MOOCH EEN Kunstzinnig MAGAZINE
Kunstzinnige zielen Mooch trok de voorbije maanden door Vlaanderen en Berlijn op zoek naar kunstzinnige zielen. Vele interessante mensen kruisten ons pad, de meesten met een klein hoekje af. Maar hé, zo zijn we toch allemaal. We kwamen op plaatsen terecht waar we zonder Mooch nooit waren geweest . In Berlijn stak stencilartist Plotbot Ken een jointje op voor onze neus. We dronken Turkse koffie met grafisch ontwerpster Derya Akgüre, die later meedeed aan de Canvascollectie. Ook leerden we dat een zwembad niet enkel dient om te zwemmen, maar perfect kan functioneren als expositieruimte.
2
Op onze Facebookpagina maakten we jongeren warm om hun poëtische pen boven te halen. We waren aangenaam verrast en de geschreven kunstwerkjes zijn dan ook terug te vinden in dit nummer. Na het lezen van dit magazine begint het bij jou misschien ook te kriebelen. Kom uit je zetel en bezoek tentoonstellingen, schrijf gedichten, schilder je lief, fotografeer de wereld, maar lees eerst Mooch.
Charlotte & Silvy
42
36
Inhoud 4
Nieuws
42
Kultur der Klänge
6
Museum Night Fever
48
Öznur Özturk
10
Derya Akgüre
58
Kunst op kot
18
Kunst op je lijf
64
Afgestudeerd als acteur,
maar wat daarna?
72
Veerle Tytgat
78
Culturele adresjes
Berlijn
32
Digital Art Museum
36
Plotbot Ken
18 72
58
10 3
▲ NIEUWS
Ontdek en deel kunst met Artfinder
NTGent pakt uit met Theater Touche
© Artfinder
Een gepersonaliseerde filter voor het overaanbod aan kunst. Met de knop ‘Build your art world’ kan je via Artfinder een op maat gemaakte kunstgids creëren. De website maakt een selectie van werken en artiesten op basis van wat jij hen vertelt. Als je je account aanmaakt, registreert Google Maps ook je locatie. Op die manier biedt Artfinder je suggesties aan van exposities, musea en galerijen in je buurt. Je krijgt onmiddellijk een korte omschrijving en alle praktische informatie te zien. Na een eventueel bezoek kan je zelfs je eigen foto’s uploaden op de site via Flickr. Bovendien kan je je medekunstliefhebbers laten weten waar je geweest ben en wat je geplande bezoeken zijn. Ook nieuwe ontdekkingen op de site kan je delen met anderen. Daarnaast is het mogelijk een selectie te maken gebaseerd op je eigen voorkeuren. Al surfend op de website duid je je favorieten aan en op basis daarvan zoekt Artfinder kunstenaars en werken die aansluiten bij jouw voorkeuren. Artfinder biedt ook verschillende apps aan voor iPad en iPhone. Ben je geïnteresseerd in grafisch ontwerp? Dan is de ‘IWM’s Great British Posters from the Second World War, Volume 1’ misschien wel iets voor jou. Meer dan 30 bekende posters uit de Tweede Wereldoorlog zijn gratis en met aanvullende informatie te verkrijgen via de App Store.
4
© NTGent
Op zoek naar een nieuwe manier om vrienden en/of mogelijke liefdespartners te leren kennen? Dan is Theater Touche misschien wel iets voor jou. Het Gentse stadstheater NTGent lanceert een nieuwe formule waarbij je een theatervoorstelling meepikt én nieuwe mensen leert kennen. Voor de voorstelling van start gaat, wordt het ijs gebroken door middel van een rondleiding in de schouwburg. Na het theaterstuk is er nog een mogelijkheid om elkaar beter te leren kennen in de bar. De eerste Theater Touche-avond heeft zijn doel niet gemist. “Groepjes ontstonden en mensen begonnen onmiddellijk te babbelen”, verklaart Anneleen Verdickt van NTGent. “Het was heel gezellig en er werd veel afgelachen. Achteraf wisselden sommigen zelfs telefoonnummers en emailadressen uit. NTGent evalueerde het verloop van de avond en de reacties waren positief. Er werden vriendschappen gesloten en sommige mensen hebben een partner gevonden. Na die avond is er zelfs een pasgevormd koppel naar een ander stuk komen kijken. Missie geslaagd! Heb jij ook zin om op deze originele manier nieuwe mensen te leren kennen? Je kan je al inschrijven voor de volgende editie van Theater Touche op donderdag 21 juni. De avond gaat van start om 18u30 en kost 25 euro per persoon. Inschrijven kan via TheaterTouche@NTGent.be.
SKETCH brengt publiek dichter bij kunstenaars
Nieuwe Space Invaders in Brussels straatbeeld
® SKETCH
Het artistiek project SKETCH organiseert maandelijks haar evenement in twee gezellige cafés te Antwerpen en Gent. Verschillende kunstenaars worden uitgenodigd en tekenen ter plekke een kunstwerk dat je voor een redelijke prijs mee naar huis kan nemen. SKETCH is opgericht door Sacha Eckes and Sam De Buysscher in 2010. Het startte in Antwerpen en breidde uit naar Gent. SKETCH nodigt telkens een tiental kunstenaars van verschillende achtergronden uit om samen te tekenen. SKETCH omschrijft het zelf als een avond die het publiek dichter brengt bij kunst en waarbij het publiek soms zelf aan het tekenen slaat. “Het meest interessante aan SKETCH is de verhouding tussen locatie, artiest en publiek. Alles vloeit mooi in elkaar”, zegt Sam De Buysscher. “Vooral de gezellige en toegankelijke sfeer is geweldig.” Elke maand vindt er een event van SKETCH plaats. In Gent kan je hen terugvinden in café BOHO op de Vrijdagmarkt. In de Vrièrestraat in Antwerpen kan je maandelijks terecht in Bar Samedi. Naast de gezellige cafés kunnen er ook SKETCH-avonden georganiseerd worden in een museum, een gallerij of op een straatfestival.
De Space Invaders zijn weer terug in België. Niet het videospel, maar wel de mozaïkfiguren van de Franse kunstenaar Invader. Op het internet doken er de afgelopen weken foto’s op van nieuwe Space Invaders in de straten van Brussel. Met kleine, kleurrijke tegeltjes maakt de kunstenaar zijn Space Invaders wereldberoemd. Invader kiest zichtbare en bekende plaatsen of gebouwen uit het straatbeeld en plakt er ongezien de pixelfiguurtjes op. Hij klasseert deze actie als een invasie en localiseert ze geografisch op zijn website met behulp van een wereldkaart. De stad met de meeste invasies volgens die wereldkaart is Parijs, zijn thuisstad. Ook New York, Katmandu, Istanbul en talloze andere landen ontkomen niet aan het werk van Invader. In Brussel duiken de laatste tijd steeds meer nieuwe Space Invaders op. Attente Brusselaars die de kleurrijke invasies wisten te spotten, deelden hun foto’s op het internet. Bekijk de nieuwste Space Invaders op www.streetartbelgium.com of ga naar de website van Invader: www.space-invaders.com
Op 31 mei is er een SKETCH ANTWERP in Bar Samedi van 20u tot 23u. Andere SKETCH- events houd je best in de gaten op www.sketchweb.be
5
MUSEUM
NIGHT FEVER TEKST: Silvy Van Son | FOTO: Charlotte Schreurs
M
usea zijn saai. Of dat is toch wat de meeste jongeren denken. De Brusselse Museumraad doet er alles aan om dit imago kwijt te spelen en organiseert ĂŠĂŠn keer per jaar Museum Night Fever. En hoe kan dit beter dan hapjes, drankjes en tal van randanimatie te beloven? Als je een neus hebt voor kunst en je bent eerder een nachtraaf dan een vroege vogel, is Museum Night Fever zeker een aanrader.
6
▲ “Het Brussel Info Plein (BIP) vond ik een heel interessant museum”
“We zijn vijf jaar geleden gestart met een zevental musea”, zegt Pieter Van Der Gheynst, de organisator van het evenement. “We willen jongeren de kans bieden om de musea van Brussel te leren kennen op een leuke manier. Intussen zijn er 24 musea die deelnemen.” Boze cowboy Op 3 maart 2012 openden de Brusselse musea hun deuren van tien uur ’s avonds tot één uur ’s nachts voor 14.000 bezoekers, waarvan de meesten enthousiast zijn over heel het gebeuren. In de musea zelf, op straat of op café, overal werd randanimatie voorzien die ervoor moet zorgen dat de bezoeker zich geen seconde verveelt. Zo waren wij onder andere in het Museum van Coudenberg, het voormalig Paleis van Brussel, getuige van heel vreemde taferelen: een boze cowboy die je uitscheldt, jongeren op zwemvliezen en motorrijders op hakken die kleefbriefjes op je achterlaten. Ontvangstcomité van Brussel Tegenover het Coudenberg Museum ligt het BELvue Museum. Op een gewone dag leer je hier veel bij over de geschiedenis van België en kan je tentoonstellingen bezoeken. Tijdens Museum Night Fever kan dit nog steeds, maar tegelijkertijd treden er muziekbandjes op en kan je gaan kijken naar
een voorstelling van jongeren die deelnemen aan Kunstbende, een kunstwedstrijd voor jongeren. Eén van die jongeren is de 18-jarige Leander Papagianneas (links op de derde foto). Hij noemt zichzelf een schrijver. Later op de avond geeft hij een performance Woord maar hij heeft toch al de tijd gehad om een paar musea te bezoeken. “Het Brussel Info Plein (BIP) vond ik een heel interessant museum. Je leert er de geschiedenis van Brussel kennen en het was vooral heel interactief. Je kwam binnen en je zag een foto van alle soorten inwoners van Brussel die net een ontvangstcomité vormden”, zegt Leander. “We wandelden bijvoorbeeld ook een kamer met paraplu’s binnen. Je moest onder een paraplu gaan staan en als je dan op een knopje drukte kon je persoonlijke verhalen horen van mensen die daar wonen. In een andere kamer stond er een hele grote atlas van Brussel en als je dan op een knop drukte lichtte een bepaalde stad op. Heel interessant!” Vleugje zomer Wanneer je van het BIP Museum naar de Bozar loopt, ziet iedereen dat het dringen is voor het Museum van Muziekinstrumenten. Een ellelange wachtrij doet een aantal ongeduldige jongeren direct doorlopen naar de Bozar, het Paleis voor Schone Kunsten. Als je nog nooit in de Bozar bent geweest is het even moeilijk om de juiste ingang
7
8
► Het is onmogelijk om alle musea te bezoeken op één avond. De organisatie zegt dat een drie à viertal musea een haalbaar aantal is
te vinden: overal zijn er gezellige druktes die doen vermoeden dat je iets speciaals mist. Net langs de ingang van de Bozar vormt er zich een drukte waaruit opzweperige muziek te horen is. Eventjes waant de toeschouwer zich in Brazilië: een sambaband zorgt voor een vleugje zomer op de toch koude avond. Flashmob Museum Night Fever valt ook in de smaak bij de internationale bezoekers. In de Bozar zijn Tatiana (23) en Emilie (21) uit Frankrijk even aan het rusten nadat ze een hapje hebben gegeten. “Ik ben naar Brussel gekomen voor mijn vriendin Emilie die hier architectuur studeert”, zegt Tatiana. Voor Emilie is het niet haar eerste keer op Museum Night Fever. Ze studeert hier ondertussen al drie
jaar en ze was er al elke keer bij. “We hebben net een flashmob gezien over stilte. We hebben zelfs meegedanst!” zegt Emilie. “Nu zijn we aan het wachten op een volgende voorstelling en daarna gaan we naar een ander museum. Niet echt een specifiek museum, we zien wel.” Afterparty Het is onmogelijk om alle musea te bezoeken op één avond. De organisatie zegt dat een drie à viertal musea een haalbaar aantal is. Het komt er dus op neer om goede keuzes te maken. Wie om één uur ’s nachts nog geen zin heeft om huiswaarts te keren, kan terecht op de afterparty van Museum Night Fever. Wie de kunstkriebels al voelt borrelen, moet nog een jaar wachten voor de 6de editie van Museum Night Fever.
