Norma

MAKEN KLEREN DE MAN?

RELIGIE 2.0

KLAPPEN VAN DE ZWEEP

NATURISTEN GEVEN ZICH BLOOT

BIDDEN IN DE DISCOTHEEK

BDSM VOOR DUMMIES

JAARGANG ÉÉN, VOLUME ÉÉN

EDITO Wandelen met naturisten, op ontdekking gaan in de bdsm-wereld en figureren in een pornofilm: we deden het allemaal.

Met boeiende reportages en sprekende interviews staat Norma garant voor een geestverruimend magazine. We behandelen verschillende thema’s die vaak onderbelicht blijven en hopen op deze manier komaf te maken met stigma’s en vooroordelen.

Als we al één blik kunnen verruimen, zijn we in onze opzet geslaagd.

AN, JORIK EN LARA

in dit nummer REPORTAGE 06 20 43 48 57

De naakte waarheid: een lange weg naar aanvaard naturisme Berlijn: een gay-walhalla 10 dagen Tinder Hillsong verenigt jongeren, geloof en muziek bdsm in Vlaanderen, een boeiend verhaal

INTERVIEW 14 38 45

Joachim voelt zich noch jongen, noch meisje Frederik en Manon vonden de liefde via een app Olivier bekeerde zich naar de islam

OPINIE 13 Tienermoeders 36 Polyamorie

REPORTAGE

TEKST & FOTO’S LARA LAPORTE

“WE ZIJN PREUTSER DAN OOIT” DE NAAKTE WAARHEID: EEN LANGE WEG NAAR AANVAARD NATURISME

Naturisme: voor sommigen een hobby, voor anderen een levensstijl. En voor de meesten uit den boze. Toch lopen er zo’n 30.000 naturisten rond in ons Belgenland. Al dreigt het een uitstervend ras te worden: jongeren springen niet enthousiast mee op de naakte trein. De jonge naturisten hopen de drempel te verlagen. We worden immers allemaal naakt geboren.

JE HOORT OOK ALTIJD DEZELFDE DOMME MOPPEN. ZOALS BIJ HET BARBECUEËN: “LEG ER NIET HET FOUTE WORSTJE OP” ELLEN

Het is een typisch Belgische zaterdag in februari wanneer ik aankom in Meerbeek. Met andere woorden, wisselvallig weer, alweer. Ik moet op zoek naar het terrein van Camping Athena Helios. Athena is de grootste naturistenvereniging van België en vandaag ga ik meewandelen met een groep naturisten op hun terrein. Na enig gepruts met Google Maps op mijn gsm, kom ik terecht op een lang nauw pad met onmogelijke keien voor de arme ziel die met de benenwagen is, mezelf dus. Rest in peace, voetjes. Daarbovenop regent het ook nog eens. Na een tijdje verschijnt er een grote ijzeren poort aan mijn linkerkant. “U bent aangekomen op uw bestemming”, weet mijn gps me te vertellen. Godzijdank.

GEEN EXHIBITIONISME Ik heb afgesproken met de leden van jona, de ‘jonge naturisten’. Zij organiseren de wandeling. U vraagt zich waarschijnlijk meteen af: ‘Oei, was dat dan 7

geen naakte bedoening?’ Wel, ik stelde me dezelfde vraag. Gezien ik het zekere voor het onzekere wou nemen, had ik er op voorhand eens naar gepolst in een mailtje naar jona. Ik kreeg meteen een duidelijk antwoord: “Ik wil toch wel duidelijk maken dat wij naturisten zijn en geen exhibitionisten. Er is een gigantisch onderscheid. Wij lopen niet koste wat het kost naakt rond. Ons gaat het om de vrijheid van het naakt zijn.

Wij zijn graag naakt als het weer en de omstandigheden dat toelaten. Maar tijdens een winterse wandeling in ons koude België houden wij wel degelijk onze kleren aan hoor. Deze activiteit zal dus gekleed zijn. Maar dat lijkt mij geen probleem te zijn. Ook met onze kleren aan zijn wij naturisten en ik denk dat je op deze manier ook kan zien dat het naturisme heus meer is dan gewoon naakt zijn.”

Twee mannen laten me binnen en samen lopen we door de regen naar de NORMA | REPORTAGE

dus ik ben enorm benieuwd. “Ik vind het soms stom hoe de dingen nu in elkaar zitten. Stel je gaat naar het strand, dan moet je je bikini aandoen, je moet bepaalde delen van je lichaam bedekken. Dat vind ik niet logisch. Ik vind het logisch dat je kleren aandoet als je het koud hebt of als je in de stad gaat wandelen. Maar ik vind het raar dat het maatschappelijk bepaald is dat ik op het strand in mijn bikini moet zitten.” Daar zit iets in, hoor ik mezelf meteen denken. Normaal poch ik altijd met mijn bruine huid als ik thuiskom van vakantie. Dan duw ik trots mijn trui opzij om het bleke stukje huid te laten zien dat verborgen zat onder mijn bikini. Staan die zogezegde witte stukken dan eerder symbool voor de restricties van de maatschappij?

cafetaria van het domein. De cafetaria is een gezellige houten hut met een lange eettafel, een biljarttafel en een bar.

Ik zet me neer aan tafel en raak al snel aan de praat met één van de mannen die me binnen liet. Zijn naam is Mark*. Hij is 33 jaar oud, komt uit Oost-Europa en het is vandaag de eerste keer dat hij een activiteit meedoet met deze groep.

“Toen ik verhuisde naar België ben ik actief beginnen zoeken op het internet.

Nu ga ik elk weekend naar een naturistencamping of een bos, om de connectie op te zoeken. Voor mij is het echt een gevoel van relaxatie en totale vrijheid.”

Zijn familie en vrienden zijn niet op de hoogte van zijn hobby en zijn grote blauwe ogen verraden dat het geen gemakkelijk onderwerp is voor hem. “Ze zouden het gewoon niet begrijpen. Als ze me vragen wat ik in het weekend heb gedaan, zeg ik gewoon dat ik ben gaan wandelen. Meer moeten ze niet weten.”

“Ik vind het belangrijk dat mensen beseffen dat niet iedereen eruit ziet zoals in de boekjes. We zijn zo gefocust op het uiterlijk en dat is eigenlijk niet heel belangrijk. Kinderen moeten dat ook beseffen. Ik hoor bijvoorbeeld van vrienden die een dochtertje hebben van zeven of acht dat ze wil vermageren en sexy wil zijn. Als je zo jong bent moet je daar toch niet mee bezig zijn?” Hoe meer ik naar Ellen luister, hoe meer ik het begin te begrijpen. Ik had me voorgenomen dat ik ervoor open stond, maar ik had er nog nooit op die manier bij stilgestaan.

Tijdens mijn gesprek met Mark sijpelt er steeds meer volk de cafetaria binnen.

Allemaal begroeten ze elkaar warm.

Het houten hutje vult zich tot aan zijn dak met geroezemoes en gelach. Tegenover mij zetten Ben* (31) en Ellen* (31) zich neer, een koppel dat speciaal voor de gelegenheid uit West-Vlaanderen is afgezakt. Zij zijn actief betrokken bij jona. “Eigenlijk zijn we geen officiële organisatie”, legt Ben me uit. “We zijn een gewone vriendengroep. Die naam hebben we gekozen zodat we online vindbaar zouden zijn.”

Ze legt het mooi uit. Ik stel het koppel dezelfde vraag die ik Mark stelde, namelijk of hun omgeving ervan op de hoogte is. Ben lacht misnoegd. “Mijn familie snapt dat gewoon niet. Ik heb het niet verteld en ik ga het ook niet vertellen. Die gaan dat nooit snappen. Die mensen zijn van een andere generatie,

HOKJES EN VAKJES Het valt me op dat het merendeel van de aanwezigen mannelijk is. Ellen is één van de weinige vrouwen. Als vrouw kan ik me niet inbeelden dat ik me graag zou uitkleden tussen al dat testosteron,

* Mark, Ben, Ellen en Peter zijn fictieve namen omdat de geïn­ter­viewden anoniem wensten te blijven.

NORMA | REPORTAGE

8

dat is gewoon de Vlaamse mentaliteit.”

Ellen knikt. “Ik hou het ook een beetje achter”, zegt ze. “Mijn moeder weet wel dat ik naar naaktstranden ga, maar het is niet dat we er veel over babbelen.

Als wij zouden zeggen: ‘We gaan naar een naturistencamping’, dan hoor ik ze al denken: ‘Oei, een hele orgie.’ Je hoort ook altijd dezelfde domme moppen. Zoals bij het barbecueën: ‘Leg er niet het verkeerde worstje op.’ Ik heb geen zin om de hele tijd zo’n opmerkingen te krijgen.

Mensen die er niet voor openstaan ga ik ook niet proberen overtuigen.” Als ik

haar vraag om naturisme te beschrijven, antwoordt Ellen resoluut: “Vrijheid.

Minder in hokjes en vakken gestoken worden, minder beoordeeld worden, gewoon jezelf kunnen zijn.” Ben knikt.

“Dat is mooi verwoord”, zegt hij. “Maar ik denk dat de meesten niet zo filosofisch bezig zijn en gewoon zeggen: ‘Ik heb geen zin om mijn zwembroek aan te doen op het strand, punt.’”

ONBEGREPEN We worden onderbroken door het geschuifel van stoelen. Enkele mensen 9

NORMA | CATEGORIE

staan op. “De wandeling gaat beginnen”, zegt Ben. Ik volg hen naar buiten. Twee honden vergezellen ons op pad: Nougat en Roger. Een bruine labrador en een kleine borderterriër. Over die laatste zegt zijn baasje met een zwaar Gents accent: “Toen ik een naam moest kiezen dacht ik: die hond heeft een baard, dat is een echte Roger.” Zowel Roger als Nougat zijn alvast euforisch want door de regen en hagel ligt het bos er lekker modderig bij. We vertrekken met een groep van ongeveer twintig man, een mengeling van Athena leden en jona leden. Plus één nieuwsgierige journaliste. Zoals voorspeld is het een echt oorlogspad. Shit, ik heb hier niet de juiste schoenen voor aan, vloek ik. De pakken modder schuiven onder mijn schoenen NORMA | REPORTAGE

“ZOWEL MIJN OUDERS ALS SCHOONOUDERS WETEN DAT IK NATURIST BEN” PETER

10

weg. Ik mag hier echt niet op mijn bek gaan. We zien er uit als stuntelige bambi’s op het ijs. Ik wandel naast Peter*, 33, die oorspronkelijk uit Nederland komt.

Hij is de eerste die ik vandaag ontmoet die er heel open over is tegen zijn omgeving. “Toen ik mijn vrouw leerde kennen in Gent op café, heb ik haar binnen de twee uur verteld dat ik naturist was. In het begin vond ze het vreemd, ze kende het niet echt, maar nu komt ze ook mee naar de activiteiten. En veel van mijn vrienden zijn ook naturist of ze snappen het. Mijn ouders weten het en mijn schoonouders weten het ook. Ik heb heel bewust die keuze gemaakt. Al snap ik wel dat sommigen het verborgen houden voor hun werk bijvoorbeeld. Op mijn werk vertel ik het ook niet, ik denk

dat zoiets moeilijk bespreekbaar is. Veel mensen snappen het verschil niet tussen relaxed zijn in je blootje thuis of op het strand. Ze denken dat wij overal onze kleren uittrekken, maar dat is exhibitionisme. Voor ons draait het om het relaxen en de vrijheid. De erectievraag komt ook duizend keer voor, maar als je één keer naar een naaktstrand bent geweest, weet je wel dat dat niet gaat gebeuren. Ik bedoel, je kan er écht moeilijk opgewonden van raken.”

“JE KAN ER ÉCHT MOEILIJK OPGEWONDEN VAN RAKEN” PETER

DE IRONIE VAN PREUTSHEID Na een tijdje vraagt hij me hoe ik tegenover naturisme sta. Of ik er ooit aan zou doen. Voor deze vraag was ik al bang. Ik sta namelijk niet te springen om naakt te gaan. Ik leg hem uit dat ik me er niet 11

comfortabel bij zou voelen. Nu toch niet. Hij knikt. Ik vertel hem dat ik bang was dat ik vandaag verplicht naakt zou moeten gaan. “Dat is ook vaak een discussiepunt bij naturistenverenigingen.

Sommige oudere verenigingen gaan daar heel ver in. Daar moet je verplicht naakt zijn. Ik heb daar een andere visie op. Naaktheid moet geen religie worden. Het probleem is dat in onze cultuur naakt tegenwoordig Rihanna-naakt betekent. Vrouwen worden bijna altijd als een object gezien. Het is eigenlijk heel raar. We hebben nog nooit zoveel naakt gezien, maar we zijn preutser dan ooit.

Maar als je met de juiste groep mensen naakt bent, valt dat weg. Dat seksuele valt weg, die status valt weg. Ik weet dat het erg cliché klinkt maar het is zo.”

NORMA | REPORTAGE

VLAANDEREN IN ADAMSKOSTUUM Naturisme in Vlaanderen is, hoewel je er weinig over hoort, alom aanwezig. Vlaamse naturisten hebben inmiddels een lange strijd geleverd.

De eerste verenigingen ontstonden in de jaren ‘30 van de twintigste eeuw, maar werden al snel opgedoekt door problemen met het gerecht. De enige groepering die overleefde, was De Spar te Zoersel. Maar uit ontevredenheid voor het beleid werden in de jaren ’50 opnieuw enkele verenigingen opgestart, onder andere Athena, inmiddels de grootste naturistenvereniging in Vlaanderen. Wegens wijd protest van de Vlaamse bevolking werd het eerste terrein van Athena net over de grens van Nederland opgericht, in Ossendrecht. In 1977 werden er onder leiding van de Federatie van het Belgisch Naturisme (fbn) een vaste definitie en regels voor naturisme besproken en vastge-

NORMA | REPORTAGE

12

steld. Iets later, in de jaren ’80, boomde de populariteit van naaktrecreatie dankzij veel positieve aandacht in de media. Hierdoor verdubbelde het aantal leden op korte tijd. Wat op zijn beurt leidde tot een verhoogde noodzaak aan uitgebreidere vormen van ontspanning, zeker in de winter. In 1990 lukte het de fbn om afspraken te maken met waterpretpark Oceade en bijna 1.000 naturisten verzamelden zich in Brussel om allemaal samen te gaan zwemmen. Het was een recordbezoek en de poorten van Oceade staan tot op heden open voor naturisten. Tenslotte werd op 30 juni 2001 het eerste en enige naaktstrand van België ingehuldigd in Bredene, alweer dankzij initiatief van de fbn.

