Humalines

LET CITY LIFE BEGIN | EDITIE 1 - 29/05/2017 | € 3,00

G-voetbal bij Racing Mechelen

Alleenstaanden in onze maatschappij Jong tekentalent Chrostin

HUMALINES Beste lezer, Bij deze heeft u de eerste editie van Humalines in uw handen. Humalines is een magazine dat focust op humaninterestverhalen uit uw stad. Een blad dat alle Mechelaars aanspreekt.

In dit magazine vindt u onder andere informatie over de restauratie van de Sint-Romboutskathedraal, boeiende interviews, diepgaande reportages en zoveel meer. Voor elke Maneblusser wat wils. Uiteraard is dit blad ook relevant voor lezers van buiten de Dijlestad.

We hopen dat onze content inspireert, informeert en aanspreekt.

Veel leesplezier, Lisa, Alexander, Alexandra

COLOFON REDACTIE Lisa Smets | Alexander Vanhalst | Alexandra Heinen

COACHING Annick De Pauw | Werner Goossens | Luuk Sengers | Renaat Bogaert

MET MEDEWERKING VAN coverbeeld: Robin Verhoeven | extra dank aan Rebecca Dewinter © Humalines is een uitgave in het kader van de bacheloropleiding Journalistiek aan de Thomas More hogeschool in Mechelen.

3

INTERVIEW JONG TEKENTALENT UIT MECHELEN CHROSTIN 4

‘TOEN IK DE AWARD WON, HUILDE IK NIET. LACHEN DEED IK OOK NIET. IK STOND DAAR GEWOON MAAR.’ Wanneer je een magazine over Mechelen maakt, kan een portie jong talent afkomstig uit de stad natuurlijk niet ontbreken. Ik koos voor een leuke babbel met cartooniste Chrostin, nu al ongeveer anderhalf jaar vaste cartooniste bij Flair en wonend in Mechelen. Na het winnen van de Flair Online Talent Award veranderde Christina’s leven helemaal. Ik wilde hier graag meer over weten.

TEKST & FOTO’S: LISA SMETS

5

Christina De Witte is 20 jaar oud. Ze is half Belgisch, half Thaïs, en heeft heel wat te vertellen.

Ik ben benieuwd naar haar carrièrre, naar haar werk bij Flair, maar ook naar Christina zelf: wie is het meisje achter haar alter ego Chrostin? Ze verwelkomde mij op haar tijdelijke kantoortje in het Artenovagebouw, een voormalige meubelzaak vlakbij het station van Mechelen. Het gebouw wordt tijdelijk verhuurd aan allerlei kunstenaars en andere creatieve zielen. Christina maakte er een gezellig zithoekje van, en bij een kopje cranberrythee vertelt ze me haar verhaal.

DE DAG DIE ALLES VERANDERDE “In oktober 2015 vond de Flair Online Talent Award, oftewel FOTA, plaats. Ik zag de oproep van Flair waarin ze zochten naar jong talent op het net. De wedstrijd had een breed doelpubliek; of je nu blogde, vlogde, columns schreef of illustreerde: iedereen kon deelnemen. Mijn beste vriendin overtuigde me om mee te doen. We kregen creatieve opdrachten die we dan moesten uitwerken, en uiteindelijk zat ik in de finale. Op 31 oktober 2015 kreeg ik te horen dat ik de wedstrijd gewonnen had. Ik kon dit eerst niet geloven, want ik ben met lage verwachtingen aan de wedstrijd begonnen.”

6

INTERVIEW JONG TEKENTALENT UIT MECHELEN CHROSTIN

Christina’s leven is helemaal veranderd sinds het winnen van de award. Ze tekent nu wekelijks een cartoon voor Flair, maar binnenkort zal ze een hele pagina mogen vullen. Tekenen deed ze altijd al, en ook Chrostin bestond al een tijdje voor ze aan de wedstrijd deelnam. “In het begin was Chrostin niet zo verfijnd als nu, ik heb er lang op geoefend om haar te maken hoe ze nu is.” Chrostin is haar bijnaam, artiestennaam, alter ego, en de vrijgevochten versie van zichzelf. “Zij is wat ik echt denk.”

maakt. Toen Ashton Kutcher haar cartoon deelde op social media, toen ze voor het eerst in Artenova introk, haar eerste fotoshoot met Flair… ze haalt haar geluk uit kleine dingen, en ook de inspiratie van haar cartoons vindt ze in haar eigen alledaagse leven.

“Chrostin is haar bijnaam, artiestennaam, alter ego, en de vrijgevochten versie van zichzelf.

Zij is wat ik echt denk”

OVER QUALITYTIME MET DE BOYFRIEND EN HAATCOMMENTS Ik ben benieuwd naar hoe haar privéleven eruit ziet sinds ze de award won. “Ik heb al 5 jaar een relatie en raar maar waar, sinds mijn leven na FOTA zijn we nóg dichter naar elkaar gegroeid. Vroeger zagen we elkaar constant. Dit is nu minder, maar áls we elkaar zien hebben we elkaar veel te vertellen en halen we alle verloren tijd in. Hij houdt mij met beide voeten op de grond, maar toch is hij natuurlijk wel trots op mij. Mijn vriendinnen en familie reageren ook allemaal enthousiast, van jaloezie is geen sprake. Bij onbekende mensen wel; soms krijg ik wel haatcomments. In het begin trok ik mij dit enorm aan en kreeg ik er zelfs paniekaanvallen van. Nu kan ik zo’n dingen gelukkig relativeren, ik reageer er gewoon niet meer op of reageer er al lachend op.”

Wanneer ik Christina, en niet Chrostin vraag om zichzelf in drie woorden te omschrijven schrikt ze toch eventjes. “Oh damn, even denken… Ambitieus, creatief? Maar creatief is misschien cliché? Alhoewel, doe toch maar creatief. En als derde woord impulsief.”

Aan ambitie is bij jongedame inderdaad geen gebrek. We zullen ongetwijfeld nog veel van Chrostin horen in de toekomst.

Christina heeft sinds haar prille carrièrre gelukkig vooral mooie en positieve momenten meege7

‘DE HARDWARE VAN MECHELEN IS IN ORDE, NU DE SOFTWARE NOG’ Hij is docent aan de Thomas More Hogeschool, schrijver, recensent – maar ook méér dan dat.

Sinds jaar en dag gelukkig getrouwd, vader van een 25-jarige zoon en vooral geboren en getogen Mechelaar. Als geïnterviewde voor een magazine over Mechelen is Frank Hellemans (59) de geknipte persoon. In zijn lessen heeft hij altijd veel te vertellen en voor het tweedejaarsvak ‘Media-actualiteit’ legt hij wekelijks een oud-student of mediafiguur op de rooster. Interviewen is voor hem zoals eten en drinken; maar wat als hij aan de andere kant van de denkbeeldige microfoon zit?

TEKST & FOTO’S: LISA SMETS

Na een drukke schooldag begeef ik me naar een gezellig cafeetje op de Grote Markt te Mechelen.

Ik ken Mechelen eerlijk gezegd van haar noch pluim en was zelfs genoodzaakt om Google Maps te raadplegen om de Grote Markt te vinden. Mijn afspraak Frank Hellemans kent Mechelen op zijn duimpje: het is de stad waar hij al heel zijn leven woont en werkt. Met een glaasje rode wijn in de hand voor mezelf en een donkere Leffe voor meneer Hellemans, volgt er een boeiende babbel.

toen nog in het secundair onderwijs. In 1992 maakte ik de overstap naar de Katholieke Hogeschool Mechelen.”

Intussen mocht Frank ook filosofen interviewen op Klara – destijds Radio 3. Hij deed dit in het Engels en Duits en mocht er ook zijn eigen plaatjes draaien. Een ander, groots avontuur was ongetwijfeld zijn jaar in Amerika.

“Ik heb een jaar lesgegeven in Phoenix, Arizona.

De ‘Far West’ als het ware. Ik vierde er dat jaar mijn 30e verjaardag. Het was er niet altijd even makkelijk. Het onderwijssysteem is er heel anders dan het onze; het niveau ligt bijvoorbeeld een pak lager en de zogenaamde Public High Schools hanteren een strenge aanpak. Ook op andere gebieden verschilt het er van ons Belgisch systeem: de groepsspirit is er héél belangrijk en ook de American Footballclubs spelen er een veel grotere rol dan sportclubs hier in België. Toen mijn taak van lesgeven volbracht was, reisde ik

THE ‘AMERICAN DREAM’ “Ik studeerde de richting Germaanse filologie Engels-Duits in Leuven en haalde mijn diploma in 1980. Deze opleiding vulde ik nog aan met een lerarenopleiding en filosofie-opleiding. Ik doctoreerde ook, tot in 1992. Het werk dat ik toen maakte, “Media en Literatuur” werd destijds gepubliceerd bij Acco en vormde tevens de basis voor één van de boeken die ik later zou schrijven.

Op 2 september 1980 ben ik beginnen lesgeven, 8

nog vier maanden rond – van Hawaï tot Florida.

Al bij al was het een zeer boeiende ervaring.”

zijn wij nog maar een klein deeltje van een groot geheel – Thomas More telt een stuk of 12 vestigingen waarvan het bestuur vooral in Antwerpen zetelt. Ik mis soms hoe het vroeger was: wij waren dé hogeschool van Mechelen, -toen nog in de Kruidtuin. Iedereen kende er iedereen. Ik heb het gevoel dat we tegenwoordig veel minder in te pap te brokken hebben tegenover vroeger en vind dit soms wel jammer.”

MINDER TE ZEGGEN DAN VROEGER De Thomas More Hogescholen hebben een lang parcours afgelegd en Frank was erbij. “Toen ik net begon les te geven, heette de school nog ‘De Ham’. Later werd dit Katholieke Hogeschool Mechelen, Lessius en uiteindelijk Thomas More. Er is de laatste jaren dus veel veranderd. Vandaag

9

“Wanneer ik lesgeef, voel ik me als een acteur die aan

zo graag komen. Ik liet me hierdoor niet tegenhouden en vind dat recensies tegenwoordig altijd maar happy moeten zijn. Je mag geen schrik hebben om af en toe kritisch te zijn wanneer nodig – dit is denk ik één van mijn grootste sterktes.”

zijn toneelstuk begint”

Frank was al een boekenwurm toen hij nog een klein kind was. Zijn passie voor lezen bracht hem ook in enkele literaire jury’s, waarvoor hij 400 boeken moest lezen op 10 maanden tijd. Hij schreef zelf ook enkele boeken. Het werk waarmee hij doctoreerde, ‘Media en Literatuur’ werd uitgegeven bij Acco en later schreef hij ook zijn eigen handboek voor de studenten Mediageschiedenis. “Tijdens mijn doctoraat las ik veel over communicatiegeschiedenis, en ik besloot om deze kennis te bundelen in mijn eigen boek.”

OVER ‘DOCENT ZIJN’ Frank geeft een heleboel vakken. “Momenteel doceer ik nog Mediageschiedenis, verschillende redactievakken, media-actualiteit en media analysis verdeeld over de drie jaren van de opleiding Journalistiek. Ook in Communicatiemanagement en in Media & Entertainment Business geef ik nog les. Bovendien begeleid ik in het derde jaar journalistiek ook nog eens de stages en bachelorproeven.” Frank neemt veel hooi op zijn vork, maar blijft hier zelf bescheiden over. Hij doet het gewoon graag. “Wanneer ik lesgeef, voel ik me soms als een acteur die aan zijn toneelstuk gaat beginnen. Docent zijn heeft op een bepaalde manier een sterk entertainmentgehalte en dat vind ik er zo leuk aan. Ik hou ervan om uitgebreid te vertellen en om onze volgende generaties dingen bij te brengen.”

OVER HET MOOIE AAN JOURNALIST-ZIJN IN EEN ONZEKERE TOEKOMST “Het mooiste aan het beroep journalist vind ik nog steeds het schrijven zelf. Je raakt ervan in een soort roes, zoals kunstenaars hun vak ook vaak omschrijven. Een ander pluspunt is dat je als journalist de kans krijgt om interessante mensen te ontmoeten waar je anders geen toegang tot krijgt.”

DE SCHRIJVER EN JOURNALIST HELLEMANS Naast lesgeven, is Frank een geboren lezer en schrijver. Bij Knack combineerde hij dertig jaar lang zijn twee passies. “Ik was freelance journalist in bijberoep bij Knack, als literatuurcriticus.

Mijn toenmalige hoofdredacteur stuurde me maandelijks 20 boeken op en zei ‘Hier Frank, trek je plan maar.’ Ik kreeg er veel vrijheid en schreef teksten van soms 25 000 tekens, wat de dag van vandaag eerder uitzonderlijk is – alles moet meer geformatteerd zijn. Mijn kritieken schoten bij de schrijvers al eens in het verkeerde keelgat: Tom Lanoye en Kristien Hemmerechts zien me niet

De laatste jaren is het medialandschap erg veranderd. “Printjournalistiek staat onder druk en daarnaast zijn er veel wissels binnen de hoofdredacties. Vroeger was dit niet het geval en soms mis ik de stabiliteit van vroeger, toen je 15 jaar lang voor dezelfde hoofdredacteur werkte en niet om de drie jaar wisselde.” Frank beweert dat er vroeger ook meer vertrouwen was in de redacteurs, en dat de dag van vandaag alles moet gepitcht worden en je je als journalist meer moet bewijzen.

10

PORTRETINTERVIEW DOCENT FRANK HELLEMANS

broekpark, de Vismarkt… Ook op cultureel gebied heeft de stad heel wat te bieden. De Kazerne Dossin is één van onze blikvangers en binnenkort komt er een nieuw bourgondisch museum en een nieuwe bibliotheek. De ‘hardware’ van de stad is in orde, nu de software nog: zoals meer uitgaansmogelijkheden voor jongeren – maar we zijn al op de goede weg.

FROM MECHELEN WITH LOVE Genoeg over al dat werk nu. Frank leerde zijn vrouw Nele op 28-jarige leeftijd kennen in café De Gouden Vis in Mechelen. Ze bezocht hem tijdens zijn jaar in de States en ze zijn tot op de dag van vandaag nog gelukkig getrouwd. Alhoewel een groene randgemeente af en toe aanlokkelijk klinkt, is het koppel van plan om de rest van hun leven in Mechelen te spenderen.

Sinds de komst van burgemeester Bart Somers in 2000 is de stad heel wat opgewaardeerd en dit kan ik alleen maar toejuichen. Ik hang er graag rond in mijn stamcafé’s: het is als journalist ook belangrijk dat je weet wat er leeft onder het volk, hé!”

“Sommige dingen in Mechelen kunnen nog altijd beter, zoals de mobiliteit. Er rijdt geen bus door onze bekendste winkelstraat Den Bruul. Ook aan die ‘Lamottige’ brug mag eens iets gedaan worden. Toch heeft Mechelen veel meer moois te bieden. Aan iemand die nog nooit in Mechelen is geweest raad ik de Grote Markt aan, het Vrij-

11

De redactie van Humalines bezocht tijdens het maken van dit magazine de steden Praag en Berlijn. In de rubriek ‘Berlijn’ interviewen we relatietherapeut Matt Angelstorf en delen we onze favoriete hotspots, waaronder het beroemdste curryworstkraam van de stad.