9
Grafisch ontwerpster Derya Akgüre verweeft haar identiteit
“Ik voel me niet helemaal Belgisch, maar ik ben ook geen klassieke Turkse” Derya Akgüre is ‘iets anders’ en dat drukt ze uit in haar werk. Tijdens haar studies Grafisch Ontwerp aan de Hogeschool Limburg gooide ze hoge ogen met haar eindwerk ‘Van zwart naar wit’, een mix van haar allochtone en autochtone cultuur. In 2010 was ze één van de laureaten van de Wanatoeprijs, een wedstrijd waarmee Het Belang van Limburg jong talent een kans wil geven. Nu is de jonge kunstenares uit Hasselt ook geselecteerd voor de Canvascollectie. TEKST: Charlotte Schreurs
10
Š Silvy Van Son
11
12
Š Silvy Van Son
© Charlotte Schreurs ▲ Ik heb met mijn matjes, doekjes en hoofddoeken ook een soort bruidsschat gemaakt
D
at Derya voor zichzelf een nieuwe identiteit heeft gecreëerd wordt onmiddellijk duidelijk. Haar ouders komen van een dorp aan de Zwarte Zee, maar ze voelt zich evenzeer thuis in Hasselt. Op de salontafel staan paaseitjes en in de winter komt er ook steevast een kerstboom in huis. “Met Sinterklaas zet ik nog altijd mijn schoen”, lacht ze. Anderzijds doet Derya ook mee aan de ramadan en maakt ze met veel liefde Turkse koffie voor ons. Als eindwerk maakte je matjes en hoofddoeken, gebaseerd op de twee culturen die ook je eigen persoon hebben gevormd. Was dat een evidente keuze binnen de richting grafisch ontwerp? Niet echt. Heel veel mensen maakten boeken en werkten met papier. Mijn keuze was dus helemaal niet vanzelfsprekend, maar dat vond ik juist fijn. Ik vind dat je grafisch ontwerp niet in een hokje mag stoppen. Creativiteit mag je niet beperken. Ik wist op voorhand ook helemaal niet dat ik dit ging maken. Voor mijn concept werd ik geïnspireerd door het verhaal van mijn moeder. Zij is als
driejarig meisje vanuit Turkije naar België verhuisd omdat haar vader kwam werken in de mijnen. Gebaseerd op haar verhaal maakte ik de vergelijking met Alice in Wonderland. Op die manier raakte ik gefascineerd door de dubbele identiteit die ontstaat. Ik ben verschillende aspecten van zowel de Belgische als Turkse cultuur gaan onderzoeken en heb die dan letterlijk verweven met elkaar. Je omschrijft je werk als een eigen interpretatie van de Turkse bruidsschat. Hoe zit die traditie juist in elkaar? In Turkije krijgt een vrouw bij haar huwelijk een bruidsschat mee. Die schat bestaat uit allerlei spullen voor de woning en het huishouden. Wanneer er in Turkije een meisje geboren wordt, is de familie gedurende haar hele leven bezig spullen te verzamelen. Als het meisje dan uiteindelijk trouwt, krijgt ze alles mee naar haar eigen huis. Ik heb met mijn matjes, doekjes en hoofddoeken ook een soort bruidsschat gemaakt, maar ik heb er zowel mijn oosters als westers kantje in verwerkt.
13
Om dat te realiseren gebruikte je foto’s van familieleden. Voor de matjes heb ik steeds gewerkt met twee foto’s. Het grootste matje bestaat uit een foto van mijn mama en een van een Vlaamse vriendin van haar. Beide afbeeldingen liet ik afdrukken op papier waarna ik de ene foto horizontaal in repen gesneden en de andere verticaal. Met die stroken weefde ik dan mijn matje. De afbeelding die zo ontstaat lijkt op het eerste gezicht één figuur, die de nieuwe identiteit voorstelt. Als je het matje echter verder gaat ontleden, zie je dat er twee vrouwen afgebeeld zijn. Voor de kleinere exemplaren werkte ik met foto’s van familieleden. Ik heb telkens een kinderfoto en een recente foto in elkaar verweven. Deze werken stellen de evolutie voor naar de nieuwe personen die zij zijn geworden door naar België te verhuizen.
“Ik maakte de vergelijking met Alice in Wonderland”
wijls dat mensen ook aan mijn grafische stijl zien dat ik een Turkse achtergrond heb. Bijvoorbeeld door de kleuren en vormen die ik gebruik. Als ik vrij werk maak dat verder afstaat van grafisch ontwerp, merk ik dat ik teruggrijp naar die dubbele identiteit.
© Charlotte Schreurs
Naast matjes heb je ook doekjes gemaakt. Zit daar dezelfde betekenis achter? Ook hier heb ik elementen van beide culturen vermengd met elkaar, alleen is de uitwerking anders. Ik heb voor de doekjes namelijk een nieuw haakpatroon bedacht. Mijn inspiratie deed ik zowel in kerken als moskeeën op. Het patroon bevat elementen van oosterse tegelpatronen, maar ook van de typische hekjes die je hier in Vlaanderen ziet. Op de doekjes heb ik ook spreuken aangebracht die voor de helft in het Turks en voor de helft in het Nederlands zijn geschreven. Zijn je Turkse roots dikwijls een inspiratie voor je werk? Momenteel ben ik freelance grafisch ontwerpster en als ik werk voor klanten heb ik natuurlijk niet erg veel vrijheid. Je moet je houden aan de richtlijnen die de opdrachtgever je oplegt. Toch hoor ik dik-
14
© Charlotte Schreurs ▲ ”Creativiteit mag je niet beperken”
Je hebt grafisch ontwerp leren kennen via een vriendin van je zus. Zij werkt in een drukkerij en zo ben ik voor het eerst in contact gekomen met het vak. Ik heb altijd al graag getekend en ik was vaak creatief bezig. Al snel wist ik dat ik voor een kunstgerichte opleiding moest kiezen. Waren je ouders blij met die keuze? Wanneer ik mijn ingangsproef voor grafisch ontwerp moest gaan afleggen zei mijn mama: “Oh Derya, ik hoop dat je niet slaagt. Ik wil dat je een lerarenopleiding volgt.” Maar als het er echt op aankwam, was het voor mijn ouders vooral belangrijk dat ik een hoger diploma zou behalen. En als ik gelukkig ben, zijn zij dat ook. Is het moeilijker voor jongeren van vreemde origine om zich te profileren als kunstenaar? Gebaseerd op mijn eigen ervaringen denk ik van wel. In de Turkse maatschappij is kunst veel minder evident. De meeste Turken zijn vooral gericht op geld verdienen en succesvol zijn. Kunst past niet in dat plaatje omdat het geen zekerheid biedt. Veel Turkse mensen zijn ook helemaal niet vertrouwd met bepaalde kunstdisciplines.
© Silvy Van Son ▲ ”Je ziet aan mijn ontwerpen dat ik Turkse achtergrond heb”
Met welke projecten ben je momenteel bezig? Ik wil graag iets maken rond koffiedik lezen. Het project staat nog in zijn kinderschoenen, dus welke uitwerking het zal krijgen, weet ik zelf nog niet. Dat is mijn Turkse kant die zich toont: relax, take it easy (lacht).
Koffiedik lezen? De Turkse koffie is vrij dik en heeft een soort zandstructuur. Daarom wordt een kopje koffie ook altijd geserveerd met een klein glaasje water. Nadat je je tasje hebt leeggedronken, moet je het omdraaien en op het schoteltje zetten. Vervolgens maak je drie keer een cirkelbeweging met het omgedraaide kopje en doe je een wens. Hierna moet je
even geduld hebben totdat de bovenkant van je tas koud is. Ondertussen is het koffiedik opgedroogd en kan je de tas omdraaien. Nu tekenen er zich verschillende figuren af in het koffiedik en aan de hand daarvan wordt je toekomst voorspeld. Je moet er vooral veel fantasie voor hebben en de toekomstvoorspelling is eigenlijk puur voor het plezier.
Derya testte het koffiedik lezen op ons uit! In Silvy’s familie zal binnenkort een kindje geboren worden. Derya kon ook zien dat Silvy veel verantwoordelijkheid op zich moet nemen. Charlotte zou binnenkort een huisje kopen of gaan samenwonen en iemand in haar omgeving gaat trouwen!
15
het cafĂŠ gaat bijna toe ik voel me wat dronken en moe maar ik wil toch nog even langskomen anders verstoor je vannacht wellicht mijn dromen ik worstel me door de sigarettengeur tot vlak voor je deur ik kan de drang niet langer controleren en voel het tintelende gevoel mijn lichaam bezweren ik heb je nodig, nu meteen maar ik ben niet alleen voor mij een lange meisjesrij ik weet het wel, je bent al bezet maar ik moet verdomme zo dringend naar het toilet
Marloes Thijs
ik wil voelen heerlijkheid proeven de wereld genieten ik wil ruiken klannken bestuiven niet zomaar nietsen ik wil het laten rijpen mijn ogen uitkijken met al mijn zintuigen de wereld induiken
Sarah Vanoverschelde
Kunst op je lijf
T
atoeages zijn voor altijd. Waarom kiezen jongeren steeds meer voor permanente tatoeages? Willen ze zich onderscheiden van de rest? Zit er een bepaalde betekenis achter of vinden ze het gewoon mooi? Wij vroegen het aan vier jongeren met elk hun eigen verhaal.
18
19
20
D
e 19-jarige Samie Vantroyen liet haar eerste tatoeage zetten op haar veertiende. “De vader van mijn zoontje Dallas is tatoeërder en door hem ben ik begonnen met tatoeages.” Hij is ook degene die de meeste tatoeages voor Samie heeft ontworpen. Op de linkerpols van Samie staat de naam van haar zoontje. Ook op haar armen, benen en buik zijn kleine kunstwerkjes terug te vinden. TEKST & FOTO: Silvy Van Son
Vantroyen
Samie
21
B
ij Shari Bourguignon (22) uit Mechelen begonnen de tatoeage-kriebels op haar negentiende. Ondertussen heeft ze er twee. Het eerste ontwerp is een meisje dat bellen blaast. “Ik ben zelf een ongelofelijke dromer. De belletjes staan symbool voor de dromen, omdat ze ook wel eens uit elkaar kunnen springen.” Shari’s tweede tatoeage staat op haar schouders. “Daddy’s little girl verwijst naar de goede band die ik heb met mijn papa.” TEKST : Charlotte Schreurs | FOTO: Silvy Van Son
22
Shari
Bourguignon
23
24
Maria-Anna
Wirix M
aria-Anna Wirix (20) uit Maasmechelen studeert Landschaps- en Tuinarchitectuur. Op haar zeventiende liet ze haar eerste tatoeage zetten en ondertussen heeft ze er al acht. Daarnaast heeft ze één grote passie: sledehondenraces. Die passie staat in de vorm van een hond vereeuwigd op haar enkel. “Mijn enkel is rondom volledig getatoeëerd. Naast de hond staan een schildpad en een dinosaurus omdat ik gefascineerd ben door die dieren”, zegt Maria-Anna. De cirkel wordt vervolledigd door een Latijnse tekst. ‘Aut viam inveniam, aut faciam’ betekent ‘of ik vind een weg, of ik maak er één’. “Mijn meest persoonlijke tattoo staat op mijn heup”, zegt Maria-Anna. Er staat papa, verbonden aan een hartje, te lezen. “Een vriendin heeft deze tattoo gezet met de assen van mijn overleden vader.” TEKST & FOTO: Charlotte Schreurs
25
S
am Brans is een 21-jarige student Toegepaste Economische Wetenschappen aan de KU Leuven. Momenteel zit hij in zijn Master Marketing. “Vlak voor mijn achttiende verjaardag kreeg ik mijn eerste tatoeage van mijn moeder als verjaardagscadeau.” Een koi, die symbool staat voor geluk, sierde sindsdien zijn schouder. Een jaar later besliste hij een tweede tatoeage te nemen: “Mijn moeder, mijn zus en ik hebben samen een bloem laten zetten. Later heb ik er nog een paradijsvogel bij laten plaatsen.” Het betekent veel voor Sam dat hij, zijn moeder en zijn zus dezelfde tatoeage delen. TEKST & FOTO: Silvy Van Son
26
© Charlotte Schreurs
Sam
Brans
© Charlotte Schreurs
27
▲ OPINIE
Gezelligheid troef in de cinema D at is dan 24 euro en 40 cent alstublieft.” Nee, u bent niet in de plaatselijke supermarkt waar u de ingrediënten voor een heerlijk avondmaal voor twee heeft ingekocht. U bent in een cinema van Utopolis op een druilerige zaterdagavond. U heeft namelijk beslist om een keertje uw stamkroeg te laten voor wat hij is en samen met uw partner een romantisch uitje te maken naar de cinema. Voor die 24 euro en 40 cent bent u in het bezit van twee filmtickets, twee frisse cola’s en een zak paprika chips van Lays. Prijst u zichzelf gelukkig dat u en uw partner nog niet aan kinderen zijn begonnen, of u moest nog een heel stuk dieper in uw portemonnee tasten. Gelukkig bent u thuis naar de wc gegaan, want als u pech heeft, durven ze daar ook nog eens 50 cent voor te vragen. Wat een meevaller, u heeft nog net een goede plaats kunnen bemachtigen: in het midden, niet helemaal vanachter –die rij is voorbehouden voor puistige bakvissen- maar ook niet te veel vooraan. Net voor de film doet uw wederhelft nog een poging om een romantische houding aan te nemen. Best moeilijk met zo’n leuning die geen gezelligheid toelaat. In het STUK in Leuven zijn ze een pak romantischer ingesteld: de zetels zijn voorzien van een opklapbare leuning die meer ruimte laat voor comfortabele houdingen. Na een kwartiertje trailers kijken die u moeten warm maken voor een volgend bezoek, begint de film. Voorzichtig neemt u een paar blaadjes chips.