Momenteel telt België veertien naturistenverenigingen met elk hun eigen invulling en activiteiten.

opi nie

er dan wel klaar voor? Waarschijnlijk ook niet.

Ook zij hebben waarschijnlijk nog grootse plannen. Toch schuiven ze hun eigen dromen voor even aan de kant en stellen ze het geluk van een ander boven dat van zichzelf. Ze zijn bereid om hun leven honderdtachtig graden om te gooien, om een groot deel van hun vrije tijd op te geven en om minder leuke jobs aan te nemen. Wetende dat ze zullen moeten knokken om het hoofd boven water te houden, springen ze in het diepe.

Bewonderenswaardig noem ik dat.

Om misverstanden te vermijden: dit is geen oproep aan alle zestienjarige meisjes om zich zo snel mogelijk te laten bezwangeren door hun vakantielief omdat zoiets getuigt van ‘lef ’ en van ‘moed’. Dit is een oproep aan iedereen om eens met andere ogen te kijken naar jonge meisjes die na lang wikken en wegen bewust voor hun kindje kiezen. Want maar al te vaak gaat die keuze gepaard met scheve blikken van familie, vrienden en kennissen. Ouders reageren teleurgesteld op het ‘blijde’ nieuws en leeftijdsgenoten blijven op een veilige afstand van de steeds dikker wordende buik alsof zwanger zijn ‘besmettelijk’ is.

AN VERHEYEN

Hoewel het aantal tienerzwangerschappen daalt in België, zie ik in mijn eigen omgeving steeds meer jonge meisjes met dikke buiken. Op Facebook volgen de zwangerschapsaankondigingen van lagere schoolvriendinnen elkaar aan een sneltempo op. Zelf heb ik nog exact 164 dagen te gaan tot ik officieel out of the running ben om tienermoeder te worden. Op 27 oktober kan ik eindelijk opgelucht adem halen. Het idee om nu al een baby’tje te moeten verzorgen, laat staan te moeten baren, jaagt me ongelooflijk veel schrik aan. Ik ben niet klaar voor een kind. Ik kom altijd en overal te laat, ik laat mijn boterhammen nog altijd smeren door mijn lieve mamaatje en ik heb juist genoeg geld op mijn rekening staan om tien luiers te kopen. Ik wil nog verre reizen maken, ik wil nog elke avond op café gaan en ik wil vooral enkel en alleen aan mezelf hoeven denken.

Ook ik ben niet heilig. Ook ik drijf soms wel eens de spot met het onfortuinlijke lot van een tienermoeder. Als ik daarna echter merk dat ik drie dagen over tijd ben, vergaat het lachen me snel. Enkele maanden geleden nog stond ik met klamme handjes bij de apotheker om achter de morningafterpil te vragen. Ongepland zwanger worden kan de beste overkomen.

Ik kan niet voorspellen hoe ik zou reageren als de dokter me morgen zou vertellen dat ik zwanger ben. De keuze om een kind al dan niet te houden kan je volgens mij enkel en alleen maken wanneer het effectief zover is. Iedere situatie, ieder mens en iedere relatie is anders. Zo’n ingrijpende beslissing is persoonlijk en moet door iedereen gerespecteerd worden. Laten we voortaan dus wat verdraagzamer zijn, laten we stoppen met anderen te bekritiseren en laten we vooral allemaal zo veilig mogelijk vrijen.

Maar dan bedenk ik me: zijn mijn vroegere klasgenootjes en alle andere toekomstige tienermoeders 13

NORMA | OPINIE

Ergens

NORMA | CATEGORIE

14

tussenin JOACHIM VOELT ZICH NOCH JONGEN, NOCH MEISJE

INTERVIEW

15

NORMA | CATEGORIE

TEKST AN VERHEYEN FOTO’S RIK HUYBRECHTS

Voor mij aan tafel zit een klassieke schoonheid met lang bruin haar. Ze heeft volle lippen, mooie ogen en ze is gehuld in een luchtig hemdje en een elegante blazer. “Mijn vrienden noemen me Joa,” vertelt ze me, “naar de eerste drie letters van mijn voornaam: Joachim.”

Joachim Christiaenssen werd als jongen geboren. Nu, zeventien jaar later, kleedt en gedraagt hij zich liever als meisje.

Toch vindt hij transgender geen correct woord om zichzelf te omschrijven omdat hij er niet van overtuigd is dat hij in het foute lichaam is geboren. “Als ik nu de kans zou krijgen om zonder operatie van geslacht te veranderen, zou ik daar heel lang over moeten nadenken omdat ik het best wel leuk vind om ‘tussenin’ te zijn.” Voorlopig neemt Joachim nog geen vrouwelijke hormonen. “Ik weet zeker dat ik nooit meer als honderd procent jongen door het leven wil gaan, maar definitief meisje worden jaagt me nog te veel schrik aan.”

Daarbij is Joachim bang dat mensen een fout beeld van hem krijgen als ze het woord transgender horen. “Op tv passeren er tegenwoordig veel reportages over mannen en vrouwen die van geslacht veranderen. Meestal dragen die omgebouwde mannen hele korte rokjes, schminken zij zich heel opvallend en hebben ze ook nog eens gigantisch grote borsten. En zo ben ik zelf absoluut niet.”

Joachim heeft zijn ouders nooit officieel verteld dat hij ‘anders’ is dan de meeste jongens. “Als kind was ik - hoe cliché het ook mag klinken - altijd bezig met NORMA | INTERVIEW

barbiepoppen in plaats van met auto’s.

Ik had een make-uptafeltje en ik liep met speldjes in m’n haar door het huis.

Ik vermoed dat mijn ouders toen al wel iets door hadden.” Hoe ouder Joachim werd, hoe meer hij met meisjesspullen experimenteerde. “En daar hebben mijn ouders nooit een probleem van gemaakt.

Al heeft mijn papa mijn meisjesachtige trekjes in eerste instantie wel wat proberen temperen door m’n haar kort te scheren, maar daar stopte hij al snel mee toen hij zag dat dat niets zou uithalen.”

“DEFINITIEF MEISJE WORDEN JAAGT ME NOG TE VEEL SCHRIK AAN”

“Ook mijn één jaar jongere zus heeft geen problemen met de richting die ik uitga. Ik verzorg haar nagels en ik maak haar graag op, maar ze beschouwt me nog steeds als haar grote broer.” Joachim beseft dat hij veel geluk heeft. “Mijn vrienden en familie gaan er allemaal heel goed mee om. Wanneer ik het even moeilijk heb, trek ik me daaraan op.”

16

BROEK AF Het zat echter niet altijd mee voor Joachim. Zijn overstap van de lagere school naar het middelbaar verliep niet helemaal zoals gehoopt. “In het zesde leerjaar kende iedereen elkaar, en iedereen kende mij ook, maar in het eerste middelbaar kwamen er veel nieuwe mensen bij die meteen allerlei lastige vragen stelden. Er werd veel geroddeld achter mijn rug, ik werd uitgelachen en mijn oude vrienden lieten me vallen. Ik heb veel gehuild in die periode en ik heb het er eerlijk gezegd nog altijd moeilijk mee.”

Ook de oudere leerlingen op Joachims middelbare school maakten het hem niet makkelijk. “Ik weet nog dat ik een keertje aan de snoepwinkel om de hoek stond, toen er plots een paar mensen van het vijfde middelbaar op mij afstapten en dingen begonnen roepen als ‘Trekt u broek ne keer af, laat eens zien wat ge in huis hebt.’”

Niet alleen op school kreeg Joachim het zwaar te verduren, ook op zijn zwemclub werd hij met geroddel geconfronteerd. “Ik heb tien jaar lang intensief gezwommen. Toen ik in het vierde middelbaar zat ben ik gestopt omdat de roddels en de rare blikken me te veel

werden. Soms zeg ik tegen mezelf dat ik gewoon opnieuw moet beginnen, maar daar roept het zwembad nog te veel nare herinneringen voor op.”

Toen Joachim na het derde middelbaar van school veranderde, kon hij pas echt zichzelf zijn. “Ik studeer nu schoonheidszorg aan Denise Grésiac, samen met ongeveer honderd meisjes en drie andere jongens. Ik werd daar vanaf dag één door iedereen geaccepteerd en ik hoefde mezelf niet langer te verstoppen.

Met één jongen heb ik in het begin wel wat problemen gehad omdat hij vaak vervelende opmerkingen maakte, maar niet veel later bleek hij gewoon jaloers te zijn. Ondertussen neemt hij hormonen, ziet hij eruit als een meisje en heeft hij zijn naam veranderd.”

ONAANTREKKELIJKE VROUWEN “Ik heb vrouwen altijd heel mooi gevonden, maar aantrekkelijk? Dat nooit.”

Joachim weet al heel lang dat hij op mannen valt, maar een serieuze relatie

heeft hij nog nooit gehad. “Een tijdje geleden had ik iets met een hetero jongen, die mij mooi vond zoals ik was. Ik viel ook op hem, maar een serieuze relatie zag ik niet zitten. Ik was bang dat we, als we samen zouden zijn, uiteindelijk samen in bed zouden belanden, dat hij alles zou zien en dat hij dan zou terugkrabbelen. Onder kleren kan je veel verstoppen, als je bloot bent niet meer.

Ik heb dus nee gezegd om ons allebei de moeite en de miserie te besparen.”

“ONDER KLEREN KAN JE VEEL VERSTOPPEN, ALS JE BLOOT BENT NIET MEER” Daarna heeft Joachim nog iets gehad met een vierentwintigjarige jongen die wel op mannen valt. “Ik heb met mijn mama over zijn leeftijd gepraat en ik heb daar zelf lang over gepiekerd, maar uiteindelijk besliste ik toch dat hij te oud was voor mij.”

BAARD EN BREDE SCHOUDERS “Ik weet nog dat ik het heel spannend vond toen ik voor de eerste keer geschminkt naar buiten ging.” Nu doet Joachim elke dag make-up op. “Dat is routine geworden. Als ik mijn haar wil doen, spendeer ik zeker een half uur in de badkamer. Voor mijn make-up reken ik een kwartier. Eerst primer, dan concealer, daarna foundation en poeder, dan wat bronzer en highlighter en als laatste doe ik mijn ogen. Als ik me lelijk voel, voel ik me ook echt slecht die dag.”

“Ik heb wel wat schrik om ouder te worden”, vertelt Joachim. “Ik heb nu al een baard, maar die wax ik op school”, legt hij uit. Beschaamd verontschuldigt hij zich omdat het “nu al twee weken geleden is”.

“Voor de rest hoop ik dat mijn schouders niet te breed worden en dat mijn stem niet nog lager wordt, want een stem verraadt veel.” Lachend voegt Joachim nog toe: “En natuurlijk hoop ik ook dat ik geen haaruitval krijg.”

GEOPEREERDE BELGISCHE TRANSGENDERS < 25 JAAR

50 46

MEISJES

NORMA | INTERVIEW

241

VROUWEN

JONGENS

18

Het topje van de transberg

TRANSGENDERS ZIJN EEN VERBORGEN GROEP IN ONZE MAATSCHAPPIJ Het is onmogelijk om te zeggen hoeveel transgenders er exact in België rondlopen. Niet iedereen die twijfels heeft bij zijn of haar geslacht, ondergaat meteen een geslachtsoperatie. Net als Joachim Christiaenssen, de zeventienjarige jongen die zichzelf volledig blootgaf in het voorgaande interview, zijn er mensen die niet graag een etiket op zichzelf plakken. “Als ik nu de kans zou krijgen om zonder operatie van geslacht te veranderen, zou ik daar heel lang over moeten nadenken omdat ik het best wel leuk vind om ‘tussenin’ te zijn”, verklaarde Joachim. Enkel transgenders die hun lichaam en hun identiteitskaart willen laten aanpassen, worden geregistreerd door het rijksregister. Daarom spreekt het Transgender Infopunt van een verborgen groep in onze maatschappij.

In het kleine topje van de waarschijnlijk veel grotere trans­ gen­ der­ -ijsberg bevinden zich volgens het rijksregister 730 personen. Twee derde van de mensen die zich in de periode van 1 januari 1993 tot en met 30 juni 2014 in België lieten ombouwen, waren mannen. Zo veranderden er 489 mannen naar vrouw en 241 vrouwen naar man. Er zijn dus meer mannen die hun behaarde vel inruilen voor een zacht velletje dan omgekeerd.

TOTAAL GEOPEREERDE BELGISCHE TRANSGENDERS

Vaak weten transgenders al van jongs af aan dat ze ‘anders’ zijn. Toch neemt iedereen op een ander moment de beslissing om zich al dan niet te laten opereren. Geslachtaanpassingen gebeuren dus op alle leeftijden. De gemiddelde leeftijd waarop mannen zich laten ombouwen is veertig jaar. Vrouwen zetten deze stap gemiddeld al acht jaar vroeger. In een periode van ongeveer twintig jaar besloten 96 jongens en meisjes, jonger dan 25 jaar, van geslacht te veranderen. Dat is goed voor een aandeel van dertien procent. Opmerkelijk is dat er in deze jongste categorie meer meisjes zijn die de overgang maken naar jongen, dan andersom. 50 meisjes tegenover 46 jongens ondergingen een geslachtsoperatie. Dit is de enige leeftijdscategorie waar dit het geval is.

489

MANNEN

19

NORMA | CATEGORIE NORMA | INTERVIEW

Berlijn EEN PELGRIMSTOCHT NAAR HET MEKKA VOOR HOLEBI’S

Dat Berlijn een open cultuur heeft, is alom geweten. En dat het een paradijs is voor elke holebi, met de mannelijke doelgroep in het bijzonder, ligt daardoor voor de hand. Norma trok naar de Duitse hoofdstad en zocht verhalen die je alleen in Berlijn vinden kan. Denk gespecialiseerde seksshops, zorgwoningen speciaal voor homo’s en pornofilms in een museum.

NORMA | CATEGORIE

20

REPORTAGE 21

NORMA | CATEGORIE

TEKST LARA LAPORTE FOTO’S LARA LAPORTE EN AN VERHEYEN

AAN HET BEGIN VAN DE REGENBOOG DE GESCHIEDENIS VAN GAY BERLIN HERBERGT ZICH IN SCHÖNEBERG

Wanneer ik uit de metro stap aan halte Nollendorfplatz in hartje Schöneberg, verwacht ik gebombardeerd te worden door regenboogvlaggen, een hagelstorm van glitter en het ene travestietencabaret na het andere. Zo wordt Schöneberg online toch beschreven: over the top.

