment. Anderlecht krijgt een budget van de mannen dat hoog is, wij ook maar dat is veel beperkter. Op zich moeten we zeker nog niet klagen, er zijn ploegen in België waar de speelsters nog minder verdienen dan wij.

En jullie spelen dan nog in de Superliga? Er zullen dus in de lagere reeksen zijn die nog minder krijgen, of misschien wel helemaal niets?

Jaja, er zijn zelfs ploegen in eerste nationale (nvdr een klasse lager) die helemaal niets krijgen, of misschien 20 euro na een match. Ik weet dat de speelsters van Genk de helft verdienen van wat wij krijgen, en de ploeg heeft zelfs geen bus ter beschikking. Die moeten dan maar zien dat ze er raken met auto’s.

Dus wij hebben hier nog veel luxe.

Er is duidelijk een positieve evolutie te bemerken, denk je dat ooit, misschien niet meteen in de nabije toekomst, er een evenwaardig model met evenwaardige inkomsten kan komen?

Dat denk ik niet, neen. Dat financiële, neen. Je zal er nooit zoveel geld kunnen uithalen als bij een mannenploeg. Daar halen ze gewoon het geld eruit via merchandising. Als je bijvoorbeeld Real Madrid bekijkt, die kopen spelers als Ronaldo voor 100 miljoen euro. Dat is volgens mij onmogelijk bij de vrouwen. In Amerika proberen ze al lang een professionele vrouwencompetitie op te richten, maar ze zijn er telkens mee moeten stoppen omdat Veerle Van der motte: “Wij verdienen nu het dan toch niet draaide. nog steeds maar wat mannen in 2e of 3e

Kun je ons vertellen hoeveel je verdient?

Mijn verliespremie is 30 euro, mijn winstpremie is 120 euro en dat is nog vrij veel in België.

In Genk is het bijvoorbeeld 25 euro per punt. Als je dat dan vergelijkt met de mannen is dat toch een enorm verschil.

Wij trainen dus 3 à 4 keer per week plus een wedstrijd om dan maximaal 120 euro te verdienen. Als je dan weet dat we maar 3 punten hebben, kan je zelf ongeveer wel zeggen hoeprovinciale verdienen,terwijl wij wel vier Leni Onzie, die in het verleveel er in het vrouwenvoetbal keer per week trainen.” den nog bij jullie speelde, is verdient kan worden. Moest ik pas naar FC Twente gegaan, is nu gewoon na mijn uren een het daar wel leefbaar? uurtje zwemles geven, of iets anders, zou ik veel meer verdienen, Neen! Sommigen kunnen ervan leven, maar dan moet je wel dus op dat vlak blijft het echt gewoon een hobby, want ik word er heel gierig leven. Zij krijgt daar wel een appartement en winstniet rijk van. premies, maar zij zal nooit uitspattingen kunnen doen, zoals een Porsche kopen. Dat is gewoon een basisloon dat die hebben.

Ook al ben ik kapitein van het team, iedereen verdient hier even veel, wat ik op zich wel veel eerlijker vind. In het verleden was dit Hier verdien je dan nog minder? Nederland staat nog een stapniet altijd zo en dit heeft op een moment heel veel kapot gemaakt je hoger? in de ploeg. Alle speelsters onder de 18 krijgen wel een lager beNiet helemaal, die hebben wel een tijdje een stap hoger gestaan, drag op dit moment, zodat ze zich kunnen opwerken naar een maar zijn nu aan het afzwakken. De vorige drie jaren was er een hogere premie. Vrouwen babbelen in de kleedkamer over geld, BeNeliga, maar vanaf dit jaar is het daar terug aan het minderen, dat is nu eenmaal zo. net zoals hier ook hoor. De vorige jaren waren er ploegen die GQUALITY | 21

Op dit moment zijn er acht ploegen in de superleague, zijn dat dan ook de acht meest vermogende ploegen?

Ja, toch wel, samen met Zulte-Waregem, maar die zitten nu op de rand om er volgend jaar bij te komen, maar Heist of Tienen, dat is toch nog iets heel anders. Ik weet bijvoorbeeld dat ze in Tienen hun speelsters gewoon niet kunnen betalen. Het financiële maakt duidelijk echt veel kapot bij de dames, terwijl het sportieve niveau niet altijd zoveel lager ligt. Alé ja, wij verdienen nu nog steeds maar wat mannen in 2e of 3e provinciale verdienen.