28
Volwassene standaard
CINEMA PRESENTEERT
Shame ZAAL
14 PRICE
DATE
UUR
€8.00
23/05/2012
20:00
0473827
Een hele sinecure want u probeert de andere cinemabezoeker niet te storen. Ik hoor het u denken: “Had ik maar een pot popcorn genomen.” Deze bedenking passeert nog maar net uw gedachten wanneer u een paar rijen verder rumoerige pubers opmerkt. Zonder schroom graaien ze gretig in hun zakjes chips. Mag ik u erbij vertellen dat ze minder moeten betalen dan u? Ze hebben de officiële leeftijd van volwassenheid nog niet bereikt, dus genieten ze van een studentenkorting. Net alsof er geen 18+ studenten zijn? U leert toch uw hele leven lang? De film was rotslecht. Tja, dat kon u natuurlijk niet op voorhand weten. Uiteindelijk belanden u en uw partner toch nog in uw stamkroeg. Ondertussen had u al pakweg vijf drankjes kunnen consumeren én uw vriendengroep kunnen trakteren op een frisse pint. Naar de film gaan is helemaal geen slecht idee. Maar mag ik u een tip geven? Bijna elke stad heeft een cultuurcentrum. Vaak programmeren zij op dinsdag of donderdag de kwaliteitsvolle, alternatieve films voor een acceptabele prijs. Op de blockbusters gaat u dan nog wel een tijdje moeten wachten. Als u dan om één of andere reden toch nog naar de grote cinema’s gaat, stop dan gerust een flesje drinken en wat lekkers in uw handtas (of in die van uw vriendin), geen kat die het merkt.
Silvy Van Son
29
“Berlin combines the culture of of Tokyo, the nature of Seattle, a well, Berlin.” Ich bin “Berlin ist mehr ein Welt is always Paris and Berlin is n People of Berlin - pe moment. This is our time. have a great band. I have a dru “Berlin is a pulsing, excitin and distinctive neighborhoods, i at food at all levels and from corner of the world ... an exlent place to set up camp an a great record.” greatest cultural extravaganza “Berlin ist eine Stadt, ve den, niemals zu sein” sexy.” And of c (Hiroshi Motomura, US Law professor, 2004)
ting Berlin)
fast Berlin is changing, 2001)
(Barack Oba
Hagen)
(R.E.M. who recorded their new album in Berlin, 2010)
singer, on 1970s Berlin)
(Karl Scheffler, author of Ber
(Klaus Wowereit, Governing Mayor, in a television interview, 2004)
teresting city. 30
(Daniel Liebeskind)
“I remember Berli
New York, the traffic system nd the historical treasures of, n ein Berliner. tteil als eine Stadt Paris never Berlin eople of the world - this is our “I create my own lyrics. I ummer from East Berlin.” ng city with so many varied iconic history all around, greevery celd make “The that one could imagine.” erdammt dazu, ewig zu wer“Berlin ist arm, aber (John F. Kennedy, President of the USA, 1963 while visi-
(Jean Paul, writer, 1800)
(Jack Lang, French former culture minister, talking about how
ama, 2008)
(Nina
BERLIN
(David Bowie,
rlin: Ein Stadtschicksal, 1910)
course I like Berlin a lot. It’s such an inn. Berlin to me was the star of the film. 31
Een gesprek met de pionier van de digitale kunst, Wolf Lieser
“Tentoonstellingen over schilderkunst vervelen me� 32
“Digitale kunst is veel boeiender”, zegt Wolf Lieser, één van de pioniers in het tentoonstellen en archiveren van digitale kunstwerken. Lieser is de man achter het Digital Art Museum, een online museum en archief. Daarnaast is er nog een galerij in Berlijn en eentje in Keulen waar kunstenaars tijdelijk kunnen exposeren. Wij werden ontvangen in de Neue-Jakobstraβe in Berlijn, waar de Digital Art Gallery recent nieuw onderdak vond. TEKST & FOTO: Charlotte Schreurs
D
e galerij bevindt zich tussen de wijken Mitte en Friedrichshain-Kreuzberg. Ergens verstopt in een hoekje van een gebouwencomplex bevindt zich één van de enige plaatsten in Duitsland waar digitale kunst wordt tentoongesteld. In de galerij is altijd het werk van één enkele artiest te zien. Deze keer heeft Wolf Lieser de Spaanse kunstenaar Joan Leandre uitgekozen. Nadat we zijn werk bekeken hebben, nodigt hij ons uit in zijn ietwat rommelige bureau. We zullen het maar op de verhuizing steken. Het is eerst en vooral nuttig om te weten wat digitale kunst nu eigenlijk is. We kunnen er ons allemaal wel iets bij voorstellen, maar hoe wordt het juist afgebakend en gedefinieerd? Lieser ziet digitale kunst in de eerste plaats als kunst die op een of andere manier gemaakt wordt met de
computer. Ondertussen gaan kunstenaars echter al veel verder. “We kunnen de term nu eerder omschrijven als kunst van het digitale tijdperk. Deze vorm van kunst geeft weer hoe onze maatschappij verandert en gebruikt de technieken van onze moderne samenleving”, zegt Lieser. De Duitse kunstenaar Aram Bartholl is een goed voorbeeld van hoe breed digitale kunst kan zijn. Voor zijn project Dead drops plaatste hij op verschillende plaatsen in de stad usb-sticks in de muren. “Mensen konden hun laptop ermee verbinden en informatie ophalen of ook achterlaten. Bartholl haalde zijn inspiratie voor het werk in de spionnenwereld. Zij gebruiken een gelijkaardige techniek om informatie door te geven”, vertelt Lieser. Een ander project van Bartholl, Map, gebruikt de computer op een nog indirectere manier.
Map - © Aran Bartholl
33
Daarvoor baseerde de Duitser zich op Google Maps. De rode druppels die op de kaarten een locatie aangeven, plaatste Bartholl op ware grootte in de stad. Jonge kunstenaars kunnen zich opnieuw onderscheiden en doen heel boeiende dingen. Toch zijn er ook nadelen verbonden aan deze manier van werken. Sommige stukken zijn moeilijk te conserveren. Software-installaties kunnen bijvoorbeeld enkel gedraaid worden op een computer. Daardoor kan het bewaren van het werk op lange termijn problemen geven. Volgens Lieser moet kunst ook niet noodzakelijk voor altijd blijven bestaan. “Het is vooral belangrijk dat de werken bewaard worden voor de volgende generatie.”
“De oudste kunstenares die ik vertegenwoordig is 86 jaar”
Vera Molnar-Gothique © DAM
Toch is Wolf Lieser erin geslaagd een nalatenschap te creëren voor vele digitale kunstenaars, weliswaar online. In de jaren negentig, nog voordat de twee galerijen er waren, begon het idee te rijpen om een museum op te richten voor digitale kunst. In die periode waren er heel veel pioniers die al dertig of veertig jaar digitale kunst maakten. Er was echter nog geen markt voor die nieuwe stroming en mensen wisten gewoon niet wat het was. “De eerste stap was dan om een online museum op te richten, een soort van archief zodat mensen de kunstenaars konden ontdekken die al sinds de jaren zestig met digitale kunst bezig waren. Niemand besefte dat er al een hele geschiedenis was”, verklaart Lieser. Digital art museum: www.dam.org Digital art Gallery Berlijn: Neue-Jakob-Str. 6/7
34
Vera Molnar-25 Carrés © DAM
Joan Leandre exposeert in Digital Art Gallery Berlijn We kunnen computers, games, iPhones en iPads vandaag niet meer wegdenken. De mensen die deze tools gebruiken om kunst te maken, zijn echter minder talrijk. De Spaanse kunstenaar Joan Leandre is er één van. Zijn twee recentste werken, Blind Sequence Trust, zijn korte films waarbij hij gebruikt maakt van gamesoftware. Wij gingen de projecties bekijken in de Digital Art Gallery in Berlijn.
M
eteen word je meegezogen in een andere werkelijkheid waarin andere regels gelden. Vreemd aandoende beelden en geluiden overvallen je, want dit is niet de wereld waarin wij leven. Brandende bomen, zwevende mannetjes en fluitende vogels komen in die volgorde op het scherm, maar je vraagt je af van waar ze komen. Het zijn herkenbare taferelen, maar toch klopt er iets. Hoe laat Leandre ze de dingen doen die ze doen? Sinds 2005 heeft de Spanjaard zeven video’s gemaakt aan de hand van de software van computergames. Hij hackt die systemen en modificeert ze zodat ze perfect doen wat hij wil. “De reeks heet In the name of Kernel, wat verwijst naar de kern van elk besturingssysteem. De Kernel bevat de data en besturingscode van videogames, vluchtsimulators en de meest ingewikkelde oorlogsspelletjes”, zegt Wolf Lieser, eigenaar van de galerij. Die componenten gebruikt Leandre om zijn verhaal te vertellen. Hoewel hij films maakt, gebruikt de softwarekunstenaar geen vertelstructuur. “Joan werkt rond een idee, waarmee hij vervolgens andere dingen
in verband stelt. Je zou hem een expressionistische softwarekunstenaar kunnen noemen”, aldus Lieser. Dat is misschien zijn sterkte als kunstenaar, maar het is ook een zwakte. Leandre is heel abstract en extreem waardoor zijn werk moeilijk verkoopt, in tegenstelling tot sommige andere softwarekunst. Er zit dan ook een boodschap in zijn video’s die op het eerste zicht moeilijk te achterhalen is. Als je niet weet welke technieken hij gebruikt, ben je niet mee met het verhaal. Voor de invulling van zijn beelden gebruikt Leandre veel natuurelementen en bijhorende geluiden. Hij wil mensen ervan bewust maken dat ze zich isoleren van de natuur door de alomtegenwoordige massaconsumptie. Wolf Lieser verklaart: “Gamen is daar een onderdeel van. Door de besturing van games te ontleden wil hij die boodschap kracht bijzetten.”