Ook na de oorlog werd homoseksualiteit als een criminele activiteit beschouwd. Eind jaren ’60 schaften zowel Oost- als West-Duitsland de oude wet van 1871 officieel af. Na de val van de muur herrees het land uit de brokstukken en bouwde het een nieuwe en open cultuur op. Van 2001 tot en met 2014 had Berlijn zelfs een homoseksuele burgemeester, Klaus Wowereit. Deze uitte zich aan het begin van zijn campagne met de intussen beroemde zin: “Ik ben homo, en dat is een goede zaak.”

Talloze reisgidsen en -bureaus bestoefen de wijk alsof ze het gay walhalla is. Al oogt de realiteit net iets anders. Ik knijp mijn ogen dicht en scan de horizon in mijn zoektocht naar een eerste regenboogvlag. Ah, daar in de verte hangt er eentje te wapperen.

RIJK VERLEDEN Berlijn heeft de reputatie van zeer open te zijn. Alles mag en alles kan. Je voelt het wanneer je door de straten wandelt, je ziet het wanneer je de zoveelste figuur met felroze gekleurde haren passeert op straat. Deze unieke openheid begon hier al aan het begin van de twintigste eeuw. In de gouden jaren twintig werd de lhbt-gemeenschap (Lesbisch, Homoseksueel, Biseksueel en Transgender) in Berlijn bijna helemaal geaccepteerd. Er heerste een open sfeer en talrijke lhbt-clubs en -bars openden hun deuren. En toen kwamen de nazi’s.

PORN THIS WAY Ik draai de hoek van het metrostation Nollendorfplatz om. Voor me torent een wit appartementsgebouw boven de grond uit. Een monotoon gebouw waar je gewoon voorbij zou wandelen, al herbergt de benedenverdieping van dit specifiek adres een uitgebreide seksshop. En dan nog wel eentje exclusief voor de homobevolking.

Volgens een Duitse wet uit 1871 was het officieel verboden voor mannen om seksuele relaties te hebben. De nazi’s, die uiteraard niet tevreden waren met de open cultuur die zich had ontpopt in Berlijn, waren maar al te blij om deze wet sterker dan ooit te laten gelden. De intussen befaamde bars en clubs moesten verplicht sluiten en homo’s werden opgepakt en gestraft. Naar schatting kwamen er tussen 5.000 en 15.000 homo’s om in concentratiekampen.

NORMA | REPORTAGE

Brüno’s is een vaste waarde in het continu evoluerende Berlijn. De winkel vestigde zich eerst in Schöneberg aangezien dit the place to be was in de jaren ’80. Pop-iconen David Bowie en Iggy Pop woonden meerdere jaren samen in Schöneberg en integreerden zich op korte tijd perfect in de wijk.

Dagen werden avonden en avonden werden mythische nachten waarover ze hele albums schreven.

22

De regenboogkleuren versieren het straatbeeld van Schöneberg. (Foto: An Verheyen)

23

NORMA | REPORTAGE

Foto: An Verheyen

NORMA | REPORTAGE

24

soonlijke favoriet. Iets verderop, tussen de strings en de schappen vol glijmiddel, staat een man gefascineerd naar iets te kijken. Ik strek mijn nek en zie dat hij een dvd-box van de muzikale serie Glee in zijn handen heeft. Brüno’s verkoopt werkelijk alles.

Wandelend door de grijze en grauwe straten, is het moeilijk om je in te beelden dat deze twee legendes hier ooit de bloemetjes buitenzetten.

Met zijn kleurrijke façade trekt de winkel jaarlijks duizenden klanten. Wir lieben Männer, luidt hun passende slogan. Maar Brüno’s is niet zomaar de gemiddelde homoseksshop. Oprichter en eigenaar Brüno Gmünder begon de winkel in 1981 en bouwde hem uit tot een heel imperium. Meerdere filialen werden opgericht in alle grote steden van Duitsland. Daarbovenop is de shop uitgegroeid tot een indrukwekkend en allesomvattend bedrijf, Brüno Gmünder Publishing, een heuse speler in de uitgeverijwereld. Met literatuur, fotoboeken en sinds kort zelfs apps verdient het bedrijf de dag van vandaag zo’n kleine negen miljoen per jaar.

IN THE GAY GHETTO Matthias Panitz, werknemer bij Brüno’s, legt me meer uit over de rijke geschiedenis van Schöneberg. “In de jaren ’70 moesten homo’s zich nog verstoppen. Ze moesten alles privé houden aangezien ze in het openbaar raar werden bekeken. Daarom vormde zich een soort van gay ghetto in deze wijk.”

Als gevolg ontstond hier één van de eerste open homogemeenschappen. Het valt dan ook op dat er hier meer oudere mensen wonen, homo’s die in de lgbt-beweging zaten in de jaren ’70. Zij zijn hier blijven plakken terwijl de nieuwe generatie zich meer verspreid heeft over de stad. Er is geen specifieke gay area meer.”

Ik slenter door de winkel en val van de ene in de andere verbazing. Mijn ogen weten niet waar ze moeten kijken. Nog nooit ben ik zo rechtuit geconfronteerd geweest met seksualiteit. Een muur van meer dan tien meter lang wordt versierd door ontelbaar veel dildo’s in alle mogelijke maten en kleuren. Ik doe mijn best om mijn shock te verbergen, ik val immers al genoeg op als enige vrouw in een seksshop voor mannen. De muur aan de overkant hangt vol met fotoboeken met de meest creatieve woordspelingen als titels. Porn this way is mijn per-

Al leefde de wijk meer in het verleden dan in het heden, toch is ze nog niet uitgedoofd. “Veel homo’s komen hier nog om uit te gaan in de Motzstraße, de meest beroemde straat in Schöneberg, maar algemeen gezien is de lhbt-gemeenschap nu meer geconcentreerd in Oost-Berlijn”, aldus Matthias.

Ik ben vooral benieuwd waarom Berlijn in het algemeen zo open is. Wat onderscheidt deze stad van alle andere wereldsteden qua tolerant klimaat voor mensen die ‘anders’ zijn? “Duitsland heeft een rijke oorlogsgeschiedenis”, zegt Matthias. “De laatste honderd jaar alleen al waren er eerst de nazi’s en dan de Duitse Democratische Republiek. Volgens mij wou men na die gebeurtenissen bevrijd zijn van die zware last. Ineens mocht en kon iedereen zich vrij voelen op een democratische manier. Misschien is het daarom dat Berlijn zo’n magneet is voor artiesten, creatieve individuen en freaks.”

Dat Schöneberg als toeristische trekpleister wordt beschouwd snapt hij niet. “Er komen hier veel toeristen met hoge verwachtingen, maar ik weet niet waarom eigenlijk. Het is niet alsof er hier elke week een gay parade is.”

Mathias Panitz staat in voor de verkoop in Brüno’s.

(Foto: (Foto: Lara Lara Laporte) Laporte)

25

NORMA | REPORTAGE

Foto: Lara Laporte

TEKST JORIK LEEMANS FOTO’S LARA LAPORTE EN AN VERHEYEN

LEBENSORT VIELFALT BIEDT ZORG AAN VOOR HOMOSEKSUELE OUDEREN

Halfnaakte mannen en een ziekenhuisbed

Opgegroeid in een maatschappij waarin homoseksualiteit niet kon of mocht, kunnen homoseksuele mannen rustig en waardig oud worden in Lebensort Vielfalt te Berlijn. “Mensen zijn liever hier dan in een bejaardentehuis of ziekenhuis.”

“Ik heb bezoek meegebracht, mogen we even binnenkomen?” Ik volg Arnd Bächler de kamer binnen. Arnd is psychotherapeut en werkt in Lebensort Vielfalt. Het oord is een project van Schwulenberatung Berlin, een advies- en begeleidingscentrum voor homoseksuele en biseksuele mannen. In de kamer zitten twee oudere mannen aan een tafel een beetje in het niets te staren. “Zou ik één van jullie een paar vragen kunnen stellen?”

beschikbaar buiten de zorgappartementen. De homohabitat is met zijn omvang uniek in Europa. De realisatie van het wooncomplex nam meer dan zes jaar in beslag, waarvan zeventien maanden bouwtijd. Een totaal van ongeveer zes miljoen euro werd in het project gepompt. Het ingezamelde geld bestond uit private en publieke leningen, donaties en sponsoring. Het woonproject is gelegen in de Niebuhrstraße in de wijk Charlottenburg.

Lebensort Vielfalt biedt begeleid wonen aan voor homoseksuele mannen met zorgbehoeften of dementie. Op de eerste etage wonen acht oudere homoseksuele mannen. De klok rond worden ze begeleid door een verplegingsdienst en een werknemer van Schwulenberatung Berlin. Ze hebben elk hun eigen kamer en twee gemeenschappelijke badkamers ter beschikking. Daarnaast zijn er ook gewone flats

VERHUIZEN OP VOORSCHRIFT Gerd Schottke (59) is een van de acht zorgbehoevende mannen. “Ik had die weiße Pest, tuberculose.

Maar liefst negen maanden leefde ik in het ziekenhuis”, vertelt hij. “Omdat ik niet meer voor mezelf kon zorgen, raadde mijn dokter mij aan hier te komen wonen. Ik zocht naar een appartement als dit, waar ik de nodige zorg kon krijgen.” Gerd is homo, 27

NORMA | REPORTAGE

Gerd Schottke: “Omdat ik niet meer voor mezelf kon zorgen, raadde mijn dokter mij aan hier te komen wonen.” (foto’s: An Verheyen)

“HET IS LEUK DAT WE HIER GEWOON HAND IN HAND KUNNEN RONDLOPEN ZONDER DAT IEMAND RAAR OPKIJKT”

maar dat speelde geen rol bij zijn keuze. “Dat is niet zo belangrijk, ik wilde gewoon zeker niet naar een bejaardentehuis. Daar ben ik te jong voor.”

Veel meer woorden lijk ik niet uit Gerd te kunnen putten. Ik vraag Arnd of ik ook iemand zou kunnen spreken van de appartementen boven de zorgflats.

Hij denkt dat hij al weet wie hij kan vragen. We lopen een verdieping hoger en stoppen voor een flat.

De rolluiken zijn gesloten. “Elk appartement heeft een raampje aan de kant van de hal. Wanneer de rolluiken daarvan gesloten zijn, betekent dat dat de bewoner geen bezoek kan of wil ontvangen”, licht Arnd toe. Ik kijk eens om me heen en zie dat de meeste rolluiken naar beneden zijn. “Kunnen we misschien nog een verdieping hoger?”

KLAUS PETER RUPPELT

deur ziet. “Ik ga dat even met mijn man overleggen”, antwoordt hij wanneer ik vraag of ik even binnen mag komen. Nog geen minuut later opent hij de deur weer. “Het is in orde, kom maar.” De man heet Klaus Peter Ruppelt (65) en is getrouwd met Lothar Köhler (61). Samen wonen ze in een appartement op één van de verdiepingen boven de zorgflats. “Het is toeval dat we hier zijn beland.

We woonden vroeger in de wijk Kreuzberg, maar de eigenaar van de appartementen wilde toen plots alles verkopen”, vertelt Klaus Peter. “Op hetzelfde moment hoorden we van deze flats en konden we hier meteen iets huren.” Leunend op de tafel knikt

Bij het volgende appartement hebben we wel succes. Een sympathiek ogende kale man opent de deur en schrikt duidelijk wanneer hij ons voor zijn NORMA | REPORTAGE

28

Klaus Peter Ruppelt naast zijn man Lothar Köhler: “Ik heb niet altijd kunnen zijn wie ik was.” (foto: An Verheyen)

nen rondlopen zonder dat iemand raar opkijkt”, vervolledigt hij zijn zin. Beide heren hebben de Berlijnse mentaliteit ten opzichte van holebi’s zien veranderen doorheen de jaren. “Berlijn is veel liberaler geworden”, vertelt Lothar. “Het is vandaag de dag veel vanzelfsprekender om holebi te zijn dan dertig jaar geleden, een trend die je in de meeste landen wel ziet.” Vooral Klaus Peter geniet van die open cultuur. “Ik heb niet altijd kunnen zijn wie ik was. Ik ben nog getrouwd geweest met een vrouw.”

“Maar nu is hij getrouwd met mij”, lacht Lothar.

Lothar bevestigend. “Ik was meteen enthousiast over de appartementen, Klaus Peter eerder sceptisch. (lacht) Ik kende de organisatie al van het begin en had er een goed gevoel bij.”

OPGEPAST VOOR DE BLOEMEN In het wooncomplex leven voornamelijk homoseksuele mannen, met zestig procent aan homoseksuele bewoners boven de 55 jaar, twintig procent vrouwen en nog eens twintig procent jonge homo’s. “Dat was niet de hoofdreden om hier te komen wonen,” zegt Lothar, “we hebben ook andere appartementen bekeken. Dat neemt niet weg dat we het wel fijn vinden op deze manier.”

“Ook ik vond het hier snel heel aangenaam en bovendien is het…” Klaus Peter onderbreekt abrupt zijn zin om mijn vertaler Arnd erop te wijzen dat hij moet oppassen dat hij de gele bloemen op de kast niet omstoot. Ze zijn net nieuw. “Bovendien is het leuk dat we hier gewoon hand in hand kun-

Na het bekijken van hun trouwfoto’s neem ik afscheid van beide heren. Ik volg Arnd terug de hal in. De man is overduidelijk fier op dit project.

“Mensen vinden het leuker hier te verblijven dan in een bejaardentehuis of in een ziekenhuis. We hebben een grote wachtlijst, maar daar werken we aan.

Er zijn plannen voor een extra gebouw met maar liefst zestig nieuwe appartementen.”

29

NORMA | REPORTAGE

TEKST EN FOTO’S AN VERHEYEN

De kunst van het vogelen PORNOSTERREN TONEN ELKAAR ALLE HOEKEN VAN HET MUSEUM

Met mijn reportage al half uitgeschreven in mijn hoofd, maak ik mezelf klaar om uit het Schwules Museum* te vertrekken. Terwijl ik mezelf al verheug op een namiddagje Berlijn verkennen, neem ik afscheid van Caroline, mijn gids. Tot er plots drie pornosterren voor mijn neus staan. Bedankt mevrouw Fortuna.

