JESS by Thomas More Journalistiek

MEI 2018 DOSSIER SEKSUELE INTIMIDATIE

DOSSIER SEKSUELE INTIMIDATIE

Je bent geen flauwe trees of naïeve strijdster meer als je je stem verheft tegen seksuele intimidatie”

EDITO. Lekker poepje! My eyes are up here. Seksuele intimidatie op straat werd in 2013 al aangepakt door Sofie Peeters met haar documentaire “Femme de la rue”. Ondertussen is het debat rond seksueel misbruik en intimidatie heropend door de wereldberoemde hashtag #MeToo. Maar zorgde dit ervoor dat het taboe bespreekbaar werd? Vrouwen komen naar buiten met hun verhaal en nagelden onder andere Bart De Pauw aan de schandpaal. Toch durven sommigen, met name mannen, nog steeds hun ervaringen niet te delen.Tijd voor #MenToo? Flore Pensaert doet haar boekje open over het Vlaamse medialandschap en zij krijgt te maken met victimblaming. Al is er niet veel seksuele intimidatie te bespeuren in de Vlaamse media volgens doorwinterde actrice Sien Eggers. “Als je nu nog maar naar elkaar wijst is het al #MeToo!” Een magazine over alle facetten van seksuele intimidatie. Door twee studentes die ook regelmatig met “vieze venten” zijn geconfronteerd.

#UsToo, but who isnt?

INHOUD

SOFIE PEETERS: NAAKT THEATER: SIEN EGGERS: “Je bent geen flauwe “Als je alle seksuele “Als ik word uitgemaakt trees of naïeve opmerkingen op straat voor slet lach ik het weg, strijdster meer als je daar is de preutse begint te tellen, blijf je stem verheft tegen Vlaming weer” dan binnen hé” seksuele intimidatie”

MIJN LIJF, NIET HET JOUWE

#MENTOO FLORE PENSAERT: “Ik heb mijn droomjob verlaten omdat mijn “Haatreacties krijgen bazin mij seksueel van onbekenden is intimideerde” heftig”

COLOFON

#USTOO,

BUT WHO ISN’T?

REDACTIE

VORMGEVING

DANK AAN

COVER

Elke Vandijck Helena Dewelde

Renaat Bogaert Annick De Pauw Werner Goossens Kris Vanhemelryck

Astrid Vandijck

SOFIE PEETERS “#MeToo is een schakel in een seksuele revolutie die al enkele jaren bezig is” TEKST Helena Dewelde

#MeToo. Onder die hashtag vertelden duizenden slachtoffers van seksuele intimidatie hun verhaal. In 2013 besprak Sofie Peeters dit onderwerp al. Ze maakte haar eindwerk aan het RITCS over een fenomeen waar ze elke dag mee geconfronteerd werd, ‘Femme de la rue’, een choquerende documentaire over seksuele intimidatie in de straten van Brussel. Ze bracht hiermee het probleem rond seksuele intimidatie aan en dit niet zonder effect. De documentaire ging viraal en opende een breed debat van in de Verenigde Staten tot Brazilië. Na dit succes werd Sofie aangenomen bij De Standaard en hier is ze ondertussen een gevestigde waarde. Vijf jaar later, is ze nog steeds gebeten door het thema seksuele intimidatie. Zo maakte ze samen met hoofdredacteur Karel Verhoeven, naar aanleiding van #MeToo, de M/V sessies. Vijf intieme gesprekken met telkens een bijzondere man en vrouw over mannen, vrouwen, lust, macht en grenzen die je kan terugvinden op de site van de krant. “Ik wijt de problemen in mijn vroegere buurt vooral aan het feit dat de mannen zich vervelen en er een taboe bestaat rond seks in hun cultuur, deze mannen waren hoofdzakelijk van allochtone afkomst. Hun enige vorm van seksuele opvoeding is de westerse media en dit zorgt voor een verknipt beeld van de vrouw en wat ze wil. Ze kennen enkel vrouwen in relatie met seks door porno, videoclips en reclame. Vrouwen worden hierin ook geportretteerd als lustobject en dit zou in combinatie met nog andere factoren ervoor zorgen dat deze mannen zich zo gedragen. Dat zijn de mannen die ik ontmoette bij het maken van mijn film. Dit is denk ik een andere

“Je bent geen flauwe trees of naïeve strijdster meer als je je stem verheft tegen seksuele intimidatie”

vorm van seksuele intimidatie als die dat we gezien hebben in de filmindustrie. Die kwam voort uit een machtspositie waarvan mannen gebruik maakten. ‘Femme de la rue’ gaat vooral over het vereenvoudigen van de vrouw naar een lustobject en een ondermaatse seksuele opvoeding. Ook is er nog een andere belangrijk verschil. Ik merk namelijk dat er veel veranderd is de afgelopen zes jaar. Toen ik mijn onderwerp, seksuele intimidatie op straat, voorstelde op school als thema voor mijn eindwerk, werd daar door velen nogal fronsend op gereageerd. ‘Is dat wel een probleem?, Is dat onderwerp wel belangrijk genoeg om een hele documentaire over te draaien?’,... “Gelukkig zagen enkele leerkrachten er wél de meerwaarde van in en mocht ik eraan beginnen. Maar ook studentes van mijn eigen leeftijd reageerden soms schouderophalend.“ ‘Tja. Je wordt lastiggevallen op straat. Wat ga je er tegen doen? Dat is nu eenmaal zo...’ “Terwijl nu de mentaliteit 180 graden

“Ik noem mezelf niet expliciet feministisch, omdat je jezelf dan in een hokje laat duwen” gedraaid is: meisjes en vrouwen zijn veel strijdvaardiger geworden. Ze zijn zich veel meer bewust van wat hun eigen rechten zijn, waar hun grenzen liggen. Dat ze zaken als seksuele intimidatie oprecht niét oke mogen vinden en dat ook uitspreken. Je bent geen flauwe trees of naïeve strijdster meer als je je stem verheft tegen seksuele intimidatie.