© Silvy Van Son ▲ Fragment uit In the name of Kernel
35
36
K
en, Plotbot of Plotbot Ken. Het is niet makkelijk om de gedachtegang van een chaoot als Patrick Kreiser (31) te volgen. Als 21-jarige verhuist hij van Frankfurt naar Berlijn om er onder het pseudoniem Ken zijn graffiti te verspreiden. Vandaag gaat hij door het leven als stencilartist Plotbot Ken. Urenlang snijdt hij sjablonen uit, verft ze en hangt ze op in de straten van Berlijn. TEKST: Silvy Van Son
© Silvy Van Son
“Shit can happen in life”
Patrick Kreiser 37
© Charlotte Schreurs
Twee meisjes en een kaart van Berlijn. Er bestaan betere combinaties. We hebben afgesproken met Patrick Kreiser in café Kapital 21, waar hij zijn werk tentoonstelt. Een paar telefoontjes en een taxirit later komen we – ruim een uur te laat - aan in het cafeetje. Twee mannen hangen iets op de gevel. We wisselen enkele blikken, maar niemand reageert. Zou hij het toch niet zijn? Als we iets dichterbij komen zien we dat wat net op de gevel is gehangen duidelijk van de hand van Plotbot Ken is, het pseudoniem waaronder Patrick zijn stencilart beoefent. “Are you Patrick Kreiser?” Ja, hij is het. Plotbot Ken We zoeken een plekje uit in Kapital 21. Niet zo moeilijk, het café is leeg. Het werk van Plotbot Ken is iets talrijker aanwezig: een tiental stencilpaintings hebben hun eigen plek gekregen in Kapital 21. Maar wat is stencilart nu eigenlijk? “Eerst ga je urenlang sjablonen uitsnijden. Dat doe je met behulp van een plot, een kleine machine”, zegt Patrick. “Wanneer ik lang bezig ben met de sja-
38
© Silvy Van Son
blonen voel ik me net als een plot. Vandaar de naam Plotblot. Het tweede deel Ken stamt uit mijn graffiti-achtergrond. Als je klaar bent met snijden kan je het sjabloon verven en brushen. Daarna spring ik op mijn fiets en ga ik het ergens ophangen in Berlijn.” Time for a change Op zijn zeventiende rolde Kreiser in de muziekwereld door zijn Frankfurtse vrienden. “Al mijn vrienden in Frankfurt waren actief in de hiphopscene. Dat was niet echt iets voor mij dus ik hield me meer bezig met drum & bass. Dat was echt partytime. Gedurende vier jaar was ik een MC. Een vriend stierf, de groep splitte en onze wegen scheiden. Shit can happen in life.” Daarna begon Patrick zijn eigen muziek te producen. Hij deelde zijn muziek gratis uit in clubs en verwachtte dat er iemand op hem zou toestappen. Dat is nooit gebeurd. “Het werd steeds moeilijker, zeker met het internet. Er was een overload van sets. Ik dacht dat een cd een leuk cadeau was, maar als ik mijn cd in de
© Silvy Van Son
© Charlotte Schreurs
clubs uitdeeldde, lagen die op het einde van de avond op de grond! Kun je je dat indenken? Weggooien als flyers!? It was time for a change.”
“He really turns shit into money” (over Banksy) Zware geschiedenis En zo hield Patrick het op zijn eenentwintigste voor bekeken in Frankfurt. Hij nam ontslag bij zijn kantoorjob en trok naar Berlijn. “Frankfurt begon me te vervelen. Op mijn kantoor zeiden ze ook al dat ik er weg moest. ’s Nachts was ik aan het feesten, overdag moest ik werken en hield ik mij schuil voor de baas. En daarbij, ik vond Berlijn al altijd interessant. Voordien had ik de stad al een paar keer bezocht en het bleef altijd in mijn hoofd hangen.” Patrick maakt zich zorgen om Berlijn z’n zware geschiedenis. “Ik ben bang dat het op-
◄ “Ik kan misschien mijn sjabloon zo ophangen dat het net lijkt ofdat het mannetje de emmer vast heeft”
nieuw gebeurt. Maar dan vlucht ik gewoon in the underground. Vele mensen weten niet wat er zich allemaal onder Berlijn bevindt: er ligt een hele stad onder.” Ongezouten mening Patrick vraagt ons of we het erg vinden om het interview verder te zetten op het terras: binnen mag er niet gerookt worden. We zetten ons aan een tafeltje met uitzicht op de Fernsehenturm, de TVtoren van Berlijn. Voordat we nog maar een vraag kunnen stellen, krijgen we zijn ongezouten mening over de media: “Ik haat TV en internet.” Dat verklaart even hoe stroef de communicatie vooraf verliep. “Als er een oorlog begint, hoor je het toch wel. De media bericht zo negatief over alles. Oké, er gebeuren tragedies. Zoals ik al zei: shit happens in life, maar ik hoef het niet op de voorpagina van de krant te zien. De eerste krant die ik in handen kreeg toen ik in Berlijn aankwam ging over steekpartijen en ik dacht: het is hier best gevaarlijk.
39
Maar ik heb nog nooit zoiets met mijn eigen ogen gezien. Ik voel me veilig hier.” Brilliante ideeën Met de vraag hoe hij aan stencilart is begonnen, proberen we hem terug op de rails van het interview te krijgen. “Door Boxi, een andere stencilartist waar ik enorm naar opkijk. Mijn grote inspiratie was een werk van hem waar een man met een gasmasker op te zien was. Toen ik het voor het eerst zag zei ik: nice digital art! Een vriend wees me erop dat het helemaal geen digitale kunst was. Hij vertelde me dat Boxi werkte met verschillende lagen en verf.” Vanaf dat moment is Patrick zelf gaan experimenteren. Hij kijkt ook op naar het werk van streetartist Banksy, maar Patrick vindt zijn techniek niet altijd even nauwkeurig. “Als je hoort voor welk bedrag hij een werk verkoopt, denk ik: he really turns shit into money. Voor hij beroemd werd had hij aandacht voor details. Hij is echt wel getalenteerd, maar nu zijn het de two color-stencils black and white. Niemand geeft om de techniek, maar zijn ideeën blijven brilliant.” Woordenwisseling Tijdens het interview blijkt dat Patrick’s fiets hem heel dierbaar is. Net voordat we met hem op wan-
Patrick wijst ► ons even op zijn aandacht voor de techniek in dit kunstwerk. En inderdaad, de skyline van Berlijn is duidelijk te herkennen
40
del gaan door Berlijn, valt zijn fiets op de grond door toedoen van een autobestuurder die ernaast wilde parkeren. Patrick stormt naar buiten en hij en de vrouw hebben een minutenlange woordenwisseling. Hij trekt nog snel een foto van de nummerplaat –“just in case”- en we vertrekken richting het stadsdeel Mitte. Speciaal voor Mooch Magazine heeft hij een sjabloon gemaakt dat lijkt op een robotachtig mannetje. Nu is het alleen nog een kwestie van een goede plek te vinden in Berlijn om het op te hangen.
“Ik heb lang in een kantoor gewerkt” Verroeste verfemmer Ergens tussen het café en de metro verliezen we even de aandacht van Patrick. Hij ziet in een bosje onder een brug een verlaten electriciteitskast. De ideale plek om zijn werk op achter te laten? Bij nader inzien is het niet dat wat hij zoekt, maar hij heeft wel een verroeste verfemmer in zijn hand. “Hier kan ik nog wat mee doen. Ik kan misschien
© Silvy Van Son
mijn sjabloon zo ophangen dat het net lijkt ofdat het mannetje de emmer vast heeft.” Tacheles Na een aantal haltes op de metro stappen we uit in de Oranienburger Straße. We herkennen de omgeving. Zijn we hier niet al eens geweest? En jawel, om de hoek ligt Tacheles, een kunsthuis waar kunstenaars vrij hun werk kunnen ophangen of ter plekke maken. We bezochten Tacheles al eerder deze week en waren toen al onder de indruk. Al snel heeft Patrick een goede plek gevonden voor zijn robotmannetje en zijn verfemmer. Met een oranje graffiti-spuitbus begint hij aan zijn kunstwerk. Eerst creeërt hij uitgelopen oranje verfdruppels. Vervolgens lijmt hij het sjabloon tegen de muur en de verfemmer hangt hij op aan het ijzerwerk. Uiteindelijk is hij zo’n tiental minuten bezig geweest om dit te maken. De skyline van Berlijn We nemen de metro naar het stadsdeel Wedding, de buurt waar Patrick Kreiser woont. Hij springt snel even een winkeltje binnen om wat drinken te kopen. Als we vragen wat hij heeft gekocht, antwoordt hij: “Ik weet alleen dat het sterke drank is.
© Charlotte Schreurs
Ik ben afgegaan op de logo’s, they looked pretty nice.” Hij neemt ons mee naar een klein parkje in Wedding. Al snel zien we twee kunstwerken van Patrick op de gevels van een oud zwembad. Hij wijst ons even op zijn aandacht voor de techniek in dit kunstwerk. En inderdaad, de skyline van Berlijn is duidelijk te herkennen, tot in detail. Humeurwisselingen Onze laatste stop is bij klein riviertje. Voor dit kunstwerk is hij een tijdje geleden in het water gekropen om het op de muur aan te brengen. We trekken onze laatste foto’s van de dag en vragen nog even of hij kan leven van zijn werk: “Op dit moment krijg ik steun van de overheid omdat ik vorig jaar mijn eigen zaak heb opgericht. Ik wil niet meer voor iemand anders werken. Ik heb lang in een kantoor gewerkt. Working my ass off en op het einde van de dag uitgescholden worden door de humeurwisselingen van mijn baas omdat zijn vrouw zwanger is, dat hoef ik niet meer mee te maken. Ik verdien nu ook een goed standaardloon waar ik van kan overleven.” In de toekomst wil Patrick groter en beter worden. “Of op z’n minst zoveel verdienen zodat ik een team kan betalen, net als Banksy!”
© Charlotte Schreurs
41
Kultur der Kl채nge Kunst en geluid verenigd in een zwembad 42
© Silvy Van Son
© Charlotte Schreurs
Dertien studenten Sound Studies aan de Universität der Künste Berlin vonden wel een heel speciale locatie om hun masterproef tentoon te stellen. Onder de naam Kultur der Klänge presenteerden ze hun eindwerk in een leegstaand zwembad. Vroeger werden er in Stattbad Wedding baantjes getrokken, nu wordt het gebruikt als expositieruimte voor kunst en cultuur. TEKST: Charlotte Schreurs
Deze exclusieve locatie was oorspronkelijk een badhuis, ontworpen door de stadsarchitect van Berlijn, Ludwig Hoffmann. Het gebouw bevindt zich in de arbeiderswijk Wedding, in het voormalige West-Berlijn. Tijdens de oorlog werd het zwembad zwaar beschadigd en in de jaren vijftig en zestig werd het heropgebouwd. Vandaag wordt de ruimte verhuurd aan kunstenaars van over heel de wereld.
43
De studenten van de Universität der Künste vonden hier de perfecte locatie voor hun werken over klank. “We kregen veel vrijheid en mochten de ruimtes inrichten zoals we wilden. We hebben zelfs muren geschilderd en extra panelen opgehangen”, vertelt Sebastian Schäfer (31), een van de dertien deelnemende studenten. Zij hebben de voorbije twee jaar de master Sound Studies gevolgd, een aanvullende opleiding over klank en muziek. Ze zijn bijna afgestudeerd en presenteerden ons met trots hun afstudeerprojecten. De Italiaan Marcello Lussana was de gelukkige die zijn werk mocht voorstellen in het zwembad zelf. Sommige andere studenten moesten het met de kleedkamers doen. Marcello liet een danser bewegen in het lege zwembad. Aan de hand van de bewegingen die de danser maakte, creëerde Marcello op zijn computer à la minute aangepaste muziek. Daarvoor heeft hij speciale software ontwikkeld, waarbij elke afzonderlijke beweging wordt gekoppeld aan een geluid. “Terwijl de danser zijn routine uitvoert, registreert een camera live zijn bewegingen”, legt Marcello uit. Die bewegingen worden omgezet in een bepaalde code en zo weet ik welk geluid bij de uitgevoerde beweging hoort.”
Johannes Kiersch ging zijn inspiratie wat verder zoeken. Hij reisde naar Siberië, in het oosten van Rusland en maakte daar opnames van de dingen die hij meemaakte. “Mijn doel was om sporen te vinden van het Sovjetverleden in deze regio”, legt hij uit. Wanneer Johannes geluiden opnam, maakte hij ook foto’s van de locatie. In de ruimte waar hij tentoonstelt hangen de foto’s aan de muur en staan er geluidsinstallaties waar je de opgenomen geluiden met een hoofdtelefoon kan beluisteren.
© Charlotte Schreurs
“Terwijl de danser zijn routine uitvoert, registreert een camera zijn bewegingen”
© Silvy Van Son ▲ “Ik creeër aangepaste muziek aan de hand van de bewegingen van de danser”
44
Ook de Zwitserse Rachel Bühlmann combineerde geluid met beeld. Zij maakte een camera obscura, de voorloper van ons fototoestel. Voor de lens plaatste ze een koppel en terwijl zij seks hadden, registreerde Rachel via de camera obscura ongeveer 150 beelden. Die beelden plaatste ze in een videoprogramma en zo maakte ze een filmpje. Als je 24 frames of losse beelden snel na elkaar afbeeldt, krijg je één seconde film. Wij zijn echter vooral benieuwd hoe Rachel het vrijende koppeltje heeft gevonden. “Ze plaatste een zoekertje op het internet en een paar gekke mensen reageerden”, lacht onze gids Sebastian.