John Jaxon, Levi Karter, Liam Riley en Dean Monroe vlogen vanuit de USA naar Berlijn om een pornofilm op te nemen in het homomuseum.

NORMA | REPORTAGE

30

Ik sta te wachten voor de deur van het Schwules Museum*. Hoewel het Berlijnse homomuseum maar op enkele minuten stappen ligt van de alom bekende Nollendorfplatz, was het toch even zoeken naar het onopvallende, vaalgele gebouw.

Caroline Ausserer, een kleine vrouw met kort haar, laat me via de zijingang binnen. “Het museum is gesloten vandaag”, vertelt ze me. Ze vraagt me om mijn rugzak neer te zetten en haar te volgen. Aan een stevig tempo gidst ze me door de gangen.

heid te danken heeft aan de unieke combinatie van al deze faciliteiten. “Wereldwijd zijn er niet zoveel musea die zo’n uitgebreid archief en zo’n grote bibliotheek hebben als wij. Wij krijgen dagelijks aanvragen van kranten en andere musea om hen te helpen bij hun onderzoek”, glundert ze. “En twee weken geleden was Jean Paul Gaultier hier nog.”

Trots legt ze het roze gastenboek voor m’n neus op tafel.

Ze vertelt me over het ontstaan van het Schwules Museum* en over de geschiedenis van gay Berlin.

Nog geen uur later heb ik genoeg materiaal verzameld om een boek te schrijven. Voor ik het weet sta ik met m’n jas aan, m’n rugzak op en m’n paraplu in de aanslag klaar om terug te vertrekken.

JEAN PAUL GAULTIER Caroline loodst me door het archief, de bibliotheek en de kantoren van het museum om uiteindelijk in de cafetaria aan te belanden. Bij een glaasje fruitsap vertelt ze me dat het homomuseum zijn bekend-

MUSEUMSPROOKJE “Er waren eens vijf homoseksuele studenten”, begint Caroline Ausserer haar verhaal. “Dertig jaar geleden bezochten ze samen een tentoonstelling over de geschiedenis van Berlijn in het Stadsmuseum. Daar merkten ze op dat er geen aandacht werd besteed aan de Berlijnse homocultuur, en dat terwijl Berlijn in de jaren twintig één van de populairste plekken voor homo’s was. De studenten vonden dat ook zij een plekje in de tentoonstelling verdienden en riepen de directeur op het matje. ‘Weet je wat?’, zei de directeur, ‘als jullie zelf een expositie over de homocultuur in deze stad op poten zetten, krijgen jullie een ruimte in dit museum ter beschikking.’”

De tentoonstelling kwam er uiteindelijk in 1984. De media-aandacht was enorm en mensen van over heel het land zakten af naar de Duitse hoofdstad om een kijkje te nemen.

In totaal kwamen er ongeveer 40.000 bezoekers af op de expositie. Na afloop besloten de vijf studenten om hun materiaal opnieuw uit te stallen, maar ditmaal in een eigen museum: het Schwules Museum.

31

NORMA | REPORTAGE

“Thank you so much for you time”, zeg ik wanneer ik Caroline haar hand schud. Terwijl we nog even over koetjes en kalfjes praten, vermeldt ze losjes dat “er later deze middag een pornofilm opgenomen wordt in het museum.” Verbaasd, enthousiast en nieuwsgierig tegelijkertijd haal ik m’n zieligste pruillipje en m’n schattigste puppy-ogen boven.

“Mag ik dan toch nog eventjes blijven alstublieft?”

LEVENDE FOTO’S Nog geen kwartier later staan ze voor mijn neus.

Drie frisgewassen jongens en een modieuze, oudere man. “Bonjour! Dat is het enige Franse woord dat ik ken”, lacht Liam Riley schaapachtig. De acteur kwam samen met regisseur Jake Jaxson en collega-pornosterren Levi Karter en Dean Monroe vanuit Amerika naar Berlijn om enkele scènes in het Schwules Museum* op te nemen.

“Voor de film volgen we twee van onze jongere performers, Levi en Liam op een soort van wereldreis”, vertelt Jake, het brein achter de CockyBoys-producties. “Van New York naar Los Angeles, van daaruit naar Las Vegas, dan naar Engeland en nu naar hier. Ondertussen leren ze steeds meer over de geschiedenis van de porno-industrie.

De titel van de film is dan ook heel toepasselijk Road Strip.”

Het museum heeft haar bekendheid te danken aan het grote archief.

“Eén van de verhaallijnen is dat de twee jongens Dean, overal waar ze gaan, tegen het lijf lopen. In de scènes die we vandaag gaan filmen, komt Liam Dean tegen in het museum by the coincidence of movie magic. En wat er dan gebeurt, is een fantasie van velen die werkelijkheid wordt. Ze zien elkaar en beginnen onschuldig te flirten terwijl ze de tentoonstelling samen verder bezoeken. Hoe meer foto’s en video’s ze bekijken, hoe meer ze opgewonden raken. Wanneer ze samen willen vertrekken, realiseren ze zich dat ze opgesloten zitten in het museum. En op dat moment is het ding ding ding ding all over the place. Ze brengen de foto’s aan de muren bij wijze van spreken tot leven.”

Caroline luistert gefascineerd mee. Fier als een gieter dat het museum het decor zal vormen van een

De tentoonstellingszalen vormen het decor van de pornofilm.

NORMA | REPORTAGE

32

pornofilm vraagt ze: “Komt het museum duidelijk in beeld? Anders heb ik nog wel wat banners liggen.”

aan de rechterkant van de kamer zegt Jake knipogend: “De plek waar u nu zit, hebben we goed gebruikt gisteren.” De goedgevulde zaal lacht.

Road Strip zal eind deze zomer klaar zijn en komt de daaropvolgende herfst uit. De film heeft iets weg van een reality-serie. Naast de geregisseerde stukken worden er ook echte fragmenten gebruikt. Momenten waarop Liam en Dean een gewoon gesprek voeren, worden tussen de geënsceneerde stukken gemonteerd. “Vrijdag staat er ook een signeersessie en een discussie over porno gepland in het museum”, licht Jake toe. “Ook stukjes die op dat moment gefilmd worden, komen in de film terecht.”

“Als ik langskom, kom ik dan ook voor in de film?”, vraag ik geamuseerd.

“Het leven als een pornoster is niet altijd makkelijk”, zet Levi de discussie in gang. “Mensen hebben een heel duidelijk beeld van ons leven en van wie we zijn, zonder ons echt te kennen.”

“Bij CockyBoys draait het allemaal om echte momenten,” verzekert Jake, “zelfs de seksscènes voelen echt aan. De films van CockyBoys zijn bedoeld om heel lief en romantisch te zijn.” “Ik stel mezelf altijd voor dat m’n scènepartner de volgende ochtend ontbijt voor me maakt”, vertelt Liam.

De pornosterren vertellen over hun dagelijkse leven en halen enkele leuke anekdotes boven. “Jake ROMANTISCHE PORNO is als een vader voor mij”, vertelt Liam. “Onlangs Daar zit ik dan, het is vrijdag en naast mij staat een zat ik in de problemen in een hotel, dus ik zei tegroepje vrouwen van middelbare leeftijd, gekleed gen de mevrouw achter de balie dat ik mijn vader in T-shirts waarop inspirerende quotes zoals ‘love zou roepen als het uit de hand liep. Jake kwam de yourself ’ gedrukt staan. Verder zie ik ook nog wat trap aflopen, en nog voor ik iets kon zeggen zei hij: eenzame oudere mannen, kwieke jonge koppels en ‘Zoon, wat heb je nu weer uitgespookt?’” groepjes toeristen die duidelijk niet helemaal weten waar ze beland zijn. Wijzend naar een jongeheer “Jake is onze rots in de branding, maar ook mijn ouders steunen me door dik en dun”, vertelt Levi.

Toen ik mijn mama vertelde dat ik voor CockyBoys werkte, vroeg ze me één ding: ‘Doen jullie het veiSTERRETJE Nu, dertig jaar na de officiële opening, is het lig?’ Ik stelde haar gerust en daarna vroeg ze wat ik vanavond ging eten. Ze ziet al mijn films, tot de Schwules Museum* al drie keer van locatie penetratie, dan haakt ze af.” veranderd, zijn de vaste en tijdelijke tentoonstellingen verder uitgebouwd, en is er achter“Veel jongens willen enkel en alleen beroemd woraan een tekentje aan de naam van het muden”, sluit Jake Jaxon af. “Maar daarin ben ik niet seum bijgevoegd. “Het sterretje achter onze geïnteresseerd. Ik ben op zoek naar jongens die via naam is heel belangrijk, helaas wordt het vaak porno met hun seksualiteit willen experimenteren vergeten”, vertelt Caroline. “Schwules beteen die doelen hebben buiten een gekende pornoster kent homo in het Duits. In eerste instantie worden.” focuste het museum enkel op homoseksuele mannen, maar rond 2005 besefte het bestuur De film zien en checken of mijn blonde haren erdat ook lesbiennes, bi- en transseksuelen een gens in een hoekje in beeld komen, ga ik niet doen. plaatsje in de spotlight verdienden. Omwille Niet omdat ik niet benieuwd ben, enkel en alleen van de grote naambekendheid van het homoomdat ik zo de gedachte kan blijven koesteren dat museum zagen ze het niet zitten om de naam ik meespeel in een pornofilm. Wie weet pikken volledig te veranderen, achteraan een sterretje enkele kenners mij wel op en staat er mij nog een toevoegen leek hen wel een goed idee.” mooie carrière te wachten.

33

NORMA | REPORTAGE

TEKST & INFOGRAFIEK JORIK LEEMANS

HOMOFOOB GEWELD IN DE STAD WAAR ‘ALLES KAN’

Boel de berlin VAN 225 GEVALLEN IN 2014 2014

225 gevallen

2013

259 gevallen

2012

202 gevallen

2011

201 gevallen

2010

216 gevallen

2009

225 gevallen

2008

186 gevallen

2007

geen info beschikbaar

2006

200 gevallen

2005

geen info beschikbaar

2004

183 gevallen

2003

183 gevallen

80%

9% GEVALLEN TEGEN LHBT IN HET ALGEMEEN

4%

7%

Ondanks de open mentaliteit is ook Berlijn nog steeds niet helemaal lhbt -proof (Lesbisch, Homoseksueel, Biseksueel en Transgender). De cijfers zijn niet erg rooskleurig. Sinds 2009 worden er jaarlijks minstens tweehonderd gevallen genoteerd van homofobe geweldpleging in de Duitse hoofdstad. Dat lezen we in de jaarverslagen van maneo, een Berlijns project tegen homofoob geweld. duidelijke homofobe achtergrond (225), gevallen binnen Berlijn zonder homofobe achtergrond (43) en gevallen buiten Berlijn met een duidelijke homofobe achtergrond (27).

Al sinds 1990 geven de medewerkers van maneo advies aan meer dan driehonderd slachtoffers van geweld per jaar. Men noteert hierbij of het expliciet gaat over geweld tegen lhbt’s of dat men te maken heeft met geweld zonder homofobe achtergrond.

In deze gegevens zijn zowel fysiek als verbaal geweld verwerkt; van fysieke aanvallen en bedreigingen, tot chantage, beledigingen en discriminatie.

De organisatie biedt slachtofferhulp aan zonder de verplichting tot aangifte bij de politie.

MANNEN BOVEN De homo- of biseksuele man in Berlijn blijkt in dit verhaal het grootste slachtoffer. Zo gaat het bij 179 van de 225 gevallen om anti-homogeweld, omgezet zo’n 80 procent van de gevallen. Bij slechts 21 gevallen draaide het om geweld tegen transgenders en bij 16 gevallen om geweld tegen lesbiennes of biseksuele vrouwen. maneo neemt ook notie van meldingen die gaan over geweldpleging tegen de lhbt-gemeenschap in het algemeen. In 2014 waren er zo’n 16 gevallen, goed voor 7 procent van

In 2014 ontving maneo 474 meldingen van nieuwe gevallen van geweldpleging. Bij 179 van deze meldingen was er sprake van een onduidelijke bewijslast. De overige 295 gevallen deelt de organisatie dan nog op in gevallen binnen Berlijn met een NORMA | REPORTAGE

34

“HET IS MAAR EEN KLEINE STAP VAN BELEDIGING NAAR FYSIEK GEWELD”

de 225 meldingen van agressie met een homofobe bijklank. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de zoveelste beschadiging van het Homo-Mahnmal, het monument dat opgericht werd voor de holebislachtoffers van nazi-Duitsland of beledigende banners in voetbalstadia.

EKKEHARD BAND

Berlijns anti-lhbtgeweld kent een groei van 1,23% in 2014 ten opzichte van 2003. Met 259 gevallen spant het jaar 2013 tot nu toe de kroon. Het aantal meldingen stijgt echter niet jaarlijks. We zien regelmatig een kleine terugval van jaar tot jaar. Van de 268 meldingen van geweld met duidelijke bewijslast in Berlijn (zowel met als zonder homofobe achtergrond), doet slechts 73 procent aangifte. De overige 27 procent kiest ervoor de zaken te laten zijn hoe ze zijn.

KLEINE STAP Blijf natuurlijk kritisch bij het lezen van al deze cijfers. Niet iedereen meldt het wanneer hij of zij slachtoffer is geworden van zinloos geweld en al zeker niet omwille van de geaardheid. Dit zijn cijfers van één organisatie die strijdt tegen geweld op lhbt’s. Omdat aangifte doen niet verplicht wordt door de organisatie werden ook niet alle zaken juridisch behandeld. maneo probeert buiten het begeleiden van slachtoffers ook nieuwe slachtoffers te voorkomen. Een belangrijk deel van hun werk is om het aanhoudende geweld tegen en discriminatie van lhbt’s onder de aandacht te brengen, om de oorzaken van het geweld te identificeren en dat tegen te gaan. Zo duiken ze regelmatig ’s nacht op het terrein op met acties, publiceren ze informatie en houden ze contact met verschillende lhbt-organisaties.

Ekkehard Band, de districtsburgemeester van Schöneberg - een wijk die gekend staat voor haar lhbt-gemeenschap (zie pagina 22) - meldt het volgende over homofoob geweld: “Vele jongeren gebruiken het woord ‘gay’ nog steeds als belediging.

Het is maar een kleine stap van belediging naar fysiek geweld.” Stof tot nadenken.

