VIVE by Thomas More Journalistiek

EETSTOORNIS Martyna Majchrzak

"Eet gewoon is het ergste dat je kan zeggen tegen iemand met een eetstoornis"

SUPERFOODHYPE

Celebrities mee verantwoordelijk

INTERVIEW Model Jenna Peij

"Ik moet ook wel eens mijn broek openzetten na het eten"

FOTOREPORTAGE Veganistische slager in Berlijn

MEI

2017

Overâ&#x20AC;&#x2030;VIVE

Colofon

REDACTIE EN EINDREDACTIE: Jente Hautekeete & Linde Willems VORMGEVING: Linde Willems in overleg met Jente Hautekeete WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER: Jenna Peij, Laurence Colpaert, Claire Luyten, Lotte Hannes, Martyna Majchrzak, Theo Niewold, Esther Andries, Celine Van Ouytsel, Johannes Theuerl, Eric Koschitza, Anna-Isabell Wilhelm, Jacob de Boer, Christophe Goubau E-MAIL: vive@vogue.be HOORT BIJ: Vogue, mag niet los worden verkocht.

Nothing looks as good as healthy feels.

Er is veel onduidelijkheid over voeding en gezondheid. We weten niet meer wat goed en wat slecht voor ons is. Daar wil ik verandering in brengen. Daarom kozen Jente en ik ook voor dit thema: Gezondheid. Mensen laten nadenken over hun keuzes, hen inspireren zodat iedereen zich goed in zijn vel voelt. Dat is mijn doel.

Met woorden kan je al veel doen, veel goed en slecht. Maar ik focus liever op het positieve. Ik wou altijd al mensen helpen en informeren. Iets veranderen of duidelijkheid brengen in de lezer zijn gedachten. Stap voor stap, artikel per artikel, mensen inspireren, engageren en doen denken. Lees niet enkel met je ogen maar ook met je hart.

Linde

Jente

4 VIVE Inhoud

In dit nummer 7

“Ik moet ook wel eens mijn broek openzetten na het eten”

Sporten hoeft niet saai te zijn

“Eet gewoon is het ergste dat je kan zeggen tegen iemand met een eetstoornis ”

Celebrities en bloggers zijn mee verantwoordelijk voor de superfoodhype

26 Fotoreportage: Veganistische slager in Berlijn

“Door al de positieve effecten die ik heb ondervonden, ben ik ermeedoor blijven gaan”

“De bontkraagjes zitten op de kap, dus dicht bij het gezicht, je ademt deze gassen gewoon in”

6 VIVE Interview

“Ik heb al vaak meegemaakt dat ze mij te dik vonden voor een opdracht en dat ik moest afvallen”, zegt Jenna Peij. Foto: ©Luc Coiffait

“ Ik moet ook wel eens mijn broek openzetten na het eten” Jenna Peij (19) over haar leven als model, de commentaren en de opofferingen Jenna is een 19-jarige, eerstejaarsstudente Communicatiemanagement-Spaans aan de Erasmushogeschool in Brussel én model. Sinds haar acht jaar is ze model bij Dominique Models en sindsdien zijn daar nog Sight Barcelona, The Squad Londen, Women Milan, Ducedo Canada en Promod Hamburg bijgekomen. Ze houdt van sporten en gezond eten maar de boog kan niet altijd gespannen staan. “Ik vind het ook belangrijk om je goed in je vel te voelen. Daarom eet ik ook wel eens een frietje als ik daar zin in heb.” Haar eerste stapjes in de modewereld zette Jenna al op jonge leeftijd. “Ik ben in de modellenwereld terecht gekomen door mijn mama en mijn zus. Zij deden allebei modellenwerk en ik wou dat ook doen. Na heel wat zagen, heeft mijn mama mij dan ingeschreven bij een modellenbureau voor kinderen.” En sindsdien is de bal aan het rollen gegaan. “Mijn eerste opdracht was voor de Italiaanse kinderversie van Vogue. Ik was acht en kreeg een zes pagina lange reportage. Als kind besefte ik het belang niet van deze reportage. Nu ben ik daar heel trots op.” “Ik heb al heel wat opdrachten mogen doen. Ik heb voor Elle gewerkt, Woolrich, Agent Provocateur, Abercrombie&Fitch, Knack, Feeling, Flair en E-Commerce. Het is te veel om op te noemen maar de opdrachten zijn heel gevarieerd.” Maar haar grootste opdrachten waren voor de Italiaanse Vogue en de commerce voor Agent Provocateur. “Deze beelden worden door heel veel belangrijke mensen bekeken. Dat maakt het extra leuk om te doen. Agent Provocateur is bovendien ook een van mijn favoriete lingeriemerken. Ik vond het dan ook heel fijn om daar eens voor te mogen shooten.”

Time-out

Vorig jaar is Jenna even gestopt met school. “Ik had geen idee wat ik wou doe met mijn leven. Ik twijfelde of ik voor mijn carrière als model moest gaan of moest doorgaan met mijn opleiding. Ik ben heel blij dat ik de keuze heb gemaakt om er een jaartje tussenuit te gaan. Ik heb mezelf herontdenkt en geleerd wat ik echt wou doen.” Ondertussen zit Jenna weer op school en heeft ze haar opleiding communicatiemanagent aan de Erasmushogeschool in Brussel hervat. “Ik focus mij nu veel meer op school waardoor ik het werk op dit moment een beetje links laat liggen. School en Instagram zijn momenteel mijn belangrijkste bezigheden.”

Sociale media

Aangezien Jenna zoveel met Instagram bezig is, volgt ze ook haar favoriete modellen op de voet. “Ik kijk ontzettend op naar Doutzen Kroes. Ik vind haar een vrouw met ballen en heel veel wilskracht. Hoe ze haar persoonlijk leven combineert met haar werk, vind ik super om te zien. Zij is mijn favoriete model.”

8 VIVE Interview

“Ik vind het ook belangrijk om je goed in je vel te voelen. Daarom eet ik ook wel eens een frietje als ik daar zin in heb.” Maar sociale media kunnen soms ook gevaarlijk zijn. “Je creëert een perfect beeld van jezelf. Ik laat geen foto’s zien op Instagram wanneer ik opsta om half zeven en er niet op mijn best uitzie. Mensen denken dat ik altijd heel goed in shape ben terwijl dat soms ook niet zo is. Dit kan heel gevaarlijk zijn voor jonge meisjes die hun eigen identiteit nog moeten ontdekken. Zij gaan zich vergelijken met foto’s van bekende meisjes en modellen en denken dat zij perfect zijn en gaan proberen streven naar dat ideaalbeeld. Terwijl wij allemaal al wel eens onze broek moeten openzetten na het eten.”

Chips en chocolade

De boog kan niet altijd gespannen staan. Sinds september is Jenna minder op haar eten aan het letten. “Ik vind het ook belangrijk om je goed in je vel te voelen. Daarom eet ik ook wel eens een frietje als ik daar zin in heb.” Maar wanneer er een opdracht in aantocht is, let ze op wat ze in haar mond stopt. “Als ik op mijn lijn let, zorg ik ervoor dat er geen ongezonde dingen mijn lichaam binnenkomen. Dan schrap ik chips, snoep en chocolade van het menu. 8

Ook probeer ik producten met veel koolhydraten te vermijden en laat ik frisdrank links liggen. Als je gezond afvalt, gaat je lichaam geen jojo-effect vertonen. Met chips en chocolade heb ik het meeste moeite. Dat zijn echt mijn guilty pleasures.” Trends in voeding zijn niet echt aan haar besteed. Superfoods zoals chiazaad en gojibessen zeggen haar niet veel. “Ik eet geen superfoods omdat ik ze zelf niet zo super vind. Ik heb weleens chiapudding gemaakt maar ik vond er niets aan. Een stuk fruit doet volgens mij veel meer.” Sporten doet Jenna dan weer wel regelmatig. “Ik fitness ongeveer twee tot drie keer per week maar dat kan wel verschillen van periode tot periode. Tijdens de examens sport ik bijvoorbeeld zo goed als niet.” Trainen doet ze ofwel met een personal coach ofwel alleen. “Als ik met een personal coach train, houden we meestal bokssessies. In die sessies combineer ik een serie boksoefeningen met burpees en lunges. Als ik op mijn eentje train, gebruik ik de Nike+ app waarmee ik zelf makkelijk een trainingsschema op maat kan ontwikkelen. Meestal loop ik tien tot vijftien minuten, train ik de binnenkant van mijn benen, voer ik vijf reeksen van buikspieroefeningen uit en eindigen doe ik met twintig sumosquats en twintig lunges.”