© Silvy Van Son
© Silvy Van Son
© Charlotte Schreurs
45
ik fluister woorden en word betoverd door je geur door je lach. woorden worden een wolk van letters om op te zweven met jou verweven in een woordendoolhof vol magie en met een uitgang die ik nooit wil vinden
Joachim Schol
als je gezicht heel dicht bij het mijne ligt. als je adem heel zacht over mijn huid rolt. als je lichaam onschuldig in het mijne past. als je, als jij, mag ik dan, of wil jij dan, of gaan wij dan verloren lopen in dromen, hopen dromen. en als je de weg kwijt bent, zal ik je tegemoet komen. dan kunnen we samen dralen, samen verdwalen, samen, ik en jij, in elkaars lichaam verscholen. als jouw gezicht heel dicht maar bij het mijne ligt, dan wil ik wel verdwalen.
Joachim Schol
48
“Fotografie? Dat is voor trouwfeesten” Studente fotografie Öznur Özturk moest haar familie overtuigen
49
▲ “Ik ben een allochtoon en ik zit nog altijd in die Turkse cultuur. Die staat niet open voor kunst”
Ö
znur Öztürk (22) zit in haar tweede jaar fotografie aan de Media, Art & Design Faculty in Genk. Ze is van Turkse afkomst, is heel Vlaams opgevoed en doet liefst het tegenovergestelde van wat mensen haar zeggen. Haar grote droom is om bekend te worden met haar foto’s. Waarom fotografie? Bij ons thuis moest iedereen een hobby kiezen. Ik heb jarenlang getennist en gedanst maar dat was ik al snel beu. Uiteindelijk koos ik voor een andere hobby: fotografie. Ik ging bij atelier Zwiep, een gevorderd atelier in Genk waar je vanalles kon uitlenen. Na mijn studies Kantoor in het middelbaar kon ik kiezen: werken of studeren. Iedereen in de
50
familie heeft verder gestudeerd, dus besloot ik dat ook te doen. Je bent van Turkse afkomst. Is fotografie een evidente keuze in de Turkse cultuur? Toen ik mijn ouders vertelde dat ik Fotografie wilde studeren zeiden ze: “Fotografie? Dat is voor trouwfeesten!”. Mijn vader was er heel erg op tegen dat ik voor een kunstrichting koos. Ik ben een allochtoon en ik zit nog altijd in die Turkse cultuur. Die staat niet open voor kunst. Mijn vader wilde liever dat ik iets anders ging studeren. Ik ben altijd een rebels en wild meisje geweest: als mijn ouders iets zeiden, deed ik het omgekeerde. Dus ging ik Fotografie studeren. Maar mijn ouders zijn bijgedraaid.
Ze hebben het mij nooit verboden om voor deze richting te kiezen. Ben je de enige creatieveling in de familie? Neen, mijn vader kan heel goed tekenen! En toch zag hij een kunstrichting niet zitten? Hij had schrik dat ik geen werk zou vinden. Mijn zus heeft Financiën en Verzekeringen gestudeerd, mijn neven zijn bijna allemaal managers en twee van mijn nichten zijn dokters. En dan kom ik vertellen dat ik Fotografie wil studeren. Er was niet echt een rolmodel rondom mij die actief was in de kunstsector.
“Je moet respect hebben voor andere culturen” Het eerste jaar van jouw studies verliep vrij succesvol. Vertel eens? Ik had een boek laten maken van mijn foto’s en wilde feedback. Van een vriendin kreeg ik te horen dat er iemand was in de C-mine, het cultuurcentrum in Genk, die goede feedback kon geven. Hij bekeek mijn beelden en zei: “Weet je wat? Binnenkort heb ik een tentoonstelling, Jonge Turken. Van mij mag je meedoen.” De andere fotografen of ontwerpers van Turkse origine waren al allemaal afgestudeerd en ik zat nog maar in mijn eerste jaar! Mijn vader is toen bijgedraaid en is nu heel trots op mij. Zijn er bepaalde thema’s die terugkomen in je werk? Ik word vaak gepusht naar bepaalde thema’s. Ik ben een Turkse dus vragen ze me meestal iets te doen rond mijn eigen cultuur. Langs de ene kant vind ik het wel fijn: je leert er veel uit. Langs de
andere kant wil ik andere dingen proberen want bijvoorbeeld modefotografie ligt me ook wel. Documentairefotografie, zoals mijn foto’s van het offerfeest in Genk, vind ik ook interessant. Meestal volg ik bij het fotograferen gewoon mijn buikgevoel. Wat moeten wij ons voorstellen bij een offerfeest? Vroeger mochten we nog thuis slachten, maar nu mag dat niet meer. Daarom komen we samen op een groot terrein waar allemaal tenten worden opgezet. Eerst moet je schaap goedgekeurd worden, daarna krijg je een slachtbewijs. Vervolgens ga je naar de slachtplaats en staan de mannen allemaal in een rij wachten totdat een moslimslager je schaap slacht. Daarna worden de schapen geveld en gesneden. De ene helft van het schaap wordt weggeven aan mensen die het minder goed hebben en de andere helft is voor je eigen gezin. Waar let jij op tijdens het fotograferen? Ik let heel goed op de compositie en de gulden snede. Ik vind het belangrijk dat er diepte in mijn foto’s zit. Het is nog vaak zo dat er beelden mislukken omdat ik bijvoorbeeld te laat ben. Ik maak kleine correcties in Photoshop wanneer dat nodig is. Meestal gaat het om kleine dingen die de aandacht wegtrekken van hetgene waar het om draait. Mijn inspiratie haal ik uit de gewone dingen, bijvoorbeeld uit een offerfeest. Ik vind offerfeesten heel normaal. Heb je een favoriet beeld van jezelf? Ja, mijn favoriete foto is die van een klein meisje bij mij in mijn tuin. Een kindje van een kennis had zich heel vuil gemaakt toen ze buiten aan het spelen was. Het was mooi weer en het licht zat goed. Toen ben ik snel naar binnen gelopen om mijn fototoestel te halen. Voel je je eerder Turks of Vlaams? Ik ben in twee culturen opgegroeid en ik vind dat heel normaal. Mijn ouders zijn nooit schuw
51
geweest en we hebben altijd veel vrijheid gekregen. Er staat zelfs een kerk naast ons huis en de priester komt vaak koffie drinken. Toen we nog in Bilzen woonden, hadden mijn zus en ik een Vlaamse oppas. We zijn ook bij haar opgegroeid. We noemen haar ‘mama’ en mijn eigen moeder noem ik ‘anne’, wat ‘moeder’ betekent in het Turks. Met Moederdag brengen we haar ook altijd een bezoek. Wat ik van thuis altijd heb meegekregen is dat je je eigen cultuur niet mag vergeten en dat je respect moet hebben voor andere culturen. Toen mijn buurman stierf, hebben we alles laten vallen en zijn we naar de familie gegaan. We zijn ook naar de begrafenis in de kerk geweest. Dat vinden wij allemaal heel normaal. Als ik naar Turkije ga, voel ik me heel Vlaams. Als ik naar Kinrooi ga waar mijn vriend woont, voel ik me heel Turks.
Als je mag dromen, hoe ziet jouw toekomst er dan uit? Ik ga in de fotografiesector blijven maar daarbinnen wil ik binnenkort iets anders doen. Nu ben ik heel veel met analoge fotografie bezig maar ik ben snel iets beu. Wat ik nog zou willen doen is zwart-wit foto’s manueel inkleuren. Wat ik stiekem ook wel wil, is op kot gaan. We zijn thuis al met vier kinderen en dan krijgen we nog eens zoveel bezoek. Ik ben wel iemand die snel kwaad word en eens graag ruzie maakt. Maar ik woon in Genk en ik ga naar school in Genk, dus het zal niet werken bij mijn ouders denk ik! Als ik echt mag dromen, wil ik later een eigen galerij hebben. Dat mensen komen kijken en zeggen: “Oh kijk, dat zijn foto’s van Öznur!” TEKST & FOTO: Silvy Van Son
De favoriete foto van Öznur ►
tips van Öznur ▲
Zet je toestel nooit op automatische stand. Je toestel kan zoveel meer.
▲
Speel met je diafragma en sluitertijd.
▲
Maak veel gebruik van de gulden snede.
▲
Let goed op je licht: lichtpuntjes in de ogen geven de foto meer karakter.
Öznur werkt met een Nikon D90 en neemt haar foto’s grotendeels met haar gewone kitlens van 18-105 mm
52
© Öznur Özturk
53
54
© Öznur Özturk ▲ “De ene helft van het schaap wordt weggeven aan mensen die het minder goed hebben en de andere helft is voor je eigen gezin”
55
56
© Öznur Özturk
◄ “Eerst moet je schaap goedgekeurd worden, daarna krijg je een slachtbewijs”
© Öznur Özturk ▲ “De mannen staan allemaal in een rij te wachten totdat een moslimslager je schaap slacht”
57
KUNST OP KOT TEKST & FOTO: Silvy Van Son
58
D
e 21-jarige studente Restauratie en Conservatie Annelies Vandenhaute begon zich pas echt te interesseren in tekenen en schilderen sinds haar hogere studies. Ooit schilderde ze een foto na van een vriendin en zichzelf. Oorspronkelijk was het een cadeau voor de vriendin in kwestie, maar die heeft het nooit gekregen. Annelies was zodanig tevreden dat ze besloot het op haar eigen kot te hangen. Annelies interesseert zich erg in de technische aspecten van kunstwerken. “Ik neem graag de tijd om grondig onderzoek te doen naar een schilderij: van welke materialen is het gemaakt? Welke manier is de beste om het te restaureren?” zegt Annelies. Daarom zou ze na haar studies graag in een museum werken. “Daar krijg je alle kansen en middelen om een dergelijk onderzoek te voeren.”
59
M
axim Van Orlé heeft wel een heel opmerkelijk kunstwerk op zijn kot staan: een kleed gemaakt uit een tapijt. Tot voor kort wist de 20-jarige Maxim niet dat de richting Theaterkostuum bestond en nu zit hij als enige jongen in het eerste jaar. “Dit kunstwerk was een opdracht van school waarbij ik me moest baseren op het Grieks verhaal van Bachante”, zegt Maxim. “Er komen gestoorde en vieze vrouwen, orgieën en een wijngod in voor.” Maxim wilde de vrouwen iets moois geven en macht doen uitstralen met dit kleed. Alles samen had hij amper drie dagen nodig om dit kunstwerk te maken. Als hij mag dromen, wil Maxim later naar Broadway in New York waar hij een eigen theater en een eigen kostuumbedrijf wil leiden.
60
E
va Bracke (20) is naast haar studies Theater-, Filmen Literatuurwetenschappen veel bezig met fotografie. Ze maakt foto’s met een analoog toestel, een spiegelreflex, een fisheye en een supersampler. Eva neemt het liefst foto’s in het natuurreservaat vlak bij haar thuis. Talent heeft ze zeker: in 2009 belandde ze op een tweede plaats in de categorie ‘fotografie’ van Kunstbende, een kunstwedstrijd voor jongeren. Ze kan ook al enkele tentoonstellingen op haar naam schrijven. Zo hebben haar foto’s gehangen in het cultuurcentrum van Neerpelt en in het Fotomuseum in Antwerpen.
61
M
ieke Luyts (19) is een studente Kunst- en Cultuurbemiddeling. In een hoekje van haar kot staat een mini-schildersezeltje waarop ze tussen het studeren door wat schildert. Op haar muur hangen een zestal vrolijke cartoonfiguren die ze heeft overgeschilderd uit een cartoonboek. Deze vrolijke schilderijtjes worden binnenkort opgeborgen. “Ik vind ze kinderachtig en ze behoren tot het verleden”, zegt Mieke. Op haar kot hangt nog een schilderij: een realistisch zelfportret, iets waar ze zich in de nabije toekomst meer mee wil gaan bezighouden. Bescheiden is ze wel: het zelfportret hangt –jammer genoeg- goed verborgen achter haar kotdeur.
62
O
p zijn veertiende was Sven Van Dorst al druk in de weer met oliefverf en op twintigjarige leeftijd gaf hij een tentoonstelling met 200 bezoekers. Vandaag is hij 22 jaar en zit hij in zijn laatste jaar Restauratie en Conservatie. Naast zijn schoolwerk maakt hij kopieën van de originele schilderijen van de Romeprijs, een kunstwedstrijd die dateert uit de 19de eeuw. “Ik heb voor de richting Restauratie en Conservatie gekozen omdat je uit techniek moet schilderen en dat vind ik heel interessant”, zegt Sven Het liefst van al wil Sven zijn week vullen met drie dagen schilderen. De overige dagen wil hij zich bezighouden met het wetenschappelijk deel van de schilderkunsten. Met de opbrengsten van zijn schilderijen financieert hij zijn kot.