12

FROM BERLIN WITH LOVE

FOTO’S: ©JONAS VANDERMEIREN

13

een klein hartje- naar Europa terugkeren. Ik was als Duitser nog nooit in Berlijn geweest. Schandalig eigenlijk. Toen ik er voor het eerst rondliep en de sfeer opsnoof, voelde ik mij meteen thuis.

Ik ging er wonen en richtte er mijn praktijk op, tot op de dag van vandaag. Ik hou van het internationale en multiculturele karakter van Berlijn.

Er is altijd iets nieuws te ontdekken en ik verveel me er nooit.”

TEKST & FOTO: LISA SMETS Relatietherapie: het is iets van onze tijd. De vorige generatie kende het fenomeen nog niet, maar de laatste jaren is het erg booming om je relatie te (proberen) redden door middel van relatietherapie. Maar hoe gaat zo’n sessie exact in zijn werk?

Wordt er overal in Europa op dezelfde manier omgegaan met relaties, of verschilt dit per land?

Ik vraag me af of hoe Duitsers denken over relatietherapie, is het een taboe of niet? Matt vertelt ons dat er niet echt een taboe is, maar dat dit sterk afhangt van de leeftijdscategorie van de patiënten. Mensen rond de dertig hebben hier geen problemen mee, maar voor 50-plussers ligt de drempel hoger. Dit merkt hij ook aan zijn bezoekers. Zo’n 70% is rond de 25 tot 40 jaar en slechts een klein percentage is de categorie ‘ouder dan 50 jaar.’

Onze interviewee Matt (26) is geboren en getogen in Duitsland, maar bracht vier jaar door in Nederland. Hij woonde en studeerde er. Na zijn studies vestigde hij zich in Berlijn, waar hij ons ontvangt op zijn appartement.

Matt studeerde klinische psychologie in Nijmegen, waar hij in 2011 afstudeerde. In een vorig leven was hij fitnesstrainer. Door persoonlijke reden begon hij pas laat met zijn studies. Toen hij zijn diploma behaalde, begon hij te werken met autistische jongeren. Na anderhalf jaar vond hij het al tijd voor iets nieuws. Hij begon als zelfstandig relatietherapeut en runt nu een groepspraktijk in hartje Berlijn, samen met een goede vriendin.

Wij zijn benieuwd met welke problemen een relatietherapeut het vaakst in contact komt. “De koppels die bij me over de vloer komen, weten uiteraard wel dat er iets mis is. Ze maken veel ruzie, hebben geen nabijheid of leuke momenten meer en er is een zekere afstand gegroeid. Het probleem is dat ze niet weten wat de dieperliggende oorzaak hiervan is. Het is aan de relatietherapeut om deze oorzaak op te speuren.”

Toen Matt als kind opgroeide in Duitsland, voelde hij er zich niet thuis. Daarom besloot hij om te gaan studeren in Nederland. Hij reisde veel en woonde zelfs 2 jaar in de VS, meer bepaald in Ohio.

Matt demonstreert hoe zo’n therapie in zijn werk gaat, met onze redacteurs Lisa en Alexander als proefkonijnen in een rollenspel. Lisa en Alexander doen alsof ze een koppel met jonge kinderen zijn, waar de affectiviteit momenteel ver te zoeken is. Matt luistert en stelt in detail vragen over de gevoelens van zijn patiënten. “Hoe voel je je hierbij” “wanneer voelde je je écht alleen”.

“Toen ik in de Verenigde Staten woonde, was ik van plan om er nooit weg te gaan. Het was er echter moeilijk om een standvastige job te vinden als buitenlander, dus vroeg of laat moest ik wel –met 14

BERLIJNREPORTAGE RELATIETHERAPEUT & LOCAL MATT ANGELSTORF

“Koppels weten wel dat er een probleem is, maar ze weten niet wat omdat ze er niet over durven praten”

Hij laat het koppel ook openlijk praten over hun gevoelens. De eerste sessie van een koppel duurt maar liefst drie uur, de daaropvolgende sessies zijn korter. Relatietherapie is dus een zeer intensief parcours.

“Het is een magisch moment wanneer een koppel elkaar in de ogen kijkt nadat ze een emotioneel gesprek hebben gehad. Alsof ze terug een spark voelen sinds lange tijd.” Matt verdient ook een aardig centje bij aan zijn beroep: een sessie bij een relatietherapeut kost als snel zo’n 110 euro.

Tot slot geeft Matt zijn favoriete hotspots in Berlijn mee. Wil je meer weten over het bekendste curryworstkraam van de stad, blader dan snel verder in ons magazine.

15

1. Bikini Berlin Een hip winkelcentrum met een industriĂŤle en moderne uitstraling. Je vindt hier allerlei hippe conceptstores, restaurantjes ĂŠn je hebt uitzicht op de Berlijnse Zoo. Op het dakterras van het hoge gebouw vind je de Monkey Bar, een hippe bar waar locals in het weekend te vinden zijn om van het uizicht te genieten met een cocktail in de hand.

Beeld: Berlijn-blog.nl

3. Curry 36 Het bekendste en lekkerste curryworstkraam van Berlijn, aldus Matt. Soms zijn er lange wachtrijen, maar het heerlijke streekproduct dat je ervoor in ruil krijgt is het wachten zeker waard.

Blader snel door voor een uitgebreide reportage over dit culinair erfgoed.

16

2. L’Osteria Een Italiaanse keten, maar wél een kwaliteitsvolle keten. Stil je honger na een bezoek aan het winkelcentrum en schuif je voeten onder tafel in het gezellige interieur. De pizza’s zijn er gigantisch en dit is dan ook hun uithangbord.

Beeld: website L’Osteria

17

DE BERLIJNSE CURRYWORST:

VAN FAST FOOD TOT CULINAIR ERFGOED Elke stad heeft zijn eigen culinaire specialiteiten. Bourgondiërs in Mechelen kunnen hun hart ophalen aan de Mechelse Koekoek (een kippenras), Brusselpoortjes en Mechelse torentjes (koekjes) en Mechelse Maantjes (chocolade). In Berlijn kan je genieten van Bouletten (gehaktballen gevuld met ajuin) en Bollenfleisch (een stoofpot met lamsvlees en ajuin). En dan heb je natuurlijk nog de Berlijnse Bol. Maar dé must-eat van de Duitse hoofdstad is ongetwijfeld de curryworst. TEKST & FOTO’S: ALEXANDER VANHALST Curryworst is het gastronomische symbool van Berlijn. Het is een varkensworst, gefrituurd of gegrild, in stukken gesneden, overgoten met een tomatensaus en afgewerkt met currypoeder. Geserveerd op een kartonnen bord, geprikt op een houten vorkje, gegeten aan een statafel: het gerecht is een ideale snelle hap.

Er zijn twee varianten van de worst: met of zonder darm. Tijdens de politieke scheiding van Berlijn waren natuurlijke darmen, het vel van de worst, moeilijk te verkrijgen in Oost-Berlijn. De verkopers schakelden daarom over naar curryworsten zonder varkensdarm. Je kan de lekkernij met een broodje (Brötchen), met aardappelsalade (Kartoffelsalat) of met frieten met ketchup en mayonaise (Pommes rot-weiss) eten. Het is de saus, die bestaat in verschillende scherptegraden, die van een ordinaire worst een delicatesse maakt.

Elk kraam (Büde) heeft zijn eigen recept, steeds een goed bewaard geheim.

over het bijzondere succesrecept. Alle zintuigen worden geprikkeld tijdens de interactieve rondleiding. Je kan er luisteren naar informatie door een ketchupfles-koptelefoon, achter de potten en pannen van een eetkraam kruipen en curryworst proeven, uiteraard.

Museumbezoekers kunnen uitrusten in de worstsofa.

CURRYWORSTMUSEUM De specialiteit maakt deel uit van de Berlijnse (eet)cultuur. Cultuur met grote C: zoals in Brugge een frietmuseum bestaat, heeft Berlijn een heus curryworstmuseum. Het bevindt zich in de Schützenstrasse, op wandelafstand van de toeristische trekpleister Checkpoint Charlie. Als student kom je er voor 8,5 euro alles te weten

Currywurst mit Kartoffelsalat is een klassieker uit de Oost-Berlijnse eetcultuur.

18

REPORTAGE HET STREEKPRODUCT VAN BERLIJN CURRYWORST

Konnopke’s Imbiss is het populairste curryworstkraam van Oost-Berlijn.

19

Mensen dronken koffie van eikels en aten ‘leverworst’ van brood en kool. Het volk was genoodzaakt te improviseren.

Het patent van de Chillup-saus hangt in het museum.

Hertha Heuwer groeide uit tot een succesvolle zakenvrouw.

FANTASIERIJK KOKEN Het museum schetst het historisch kader waarin de lekkernij ontstaan is. Na de Tweede Wereldoorlog zat de Duitse economie in een dal. Steden lagen in puin. Het dagelijkse leven was gekenmerkt door honger, voedseltekort en hamsteren.

Het beschikbare voedsel werd strikt gerantsoeneerd. Geld en rantsoenkaarten waren waardeloos, sigaretten waren het enige erkende betaalmiddel. Op de zwarte markt kon je er haast alles mee kopen.

De economische crisis en de bloeiende zwarte markt stimuleerden culinaire vindingrijkheid. Stalen helmen werden gebruikt als kookpotten en zeven. Mensen dronken koffie van eikels en aten ‘leverworst’ van brood en kool. Kranten hielden wedstrijden voor het beste recept van de simpelste ingrediënten. Het volk was genoodzaakt te improviseren. Het is in deze context van fantasierijk koken dat de curryworst zijn oorsprong vindt.

HERTHA HEUWER Hertha Heuwer (1913-1999) wordt beschouwd als de uitvindster van de curryworst. Tussen 1936 en 1940 werkte ze als verkoopster op de handtassenafdeling van het Kaufhaus des 20

Westens (KaDeWe) in Berlijn. In 1949 maakte ze een opmerkelijke carrièreswitch en opende ze een mobiele snackbar. 4 september 1949 was een regenachtige dag. Hertha had niet veel werk om handen in haar snackbar in de Britse sector van Berlijn.

Ze begon te experimenteren met producten gekregen van Britse soldaten: ketchup, worcestershiresaus volgens sommige bronnen, en currypoeder. Ze nam deze ingrediënten, mengde ze met verschillende kruiden van haar rek en voegde deze toe aan een donkere tomatensaus, terwijl ze oplettend proefde en notities nam. De volgende dag warmde ze de saus op en dresseerde deze over een gebakken worst. Heuwer werkte het gerecht af met currypoeder en serveerde trots ’s werelds eerste curryworst.

PATENT De curryworst groeide al snel uit tot Duitslands favoriete snack.

Het was populair bij de bouwvakkers die Berlijn hielpen heropbouwen. Hertha’s saus ‘Chillup’, van ‘chilli ketchup’, werd geregistreerd in 1959 in het octrooibureau in München. De naam en het logo zijn vandaag nog steeds beschermde handelsmerken. Ze bewaarde het geheime recept voor de rest van haar

REPORTAGE HET STREEKPRODUCT VAN BERLIJN CURRYWORST

leven. Na de dood van haar man in 1987, vernietigde ze alle documenten over haar uitvinding.

Haar hele leven lang weigerde ze de rechten op de saus te verkopen. Zo wees ze een aanbod van een grote sausproducent (Kraft, nu Mondelēz) af.

GEFRITUURDE VISJES Met frieten als bijgerecht is er een Belgische link met de curryworst. Volgende de legende werden gefrituurde aardappelreepjes uitgevonden in België in de 17de eeuw. Het volk bakte toen kleine visjes in olie. In de winter, wanneer vissen onmogelijk was in bevroren rivieren en meren, versneden de mensen aardappelen in de vorm van visjes, die ze ook in olie bakten. Na de Eerste Wereldoorlog introduceerden Amerikaanse soldaten de ‘Pommes frites’ (van het Franse ‘pommes de terre’ voor ‘aardappelen’) in de VS. De aardappelreepjes werden wereldwijd gesmaakt, sindsdien vormen ze een geliefde combinatie met curryworst.

SUCCES Na enkele maanden breidde Heuwer haar zaak uit naar een groter kraam. Op het hoogtepunt van het succes, werkten er 19 mensen voltijds. Samen verkochten ze wekelijks 10,000 worsten. De kiosk was dag en nacht open. Omwille van medische redenen trok ze zich in 1974 terug uit het bedrijf, kort na het 25-jarige bestaan ervan. Vandaag herinnert een gedenkplaat op de hoek van de Kanten Kaiser-Friedrichstraat, waar haar kiosk stond, aan haar culinaire bijdrage.

21

Konnopke verkoopt alleen curryworsten ‘ohne Darm’.

WEETJES -Meerwaardezoekers kunnen genieten van een curryworst met bladgoud en truffel, geserveerd met champagne.

-In 2009 werd de Hamburgse eettent Curry Queen als eerste Currywurst-Imbiss in de Gault&Millau-restaurantgids opgenomen.

-Bij het kraam Curry&Chilli, kun je kiezen uit tien verschillende soorten sauzen. Deze komen in varianten, van scherp tot supermegascherp, met klinkende namen als Fire Blaster, Screaming Hot Sauce of Pepper King.

De pittigheid van de sauzen wordt gemeten in Scoville, waarvan de ‘Curry&Chilli Gold edition’ de allerheetste saus is, met ruim 7 miljoen Scoville.

VOOR IEDEREEN Curryworstkraampjes zijn alomtegenwoordig in het straatbeeld van de Duitse hoofdstad. Ze zijn het Berlijnse equivalent van de Belgische frietkoten.

Er staan steeds lange wachtrijen, zowel bij locals als toeristen is het gerecht geliefd. In Berlijn worden jaarlijks 70 miljoen curryworsten verorberd, in heel Duitsland meer dan 800 miljoen. Dat is een gemiddelde van 10 curryworsten per inwoner.

Dankzij de snelle bereiding en de democratische verkoopprijs, gemiddeld 2 euro per worst, vind je mensen van alle rang en stand bij de eetstanden.

Geen snack is zo populair in alle lagen van de bevolking. Je vindt de worst op het menu in chique restaurants, in winkelstraten en in uitgaansbuurten. Ze smaakt al in de late ochtend, maar is ook geschikt voor nachtbrakers en nachtarbeiders. De beste currykramen zijn opgenomen in stadsgidsen. De eenvoud van het product vormt haar kracht.

-In Berlijn vindt jaarlijks een wereldkampioenschap Curryworst eten plaats.

-Herbert Grönemeyer, een Duitse muzikant, schreef met ‘Currywurst’ een lofzang op de snack.

-Hertha Heuwer leverde haar curryworsten, met een voedingswaarde van 400 kilocalorieën per stuk, ook aan een nabijgelegen ziekenhuis.

CULTSTATUS Je vindt de zogenaamde ‘Imbiß’ snackbars op elke hoek van de straat, maar er zijn twee kraampjes die een soort cultstatus hebben bereikt.