Te dik

Jenna sport vooral om af te vallen. Haar agentschappen leggen haar geen regels op qua sporten

maar ze verwachten wel dat zij en de andere meisjes aan hun lichaam en conditie blijven werken. De agencies verwachten ook steeds dat de modellen tiptop in orde zijn. “Ik heb al vaak meegemaakt dat ze mij te dik vonden voor een opdracht en dat ik moest afvallen. Dat is natuurlijk niet fijn om te horen. Voor een agency moet je er op elk moment van het jaar super goed uitzien. Zelfs als ze je de dag na Kerstmis bellen, moet je zien dat je lichaam top is. Soms is dat niet zo en word je afgewezen, boekt de klant je niet en verlies je een mogelijke opdracht. Vroeger ging ik daar slecht mee om en at ik dan minder. Nu laat ik het mij niet meer aan mijn hart komen. Ik probeer er gewoon voor te zorgen dat ik in shape blijf.”

“Ik laat geen foto’s zien op Instagram wanneer ik opsta om half zeven en er niet op mijn best uitzie.” “Ik denk dat er nog steeds veel problemen zijn in de modellenwereld in verband met voeding en sporten. Het ideaalbeeld in de mode-industrie is nog steeds niet wat het moet zijn. De meisjes zijn nog steeds te mager. Ook meer diversiteit in de modewereld zou geen kwaad kunnen. Ik vrees er echter wel voor dat dit nooit zal veranderen.”

Bronnen: - http://www.elle.be/nl/142507-workout-special-dit-zijn-de-bikinigeheimen-van-deze-belgische-babes.html/5 (ook in mijn interview gezegd)

10 VIVE Sport

Sporten hoeft niet saai te zijn Sporten, het is voor veel mensen niet hun favoriete bezigheid. Maar sporten moet niet altijd saai zijn of als een verplichting aanvoelen. Er zijn veel manieren om fit te worden en te blijven. Hoewel studenten met weinig geld zweren bij een goedkope formule zoals bij Basic Fit, zijn mensen met meer kapitaal vaak op zoek naar iets anders. Ze willen meer persoonlijke begeleiding, meer privacy, meer luxe… SELF in Herentals en BootCamp Coach in verschillende dorpen en steden, bieden een alternatief. Foto's: ©Linde Willems

SELF

Afslanken, fit blijven of een marathon lopen. Personal training kan je helpen om je doel te bereiken. Maar als je liever niet alleen sport, kan je ook groepslessen volgen. Sporten in groep geeft je de energie en het zelfvertrouwen om alles uit de kast te halen en jezelf steeds opnieuw uit te dagen. Groepslessen zijn geschikt voor iedereen. SELF heeft een gevarieerd en vernieuwend aanbod: HIIT, Balance, VS-Workout, The Barre, Knock-Out… Ongetwijfeld voor elk wat wils. Achter SELF staan twee jonge vrouwen die al heel hun leven vriendinnen zijn, Laurence Colpaert en Claire Luyten. Ze zijn al lang bezig met sport en gezonde voeding en na hun opleidingen 10

regentaat en licenciaat Lichamelijke Opvoeding, beseften ze dat ze in de privésector verder wilden. Na een bijkomende NASM-opleiding begonnen ze hun eigen zaak, SELF.

“Wij focussen op kwaliteit” SELF is een personal coachingen voedingscentrum maar het is geen typisch fitnesscentrum. Zowel personal training als de groepslessen gebeuren er in een meer gemoedelijke sfeer. “We willen meer luxe creëren”, zegt Laurence Colpaert, personal trainer bij SELF. “We willen dat onze klanten zich goed voelen in onze zaak. We willen ze meer privacy geven wanneer ze

komen trainen. Niet die drukte en zweterige geur zoals wanneer je bij Basic Fit binnenwandelt”, zegt Laurence. Wanneer je bij SELF binnen komt, voel je je meteen thuis. Het is er gezellig en er wordt je meteen een drankje aangeboden. “Wij willen mensen persoonlijk begeleiden. Ze geven wat ze nodig hebben, ieder op zijn eigen tempo en niveau. Wij focussen op kwaliteit”, zegt Laurence.

Strenght, Energy, Lifestyle en Functionnal

SELF wil zich onderscheiden van andere fitnesscentra door hun persoonlijke aanpak. “Wij streven naar kwaliteitsvolle groepslessen, effectieve personal training en gezonde voeding op maat”, zegt Laurence. “Zowel

'Be the best version of yourself’ is een quote waar Claire Luyten en Laurence Colpaert bij zweren. Claire als ik hebben achtergrond van anatomie en fysiologie en wij zijn ons dan nog gaan bijscholen met een NASM-opleiding. Dat is een internationaal erkende opleiding in de personal training. Wij weten dus wel waar we mee bezig zijn.” SELF staat voor Strenght, Energy, Lifestyle en Functionnal. Bij SELF willen ze dat je je goed in je vel voelt. Ze geloven dan ook dat je van een gezonde levensstijl een dagelijkse gewoonte moet maken. Functionele training is een must. Bij het trainen wordt er rekening gehouden met je lichaamshouding en dagdagelijkse bewegingen staan centraal. ‘Be the best version of yourself’ is dan ook een quote waar ze bij zweren.

Perfect combo

Volgens SELF is het ideaal om twee tot drie keer per week te trainen. “Klanten die bij SELF komen voor voedingsadvies, krijgen het perfecte schema op maat. De meesten die dit doen, nemen er ook personal coaching bij. Dat is normaal één keer per week, aangevuld met groepslessen zoals Balance, HIIT, VS-Workout, Knock-Out, The Barre…”, zegt Laurence.

Uitdaging

Zelf hebben de meisjes van SELF eigenlijk geen favoriete groepsles. “Ik vind persoonlijk onze HIIT wel leuk”, zegt Laurence. “Dat is echt een halfuur vollebak. Enorm intensief maar het geeft je een super gevoel. Alleen spijtig dat wij daarna nog een an-

dere les moeten geven, dus dat is eventjes doortrekken.” HIIT staat voor High Intensity Interval Training en is ontwikkeld om zoveel mogelijk vet te verbranden op zo’n kort mogelijke tijd. De vetverbranding zal zelfs tot 24u na de training standhouden! Zo verlies je gewicht maar geen spieren. Tijdens de les ga je verschillende oefeningen doen met of zonder materialen. “Het is een uitdaging maar het geeft je lichaam wel een enorme boost”, zegt Laurence.

Bronnen: - www.self-herentals.be - www.bootcampcoach.be

12 VIVE Sport

“Het geeft me een super gevoel om met sport bezig te zijn, het is echt mijn leven”, zegt Lotte Hannes. BootCamp Coach

Sport je niet graag alleen in een suffe fitness? Ben je liever buiten in de natuur? Word je graag gemotiveerd door een coach? Dan is Bootcamp zeker iets voor jou! Bootcamp combineert verschillende loopvormen, intervaltraining en fitnessoefeningen. Het is een full body workout die voor iedereen toegankelijk is.