EEN WET TEGEN SEKSUELE INTIMIDATIE, HELPT DAT? Seksuele intimidatie werd opeens een hot topic na ‘Femme de la rue’, en ook in de politiek vingen ze dit op. In België

“Misschien ben ik dan toch besmet geraakt door girlpower toen ik als kind fan was van de spicegirls”

“Toen ik, zes jaar geleden, seksuele intimidatie op straat voorstelde als thema, werd daar door velen nogal fronsend op gereageerd”

inspireerde dit de minister van Gelijke Kansen, Joëlle Milquet, om een nieuwe wet op te stellen tegen seksuele intimidatie. Sinds mei 2014 zijn alle vormen van seksuele intimidatie in openbare ruimtes strafbaar. De wet werd nog maar één keer toegepast. Dit was in november 2017. Na de sociale media-bom met #MeToo, vond een man het een goed idee om tegen een politieagente te zeggen dat ze geen ‘mannenjob’ hoort te hebben. Maar het feit dat deze wet in 4 jaar nog maar één keer gebruikt is, zegt veel. Ik ben me ervan bewust dat dit nog geen definitieve oplossing heeft kunnen bieden, maar dit is al een goede, eerste, symbolische stap in de juiste richting. Nu maar hopen dat er nog stappen zullen volgen. Tot op de dag van vandaag is dit niet het geval. Het probleem heerst nog steeds in de straten. Niet enkel in Brussel, niet alleen in België, maar over de hele wereld. Laten we hopen dat ze in de politiek verdere stappen ondernemen nu seksuele intimidatie terug heel actueel is en die niet enkel aanpakt op straat maar overal waar het fenomeen voorkomt.

8 8.

#SEKSUELEREVOLUTIE? Of we nu écht in een seksuele revolutie zitten, is nu nog moeilijk te voorspellen, maar ik denk alleszins dat #MeToo een schakel is in een revolutie die al enkele jaren bezig is. Denk ook aan hashtags als #wijoverdrijvenniet en #genoeggezwegen. Denk aan ‘Femme de la rue’, die ook in vele landen gekopieerd werd. Denk aan voorvallen in de media waar nu wél hard op gereageerd wordt en wat vroeger van de tafel geveegd zou worden zoals de aflevering in Panorama over seksuele intimidatie in de sportwereld. Het lijkt me niet meer dan logisch dat er een nieuwe feministische golf bezig is. Vrouwen mogen sinds enkele decennia deelnemen aan de wereld die voordien enkel voor mannen was bedoeld. Vrouwen hebben buitenshuis werk, een eigen bankrekening en ze mogen zelf gaan stemmen. Mijn grootmoeder heeft nog een tijd meegemaakt waarin dit allemaal niét kon. Het lijkt me dus logisch dat vrouwen na een tijd die ‘mannenwereld’ ook wat kritischer gaan bekijken. Hoe maken we hiervan een mannen-én-vrou-

wen-wereld, in plaats van een mannenwereld waarin vrouwen ook geduld worden?

IEDEREEN FEMINIST Ik werk veel rond het thema seksuele intimidatie en dan komt de onvermijdelijke stempel: feminist. Nochtans wanneer iemand mij vraagt of ik een feminist ben vind ik dat altijd een erg dubbele vraag. Enerzijds: volmondig ‘Ja!’. Feminisme staat voor het geloof in de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen en het streven naar gelijke rechten. Welke weldenkende vrouw (of man, for that matter) zou dan niét feministisch zijn? Anderzijds: ik noem mezelf niet expliciet feministisch, omdat je jezelf dan in een hokje laat duwen. Moet ik me dan ook milieu-activiste noemen, omdat ik het welzijn van onze planeet belangrijk vind en daar regelmatig een reportage over maak? En ik vind de rechten van kinderen, mannen, dieren,... ook belangrijk. Dan wordt mijn titel wel heel erg lang. Daarom noem ik mezelf niet expliciet dit of dat. Maar als je me vraagt: ‘Ben je voor of tegen het feminisme?’, dan is het antwoord uiteraard: voor!”

VLAAMSE ACTRICE SIEN EGGERS OVER DE #METOO CAMPAGNE

Als je nu nog maar naar elkaar wijst is het al #Metoo Tekst: Elke Vandijck

De #MeToo campagne heeft een enorme impact achtergelaten. Ook Vlaanderen bleef niet gespaard. Slachtoffers verkondigden hun verhaal en onder andere Bart De Pauw werd beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Was dit altijd al zo’n probleem in onze Vlaamse filmindustrie? De Vlaamse actrice Sien Eggers vertelde ons meer over haar ervaring met seksuele intimidatie in de filmindustrie. “Ik heb seksuele intimidatie nooit meegemaakt in mijn carrière. Of ik besefte dan toch niet dat iemand mij seksueel aan het intimideren was. Daarom kijk ik verward naar de hele #MeToo heisa. Natuurlijk is het erg als je dat als vrouw of man moet doormaken en het is dan ook goed dat het gezegd wordt. Maar alles op de filmwereld schuiven is overdreven. Volgens mij gebeurt seksuele intimidatie in elke sector. We moeten het probleem globaler aanpakken dan enkel een campagne gericht naar de filmsector. Want nu slaat dat slingertje toch ook naar de andere kant. Als je al naar iemand wijst is het al: #MeToo. Jammer, want we waren nog maar net begonnen met

elkaar aan te raken. Dat is nu allemaal dichtgeklapt. Ik kan mij voorstellen dat er nu vele mannen bang zijn om nog maar een hand op iemand haar schouder te leggen, uit angst om beschuldigd te worden.

De woelige jaren ‘60 Ik kom wel uit een tijd waar alles andersom was dan vandaag. Toch op vlak van aanrakingen en seksueel gedrag. In mijn tijd mocht niks. Tot de jaren ‘60. Alle normen en waarden van de preutse decennia ervoor werden weggekiept. Het moest en zou vrije liefde zijn. Vrijen was zoals een boterham

met choco eten, zo vanzelfsprekend. Zo herinner ik me nog dat ik in mijn jonge jaren een buitenlandse acteur ontmoette die er alles aan deed om mij toch in zijn bed te krijgen. Dit heb ik geweigerd omdat ik dat simpelweg niet wilde. Deze reactie was in die tijd eerder abnormaal dan normaal. Iedereen deed het met iedereen, waarom zou ik dan een knappe, buitenlandse acteur afwijzen?