Je bent niet gezegend met de skills van een kunstenaar maar je wil toch een kunstwerk op kot? Ga zeker een kijkje nemen op de website van Kunst in Huis. Voor 9 euro per maand kan je jezelf eigenaar noemen van een kunstwerk geselecteerd door een vakjury! www.kunstinhuis.be
63
Afgestudeerd als acteur, maar wat daarna?
“Deze levensstijl vraagt gewoon wat rock ’n roll”
T
erechtkomen in de kunstsector is per definitie niet gemakkelijk. Het zijn slechts enkelingen die gezegend zijn met een natuurtalent en er hoe dan ook zullen geraken. Voor al die anderen blijft het een onzeker bestaan. Ook in theater, film en televisie is de situatie vaak niet erg rooskleurig. Mooch ging uitzoeken hoe de toekomstperspectieven er nu echt uitzien voor jonge acteurs.
ven Beersman, docent en oud-student aan het Lemmensinstituut in Leuven. Tijdens de opleiding gebeurt er dus al een stevige selectie. Het Lemmensinstituut werkt, zoals vele kunstopleidingen, met ingangsexamens. Zo is de interesse voor de richting Drama wel groot, maar er wordt een select groepje toegelaten. “Er is een toelatingsproef van twee dagen. Zestig mensen nemen deel, van wie we er dus een tiental overhouden.”
Namen als Nathalie Meskens en Matthias Schoenaerts verdienen goed hun brood. Ook iemand als Evelien Bosmans, vooral bekend geworden sinds Groenten uit Balen, timmert stevig aan haar weg. Maar nu hoor ik u al denken: “En wat met al die anderen waar we niets van horen?” Waarschijnlijk zijn er inderdaad een heel aantal afgestudeerde acteurs die niet aan de bak komen. De vraag is echter of het verschil tussen het aantal afgestudeerden en het aantal werkenden in de sector zo groot is.
Aangezien er in Vlaanderen slechts een handvol theateropleidingen zijn, is het aantal afgestudeerden per jaar relatief klein. Deze selectie is nodig omdat er gewoon geen werk is voor iedereen. Alleen de besten overleven. De vraag is dan waar die selectie moet gebeuren. Als je je diploma Verpleegkunde behaalt, weet je bijna zeker dat je werk kan krijgen in die sector. Het probleem bij Drama is dat niet alleen de selectie tijdens het studeren heel streng is. Ook al heb je je diploma in handen, je zal moeten vechten voor een plaatsje.
Select groepje “De afdeling Drama is klein. Toch proberen we jaarlijks tien nieuwe studenten aan te nemen. Daarvan studeert ongeveer de helft af”, zegt Ste-
Kortfilms “Ik nam de eerste jaren alles aan, ook al betaalde het slecht. Als ik maar bezig was en het wereldje leerde kennen”, zegt Steven Beersman. In de ac-
64
© Charlotte Schreurs ▲ Bram Van Outryve: “Soms moet je gewoon de telefoon nemen en bellen naar de Carrefour of ze nog werk hebben” teerwereld geldt de wet van de sterkste: opgevers blijven al snel achter. Dat bevestigt ook Bram Van Outryve (27), zelf een jonge acteur. Hij was onder andere te zien in de telenovelle David en speelt de rol van modeontwerper Axel in de soap Familie. Hij begon zijn studies aan het Conservatorium in Gent, maar behaalde zijn diploma uiteindelijk niet. Toch timmert hij met veel doorzettingsvermogen en passie aan zijn weg. “Ik heb in mijn beginjaren veel gratis gewerkt. Zo acteerde ik bijvoorbeeld in kortfilms van jonge regisseurs.” Die strategie heeft uiteindelijk zijn vruchten afgeworpen. Naambekendheid verwerven en contacten leggen is noodzakelijk. Je moet de slecht betaalde, vuile werkjes gedaan hebben vooraleer je kan schitteren.
Vadertje staat Over het algemeen is er niet veel begrip voor dat onzeker bestaan. Mensen oordelen dat je weet waaraan je begint als je in zo een sector stapt. Eigen schuld, dikke bult. Toch moeten we de oorzaak ook gaan zoeken bij vadertje staat. Het bedrag dat de overheid uitrekt om projecten binnen de theaterwereld te subsidiëren werd de laatste tien jaar steeds kleiner. In 2003 legde voormalig minister van Cultuur Paul Van Grembergen het probleem al bloot: “De overheid treft schuld. Er werden te veel gezelschappen gesubsidieerd, met alle versnippering van dien.” Meer gezelschappen kregen dus minder subsidies. De grote pot werd aan te veel spelers verdeeld. Het gevolg daarvan is dat er een overaanbod
65
is ontstaan. De concurrentie is vergroot en veel gezelschappen hebben het moeilijk om een afzetmarkt te vinden. Tegenwoordig is het veel gemakkelijker om in het theater aan de slag te gaan. Audities zijn heel toegankelijk en nieuwe groepen schieten als paddenstoelen uit de grond. Enerzijds is het goed dat jonge, enthousiaste mensen kansen krijgen, anderzijds moet het kaf van het koren gescheiden worden. FC Bergman In 2008 kwam er zo’n jonge en ambitieuze theatergroep tot leven. Zes studenten aan het Herman Teirlinck Instituut richtten het theatergezelschap FC Bergman op. Stef Aerts, Joé Agemans, Bart Hollanders, Matteo Simoni, Thomas Verstraeten en Marie Vinck kunnen vier jaar later van een succesverhaal spreken. Zowel individueel als met FC Bergman ging het hen voor de wind. Zo is Marie Vinck een gerenommeerde actrice die onder andere meespeelde in Loft en de televisieserie De Rodenburgs op VTM. Stef Aerts, tevens de partner van Marie Vinck, mocht al de hoofdrol vertolken in Adem, een film van regisseur Hans van Nuffel. Ook in verschillende musicals stond hij te schitteren in een hoofdrol.
Als ik naar een casting ga, zitten er naast mij verschillende andere lange, magere acteurs met bruin haar en een grote neus”, zegt Van Outryve. Typecasting is een alomtegenwoordig verschijnsel. Acteurs worden dikwijls geselecteerd omwille van bepaalde uiterlijke kenmerken en minder omwille van hun talent. Sinds de komst van zenders als VTM en de bijhorende soaps en telenovelles werden er heel wat jobs gecreëerd. Toch zijn er slechts weinigen in het vak die kunnen leven van een vaste rol of job. “Leven van enkel spelen is bijna niet meer haalbaar”, zegt Steven Beersman. “ Iedereen combineert
De eerste voorstelling van FC Bergman was een schot in de roos. De Thuiskomst van Harold Pinter won de KBC Jongtheaterprijs op Theater aan Zee 2009. Ook de volgende voorstelling werd warm onthaald. Wandelen op de Champs-Elysées met een schildpad om de wereld beter te kunnen bekijken, maar het is moeilijk thee drinken op een ijsschots als iedereen dronken is, werd in 2010 geselecteerd voor het Nederlands Theaterfestival als één van de tien beste voorstellingen van dat jaar. Typecasting FC Bergman had duidelijk minder moeite om van de grond te komen. Maar er zijn nog steeds acteurs die elke dag moeten vechten voor een job in de acteerwereld. “Het selecte groepje dat acteurs vroeger waren is compleet verdwenen.
66
▲ Ruth Ieven: “Ik wil acteren. Voor mij is dat dé manier waarvan ik denk dat ik mezelf volledig kan uiten”
het met lesgeven, regisseren bij amateurtoneel of reclame- en stemwerk.” Ook Van Outryve kent niemand in het wereldje die zijn inkomen haalt uit één job. “De meesten combineren langere producties met kleinere projecten.” Zelf spreekt Van Outryve ook reclamespotjes in voor radio. Rock ’n roll “Op dit moment heb ik geen andere job naast acteren en stemwerk, maar dat is lang anders geweest”, zegt hij. “Soms moet je gewoon de telefoon nemen en bellen naar de Carrefour of ze nog werk hebben.” Vooraf niet weten of je genoeg geld hebt om de maand door te komen zou voor velen onhoudbaar zijn. Maar Bram vindt dat het wel zijn charmes heeft. “Zonder downs zijn er geen ups. Deze levensstijl vraagt gewoon wat rock ’n roll”, lacht hij. Als je passie hebt en hard werkt, kom je er wel. En dat is nu net waar het Bram niet aan ontbreekt. Fulltime job Ruth Ieven is een achttienjarige studente Drama – Acteren en staat nog aan het begin van haar acteercarrière. In april vorig jaar nam ze deel aan het toelatingsexamen omdat ze dolgraag op de planken wil staan. Na twee auditierondes mocht ze zich leerlinge aan het Conservatorium in Antwerpen noemen. “Ik wil acteren. Voor mij is dat dé manier waarvan ik denk dat ik mezelf volledig kan uiten”, zegt Ruth. “Enkel daar bestaat er geen buitenwereld met normen en regels waarin ik moet zien te overleven. Alles kan en alles mag.” Per jaar worden er twaalf à vijftien studenten toegelaten in de richting Drama – Acteren. “Toch nemen ze enkel mensen aan waarbij ze een vermoeden van talent zien en waarbij een persoonlijkheid tot uiting komt die op de school past”, zegt Ruth. Ondere andere Warre Borgmans, Vic De Wachter en Frank Focketyn bewezen eerder op deze school te passen. Ze timmerden een lange tijd aan hun acteercarrière en worden zoveel jaren later als succesvol acteur beschouwd. Is zo’n toekomst
FC Bergman – Terminator Trilogie Op 9 mei ging de nieuwe theaterproductie Terminator Trilogie van FC Bergman in première. Voor deze productie trok het jonge theatergezelschap naar het hartje van de haven van Antwerpen. Onder andere een trampoline, een fiets en oude zetels uit de kringwinkel vormen het decor op de desolate voormalige parking van de Opelfabriek. Het publiek zit op een tribune onder het toeziend oog van Arnold Schwarzenegger, die afgebeeld staat op een levensgrote affiche. Terminator Trilogie is een monoloog dat gaat over de vele keuzes die je kan maken in het leven. Stef Aerts vertolkt de het personage dat hieraan ten onder gaat.
ook weggelegd voor Ruth? Of zijn er misschien te veel acteurs en actrices? “Een volwaardig acteur of actrice is er naar mijn mening nooit te veel. Of zij hier allemaal hun fulltime job van kunnen maken, betwijfel ik. Het is en blijft een onzeker beroep”, zegt Ruth. “Of ik werk ga vinden, dat blijft een vraagteken. Ik ben niet aan deze opleiding begonnen om veel geld te verdienen of om zekerheid te hebben op een vaste job. Ik wil spelen en ik zal spelen. En het voordeel van acteurs of actrices is dat als we geen werk vinden, we nog altijd werk kunnen maken.” Schoonheidsfoutjes Maar ook steeds meer figuranten kruisen het pad van professionele acteurs. Op de website figuratie. be, de website waar figuranten en cultuurproducenten elkaar ontmoeten, groeit de vraag naar figuranten in de theatersector. Het inschakelen van niet-acteurs biedt een aantal voordelen: ze
67
zijn gratis, ze brengen een ander publiek met zich mee en maken het theater toegankelijker. Ze zwijgen en ze bewegen, maar ze maken het theater meer levensecht: in de eenvoudigste scènes worden er nog schoonheidsfoutjes gemaakt, het hoeft niet helemaal perfect te zijn. Ook FC Bergman werkt in zijn nieuwe theaterproductie Terminator Trilogie met zo’n vijftig figuranten. “Mensen van vlees en bloed zijn zich minder bewust van hun theatrale uitstraling”, zegt Thomas Verstraeten van FC Bergman in De Standaard. “Op het podium zorgt dat voor een echtheid die je met acteurs nooit kunt bereiken. Dat vinden wij bloedstollend mooi.” Bovenste ladder Niet alleen figuranten worden meer ingezet, ook diegenen die zich geroepen voelen om te acte-
ren en geen opleiding hebben genoten, stoten regelmatig door tot een respectabele rol in een theater- of televisieproductie. Al wie zich geroepen voelt tot het acteren, kan in het vak stappen. Een logisch gevolg hiervan is dat er te veel acteurs zijn in het wereldje. Dat is ten nadele van de opgeleide acteurs die alleen maar terecht kunnen in deze acteerwereld. Het is duidelijk: werkzekerheid en acteurs vind je niet snel terug in één zin. Uitgroeien tot een vaste waarde binnen de acteerwereld is al helemaal geen kinderspel. Het vergt doorzettingsvermogen en moed om je op te werken tot aan de bovenste ladder. Velen zullen genoegen nemen met minder, maar Mooch Magazine wil alle jonge en beginnende acteurs aanmoedigen pas genoegen te nemen als je doel bereikt is.