“Tijdens het bootcamp

hebben we een stevig tempo maar iedereen kiest de intensiteit voor zichzelf ” Lotte Hannes is sinds augustus 2016 coach bij BootCamp Coach. Zij leidt de bootcamps in Herenthout. Lotte is een bezige bij. Ze zit in haar 3e jaar Lichamelijke Opvoeding en Bewegings12

recreatie met optie Indoor aan de Thomas More Hogeschool in Turnhout. “Het geeft me een super gevoel om met sport bezig te zijn, het is echt mijn leven”, zegt Lotte.

In de natuur

Bewegen in de natuur en buitenlucht, Onder begeleiding van een gecertificeerde trainer, Op eigen tempo en niveau, Trainen op veel verschillende locaties, Conditie en kracht verbeteren, Afwisselende en uitdagende trainingen, Met jouw eigen lichaamsgewicht, Plezierig en fun. Dat is bootcamp. “Bootcamp is een cardiovasculaire en spierversterkende full body workout die voor alle sportniveaus toegankelijk is. Naast

het verbranden van vet, werken we aan je conditie, kracht, coördinatie, explosiviteit en snelheid”, zegt Lotte. BootCamp Coach maakt bij zijn bootcamps gebruik van de omgeving waarin ze zich bevinden. Een speeltuin of trappen in de buurt? Die worden zeker gebruikt. “Meestal trainen we met ons eigen lichaamsgewicht maar ook allerlei trainingstools die de laatste jaren populair zijn geworden, worden gebruikt. Denk maar aan TRX, foamroll, zandzak, battlerope…”, zegt Lotte.

Personal training in groep

Bootcamp is een soort van personal training sessie maar dan voor een groep. “Als coach pas je

elke oefening aan, aan de noden van de klant. Als er een klant is met een blessure, dan krijgt die klant andere oefeningen. Zo voelen klanten zich geapprecieerd en hoeven ze geen bang te hebben om de blessure erger te maken”, zegt Lotte.

wegen. “Twee tot drie keer per week trainen is ideaal. Je kan bijvoorbeeld bootcamp, fitness en groepslessen combineren. Maar ik ben ook heel realistisch en weet dat dat door het werk of een gezin niet altijd even makkelijk is.

De laatste nieuwe fitnessmethodes zijn ook vaak gebaseerd op High Intensity Training. “Daar zijn vele voordelen aan verbonden namelijk een hoge vetverbranding en snelle resutaten. Tijdens de bootcamp hebben we een stevig tempo maar iedereen kiest de intensiteit voor zichzelf”, zegt Lotte.

Maar het is belangrijk om voldoende te ontspannen want volgens Lotte kan je je ook overtrainen. “Je moet je lichaam de rust geven om te kunnen herstellen”, zegt Lotte. “Vanaf dat je pillen of andere zaken gaat nemen om je prestaties te verbeteren, dan vind ik het zeker niet meer gezond. Ik ben ervan overtuigd dat je met gezonde voeding en dagelijks te bewegen zeker je doel kan bereiken.”

Ideale mix

Volgens Lotte is het belangrijk om elke dag voldoende te be-

14 VIVE Interview “Iedereen zag dat er iets mis was met mij maar niemand durfde erover praten”, zegt Martyna Majchrzak. Foto: ©Jente Hautekeete

“ Eet gewoon is het ergste dat je kan zeggen tegen iemand met een eetstoornis ” Martyna vertelt haar verhaal over hoe Instagram haar leven veranderde

Martyna Majchrzak (22) ontwikkelde een eetstoornis door sociale media. Maar ze nam het heft in handen en draaide de rollen om. Ze haalde kracht uit sociale media en is nu een voorbeeld voor veel jonge vrouwen.

Eetstoornis

Martyna ontwikkelde op haar 16de een eetstoornis. Ze wou mager zijn, een model. Een van haar grote voorbeelden was Kate Moss. “Ze zei ooit eens ‘Nothing tastes as good as skinny feels’ en voor mij was dat pure waarheid.” Door het zien van magere vrouwen op sociale media en ernaar op te kijken besloot ze dat ze moest afvallen. Rond die tijd begon Martyna dus aan een crashdieet. Ze begon steeds meer een meer te schrappen uit haar dieet. Erg ongezond beseft ze nu, maar toen leek het haar een goed idee. Ze begon enorm hard te sporten en door deze combinatie vlogen de kilo’s eraf.Na verloop van tijd begonnen vrienden haar complimentjes te geven. Ze vroegen Martyna om tips en ze voelde zich als een soort fitnessgoeroe. Dit voelde goed en ze snakte naar meer. Eerst dacht ze dat ze kon stoppen met diëten wanneer ze maar wou, maar dit bleek niet zo. Ze begon stiekem maaltijden over te slaan, zei thuis dat ze bij vrienden al gegeten had en andersom. “Er begon zich een stemmetje te vormen in mijn hoofd die me schuldig deed voelen bij elke hap die ik at en elke beweging

die ik niet maakte”, zegt ze. De controle over haar eetpatroon verloor ze stilaan. Na ongeveer 1,5 jaar veranderde er iets in haar omgeving. Mensen maakten zich zorgen. Complimentjes veranderden in bezorgde blikken. “Iedereen zag dat er iets mis was met mij maar niemand durfde erover praten”, zegt ze. Wanneer het woord eetstoornis of anorexia werd uitgesproken thuis werd het ongemakkelijk en probeerde Martyna zich eruit te spreken. “Het was zelfs zo erg dat ik eten begon te kopen en te delen op sociale media om het daarna weg te gooien. Zodat iedereen dacht dat ik gewoon veel sportte en ik normaal at.” Martyna besefte toen wel dat ze mager was maar ze kon niet stoppen. “Ik voelde me niet aantrekkelijk. Alsof al het leven uit mij gezogen was. Ik was terecht gekomen in een neerwaartse spiraal waar ik niet uit kon. Ook al probeerde ik soms te eten, dat ging gewoon niet.” Een grote drempel die ze moest overwinnen was het beginnen praten over haar eetstoornis. Ze was 15

16 VIVE Interview

bang dat niemand haar ging begrijpen. Omdat eten voor zo veel mensen zo makkelijk en voor de hand liggend is. Ze was vooral bang voor onbegrip. Dat haar omgeving zou zeggen dat ze ‘gewoon moest eten’. “Tegen iemand met een eetstoornis zeggen dat ze gewoon moeten eten is het ergste dat je kan doen. Als het echt zo makkelijk was dan zouden eetstoornissen niet bestaan”, zegt ze. Maar ze wist wel dat het nu of nooit was dat er iets moest veranderen. Martyna begon namelijk fysieke gevolgen van haar eetpatroon te voelen. Haar haren vielen uit, haar maandstonden verdwenen en haar immuunsysteem stelde bijna niets meer voor. “Ik moest dan iets ondernemen of het ging slecht aflopen met mij”, zegt ze. Ze moest haar volledige gedachtegang resetten. Ook moest ze zichzelf omringen met positieve energie, hier gebruikte ze sociale media voor. Ze begon meisjes te volgen op Instagram die zelf een eetstoornis overwonnen hadden. Dit gaf haar hoop dat het haar ook zou lukken. Daarnaast volgde ze meisjes die wat voller waren en trots waren op het lichaam dat ze hadden. Door deze nieuw gevonden

“Ik moest iets ondernemen of het ging slecht aflopen met mij” 16

positieve energie begon ze zich terug te focussen op haar studies en vooral op zichzelf. Martyna maakte zich zorgen over wie ze juist zou zijn zonder haar eetstoornis. Ze was nog zo jong bij het ontwikkelen van haar eetstoornis en had toen eigenlijk in de fleur van haar leven moeten zitten. Passies moeten ontdekken en mensen leren kennen. Daarnaast was ze ook heel bang van de reactie van mensen. “Zien dat mensen uit mijn omgeving begrip toonden voor mijn situatie en voor hoe ik mij voelde, deed mij goed. Zien dat zij het serieus namen was iets waar ik kracht uit haalde.”