Fluitende werkmannen Seksueel grensoverschrijdend gedrag is van alle tijden. Het grote verschil met vandaag is dat er sneller over gepraat wordt. Ik ben er zeker van dat er evenveel of zelfs meer seksuele intimidatie was bij de Romeinen en in de middeleeuwen. Alleen durfden mensen hiermee niet naar buiten te komen uit angst of preutsheid. Zelfs als je nu op straat loopt krijg je voortdurend te maken met kleine seksuele opmerkingen of intimidaties. Als jonge vrouw werd ik ook vaak op straat aangesproken want ik was geen misse zoals ze zeggen. Maar als je al die opmerkingen begint te tellen, ja blijf dan binnen hé. (lacht) Daarmee wil ik niet zeggen dat vrouwen niet van zich moeten afbijten. Dat moeten ze zeker blijven doen maar u als een angsthaas wegstoppen uit schrik voor een seksuele opmerking is geen oplossing. Sociale media heeft de #MeToo campagne dan wel op gang gezet, toch vind ik dat het vooral een negatieve impact heeft. Tegenwoordig verschuilen

“Vrijen was zoals een boterham met choco eten” vele daders zich achter hun pc door vuile opmerkingen anoniem te plaatsen. Houd gewoon uw manieren, want mensen denken dat ze tegenwoordig alles kunnen zeggen. Zonder de impact hiervan in te schatten. Ongepaste opmerkingen op Facebook plaatsen is ook een vorm van seksuele intimidatie.

Ontgoocheling De hele #MeToo campagne was voor mij vooral een grote verwarring vanaf het moment dat Bart De

“Als je alle seksuele opmerkingen op straat begint te tellen, blijf dan binnen hé” Pauw in de kijker werd gezet. Ik was helemaal de kluts kwijt toen ik het nieuws vernam. Ik heb samengewerkt met hem en dat was altijd een fijn. Daardoor was de klap des te groter. Ik werd ook woester met de seconde. Het enige wat door mijn hoofd ging, was: allee nu, wat? Toch niet Bart? Hoe kan dat zelfs? Ik was ook jong toen ik met hem samenwerkte en dan had hij toch ook iets kunnen doen? Daarmee wil ik niet zeggen dat de beschuldigingen vals zijn. Ik heb die sms’jes nooit gelezen en als het echt zo is, vind ik het goed dat deze vrouwen dit hebben aangeklaagd. Bart blijft aan de ene kant wel nog altijd een mens. En mensen zeggen soms foute dingen. Ik doe dat zelf ook… De ontgoocheling blijft zeer groot. Bart en ik hebben altijd goed gelachen, ik heb nooit last van hem gehad en de samenwerking was zeer plezant. Ik had dit nooit verwacht, nooit.

Humor Mijn grote tip tegen seksuele intimidatie op werk is humor. Ik geloof best dat er behoorlijk veel mannen en vrouwen misbruik maken van hun machtspositie. Als je dit kan oplossen door een simpel mopje zoals: ben jij mij nu echt seksueel aan het intimideren? Nee toch? Ik zou het wel zó zeggen dat ze zich niet beledigd of in het nauw gedreven voelen. Dan is het maar een grapje, maar eentje dat de boodschap wel overbrengt. Dan zullen ze wel snel stoppen. Humor is een remedie tegen veel dingen in het leven. Soms moet een mens ook kunnen lachen, zelfs over serieuze zaken.”

NA DE FILM- NU OOK THEATERWERELD ONDER VUUR

Naakt theater

kan preutse Vlaming niet bekoren TEKST & FOTO’S Elke Vandijck De filmwereld is hard aangepakt met #MeToo. Niet enkel film maar heel de artistieke wereld ligt onder vuur. Bij een blote schouder schreeuwen we al #MeToo. De Vlaming apprecieert hoe langer TEKST: ELKE VANDIJCK hoe minder artistiek naakt. Naakt is in de artistieke wereld prominent aanklaarkomt op scène zijn niet persé mijn stijl, maar wezig. In kunstgalerijen en op podia botsen ik begrijp vanwaar het komt”, zegt Jan. “Fabre toeschouwers op blote borsten of geslachtswilt provoceren via naakt. De toeschouwers wakdelen. “Zolang het naakt functioneel is, kan het ker schudden, kortom een schokeffect creëren. voor mij door de beugel”, zegt Jan Bollen, acDit kan choquerend overkomen maar theater teur en docent toheeft altijd als doel geneel aan het SLAC had om een boodschap conservatorium in te geven. Hoe de regisLeuven. “In de theseur die wil overbrenaterwereld denken gen ligt aan hem. Als hij toeschouwers vaak daarvoor nood heeft dat acteurs naakt aan masturberende acmoeten spelen. Of teurs op het podium, ze nu willen of niet. dan is dat zo. Theater is Dit is een misintereen groot gegeven met pretatie. Acteurs verschillende genres. moeten nooit naakt Je kan zoiets niet vergaan, ze beslissen algemenen. Wat in mijn het nog altijd zelf.” ogen oké lijkt kan voor Jan Bollen, docent toneel De misinterpretatie een ander aanstootgeontstaat volgens vend zijn.” Jan door toneelstukken waarin naakt in een seksuele context Naakt garandeert succes wordt geplaatst. Voorstellingen van regisseurs Binnen de theaterwereld beweren jonge aczoals Jan Fabre, die vooral bekend staat voor teurs dat het een pluspunt is om naakt te gaan zijn seksuele scènes, kunnen de preutse Vlaming bij ingangsexamens aan conservatoria. Myrthe niet bekoren. “Zo’n stukken waarbij een acteur Winters, studente sociaal werk, deed twee jaar