Die moeten dan maar twee keer per week trainen, terwijl wij wel vier keer per week trainen en natuurlijk overdag ook nog gaan werken.

erg mooi voorbeeld van. Ik zal eens een voorbeeld geven. Enkele jaren geleden bestond de BeNeliga nog. Wij moesten dan in Heerenveen gaan spelen op een vrijdagavond, dan moest ik een hele dag verlof nemen op school, om dan daar te gaan voetballen, meestal te verliezen en dan met lege handen terug te komen. Er is wel een verliespremie, maar dat is niet evenwaardig met je loon natuurlijk.

Veerle Van der motte

Wat zou de Koninklijke Belgische Voetbalbond dan op dit moment nog kunnen doen om het te promoten?

Ze doen al heel veel, maar ja een stom voorbeeld is de kledij van de dames. De Red Flames hebben pas sinds vorig jaar een vrouwenmodel, al die jaren ervoor moesten wij gewoon in een mannenmodel spelen. Dat klinkt stom, maar ziet er natuurlijk veel professioneler uit, en geeft een hele andere uitstraling. Dus vooral de kleine dingen kunnen nog verbeteren. Maar eerlijk gezegd doen ze al heel veel. Als de Red Flames doorstoten naar het EK, dan kunnen we weer uitpakken en zal er meer volk komen, maar als ze het niet halen, dan is dat succesje ook alweer gedaan.

Voetbal zou iets moeten zijn dat op je loon komt, maar op dit moment moet je gewoon inleveren.

De voetbal is mooi meegenomen, maar je wordt er zeker niet rijk van! Het is een hobby en zo moet je het ook gewoon blijven zien.

Het is wel voor mij méér als een hobby, maar je kan er niet rijk van worden, maar eerlijk is eerlijk, als je voetbal vergelijkt met andere vrouwensporten, worden we nog veel betaald, ook al is het in het voetbal zelfs al weinig. Delfine Persoon is daar echt een

Word je eigenlijk veel geïnterviewd?

Neen, helemaal niet. Soms loopt er hier wel eens iemand rond van Het Nieuwsblad, maar dat is het dan ook. Het zou aangenaam zijn als de journalistiek het vrouwenvoetbal eens anders zou belichten of positiever in de krant zou vermelden. Meestal vind je onze uitslagen tussen regionale of ergens in een klein hoekje, terwijl wij ook toppers spelen. Het is geen schande om de

“MIJN VERLIESPREMIE IS 30 EURO, MIJN WINSTPREMIE IS 120 EURO EN DAT IS NOG VRIJ VEEL IN BELGIË.”

Een van de bekende volkswijsheden die gelden bij Oud-Heverlee Leuven

22 | GQUALITY

topploegen eens een groter deel van de pagina te geven en uit te lichten.Ook het feit dat we niet herkend worden, heeft te maken met de journalistiek. Zet een paar Rode Duivels tussen andere mannen en iedereen haalt ze er zo uit, als je dezelfde test doet met een paar Red Flames zou het straf zijn als iemand er één uit haalt.

“VOETBAL ZOU IETS MOETEN ZIJN DAT OP JE LOON KOMT, MAAR OP DIT MOMENT MOET JE GEWOON INLEVEREN.” Veerle Van der motte In Vlaanderen is het nog erger dan in Wallonië. Bij Standard, als die in de tribune komen, worden die nog aangesproken door supporters, omdat vrouwenvoetbal daar nog een beetje leeft. Die worden daar wel herkend, hier in Vlaanderen, als je kijkt naar bijvoorbeeld Anderlecht, denk ik niet dat de mannenploeg al ooit de vrouwen hebben gezien. Hier ook niet hoor, het is niet dat de mannen van OHL ons wel kennen, dat is volledig gescheiden.

Pikt het ook niet dat bij de Gouden Schoen de mooiste spelersvrouw wordt verkozen en niet de beste Belgische voetbalster?

Dat is iets dat heel erg veel dames frustreert, dat doet wel een beetje pijn. We hebben nu toptalenten rondlopen die ook eens in de bloemetjes gezet mogen worden. Er zijn veel aanzetten tot iets groters, maar het vervolg is er niet.

Hoe is het op het gebied van gendergelijkheid bij jullie thuis?

Ik heb een vriendin, ja hoor, het cliché van het vrouwenvoetbal blijft voortleven! Vroeger was het cliché dikke madammen met kort haar en manwijven, dat is ondertussen al wel iets veranderd.

Ze speelt voetbal bij de concurrent. Toch is het bij ons thuis ook niet eerlijk verdeeld hoor, ik doe alles. (lacht) Mijn vriendin moet nog studeren, en ik werk en kan dat allemaal niet laten liggen.