Self love club

Ongeveer een jaar later was ze aan de betere hand. De controle loslaten was alsof er een groot last van haar schouders viel. “Ik was blij dat ik wat was bijgekomen en mensen niet meer omkeken om hoe dun ik was.” Een gouden tip die ze meegeeft, is dat je meerdere keren per week moet zeggen dat je van jezelf houdt. Je moet jezelf mooi durven vinden en jezelf complimentjes geven. Word lid van de ‘self love club’ om het zo te zeggen. “Dit is wie ik ben en hoe ik eruitzie. Die extra kilootjes meer maken echt geen verschil. Het is mijn leven en ik doe wat ik wil. Geluk wordt niet bepaald door factoren buitenaf maar echt van jezelf. Dat is heel cliché maar het is echt zo. Hoe meer je jezelf accepteert, hoe harder je straalt.”

Een laatste gouden tip die Martyna wil meegeven is “to keep on shining”. Gaan en blijven gaan is de boodschap. Zonder je iets aan te trekken van wat anderen zeggen, hoe moeilijk dat ook soms kan zijn. “Je bent perfect en iedereen die anders denkt, kan de hoogste boom in.” Je moet de ‘fuck it’ mentaliteit aannemen.

zeg of doe omdat het niet altijd juist geïnterpreteerd kan worden.” Maar dat hoort erbij zegt ze.

Sociale media

Vettige hamburger

Sociale media speelt een belangrijke rol in het leven van jonge mensen volgens Martyna, ook in dat van haar. In haar ogen kan het ook een heel positieve invloed hebben en focussen we te vaak op de negatieve gevolgen ervan. Nu volgt ze bewust sommige mensen niet op sociale media. Ze probeert zo veel mogelijk verschillende mensen te volgen, om zichzelf ervan bewust te maken dat mensen bestaan in alle soorten, kleuren, enz. Dat iedereen op zijn eigen manier mooi is. Ze probeert zichzelf te omringen door positiviteit en mensen die haar inspireren in het online en het echte leven. Martyna is een voorbeeld voor verschillende meisjes en jonge vrouwen op sociale media. Op Instagram houdt ze er 3.000 volgers op na. Met haar profiel probeert ze anderen te inspireren en te helpen. “Ik ben dankbaar dat ik iets in mijn leven kan doen dat anderen kan helpen. Ik vergeet soms dat er mensen zijn die naar mij opkijken, ik zie mezelf meer als een persoon waarin ze zich kunnen herkennen. Ik moet wel oppassen met wat ik online

Een half jaar geleden begon ze ook met vloggen op YouTube. Dit was iets dat ze graag wou proberen en ze ook heel graag doet. Dit jaar zal ze meer vloggen zegt ze. Over reizen die ze zal maken bijvoorbeeld.

Nu volgt Martyna geen vast sportrooster meer. Ze beweegt wel door te wandelen en elke dag te werken in de horeca. Ook eet ze gezond, maar een vettige hamburger zou ze ook niet afslaan. Hier voelt ze zich ook niet meer schuldig over. “Ik denk dat ik momenteel op een goede plek zit. Ik accepteer mijzelf zoals ik ben, op goede en slechte dagen. Natuurlijk heb ik ook dagen waarop ik mijzelf amper kan aankijken in de spiegel omdat ik me echt super slecht voel. Maar dat hoort bij het 'mens zijn'. Ik ga ook niet elke dag doen alsof ik super positief en gelukkig ben over mijzelf. Ik fake niet. Maar ik doe mijn best om niet te zitten muggenziften over elk 'minpuntje', daar is het leven te kort voor.” Martyna probeert niet al te veel te denken aan de verre toekomst. “Ik heb de controle over mijn leven leren loslaten. Ik zie wel wat er op mij afkomt. Zolang ik maar gelukkig en gezond ben! I just go with the flow.”

18 VIVE Onderzoek

Celebrities en bloggers zijn mee verantwoordelijk voor de superfoodhype De hype die superfood heet, is alomtegenwoordig. Superfoods, dat zijn bessen en zaden die volgens de fabrikanten ultra gezond zijn en boordevol antioxidanten zitten. Gezonde lunchspots die gebruikmaken van superfoods schieten als paddestoelen uit de grond, magazines staan vol met gezonde gerechtjes en shakes waarbij goji bessen aan te pas komen en winkelrekken puilen uit met de ‘gezonde’ zaden en vruchten. Je kan er niet meer naast kijken. Celebrities en bloggers spelen dan ook gretig op deze hype in en gaan samenwerkingen aan met producenten en winkeliers om deze superfoods te promoten. Maar zijn deze samenwerkingen wel zo’n goed idee? En welk effect hebben superfoods op ons lichaam? Foto's: ©Linde Willems

20 VIVE Onderzoek Celebrities en bloggers zijn meer en meer aanwezig op sociale media. Zij hebben veel volgers en dat maakt hen heel invloedrijk. Hun ‘army’ volgt hen op de voet. Als zij iets aanprijzen, gaat de menigte dat vaak ook uitproberen. Celine Van Ouytsel, owner van de blog Celine’s Closet, kan dat bevestigen: “Winkels waarmee ik samenwerk, melden me vaak dat de outfits die ik draag de deur uitvliegen en mijn favoriete lunchspots worden drukbezocht. Mijn kapster is volgeboekt tot aan de zomer en waar ik mijn wenkbrauwen laat doen, vragen meisjes naar de ‘Celine-stijl’. De impact valt dus niet te onderschatten.”

geld maar ook om ‘kleine voordelen’ of om hun volgersaantal de hoogte in te jagen. Want hoe meer volgers, hoe meer aanbiedingen je krijgt en hoe hoger de tarieven liggen.

Follow me

Gudrun, van blog The Fittest You, is een Belgische blogster en foodie met een hart voor sporten en lekker eten. Ze prijst ook regelmatig ‘gezonde’ producten aan op haar blog en Instagram-account. Laatst schreef ze een blogpost over ‘creamy chocolade chia pudding met banaan en geroosterde hazelnoten’. In haar post zei ze dat chiazaden super gezond zijn, dat ze een grote hoeveelheid aan vezels bevatten en dat ze je langer een voldoen gevoel geven als je ze aan je maaltijd toevoegt. “Ideaal dus om je hongergevoel te vermijden tussen de maaltijden door.”

Celebrities en bloggers verdienen dan ook geld met reclame maken voor bepaalde producten, winkels en kleren. Celine doet ook vaak aan productadvertisement. “Ik werk samen met veel verschillende winkels en merken. Denk maar aan kledingzaken zoals Bobo Tremelo en merken zoals O’rèn Official en Triangl bikini’s… Het gaat bij mij verder dan enkel fashion. Bij Hair Advice mag ik altijd naar de kapper gaan, bij Harpers Beauty worden mijn nageltjes gezet, Brows and Beyond verzorgt mijn wenkbrauwen en voor een nieuwe bril ga ik langs bij Optiek de Belser. Recent klopten ook schoenenwinkel Van Loock en permanente laserontharingszaak Laser 4 You aan de deur. In ruil voor dit alles post ik wat foto’s op mijn sociale media.” Vaak gaat het dus niet alleen om 20

De laatste tijd blijft het echter niet bij het aanprijzen van kleding en schoonheidsproducten, maar gaan bloggers ook reclame maken voor ‘gezonde’ voeding, waaronder superfoods. Ze gaan samenwerkingen aan met producenten en handelaars of promoten hun eigen boek of receptjes op hun sociale media. Vooral Instagram is hiervoor zeer geschikt.