Het is eerder een uitzondering om naakt op een scène te staan

11. 11

Als ik word uitgemaakt voor slet lach ik het weg, daar is de preutse Vlaming weerâ&#x20AC;? Marisa Papen, naaktmodel

geleden mee aan verschillende ingangsexamens over heel Vlaanderen. “Medekandidaten vertelden mij dat je meer kans op slagen zou hebben als je naakt auditie zou doen. Ikzelf was te onzeker om voor een hele jury naakt te spelen. Er werd zelfs gefluisterd dat jury’s dit konden vragen van kandidaten. Dit wilde ik absoluut niet. Uiteindelijk ben ik bij geen enkele auditie naakt moeten gaan. Andere kandidaten hebben dit wel gedaan. Een paar van hen zijn doorgeraakt. Net zoals een paar andere die zoals ik niet naakt zijn gegaan,” vertelt Myrthe. Achteraf beseft ze dat naakt gaan voor succes op een auditie een fabel blijkt te zijn. “Toch blijven vele studenten denken dat dit de manier is om binnen te geraken. Pas na je ingangsexamen besef je dat naakt daar helemaal niets mee te maken heeft.” Volgens docent toneel Jan Bollen is dit logisch. “Ik kan mij niet voorstellen dat een jury aan een kandidaat vraagt om naakt te gaan. Volgens mij draait het vooral om een woordverwarring. Als een jury dit vraagt bedoelen ze vaak om u figuurlijk bloot te geven op het podium. Een jury eist niet om naakt te gaan. Je straalt natuurlijk wel veel lef uit om dit te doen maar of je afgestraft wordt door niet naakt te gaan lijkt me sterk. Ik zou zelf ook nooit vragen aan mijn studenten om naakt te gaan. In een schoolcontext is dit vaak ‘not done’. Zeker na heel de #MeToo campagne. Het is niet omdat een actrice zoals Marie Vinck naakt gaat in Loft we dat ook in ieder theaterstuk doen. Het is eerder een uitzondering om naakt op een scène te spelen.”

Eén met de natuur Waar een studente zoals Myrthe moeite mee heeft is voor naaktmodel Marisa Papen dagelijkse kost. Zij pronkt met haar naakte lichaam op verschillende media. Zelf heeft ze er niet zoveel moeite mee. “Het zijn eerder onbekenden die meer last hebben van mijn foto’s dan mijn omgeving en ik”, vertelt Marisa. “Naakt zijn betekent voor mij één zijn met de natuur. Jezelf helemaal smijten en volop genieten van

De gedachte alleen al dat jouw naakte lichaam op sociale media zou rondgaan zorgt voor het ontstaan van een nieuw soort preutsheid” Jolien Vander Elst, seksuoloog

alles rondom u. Andere interpreteren mijn foto’s vaak op een seksuele manier. Ik begrijp dit wel maar dit is niet hoe ik hierover denk. Zelf werd ik al twee keer verbannen van Instagram omdat de app het niet eens was met mijn posts. Jammer, want wat heb ik dat een andere vrouw niet heeft? Naakt zijn is voor velen een issue maar voor mij niet. Een lichaam is een lichaam en iedereen doet daarmee wat hij of zij wil”, zegt Marisa. Niet iedereen denkt zo over Marisa’s naaktfoto’s. Naast positieve moet het model ook een heleboel negatieve reacties slikken: Van ‘ge zijt een hoer’ tot ‘uw ouders zouden zich moeten schamen met zo’n dochter’. “Ik heb me dit in het begin van mijn carrière heel hard aangetrokken. De sociale media hadden me in hun greep. Het kwam zelfs zo ver dat ik op een gegeven moment geen foto meer durfde plaatsen. Op dat moment besefte ik dat het te ver aan het gaan was. Dankzij de steun van mijn familie en vrienden heb ik mij over de haatreacties kunnen zetten. Als ik nu word uitgemaakt voor slet lach ik het weg, daar is de preutse Vlaming weer, denk ik dan. Gelukkig zijn er ook genoeg mensen die mijn foto’s wel appreciëren.”

13. 13

Naakt zijn draait niet altijd rond seks” Jan Bollen, docent toneel

#ArtToo

en hebben we helemaal geen zin om ons imperfecte naakte lichaam te tonen aan de buitenwereld. “Zeker de

Kunst zorgt met andere woorden voor veel debat. Zo ontstond enkele maanden geleden de campagne #ArtToo. Een museum in Manchester wilde debat uitlokken bij haar bezoekers door een pornosoft schilderij van schilder John William Waterhouse naar de kelder te verbannen. Op het kunstwerk stonden verschillende naakte nimfen geschilderd van wie de borsten te zien waren. Al gauw ontstond er paniek bij de bezoekers. Wat als er nog meer meesterwerken verdwijnen? Uiteindelijk bleek het om een experiment te gaan van de hedendaagse kunstenares Sonia Boyce. Zij wil zo vrouwelijk naakt bespreekbaarder maken in de kunstwereld. “Ik vind campagnes als deze #ArtToo niet slecht voor onze maatschappij”, zegt Jan Bollen. “#MeToo waren we ondertussen al wat beu gehoord maar de neveneffecten die hieruit voortvloeien mogen er wel zijn. Seksuele intimidatie is bespreekbaar gemaakt. Natuurlijk heeft #MeToo wel meer impact gehad op de televisiewereld door wat er met Bart De Pauw en Harvey Weinstein gebeurd is. Maar ik kan geloven dat dit ook in de theaterwereld plaats vindt. Het probleem is dat dit altijd een kleine besloten kring is geweest en acteurs of actrices daarom niet snel met hun verhaal naar buiten komen”, zegt Bollen.

Preuts tijdperk Waarom is de Vlaming nu zo preuts? Ondanks het aanwezige naakt in onze maatschappij blijkt de Vlaming preutser dan enkele jaren geleden. Seks en naakt zijn volop aanwezig op televisie en sociale media. Het taboe rond seks zou geminderd zijn maar het heeft juist een omgekeerd effect. Lichamen die de media tonen zijn vaak niet realistisch. We voelen een enorme druk om zelf perfecte foto’s te posten, maar dit heeft een omgekeerd effect. De lichamen die je te zien krijgt op televisie of Instagram zijn vaak niet realistisch. Daardoor stijgt de onzekerheid

jongere generatie heeft hier last van”, vertelt seksuoloog Jolien Vander Elst. “Zij zijn het meeste bezig met sociale media en worden daarom ook vaker geconfronteerd met ‘perfect’ naakt, wat zeker geen boost is voor hun zelfvertrouwen. De gedachte alleen al dat jouw lichaam naakt op sociale media zou staan zorgt voor het ontstaan van een nieuwe preutsheid.” Toch plaatsen jongeren sinds kort in plaats van strakke buiken, grote borsten en spierballen ook vetkwabben, cellulitis en striemen. “Jongeren beginnen zich als het ware tegen het perfecte beeld te keren. Dit is een positieve evolutie. Het is nog wel een lange weg om het perfecte ideaalbeeld uit onze maatschappij te krijgen maar het is tenminste al een begin”, zegt Vander Elst.