Konnopke is een echt familiebedrijf. Aangezien er in Oost-Berlijn geen ketchup verkocht werd, serveert de familie sinds jaar en dag huisgemaakte tomatensaus bij de curryworsten. Het kraam is gelegen aan de Schönhauser Allee, de U-Bahn passeert er boven je hoofd.

Curry 36 is gelegen in West-Berlijn, aan de Mehringdamm. De naam van het bedrijf komt van het huisnummer waar de Büde voor stond. Inmiddels hebben tientallen curryworstkramen een (huis)nummer in hun naam staan, zoals Curry 66 en Curry 61.

-De andere typisch Oost-Duitse snack Ketwurst, een soort hotdog, is ook een vaste waarde in Oost-Duitse Imbissen.

-In Berlijn is het traditie dat elke kandidaat voor het burgermeesterschap bij een Büde gefotografeerd wordt.

-Naast auto’s maakt Volkswagen ook curryworsten, al sinds 1950. De snack is geliefd in de bedrijfskantines, maar wordt ook aangeboden buiten de fabrieksmuren. In 2015 verkocht het Duitse autobedrijf 6,3 miljoen worsten. Dat is meer dan de 6,1 miljoen wagens die Volkswagen fabriceerde...

22

REPORTAGE HET STREEKPRODUCT VAN BERLIJN CURRYWORST

Is er concurrentie met het Oost-Berlijnse Konnopke?

“Er zijn gewoon geen raakpunten tussen Konnopke en Curry 36. Konnopke biedt, in tegenstelling tot Curry 36, één variant curryworst aan: zonder darm. Curry 36 daarentegen verkoopt beide bekende varianten, mit oder ohne Darm, en vele andere producten. Wij hopen dat andere snackbars, zoals Konnopke, blijven bestaan.”

INTERVIEW MET MIRKO GROSSMAN, BEDRIJFSLEIDER VAN CURRY 36 Van waar komt de naam Curry 36?

“De heer Stenschke, eigenaar en oprichter van Curry 36, moest in 1981 een firmanaam en logo kiezen. Oorspronkelijk bestond het logo uit het woord ‘Curry’ met daaronder het beeld van een worst, zodat men ‘Curryworst’ zou lezen. Het kraam stond zo opgesteld in de ingang van een huis dat het huisnummer toch zichtbaar was.

Toevallig stond het huisnummer juist naast het woord ‘Curry’ waardoor de gasten er ‘Curry 36’ van maakten. De naam werd dus samen met de klanten uitgevonden.”

Curry 36 heeft een tweede filiaal geopend. Hoe ziet u de toekomst? Wilt u de onderneming in Berlijn/Duitsland uitbreiden?

“Sinds 2012 baten wij een filiaal uit op de Hardenbergplatz aan het metrostation Zoologischer Garten, en het is succesvol. In de tweede helft van 2018 gaan wij een derde vestiging openen aan het station Warschauer Straße. Met deze drie vestigingen is onze planning voor Berlijn voorlopig rond. Een uitbreiding buiten de stad is nog niet gepland, maar dit kan in een uitzonderlijk geval veranderd worden.”

Waarom staan er steeds zoveel mensen aan te schuiven bij Curry 36?

“Curry 36 houdt vast aan traditie, het merk behoudt zijn oorspronkelijke product. Wij mengen ingrediënten van de beste kwaliteit tot een harmonische smaak. Daaraan wordt nu ongeveer al 36 jaar gewerkt. Dit schatten onze klanten hoog in: ‘never change a winning team’.”

Er staan steeds lange wachtrijen bij Curry 36.

23

Onze maatschappij legt veel druk op onze schouders. Als vrouw moet je een goede moeder zijn, carrière maken, een huishouden runnen, een goede partner zijn en er liefst ook nog een sociaal leven op nahouden. Voor vele vrouwen is het soms moeilijk om een evenwicht te vinden. Gelukkig is er InsideUp, het gloednieuwe bedrijf van twee ambitieuze vrouwen en bovendien hartsvriendinnen. Zij willen andere vrouwen helpen om sterker te worden en te groeien.

kan bijleren en ze heeft constant uitdaging nodig.

Ze stelt zichzelf ook voortdurend in vraag: hoe kan ik alles anders of nog beter doen? Daarnaast voelde ook Karin meer en meer de nood om het over een andere boeg te gooien en om eens iets ‘écht voor zichtzelf’ te doen. Waarom dan niet hun verworven kennis doorgeven en hun krachten bundelen?

Vijf jaar geleden al begonnen de twee vriendinnen met brainstormen, maar het duurde even vooraleer er knopen werden doorgehakt. Uiteindelijk waagden ze de sprong en daar zijn ze tot op de dag van vandaag heel tevreden over. Beide dames gaven hun vorige job op voor het InsideUp-project. Éen van de grote sterktes van het hele project is dat Sanae en Karin alle methodes en tools ongetwijfeld zelf hebben uitgeprobeerd of zelf hanteren. Ze vertellen je geen bullshit, enkel effectief en leerrijk advies. Sanae en Karin zijn, deels, vertrokken vanuit de vraag ‘wat zou ons zélf destijds geholpen hebben?’ en uiteraard helpt InsideUp hen zelf ook om een evenwicht te vinden in hun eigen leven. Een win-winsituatie dus.

Sanae El Guennouni (43) en Karin Gillis (37) leerden elkaar destijds kennen op het werk en voelden meteen een klik. Beide ladies werkten in de financiële sector en vulden verschillende functies in: ze waren leidinggevenden, projectleiders, werkten in de ICT,… Kortom, twee echte carrièrevrouwen. Naast hun werk houden ze elk nog een man en twee kinderen tevreden.

Door hun vele ervaringen op verschillende gebieden hebben de vrouwen naar eigen zeggen ‘een goed gevulde rugzak’. Bovendien krijgt Sanae er energie van wanneer ze andere mensen dingen

“We willen vrouwen zowel professioneel als persoonlijk een duwtje in de rug geven”

De naam InsideUp staat symbool voor de innerlijke kracht in ieder mens: de kracht om te groeien.

Het doel van InsideUp is om de sleutel, de kracht tot dit groeien naar buiten te laten komen, zowel professioneel als persoonlijk. Men legt niet enkel de nadruk op het werk-en gezinsleven, maar men ziet er op toe dat de deelnemers zichzelf niet verliezen. Ook me-time is belangrijk.

Na heel wat brainstormsessies en studeerwerk vond op 20 november 2016 de eerste workshop plaats. Sinsdien zijn er al acht andere edities gevolgd. De workshops brengen vaak emoties naar 24

NIEUWE ONDERNEMING IN DE KIJKER INSIDEUP MAAKT VROUWEN STERKER TEKST & FOTO: LISA SMETS

boven, wanneer vrouwen voor het eerst sinds lang nadenken over hoe het écht met hen gaat en wat ze voelen en willen in hun leven. De doos Kleenex staat steevast op tafel.

Vele vrouwen hebben veel bijgeleerd tijdens hun workshops en laten later weten dat ze echt iets veranderd hebben in hun leven of tot nieuwe inzichten zijn gekomen dankzij InsideUp. Positieve reacties van tevreden deelnemers zijn de grootste drijfveer en motivatie voor Karin en Sanae.

De workshops vinden plaats in groepen van ongeveer tien personen. Door de kleinschaligheid is er een hechte verbondenheid tussen de deelnemers. Sanae voegt nog toe dat theorieën van bijvoorbeeld wetenschappers of psychologen tijdens hun workshops vertaald worden naar begrijpbare, menselijke taal om zo snel mogelijk aan de slag te kunnen. De dames vertellen mij ook een wijze quote die ze hoog in het vaandel dragen: je bepaalt zelf of je geleefd wil worden.

Enkel jij hebt de keuze over je leven. Om hier een handje bij te helpen, geven ze tools en advies over hoe je het heft zelf in handen kan nemen.

In de toekomst plannen ze nog vele workshops en events. We gaan ongetwijfeld nog veel van deze ambitieuze toppers horen. – Lisa Smets Wil jij ook eens een Up!-event bijwonen? Neem dan een kijkje op www.insideup.be voor meer informatie en tarieven. De eerste workshop binnen het nieuwste thema ‘Perfectionisme ombuigen naar optimalisme’ vindt plaats in het Leuvense op 7 september 2017.

25

‘Mechelen voert belastingverlaging door voor singles.’ Wanneer je de trefwoorden ‘singles’ en ‘Mechelen’ ingeeft op Google, krijg je meteen enkele online krantenartikels met bovenstaande kop. Wat blijkt: stad Mechelen doet iets voor haar alleenstaanden en is hiermee pionier. Onze huidige samenleving bestaat voor een groot deel uit alleenstaanden. Al dan niet bewust, al dan niet gescheiden of gewoon eeuwige singles.

Wij willen meer weten over deze singles – zowel in het algemeen als in de stad Mechelen. -

nen. Eigenlijk is het oneerlijk als alleenstaanden hetzelfde bedrag ophoesten terwijl ze lang niet zo veel afval produceren als een gezin.” Somers beseft dat er nogal wat fiscale systemen bestaan die singles benadelen of discrimineren, en met de Mechelenbon zet hij een stap in de goede richting. “Bovendien is het een win-winsituatie: doordat de bon enkel kan worden gebruikt in Mechelse handelszaken is dit ook goed voor de plaatselijke economie.”

Vertrekkend vanuit de kwestie in Mechelen willen we verder uitdiepen hoe het gaat met de singles in onze huidige maatschappij.

DE MECHELENBON Eerder verschenen artikels afkomstig van verschillende krantensites schreven in december 2016 over de ‘Mechelenbon.’ Concreet gezien betekent de belastingenverlaging dat alleenstaande inwoners van de stad een Mechelenbon zullen krijgen. Vanaf juni 2017 zullen alle singles deze bon, ter waarde van 25 euro, kunnen spenderen bij handelszaken in de stad. Burgemeester Bart Somers geeft hier meerdere redenen voor. “De Mechelaar betaalt te veel geld wat bijvoorbeeld de afvaltaksen betreft. Deze zijn gericht op gezin-

Alleenstaande moeder, Ann D. (50), vertelt: “Ik woon al 12 jaar in Mechelen en heb er een eigen huis gekocht. In 2003 ben ik gescheiden en sindsdien woon ik alleen met mijn twee kinderen. Ik merk wel dat veel mensen zich nog altijd baseren op een klassiek gezinspatroon, iedereen vindt dit de standaard norm. Dit terwijl er steeds meer alleenstaanden zijn.”

“NA DE TWEEDE WERELDOORLOG IS ALLES VERANDERD.” Hoe dit komt, vragen we aan sociologe Céline Barme. Zij heeft veel te vertellen over de singles van vandaag.

“Veel mensen baseren zich nog te veel op het klassieke gezinspatroon”

“Er zijn meer alleenstaanden in de maatschappij dan vroeger. Vanaf de periode na WOII zijn er meer mensen alleen gaan wonen. Dit omdat ze hun geliefde hebben verloren, maar vooral omdat de samenleving is geseculariseerd. De Kerk oefende steeds minder een invloed uit op het dagelijkse leven en dus ook op het gezinsleven.

Stilaan hechtten mensen minder belang aan een huwelijk. Mensen begonnen ook langer te stude26

ACHTERGRONDVERHAAL ALLEENSTAANDEN IN DE MAATSCHAPPIJ TEKST & FOTO’S: LISA SMETS

ren waardoor het huwelijk ook werd uitgesteld tot later. Vanaf de naoorlogse periode trouwden mensen op steeds latere leeftijd.”

drogen was in het echtelijke bed? Anders kreeg je geen recht om te scheiden… Gelukkig is dat nu anders. De emancipatie van de vrouw heeft heel veel te maken met het hogere scheidingsaantal.

Alleen al omdat vrouwen veel meer aanwezig zijn op de arbeidsmarkt en zo minder afhankelijk zijn van hun man dan vroeger. ”

Alleenstaanden zijn ongehuwden, gescheiden of zijn mensen die nooit de liefde van hun leven gevonden hebben – of mensen die hun dierbare zijn verloren. Vandaag de dag is het aantal alleenstaanden als gevolg van scheiding enorm toegenomen.

Hoe we omgaan met alleenstaanden, hangt uiteraard ook sterk af van de cultuur waarin we leven.

In Zuid-Europa blijven de kinderen heel lang bij hun ouders wonen. De partner van de kinderen komt dan gewoon bij hen inwonen. Scheiden is daar nog altijd not done. In landen waar religie nog heel sterk aanwezig is, ligt scheiden sowieso moeilijker – bijvoorbeeld in Islamitische landen.

Dit heeft alweer te maken met de positie van de vrouw.

“Opvallend is dat de statistieken wat scheidingen betreft vanaf de jaren ’50 tot ‘70 enorm de hoogte in schieten. Dit wordt bepaald door meerdere factoren. De wetgeving laat scheiden toe, maar vooral de maatschappelijke positie van man en vrouw is hier een cruciale factor. Wist je dat een vrouw vroeger moest kunnen bewijzen dat ze be-

27

Wist je dat…

maatschappij, zeker wanneer ze carrièrre maken en hun leven ‘op de rails’ hebben gekregen.

• … in 2060 maar liefst de helft van de Belgen alleenstaand zal zijn? In 2016 was dit nog maar een op die huishoudens.

Alleenstaande ouders krijgen wel nog iets vaker negatieve reacties, zeker wanneer ze lang alleen zijn. Veel mensen denken nog altijd dat een gezin bestaat uit twee ouders.

• … socioloog Dimitri Mortelmans dit toeschrijft aan enkele groeiende groepen alleenstaanden? De vergrijzing: weduwes en weduwnaars, alleenstaande mannen tussen dertig en vijftig die vaak een echtscheiding achter de rug hebben en ten slotte de ‘Sex-and-theCitygeneratie’ hiermee bedoelt Mortelmans de happy singles die graag in bruisende grootsteden wonen.

We vragen Céline ten slotte nog hoe ze denkt dat de toekomst eruit zal zien. Hiervoor blikt ze eerst terug op de geschiedenis. “Na de secularisering volgde de individualisering. Individuele dromen en doelen werden steeds meer nagejaagd. De dag van vandaag is het ook zoveel makkelijker geworden om ook zonder partner je leven op te bouwen, dus volgens mij gaan er in de toekomst nog meer alleenstaanden zijn.”

• … dit een probleem zal worden wat huisvesting betreft? Urbanoloog Johan Rutgeerts van de KULeuven oppert voor kleinere woonunits in plaats van te grote appartementen waar slechts één persoon in woont. (Bron: De Standaard)

Initiatieven zoals de Mechelenbon juicht Céline alleen maar toe. “Het zijn nog kleine en banale dingen, maar zulke initiatieven zijn al een stap in de goede richting. Onze beleidsmakers zullen de volgende jaren best wat meer moeten focussen op een beleid dat zowel voor gezinnen als alleenstaanden toegankelijk is. Daarnaast zijn er bijvoorbeeld ook organisaties die reizen organiseren voor singles of dating-initiatieven. Niet persé om alsnog een partner te vinden, maar gewoon om nieuwe mensen te leren kennen en een leuke tijd door te brengen wanneer je naaste omgeving wel al gesetteld is.”