35

NORMA | REPORTAGE

ILLUSTRATIE RANDALL CASAER

opi nie

JORIK LEEMANS Beschaamd druk ik het boek tegen me aan. Dit kan toch niet waar zijn? Alsof iedereen net vandaag naar de bibliotheek moest komen. Hordes kinderen lijken rare blikken te werpen wanneer ik hen passeer, de aanwezige buslading bejaarden schudt vast afkeurend het hoofd. Ik hou van twee mannen, de titel van het boek dat ik ondertussen half in mijn jas gewikkeld heb, spreekt boekdelen. Deze jongen hier staat aan te schuiven in de plaatselijke bibliotheek van Merksem met een boek dat gaat over polyamorie, oftewel het houden van verschillende mensen en het aangaan van meerdere relaties op hetzelfde moment.

Wanneer ik de uitleenkassa bereik, begint de stress pas echt te dagen. Wat als dat mens zo dadelijk denkt dat dit boek voor mijzelf is? Ik zou willen schreeuwen. ‘Ik ben gewoon een journalist die

wat onderzoek probeert te doen, mag het?!’

Ik houd me in. De vrouw achter de balie kijkt zelfs niet op wanneer ik het boek op de toonbank leg. Geen enkele reactie. Een gevoel van schaamte overvalt me plots. Niet langer door het boek dat ondertussen in mijn rugzak steekt, maar omwille van mijn belachelijke ingesteldheid. Het kan namelijk niet veel ironischer dan dit worden. Daar sta ik dan. Te hopen dat ze niets fout over mij gaan denken, in mijn handen de research voor een magazine dat thema’s behandeld waarmee het vooroordelen net wilt doorbreken.

Eens thuis en in de helft van het boek besef ik maar eens te meer hoe fout ik was. Polyamorie is een niet zo gekend fenomeen in België en wordt vaak onterecht bestempeld als vreemdgaan.

Iemand heeft naast zijn of haar huwelijk of vaste relatie nog een andere relatie, met als verschil ten opzichte van vreemdgaan dat alle partners in kwestie volledig op de hoogte zijn. Ik sprak een polyamoureuze vrouw die me vertelde hoe lastig het is telkens te moeten opboksen tegen die oordelen. Zelf heeft ze nog een andere relatie naast haar huwelijk met volledig medeweten van haar echtgenoot. Haar man houdt er geen tweede relatie op na, met als gevolg dat hij vaak als slachtoffer en zelfs als ‘sukkeltje’ wordt afgeschilderd. Zij doet hem toch maar wat aan. Haar man heeft echter geen problemen met de tweede relatie van zijn vrouw en is zelfs goed bevriend met haar nieuwe partner.

Openheid en vertrouwen zijn de twee factoren die enorm belangrijk zijn in een polyamoureuze relatie.

Wat maakt het nu zo moeilijk voor ons, buitenstaanders, om te begrijpen hoe 37

mensen op dit niveau met elkaar kunnen leven? Waarom liggen woorden als ‘hoer’ of ‘slet’ zo snel op het puntje van onze tong? Polyamorie is net het omarmen van de liefde op verschillende facetten, en niet louter voor de seks. Je leert jezelf kennen op een andere manier, ontplooit misschien een ongekende kant van jezelf bij een tweede partner. Is het dan niet mooi dat mensen zo trouw zijn aan zichzelf en aan elkaar dat ze dermate open zijn over hun gevoelens?

Wie weet hoeveel echtscheidingen niet zouden hoeven plaatsvinden omdat één van beide partijen gevoelens heeft voor een ander? Gaat het huidige relatiepatroon van deze maatschappij dan niet vreemder dan dat polyamorie vreemdgaan zou zijn?

Misschien druk je ondertussen beschaamd dit artikel tegen je aan. Wat als iemand zo dadelijk denkt dat je geïnteresseerd bent in polyamorie? Laat die schroom varen. Trap niet in dezelfde vallen als ik deed. Als iemand je raar bekijkt, laat hem of haar dit artikel dan lezen.

Begrijp me niet verkeerd, ik wil geen ‘polyamorierevolutie’ opstarten. Dit is geen pleidooi tegen monoamorie. Dit is een bewustmaking. Dat polyamorie moet kunnen als iemand daar nood aan heeft, zonder ‘sletten’ of ‘hoeren’, zonder ‘sukkels’ of ‘slachtoffers’. Dat mensen kunnen zijn wie ze zijn en kunnen leven hoe ze willen. We willen tenslotte allemaal toch gewoon gelukkig zijn, niet?

Of ik zelf ooit polyamoureus zou kunnen leven? Waarschijnlijk niet, eerlijk gezegd. Ik zal eerst maar eens proberen om één kerel binnen te halen. Daarna zien we wel zeker?

NORMA | OPINIE

IT’S A MATCH! FREDERIK EN MANON VONDEN DE LIEFDE DANKZIJ EEN APP

TEKST & FOTO’S LARA LAPORTE

We hebben er allemaal wel al van gehoord, de laatste rage in dating-land: Tinder. De inmiddels bijna drie jaar oude app heeft de wereld veroverd, al houdt het er een slechte reputatie aan over. Het hele concept houdt immers in dat je mensen beoordeelt puur op hun uiterlijk. En toch, ondanks alle vooroordelen blijven de succesverhalen niet uit.

NORMA | INTERVIEW

38

INTERVIEW

39

NORMA | INTERVIEW

Het is 20u21. Ik sta voor een charmant wit gebouw in Borgerhout. Kijkend op mijn horloge vraag ik me af of ik al zou aanbellen of toch nog even zou wachten. Om half negen heb ik namelijk afgesproken met Manon en Frederik, een koppel dat elkaar heeft ontmoet op Tinder, de immens populaire dating-app. Ik wandel nog eens een laatste rondje op het plein voor het gebouw. Ik haat te vroeg komen.

“BINNEN MIJN SOCIALE CIRKEL VIND IK NIET METEEN IEMAND DIE ME AANSPREEKT, DUS WAAROM NIET WAT VERDER GAAN ZOEKEN VIA DIE APP?” MANON VAN BORREM

Iets later druk ik op de bel. Een jonge vrouwen­ stem begroet me via de parlofoon, Manon neem ik aan. “Kom maar naar boven hoor, tweede verdieping!” De deur maakt een zoemend geluid en ik duw ze open. Ik kom terecht in een kleine, donkere trappenhal en volg enkele wenteltrappen naar boven. Eens op het tweede verdiep, staat Manon me al op te wachten in de opening van één van de twee deuren. Ze draagt een leuk zwart en wit kleedje, heeft lang bruin haar en prachtige lichtblauwe ogen. Haar vriendelijk gezicht lacht me toe en heet me welkom in het knusse appartement.

TINDERTIJD

Manon begeleidt me door een smal gangetje dat leidt tot de living, waar Frederik ons staat op te wachten. Hij is lang, draagt een zwarte bril en lacht me sympathiek toe. Een tof koppel, denk ik meteen. Frederik biedt me iets aan om te drinken, waarna we ons alle drie aan de eettafel neerzetten.

Ik ben enorm benieuwd naar hun verhaal en hoe ze elkaar vonden in de vleeskeuring genaamd Tinder.

De razend populaire dating-app Tinder veroverde de laatste drie jaar de wereld en deed al menig harten sneller slaan. In april 2015 telde de app ongeveer 1,6 miljard leden. De unieke succesformule van Tinder houdt in dat je, door een zorgvuldig selectieproces, enkel gepaard kan worden met mensen waarvan je weet dat de interesse wederzijds is. Hier is hoe het werkt: je maakt een profiel aan waarop je naam, leeftijd en enkele foto’s te zien zijn.

Een beschrijving is optioneel. Vervolgens stel je enkele factors in die je opties uitbreiden/ vernauwen (afstand, leeftijd, geslachtsvoorkeur, …). Eens dat allemaal ingesteld is, kan je aan de slag. Op basis van bovengenoemde instellingen krijg je foto’s te zien van mensen die aan je voorkeuren voldoen. Staat hun koppie je aan? Swipe dan naar rechts. Is het tegengestelde waar, dan swipe je naar links.

Als jij hen ook bevalt, word je gematched en kan je het gesprek aangaan. Beval je hen niet, dan hoor je verder niets meer van hen.

NORMA | INTERVIEW

MEER DAN CREEPS Ondanks het succes van de app, was Manon toch niet meteen overtuigd. “Ik was er eerlijk gezegd een beetje tegen. Ik dacht dat ik het nooit zou installeren. Maar toen zette een vriendin het voor de grap eens op mijn gsm en dan heb ik het maar eens geprobeerd hé!” Bij Frederik gebeurde het op een gelijkaardige wijze. “Aanvankelijk had een vriend dat op mijn gsm gezet. Eerst had ik het eraf gegooid, maar na een tijdje toch terug geïnstalleerd.

Ik heb dan ook met een paar mensen afgesproken maar dan voelde ik ook vrij snel: Oké, dit is het niet.”

“Ik heb Tinder eigenlijk echt wel gebruikt om iemand te vinden om een relatie mee te beginnen”, 40

De omstreden app Tinder bracht Frederik en Manon bij elkaar.

maar als je verder gaat kijken, vind je echt meerdere mensen die op zoek zijn naar een relatie.”

vertelt Manon. “Zoveel mensen gebruiken dat omdat ze het grappig vinden, maar ik dacht: Oké, binnen mijn sociale cirkel vind ik niet meteen iemand die me aanspreekt, dus waarom niet wat verder gaan zoeken via die app? Want Tinder is super toegankelijk en gratis, dus waarom niet? Daarbovenop zit bijna iedereen erop, niet enkel creeps.”

Frederik knikt, hij is het eens met zijn vriendin.

“Iedereen zegt altijd: ‘Tinder, dat is een vleeskeuring!’, maar als je op café op iemand afstapt dan is dat ook omdat je die knap vindt, hé. Dus in mijn ogen is dat quasi hetzelfde”, zegt hij. “Als je iemand op een feestje tegenkomt is dat toch even willekeurig dan dat je die persoon zou tegenkomen door er voorbij te swipen op Tinder? Ik hoor wel vaker: ‘Je relatie is toch nergens op gefundeerd als je elkaar zo hebt leren kennen?’ maar volgens mij is dat een futiliteit, de manier waarop je elkaar leert kennen. Het is wat erna gebeurt wat van belang is.”

Het is best ironisch dat wat bij beiden begon als grap uiteindelijk is uitgedraaid op een serieuze relatie van bijna acht maanden. Tinder heeft namelijk de reputatie van oppervlakkig te zijn, een ware vleeskeuring, een zogezegde hotspot voor jongens die niet meer willen dan één nachtje. Maar Manon en Frederik vormen het bewijs dat er meer kan van komen dan losse one night stands. Al beseffen ze maar al te goed hoe de app bekeken wordt.

Wat die vooroordelen betreft kunnen ze beiden van geluk spreken. Hun familie en vrienden hebben er geen probleem mee dat ze elkaar via een app hebben ontmoet. “Meestal heeft niemand er iets op tegen.

Ik heb wel al voorgehad dat mensen een vreemd gezicht trekken, maar na een tijdje zeggen ze dan wel dat het ook moet kunnen. Sommigen verschieten even, maar de meesten vinden het normaal”, vertelt Frederik. “Mensen zeggen wel vaak: ‘Wow,

“Ik vond dat altijd super marginaal”, aldus Manon. “Ik dacht dat het vol zat met viezeriken die maar op één ding hun zinnen zetten en daar was ik niet naar op zoek. Maar dan heb ik eens met een paar mensen afgesproken en bleek dat die vrijwel allemaal geïnteresseerd waren in meer dan dat. Toegegeven, Tinder heeft een foute reputatie, 41

NORMA | INTERVIEW

dat is uitzonderlijk!’”, voegt Manon eraan toe. “Je hoort er dan ook weinig succesverhalen over.”

“WE HEBBEN GELUK DAT WE ELKAAR HEBBEN LEREN KENNEN. IN HET ECHTE LEVEN ZOUDEN WIJ ELKAAR NIET SNEL TEGENGEKOMEN ZIJN”

SNELLE KLIK Tijdens het gesprek neemt Manon vaker het voortouw, ze is een vlotte en aangename prater. Wanneer ik hen vraag naar hun eerste afspraakje, licht haar gezicht helemaal op. “Ik had herexamens in augustus en in die periode praatten we echt dagelijks. Daarna, in september, vroeg hij dan om eens af te spreken en iets te gaan eten en dat klikte meteen. Eigenlijk is het allemaal redelijk snel gegaan nadien, we hebben nog een paar keer afgesproken en na een tijdje gewoon gezegd: ‘We vinden elkaar plezant, awel voilà, dan zijn we samen!’”, vertelt ze lachend.

FREDERIK DRUART

TINDERMANIE Het is en blijft een feit dat je dankzij apps als Tinder meer mensen bereikt, wat hun bedoelingen ook zijn. België telt meer dan één miljoen singles, waarvan één derde op Tinder zit. Het zou al straf moeten zijn dat geen van die ruwweg 333.333 personen op zoek is naar een lief. Frederik en Manon botsten dan ook op geluk toen ze een jaar geleden in elkaar hun match vonden.

“We zijn heel blij dat het gelukt is”, glimlacht Manon. Haar blauwe ogen kijken liefkozend naar Frederik. Hij lacht terug. “Het feit dat we elkaar überhaupt hebben leren kennen is al ferm, want in het echte leven zouden wij elkaar niet snel tegenkomen”, beaamt Frederik. “Zij studeert, ik werk.

Zij is 22, ik 28.” Manon lacht breed. “Wat een app toch allemaal niet kan doen!”

Zelf heb ik weinig ervaring met het hele fenomeen, maar als ik me inbeeld om zo voor de eerste keer af te spreken met iemand, lijkt het me zenuwslopend.

Zeker als je de persoon enkel op foto’s hebt gezien.

“We hadden elkaar ook al op Facebook toegevoegd op voorhand, want ja, je wil toch een beetje aftasten met wat voor iemand je te maken hebt”, lacht Manon. “En ik wou vooral meer zien dan die vijf foto’s op Tinder!”

Frederik knikt. “We hadden ook al via WhatsApp van die voice notes naar elkaar gestuurd, zodat je ook al eens elkaars stem hoort. Ik voelde me alsof we al hele conversaties hadden gevoerd en ik wist dat we overeenkwamen, maar dat maakte het net extra spannend. Dat geeft een heel gewicht aan dat eerste afspraakje, omdat je zo graag wil dat het goed gaat.”

Ik vraag hen of ze de befaamde app intussen hebben verwijderd. Ze knikken allebei ja. “We vinden allebei dat dat iets uniek voor single mensen is”, antwoordt Manon.