Anti censuur De toekomst kan je niet voorspellen maar waar je zeker van mag zijn is dat #MeToo wel een duidelijke stempel heeft achtergelaten, ook in de theaterwereld. “Mocht ik nu een stuk regisseren met naakte jonge actrices, zou ik dit extra goed moeten communiceren. Zodat toeschouwers weten dat het naakt in een functionele context gebruikt wordt. Eerlijk gezegd ben ik niet van plan dit te doen. Ik zou uit mijn eigen principes treden en dat is iets wat ik nooit maar dan ook nooit zou doen. Ik vind dat als naakt je stoort je ook gewoon uit de zaal kan stappen. Je kan de mensen ook niet blijven pamperen. Theater weekt gevoelens los bij mensen. Het lokt reactie uit. Als jij dan als toeschouwer de reactie hebt om op te stappen en de zaal te verlaten , dan is dat maar zo. Toeschouwers moeten het naakte los zien van het seksuele in het theater. Naakt zijn draait niet altijd rond seks. De campagne rond seksuele intimidatie was nodig, dat zeker. Maar om hiervoor naakt te verbannen en theater daarvoor te veroordelen is er echt wel over. Dat is censuur en dat past niet meer in onze hedendaagse maatschappij,” zegt Jan bollen.

15 15.

Mijn lijf is geen seks geen object gewoon mijn lijf mooi zonder jouw woorden jouw gefluit jouw aanraking mijn lijf niet het jouwe 16

TEKST & FOTO’S Helena Dewelde Elke Vandijck

#MENTOO MANNEN ÓÓK GECONFRONTEERD MET SEKSUELE INTIMIDATIE

“Ik heb mijn droomjob verlaten omdat mijn bazin mij seksueel intimideerde” TEKST & FOTO’S Helena Dewelde

#MeToo maakte seksuele intimidatie bespreekbaar. Vrouwen vertelden hun verhaal en iedereen luisterde. Maar velen gaan er van uit dat vrouwen hierin altijd de slachtoffers zijn en de mannen altijd de daders. Men durft soms te vergeten dat er ook 30.000 mannen spraken over hun ervaring met seksuele intimidatie onder de #MeToo. Dit is goed voor zo’n 30 procent van het aantal keren dat de hashtag gedeeld is. Ludo (62) en Youssef (21) deelden de hashtag niet op sociale media, maar ze zijn beiden in contact gekomen met een vrouw die hen seksueel intimideerde. “Sinds die ene bewuste avond is mijn gedrag tegenover vrouwen drastisch veranderd. Vroeger ging ik al gemakkelijk dansen met een meisje omdat ik daar zin in had, nu wil ik eerst zeker zijn dat zij daar ook zin in heeft”, zegt Youssef.

Ludo was in de twintig toen hij trouwde en een mooie job aangeboden kreeg in de geneeskunde. “De eerste hersenscanners waren net ontwikkeld en ik kreeg de kans om hiermee te werken. Deze kans wou ik niet laten schieten dus ging hier gretig op in. Dit was een enorme stap voor mijn carrière. Ik werkte nog maar net in deze afdeling van het ziekenhuis, toen mijn diensthoofd, die een vrouw was, met mij begon te flirten. We stonden samen in de lift en ik zag opeens een andere vrouw voor mij staan, maar het was nog steeds mijn diensthoofd. Dit was op een erg subtiele manier, haar blik veranderde en haar blouse had net een knopje teveel openstaan. Dit kon toen echt niet, in die tijd werd er veel waarde gehecht aan de dresscode.” “Ik wist absoluut niet hoe ik hiermee moest omgaan. Eender wat ik hier deed benadeelde ik mijn huwelijk of mijn carrière én dus mijn huwelijk. Uiteindelijk heb ik kortaf tegen mijn diensthoofd gezegd dat ik net getrouwd was en liever naar mijn vrouw ging. Vanaf dit moment merkte ik dat mijn bazin mij probeerde te nekken, me te betrappen op fouten. Ik voelde mij hier alles behalve prettig bij en ben omwille van deze reden beetje bij beetje uit deze dienst vertrokken. Toen ik een andere job bij de VUB (Vrije Universiteit Brussel) aangeboden kreeg, was dit ook één van de redenen dat ik deze met beiden handen aannam.”

Youssef: “ze legde mijn hand op haar borst”

Bij Ludo handelde zijn diensthoofd vanuit een machtspositie. Bij Youssef was dit anders. Hij studeert nog en gaat regelmatig uit. Enkel aan mij wou hij zijn verhaal kwijt, en dit onder een schuilnaam. “Op een avond ging ik een stapje in de wereld zetten met wat vrienden en was er een meisje van mijn klas bij. We consumeerden een behoorlijke hoeveelheid alcohol met alle gevolgen van dien. Ik werd dronken en dit meisje probeerde me te verleiden. Het begon onschuldig met een dans. Ze vroeg mij of ik even mee naar buiten kwam en ik volgde nietsvermoedend. Ik dans namelijk met heel veel van mijn vriendinnen en zie hier niet per se direct verleiding. Ook wordt het warm in die uitgaanscafés in Leuven dus naar buiten gaan was ook niet raar. We wandelden wat, tot we op een gegeven moment in een steegje terecht kwamen waar niemand anders was. Mijn klasgenote maakte van deze gelegenheid gebruik en begon me aan te raken op plaatsen waar ik dit eerlijk gezegd niet fijn vond. Ik moest haar ook aanraken, zo legde ze mijn hand op haar borst. Ik voelde mij absoluut niet aangetrokken tot haar en vond dit erg vervelend. Na meermaals te vragen of ze hiermee wou ophouden stopte het nog steeds niet. Ik was erg

zat en had de situatie dus niet honderd procent onder controle waardoor ik moeite had om me te verweren. Uiteindelijk kreeg ik me losgewerkt en ben ik teruggekeerd naar het feestje. Eenmaal daar, bleef ze me lastig vallen. Een van mijn vrienden zag dit en die duwde haar weg. Ik en die vriend hebben niet meer over het voorval gesproken.”