“We kunnen algemeen een lijn trekken tussen België, Nederland, Duitsland, Frankrijk en de Scandinavische landen, kortom de Westerse wereld. Deze landen hebben veel overeenkomsten op cultureel gebied. In zuiderse landen zoals Spanje en Italië is de zogenaamde intergenerationele solidariteit groter. Ouders zorgen er voor hun kinderen, maar later ook omgekeerd. Bejaarden wonen er bij hun kinderen thuis en veel minder in rusthuizen. In deze landen denken ze ook nog wat traditioneler over huwelijken.”

“Alleen zijn is steeds vaker een bewuste keuze”

Céline vertelt ook dat alleenstaanden op jonge leeftijd zelfs veel respect krijgen in onze huidige 28

Wat de samenleving er ook van denkt, niet elke single is persé zielig. Het tijdschrift Flair geeft singles en nieuwe naam: solo’s. Oftewel de minder wanhopige variant van een single. Een single die zich niet verdrinkt in zelfmedelijden, maar iemand die zelfzeker in zijn/haar schoenen staat en het eigenlijk niet erg vindt om zonder partner door het leven te gaan.

deringen in ons beleid moeten komen, en ook op recreatief vlak komen er hopelijk nóg meer organisaties en fijne iniatieven gericht op singles. De eerste stap is intussen al gezet: single zijn is geen taboe meer.

Journaliste Nathalie Leblanc schreef een boek over dit nieuwe fenomeen, met de toepasselijke naam ‘Solo’. Ze schrijft dat alleen zijn steeds vaker een bewuste keuze is en dat alleenstaanden de dag van vandaag veel belang hechten aan vrijheid, privacy en zelfontplooiing. Ze heeft het zelfs over een sociale revolutie.

Ann D. vertelde ons dat er in Mechelen weinig te doen is, en ze ook niet goed op de hoogte is van evenementen voor singles. Humalines zocht en vond nochtans wat fijne activiteiten in de stad Mechelen.

Organisatie Smartglobe organiseert reizen voor singles. Daarnaast organiseren ze regelmatig speeddate-avonden in verschillende Vlaamse steden onder de naam Smartvibes.

Het concept van zo’n speeddate? 7 mannen, 7 vrouwen en 7 minuten, werkend met een doorschuifsysteem. De ideale manier om nieuwe mensen te leren kennen en op korte tijd te beslissen of je interesse hebt of niet. Ook in Mechelen vinden er binnenkort speeddates van Smartglobe plaats. Op maandag 29 mei en op woensdag 31 mei kan je er terecht, per leeftijdscategorie. – www.smartvibes.be

Uit al deze informatie kunnen we concluderen dat we als Vlaming zullen moeten wennen aan een grote groep singles in de maatschappij, zowel op sociaal als politiek vlak. Er zullen veran-

Naast Smartglobe organiseert ook Activall vzw activiteiten voor alleenstaanden. Zij zijn een vereniging bestaande uit 200 leden en organiseren activiteiten in en rond Mechelen. Een filmavond in Mechelen, dansavond in Boortmeerbeek, petanque in Bonheiden,… voor elk wat wils. Leden betalen eenmalig inschrijvingsgeld van 40 euro en krijgen er verzekering en een ledenblad bovenop. Voor meer info, surf naar www.activall.be.

Sociologe Céline Barme (23)

29

ONDERZOEKSVERHAAL RESTAURATIEDOSSIER SINT-ROMBOUTSKATHEDRAAL

30

Opmerkelijk: toren en kathedraal hebben een andere eigenaar.

EEN KATHEDRAAL RESTAUREREN DOE JE ZO “Restauratie kathedraal ligt opnieuw een jaar stil” kopt Het Nieuwsblad op 2 februari 2017. Waarom staat het uithangbord van de Dijlestad nog steeds in de steigers? Hoe verlopen de herstellingswerken? Bram Van der Auwera, conservator van de Sint-Romboutskathedraal in Mechelen, schenkt klare miswijn. “Het klinkt heel raar als in de kranten staat dat ‘de werken weer stil liggen’, maar een duurtijd van een jaar in openbare aanbesteding is echt niks. Dat is verwaarloosbaar.” TEKST & FOTO’S: ALEXANDER VANHALST

Bram Van der Auwera staat in voor het dagelijkse beheer van de Sint-Romboutskathedraal. “Ik ben verantwoordelijk voor alles wat niet liturgisch is: erfgoed, toerisme, logistiek, concertwerking, website, communicatie.” Hij zorgt ook voor de opvolging van de herstellingswerken aan de kathedraal. De ideale persoon om klaarheid te scheppen in dit complexe restauratiedossier.

want er is toch een scheiding tussen kerk en staat, maar voor een stuk heeft dat te maken met het onderhoud en de instandhouding van het patrimonium. Mocht de overheid niet tussenkomen in de restauratie- of gebruikskosten dan zouden die gebouwen verslijten, kapotgaan en verloren gaan.”

DE METROPOLIET VAN BELGIË “België is als land één kerkprovincie van de rooms-katholieke kerk, waarvan de hoofdzetel in Rome ligt. De aartsbisschop van Mechelen-Brussel staat aan het hoofd van deze provincie, hij is de metropoliet van België. De zetel van die bisschop is de Mechelse kathedraal. Wij zijn niet enkel de kathedrale kerkfabriek Sint-Rumoldus, maar ook de metropolitaanse kerkfabriek.

Dat wil zeggen dat wij de kerkfabriek zijn van de metropoliet van België. Naast de Jezuïetenkerk, die privaateigendom is van de Jezuïetenorde, zijn wij de enige Mechelse kerk die niet afhangt van het stadsbestuur. Omdat wij een kathedraal zijn zitten wij op provinciaal niveau.”

KERKFABRIEKEN “Napoleon is verantwoordelijk voor de oprichting van kerkfabrieken”, vertelt de beheerder van de kathedraal. “Onder zijn bewind werden zowat alle historische kerken genationaliseerd.

Sindsdien berust het bestuur van een kerkgebouw bij een kerkfabriek: een openbaar bestuur dat onder het gezag staat van zowel de kerkelijke als de burgerlijke overheid. Zolang een kerkfabriek bestaat, is ze in praktijk eigenaar van het gebouw. Vanaf het moment dat ze wordt ontbonden, omdat de bisschop het gebouw onttrekt aan de eredienst, gaat het bezit terug naar de staat.

Volgens Napoleons wetten moeten de steden en gemeentes de tekorten op de rekeningen van de kerkfabrieken bijpassen. Je zou zeggen dat het raar is dat er belastinggeld naar de kerk gaat, 31

De restauratiewerken zijn gefaseerd omwille van budgettaire redenen.

De kathedraal is dé toeristische trekpleister van de stad.

schrijdend, waardoor zowel Waals-Brabant als Vlaams-Brabant als Brussel meebetalen voor de restauratie van dit gebouw. Daar weer hetzelfde verhaal: het is moeilijk als je met vier provincies of gewesten dossiers moet coördineren. Dus wat gebeurt er? Antwerpen prefinanciert alles en gaat achteraf de kosten recupereren bij de andere drie partijen. Het is niet evident voor Waals-Brabant om een kathedraal in Mechelen mee te restaureren. Dat is nog steeds een gevolg van Napoleons beslissing. Men is ondertussen wel een regeling aan het uitwerken om deze complexe situatie te vereenvoudigen.”

BOUWHEER ANTWERPEN “De kerkfabriek is bruikleennemer van de kathedraal, ze heeft het hier binnen bij wijze van spreken voor het zeggen”, legt Van der Auwera uit.

“Maar de provincie is bouwheer en staat in voor de nodige fondsen voor de restauraties. Het grote voordeel daarvan is dat de provincie gemakkelijker de weg vindt naar de Vlaamse overheid, waar ze subsidies kan halen, en dat ze veel meer expertise heeft in erfgoedzorg. Kerkbesturen bestaan uit mensen die ter plaatse actief zijn. Deze hebben niet altijd de nodige vakkennis om met dat erfgoed om te gaan, of vinden niet altijd hun weg in de subsidiedossiers. Het zorgt voor een coördinatie van bovenaf. Het voordeel dat wij in Mechelen hebben, is dat de provincie Antwerpen nog een kathedraal heeft, in Antwerpen, waarvan de restauratie nu zo goed als klaar is. De provincie heeft veel knowhow: hoe moet je zo’n restauratie aanpakken, hoe faseer je het project.

Het is dus een goede zaak dat de provincie dat bouwheerschap heeft overgenomen.”

EERDERE REPARATIEWERKEN “Om de 100, 150 jaar heeft zo’n kerkgebouw wel wat zorg nodig”, zegt de beheerder. “De laatste grote restauraties dateren van na de Tweede Wereldoorlog, dat was dan vooral het herstellen van oorlogsschade. Ik denk dat aan de kerk zelf, buiten die reparaties, sinds 1850 niet veel werken gebeurd zijn.

Met de restauratie van de toren is men begonnen in de jaren ’60; die is ondertussen volledig klaar.

Aan de kathedraal is men begonnen begin jaren ’80. Ze restaureren eerst de buitenkant, dan de binnenkant. Het heeft geen zin de binnenkant te restaureren als het dak lekt, bij wijze van spreken. Begin jaren ’80 heeft men alle hoge gedeeltes van de kathedraal volledig op orde gezet: nieuwe daken geplaatst, de muren opnieuw behandeld tegen vocht, alles wat los zat vastgehecht met mortel, stukken vervangen ook. Toen de twee leidinggevenden van dat project op korte tijd na elkaar stierven, is het werk wat stilgevallen. Op dat moment draaide de restauratie in de kathedraal van Antwerpen op volle toeren. De provincie was vooral daarmee bezig.”

WAALS-BRABANT BETAALT MEE “De restauratiekosten neemt de provincie op zich. Voor kaarsen, miswijn en hosties gaat zij niet tussenkomen, dat moeten wij zelf zien te regelen. De kerkfabriek staat ook in voor het onderhoud van de kerk.

Alle provincies waar het grondgebied van het bisdom op ligt, betalen mee voor de instandhouding van het gebouw van hun bisschop. Bij de kathedraal van Antwerpen is dat gemakkelijk: het bisdom Antwerpen, met zijn kathedraal, ligt volledig in de provincie Antwerpen. Het aartsbisdom Mechelen-Brussel is een moeilijk geval: wij liggen op het grondgebied van Antwerpen, maar ook op dat van Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en Brussel natuurlijk. Wij zijn gewestover32

ONDERZOEKSVERHAAL RESTAURATIEDOSSIER SINT-ROMBOUTSKATHEDRAAL

het uiteindelijk ook om te doen”, zegt Van der Auwera. “Aangezien de werken in fases verlopen, worden die dossiers ook gefaseerd ingediend in Brussel, bij het Agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse overheid.

Die liggen daar te wachten op goedkeuring en dan komen er subsidies voor. Als je weet dat heel Vlaanderen zijn dossiers naar Brussel stuurt voor subsidiëring, weet je dat er een serieuze wachtlijst is. Vandaar dat er af en toe wat gaten tussenvallen. Brussel moet natuurlijk ook met zijn centen kunnen volgen. Het is niet genoeg om met fase vier klaar te zijn om met fase vijf te kunnen beginnen. Als Brussel zegt dat het budget voor het jaar op is, dan zit er een jaar tussen. Dat is voor een deel een reden voor de vertraging.”

Bram Van der Auwera is de beheerder van de kathedraal.

NIEUWWERK “Toen de restauratie daar stilaan afliep, werd de draad in Mechelen terug opgenomen. Dat gaat in fasen: een hele kerk in één keer restaureren zou te veel kosten. Geen enkel openbaar bestuur kan zo’n restauratiekosten in één keer betalen. Rond 2007 werden de werken aan de lage gedeeltes aangevat: alle glasramen die beneden zitten, alle lage muurgevels.

De restauratie van de lage gedeeltes van de kerk is opgedeeld in zes fasen. We hebben in februari fase vier afgerond. Dat was het stuk van de sacristie. De volgende fase is de rondgang van het Nieuwwerk, de straat achter de kerk. Waarom de naam ‘Nieuwwerk’? Wanneer ze de kerk gebouwd hebben, werd het koor zo snel mogelijk ingewijd zodat men er erediensten kon houden.

De straalkapellen die hier rond zitten, zijn later bijgebouwd. Dat was ‘nieuw werk’ aan de kathedraal. Met ‘nieuw werk’ bedoelen ze meestal alle kapellen die rond het koor zitten, omdat die het laatst gebouwd zijn. En die straat heet nog altijd het Nieuwwerk.”

CONCRETE DOSSIERS Kon er geanticipeerd worden op die wachttijd?

“Dat is nu wel gebeurd, hoor. Het klinkt heel raar als in de kranten staat dat ‘de werken weer stil liggen’, maar een duurtijd van een jaar in openbare aanbesteding is echt niks. Dat is verwaarloosbaar. Antwerpen is nog gerestaureerd volgens de oude regelgeving, je kon een overeenkomst maken waar Brussel zei: ‘de volgende tien jaar krijg je van ons elk jaar dat budget aan subsidies’. Zo kon je zelf bepalen wat je jaarlijks deed, kon je zelf je fasering maken. Maar dat systeem is afgeschaft. Nu betalen ze uit op basis van concrete dossiers. Dat wil zeggen dat heel de raming op voorhand moet gebeuren. Je moet zeggen: ‘kijk, het gaat ons waarschijnlijk zoveel kosten’.

Dan kan Brussel ja of neen zeggen. Soms zegt het agentschap dat het te veel is, en dan moet je het project onderverdelen. Dan moet je je dossier herschrijven, moet je er een stuk uithalen.”

SERIEUZE WACHTLIJST “We zijn ondertussen bezig met de dossiers voor de binnenrestauratie, want daar is 33

BEHEERSPLAN daag geld in steekt, het “Een tweede reden gebouw morgen nog in voor het stilliggen is orde is.” dat de stad en de provincie een beheersTEGEN 2030 KLAAR plan moeten opstel“Er is een richtdatum len eer ze subsidies voor de voltooiing van kunnen aanvragen”, de werken, maar die gaat de conservator verschuift altijd. Je verder. “Onlangs heeft kan moeilijk inschathet Agentschap Onten wanneer de minisroerend Erfgoed op ter zijn akkoord gaat vraag van de bevoegde geven, wanneer de minister (Geert Boursubsidies vrijkomen. geois) de subsidiereWe dachten zes-zeven geling hertekend. De jaar geleden klaar te dienst geeft nog finanzijn met de binnenciële ondersteuning restauratie tegen 2025, voor erfgoed, maar maar ondertussen lijkt dan moet wel gewe2030 realistischer.” De ten zijn wat er met dat ontwerpdosiers voor erfgoed de volgende het exterieur zijn in20 jaar gaat gebeuren. gediend in Brussel en Dat geldt voor alle wachten op goedkeumonumenten of bering.

“Ondertussen Het beeld van pater Damiaan schermde gebouwen. zijn we de ontwerpdosis zeer populair bij bezoekers.

Ze wil vermijden dat siers voor het interieur ze bijvoorbeeld geld aan het opstellen. Zosteekt in de restauratie van een schilderij, als dat danig dat als de buitenkant goedgekeurd wordt, schilderij dan wordt opgehangen tegen een muur we direct de dossiers voor de binnenkant kunnen waar schimmel op zit. Dan weet je dat je binnen indienen en de werken elkaar goed opvolgen.” vijf jaar opnieuw kosten hebt aan dat schilderij.