Foodies

“De combinatie met banaan en geroosterde hazelnoten is iets waar ik gek op ben maar je kan het evengoed combineren met iets anders van fruit! Ik gebruikte in dit receptje mijn favoriete plantaardige melk: hazelnoot

amandelmelk van Rice Dream een heerlijke zoete ‘nutty’ toets”, schrijft Gudrun op haar blog. Met een foto van het resultaat en de bus amandelmelk van het merk Rice Dream erbij, postte ze de foto op haar blog en persoonlijke Instagram-account. Esther Andries heeft sinds anderhalf jaar een hippe lunchspot in Antwerpen, Divers. Zij serveert cold pressed juices, superfood smoothies, smoothie bowls en detox soepen. Alle gerechten en drankjes die je bij Divers kan krijgen, zijn vers gemaakt. Esther maakt in haar zaak heel veel gebruik van superfoods. Zij vindt dat superfoods een positief effect kunnen hebben op je lichaam. “Wij gebruiken superfoods in al onze recepten omdat we geloven dat superfoods een goede aanvulling kunnen zijn op ons dagelijks dieet. Superfoods hebben sowieso gezondheidsvoordelen maar je moet ze wel combineren met een gezonde levensstijl. Een goede mix is belangrijk”, zegt Esther. “Ik hou heel erg van chiazaden. Sinds ik klein was, heb ik heel veel last van mijn darmen. Daar kan je dan supplementen of druppeltjes voor nemen, maar ik heb gemerkt dat chiazaden voor mij een heel goede werking hebben. Dus ik neig heel erg naar het gebruik van chiazaden”, zegt Esther. Omdat Esther haar gerechten heel instagrammable zijn, post ze dan ook regelmatig foto’s op het Instagram-account van haar

zaak: divers.antwerpen. Die foto’s halen veel likes. Een foto van een smoothiebowl haalt al snel 500 likes. Ook Rens Kroes, het jongere zusje van Doutzen Kroes, doet regelmatig aan productadvertisement. Rens is echter wel een voedingsdeskundige. Zij heeft al 3 boeken geschreven: ‘Powerfood’, ‘Powerfood van Friesland naar New York’ en ‘on the go’. Op haar website post ze bijna dagelijkse receptjes die je kan uitproberen. Onlangs stond er een post op haar website over matcha latte. Matcha is ontstaan uit het fijn

vermalen van groene, gedroogde theebladeren. Zij benoemde matcha latte als een van haar favoriete drankjes. “Dit groene drankje zorgt voor een mega energie boost en is voor mij de ideale vervanger van koffie.” Ook plaatste ze een link bij haar artikel naar haar favoriete webshop voor matcha.

Superfoods of supermarketing

Zijn wij niet allemaal op zoek naar een magische oplossing om gewicht te verliezen? Fabrikanten van superfoods beloven ons een slank lichaam en de exoti-

sche zaden en vruchten worden aangenomen als ‘de sleutel tot gezondheid’. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat deze bessen en zaden een droom zijn voor marketeers. Jonge, slanke en beroemde meisjes die superfoods aanprijzen, laten de hype alleen maar verder leven. Maar mogelijk doen superfoods meer kwaad dan goed. Uit een enquête van The British Dietetic Association blijkt dat 61% van de bevraagde mensen weleens een specifiek voedingsmiddel heeft gegeten omdat het gelabeld was als een superfood. 21

22 VIVE Onderzoek

Vele van deze superfoods zijn echter heruitgevonden voedingsmiddelen van vroeger, waarvan het verhaal net dat tikkeltje interessanter is gemaakt. Namelijk cacao zou van de Maya’s en de Azteken afkomstig zijn en quinoa komt van de Inca’s. The British Dietetic Association wil ons waarschuwen voor producten die ons valse hoop geven. Gojibessen zouden namelijk boordevol antioxidanten zitten maar je moet wel 13 glazen gojibessensap binnenspelen om van evenveel antioxidanten te kunnen genieten als bij het eten van een rode appel. 22

Theo Niewold, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de KU Leuven weet dat er de laatste tijd veel te doen is rond superfoods. Er wordt rondgebazuind dat ze zo ontzettend gezond zijn en dat mensen die ze eten, veel gezonder zijn dan mensen die geen superfoods eten. “Dat is wat mij betreft onzin”, zegt Niewold. “Er zijn eigenlijk geen superfoods. Alle voeding is redelijk gelijkwaardig. Neem bijvoorbeeld quinoa: daar wordt van beweerd dat het zoveel beter is dan andere granen terwijl het eigenlijk helemaal geen graan is.” Volgens Niewold is de hype rond superfoods

dus eigenlijk gewoon marketing. “Ook is er geen enkele aanleiding om te zeggen dat gojibessen zoveel beter zijn dan onze eigen blauwe bessen. Maar gojibes klinkt veel beter. Het is nieuw en daar schijnt het allemaal om te gaan, althans voor de verkoop.”

Trage zwemmers

Maar verkoop is niet alles. Superfoods en andere groenten en fruit worden vaak bespoten met pesticiden. Dat blijkt niet zo gezond. Mannen die veel fruit en groenten eten die bespoten zijn, hebben minder zaadcellen en die zaadcellen zijn bovendien

ook van mindere kwaliteit. Dat blijkt uit het Environment and Reproductive Health-onderzoek. Voor dit onderzoek leverden mannen tussen 2007 en 2012, 338 keer sperma in. Ook vulden ze vragenlijsten in over hun dieet en levensstijl. Uit het onderzoek blijkt dat mannen die grote hoeveelheden groenten en fruit met veel sporen van pesticiden aten, 49% minder zaadcellen in hun sperma hadden zitten dan mannen die kleine hoeveelheden groenten en fruit met veel sporen van pesticiden aten. Ook bleken de mannen die grotere hoeveelheden groenten en fruit met veel sporen van pesticiden nuttigden 32% minder ‘normaal’ sperma te hebben. Verder toonde het onderzoek aan dat mannen die veel fruit en groenten aten met minder sporen van pesticiden, een hoger percentage normaal sperma hadden dan de mannen die minder fruit en groenten uit diezelfde categorie aten. “Deze resultaten moeten je dus niet aanzetten tot het eten van minder groenten en fruit,” waarschuwt onderzoeker Jorge Chavarro. “We ontdekten immers dat het consumeren van meer fruit en groenten met minder sporen van pesticiden een voordelig effect heeft. Dit suggereert dat het een goed idee is om producten waarvan we weten dat ze veel pesticiden bevatten, te mijden.”