Ik neem afscheid van het warme koppel. Straf dat wat begon als een grap, eindigt in een succesverhaal. De beruchte app veranderde hun leven. Terwijl ik door de donkere straten van Borgerhout terug kuier richting station Antwerpen-Centraal, weergalmen hun woorden in mijn hoofd. Ik stap op de trein en grijp mijn smartphone uit mijn jaszak.

Misschien moet ik ook nog eens een gokje wagen.

“Ik was vooral bang van wat hij van mij zou denken”, zegt Manon. “Want foto’s, dat geeft nooit helemaal hetzelfde beeld als in de realiteit. Dus ik was minder bezorgd om hoe hij zou zijn, meer om wat hij van mij ging denken. Je hebt dan die klik op het internet, het zou toch jammer zijn als dat ineens niet zo zou zijn in het echt hé. Je wil niet dat het voorbij is. Maar uiteindelijk klikte dat heel goed en ja…dan was ik kei content!” (lacht)

NORMA | INTERVIEW

42

10 dagen

tinder LARA LAPORTE VOLGT DE SWIPE HYPE

Ondergetekende, Lara Laporte, gaat voor Norma een tiendaags contract aan. Toegegeven, ik heb de kleine lettertjes niet gelezen, maar het lijkt me wel duidelijk. Tien dagen lang swipe ik naar links, rechts, naar boven en naar onder. Maar het is allemaal voor het goede doel: alweer een vooroordeel de wereld proberen uitsturen. te uhu… van mijn kant. Maar ik moet toegeven, ik was jaloers. Iedereen rond me had ineens dates op vrijdagavond. En daar zat ik dan, opgekruld in de zetel met mijn pot Ben & Jerry’s, kijkend naar de zoveelste romantische komedie op vijf tv (figuurlijk gesproken natuurlijk, zó erg ben ik er ook weer niet aan toe… kuch). Toch liet ik de rage van me afglijden. Zoals vele hypes ervoor, zal Tinder ook wel uitdoven, dacht ik… Intussen zijn we bijna drie jaar verder. En ter ere van deze blijde gebeurtenis, schreef ik me officieel in op de app die ik al die tijd verafschuwde.

“Neuken dan?” Met deze wijze woorden was de trend meteen gezet voor mijn tien dagen op Tinder. Laten we eerlijk zijn, ik ben allesbehalve objectief wat dit onderwerp betreft. Dit was dan ook een enorme test voor me. Man, wat heb ik afgezien.

Met mijn ogen gerold. Zelfmedelijden gehad, om daarna medelijden te krijgen met het vrouwenras in het algemeen. Tinder was in mijn ogen niets meer dan één van de zovele in een reeks van datingmachines die perverten aantrekken zoals een hoopje warme, stinkende mest vliegen aantrekt.

Eén grote vleeskeuring gebaseerd op het uiterlijk en het uiterlijk alleen. Alles wat er mis is met de maatschappij. De moeite niet waard. En zo kon ik nog uren doorgaan. Al zaten plots wel al mijn vrienden erop en werd het zelfs een favoriet gespreksonderwerp tijdens etentjes. Daar zat ik dan mooi met mijn principes.

De eerste paar dagen was ik vrij tot zeer geamuseerd en swipete ik er op los. Al snel herkende ik enkele veelvoorkomende succesformules, althans volgens de mannelijke Tindergebruikers. Poseren in een mooie auto (wow, wat ben je rijk), poseren met een baby in de armen (wow, wat ben je gevoelig), en natuurlijk de occasionele blote bast (wow, wat ben je diepzinnig). Ook de beschrijvingen waren niet veel soeps. Combinaties zoals ‘Carpe Diem’, ‘Yolo’ en ‘Ik hou van reizen’ bleken de populairste keuzes

Plots begonnen ze ook allemaal afspraakjes te krijgen. ‘Ik heb morgen weer een date met één van Tinder, moet je hem is zien?!’, klonk het enthousiast, gevolgd door een lichtjes minder enthousias43

NORMA | REPORTAGE

om zichzelf te beschrijven (het voelt alsof ik je al veel beter ken nu). Na een tijd begon ik me af te vragen of er een soort tenniselleboog-syndroom bestaat voor je duim, zoveel swipete ik naar links.

die effectief een gesprek aanknoopte en oprecht geïnteresseerd leek. Hij was een vlotte babbel en na enkele gesprekken nodigde hij me uit op zijn werk in een concept store in onze hoofdstad.

Maar niet getreurd, af en toe kwam ik iemand tegen die me wel aanstond. Na enkele dagen had ik een kleine repertoire aan matches opgebouwd.

Hieronder een kleine verzameling van de leukste pick-up lines: ‘Dag schoonheid, zoek je wat gezelschap vannacht?’, ‘Zo’n mooi meisje als jij, dat ruikt naar een vals account’, ‘Hey tijger’, … Mijn vooroordelen werden uiteraard meteen weerlegd. Niet dus. Op die tien dagen heeft welgeteld één jongen me gevraagd om gewoon iets te gaan drinken. De rest rekende op passief agressieve versiertrucs.

Neen, ik ben niet gegaan. Dat gaat me net iets te snel, zo na twee dagen. Als deze zoektocht me iets heeft bijgeleerd over mezelf, dan is het wel dat ik een ouderwetse ziel ben op liefdesvlak. Geef mij maar oogcontact zoeken, verlegen lachjes, late night tête-à-têtes (niet scherm-à-scherm). Tinder is niet echt voor mij weggelegd, denk ik. Maar wie weet is tien dagen gewoon te kort en schrijf ik het te snel af. Manon en Frederik, wiens succesverhaal je op de vorige pagina’s kon lezen, hebben elkaar immers pas leren kennen na enkele weken. Uiteindelijk snap ik de populariteit wel en heb ik me op die korte tijd kostelijk geamuseerd. Misschien hou ik de app nog wel enkele daagjes langer, ik sluit niets uit. Wie weet heeft de Tindervlam toch iets in me aangewakkerd.

Maar de wonderen zijn de wereld nog niet uit. Op de achtste dag, welgeteld twee dagen voor het einde van mijn teleurstellend experiment, werd ik gematched met Ryan, 24, uit Brussel. De enige jongen NORMA | REPORTAGE

44

TEKST & FOTO’S JORIK LEEMANS

“Dat is toch een grap?”

OLIVIER BRACK IS EEN BEKEERDE MOSLIM, EN BLOEDSERIEUS

INTERVIEW

“Ze doen zo raar, meneer. Die eten dus geen varkensvlees, hé, meneer. En dat draagt dan van die doeken op hun hoofd. Toch maar vreemd, meneer.” Dat de Vlaming de islam niet altijd begrijpt, blijkt nog steeds uit de vele oordelen die je hoort in de straten. Vlamingen die zich bekeren tot deze godsdienst worden helemaal voor gek verklaard. Desondanks kiezen zo’n 500 Vlamingen per jaar ervoor zich in te laten wijden in het geloof van Allah. Olivier Brack is één van hen. “En dat terwijl de islam eerst mijn relatie had kapotgemaakt.”

Nadat ik meer dan drie kwartier heb staan wachten aan de inkomhal van De Roma op de Turnhoutsebaan, komt hij dan toch aangewandeld. De afspraak op zijn werk was uitgelopen, zegt hij.

Maher is 23 en sinds 2013 officieel moslim. Ik mag hem voor de gemakkelijkheid gewoon Olivier Brack noemen, de naam die hij met zijn geboorte meekreeg van zijn ouders.

Olivier. “Ze was moslima, hoewel niet erg praktiserend. ‘Jij moet je niet bekeren voor mij’, garandeerde ze me steeds.

Haar moeder werkte in hetzelfde bedrijf en toen ze achter onze relatie kwam, werd mijn vriendin voor de keuze gesteld: ze zou moeten kiezen tussen haar relatie en haar familie. Ze koos voor het tweede, iets wat ik op dat moment echt niet begreep.”

Het bekeringsverhaal van Olivier is niet hoe we het meestal te horen krijgen.

“In het bedrijf waar ik werkte, leerde ik een Marokkaanse vrouw kennen. We werden vrienden, gingen een keertje samen uit en voor we het wisten hadden we een relatie met elkaar. Compleet onverwacht en ongepland”, vertelt

ROMEO EN JULIA Op het moment dat zijn vriendin belde om te zeggen dat ze elkaar niet meer konden zien, was Olivier juist op vakantie. “Op de eerste werkdag zocht ik haar meteen op om te praten, maar ze stootte me af. De enige uitleg die ik kreeg, was dat het nu eenmaal zo ging in de islam.”

45

Niet goed wetende wat te doen, leende hij een boek over de islam in de bibliotheek. “Ik wilde de situatie beter begrijpen. Het eerste hoofdstuk behandelde meteen het onderwerp van de vrouw in de islam. Ook al had de religie op dat moment mijn relatie kapot gemaakt, had ik toch een groot respect voor de manier waarop men in de islam omgaat met vrouwen. Mijn interesse was gewekt en ik ben blijven lezen. Zo zegt een Hadith - een overgeleverde oude islamitische wijsheid - die bekend is onder moslims het volgende: ‘Als iedereen wist wat de echte waarde van een vrouw is in de islam, zouden zelfs mannen vrouwen willen zijn.’ Deze ingekorte Hadith geeft voor mij de werkelijke waarde van de vrouw binnen de islam weer. Men zegt NORMA | INTERVIEW

ik bekeerd. Haar ouders zouden het nog steeds niet goedkeuren en ik wilde ook mijn eigen intentie zuiver houden. Die is heel belangrijk. Dat is ook de fout die vele andere bekeerden maken. Het moet iets zijn dat jij zelf wil, niet een ander.

Het moet echt vanuit je hart komen.”

vaak dat vrouwen in de islam onderdrukt worden. Dat gebeurt inderdaad in sommige gezinnen, maar zou bij een pure beleving van de islam niet mogen.

Vrouwen verdienen evenveel respect en vrijheid als mannen.”

Het geloof bleek Olivier goed te liggen. “Ik dacht altijd al dat er iets meer moest zijn na de dood. Wat ik las in het boek was exact wat ik geloofde”, getuigt hij. “Het bracht me een gevoel van rust, iets wat ik voordien niet echt kende. Ik was een heel opvliegend type en kon me snel kwaad maken.”

“IK BEN NIET ANDERS DAN ANDERE JONGEREN, BEHALVE DAT IK BID, NIET DRINK EN NIET UITGA”

“Wat belangrijk is,” benadrukt hij, “is dat ik niet bekeerd ben voor een vrouw, maar door een vrouw. Ik ben nadien ook niet teruggegaan naar haar, ook al was NORMA | INTERVIEW

46

UITVERKOCHTE MOSKEE Moslim word je niet van dag op dag.

“Het begon met het aanpassen van mijn leefpatroon: ik stopte met drinken, stopte met roken en ging niet meer uit.

Tegen mijn moeder zei ik dat ik graag wat meer vegetarisch wou eten om zo varkensvlees te kunnen vermijden. Na een jaar heb ik informatie gezocht over waar ik mij het best kon bekeren.” Die informatie vond Olivier online en op 4 oktober 2013 besloot hij de stap te zet-

ten. “Toen ik binnen kwam in de moskee was die helemaal leeg. Opgelucht vulde ik boven enkele papieren in. Wanneer ik terug beneden kwam om de shahada de geloofsovertuiging van de islam - uit te spreken, zat de moskee helemaal vol”, lacht Olivier. “De zenuwen sloegen toe en dan bleek mijn microfoontje ook nog eens niet te werken. Uiteindelijk heb ik ze kunnen uitspreken en dat voelde als een grote geruststelling. Ik was officieel moslim.”

dat het moeilijker ging zijn. Niet dat hij niets meer met mij te maken zou willen hebben, maar toch. Als buschauffeur heeft hij al onprettige ervaringen gehad en ziet hij vaak moslims die zich niet gedragen zoals dat zou moeten. Hij wou er in het begin niets over horen. Hij was bang dat ik slecht beïnvloed zou worden. Ondertussen merk ik wel dat hij moeite doet. Of mijn vader het helemaal gaat accepteren? Dat denk ik niet.”

Het vertellen aan zijn ouders was de volgende grote stap. “Mijn moeder vond het minder erg. Toen ik varkensvlees wilde afbouwen, had ze al wel iets door geloof ik. Het was toch nog schrikken voor haar. Desondanks respecteert zij alles wat ik doe. Voor mijn vader wist ik

“Ik heb wel gemerkt dat er mensen anders gingen doen tegen mij. ‘Jij bent moslim, dus laat maar’, zeiden enkele van mijn vrienden ineens. Ik ben nog altijd dezelfde persoon; ik ben niet anders dan andere jongeren, behalve dat ik bid, niet drink en niet uitga. Ik kan nog al-

NOG STEEDS OLIVIER

47

tijd plezier maken. Van andere Belgen kreeg ik vaak vragen als ‘Meen je dat?’ en ‘Dat is toch een grap?’. Ik heb mij er nooit druk in gemaakt. Ik ben moslim, maar ook Belg. Je mag niemand beoordelen op religie of nationaliteit. Je kan pas weten of iemand je ligt of niet als je die persoon echt leert kennen.”

De islam heeft voor Olivier veel opgebracht. “Ik ben een rustiger persoon geworden en heb meer respect gekregen. Zo probeer ik ook aan de band met mijn moeder te werken. Nieuwe stappen die ik in mijn leven zet, zet ik voortaan in het teken van de islam.

Het mooie aan het hele verhaal is dat ik niet op zoek was naar iets dat ontbrak.

Iets dat ontbrak is gewoon in mijn leven gekomen.”

NORMA | INTERVIEW

NORMA | CATEGORIE Foto: Hillsong Mediateam

48

God is a dj HILLSONG VERENIGT JONGEREN, GELOOF EN MUZIEK

REPORTAGE 49

NORMA | CATEGORIE

TEKST AN VERHEYEN FOTO’S AN VERHEYEN EN HILLSONG MEDIATEAM

Foto: Hillsong Mediateam

Terwijl de meeste kerken er niet meer in slagen om jongeren aan te trekken, staan ze bij Hillsong in rijen aan te schuiven. Aan de boodschap van God verandert er niets, aan de aanpak van de megakerk met Australische roots des te meer. Vergeet lange witte gewaden, hoge kerktorens en onverstaanbaar hoog gezang. Denk jeansbroeken, originele locaties en eigentijdse muziek in de plaats.

Of ik ook op het busje naar Amsterdam sta te wachten, vraagt een jongen mij.