Daarom eist het Agentschap nu een beheersplan FASERING WERKEN met een duurtijd van 20 jaar, waarin duidelijk Zowel de restauratie van de binnen- als buitenstaat uitgelegd hoe de restauratie gefaseerd is. kant van de kathedraal wordt in fases opgedeeld.

Ook onderhoud moet aan bod komen, wanneer Omwille van financiële redenen, maar ook omde daken en dakgoten gecontroleerd worden. Zo dat er bepaalde restauratiekeuzes gemaakt moekrijg je een soort onderhoudsplan voor dat moten worden. “De buitenkant is naar gebruikte nument. Zo weet Brussel dat als men daar vantechnieken toe heel simpel en eenduidig”, legt 34

ONDERZOEKSVERHAAL RESTAURATIEDOSSIER SINT-ROMBOUTSKATHEDRAAL

Van der Auwera uit. “Je hebt een muur en een glasraam met een dak erboven. De binnenkant is wat anders omdat je met heel wat verschillende afwerkingslagen zit op de muren. Je zit met verschillende materialen en veel toegepaste technieken.” Voor de werken kunnen beginnen, moeten er bepaalde vooronderzoeken gebeuren.

Onderzoekers documenteren het interieur. Ze

ring: ze nemen foto’s en fixeren de verflaag zodat alles bewaard blijft voor de toekomst, maar ze gaan het niet restaureren. Ze zetten er een laag witte verf op, maar iedereen weet wel dat het werk er zich bevindt.”

CONSENSUS “Die keuzes zijn een gedeelde verantwoordelijk-

TORENS AAN DE DIJLE “De stad Mechelen heeft met minister Geert Bourgeois een convenant afgesloten, een overeenkomst om de acht historische kerken in de binnenstad te restaureren”, vertelt Van der Auwera. “Daarvoor is een kerkenplan uitgewerkt, eigenlijk een beetje de voorloper van die beheersplannen waarover ik het eerder had. Het was Bourgeois die zei: ‘we maken een plan op voor de restauratie van de historische kerken, maar dan moet daar wel tegenover staan dat jullie duidelijk maken wat jullie met die kerken gaan doen’. Mechelen heeft die kans met beide handen gegrepen: ze krijgt gefaseerd subsidies per kerk en kan in een beweging door al die kerken aanpakken. Torens aan de Dijle is de stedelijke dienst, een vereniging zonder winstoogmerk (vzw), die de samenwerking tussen de acht kerken warm houdt en bevordert.”

kijken na of er nog muurschilderingen zijn, bijvoorbeeld, welke materialen gebruikt zijn, of er minderwaardige kunstwerken vervangen moeten worden. “Het is altijd de bedoeling om zoveel mogelijk te behouden. Ze gaan de kerk hier niet met latex verf wit schilderen als je weet dat er 15e-eeuwse muurschilderingen onder zitten.”

heid”, vertelt de beheerder van de kathedraal.

“De provincie mag zijn mening zeggen over het project, omdat ze bouwheer is, ze trekt het project. Ook de gebruiker, de kerkfabriek, heeft zijn zeg in de restauratie. Ten derde moet rekening gehouden worden met het Agentschap Onroerend Erfgoed. De drie stemmen worden samengelegd en dan is het de taak van het ontwerpbureau, de architect die verantwoordelijk is voor de restauratie van het interieur, om te proberen een visie te ontwikkelen, om alle verschillende inputs samen te leggen in een masterplan. Over de verschillende onderwerpen moet een consensus zijn voordat men iets kan beslissen over de uitvoering.”

RESTAURATIEKEUZES MAKEN Na die vooronderzoeken moet men bepaalde restauratiekeuzes maken. Is het de moeite om een middeleeuwse muurschildering te restaureren en bloot te leggen? Past een object in het interieur of niet, hoe functioneel is het nog? Die keuzes zijn ook afhankelijk van de kostprijs van het restaureren. “Als iets veel te duur is, gaat het Agentschap daar op dit moment geen geld in steken.” In dat geval documenteren restaurateurs de schilde35

KERKGEBOUW MET STEDELIJKE FUNCTIE Opmerkelijk: de kathedraal en de toren hebben een andere eigenaar. “De restauratie van de toren is af, dat project werd door de stad gecoördineerd. In Antwerpen is de toren ook van de stad. Hoe die situatie ontstaan is? Voor een stuk is dat historisch niet meer te begrijpen. Je moet weten dat 90-95 procent van de middeleeuwers katholiek was. Het stadsbestuur was katholiek, veel adellijke families hadden priesters of bisschoppen in hun familie. De invloed van de kerk op het dagelijkse leven was heel groot. Je kan nooit de zuivere lijn trekken van wie betaald heeft voor dat gebouw.

EMOTIONELE VERBONDENHEID “Soms wint de ene, soms wint de andere. Het ontwerpbureau kan een esthetische visie ontwikkelen. Architecten en ingenieurs kunnen zeggen dat iets heel mooi zou zijn mocht het wit geschilderd zijn, maar zij kennen natuurlijk de finesses van het gebouw niet, en ook niet de gevoeligheden van de bevolking. Als er een bepaald kruisbeeld staat waarvan ik weet dat de mensen daar alle dagen bij komen bidden, dan moet de architect niet zeggen dat hij het gaat verplaatsen ‘omwille van de esthetiek’. Zo is de kapel van Onze-Lieve-Vrouw-van-Mirakelen een plek waar mensen regelmatig komen bidden, het beeld van Pater Damiaan ook. Soms zijn er dingen waarvan we zelf niet weten dat ze belangrijk zijn. We zijn in de sacramentskapel bezig met stabiliteitswerken. Om makkelijk te kunnen werken hebben we een aantal beelden weggehaald. Op een dag kwam een dame langs in mijn bureau, helemaal in paniek omdat een welbepaald Mariabeeldje weg was. Ik zei dat er Mariabeelden genoeg zijn in de kathedraal, maar zij wou bidden bij dat specifieke beeld. Mensen hebben een emotionele voeling met sommige voorwerpen hier.”

Enerzijds is het de Mechelaar die met zijn bidden mee heeft betaald voor het bouwen van de kathedraal. Anderzijds kan je zeggen dat het kapittel van de kanunniken het gebouw hier heeft gezet. Maar waaruit haalde zij haar inkomsten? Uit het bidden voor andere mensen, uit de verkoop van aflaten. Het bouwen van zo’n kerk is altijd een project geweest dat door de hele gemeenschap gedragen werd.

De toren heeft achteraf de functie van belfort gekregen. Dat betekent dat bij invasies of bij oorlogen de belangrijke stadsrechten bewaard werden in de toren, waar ze veilig voor de vijand waren. Er stond ook een stadswacht bovenop. Deze moest kijken welke delen van de stad in brand stonden. Dan kon hij met zijn trompet blazen en wist de brandweer waar ze moest zijn. De toren heeft altijd een stedelijke functie gehad, hij diende ook als uitkijkpost.

Ook de kerkklokken hebben altijd een stedelijke functie gehad. Die verwevenheid kunnen wij ons vandaag nog maar moeilijk inbeelden. Ik heb het niet over de beiaard, dat is een muziekinstrument.

De luidklokken associëren wij nu alleen nog maar met een misviering. ‘De klokken luiden, er wordt iemand begraven.’ Vroeger was er een klok om te zeggen dat de stadspoorten moesten sluiten, er was een klok om te zeggen dat het tijd was voor het middagmaal. Alle Mechelaars hoorden de klok luiden en wisten: ‘er is iets aan de hand’ of ‘we moeten naar huis’ of ‘de poorten worden gesloten’.”

EN-ENVERHAAL “Je moet een afweging maken tussen de erfgoedzorg an sich, het gebruik en dan nog eens het religieus-spirituele van de bezoeker die binnenkomt”, zegt de conservator. “Het is een en-enverhaal: de beleving is nooit alleen cultureel, het is nooit alleen geschiedkundig, het is nooit alleen godsdienstig. Die drie elementen moeten hun mix vinden. Dan pas is de restauratie van een kerk geslaagd.”

36

ONDERZOEKSVERHAAL RESTAURATIEDOSSIER SINT-ROMBOUTSKATHEDRAAL

37

De kathedraal is een van de mooiste voorbeelden van Brabantse gotiek.

INTERVIEW VOORZITTER EN TRAINER G-PLOEG RACING MECHELEN RONALD DE SCHOENMAEKER 38

RONALD, VOORZITTER VAN DE G-PLOEG VAN RACING MECHELEN, HEEFT EEN GROOT GROEN-WIT HART

“BIJ G-VOETBAL MOET JE OOK EEN BEETJE PSYCHOLOOG ZIJN” Ronald De Schoenmaeker (59) draagt een grasgroene jas met daarop in kalklijnwitte letters ‘G-TEAM’ gedrukt. Hij is voorzitter van de G-werking van Racing Mechelen. G-voetbal is voetbal voor personen met een mentale of fysieke beperking. Wanneer de vorige voorzitter het voor bekeken hield, was de toekomst van het team onzeker. “Toen stond iedereen daar. Ik gaf al training en zo ben ik erin gerold.

De zoektocht naar subsidies, de vergaderingen… Ik heb alles op mij genomen, om de spelers toch maar te kunnen laten spelen. Anders was het project opgedoekt.” TEKST & FOTO’S: ALEXANDER VANHALST

39

In de auto van Ronald hangt een embleem van Racing Mechelen aan zijn achteruitkijkspiegel.

Zijn zonen speelden bij de jeugd van ‘de Racing’.

Toen de Mechelse club nog in tweede klasse vertoefde, heeft zijn oudste zoon zelfs de eerste ploeg gehaald. De kleinzoon van Anita Holsters, de partner van Ronald, is ook een Racinger: hij speelt bij het G-team van de Mechelaars. Voor het interview met Ronald en Anita zoeken we de rust op van De Krone in Duffel, een brasserie in een oud fort. In dit job-ervaringscentrum voor mensen met autisme werkt diezelfde kleinzoon van Anita.

BABYSIT Voorzitter Ronald is een manusje-van-alles. Hij geeft training, gaat mee naar wedstijden, zorgt voor de aankoop van materiaal, regelt de administratie en het secretariaat. Anita wast de truitjes, is penningmeester, begeleider van de spelers en tegenwoordig ook… babysit. Ze past soms op de kinderen van een koppel dat bij de G-ploeg speelt.

AANPASSEN AAN JEUGD “De G-ploeg is een onderdeel van de club, Racing Mechelen”, zegt Ronald. “Maar de G-ploeg heeft een eigen structuur en een eigen financiële kas.

We moeten het zien te redden met giften, tombola’s, subsidies, lidgeld, de verkoop van wafels en dergelijke. Voor het gebruik van de velden en de accommodatie moeten wij Racing niet betalen.

Natuurlijk moeten we ons aanpassen aan de jeugd: wanneer de jeugd niet speelt, kunnen wij spelen.

Bij ons gebeurt alles op vrijwillige basis, wij vergoeden niemand. De voetbalbond wil volgend seizoen, op de twee hoogste niveaus van het

De G-ploeg traint elke woensdagmiddag.

40

INTERVIEW VOORZITTER EN TRAINER G-PLOEG RACING MECHELEN RONALD DE SCHOENMAEKER

G-voetbal, officiële scheidsrechters en gediplomeerde trainers aanstellen. Dat is een kost die erbij komt. Je moet die arbitrage betalen, hun kilometervergoeding. Ik heb al dikwijls gezegd: “Mannekes, waar zijn jullie mee bezig? Wie gaat dat betalen?”.”

Anderlecht, Gent, noem maar op, ziet spelen.

Bij Racing zie je Groen Rood Katelijne spelen.

Daar moet ik geen tekening bij maken.” (lacht) Opmerkelijk aan de G-competitie is dat er geen rangschikking is. “Dat doen ze specifiek om de drang om te winnen te vermijden”, legt Ronald uit. “Want dat brengt conflicten en discussies op het veld met zich mee. Of het nu handspel was of niet, bijvoorbeeld. Of spelers die klagen dat bepaalde tegenstanders op een ander niveau spelen.”

MEER SAMENWERKING “Vroeger had je geen medewerking van Racing, of toch heel weinig”, vertelt de voorzitter. “Vanaf dit seizoen staat het bestuur van Racing Mechelen volledig achter de G-ploeg. Er wordt veel voor de ploeg gedaan, ik mag niet meer klagen. Zo is er ondersteuning naar sponsering en ledenwerving toe. De G-ploeg wordt mee opgenomen in het totaalplaatje van de club. Racing is één geheel: van de eerste ploeg tot de kleinsten en het G-team erbij. Alles is geïntegreerd in één bestuur, met een apart jeugdbestuur.”

BEWEGING, PLEZIER EN SOCIAAL CONTACT “Ik vind het tof dat het G-voetbal er is, dat mensen met een beperking aan sport kunnen doen”, zegt Ronald. “Het brengt hen in beweging, zorgt voor plezier en sociaal contact. De spelers voelen zich goed dat ze terug kunnen sporten. Bij ons is er een jongen die in het reguliere voetbal heeft gespeeld. Een goeie speler: hij verdiende zijn brood met voetbal, bij manier van spreken.

Op een dag heeft hij een verkeersongeval gehad.

Maanden heeft hij in coma gelegen, nu heeft hij verschillende beperkingen. Hij kan niet meer op niveau kan spelen. Hij probeert het wel, maar dat gaat niet meer zoals vroeger. Voetbal is zijn leven, dat is altijd zijn leven geweest. Voetballen, voetballen, voetballen. Hij heeft kunnen spelen in gewone competities, hij heeft in eerste ploegen gestaan. Dan heb je opeens een ongeval en kan je niet meer voetballen. Voor die mensen is het interessant dat er zoiets als G-voetbal bestaat.”

MECHELSE RIVALITEIT Recreas Racing Mechelen komt uit in een competitie tegen ploegen uit de provincie: Turnhout, Grobbendonk, Geel, Merksem en… KV Mechelen. “Mijn spelers zijn extra gemotiveerd voor de match tegen KV Mechelen. Ik probeer de rivaliteit te minimaliseren. Het is niet zoals bij de jongens in de eerste ploeg. Bij de G-ploeg hoeft dat niet. “Jullie spelen niet voor 10 euro, laat staan voor 1 euro”, zeg ik hen. “Jullie spelen voor het plezier.” Er zijn jongens die bij mij gespeeld hebben en naar KV zijn gegaan, en vice versa. Ik verwittig wel altijd de voorzitter van de G-ploeg van KV Mechelen als een speler van hen naar ons wilt komen, en omgekeerd ook.’