Schaamte: “mannen horen dominant te zijn” Ludo getuigt dat hij zich nog heel goed herinnert dat hij schaamte en verwardheid voelde en hier heel moeilijk mee om kon. “Mijn diensthoofd stond erom bekend dat ze de mannen op de werkvloer intellectueel graag vernederde. Dit lukte met mij niet, maar ze zette me wel helemaal voor het blok wanneer ze avances begon te maken. Het feit dat ze de dochter van de baas was, maakte het er niet veel beter op. Wat ook een grote rol speelde in de schaamte was het feit dat het een vrouw was die mij zo voor het blok wist te zetten. Dit kon echt niet, de man hoorde dominant te zijn, zeker in de jaren 80.”

andere reden waarom het moeilijk is als man om je verhaal te doen is volgens hem ook dat mannen geen ‘nee’ horen te zeggen tegen seks. Ik zie heel vaak in mijn praktijk, dat mannen die eigenlijk geen zin hebben in seks, toch meegaan. Dit doen ze omdat er van hun verwacht wordt dat ze wel zin hebben in seks.” Ook voegt hij eraan toe, dat een erectie niet bepaald een teken is dat die persoon op dat moment zin heeft in seks. Een erectie is voor Wim slechts een lichamelijke reactie die niets te maken heeft met wat je werkelijk wil.

Taboe

Zowel Youssef als Ludo hebben met heel weinig mensen over hun ervaring gesproken en de reden daarvoor is vooral omdat ze het gevoel hebben dat ze deze negatieve ervaring niet kunnen bespreken met iemand. Het zou onacceptabel zijn wat ze vertellen. “Heel weinig mannelijke slachtoffers praten over hun ervaring met seksuele intimidatie omwille van schaamte”, zegt Slabbinck. “Dit is problematisch. Ik merk dat er veel slachtoffers zijn waarbij het blijft knagen als ze er met niemand over spreken en dat wreekt zich uiteindelijk toch. Dus praat er met iemand over, dit is belangrijk voor je verwerkingsproces. Wanneer je het moeilijk vindt om dit met iemand in je omgeving te bespreken, kan een psycholoog ook eventueel een oplossing bieden.”

Mannen horen geen nee te zeggen tegen seks”

Ludo sprak er wel met iemand over, namelijk zijn vrouw. “We hebben het er heel vaak over gehad en vragen ons dan af wat er gebeurd was als ik mee was gegaan in de avances van die andere vrouw. Wat dit had kunnen betekenen voor mijn carrière. Maar ik heb hier enkel met mijn

Youssef herkent zich ook in deze uitspraak. “Ik ben van allochtone afkomst en het is in mijn cultuur helemaal niet aanvaard dat je geïntimideerd zou worden door een vrouw. Mannen horen dominant te zijn. Als ik mijn vrienden zou vertellen wat me overkomen is, dan zouden ze zeggen “wat is dat voor één”. Daarom spreek ik er dus met niemand over. Ook al raakte dit voorval mij, ik voelde me echt vies en heb me meerdere malen gewassen die avond.” “Onze cultuur is nog steeds doorbakken met het idee dat een man sterk moet zijn, niet kwetsbaar. Daarom vinden vele mannen het beschamend om naar buiten te komen met hun verhaal”, aldus seksuoloog Wim Slabbinck. “Een

seksuoloog Wim Slabbinck

vrouw over gesproken, verder was dit onbespreekbaar. Heel misschien kon ik toen naar de manager gaan, maar dat was toen de vader van mijn diensthoofd. Ook waren we in de jaren 80, hadden we toen maar een #MeToo, maar toen was daar dus absoluut nog geen sprake van.”

De ’ ‘players’ en de ‘sletten’

Volgens Slabbinck gaan mannen anders om met seksuele intimidatie omdat het minder voorkomt. “Ze vinden het moeilijker om hierop te reageren omdat ze niet geleerd hebben wat ze moeten doen als zoiets hun overkomt. Vaak zullen mannen geen ‘nee’ zeggen, maar zal hun lichaamstaal aangeven dat ze zich ongemakkelijk voelen.” Ludo voelt inderdaad een groot verschil tussen seksuele intimidatie bij mannen en vrouwen. “Als ik er toen op was ingegaan en tot drie uur ‘s nachts ‘spelletjes’ had gespeeld met mijn bazin, zou dit erg bevorderlijk zijn geweest voor mijn carrière. Iedereen zou zeggen: ‘Oh, die is goed bezig!’ Vrouwen zouden daarentegen vies bekeken worden.” Wim beaamt dit verhaal met de termen ‘slet’ en ‘player’.“Bij vrouwen zouden we sneller vermoeden dat er iets aan de hand is, bij mannen niet. Minder mannen zijn slachtoffer en dus is het minder geloofwaardig. Als je als vrouw met verschillende mannen slaapt, dan ben je een slet. Als man word je de hemel in geprezen door je vrienden.”

Seksuele intimidatie in cijfers 20 procent van de mannen is ooit al seksueel geïntimideerd. Dit bleek uit een onderzoek naar seksuele

intimidatie van De Morgen dat twee jaar geleden werd gedaan. Op hun enquête reageerden 800 mannen en 1700 vrouwen. Hieruit bleek dat er dus toch een behoorlijk aantal mannen aangaven dat ze al eens seksueel geïntimideerd werden. Wim Slabbinck relativeert deze cijfers. “Dit gaat niet over een representatieve studie omdat de lezers van De Morgen een hoog opleidingsniveau hebben. Ook zijn het vrijwilligers die hierop hebben gereageerd, die misschien een reden hebben om mee te doen aan deze enquête.” Volgens Wim zelf zijn de cijfers lager, zo’n 12,5 procent van de mannen is op een verbale of fysieke, of welke vorm van geweld dan ook, seksueel geïntimideerd. Opvallend is dat hij zegt dat maar de helft van de mannelijke slachtoffers het ooit aan iemand vertelde. Dus zullen deze cijfers ook niet volledig kloppen.