Het is zondag, negen uur ’s morgens en op de parking van Berchem Station is er verder niemand te bespeuren. Het regent en ik ben wat zenuwachtig. “Ik hoop dat ze er snel zijn”, antwoord ik.

Nog geen tien minuten later zitten we met z’n achten in de bestelwagen, klaar voor een ritje van twee uur naar de stad van tulpen en andere plantjes.

Mijn medereizigers en ik schuiven aan in de rij om discotheek Escape op het Rembrandtplein binnen te mogen. “Op andere dagen gaan hier gewoon feestjes door”, weet iemand me te vertellen.

Vandaag niet. Elke zondag zakken er ongeveer 1.100 mensen af naar de nachtclub in het centrum van Amsterdam om een dienst van de Hillsong Church bij te wonen. Rondom mij wordt er druk begroet en omhelsd. Ik geef mijn jas af NORMA | REPORTAGE

aan de vestiaire en ik baan me een weg tussen de mensen naar de goedgevulde zaal. De muziek knalt door de boxen.

Ik zit nog maar juist op mijn plek wanneer vijf jonge mensen het podium op springen. “God is here with us”, zingen ze. De hele zaal veert recht. De tekst is krachtig en het tempo is opzwepend. Iedereen danst, iedereen klapt en iedereen zingt mee. Ik kan niet achterblijven, besef ik. De tekst wordt geprojecteerd op de muur voor me, dus voorzichtig kan ik het tweede refrein mee mompelen.

Ik heb snel door dat mijn buren me niet zullen beoordelen op mijn zangtalent.

Mijn schroom zet ik dus maar opzij en mijn keel zet ik open.

HEMELSE MUZIEK Muziek staat centraal bij Hillsong. Elke dienst wordt geopend en afgesloten met live gezongen liedjes van eigen makelij. Op deze manier eren de gelovigen 50

hun ‘Lord’. Mensen van over heel de wereld kennen de worshipmuziek van Hillsong. Ieder jaar toert Hillsong United, de Australische rock- en praiseband

HILLSONG Brian Houston richtte Hillsong Church Sydney op in 1983, toen nog onder haar oorspronkelijke naam The Hills Christian Life Centre. Pas toen de worship-cd’s bekendheid verwierven onder de naam Hillsong, werd de kerk omgedoopt tot Hillsong Church. De Hillsongkerk is naar eigen zeggen een kerk die in Jezus gelooft en die van God en mensen houdt.

Hillsong behoort daarom tot de pinksterbeweging, een christelijke stroming die zich afsplitste van het protestantisme.

Elke zondag wonen meer dan duizend mensen een dienst van Hillsong bij.

(Foto: Hillsong Mediateam)

51

NORMA | CATEGORIE

Voor Camille staat kerk gelijk aan liefde.

(Foto: An Verheyen) NORMA | CATEGORIE

52

“TOEN IK HIER VOOR HET EERST KWAM, VERBAASDE HET ME DAT ER ZOVEEL JONGE MENSEN MEEDEDEN...

EN DAT ZE ALLEMAAL ZO NORMAAL WAREN” CAMILLE MARCHAND

van de megakerk, de wereld rond om hun boodschap al zingend te verspreiden. Van Zion, hun meest succesvolle album tot nu toe, werden er de eerste week meer dan 34.000 exemplaren verkocht. De muziek van Hillsong is niet vergelijkbaar met traditionele kerkmuziek: geen onverstaanbaar hoog gezang, wel aanstekelijke melodieën en teksten over Jezus en God. Drie jaar geleden werden de jongens en meisjes van Hillsong Young & Free geïntroduceerd. Het doel van deze groep is om een jonger publiek te bereiken en te betrekken bij de activiteiten van de kerk. Een nieuwe sound voor een nieuwe generatie zeg maar. Net als de muzikale talenten van Hillsong United brengen ze cd’s uit en vullen ze grote concertzalen. Afgezien van de teksten, passen de eigentijdse liedjes van Young & Free zo in het repertoire van menig tieneridool.

“Het is de muziek die me zo aangetrokken heeft”, legt Camille Marchand uit, één van mijn medepassagiers in het busje van eerder. “De teksten zijn bemoedigend en troostend en de boodschap is altijd positief.”

Camille is in God beginnen geloven toen haar ouders ongeveer drie jaar geleden besloten te scheiden. “Mijn ouders waren heel erg met zichzelf en met de scheiding bezig, dus voor mij en m’n broertje hadden ze geen tijd meer. Ik 53

IMPERIUM Doorheen de jaren heeft Hillsong haar imperium internationaal weten uitbouwen. De kerk heeft momenteel vestigingen in de grote steden van 13 landen, verspreid over 4 continenten. Ze reikt van Noord-Europa tot het zuiden van Afrika en van Rusland tot de VS. Vaak wordt er uitgebreid vanuit één centrale kerk. Terwijl er een dienst aan de gang is, wordt deze op meerdere plaatsen live gestreamd en uitgezonden op groot scherm. Zo is ook de Hillsongkerk in Amsterdam ontstaan.

Ook het internationaal medialandschap moet aan Hillsongs veroveringsdrang geloven. Zo heeft de megakerk zowel een invloedrijk christelijk muzieklabel als een veel bekeken televisieprogramma op haar naam staan en is ze prominent aanwezig op alle sociale media. Een tijdje geleden werd de Hillsong-app gelanceerd en deze herfst komt de film Let Hope Rise uit met als thema het wereldwijde succesverhaal van de kerk.

NORMA | REPORTAGE

vluchtte vaak het huis uit en zocht steun bij een vriendin. Elke dag wandelde ik na school snel even langs huis, nam ik mijn spullen en vertrok ik naar Monique haar huis. Daar at ik, studeerde ik en na een tijdje bleef ik daar ook slapen. Na zes maanden bij Monique en haar familie geleefd te hebben, beschouwden ze mij echt als het vijfde zusje.”

Via Monique en haar familie is Camille in contact gekomen met Hillsong. “Monique komt van Zuid-Afrika en is gelovig opgevoed. In haar geboorteland ging ze vaak naar de Hillsong Church. Hier in België was dat niet mogelijk, dus zocht ze online preken en muziek van haar kerk op. Camille luisterde mee en vond in de muziek de hoop en de troost die ze nodig had. “Hoe vaker er thuis iets geNORMA | REPORTAGE

beurde, hoe vaker ik zelf naar de liedjes op zoek ging, hoe vaker ik mezelf erop betrapte met God over mijn problemen te praten.”

BLOND EN SCHATTIG

“IK HEB HILLSONG AMSTERDAM ZIEN GROEIEN VAN 50 TOT 1.000 MAN ” WANDER WIERDA

54

De achttienjarige Camille is lang niet de jongste in de zaal. Voor mij zitten twee schattige blonde meisjes, enkele stoelen naast mij zit een jongen van een jaar of twaalf, en verspreid over de zaal vallen er mij nog veel meer jonge gezichten op. “Toen ik hier voor het eerst kwam, verbaasde het me dat er zoveel jonge mensen meededen... en dat ze allemaal zo normaal waren”, vertelt Camille. Ook jeugdleider Dimitri Kastavarac, een hip geklede Serviër met een baardje en een pet, merkt op dat steeds meer jongeren hun weg naar de

“Het podium van nu was vier jaar geleden nog een smalle trap waar juist één gitaar en één zangeres op paste” (Foto: Hillsong Mediateam)

Hillsong Church vinden. “Het is leuk om te zien dat er meer en meer jeugd naar hier komt, ook diegenen waarvan je het op het eerste gezicht niet zou denken.” Wanneer ik Dimitri vraag hoe dat komt, hoeft hij daar niet lang over na te denken. “De kerk biedt jongeren altijd iemand om mee te praten als ze door moeilijke periodes gaan of als ze moeilijke keuzes moeten maken: ‘Naar welke school ga ik?’, ‘Wie moet ik daten?’, ‘Waar ga ik later werken?’, zo’n dingen. En ze merken dat iedereen hier heel open is.

Iedereen is welkom, no matter what. Dat maakt het verschil.”

“Leuk is ook dat je van bepaalde mensen nooit zou denken dat ze op school of op het werk met elkaar zouden optrekken”, gaat Dimi verder. “Maar dan zie je ze in

de kerk en dan zijn ze beste vrienden.”

Camille knikt instemmend. “Vriendschappen in de kerk en vriendschappen daarbuiten vallen niet te vergelijken.

Met vrienden van de kerk ben ik met andere dingen bezig dan met vrienden die niet geloven. De ene vriendschap is daarom niet beter dan de andere. Ze zijn gewoon anders”, meent ze. “Ik heb een paar hele goede vriendinnen die niet geloven, maar die wel respect hebben voor wat ik doe. Zoiets maakt onze vriendschap alleen maar sterker. Aan de andere kant zijn er ook al een paar vriendschappen stukgelopen juist omdat ik naar de kerk ga. Ik merk bij mezelf dat ik voorzichtiger ben geworden met wat ik tegen wie vertel. In september ben ik bijvoorbeeld begonnen aan mijn studies interieurarchitectuur. Daar heb ik veel 55

nieuwe mensen leren kennen, en nu pas weten sommige vriendinnen hoe ik mijn zondag het liefst spendeer.”

BEST CURE FOR JETLAG Intussen heeft voorganger Richard van der Kolk de plaats van het jong zanggeweld op het podium ingenomen. Het traditionele witte priestergewaad heeft plaats moeten ruimen voor een jeansbroek en een sportief jasje. “This is the best cure for jetlag”, begint hij zijn preek met een grapje. Richard is nog maar net terug van een conferentie in Australië, het land waar zowel de Hillsong Church als hijzelf het levenslicht zagen. Richard is een man van de wereld. Hoewel hij Nederlandse roots heeft, werd hij aan de andere kant van de aardbol geboren en leefde hij voor het grootste deel van zijn NORMA | REPORTAGE

leven in Londen. Samen met zijn Amerikaanse echtgenote - dat hoor je goed - verhuisde de voorganger enkele jaren geleden naar de hoofdstad van Nederland om daar Hillsong Amsterdam mee op te starten.

Wander Wierda, één van de beste vrienden van Camille, was erbij vanaf het prille begin. “Toen ik vier jaar geleden bij Hillsong terechtkwam, zaten we nog in een klein cafeetje. Nadat een vriend van mij toevallig voorbij het bewuste café fietste en op een bordje bij het raam las dat er elke zondag een dienst van Hillsong plaatsvond, besloten we samen een kijkje te gaan nemen. Het podium van nu was toen nog een smalle trap waar Debby, de vrouw van Richard, juist met haar gitaar op paste. Op een bepaald moment onderbrak Richard zijn preek om ons aan te spreken. “Wat leuk dat hier eindelijk wat jeugd is”, zei hij enthousiast. “Waar kan ik me verstoppen?”, dacht ik meteen. Ik was al die aandacht niet gewend. Maar juist omdat ik me zo welkom voelde, ben ik elke week opnieuw blijven teruggaan. Ik heb Hillsong Amsterdam van zo’n vijftig man zien groeien tot duizend man op een zondag. Best wel flink, vind ik.”

YES LORD! Voor elke dienst krijgen de kerkgangers de kans om op een kaartje op te schrijNORMA | REPORTAGE

ven waarvoor ze samen willen bidden of waarvoor ze God willen bedanken. Vaak zijn dat heel praktische zaken zoals een nieuwe job of een nieuw lief. Vandaag wordt er gebeden voor de snelle genezing van een gebroken arm en wordt er bedankt voor het goede verloop van een bevalling. Wanneer Richard vervolgens zijn bijbel openslaat en met de stem van een geboren verteller het verhaal van David en Goliath begint voor te lezen, komen de notitieboekjes en de smartphones boven. De mensen rondom mij luisteren naar zijn preek en maken aandachtig notities. Hiervan kunnen vele studenten, waaronder ikzelf, nog iets leren. Richard ontleedt stukjes tekst en geeft het Bijbelverhaal een modernere invulling. In dit geval gaat het over ‘geloven in jezelf ’ en ‘tot meer in staat zijn dan je zelf denkt’. Regelmatig hoor ik iemand voor of achter mij bevestigend “Yes Lord ” roepen.

De dienst loopt op z’n einde. Met de woorden “Het is me altijd een genoegen om voor zo’n oprechte groep als jullie te mogen staan”, rondt Richard zijn preek af en bedankt hij iedereen voor zijn komst. Hij roept de zangers nog een laatste keer op het podium voor het slotnummer en mengt zich daarna onder de mensen. Na afloop vertrouwt Richard me nog één ding toe: “God verandert niet, zijn volgers soms wel. Daarom is het belangrijk om de boodschap op een 56

modernere en relevantere manier te presenteren, in de hoop dat ze zo makkelijker bij de mensen binnendringt.”

En die aanpak lijkt te werken. Elk jaar verwelkomt de Hillsong Church nieuwe leden en ook de achterban in België groeit steeds meer. Belgische Hillsong­ leden hebben zich in Connect Groups georganiseerd en spreken om de week af om samen iets te eten en te drinken, om te bidden en om over de laatste preken te reflecteren. Momenteel worden er geen diensten in ons kleine landje georganiseerd, maar wat niet is, kan nog altijd komen. ‘Cause only God knows what the future holds.

UNIVERSITEIT Wie als voorganger op het podium wil staan of wie als jeugdleider de jongeren in de kerk wil begeleiden, kan een opleiding volgen aan The Hillsong International Leadership College in Sydney.

Ook mensen die ambitie hebben om zanger of liedjesschrijver voor Hillsong te worden, kunnen daar terecht. Naast deze opleidingen biedt de universiteit de mogelijkheid om een bachelor in de theologie te behalen.

BDSM IN VLAANDEREN, EEN BOEIEND VERHAAL

“Amai, dat zijn normale mensen” Je bent jong en je wil wat. Bondage en discipline, dominantie en submissie, sadisme en masochisme; een lange beschrijving van wat kortweg bdsm wordt genoemd. Voor vele Vlamingen is het nog een groot taboe. De effectieve beoefenaars worden zelden tot nooit aan het woord gelaten. Wat betekent bdsm vandaag de dag nu echt in Vlaanderen? “Het hoeft niet altijd zo extreem te zijn.”