KV Mechelen heeft meer G-ploegen. Bij ons krijgen ze een spelerskaart om naar de eerste ploeg te gaan kijken, bij KV krijgen ze dat ook. KV speelt in de eerste klasse, waar je een

VERSCHILLEN MET REGULIERE VOETBAL In het algemeen lijkt G-voetbal erg op het reguliere voetbal, toch zijn er enkele opmerkelijke verschillen. Ronald lijst ze op. “Vervangingen zijn constant mogelijk. Je mag een speler van het 41

veld halen en later mag die er terug op. In plaats van de bal in te gooien als hij buiten is, wordt er ingetrapt. Tackelen is verboden. De doelman mag de bal niet tot over de middenlijn gooien. In het gewone voetbal mag je zo ver gooien of trappen als je wilt. De keeper mag enkel ingooien, er mag niet ingetrapt worden. De vrije trappen zijn altijd onrechtstreeks, behalve een strafschop.

Buitenspel is er niet bij ons. Wanneer een speler een gele kaart krijgt, moet hij 5 minuten van het veld. Daarna mag hij of zij er terug op.”

Naast voorzitter is Ronald ook trainer van de G-ploeg.

GOEDE ‘VOETBALISTEN’/NIVEAUS Ploegen worden ingedeeld op basis van niveau, niet op basis van leeftijd. “De jongste categorie zijn de ‘kids’, spelers van 7 tot 12 jaar. Dan volgt een overgangsjaar, voor de jongens die wel de leeftijd maar toch nog niet de capaciteiten hebben om op niveau 4 te spelen, de laagste categorie. De al iets betere spelers zitten in niveau 3.

Op niveau 2 wordt al echt voetbal gespeeld. Het passenspel en het loopvermogen van de spelers is beter. Fysiek zijn deze spelers goed, psychisch zijn ze niet altijd in orde. Je moet die mannen heel kort houden, ze hebben dikwijls een kort lontje.

De spelers van niveau 1 zijn goede ‘voetbalisten’.

Ze leunen dicht bij het reguliere voetbal aan. Fysiek zijn ze in orde. Natuurlijk hebben ze wel hun beperkingen, verstandelijk of psychologisch.”

EVENWICHT BEHOUDEN “Momenteel heb ik twee ploegen, 16 spelers in totaal”, vertelt de voorzitter. “Het gros van de spelers is tussen de 18 en 25 jaar oud. Wij spelen op niveau 2 en 3, dat is niet slecht.” Spelers mogen meedoen met een niveau hoger dan dat van hun, maar niet omgekeerd. “Op niveau 1 is het 8 tegen 8. Het veld is dan ook groter. Op de laagste niveaus worden de wedstrijden 7 tegen 7 gespeeld.

42

Racing Mechelen speelt in het Oscar Vankesbeeckstadion.

INTERVIEW VOORZITTER EN TRAINER G-PLOEG RACING MECHELEN RONALD DE SCHOENMAEKER

Maar als het koud is in de winter, en de tegenstrever stemt ermee in, spelen we soms 9 tegen 9 zodat er geen spelers in de koude langs de lijn moeten wachten. Dat is onderling met de tegenstander overeen te komen, natuurlijk.

Ik benadruk altijd dat wie het doelpunt maakt, geen rol speelt. Na een hele goeie voorzet, waarbij de andere alleen maar zijn dikke teen tegen de bal moet zetten, wie heeft dan de goal gemaakt?

De speler met zijn dikke teen. Maar de persoon die de bal goed heeft voorgebracht, die heeft heel goed gespeeld. Die heeft evenveel aandeel in het doelpunt als de doelpuntenmaker.”

Zijn we te sterk, zeg ik aan de tegenstander dat ze er een speler mogen bijzetten. Of dan haal ik er een of twee van mijn betere spelers even af, om hen te laten rusten. Zodat het aantal doelpunten in verhouding blijft. Ik zeg niet dat we ons laten verliezen, maar ik zorg wel dat er meer evenwicht in het spel komt. Ik zeg ook altijd tegen de spelers: “Mannen, die uitslag interesseert mij niet, zolang jullie je best doen en proberen te doen wat ik vraag. En proberen te voetballen.” Ook al verliezen we met 10-0, ik trek me dat niet aan. Dat moeten de spelers zich ook niet aantrekken.”

FAIR PLAY “Er zijn spelers met verstandelijke beperkingen, met psychologische problemen. Er zijn spelers die niet kunnen verdragen dat ze verliezen, of veel verliezen, of geen ballen krijgen. Ik heb verschillende persoonlijkheden in onze groep, met verschillende problemen. Bij ons mogen ze allemaal meedoen, maar ze moeten fair blijven. Daar hamer ik heel hard op. Als ik hoor dat iemand iemand anders uitscheldt, het maakt niet uit of het tegen een ploegmaat of tegenstander is, wordt die speler direct op het matje geroepen. Dat kan ik echt niet hebben. “Dikke, dunne, smalle, lange…”, dat hoeft niet. Die jongen of dat meisje kan er ook niet aan doen. Ik zeg altijd: “Kijk eerst zelf eens in de spiegel. Jij hebt ook je problemen. Je bent ook niet perfect. Niemand is perfect.” Fair play is bij ons zeer belangrijk.” Anita bevestigt: “Ze leren omgaan met elkaars beperkingen. Iedereen moet aanvaard worden zoals hij of zij is.”

VAN 7-2 NAAR 8-8 “Er was eens een wedstrijd waarbij de tegenstrever op een gegeven moment met 11 spelers op het veld stond. Wij met 6, geloof ik.

Ik heb aan mijn spelers gevraagd om gelijk te spelen. We stonden op dat moment 7-2 voor. We hebben 8-8 gelijk gespeeld. Ik heb ze allemaal proficiat gewenst, en iedereen was tevreden.

Bij de andere ploeg was er een speler met een looprek, hij heeft ook een goal mogen maken bij ons. Dat was misschien zijn eerste doelpunt in 2-3 jaar. Dat is een heel tof gevoel dat je krijgt, voor die jongen ook. Die was euforisch dat hij een goal gemaakt had.

Ik vraag de spelers om hun best te doen. Bij de betere spelers is het al moeilijker, als ik hen vraag om het wat minder aan te doen. De bal in de ploeg houden, het spel controleren maar geen goal meer maken, dat is moeilijk. Ik kan hen dat ook niet kwalijk nemen.

EVALUATIE COMPETITIE “Met Nieuwjaar worden de ploegen geëvalueerd.

Naargelang de uitslagen wordt gekeken of een ploeg te hoog of te laag gerangschikt zit. Als je elke wedstrijd met 3 tot 7 goals verschil wint of verliest, is dat een teken dat je te sterk of te zwak bent voor je afdeling. Dan ga je een trapje lager of hoger moeten gaan. In feite is dat niet slecht 43

voor de jongens en meisjes: zo kunnen ze op hun eigen niveau spelen, hebben ze meer tegenstand. Het is leerzamer voor hen. En aangenamer, vind ik persoonlijk”, zegt Ronald. Anita vult aan: “Het is een goed systeem voor degenen die te hoog gerangschikt staan en die een heel seizoen met zoveel goals verliezen. Dat is heel demotiverend voor de spelers. De jongens en meisjes hebben motivatie en steun nodig.

Als ze altijd verliezen, dan geven ze het op.”

Bij de wedstrijd op het einde van de training speelt Ronald mee.

EVALUATIE SPELERS “Op het wedstrijdblad staan alle namen van de spelers. Je kan daar, als trainer, opmerkingen op noteren, zoals ‘ploeg veel te sterk’, bijvoorbeeld. Per speler kan je aanduiden of deze te hoog, te laag of op het juiste niveau uitkomt. De trainer van de tegenstander scout dan mijn ploeg, ik scout de zijne. Aan de hand van die wedstrijdbladen evalueren ze spelers. Als over een bepaalde speler enkele keren gezegd wordt dat die echt goed is, of net minder goed, dan gaan ze zien of die speler wat hoger of lager gezet kan worden. Het is niet aangenaam voor een speler als die maar wat stilstaat en niet kan meedoen aan het spel.”

PSYCHOLOOG ZIJN “Er zijn gele en rode kaarten, maar die worden heel weinig gebruikt. De jongen moet dan zo agressief zijn dat de scheidsrechter geel trekt. Dat gebeurt tijdens het spel, de emotie komt boven en dan volgt een reactie. Maar ze moeten dat proberen onderdrukken. Hij moet van het veld, maar na vijf minuten mag hij er terug op. Als ik zie dat een jongen over zijn toeren begint te ra-

Momenteel heeft de G-ploeg geen ‘kids’, alleen volwassenen.

44

INTERVIEW VOORZITTER EN TRAINER G-PLOEG RACING MECHELEN RONALD DE SCHOENMAEKER

ken, ik ken de spelers, dan haal ik hem er af. Ik laat hem rustiger worden en later mag hij er terug op. Met de boodschap: “Opgepast, want als ik je er nu afhaal, is het definitief”.

Ik moet die lijn trekken anders loopt het in het honderd.”

Ik zeg tegen mijn spelers: “Ik heb een bovenlijn en een onderlijn, daartussen moet je blijven.” Komen ze erboven, is dat een teken dat ze ergens te ver gegaan zijn. Blijven ze eronder is het ook niet goed, dan scheelt er iets. Dan zitten ze ergens in een dipje, familiaal of op school.

Dat probeer ik er vervolgens uit te krijgen. Bij G-voetbal moet je ook een beetje psycholoog zijn. Weten hoe je de jongens moet aanpakken.”

Anita vult aan: “Elke speler heeft zijn eigen probleem. Je moet de spelers kennen, je moet weten wat er bij wie schort en hoe je ze moet aanpakken. Sommige spelers moet je een kans meer geven, bij een andere moet je wat korter op de bal spelen.

Het is niet alleen voetbal, G-voetbal heeft ook een sociaalpsychologisch aspect. Aanmoedigingen doen heel veel voor de spelers, dat is heel belangrijk voor hen.”

Naast voetbal kan je nog andere G-sporten beoefenen in Mechelen.

Hiernaast vind je een overzicht.

G-SPORT IN MECHELEN RECREAS RACING MECHELEN Oscar Van Kesbeeckstraat 43 2800 Mechelen www.g-24rrmechelen.be YELLOW RED KV MECHELEN Liersesteenweg 206 2800 Mechelen www.kvmechelengteam.be

PITZEMBURG BASKET Winketkaai 39 2800 Mechelen www.basketpitzemburg.be

NEO HOCKEY TOGETHER MECHELEN Nekkerspoel-Borcht 19 2800 Mechelen www.neohockeymechelen.be

BD OPSLAG MECHELEN Dorpstraat 67 2811 Leest www.bdopslag.be KKT MOEDIG EN VRIJ Nekkerspoel-Borcht 19 2800 Mechelen www.moedigenvrij.be RAM MECHELEN Nekkerspoel-Borcht 19 2800 Mechelen 45 www.ramatletiek.org iconen: flaticon.com

16 leden

60 leden

15 leden

7

leden

6

leden

13 leden

1 lid

HACK JE SOLLICITATIEGESPREK

In 10 stappen naar je droombaan.

Cyberstalken en instagram, Zo kom je tegenwoordig aan een baan. Ten minste, zolang je nuttig gebruik maakt van wat je op het internet aantreft. Dat zegt David Aerts, een consultant van uitzendbedrijf Randstad in Mechelen. Hij heeft voor dit magazine een stappenplan samengesteld om jonge sollicitanten aan een goede baan te helpen. Lees alle tien stappen hieronder.

TEKST & FOTO’S: ALEXANDRA HEINEN

46

INTERVIEW CONSULTANT RANDSTAD DAVID AERTS

seconden om eruit te springen nog voor je bent uitgenodigd. Zorg voor een duidelijke structuur waar alle essentiële onderdelen inzitten. Vermeldt zeker je persoonlijke en je contactgegevens, je opleidingen en relevante werkervaring.

Zorg dat je laatste opleiding en studentenbaan bovenaan de lijst staan, want die zijn het belangrijkst.

VOORBEREIDING Tegenwoordig heeft bijna ieder bedrijf wel een website. Wat daarop staat, is de essentiële informatie. Negeer je de website als sollicitant, dan loop je de kans om bij een bedrijf terecht te komen waar je niet echt thuishoort. Kijk ook even naar de concurrenten en vergelijkbare firma’s. Daarnaast is voor bepaalde posities een onderzoekend karakter belangrijk.

Als dat op de baan van toepassing is, zorg dan dat je zeker een aantal feiten en gerichte vragen over het bedrijf hebt.

Maak je CV persoonlijk door hobby’s die aansluiten bij de baan er ook bij te zetten. Wil je voor een leidinggevende functie gaan of werkt je toekomstige werkgever het liefst in teamverband, dan is het ook belangrijk om te melden als je leider was bij de jeugdbeweging. Wil je leraar Frans worden en kijk je graag naar Franse films? Dat bewijst je passie voor het vak.

De Human Resource manager van het bedrijf zelf gaat op zoek naar iemand die graag bij de firma werkt en die interesse heeft voor wat er binnen het bedrijf gebeurt. Als sollicitant mag je dus vragen over het bedrijf verwachten.

Een sluwe HR manager die vermoedt dat je eigenlijk geen interesse hebt, kan met een paar pittige vragen erachter komen of die baan echt zoveel voor je betekent.

Je hebt tien seconden om eruit te springen

Denk ook na over een aantrekkelijke layout. Duidelijkheid en degelijkheid zijn altijd een sterk begin. Zeker bij creatievere beroepen kan dat doorslaggevend zijn. Bijvoorbeeld een woordwolk met eigenschappen die je belangrijk vindt of iconen voor je contactgegevens maken de hele CV luchtiger.

Is de weg vinden niet je sterkste punt? Rijd dan al eens van tevoren naar het beoogde bedrijf. Dat vermindert niet alleen het risico dat je een verkeerde weg rijdt, het werkt ook stressverlagend op de dag zelf.

Het spreekt voor zichzelf dat correct en foutloos taalgebruik belangrijk zijn. Wanneer er veel typefouten in een CV staan, denkt een HR manager dat je niet veel tijd of aandacht aan je CV besteedt.

CV Je CV is je uithangbord. Alles wat je de geschikte persoon voor een positie maakt, staat daar op. “De HR-manager kijkt zo’n tien seconden naar je CV. Je hebt dus tien 47

INTERVIEW CONSULTANT RANDSTAD DAVID AERTS

SOCIALE MEDIA Ook werkgevers gebruiken Google, facebook en andere sociale media. Het is dus verstandig om te controleren of je toekomstige baas alles kan zien, inclusief die foto’s van jou tussen de lege bierkratten of een foto van je katten of honden. Delen van je profiel die je persoonlijkheid op een positieve manier versterken, mogen natuurlijk blijven staan.

Gebruik Instagram en Facebook als een portfolio.

den en calculeer een paar minuten extra reistijd in.

Als je van tevoren de route verkent, verklein je de kans al dat je verkeerd rijdt, onverwachtse omleidingen tegenkomt of in een dagelijkse file terechtkomt. Kan je de afspraak toch niet halen. Dan kun je nog altijd bellen en de situatie uitleggen. Bel liefst naar de persoon met wie je hebt afgesproken, anders neem je contact op met de receptie en laat je de boodschap voor je afspraak achter.

LinkedIn is voor professioneel gebruik het belangrijkste sociale medium, dus denk eraan dat het up-to-date is en dat de informatie overeenkomt met je CV. De mogelijkheden qua uiterlijk zijn misschien beperkter, maar daarom hoeft het nog geen saaie boel te worden. Met een aantal sterke taglines kom je er ook.