Kinderen op dieet

Wanneer je al die superfoods in het straatbeeld en op sociale media ziet verschijnen, ben je al snel geneigd om zelf eens een dieet van superfoods te proberen. Maar of dat helemaal ongevaarlijk is, dat is maar de vraag. “Er zijn natuurlijk mensen die dan helemaal op superfoods willen overstappen en dan blijft er eigenlijk weinig over van een normaal, gevarieerd dieet”, zegt Theo Niewold. Maar het wordt pas echt gevaarlijk wanneer er kinderen aan te pas komen. “Van kinderdiëtisten heb ik gehoord dat ze steeds meer kinderen over de vloer krijgen die niks meer kunnen. Kinderen die niet meer kunnen sporten omdat ze dus op zo’n dieet van superfoods staan. In zo’n dieet zitten vaak niet voldoende koolhydraten en vetten. Kinderen hebben die wel nodig om überhaupt te kunnen sporten. Het is vaak mama die dan achter zo’n modieus dieet aanloopt maar het zijn wel de kinderen die daaronder moeten lijden. En dat is natuurlijk niet toe te juichen”, zegt Niewold. Kinderen worden steeds meer betrokken in het ‘supergezonde’ dieet van hun ouders. Dat lijkt in Nederland alvast een trend te worden. Sandra Schrama, een Nederlandse kinderarts aan het Juliana Kinderziekenhuis in Den Haag, vertelt dit op de website van het HagaZiekenhuis in Den

Haag . Zij ziet in het kinderziekenhuis steeds meer kinderen die ondervoed zijn. De oorzaak is volgens haar te eenzijdige, ‘zogenaamd gezonde’ voeding. “Er is in de media veel aandacht voor obesitas geweest. Dat is prima, maar we zien dat het voedingspatroon nu soms doorslaat naar de andere kant. Daar maak ik mij zorgen om”, zegt Schrama. “Er is bij de ouders van deze kinderen onvoldoende kennis van volwaardige voeding voor kinderen”, aldus Sandra Schrama. De voeding die ze eten bevat vaak weinig koolhydraten en calcium omdat melk, suiker en brood worden geschrapt want ‘die zijn slecht’. Superfoods komen in de plaats. “Voor volwassenen met overgewicht kan dit een goede oplossing zijn maar kinderen kunnen hierdoor belangrijke voedingsstoffen mislopen die ze juist hard nodig hebben om gezond op te groeien. Op termijn kan die ondervoeding bij kinderen ernstige gevolgen hebben zoals het ontwikkelen van botontkalking, vitaminetekorten, groeivertraging, hart- en vaatziekten en een ontregeld menstruatiepatroon. Daarnaast zien we kinderen die hierdoor anorexia nervosa ontwikkelen”, zegt Schrama. “Pa en ma hebben waarschijnlijk vetvoorraden genoeg om door die modieuze periode heen te komen maar de kinderen vaak niet. Vooral kleine kinderen 23

24 VIVE Onderzoek

hebben veel koolhydraten nodig. Dus niet alleen maar een klein bolletje quinoa. Die hebben gewoon aardappels of spaghetti nodig. Je moet zorgen dat het dieet volwaardig genoeg is”, zegt Theo Niewold.

Reis rond de wereld

De laatste jaren werden we bedolven onder tonnen superfoods, elk met hun eigen zogenaamde positieve invloed op ons lichaam. Boerenkool is razend populair sinds actrices Jennifer Aniston en Gwyneth Paltrow de groente hebben opgehemeld tot het beste smoothie-ingrediënt. Dat kan je zien op hun Instagram-account. Hun ‘army’ is gek van het voedingsmiddel omdat het je meer levenskracht en energie zou geven en je lichaam zou verstrakken. Maar waar we niet bij stilstaan, is het feit dat superfoods vaak de halve aardbol rondreizen voor ze op hun bestemming aankomen en verkocht kunnen worden. “Bedenk eens wat dat doet met onze ecologische voetafdruk”, zegt Theo Niewold. Een gezond lichaam op een ongezonde planeet, je bent er vet mee.

perduur! Bekijk de prijzen maar eens, die zijn torenhoog vanwege de afstand die ze moeten afleggen voordat ze in onze mond terecht komen. Maar superfoods hebben zich een imago aangemeten waarvoor de consument al sneller een duit in het zakje doet. Hierdoor wordt gezonde voeding al snel als een ‘duur iets’ beschouwd. En dat is natuurlijk onzin. “Zijn superfoods overbodig? Absoluut! Ze voegen niets onmisbaar toe aan je gezondheid, maar spelen ondertussen wel een belangrijke rol in de milieuvervuiling en ze zijn enorm slecht voor je portemonnee”, zegt Theo Niewold.

Lekker van bij ons

België heeft zoveel lekkernijen, waarom het dan zover gaan zoeken? Eet je graag quinoa? Vervang het dan eens door boekweit. Dat is eigenlijk precies hetzelfde. En heb je af en toe eens zin in een ‘gezonde’ snack zoals een handjevol gojibessen? Probeer dan een rozijnen. Zeker even lekker en je portefeuille zal je dankbaar zijn!

blijkbaar. Mensen willen een spectaculaire boodschap. Nieuwe dingen, dat verkoopt. Oude dingen niet.” “Quinoa, dat verkoopt mede zo goed omdat het exotisch is, omdat het van de Inca’s komt. Maar als je dan zegt: aardappels komen oorspronkelijk ook van de Inca’s, dan reageren mensen niet zo uitbundig. Aardappels kennen we al eeuwen. Die zijn niet spannend meer”, zegt Theo Niewold. Maar gezond en evenwichtig blijven eten, dat is het beste wat je kan doen. Het is belangrijk geen hype te volgen. Hypes zijn nooit goed in verband met voeding. Indien je toch wenst het advies van een voedingsboek te volgen, kies dan voor een boek dat geschreven is door een voedingsexpert en laat sociale media achterwege wat voeding betreft. Probeer lokaal te eten. Voeding van bij ons is even lekker en zeker even voedzaam en gezond.

Bronnen: - www.scientias.nl/bespoten-groen-

Onze alledaagse voeding is minstens even gezond als superfoods en ze zijn een pak gunstiger voor je portemonnee. “Je kan voor elke superfood een gelijkwaardige vervanger vinden in de normale voeding of al zeker dichter bij huis”, zegt Theo Niewold. Want superfoods zijn su24

Maar als je jezelf afvraagt: Hoe moet ik gezond leven? Kijk dan eens in het boekje van de Hoge Gezondheidsraad. Dat staat boordevol met voedingsaanbevelingen. “Daar staan gewoon allemaal verstandige en bewezen dingen in”, zegt Theo Niewold. “Maar dat spreekt niet aan

te-en-fruit-lijkt-sperma-aan-te-tasten/ - www.hagaziekenhuis.nl/ over-hagaziekenhuis/actueel/ nieuws/2015/vaker-ondervoeding-bij-kinderen.aspx - www.the-fittest-you.com - www.renskroes.com - www.diversantwerpen.be

26 VIVE Fotoreportage

Johannes Theuerl en Eric Koschitza in hun veganistische slagerszaak, L'herbivore.

Veganistische slager in Berlijn 26

Anna-Isabell Wilhelm kiest welke 'burger' ze vanavond gaat klaarmaken voor haar vriend.

Johannes Theuerl en Eric Koschitza openden in januari 2016 een veganistische slagerszaak in hartje Berlijn, Lâ&#x20AC;&#x2122;herbivore. Voor dat ze hun zaak begonnen, studeerden ze nog. Na hun studies besloten de twee vrienden hun passie serieuzer te nemen. Eric en Johannes willen veganistisch eten dichter bij de mens brengen. Ze maken veganistisch vlees met de hand, dus is de productie niet erg groot. Maar recent zijn ze toch uitgebreid en verkopen ze hun creaties ook in een lokale biologische winkel.

28 VIVE Interview “Voordat ik veganistisch begon te eten voelde ik me erg slecht", zegt Anna-Isabell Wilhelm

“ Door al de positieve effecten die ik heb ondervonden, ben ik ermee door blijven gaan” Anna’s leven veranderde toen ze veganistisch begon te eten Anna-Isabell Wilhelm (20) begon met een veganistische levensstijl omdat ze haar leefpatroon volledig wou omgooien. Anna lijdt aan Alopecia areata, een ziekte waardoor stilaan al het haar op je lichaam uitvalt. Een ziekte waar geen oorzaak of behandeling voor bestaat. Veganistisch leven zorgde ervoor dat Anna aan de beterhand is.