◄ Zes studenten aan het Herman Teirlinck Instituut richtten het theatergezelschap FC Bergman op © Scheld’apen
68
Vzw Entourage Omdat Bram Van Outryve zelf heeft ondervonden dat het leven als jonge acteur niet gemakkelijk is, besloot hij actie te ondernemen. Hij richtte Entourage vzw op, een organisatie die kunstenaars en muzikanten ondersteunt. Entourage creëert kansen en probeert hen aan connecties te helpen.
Iwein Segers
De vzw bevindt zich in het appartement van Bram, waar hij zijn bureau heeft. Daarnaast stelt Bram elke maand zijn eigen woonkamer open voor een expositie, try-out, workshop of een akoestisch optreden. “Alles wat in een woonkamer mogelijk is, gebeurt hier”, zegt Bram. Zo heeft onder andere komiek Iwein Segers er de try-out van zijn nieuwe show georganiseerd. “We willen echter vooral beginnende artiesten een plek geven. Repetitiezalen en concertzaaltjes kosten immers veel geld. Hier kunnen bandjes en kunstenaars ook een beperkt publiek bereiken.”
Zweedse dichter
Zo stelde fotograaf Maarten Boué zijn foto’s tentoon in Entourage. De tentoonstelling werd voorzien van muzikale achtergrond door de Gentse zangeres Gloria Boateng. Teun De Voeght, de man achter S.A. Bartsow
stelde er eind april zijn eerste album voor. Voor Murmurations koos hij tien gedichten van de Zweedse dichter en Nobelprijswinnaar Tomas Tranströmer die hij op muziek zette.
Professionalisering
Entourage werkt met de steun van sympathisanten. Zij betalen lidgeld dat gebruikt wordt voor de huur van de maatschappelijke zetel van de vzw. De overige winst gebruikt Entourage om verder te investeren in projecten van hun leden. Zij krijgen financiële steun bij het organiseren van optredens, kleine evenementen en opnames van singles of cd’s. Anderzijds nodigt de organisatie belangrijke gasten uit voor het geven van workshops. Op die manier bevordert Entourage de professionalisering binnen de sector.
Privéconcert
“Druk is het wel, zo een vzw in je eigen woning. Maar het is vooral heel gezellig”, zegt Bram. Wie kan immers zeggen dat hij elke maand een privéconcert heeft in zijn eigen woonkamer. “Ik kom in contact met veel getalenteerde mensen. Het geeft voldoening te weten dat ook ik een steentje bijdraag.”
69
▲ OPINIE
“Mama, ik wil later boeken schrijven” D
e meeste jonge meisjes willen juffrouw, kapster of actrice worden. Ik wilde boeken schrijven. Nee, je hebt geen bril nodig. Een kind van zeven jaar dat boeken wil schrijven, en er nog denkt voor betaald te worden ook. Het bestaat. Moet je als ouder een lichte paniekaanval krijgen als je kind met dit heugelijke nieuws naar huis komt? Waarschijnlijk wel ja. Tenzij je oogappel het IQ van Einstein heeft natuurlijk, of op vijfjarige leeftijd het hele oeuvre van Claus heeft gelezen. Let’s face it: de dromen van je kind als zeepbellen doorprikken is nooit leuk. Maar eerlijk duurt het langst. Dus dit is wat ik te horen kreeg: “Schat, schrijven is geen beroep hoor. Daar verdien je geen centjes mee. Schrijf jij maar in je vrije tijd, als hobby.” Dertien jaar later moet ik mijn ouders met spijt in het hart gelijk geven. Want nee, ik heb niet het IQ van Einstein en aan het oeuvre van Claus moet ik nog beginnen. De droom is er nog steeds. Maar de vraag blijft: kan je leven van schrijven alleen? Het is mogelijk ja. Net zoals het mogelijk is om een internationaal topmodel te worden, of cardiovasculair chirurg. En zelfs die kansen zijn misschien wel groter. De internationaal bekende schrijvers die goed hun brood verdienen kan je op een paar handen tellen. Dan hebben we het over een Herman Koch, Pascal Mercier of Kristien Hemmerechts. En zelfs al ben je goed, het is niet eens zeker dat je daar ook in euro’s voor erkend zal worden. Neem nu Leonard Nolens, een van de belangrijkste en meest invloedrijke Vlaamse dichters. In een interview met Knack zegt hij: “Ik heb alles in mijn
70
schrijven geïnvesteerd. Als er bijvoorbeeld een erfenis uit de lucht viel, dacht ik nooit: nu kan ik een huis kopen. Maar wel: nu kan ik weer een tijdlang gedichten schrijven.” Ook het werk van de Nederlandse schrijver Jeroen Brouwers is van een hoog niveau. Hij kreeg verschillende prijzen, maar het was eerder uitzondering dan regel dat daar ook een geldbedrag aan vasthing. In 2007 weigerde Brouwers de Prijs der Nederlandse Letteren die hem was toegekend. Hij vond dat het geldbedrag van 16.000 euro niet in overeenstemming was met het prestige van de prijs. Het werk van Brouwers is belangrijk cultureel erfgoed. Hij moet daar ook naar behoren voor vergoed worden. Voetballers leveren ook belangrijke prestaties, maar dan op sportief vlak. Zij krijgen daarvoor exuberante bedragen. De Belgische voetballer Vincent Kompany speelt momenteel onder contract bij Manchester City. In maart maakte de Engelse club bekend dat Kompany na het tekenen van zijn nieuw contract ongeveer 150.000 euro per week zou verdienen. Dat is bijna het tienvoud van het geldbedrag dat verbonden is aan de Prijs der Nederlandse Letteren. Merk op dat je aan een roman soms meer dan twee jaar werkt. Je kan natuurlijk ook in de voetsporen treden van Piet Huysentruyt of Jeroen Meus en kookboeken gaan schrijven. Die laatste heeft ondertussen al meer dan 450.000 exemplaren verkocht, waarvoor hij ongeveer 600.000 euro krijgt, zonder aftrek van belastingen weliswaar. Als je Lesley-Ann Poppe of Showbizz Bart bent kan je natuurlijk ook overwegen om een biografie te schrijven. Al is de kans zeer reëel dat geen kat je boek ooit zal lezen. Voor degenen onder ons die aspiraties hebben in de literaire wereld is de boodschap dus duidelijk: zoek een echte job.
Charlotte Schreurs
71
Textielontwerpster Veerle Tytgat maakt tapijt uit mensenhaar
“De aanblik van die enorme massa was verschrikkelijk� Haar ophalen bij kappers en het met de hand sorteren. Voor de meesten onder is het niet voor de hand liggend, maar voor textielontwerpster Veerle Tytgat (31) was het een routine waar ze nooit haar neus voor optrok. De Gentse produceerde garen van mensenhaar waarvan ze een tapijt liet maken. TEKST & FOTO: Charlotte Schreurs
72
73
M
ensenhaar gebruiken als grondstof om er een product van te maken, het doet denken aan de naziconcentratiekampen. Het materiaal heeft een bepaalde beladenheid in zich, maar Veerle bekijkt hoofdhaar puur technisch. “Het is een sterke vezel die bovendien een natuurlijke oorsprong heeft.” Is recycleerbaarheid een belangrijk criterium waaraan je materiaal moet voldoen? Toch wel. Er wordt al zoveel weggegooid. Het haar voor mijn garen haalde ik gratis op bij verschillende kappers. Zij verzamelen dagelijks zakken vol met haar en anders is het toch voor de vuilnisbak. Ik vind het mooi als je juist met dat materiaal iets nieuws kunt maken. Kwaliteit is voor mij ook heel belangrijk en vaak gaat handwerk daar mee samen. Een deel van de garens liet ik spinnen in een industriële spinnerij en verder maakte ik ook garens op mijn spinnewiel. Op die manier had ik zelf veel controle over het verwerkingsproces en kon ik experimenteren met kleur, structuur en dikte. Ambachtelijkheid en ecologie zijn zeker en vast kernwoorden voor mij. Zelf koop ik het grootste deel van mijn kleren tweedehands of ik maak ze zelf. In ketens als H&M zal je me niet snel tegenkomen.
dat je kiest, creëert mee je identiteit en onbewust zenden we op die manier een boodschap uit. Ik was toen heel gefascineerd door dat boekje en de manier waarop haar daarin werd voorgesteld. Later reisde ik door naar Polen om er een vriendin op te zoeken. Als je in Polen bent, moet je natuurlijk ook Auschwitz bezoeken. In het voormalige concentratiekamp kreeg ik een heel ander gevoel bij mensenhaar. Er stond een grote vitrine vol met afgeschoren haar. De aanblik van die enorme massa was gewoon verschrikkelijk. Op dat moment maakte ik de bedenking dat haar toch wel een dubbele betekenis heeft. We laten ons haar kleuren en gaan er speels mee om, maar tegelijkertijd is het een bewijs van de grootste afslachting die ooit heeft plaatsgevonden.
Heeft textiel altijd al een bepaalde betekenis gehad voor jou? Ik ben al van kinds af aan bezig met textiel. Uren heb ik doorgebracht achter de naaimachine van mijn moeder. Later volgde ik dan ook verschillende cursussen in avondschool, waaronder Patroontekenen en Theaterkostuum. Ik heb dus altijd al wel iets gehad met stofjes en draadjes. En die stofjes en draadjes wilde je dan opeens maken uit mensenhaar. Dat project ontstond vanuit mijn fascinatie voor natuurlijke en kwaliteitsvolle grondstoffen. Het idee om iets met haar te gaan doen zat al in mijn achterhoofd. Op reis in Berlijn vond ik toevallig een tijdschrift over dat onderwerp. Het ging over haar in verschillende culturen en hoe mensen hun haar gebruiken om zichzelf uit te drukken. Het kapsel
74
▲ “Uren heb ik doorgebracht achter de naaimachine van mijn moeder”
▲ “Ik haalde het haar op bij verschillende kappers”
Heb je Auschwitz ook in het project verwerkt? Nee, voor mijn project heb ik het haar puur technisch bekeken. Ik wilde gaan onderzoeken of menselijk haar echt bruikbaar is als textiele grondstof. Daar hou ik ook enorm van, van het researchproces zelf. Momenteel ben ik ook met een onderzoek bezig over het afbleken en vervagen van stoffen. Misschien zal ik wel heel mijn leven lang allerlei onderzoeken doen. Hoe heb je het haar verwerkt tot garen? Eerst en vooral moest ik mijn materiaal gaan verzamelen. Op vaste dagen trok ik met mijn fiets
de stad in om er het haar op te halen bij verschillende kappers. Vervolgens liet ik een deel van het haar spinnen in een industriële spinnerij. Daarvoor was een combinatie van vijftig procent mensenhaar en vijftig procent schapenwol nodig. Ik moest het haar vooraf wel handmatig sorteren. Ten eerste omdat er soms vuil van bij de kappers tussen zat en ten tweede omdat het haar niet langer mocht zijn dan tien centimeter. Dat laatste was nodig om verstopping van de machines tegen te gaan. Verder heb ik ook mijn eigen spinnewiel gebruikt. Hiervoor sorteerde ik, samen met een
clubje hulpvaardige haarsorteerders, het haar op kleur. De ambachtelijk gesponnen garen zijn een combinatie van menselijk haar met dierlijke vezels zoals angora, lama en schapenwol. Voor sommige garens heb ik het haar ook geverfd. Zo deed ik testen met henna en met industriële verfstoffen. Van de garens die ik liet spinnen heb ik dan uiteindelijk een tapijt laten maken. Het bestaat uit vijftig procent schapenwol en vijftig procent mensenhaar. Ik heb zowel blond, bruin als rood haar gebruikt en daardoor heeft het tapijt een grijsbruine kleur gekregen.