Zelf maakt David heel duidelijk wat wel en niet kan. “Als iemand tien minuten of een kwartier te laat komt zonder waarschuwing, hoeft diegene van mij niet meer langs te komen.” Te laat komen is menselijk, anderen laten wachten is onbeleefd, vindt hij.

Vooral in beroepen waar communicatie belangrijk is, zijn apps en sites zoals facebook en instagram handig om als portfolio te gebruiken. Veel volgers en vrienden wijst op een breed netwerk en actief gebruik laat betrokkenheid zien. Voorwaarde is wel dat het medium op een professionele manier gebruikt wordt.

BIJ AANKOMST Spreek de Human Resource manager altijd aan met u, meneer of mevrouw. Als de sfeer van het bedrijf informeler is of als het gesprek goed verloopt, geeft de ander dat wel aan door je aan te spreken met je voornaam.

Soms blijft het gesprek formeler, maar dat betekent niet per se dat je sollicitatie slecht gaat. Hetzelfde geldt andersom. Een informele toon betekent nog niet dat je de nieuwe collega bent.

TE LAAT? Iedereen kan in een file terecht komen, iedereen kan een lekke band hebben en iedereen kan dus een keer te laat komen.

Op een sollicitatiegesprek is dat extra vervelend, maar het is te begrijpen. Probeer het te vermij-

Iedereen kan wel eens ziek zijn, dus dat kan je gewoon aan het begin van het gesprek aangeven.

48

INTERVIEW CONSULTANT RANDSTAD DAVID AERTS

Zorg wel dat je goed voorbereid bent. Een schone zakdoek, en eventuele medicijnen helpen. Als je weet dat je. last hebt van hooikoorts, zorg dat je tabletten gebruikt om de effecten tegen te gaan.

Ook dat valt onder voorbereiding.

Wat je het beste kan vermijden, is broeken met gaten, hoe modern ook. Een hoed of pet kun je best afzetten zodra je het gebouw in komt. Ook strakke kleding of kleding waarin je veel bloot laat zien, kan je beter links laten liggen. Daarnaast zijn de meeste mensen van de Human Resource afdeling niet zo onder de indruk van diepe decolletĂŠs omdat volgens David 85% van de HR managers een vrouw is.

TALENTEN Iedereen heeft talenten, anders was je nooit door de opleiding gekomen. Maar niet alle talenten zijn relevant. Kun je met een dozijn eieren jongleren? Prima, maar niet echt belangrijk tenzij je bij het circus gaat werken. Snel rekenen, nauwgezet werken en een perfectionistische instelling past prima in het takenpakket van een boekhouder.

Talenten zijn de eigenschappen die je doen opvallen, die ervoor zorgen dat je CV net iets spannender is dan die van je concurrenten. Het zorgt er ook voor dat je zelf iets persoonlijker wordt dan de rest van de sollicitanten. Talenten moeten wel binnen de omschrijving van de baan passen.

Maak het niet te persoonlijk. Je laat zien dat je binnen een bepaald bedrijf past. Het is niet de bedoeling dat de persoon aan de andere kant van de tafel straks een biografie over je kan schrijven.

KLEDING Hoe je je kleedt hangt af van de bedrijfscultuur, dus als juridisch assistent zal je al snel aan een wit hemd en een kostuum moeten denken, terwijl bij creatievere beroepen een spijkerbroek perfect kan. Met basics als een wit hemd en een donkere broek val je niet snel uit de toon en betaalbare winkels zoals Primark en H&M verkopen dit.

BODY LANGUAGE Sollicitanten zijn meestal zenuwachtig, maar een goede HR manager kijkt daar doorheen. Toch kan letten op je houding ervoor zorgen dat je er rustiger en geĂŻnteresseerd 49

INTERVIEW RANDSTAD-CONSULTANT DAVID AERTS

Laat zien dat je geïnteresseerd bent.

uitziet. Houd je handen losjes boven de tafel.

Weet je niet wat je met je handen moet doen, neem dan iets mee om te schrijven. Eventuele vragen kun je zo gemakkelijk opschrijven.

Wat je absoluut niet moet doen, is ongeïnteresseerd of arrogant overkomen. Ja, je moet beter zijn dan de anderen, maar er zijn nog zoveel andere gegadigden voor dezelfde positie, die ook met unieke eigenschappen op de proppen komen.

Ga dus niet om je heen kijken of onderuitgezakt achterover leunen.

AFSCHEID. De sollicitatie zit erop, maar je bent de deur nog niet uit. Dit is het allerlaatste moment om jezelf te verkopen. Zorg dat je een aantal vragen gesteld hebt over het bedrijf of je taak. Denk eraan dat het om professioneel contact gaat en niet je nieuwe beste vriend.

Blijf beleefd. Benadruk nog een laatste keer je interesse, schud de hand van de HR manager en bedank hem of haar voor het gesprek. Je hoopt van ze te horen dus laat dat ook weten en wens ze nog een goede dag.

VRAGEN Vragen stellen aan het einde van een sollicitatie laat zien dat je geïnteresseerd bent in de functie. Zelf kan je zo ook achter details van je taakomschrijving komen of over de werksfeer. Vraag opheldering over opmerkingen die tijdens het sollicitatiegesprek naar boven zijn gekomen. Stel vragen over de toekomstvisie van de firma waarvoor je hoopt te werken om te laten zien dat je erbij betrokken wil zijn.

Je werksituatie moet ook ter sprake komen. Kom je terecht in een team of ga je alleen werken? Ga je samenwerken met partners van de firma? Vraag waarom de vacature open staat. Als het bedrijf is uitgebreid, zit je goed. Heeft je voorganger een burn-out? Dan is de baan misschien te zwaar.

Vragen over de specifieke verwachtingen naar jou toe maken dat ook duidelijk.

Gefeliciteerd. Je bent er doorheen gekomen en al een stap dichter bij de baan. Krijg je hem niet, dan was de sollicitatie een goede oefening. Ga dan gewoon voor de volgende.

Vragen over loon stel je beter niet. Laat de potentiële werkgever met die vraag komen in de vorm van een loonvoorstel. Dan gaat het meestal goed.

50

GRAFIEK: ALEXANDRA HEINEN

Vier attracties die je niet mag missen in Mechelen In de stad ligt ook een gezellig winkelcentrum dat minder druk is dan dat van het nabijgelegen Antwerpen

De Sint Romboutstoren is het bekendste bouwwerk van Mechelen. Het bestaat al sinds 1482.

Dierenpark Planckendael trok vorig jaar 950.000 bezoekers. Vooral de olifanten zijn populair.

Technologiemuseum Technopolis is een van de meest duurzame toeristische attracties van BelgiĂŤ. De helft van de energie die ze nodig hebben, produceren ze zelf.

51

STAD VAN TEGENSTELLING Het klonk als een gratis citytrip. Studenten journalistiek uit drie landen kregen de kans om een week lang op een volledig betaalde reis naar Praag te gaan. Natuurlijk moest er wel iedere dag een reportage voor de radio gemaakt worden. In mijn team zat de Tsjechische student Jakub Riha, die zelf in Praag is opgegroeid.

TEKST & FOTO’S: ALEXANDRA HEINEN 52

FROM PRAGUE WITH LOVE REPORTAGE VANUIT PRAAG

DANSENDE HUIZEN Het is bewolkt in Praag. En koud. Meestal ligt de temperatuur in de maand april hier rond 20 graden en schijnt de zon. En toch past dat sombere weer beter bij de stad. Het geeft een zwaarte aan het straatbeeld waardoor de felgekleurde gebouwen beter uitkomen. De barokke gevels en de torentjes die overal bovenuit lijken te komen zorgen ervoor dat de stad er als geheel indrukwekkend uitziet. Een opvallende uitzondering in het centrum van de stad is het Dancing House, een gebogen glazen gevaarte dat aan de oever van de rivier de Moldau ligt. Ook in andere wijken zijn moderne structuren te vinden, maar Dancing House is veruit het meest opvallende.

Het bouwwerk is gemaakt door een Tsjechische en een Amerikaanse architect net na de val van het communisme en moet de overgang van het communisme naar een vrij land voorstellen. Aan het begin van de bouw werd Dancing House de Fred and Ginger genoemd, naar de dansende filmsterren Fred Astaire en Ginger Roberts. De Amerikaanse architect vond dat toch iets te commercieel, hoewel hij zelf vond dat zijn werk op twee dansende figuren leek.

Misschien net door het verschil met een modern gebouw voelt Praag ouder aan dan andere hoofdsteden in Europa. De straten dragen bij aan het antieke gevoel. In de zandgrond liggen kleine, vierkante klinkers die witte en lichtgrijze ruiten vormen op de stoep die hier en daar verzakt is door de losse ondergrond. Tramrails liggen verzonken in het asfalt van de straat. De auto’s laten geen plaats voor het openbaar vervoer, zie ik terwijl mijn blik voorzichtig voor een paar seconden van de stoep afdwaalt. Toeristen zijn gemakkelijk te herkennen. Ze staan stil en kijken rond terwijl de inwoners van de stad snel naar hun kantoor

gaan terwijl ze hun ogen op de grond gericht houden.

GIDS Jakub Riha studeert journalistiek aan de VOSP, een privĂŠhogeschool in het centrum van de Tsjechische hoofdstad. De school bestaat uit twee verschillende gebouwen. Op zich niet vreemd, maar de tegenstelling tussen de twee is haast schokkend. Het adres van het oude gedeelte staat op het internet. De meeste lessen gaan daar door.

53

FROM PRAGUE WITH LOVE REPORTAGE VANUIT PRAAG

Aan een ogenschijnlijk geïmproviseerde receptie bij de smalle entree zitten twee oude vrouwtjes op een stoffen bank met bloemmotief. Ze spreken weinig Engels, maar het lukt ze om mij naar de tweede verdieping van de oude school te sturen.

Ik loop een krakende houten trap op. Verkeerde gebouw, blijkt later.

indruk dat Praag toeristen toch verwelkomt. Oudere restaurants en de vele cafés zijn nog steeds gezellig, zolang je maar weet wat je bestellen wil.

De bediening spreekt er namelijk bijna uitsluitend Tsjechisch.

Jakub was al bij het nieuwe gebouw, dat achter een houten poort verstopt zit. Houten trappen zijn er nog steeds, maar de nieuwe school kenmerkt zich door grote ramen en witte muren.

Niet kil of steriel, maar wel licht. Door het hout lijkt het nieuwe deel van de school ook uitnodigend. Het verandert ook meteen mijn blik op de lokale bevolking. De weinige Tsjechen die er zijn, lijken minder stug dan hun landgenoten die me op de straat voorbij zijn gesneld. Jakub zelf is erg vriendelijk en loopt meteen op de buitenlandse gasten af. Later blijkt dat hij die week als mijn gids zal fungeren. Die morgen bespreken we welke interviews op het programma staan. Dan is het tijd voor de lunch.

KOUDE OORLOG Ook de 44-jarige tolk en vertaalster Barbora Stefanova zegt dat het voor toeristen moeilijk kan zijn om contact te krijgen met de inwoners van Tsjechië. “Mensen spreken hier bijna geen Engels.” Zij is een van de weinige mensen van haar generatie die een grondige kennis van de Engelse taal heeft. Ze studeerde de taal samen met Russisch aan de universiteit vlak voor de val van het communisme en de Berlijnse muur. “Ik heb altijd willen reizen. Dat ging niet zo gemakkelijk toen ik aan mijn studie begon. Je moest eigenlijk achter het IJzeren gordijn blijven. Via taal kon ik toch een beetje ontsnappen aan de realiteit. Ik las veel boeken, ging naar westerse films als dat mogelijk was.” Door haar keuze om Engels te studeren, was ze vaak alleen. Toen de muur viel en contact met het Westen makkelijker werd, raakte

Tsjechië is een trots land, en de inwoners zijn dat ook. In de vele cafés en restaurants schenken ze typisch Tsjechisch bier en serveren ze typisch Tsjechische maaltijden. Vaak bestaat een menu uit een glas bier van een halve liter bij een zware maaltijd, meestal vlees met rijst of aardappelpuree. Zo’n maaltijd kost maar 150 kroon, of ongeveer zes euro. Qua aankleding zijn er twee types te onderscheiden. De ene modern, met lichte muren en tegels, de andere donker en zwaar. De façade van de modernere restaurants, die zonder uitzondering in een oudere stijl is gebouwd, heeft een opvallende lichte kleur en grote ramen. Geometrische lampen, lichte meubels en de beschikbaarheid van Engelstalige menu’s wekken de 54

FROM PRAGUE WITH LOVE REPORTAGE VANUIT PRAAG

TIJD EN SCHILDERKUNST Jakub woont in een van de appartementen waar zijn vader verantwoordelijk voor is, vertelt hij als we op weg zijn naar een volgend interview in de Nationale galerij. We komen langs een van de bekendste bouwwerken van Praag, de astronomische klok. Jakub verhoogt zijn tempo en waarschuwt me om mijn tas dichtbij te houden. “Als er een plaats is waar je niet stil moet blijven staan, is het wel voor de klok. Er lopen hier altijd zakkenrollers rond. Een groep Duitse senioren staat in de tussentijd rustig naar de uitgebreide uitleg van hun gids te luisteren. Sommigen dragen hun rugzakken op hun buik. Het is dan misschien ongemakkelijk, maar toch veilig. De klok waar ze naar kijken hangt al ruim 600 jaar tegen het oude stadhuis. Het ziet indrukwekkend uit met rood, blauw en goud op het uurwerk zelf en gedetailleerde figuren eromheen.

Barbora in contact met filmliefhebbers die ook geïnteresseerd waren in de Amerikaanse films.

Toen kon ze alles wat ze had geleerd in praktijk brengen.

Maar een opleiding was niet voor iedereen weggelegd. Vooral mensen die te mondig waren, liepen het risico dat ze geen plaats op de universiteit konden krijgen. Jakubs ouders hadden hier tegen het einde van het communistische regime problemen mee. “In eerste instantie had niemand grote bezwaren tegen het communisme in Tsjechië, voor zover ik weet. Begin jaren ‘70 veranderde de toon. Mensen moesten luisteren naar de overheid, zoniet, dan liep je kansen mis. Studeren was bijvoorbeeld gratis, door de staat betaald en georganiseerd. Als je te mondig was, mocht je niet naar de universiteit. Dat betekende dat je een grote kans mis kon lopen. Mijn vader mocht in eerste instantie niet gaan. Na de val van het communisme is hij alsnog naar school gegaan.

En maar goed ook. Hij is een paar jaar na zijn opleiding zelfs burgemeester van een district van Praag geworden en runt een appartementencomplex.”

Tijd om het beter te bekijken is er niet. We lopen door naar het Kinsky paleis, een deel van de nationale galerij waar die dag de grootste tentoonstel55

FROM PRAGUE WITH LOVE REPORTAGE VANUIT PRAAG

PRAAG IN 4 TIPS

ling uit de Tsjechische geschiedenis opent. Het is er een van de Duitse schilder Gerhard Richter.

GA VOORBEREID OP PAD De meeste mensen spreken weinig of geen Engels, dus houdt er rekening mee dat je niet zomaar de weg kan vragen.