Tijd voor verandering Seksuele intimidatie moet verdwijnen of, realistischer, verminderen. De #MeToo campagne was een schakel in dit proces en maakte het onderwerp bespreekbaar. Jammer genoeg maken weinig mannelijke slachtoffers gebruik van dit platform en wordt er nog te veel gezwegen. Een eerste stap is het gesprek. Seksuele intimidatie bij mannen (en dus niet door) moet bespreekbaar worden als we iets willen veranderen. “Ik heb geen idee of seksuele intimidatie veel voorkomt, ik spreek niet met vrienden over deze ervaring en zij zouden dit waarschijnlijk ook niet met mij bespreken en daar ligt het probleem”, aldus Youssef.

BELGIË ONDER DE LOEP:

ONGEHOORDE VERKRACHTING 80 tot 110 VERKRACHTINGEN PER DAG MAAR 90% VAN DE GEVALLEN

NOOIT AANGEGEVEN. 8 tot 11 AANGIFTES PER DAG

OP 100 AANGIFTES... ...44 GESEPONEERD

...4 VEROORDEELD ...1 CELSTRAF

Dit wil zeggen dat ongeveer één dader per dag gestraft wordt voor zijn daden. 80-110 personen worden verkracht. 28

Today in science class I learned every cell in our entire body is replaced every seven years. How lovely it is to know one day I will have a body you will never have touched

- L.M. 29

Â© Jef Bex

STUDENTE FILM FLORE PENSAERT, OVER DE HAAT NA HAAR #METOO FILMPJE

“Mentaal ben ik eronderdoor gegaan” TEKST: Elke Vandijck

Impulsief, gedreven en soms een beetje naïef. Flore Pensaert heeft een paar moeilijke maanden achter de rug. In november postte ze een filmpje over haar persoonlijke mening en ervaringen met seksuele intimidatie in de filmwereld. Dit ging viraal en al snel kreeg Flore een vlaag van haatreacties vanuit heel Vlaanderen. “Het begon enkele maanden geleden. Ik las een heleboel negatieve reacties over de slachtoffers van Bart De Pauw. Ik schrok hier van. Weten mensen dan echt niet dat seksueel grensoverschrijdend gedrag voorkomt in de filmindustrie? Daarom maakte ik zelf een filmpje met mijn eigen ervaringen en plaatste dit op Facebook. Impulsief, maar ik had dan ook niet verwacht dat het filmpje viraal zou gaan. Mijn gevoel hierbij is dubbel. Ik ben langs één kant blij dat ik een stem kreeg en zo iets kon betekenen voor de #MeToo campagne. Langs de andere kant kreeg ik haatreacties om u tegen te zeggen. Slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag blijven vaak anoniem. Ik was dit niet en heb hiervoor ook een prijs mogen betalen.” Flore vertelt in haar filmpje hoe drugs, drank en ongepast gedrag in de filmwereld genormaliseerd zijn. “Een filmregisseur vroeg me of ik het script met hem alleen wilde inlezen en dit topless wilde doen. Toen ik dit weigerde vroeg hij me om als compris een doorschijnend t-shirt aan te trekken. Ik stortte helemaal in.” Niet enkel een filmregisseur maar ook een stagebegeleider intimideerde Flore. “Hij kwam de hele tijd aan mij, deed flirterig. Hij deed mij heel ongemakkelijk voelen”, getuigt ze. Namen noemt Flore niet. “Sommige kwesties zijn al opgelost en ik wil niet één iemand aanduiden als schuldige. Ik vind dat iedereen in de filmwereld respect verdient. Zowel regisseurs, acteurs als andere medewerkers. Flore vertelt ook over haar job als naaktmodel.

“Naakt gaan verdient respect, ik doe dit omdat ik het zelf wil. Seksuele intimidatie is geen keuze uit vrije wil.”

Leugenaar “Ik kreeg niet alleen van heel Vlaanderen te horen dat ik een ‘aandachtshoer’ ben maar ook medestudenten hielden zich niet in. Scheve blikken en gefluister achter mijn rug waren dagelijkse kost op school. Bovendien verkondigden enkele medestudenten aan de media dat ik een degoutante leugenaar was en dat ik nonsens vertelde. Zij vonden me hypocriet omdat ik zelf flirtte met mijn docenten. Ik weet dat ze dit doen uit angst voor hun verdere carrière, maar langs de andere kant stond mijn naam wel opeens in verschillende kranten. De media-aandacht verergerde de haatreacties. Elke keer wanneer ik Facebook opende, stroomden de haatreacties binnen. Ze negeren kon ik niet. Ik wilde mijzelf kunnen verdedigen. Jammer genoeg zorgde dit voor een nog grotere stormloop van scheldpartijen. Mijn reactie hierop was terugschelden. Woorden als ‘stom wijf’ en ‘houdt uw bek’ zou ik graag willen terugnemen. Met schelden kom je nergens.”

Dreigementen “Niet enkel medestudenten maar ook bekende regisseurs en instanties reageerden defensief. Zij stuurden mij bedreigende mails waarin stond dat ik moest stoppen met de filmindustrie aan de schandpaal te nagelen. Het is ongelofelijk raar om

zulke bedreigende mails van mensen met zoveel macht te krijgen. Ik vind dit dan ook zeer jammer. Het is nooit mijn bedoeling geweest om iemand publiekelijk te schande te maken. Ik wilde alleen maar aantonen dat er wel degelijk een probleem is op vlak van seksualiteit in de filmwereld en dat we dit moeten aanpakken. Mopjes over de #MeToocampagne maken me boos. Er mag met zo’n fragiel onderwerp niet gelachen worden.”