75
Denk je dat tapijten van mensenhaar op de markt kunnen komen? Daar is het nog te vroeg voor. Sommige mensen vinden het heel interessant wat ik doe, maar ik krijg ook negatieve reacties. Mensen vinden haar dikwijls afstotelijk en verbinden het met concentratiekampen. Deze manier van werken doet de consument inzien dat je op een andere manier naar materialen kan kijken en er ook bewuster mee kan omgaan.
Je hebt het menselijk haar verzameld bij kappers. Leidde dat niet tot opgetrokken wenkbrauwen? In het begin had ik de kappers waar ik langsging gewoon kort verteld dat ik textielontwerpster was en menselijk haar verzamelde. Zij wisten eerst niet exact wat ik ermee ging doen. Nadat ik een aantal keer mijn ronde had gedaan begonnen ze toch meer vragen te stellen. Wanneer mijn werk af was, ging ik in elke kapperszaak foto’s tonen zodat de eigenaars konden zien wat ik van hun haar had gemaakt.
Hoe maakt Veerle een tapijt van mensenhaar?
mensenhaar
schapenwol
25 kg
25 kg
15 kg industriĂŤle spinnerij
76
afval
laat je inspireren laat je inspireren de mening van anderen die mag je niet deren ‘t is met die Facebook de privacy is opgedoekt iedereen heeft een mening kan echt heel wreed zijn
hou ze niet als herinnering
laat je niet beperken
maak er een ding van
ga je dromen uitwerken
zodat je later terug kan kijken zonder onder vergeten dromen te bezwijken ieder zijn legende ieder zijn ding het zou toch wel fijn zijn als iedereen daar in meeging denk eens wat je zelf wil en niet aan wat wordt opgedrongen staat het gewoon cool of is het werkelijk een levensdoel staat het wel goed op je cv de maatschappij trekt je er in mee want wat is de norm wie heeft die bedacht heb je daar al wel eens over nagedacht Sarah Vanoverschelde
Mechelen Elke stad heeft zo zijn eigen plekjes als het gaat over kunst. Musea, cultuurcentra, gezellige cafeetjes en alternatieve cinema’s: Mooch Magazine trok naar Mechelen en Leuven en zette ze voor jou op een rijtje
MOK – KUNST- EN CULTUURBAR In de Adegemstraat nummer 2 bevond zich al een krantenwinkel, een kapsalon en een bloemenzaak. Sinds 28 april kan je er terecht in de kunst- en cultuurbar van Koen Schiepens, één van de mede-oprichters van MechelenBlogt. Hij wil kunstenaars een kans geven om gratis te exposeren in MOK, wat eigenlijk een kruising is tussen een café en een koffiebar. Wie graag een kopje koffie drinkt, kan een keuze maken tussen tien verschillende soorten koffie. Theedrinkers kunnen genieten van een nog uitgebreider assortiment: maar liefst veertien soorten thee staan op de kaart. Wie de komende twee maanden langsgaat bij MOK, zal zijn kopje leegdrinken tussen de kunstwerken van de jonge Mechelse rockfotograaf Joren Van Utterbeeck. Houd MOK in de gaten op Facebook!
FILMHUIS MECHELEN Ben je de doorsnee Hollywoodfilms beu? Kom naar het Filmhuis in de Minderbroedersgang! Het Filmhuis vertoont elke dinsdagavond naast films uit de vier windstreken ook de betere documentaire, klassiekers, cultfilms of kortfilms van jonge, beginnende regisseurs. Naast filmvertoningen, doet het Filmhuis zijn best om de filmliefhebber te verwennen met een bezoekje van de regisseur in kwestie. Zo kwam onder andere Hans Van Nuffel zijn bekroonde film ‘Adem’ inleiden en ook Robbe De Hert is de revue al gepasseerd. Voor niet-leden kost een filmticket 5 euro, voor leden 3,5 euro. Als student betaal je met een cultuurbon van het STIP zelfs nog minder! Filmliefhebbers, het is in het Filmhuis dat jullie moeten zijn. Het filmprogramma kan je vinden op www.facebook.com/ FilmhuisMechelen
78
JEUGDHUIS DOEMA Je wil een concertavond, workshop of een andere activiteit op poten zetten, maar je vindt geen locatie. Jeugdhuis Doema helpt je uit de nood! Ze helpen in de mate van het mogelijke met onder andere tappers, materiaal en de promotie van je event. Jongeren houden het jeugdhuis draaiende en organiseren tal van activiteiten: van optredens tot feestjes, van kunstexpo’s tot filmavonden en van creatieve ateliers tot tapcursussen. Voor deze activiteiten vraagt het jeugdhuis meestal een kleine bijdrage die rond de 3 euro ligt. Als lid kan je genieten van talloze voordelen: gratis inkom of korting voor optredens, een halve liter bier of frisdrank op je verjaardag of een uitgenodiging voor het vipleden feestje. Zin om eens langs te gaan bij Jeugdhuis Doema? Iedere vrijdag zijn ze achter de toog te vinden in de Oudebrusselsestraat 28. Lid worden of meer info: www.jhdoema.wordpress.com
H30 - Artistiek talent hier! Je houdt ervan om op een podium te staan? Je hand is vergroeid met je fototoestel? Je hebt een ritmegevoel om u tegen te zeggen? In de Hanswijkstraat in Mechelen kan je terecht bij H30, een artistieke werkplek voor jongeren. H30 zet verschillende artistieke projecten op poten waarin jij je creatief ei kwijt kan. Zo kan je bij het breilabo terecht bij de StikBitchen. Ze stikken, bitchen, drinken thee en eten madeleinekes. De ritmische talenten kunnen terecht bij Fatiboombastic, de huisdrumband van H30. Wie altijd al een majorette wilde zijn, kan zich aansluiten bij Va et Vient, het majorettenkorps. Acteerambities? Doe mee met het jaarlijkse theaterproject! Gebeten door H30? Surf naar www.h30.be voor meer informatie. Š www.H30.be TEKST & FOTO: Silvy Van Son
79
L e uve n Het Depot Pik jij graag een concertje mee? Om goede bands aan het werk te zien, hoef je niet per se naar Brussel of Antwerpen. Ook in Leuven kan je nieuwe muzikanten ontdekken. Zo kunnen grunge-liefhebbers er hun hartje ophalen bij een concert van Mudhoney. Ook bekende namen zoals Absynthe Minded en Selah Sue stonden al op het podium in Depot. Daarnaast biedt het muziekcentrum ook instrumentlessen, softwarelessen, PA-cursussen, workshops en masterclasses aan. Het Depot – Kapucijnenvoer 47 www.hetdepot.be
OPEK - ARtistiek laboratorium Dat Leuven echt wel een plaats verdient als culturele hotspot werd de laatste jaren steeds duidelijker. De stadsgezelschappen Braakland/ZheBilding en fABULEUS, de kunsteducatieve organisaties Artforum, Mooss en WiSPER en tenslotte Lemmens Drama en 30CC sloegen de handen in elkaar. Het resultaat is het Openbaar Entrepot voor de Kunsten of kortweg OPEK, een artistiek laboratorium. Op deze plek kan je zien en gezien worden. Je kan er expo’s of voorstellingen bezoeken, maar evengoed deelnemen aan workshops. Het OPEKcafé, met zicht op de Vaartkom, is de perfecte plaats voor een drankje . OPEK – Vaartkom 4 www.opek.be
M-idzomerfestival Hou begin augustus alvast vrij, want van 2 tot en met 5 augustus organiseren Het Depot, 30CC en Museum M het M-idzomerfestival. In hartje Leuven kan je genieten van concerten, stand up-comedy, performance, dans, spoken word en beeldende kunst. Onder andere Absynthe Minded, Intergalactic Lovers, Amatorsk en Isbells zullen Leuven trakteren op spetterende optredens. Ben je fan van Xander De Rycke of Otto-Jan Ham? Dan mag je het M-idzomerfestival zeker niet missen! Bestel je tickets op www.m-idzomer.be.
80
Cultuurcentrum 30CC Het Leuvense cultuurcentrum 30CC bestaat uit verschillende zalen: de Schouwburg, de Minnepoort, het Wagehuys, de Romaanse Poort en de Predikherenkerk. Hier kan je terecht voor een brede waaier aan kunsten. Theater, literatuur, dans, maar ook opera, musicals en klassieke muziek maken deel uit van de programmatie. Wil jij de seizoensbrochure voor volgend jaar bij je thuis ontvangen? Vraag dan een gratis exemplaar aan via 30CC@leuven.be
Kunstencentrum STUK Voor theater, dans en muziek kan je bijna elke weekdag terecht in kunstencentrum STUK. In hetzelfde gebouw bevindt zich Cinema ZED, een bioscoopzaal die kwaliteitsfilms aanbiedt uit het alternatieve circuit. In het STUKcafé werd er ook ruimte voorzien om een hapje en een drankje te nuttigen. Architect Willem Jan Neutelings koos ervoor bepaalde delen van het Arenberggebouw te renoveren. Dat combineerde hij met nieuwe gebouwen. In de verschillende zalen worden er optredens, expo’s en workshops georganiseerd. De architect zorgde er ook voor dat alle zalen akoestisch onafhankelijk zijn van elkaar. Heb jij zin gekregen om in dit prachtige gebouw cultureel te genieten? Het STUK bevindt zich in de Naamsestraat op nummer 96. De programmatie vind je terug op www.stuk.be.
MUSEUM M In september 2009 opende dit gloednieuwe stadsmuseum zijn deuren in het centrum van Leuven. Het gebouw werd ontworpen door de Belgische architect Stéphane Beel. Hij combineert klassieke elementen zoals zuilen en een fronton met een strakke, moderne architectuur. Het gebouw ademt de sfeer van de historische universiteitsstad die tegelijkertijd jong en bruisend is. De collectie bouwt verder op stukken uit de Leuvense musea van begin negentiende eeuw. Die musea bevonden zich op verschillende locaties in Leuven en vandaag zijn ze samengevoegd in een overkoepelend stadsmuseum. Vlaamse Primitieven Dirk Bouts en Rogier van der Weyden worden afgewisseld met hedendaagse beeldhouwkunst, fotografie, film en architectuur. Naast de vaste collecties zijn er ook tijdelijke tentoonstellingen. Museum M - Leopold Vanderkelenstraat 28, Leuven www.mleuven.be
TEKST & FOTO: Charlotte Schreurs
81
Waar hing Mooch de voorbije maanden uit? Berlijn
Vlaanderen Antwerpen
Gent
Mechelen Hasselt Leuven Brussel
82
p. 6
p. 78 - p. 18
p. 10
p. 48
p. 80
p. 64 - p. 72
p. 58
p. 30
Genk
Colofon Redactie Charlotte Schreurs Silvy Van Son Eindredactie Charlotte Schreurs Silvy Van Son Fotografie Charlotte Schreurs Silvy Van Son Vormgeving Charlotte Schreurs Silvy Van Son Website www.moochmagazine.be Charlotte Schreurs Silvy Van Son Contact moochmagazine@hotmail.be Uitgever Hogeschool Lessius Mechelen Drukkerij Procopia Ambachtenlaan 23 3001 Heverlee
Cover uncovered Marlies Martens
ontwierp onze cover.
VAN WAAR?
Kleine-Brogel STUDIES?
Grafisch ontwerp, illustratie en specifieke lerarenopleiding beeld ende kunst aan de Provinciale Hogeschool Limburg te Hasselt
INSPIRATIE VOOR DE COVER?
Driehoeken! Toen dacht ik meteen aan het speels karakter van origami en zijn fantasierijke vormen. Ik haal mijn inspiratie vaak uit de natuur en de fragmenten die ik ervan waarneem. FAVORIETE KUNSTENAAR?
Ik heb er verschillende: Henri Matisse, David Hockney, Paul Klee. Favoriete band?
Het is moeilijk om er eentje te kiezen. Maar momenteel word ik erg vrolijk van Beach House, Bonobo en Lower Dens. Favoriet café?
Den Toog in Neerpelt passeer ik frequent. Je houdt ontzettend van?
Dromen en reizen, maar ook terug 'thuis' komen. Je ergert je mateloos aan?
De prestatiedruk die in West-Europa overheerst. Men verwacht erg veel van de prestaties die mensen leveren. Vergeet stress en geniet van de kleine dingen! FAVORIET MUSEUM
The San Francisco Museum of Modern Art
83
Stencilart Kunst op kot Bruidsschat Artfinder Space Invaders Kunst op je lijf Digitale kunst Fotografie Mensenhaar Poëzie
Juni 2012 - € 5,20
www.moochmagazine.be