NEEM HET OV. Het openbaar vervoer is goed geregeld. Taxi’s kunnen daarentegen ook 200 Kr. extra rekenen als ze moeten wachten.

GELD Tsjechië heeft geen Euro, maar de mensen betaalen er met Kronen. Pinnen kan niet overal, maar met 1000 Kr. kom je al een heel eind.

DRINKEN Er zijn een aantal lokale bieren die in grote glazen geserveerd worden. Iets sterkers? Probeer Slivovitz, een pruimenbrandy en lokale specialiteit. Daarnaast hebben cafe’s vaak ook hun eigen recept voor limonade, bijvoorbeeld appelsap met jus d’orange en kruidnagels. Ook het kraanwater is drinkbaar, maar dat heeft een vreemde smaak.

Veel toeristen kopen liever flessen.

Na het interview wacht ik op de tram naar het hostel in een ander district van Praag. Het openbaar vervoer is goed geregeld, maar lijkt duur wanneer ik verder niet meer dan vijf á zes euro uitgeef per keer. Een ticket voor drie dagen kost 310 kroon, of zo’n tien euro. Ik realiseer me een paar dagen later dat twee dagtickets voor de Lijn al duurder zijn en dat de bussen niet om de vijf minuten opduiken. Jakub raadt me aan om tram nummer negen te nemen, over de Moldau. De brede rivier loopt door het midden van de stad.

In de verte liggen kleine eilandjes. Er zijn boten en waterfietsen te huur. Je kan ook gewoon rondlopen op het eiland. Vanaf de oever zijn de vele torens die Praag rijk is goed te zien. De tram rijdt langzaam. Toeristen maken gretig foto’s van de rivier, de torens en de groene eilandjes. Maar het echte oordeel over de stad komt van de inwoners.

Na jaren kijken ze nog graag uit over hun Praag.

56

IS DIT HET NOU? ALLES WAT JE MOET WETEN OVER DE QUARTERLIFE CRISIS TEKST: ALEXANDRA HEINEN

Stel je voor: Je komt thuis na een lange dag Het ging op zich niet verkeerd vandaag, maar voldoening haal je niet uit je werk. Je kijkt om je heen, naar je appartement en denkt na over je relatie. Past die eigenlijk wel in je leven, je toekomst? De telefoon schakel je uit, want je wil niet dat je moeder je belt. Sinds dat familiefeest een maand geleden lijkt ook zij zich af te vragen waar je kinderen blijven. Zelf weet je niet zeker of je überhaubt kinderen wil. En zo ja, met wie wil je ze dan? En waar? Uitgaan met vrienden dan? Misschien, maar wie kan zomaar door de week naar het café. En dat terwijl je daar vijf jaar geleden nog iedere avond aan de toog hing.

volgen om zelf mensen met een quarterlife crisis te begeleiden, terwijl hij zelf nog uit zijn eigen crisis probeerde te komen.

De Quarterlife crisis is als begrip relatief nieuw, hoewel het fenomeen al eerder voorkwam. De Amerikaanse psycholoog Erik Erikson schreef in de jaren zestig al dat jongeren moeite hadden met het vinden van hun plaats in de samenleving. Hij richtte zich daarbij vooral op een groep rijkere Amerikaanse jongeren. Erikson stelde dat de jongeren in de jaren ervoor al hun eigen identiteit hebben ontwikkeld, en dat het tijd was om zich af te vragen waar ze stonden in hun relaties met anderen en of ze in de voorgaande jaren wel de goede beslissingen hadden gemaakt wat betreft hun vrienden en partner.

IK WIL MEER Dit probleem hebben veel jongeren in de Westerse samenleving. De symptomen lijken voor een deel overeen te komen met die van meer bekende psychologische aandoeningen, zoals de doelloosheid die ook depressieve klachten aangeeft, maar toch kunnen psychologen niet altijd hulp bieden.

Mensen die kampen met een quarterlife crisis hebben last van meer dan alleen doelloosheid en onzekerheid. Ze willen alles, maar weten nog niet hoe.

NOT A GIRL, NOT YET A WOMAN Jeffrey Arnett, een aanhanger van Erikson, publiceerde in 2000 zijn werk over het fenomeen Emerging Adulthood. Hij stelde dat jongeren in westerse landen meer tijd krijgen om hun eigen identiteit te ontdekken en te experimenteren. De jongeren mogen stemmen, alcohol drinken en auto rijden, maar tegelijkertijd zijn ze niet onafhankelijk. Ze hebben nog geen eigen huis, geen vaste baan en ook huwelijken worden pas op latere leeftijd gesloten dan bij vorige generaties. Deze groep jonge volwassenen komt in een pseudo-volwassenheid terecht, waarin ze onzeker zijn over hun rol in de wereld.

“Toen ik mijn opleiding bijna af had, merkte ik dat ik niet gelukkig was. Ik wilde meer uit het leven halen. Omdat ik niet wist wat er precies met me aan de hand was, ging ik naar een psycholoog.” Het hielp niet echt omdat de klachten die Mark had, niet alleen onder de gebruikelijke noemers zoals burn-out en depressie vielen.

Mark ging zelf op zoek naar een verklaring voor zijn problemen en die vond hij. “Achteraf gezien had ik gewoon een quarterlife crisis”, zegt Mark.

Mark gooide zijn leven om en ging een training

Ook Quarterlife coach Mark Siegenbeek van Heukelom komt dit probleem tegen. Hij maakt de vergelijking met andere generaties binnen zijn eigen familie. “Mijn oma en opa zijn opgegroeid tijdens de oorlog, daarop volgde een herstelperiode waar iedereen hard werkte en niemand mocht zeuren.

57

ONDERZOEK QUARTERLIFE CRISIS

Toen waren er nog niet zoveel keuzemogelijkheden. Je volgde in principe hetzelfde pad als je ouders en grootouders voor je. Studeren was voor de meeste mensen niet weggelegd. Daarnaast draaide het vooral om overleven en tevreden zijn met wat je krijgen kon.”

verlammend. Daarvoor was alles in het leven van de quarterlifers geregeld. Ze waren een deel van het gezin, hadden een vast schema binnen hun opleiding.

Sociale media ondermijnt het zelfvertrouwen alleen maar. Iedereen lijkt er altijd perfect uit te zien, de leukste vakanties te hebben en de slimste partners en kinderen. Mensen die last hebben van een quarterlife crisis gaan zichzelf daarna met hun kennissen vergelijken, wat niet goed is voor het zelfvertrouwen. Allemaal die prikkels samen maken het moeilijker om je eigen plaats in de wereld te vinden.

QUARTERLIFE CRISIS IS EEN LUXEPROBLEEM.

“Je kan kijken naar de piramide van Maslow”, zegt Mark. De basis is al ingevuld. De generatie van onze grootouders hield zich bezig met de biologische behoeften en veiligheid, onze ouders maakten zich druk om de sociale behoefte en waardering. Ons rest vooral de zelfontplooiing.

De rest komt waarschijnlijk toch wel.”

Zijn ouders, vertelt hij, hadden al meer mogelijkheden. Door de problemen die Mark’s grootouders hebben gehad in de tijd dat ze zelf volwassen werden, probeerden ze ervoor te zorgen dat hun kinderen het beter hadden dan zijzelf. Zijn ouders hoefden dus niet meer te denken aan overleven. Ze waren veilig en er was genoeg. Status werd belangrijker, dus volgden ze een studie, een interne opleiding of een training. Zo konden ze doorstromen, promotie maken en loonsverhoging krijgen.

ZESJESCULTUUR Dat maakt de quarterlife crisis strikt genomen een luxeprobleem. De crisis treft een generatie die dan ook vaak wordt omschreven als een luie generatie die alles op een zilveren schaal aangereikt krijgt. In vergelijking met vorige generaties is dat zeker zo, maar de verwachtingen van de omgeving en het constante gevoel van druk blijven op een hoog niveau staan.

PIRAMIDE Inmiddels staat er een generatie klaar die weet hoe carrière maken gaat. Hoger heeft deze generatie niet geleden. Oorlog is iets van TV. Dat kun je makkelijk wegzappen als je het niet wil zien.

Maar daar beginnen de problemen al, want wat wil je dan zien? De keuze is reuze, zoals ze zeggen. En laat dat bijna onbeperkte keuzeaanbod nou net een grote stressfactor zijn. De overdaad aan opties, waar vorige generaties een moord voor zouden hebben gedaan, werkt inmiddels

“Er komt veel op onze generatie af. We hebben het gevoel dat alles moet. Tegelijkertijd vragen we ons af of dit leven eigenlijk is wat we echt willen. Dat gevoel van Is dit het nou? wijst erop dat we niet goed bezig zijn.” Ook dat is een typische trek van de quarterlife crisis. Het leven hoeft op 58

ONDERZOEK QUARTERLIFE CRISIS

zich niet slecht te zijn, maar dat maakt nog niet dat het leven goed loopt.

KOERS Maar hoe gaat het verder van het doel tot oplossing. De quarterlifers moeten eerst door verschillende fases heen. Professors in de psychologie Oliver C Robinson van de Universiteit van Greenwich, en Gordon Wright en Jonathan A. Smith, beide van de Universiteit van London onderzochten hoe een quarterlife crisis verloopt in hun onderzoek genaamd The Holistic Phase Model of Early Adult Crisis Ze deden een onderzoek onder 50 mensen om erachter te komen hoe de crisis, die zij omschrijven als de early adult crisis, verloopt.

Mark legt uit wat hij met zijn cursussen hoopt te bereiken. “De meeste klanten die naar mij komen voor begeleiding of coaching, zouden hun leven een zesje geven. Ik geloof dat daar een dikke tien zou moeten staan.” Hij gaat verder: “Op papier klinkt het allemaal mooi, een diploma, vrienden, familie, een baan, een huis.

Dus waar zit het probleem?”

DE MEESTE MENSEN HALEN EEN ZESJE, MAAR VERDIENEN EEN TIEN.

De quarterlife crisis is een existentiële crisis. De huidige generatie jongvolwassenen is niet tevreden met een comfortabel leven. Het moet ook zinvol zijn. Egocentrisch zijn mag, want de crisis kan verslechteren.

Mark vindt het net daarom positief dat de twintigers en dertigers zich zo bewust zijn van zichzelf. Ze stellen vragen over hoe ze hun leven willen invullen en wie ze willen zijn.

Hij noemt het de purpose generation.

In de eerste fase zien ze dat mensen zich vaak opgesloten voelen. Dat gaat voornamelijk over hun privéleven of hun werkveld, maar in mindere mate komt ontevredenheid over vriendengroepen waarmee ze zich niet kunnen identificeren en het idee van een bedreigende omgeving ook voor. Mensen die in deze fase zitten, doen wel mee met wat er van ze wordt verwacht, maar meer voor de schijn. Dat wordt ervaren als vermoeiend.

“De quarterlife crisis zorgt voor een hele hoop negatieve energie. Degenen die eronder lijden zijn vaak moe en gestressed. Dat vloeit over van het privéleven naar de professionele sfeer, zodat je moet oppassen dat niet ieder aspect van je leven uitgeblust raakt. Daar ligt ook het probleem. Die zes die je je leven geeft, straal je ook uit. Je inzet zal ook minder zijn. Energie om er meer van te maken heb je niet meer.” stelt Mark.

In de tweede fase nemen de quarterlifers afstand van de problemen die in de eerste fase opdoken.

Ze nemen afstand van vrienden, verbreken relaties of kijken uit naar een andere baan. Daarna volgt een periode van rust om alles weer op rij te krijgen. Het leven staat in die tijd niet stil.

Vaak draait het maar om een vlak tegelijk waar een verandering optreed. Je verbreekt een relatie, of je neemt tijdelijk afstand van je vriend of 59

ONDERZOEK QUARTERLIFE CRISIS

vriendin, maar dat valt niet per se samen met het opzeggen van je baan. Door een stressfactor te vermijden, maak je ook plaats voor een nieuwe fase in je leven.

re de omgeving mijn klanten steunt.” Maar soms saboteren klanten zichzelf, zegt Mark. Hij doelt daarmee onder andere op mensen met een perfectionistische instelling. “Perfectionisme kan een waardevol talent zijn, maar het kan ook een struikelblok zijn wanneer je je werk nooit goed genoeg vindt.”

Bij het aanbreken van fase drie komt een spannende tijd. Quarterlifers proberen nieuwe dingen uit om hun leven te hervormen. Daar kunnen een paar pogingen overheen gaan, al dan niet met een pauze ertussenin. De persoon maakt hier de verandering door die uiteindelijk uitmondt in fase vier. In de laatste fase begint de volwassen persoonlijkheid voor het eerst oprecht naar boven te komen. Deze fase kenmerkt zich door duidelijke plannen voor de toekomst en een positievere instelling.

Op zijn trainingen ziet hij dat mensen vaak bang zijn om te verliezen wat ze al hebben bereikt, ondanks het feit dat ze er niet echt gelukkig mee zijn. Mark vraagt zich af of dat werkelijk zo erg is.

“Sommige mensen die naar mijn training zijn gekomen, hebben dat meegemaakt. Meestal zeggen ze dat het allemaal wel meeviel. Ze leerden in die periode creatief omgaan met geld en middelen en zeggen dankbaar te zijn dat ze er doorheen zijn gekomen.” Degenen die alles hebben verloren lijken volgens Mark ook minder bang om veranderingen door te maken.

OPLOSSING Quarterlife-expert Mark heeft al heel wat mensen door hun crisis heen weten te slepen. Op dit moment volgen 4 mensen intensieve begeleiding bij hem, enkele tientallen volgen zijn training en de minder intensieve sessies waar ze een probleem tackelen, worden gevolgd ruim 100 mensen per jaar. Daar komen nog zijn blog en zijn boek the Quarterlife Course bij, en de Quarterlife Deep Dive-sessies.

“Ik kan het niet” is een zin die hij te vaak hoort.

Ten onrechte, denkt hij, want wat je nodig hebt, moet eerst duidelijk gedefinieerd worden. Dat doet Mark met zijn klanten via kernwaarden en mission statements. “Op basis daarvan help ik mijn klanten regels met henzelf af te spreken.” In zijn boek geeft hij nog even mee hoe de klanten hun doelen makkelijker bereiken, om af te sluiten. “Spreek af om dit samen te doen met vrienden of familieleden in dezelfde leeftijdscategorie.

Maakt je leefregels toegankelijk. Stel doelen op relatief korte termijn, bijvoorbeeld op een jaar.

Houdt een gezonde balans tussen gevoelens en doordachte plannen en realiseer je dat fouten niet uitmaken.”

De behandelmethodes zijn afhankelijk van de prioriteiten van de persoon. “Ik begin vaak door mijn klanten te helpen met het stellen van doelen. Als ze een doel hebben, lijkt het leven al zinvoller.” De doelen kunnen op ieder vlak liggen.

Mark noemt zijn aanpak praktisch en zegt dat hij zich heel erg richt op het leven van de persoon die voor hem zit.

Vervolgens onderzoekt hij waar zijn klanten naar toe willen. “Wie willen ze zijn, waar liggen hun talenten en hun passies. Ik kijk zelfs in hoever60