“Haatreacties krijgen van onbekenden is heftig”

Steun en toeverlaat “Ik ben door mijn filmpje enkele mensen kwijtgeraakt, eerder kennissen. Zij geloven jammer genoeg wat er over mij verteld wordt op sociale media. Mijn vrienden niet, die hebben mij enorm hard gesteund en doen dat nog altijd. Ondanks alle haat heb ik ook veel lieve berichtjes gekregen. Ook hebben verschillende acteurs en regisseurs zoals Hilde Van Mieghem me gesteund. Dat was fijn en zeer welkom. Gelukkig zijn er mensen die mijn filmpje wel appreciëren.”

Offline “Sociale media heb ik een tijdje op een laag pitje gezet. Ik was heel actief op Facebook, maar na al de negatieve reacties was ik bang om nog iets te posten. Langzaamaan probeer ik terug mijn oude gewoontes op sociale media op te pakken, maar het blijft moeilijk. Mentaal heb ik nog wat te verwerken na al die haatreacties. Ik durf minder snel mijn mening te verkondigen in een grote groep. Dit uit pure angst om weer haat over me heen te krijgen.”

Teamwerk

“Ik ben gemotiveerd en vol goesting begonnen aan mijn studie. Ik wilde zoveel mogelijk ontdekken en doen binnen de filmwereld. Deze goesting is jammer genoeg over na alles wat ik de voorbije maanden heb meegemaakt. Mentaal en fysiek ben ik eraan kapot gegaan. Ik zit op dit moment thuis met een burn-out. Ik blijf nog altijd een meisje van 20 jaar. Haatreacties krijgen van heel Vlaanderen is heftig. Dit onderschatten veel mensen. Ik ben ook maar een mens en meer dan alleen mijn mening. Daarom raad ik slachtoffers aan om nooit alleen met hun verhaal naar buiten te komen. Doe het samen. Dat groepsgevoel is heel belangrijk. Zo heb je het gevoel dat je er niet alleen voor staat”.

“Mopjes over de

#MeToocampagne maken me boos”

#USTOO, BUT TEKST & FOTO’S Helena Dewelde Elke Vandijck

HELENA DEWELDE (20) Ik word dagelijks geconfronteerd met seksuele intimidatie op straat. Zo voel ik mij toch. Waarschijnlijk is het bij 50% procent niet eens de bedoeling van de man in kwestie om mij te intimideren, maar omdat het mij al zo vaak overkomen is voel ik mij heel snel ongemakelijk en op mijn hoede. Zelfs al gaat dat maar over “kleine dingen” zoals een blik tot oneerbare voorstellen van vreemden. Erg vervelend allemaal, maar natuurlijk niet het einde van de wereld. Het is nu niet zo dat ik naar huis ga en hier achteraf nog mee zit. De gebeurtenis op zich is hooguit vervelend, maar het feit dat het er is, elke dag opnieuw stoort mij mateloos. Het moment dat ik hier echt over ben beginnen nadenken was in de paasvakantie van 2017. Ik was met twee vriendinnen in Praag en we stonden recht in een overvolle tram. Ik was naar een man naast mij aan het kijken omdat ik vond dat hij goed gekleed was. Tot ik dus op een gegeven moment doorhad dat hij niet volledig aangekleed was. Zijn eikel kwam tussen twee knopen van zijn jas piepen. Hij vond het ‘natuurlijk’ heel geil dat ik dit gezien had en hij begon zich af te trekken. Ik en mijn vriendinnen stonden dus in een hoekje vanachter in een overvolle tram gepropt met een man die aan het masturberen was op zo’n tien centimeter van ons af. Omstaanders zagen dit, maar niemand deed iets. Ik was verstijfd. We zijn de eerstvolgende halte afgestapt en ik ben de hele dag misselijk geweest. Dit was niet alleen door die potloodventer, maar ik was ook gewoon kwaad op mezelf omdat ik niet gereageerd had. Dat ik mij zomaar liet doen. Ook was ik ontgoocheld in de maatschappij dat die zoiets liet gebeuren. Ik vertelde dit verhaal enige tijd later aan een man van middelbare leeftijd en hij reageerde letterlijk: “je moet niet zo overdrijven, je bent toch niet verkracht?” Wel ja, daar maak ik geen woorden meer aan vuil.

34 34.

WHO ISN’T? ELKE VANDIJCK (20) Seksuele intimidatie is voor mij ook geen onbekend fenomeen. Dagelijks word ik minstens twee keer lastig gevallen.Van gefluit tot ‘mag ik u wat beter leren kennen’, *knipoog*. Niet enkel heel ongemakkelijk maar ook frusterend en beangstigend. Enkele weken geleden was ik op weg naar het station. Ik had haast, want ik zou anders mijn trein missen. Voor mij liep er een man. Hij had al een paar keer achterom gekeken en ik zag dat hij zijn tempo aanpastte. Hij begon trager te lopen. Heel vervelend want ik wilde mijn trein echt niet missen. Gelukkig moest ik net een straat inslaan en liep de man rechtdoor. Ik was nog maar net ingeslagen toen hij iets riep. Ik negeerde dit en deed alsof ik hem niet had gehoord. Hier nam hij geen genoegen mee. Hij liep naar me toe en hield me tegen aan mijn schouder. Hij vertelde me dat hij me graag beter zou leren kennen. Ik antwoordde vriendelijk dat ik geen interesse had en liep door. De man kon dit niet accepteren en volgde mij naar het station. Dit had ik eerst niet door tot ik iemand achter mij hoorde fluiten. Een paar keer achter elkaar. Nadat ik uit pure ergernis omkeek zag ik dat het de man was. Hij raakte ondertussen zijn kruis aan en kleedde me uit met zijn ogen. Ik begon uit pure angst de laatste meter naar het station te lopen. Hij is me nog gevolgd tot op mijn peron. Daarna gaf hij het op. Sindien ben ik extra op mijn hoede als ik naar het station loop. Ik vertelde deze gebeurtenis aan enkele vrienden. “Allee Elke, waarom heb je gewoon niks gezegd tegen hem? Dat is toch laf?” Todat je natuurlijk zelf in zo’n situatie terechtkomt...

35. 35