Helemaal kaal

Anna werd opeens ziek toen ze 14 was. “Mijn haren vielen uit in kleine plukjes. Pas toen ik 19 werd was ik helemaal kaal. Ik heb nergens haar meer, dus ook geen wenkbrauwen of wimpers. Het begon toen ik erg jong was, toen was het erg moeilijk voor mij. Ik was depressief en durfde op sommige dagen niet buiten komen. Ik was beschaamd over hoe ik eruitzag.” Maar door de jaren heen ging het beter. “Ik accepteerde stilaan de gedachte dat ik op een punt in mijn leven helemaal kaal zou zijn. Van zodra ik daar vrede mee had, ging het steeds beter.” Soms staren mensen Anna na, dit is iets dat altijd zo zal blijven, denkt ze. Maar soms blijft het niet bij staren en spreken ze haar ook echt aan. “Meestal als mensen mij aanspreken zijn ze erg positief. Ze zeggen dat ze het dapper vinden van mij en dat ik er goed uitzie. Ik voel me nu veel zelfzekerder dan vroeger.”

Het caveman-dieet

Voordat ze de veganistische levensstijl ontdekte, voelde Anna zich zwak en moe. De dokters kwa-

men niet met een oplossing dus moest ze er zelf een gaan zoeken. “Voordat ik veganistisch begon te eten voelde ik me erg slecht. Ik maakte alle slechte keuzes als het over voedsel ging. Ik at te veel vetten, zout … te veel ongezond. Ik wist niet wat te doen, was altijd moe en besloot dat er iets moest veranderen”, zegt ze. Ze kwam niet direct bij veganisme, zo probeerde ze ook de paleo levensstijl, ook wel gekend als het ‘caveman-dieet’. Dit is een eetpatroon waarbij je simpelweg alles eet wat je in de natuur kan vinden. Zoals vis, vlees, groenten, fruit. Alle bewerkte voeding moet weg zoals brood, pasta, snoepjes etc. Ze probeerde dit drie maanden maar vond dat het haar niet de energieboost gaf die ze zocht. Dan kwam ze bij veganisme terecht, een levensstijl waarbij je alle dierlijke producten vermijdt. “Ik had veel vrienden die al veganistisch waren. Zij overtuigden mij om het eens te proberen. Ze vertelde me hoe leuk het was en hoe veel beter ze zich voelden. Ik hou ervan om nieuwe dingen uit te proberen dus ik besloot om het ook een drietal maanden 29

30 VIVE Interview

uit te proberen. Maar door al de positieve effecten die ik heb ondervonden, ben ik ermee door blijven gaan” Volgens Anna is veganisme ook een gezonde levensstijl. “Je eet zo veel groenten en fruit, dus het kan al niet slecht zijn. Het enige supplement dat ik neem is B12, omdat je dit niet kan binnen krijgen met dit eetpatroon.”

helemaal niet duur. Je betaalt zo veel voor vlees en vis. Als je dat niet meer koopt merk je echt een verschil in je portemonnee. Dit is toch het geval hier in Duitsland”, zegt ze.

Ze zegt er wel bij dat ze enkel het veganistisch eetpatroon volgt en niet de hele levensstijl waarbij je ook geen dierlijke producten draagt. “Ik heb dat geprobeerd maar het is te moeilijk. Je kan toch niet opeens als je dierlijke kleding weggooien. Ik heb bijvoorbeeld goede leren schoenen van 2 jaar geleden, die ook aan de dure kant waren, die draag ik nog altijd.” Sommige veganisten volgen de hele levensstijl wel. “Soms spreken ze mij erop aan en zeggen ze dat ik geen echte veganist ben. Zolang je zo’n extreme mensen niet tegenkomt is de veganistische way of life heel leuk.”

Voor eeuwig en altijd

Waar veel mensen fout zitten, volgens Anna, is de kostprijs van de veganistische levensstijl. “Het is 30

“De veganistische way of life is heel leuk.” Anna zou graag hebben dat meer mensen deze levensstijl of dit eetpatroon zouden proberen. “Ik weet dat er mensen zijn die niet zonder vlees of vis kunnen. En dat is oké. Maar het een kans geven kan geen kwaad, denk ik, ik zou het in ieder geval iedereen aanraden!” Maar toch is ze niet zeker of ze deze levensstijl voor altijd zal volgen. “Ik wou dat ik ‘ja’ kon zeggen maar dat weet ik niet zeker. Ik denk dat het ervan afhangt in welke situatie ik me bevind. Op dit moment is het perfect voor mij, maar als dat over enkele jaren niet meer zo is dan stop ik ermee.”

Foto's: ÂŠ Jente Hautekeete

32 VIVE Onderzoek

“De bontkraagjes zitten op de kap, dus dicht bij het gezicht, je ademt deze gassen gewoon in” Bont heeft meer nadelen dan je zou denken Bont is niet enkel slecht voor de dieren en het milieu, maar ook voor de gezondheid. Dit blijkt uit een rapport uitgevoerd door ‘Kassa’ en ‘Bont voor Dieren’. Zij testen verschillende bontkragen van verschillende merken op giftige stoffen en de resultaten zijn verrassend. Foto's: ©Jente Hautekeete

Giftig Bont

De jassen die ze getest hebben, hadden enkel een bontkraagje en waren dus geen volledige bontjassen. De jassen die ze hebben onderzocht waren onder andere van bekende merken als Airforce, Canada Goose en Nickelson. In de kraagjes werd een erg hoge concentratie aan toxische stoffen gevonden. 32

Toxicoloog Prof. Dr. Jacob de Boer werkte mee aan dit onderzoek. Hij is hoogleraar Milieuchemie en -Toxicologie aan het Instituut voor Milieuvraagstukken, Vrije Universiteit in Amsterdam. Ook hij was verrast door de hoge waarden aan toxische stoffen. “Voor het onderzoek had ik al een sterke mening rond het gebruik van bont. Ik was ei-

genlijk verbaasd dat mensen in Nederland nog zo veel bont gebruikten. Kinderen kunnen gewoon kiezen of ze een pelsje van een coyote of van een wasbeerhondje willen”, zegt hij al lachend. “Maar toen ik dan uiteindelijk de waarden zag schrok ik toch een beetje. Dan sta je er wel even bij stil dat zo’n kraagje dicht bij de neus en mond zit. Dat

de blootstelling dus vrij makkelijk gebeurt. En dat is toch wel een gevaarlijk iets.” De wetenschappers vonden vooral ethoxylaten en formaldehyde. “Ethoxylaten zijn simpelweg stoffen waar je andere stoffen mee maakt. Deze breken erg slecht af in het milieu en hebben ook een negatief effect op de gezondheid. Formaldehyde ook wel methanal genoemd, is een kleurloos gas. Het zit in verschillende stoffen en materialen”, legt Jacob uit. “Etoxylaten kunnen direct door de huid worden opgenomen en zo in het bloed terechtkomen van de persoon die de jas draagt. Via het bloed vindt de stof zijn weg naar het vet waar deze stof mee wordt opgeslagen. Zelfs pas na twintig jaar kan er zich een ernstig effect voordoen, zoals bijvoorbeeld een verstoring van de hormoonbalans.” Wanneer je wordt blootgesteld aan een hoge concentratie formaldehyde kan je irritatie ondervinden aan je ogen, neus en keel. Ook kan je last krijgen van overgevoeligheid, hoofdpijn en huidirritatie. Langdurige blootstelling zou kunnen leiden tot kanker, maar er is geen wetenschappelijk onderzoek om dit te staven. Jacob De Boer ziet een gevaar in de gevonden waarden van formaldehyde, maar de stof minder gevaarlijk dan die van ethoxylaten. “Aangezien de kraagjes op de kap zitten, en dus dicht bij het

gezicht, adem je deze gassen gewoon in. Dit kan de slijmvliezen aantasten of allergieën uitlokken.” Deze effecten komen makkelijker voor bij kinderen dan bij volwassenen, omdat hun immuunsysteem zwakker is. Dit is voor Jacob de Boer het belangrijkste aspect van het onderzoek. “Het gaat natuurlijk ook nog een keer om kinderen, dat was eigenlijk het belangrijkste hier. Het ging niet zo zeer om volwassenen maar om kinderjasjes met bontkragen. Kinderen zijn altijd gevoeliger voor toxische stoffen dus dan naar verhouding heb je eigenlijk een wat hogere blootstelling.” Maar dit betekent niet dat volwassenen geen hinder ondervinden van deze toxische stoffen. Volgens Jacob is het allemaal een kwestie van de dosis. “Het gaat nooit om de giftigheid op zich maar het gaat om hoe veel er in zit en hoe vaak je wordt blootgesteld. En dan kom je op een grenswaarde die voor kinderen lager is dan voor volwassenen. Maar als je genoeg hebt dan heb je ook voor volwassenen een effect natuurlijk.” Formaldehyde en ethoxylaten worden in de bontindustrie ge-