TEKST & FOTO’S JORIK LEEMANS ILLUSTRATIE RANDALL CASAER

REPORTAGE

“IK DENK DAT BDSM HEEL SNEL GEKARIKATURISEERD WORDT. HET IS GEWOON ZO GEMAKKELIJK OM DAAR HET IDEE VAN ZWEEPJES EN LEDER OP TE PLAKKEN”

Ik neem nog snel een slok water en schuifel zenuwachtig op mijn stoel wanneer ik het gesprek inzet, bang om met elke vraag te hervallen in clichés en vooringenomenheden. Het is een zonnige zaterdagnamiddag en ik bevind me in de studentenkamer van Laura* (21) in hartje Gent. Het seksleven dat ze met haar vriend Yannick* (21) deelt, zou door veel mensen eerder als niet-conventioneel bestempeld worden. Het koppel beoefent namelijk bdsm. “Het is misschien een beetje raar om nu te zeggen, maar ik associeer mezelf heel weinig met bdsm”, start Yannick meteen onverwacht. “Voor mij voelt het meer als iets verder gaan in een aantal dingen die wel gangbaar zijn. Ik vind het raar om het als een aparte categorie te behandelen, hoewel dat voor Laura minder is.” Het meisje knikt. Zo schuchter Laura eerder aan de telefoon klonk, des te vrijer praat ze nu. “Bij mij is het inderdaad anders. Ik heb hiervoor nog een relatie gehad met een oudere jongen en daarin merkte ik dat er iets ontbrak. Wanneer mijn relatie met Yannick begon en ons seksleven steeds meer richting bdsm evolueerde, begreep ik wat ik al die tijd gemist had.”

YANNICK

De interesse in bdsm begon bij Laura toen ze een jaar of twaalf was. “Toen mijn seksualiteit zich begon te ontwikkelen, was ik daar eigenlijk al nieuwsgierig naar. Ik relateer mijn seksuele gevoelens dan ook wel echt aan bdsm.”

“Ik was uiteraard ook in seks geïnteresseerd,” antwoordt Yannick, “maar dat ging eerder naar een beetje trekken aan het haar of iemand bijten. Is dat dan direct bdsm? Ik vind dat nogal vaag. Dat is iets dat veel mensen als vanilla - voor de leken onder ons: seks volgens de ‘norm’ - zouden beschouwen.

Voor mij voelt dat niet als het overschrijden van een bepaalde grens maar meer als een soort uitdiepen van wat je allemaal kan doen.”

DREMPELVREES Gent is tot nog toe de enige studentenstad met een erkende bdsm-studentenvereniging. In 2013 werd Kajira na een lange lijdensweg van talloze aanvragen en afkeuringen eindelijk officieel * Laura en Yannick zijn fictieve namen omdat beide geïn­ter­ viewden anoniem wensten te blijven.

NORMA | REPORTAGE

58

stand is gekomen, begrijpt Seeuws volledig. “Die mensen hebben vandaag de dag nog steeds meer te verliezen dan te winnen. bdsm is nog steeds strafbaar, hoewel het gedoogd wordt.” Voor Yannick en Laura heeft de wet niet zo veel invloed gehad op hun persoonlijke ontplooiing. “Op niet veel mensen bij Kajira”, versterkt Laura de stelling. “Het enige dat ze jammer vinden is dat het zo is. Het taboe is en blijft nog steeds een grotere drempel dan de wetgeving.”

aanvaard door de UGent. “Ik las in de krant een artikel over Kajira en was daarbij vrijwel onmiddellijk geïnteresseerd”, vertelt Laura. “Voor mij was dat een belangrijk keerpunt. Op dat moment besef je pas dat je echt met bdsm bezig bent. Daarvoor ging ik gewoon met Yannick wat verder dan wat andere mensen zouden doen. Wanneer ik dan zag dat er nog zoveel mensen aanwezig waren, was dat voor mij een nieuw hoofdstuk dat begon.”

“Kajira was nog niet officieel”, voegt Yannick toe.

“Wat ik mij het best herinner, was dat ik dacht: Amai, dat zijn normale mensen. Over het algemeen zijn ze misschien een beetje alternatiever, maar ik zou niet direct kunnen zeggen dat die mensen aan bdsm doen.”

“Wettelijke aanvaarding zou ook niet rechtstreeks een maatschappelijke aanvaarding inhouden”, stelt Seeuws. “Het één staat los van het ander. Homoseksualiteit is ook wettelijk aanvaard, en toch bestaan er nog steeds homofobe mensen. Ik vrees dat uitspraken als ‘ bdsm’ers zijn mensen net als u en ik’ Jan met de pet niet zullen overtuigen. Ook binnen de hulpverlening worden mensen vaak doorverwezen of zelfs behandeld.” Seeuws beseft dat een wettelijke aanpassing een huzarenstukje is. “Ik dacht in het begin dat ze in het strafrecht wel een uitzondering konden maken voor bdsm; wanneer veilig, verantwoord en vrijwillig beoefend. Maar dan moet de wet ook beginnen afbakenen en zeggen waar de grenzen zijn: ‘Dit mag je zo doen, dit niet.’

Op deze manier beperk je de seksuele autonomie van heel wat mensen. Ik denk dat een betere piste in de richting van de antidiscriminatiewetgeving gaat. Volwassenen hebben recht op privacy en seksuele vrijheid wanneer dit gebeurt met wederzijdse toestemming en kennis van de mogelijke risico’s.”

Ook klinisch psychologe Jantien Seeuws kwam tijdens haar studententijd in contact met Kajira.

“Het begon in 2011 toen de studentenvereniging probeerde erkend te worden. Zo zouden ze lezingen aan de UGent kunnen geven, net als holebiverenigingen. Het item kwam vaak in de media en toen ik reacties las als ‘ziek’ en ‘wat is het volgende: pedofilie?’, merkte ik tegen mijn verwachtingen in dat er nog steeds een groot taboe rond bdsm bestond. Mensen bleken geen idee te hebben van wat bdsm betekent voor de beoefenaars ervan.” Seeuws besloot voor haar masterproef een onderzoek uit te voeren naar bdsm in Vlaanderen.

“Wat me het meest opviel, is dat bdsm-geïnteresseerden nog steeds gediscrimineerd kunnen worden, ondanks het proces van de sm-rechter dat ondertussen al achttien jaar geleden is. In november 2014 werd een koppel dat vrijwillig aan bdsm doet veroordeeld voor slagen en verwondingen, anderen rapporteerden dat bdsm als argument gebruikt wordt tijdens een echtscheiding om iemand het hoederecht over de kinderen te ontzeggen. Ik hoorde zelfs verhalen over grootouders die hun kleinkinderen niet meer mochten zien omwille van hun bdsm-voorkeur.” Deze maatschappelijke mentaliteit zien we ook vertaald in de strafwet. bdsm valt officieel nog steeds onder slagen en verwondingen en kan dus strafrechtelijk vervolgd worden.

Dat er tot nu toe nog niemand hier tegen in opNORMA | REPORTAGE

INGERICHTE KELDER Op de vraag of die maatschappelijke aanvaarding niet aan het groeien is door boeken en films als Vijftig Tinten Grijs, is Seeuws eerder sceptisch.

“Het onderwerp is zeker meer bespreekbaar geworden. Deze boeken en film hebben er in het algemeen voor gezorgd dat mensen meer open over hun seksuele verlangens kunnen praten. Mensen zien helaas weer alle clichés bevestigd. bdsm is natuurlijk seks die afwijkt van de norm, maar daarom zijn beoefenaars niet per se ziek of seksueel misbruikt. Als je mensen zou vragen wat de oorzaak is van hun voorkeur, zeggen ze bijna allemaal dat 60

wat typerend is voor de relatie gaan de meesten zeggen dat ze onderdanig of dominant zijn.”

“Ik denk dat bdsm heel snel gekarikaturiseerd wordt”, treedt Yannick haar bij. “Het is gewoon zo gemakkelijk om daar het idee van zweepjes en leder op te plakken. Wij hebben bijvoorbeeld handboeien, maar geen rijzweep, geen fullbody lederen pak waarbij alleen de mond nog vrij is. Wij hebben geen speciaal ingerichte kelder.” Ook Seeuws benadrukt dat er geen eenzijdige invulling is van het begrip. “Bij het horen van bdsm denken mensen onmiddellijk aan zwepen en lederen pakjes. Het draait echter vaak meer om het verschil in machtsverhoudingen of een bepaalde fetisj. De één heeft niks met pijn, de ander dan weer wel. Alles kan aan bod komen, bdsm is niet zwart-wit. Je mag gewoon niet te snel interpreteren. De clichés kloppen niet.”

het een deel is van hun identiteit. Velen noemen het zelfs een geaardheid.”

Laura treedt Seeuws bij in haar pleidooi. “Ik heb de boeken gelezen en ik vind ze trouwens echt ongelooflijk slecht. Maar het feit dat boeken als Vijftig Tinten Grijs bestsellers zijn, trekt natuurlijk voor een stuk het debat open. De schrijfster creëert wel een negatief beeld op het einde en dat vond ik er heel jammer aan. De boeken evolueren zo dat het mannelijke hoofdpersonage Christian meer vanilla gaat vrijen door zijn partner Anastasia. Zo voelt het voor mij aan dat zij hem ‘geneest van zijn kwaal’.

Ook dat hij een traumatische jeugd heeft gehad en daarom zo is geworden, draagt niet echt bij tot een positieve visie op bdsm en houdt de vooroordelen in stand.”

VERTROUWEN

“Iedereen hoort altijd sm, terwijl dat juist minder vaak voorkomt”, zegt Yannick. “Sadisme is eerder zeldzaam”, beaamt Laura. “Als je kijkt naar Kajira gaat het vaak over de relaties. Als je vraagt

Er zijn niet heel veel mensen op de hoogte van het bdsm-seksleven van Laura en Yannick. “Mijn ouders,” vertelt Laura, “weten dat ik daarmee bezig 61

NORMA | REPORTAGE

“BDSM IS NIET ZWART-WIT. JE MAG GEWOON NIET TE SNEL INTERPRETEREN. DE CLICHÉS KLOPPEN NIET”

ben, al kennen ze natuurlijk de details niet. (lacht) Ik ben daar redelijk open over. Als ik merk dat mensen er toegankelijk voor zijn en ook over hun eigen seksualiteit willen praten, vraag ik soms of ze Kajira kennen. Bij mij is dat een onderwerp dat vrij snel naar bovenkomt en je schrikt ervan hoeveel het leeft bij andere mensen.” Yannick heeft het niet tegen zijn ouders gezegd. “Ik ben daar misschien heel terughoudend in. Ik heb niet die drang. Het is al veel in me opgekomen het tegen een vriend te zeggen, maar ik vind het moeilijk om daarover te praten.”

JANTIEN SEEUWS

Wat me al de hele tijd opvalt, is hoe groot het vertrouwen in deze relatie is. “In het begin is dat toch iets dat je verbergt, omdat op bdsm nog steeds een groot taboe rust. Wanneer je dan die gevoelens aan iemand kunt toevertrouwen, is dat een soort opluchting”, bekent Yannick. “Ik denk dat ik alles aan Laura kan toevertrouwen, dat ik al mijn verlangens kwijt kan bij haar.” Laura treedt haar vriend bij: “Ik ben onderdanig. Je geeft hierbij eigenlijk alles uit handen en dat brengt je als koppel wel dichter bij elkaar. Ik merk dat ik Yannick honderd procent kan vertrouwen. En dat is juist het hele issue bij bdsm. Waar zijn de grenzen? Hoever kan ik gaan?

Als je iemand vindt die dat heel goed aanvoelt, geeft dat een ontzettend leuke dimensie aan je relatie.”

MEESTERPROEF “Meesteres zijn houdt niet op als de lederen jurk uit is.” Dat getuigt L. in de masterproef Meer dan vijftig tinten van klinisch psychologe Jantien Seeuws over bdsm in Vlaanderen. Omdat er nog nooit onderzoek gedaan was naar de betekenis van bdsm voor de beoefenaars ervan, besloot Seeuws in 2012 er haar masterproef aan te wijden.

Na contact te hebben gehad met zo’n 140 beginnende en ervaren bdsm’ers, kent ze ondertussen het klappen van de zweep. 88 mensen besloten mee te werken aan het onderzoek; onder hen 56 mannen, 28 vrouwen, 2 travestieten en 2 transgenders. Eén van de meest opvallende resultaten volgens Seeuws was dat maar liefst 65 procent van de ondervraagden bdsm aanvoelt als een geaardheid.

Hun seksualiteitsbeleving is geen bewuste keuze die ze maken, maar eerder ingebakken in hun identiteit. “Ik ben dominant, zelfzeker en leidend van karakter, ook in vanillasituaties”, vertelt L. Verschillende deelnemers gaven aan dat ze al lang op de hoogte waren van hun seksuele voorkeur.

Sommigen zijn er zelfs van overtuigd dat ze ermee geboren zijn.

Wanneer ik hen vraag wat mensen zouden moeten onthouden van dit artikel, is Yannick duidelijk: “Voor mij voelt bdsm niet aan als een speciaal hokje waar we inzitten. Het is gewoon een superleuke uitbreiding op wat mensen als ‘gewone seks’ zouden bestempelen.” Laura kijkt hem aan en knikt bevestigend. “Ik denk dat het bij mij meer richting bdsm gaat dan bij Yannick. Hij houdt gewoon van iets ruwere seks, terwijl ik eerder ben voor bondage en een beetje geslagen worden.

Yannick vindt het vooral leuk dat ik dat leuk vind.”

“Het hoeft gewoon niet altijd zo extreem te zijn”, eindigt de jongen. “Wij zijn een koppel dat af en toe ook eens normaal vrijt.” Zijn vriendin begint spontaan te lachen bij zijn ongelukkige verwoording. “Vanilla”, corrigeert ze.

NORMA | REPORTAGE

62

COLOFON REDACTIE EN VORMGEVING

LARA LAPORTE

JORIK LEEMANS

AN VERHEYEN EINDREDACTIE

LARA LAPORTE DOOR JORIK LEEMANS

JORIK LEEMANS DOOR AN VERHEYEN

AN VERHEYEN DOOR LARA LAPORTE COVERBEELD

RIK HUYBRECHTS SPECIALE DANK AAN

RENAAT BOGAERT

ANNICK DE PAUW

WERNER GOOSSENS

ERIK ROOSENS

LUUK SENGERS DRUKKERIJ MICHIELS BVBA

EINDEKE 1

2221 BOOISCHOT VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

THOMAS MORE MECHELEN JOURNALISTIEK

RAGHENOPLEIN 21 BIS

2800 MECHELEN

63

NORMA | CATEGORIE

WWW.NORMA.BE € 4,90