Ik zie dat wel nog heel fel bij mijn ouders natuurlijk. Mijn papa zegt altijd: “ Ik doe den buiten en den tuin, en mijn vrouw doet binnen alles.” Dat is daar zo gewoon. Ze hebben dat ook beiden van thuis uit zo meegekregen dat het zo hoort te zijn en nu is dat ook een gewoonte geworden. Ik denk dat dat altijd wel zal blijven bestaan, de vrouw zorgt voor de kinderen en de man voor de rest, het geld zeggen ze dan.

Zijn er nog veel vrouwen met kort haar?

Ooh, als je in de lagere competities gaat kijken, vast en zeker!

Provinciale of nog lager caféploegen, dat is marginaal, daarmee wil ik niet geassocieerd worden. Ik ben misschien ook niet het meest vrouwelijke type, maar wat je daar soms ziet rondlopen. (lacht)

Tekst en foto’s jef Jeanquart

GQUALITY | 23

BERLIJN BERLIJN

24 | GQUALITY

HEIKE PANTELMANN WERKT ALS PROF EN COÖRDINATOR BIJ DE FREIE UNIVERSITÄT IN BERLIN

Gender en diversiteit in Berlijn, Heike Pantelman (44) vertelt

Heike Pantelmann (44) is professor en coördinator aan de Freie Universität Berlin, de school waar ze zelf in 2003 haar diploma management behaalde en nu voor het vijfde jaar werkt. “Ik ben hier niet terechtgekomen, ik heb de Freie Universität gewoon nooit verlaten en ik hoop dat ik dat ook nooit zal moeten”, vertelt ze met een lach op haar gezicht. Nadat Heike haar diploma behaalde, ging ze meteen aan de slag als assistente bij de prof van human resource management.

GQUALITY | 25

Gender en diversiteit als vak op de universiteit Als coördinator staat Heike niet alleen in voor het organiseren van de agenda en het opstellen van het uurrooster, maar ze is ook verantwoordelijk voor de vakken rond gender en diversiteit. Ze organiseert onder andere workshops en debatten, maar ze geeft ook les rond bijvoorbeeld interseksualiteit. Deze specifieke lessen worden gegeven sinds 2005, maar Heike vertelt dat er in de Freie Universität sinds het begin van haar bestaan (1981) al lessen rond feminisme gegeven worden.

“Het valt op dat er zich de laatste jaren ook mannen opgeven om deze lessen te volgen”, vertelt Heike. “Vroeger werden de lessen rond gender en diversiteit gezien als iets dat voor en door vrouwen gegeven werd, maar het is duidelijk dat er meer en meer mannen interesse beginnen te tonen voor dit onderwerp en dat vind ik heel positief.”

Niet alleen mannen beginnen zich meer te interesseren voor het vak gender en diversiteit. Heike merkt ook op dat ze steeds meer studenten van verschillende richtingen in haar lessen ziet. “Het is vrij logisch dat studenten van sociale wetenschappen meer interesse tonen voor dit vak, want dat is leerstof die terugkomt in hun alledaagse lessen, maar de laatste tijd schrijven ook vaker studenten van biologie en wiskunde zich hiervoor in. De opkomst is dus heel gevarieerd en het is geweldig om te zien dat het thema hoe langer hoe belangrijker bevonden wordt door meer mensen.”

Maar natuurlijk zijn er ook nog altijd mensen die het nut niet inzien van vakken als gender en diversiteit. Als Heike in haar privéleven vertelt over haar werk, krijgt ze al eens heel wat commentaar te verduren.

“Ik werk in de sector gender en diversiteit en ik weet dat dat niet het favoriete onderwerp is van de academische directie en ook gewoon van buitenaf. Wanneer het over gender gaat, zal er altijd tegenspraak zijn maar dit is nu eenmaal hoe het is”, vertelt Heike, “Ik was eens ’s avonds iets gaan drinken en een man begon met mij te praten. Toen ik hem vertelde dat ik lessen gender en diversiteit gaf in de universiteit, vroeg hij me heel gechoqueerd of ik een feministe was. Ik zei hem dat ik inderdaad feministe was en dat hij me verder met rust mocht laten.” (Lacht) Gendergelijkheid in het Derde Rijk Heike is dagelijks bezig met het thema gender en ze zou zich zelf niks beters kunnen voorstellen. Als overtuigde feministe vindt ze het een nobele taak om de problematiek rond genderongelijkheid te belichten.

“Feminisme gaat over niet meer en niet minder dan de gelijkheid van mannen en vrouwen”, legt ze uit, “Bijvoorbeeld op de werkvloer, daar moeten vrouwen er al uitspringen om een hoge positie te kunnen uitoefenen, terwijl er zoveel mannen zijn die

26 | GQUALITY

Heike Pantelmann: “Ik ben hier niet terechtgekomen, ik heb de Freie Universität gewoon nooit verlaten.” daar gemakkelijk geraakt zijn zonder effectief goed werk te verrichten.”

Al van in haar tienerjaren is Heike geïntrigeerd door het onderwerp gendergelijkheid. Wanneer ze dan later aan haar studies management and organisation begon, wist ze ook dat ze daarrond wou werken. De prof die het vak Human Resource Management gaf, betrok gender en diversiteit heel vaak in haar lessen en zij triggerde Heike om het onderwerp ook in haar studies te betrekken.

“WANNEER HET OVER GENDER GAAT, ZAL ER ALTIJD TEGENSPRAAK ZIJN MAAR DIT IS NU EENMAAL HOE HET IS.” Heike Pantelmann Toen ze op zoek was naar een onderwerp voor haar PhD (Doctor of Philosophy nvdr.), had ze al in haar achterhoofd dat ze vrouwenrechten erin ging betrekken. Heike was echter niet alleen geïnteresseerd in gender en diversiteit, maar ook in het Derde Rijk.

“Ik ben altijd al geïnteresseerd geweest in de nazitijd omdat het zo’n duistere periode is uit de Duitse geschiedenis. Mijn ouders vertelden mij daar ook veel verhalen over want zij waren kinderen in die tijd. Toen ik dan begon aan mijn PhD, stelde mijn prof voor om het Derde Rijk te onderzoeken en zo was de keuze snel

Freie Universität Berlin gemaakt. Vrouwen in het Derde Rijk leek mij enorm interessant en ik bleek gelijk te hebben.” (Lacht) “Ik vond het vooral interessant om te zien dat wanneer de Duitse economie kelderde in 1933, de werkende vrouwen letterlijk naar huis gestuurd werden om voor de kinderen te zorgen zodat hun

“FEMINISME GAAT OVER NIET MEER EN NIET MINDER DAN DE GELIJKHEID VAN MANNEN EN VROUWEN.” Heike Pantelmann beroep door mannen gedaan kon worden. Dat is gewoon absurd.

Maar ja, het is nu niet zo dat men echt van gelijkheid kan spreken wanneer het gaat over het Derde Rijk.”

Gendergelijkheid promoten in Berlijn Feminisme is duidelijk bezig aan een revival en dat is ook op te merken in Berlijn. Vorig jaar toen Berlijn nieuwe straatnamen kreeg, werd er bewust voor gekozen om deze ook naar bekende vrouwen te noemen. “Eerst had je enkel straatnamen met mannelijke politici, economen, filosofen etc. maar nu zie je ook veel vrouwennamen. Het is een subtiele verandering maar volgens mij doet het veel. Zo wordt er ook eens aandacht besteed aan de belangrijke vrouwen.” Ook organiseert de stad Berlijn programma’s om gelijkheid te promoten op universitair niveau. Elke universiteit in Berlijn heeft een bemiddelaar die specifiek instaat voor gendergelijkheid.

“Er is een bepaald project van studenten dat op deze universiteit doorging dat me altijd is bijgebleven en dat ging over seksuele intimidatie. Ze gingen dan ’s avonds naar dansclubs en ze spraken met jonge mannen over hoe dun de lijn is tussen gewoon vriendelijk zijn tegen een meisje en haar seksueel intimideren.

Na dat gesprek kregen die mannen dan een badge waarop stond “Vürstagen” (Begrepen) om aan te tonen dat ze het nu ook begrepen hadden”, vertelt Heike.

“Berlijn is een grote stad, dus hier komen veel mensen van verschillende culturen en daardoor zijn we een heel open minded stad.”

Helaas worden begrippen als feminisme, gendergelijkheid en diversiteit niet altijd serieus genomen als vakken op de universiteit.

Vaak worden ze gezien als luxeproblemen waarvoor geen plaats gemaakt moet worden in het universitaire budget. Ondanks de kritiek die Heike dagelijks te verduren krijgt, blijft ze zich trots identificeren als feministe. “Feminisme gaat over niet meer en niet minder dan de gelijkheid van mannen en vrouwen”, legt ze uit, “Bijvoorbeeld op de werkvloer, daar moeten vrouwen er al uitspringen om een hoge positie te kunnen uitoefenen, terwijl er zoveel mannen zijn die daar gemakkelijk geraakt zijn zonder effectief goed werk te verrichten.”

Tekst en foto’s door Antje Mertens

GQUALITY | 27

28 | GQUALITY