“Je moet keuzes maken voor jezelf, slim en bewust kopen dus.”

bruikt om het bont te reinigen, te conserveren en soms ook te verven. De grootste uitschieter was Airforce, waar de concentratie ethoxylaten wel dertig keer zo hoog is als toegestaan. Verder werd er bij vijf van de zes jassen ook een te hoge concentratie aan formaldehyde gevonden.

Groepspecifieke normen

Uit het rapport blijkt dat er geen garantie is dat, wanneer u een jas met bontkraag koopt, het een veilige jas is. In het rapport staat letterlijk te lezen: ‘Als consument kunt u er niet op vertrouwen dat het bont in de jas geen schade vormt voor uw gezondheid of die van uw kinderen’. Dit heeft verschillende oorzaken. Als eerste zijn er te weinig doelgroepspecifieke normen. Hiermee bedoelen ze dat de toegelaten concentratie zou moeten verschillen in kleding voor volwassenen en voor kinderen of baby’s. Verder zou er ook niet genoeg geweten zijn over de mate van schadelijkheid van chemische stoffen bij kinderen. Het rapport pleit voor meer onderzoek en waakzaamheid bij de consument. Het laatste werkpunt zou zijn dat producenten niet altijd aan hun actieve informatieplicht over de stoffen in hun product voldoen. Ze hanteren ook niet altijd een labeling met wasvoorschrift. Hiermee bedoelen ‘Bont voor Dieren’ en ‘Kassa’ dat de consument niet voldoende geïnformeerd is om zich te beschermen. Veel consumenten weten niet eens of het kraagje op hun 33

34 VIVE Onderzoek jas van echt of imitatiebont is gemaakt, simpelweg omdat dit niet duidelijk staat aangegeven. En als ze niet weten dat er gevaarlijke stoffen in verwerkt zijn, kunnen ze zich ook niet beschermen. Labeling en consumentenvoorlichting zijn grote werkpunten in de textielsector. Na het publiceren van het rapport kwam er een richtlijn bij die de producenten verplicht om correct te labelen. Maar volgends ‘Bont voor Dieren’ wordt hier erg los mee omgegaan. Zo zouden de producenten nu bijvoorbeeld enkel labelen op wat ze in de jas gebruiken en de stoffen in het kraagje verzwijgen. Er is dus nog steeds nood aan een duidelijkere regelgeving. Ook pleit ‘Bont voor Dieren’ dat de normen voor chemische stoffen beter nageleefd en gecontroleerd moeten worden. De gevaarlijke en giftige jassen zouden volgens hen, nooit hun weg mogen vinden naar de consumenten.

Vuurproef

Omdat de labeling dus vaak niet klopt of niet volledig is, heeft ‘Bont voor Dieren’ een paar tips en tricks om te zien of het bontkraagje van echt of imitatiebont gemaakt is. Als eerste heb je de voeltest. Je wrijft het bont tussen je duim en wijsvinger. Echt bont voelt glad en zacht aan, imitatiebont voelt iets stroever. Deze test is eerder iets voor kenners aangezien de imitatiebont industrie nu de textuur van echt bont sterk kan evenaren. 34

Dan heb je de kijktest. Je blaast zachtjes op de haartjes zodat je de onderlaag ziet. Echt bont bestaat vaak uit verschillende soorten haar. De ondervacht is pluizig en de onderste laag is vaak echt leer. Bij imitatiebont is het vaak iets lastiger om de ondervacht te zien. Alle haren zijn ongeveer even dik en er is niet echt een mengeling van verschillende soorten. De onderste laag is van stof.

“Het gaat nooit om de giftigheid op zich maar het gaat om hoe veel er in zit en hoe vaak je wordt blootgesteld." De bovenste twee testen zijn testjes die je in de winkel kan uitvoeren. Als je nu thuis al een jas hebt met een bontkraagje, en je wil een stapje verder zetten om zekerheid te hebben, zijn er nog twee mogelijke testjes. Bijvoorbeeld de priktest. Zoals de naam zegt moet je een speldje prikken dwars door het bont. Bij echt bont gaat de speld er moeilijk doorheen en bij imitatiebont gaat het makkelijk door de onderlaag. De laatste test is de vuurproef. Trek voorzichtig een paar haartjes uit het bont en houd ze bij een vlam. Echt bont verschroeit, zoals je eigen haar ook zou doen. De haartjes verschrompelen en stinken. Bij imitatiebont smelt

het haar ook maar ruikt het naar verbrand plastic. ‘Bont voor Dieren’ raadt aan dat als je na deze testen nog steeds twijfelt, je de jas best niet kan kopen of dragen.

Milieu

In 2010 voerde CE Delft (Committed to the environment) een onderzoek uit naar de effecten van bont op het milieu. Zij vergeleken echt bont met imitatiebont. Het resultaat was dat echt bont slechter is voor het milieu dan imitatiebont, maar dat ze allebei wel schade aanrichten. De een gewoon meer dan de ander. Tijdens de productie van imitatiebont worden er ook schadelijke stoffen gebruikt zoals bijvoorbeeld acryl. Het nadeel aan deze stoffen is niet zo zeer slecht voor onze gezondheid maar meer voor het milieu, ze breken namelijk enorm traag af. Het kan zo’n 500 tot 1.000 jaar duren voordat ze volledig verdwijnen uit ons milieu. Ook wordt er tijdens de productie van beide stoffen veel gebruik gemaakt van water, waardoor het water vervuild wordt. Maar dit is niet enkel een gevolg bij het wassen van de stoffen in de fabriek. Ook bij de consument thuis, komen er tijdens het wassen verschillende stoffen vrij en ook plasticdeeltjes, die op hun beurt ons milieu vervuilen.

Imitatiebont

Is imitatiebont dan de oplossing? Christophe Goubau is de

eigenaar van Kamy Hat, een kledingzaak die voornamelijk imitatiebont gebruikt. Christophe ziet deze markt weer goed draaien. “Tot drie jaar geleden leefde de imitatiebonthype heel erg. Daarvoor waren de negatieve gevoelens tegenover echt bont heel groot. Merkwaardig genoeg is er nu een tendens waarbij mensen terug overschakelen op echt bont. Niet van die grote bontjassen van vroeger maar wel kleding waar echt bont in verwerkt is.” Hoewel de anti-bont tendens begon in Nederland is het net daar dat de terugkeer naar echt bont weer begon.

Volgens hem is de markt in België redelijk gelijklopend. “In België zijn mensen nooit echt tegen echt bont geweest. Ze hebben nooit een echte voorkeur gehad voor imitatiebont ook”, zegt hij. Het kan dus bij ons beide kanten op gaan.

al heel veel dat ons en het milieu negatief beïnvloedt. Je moet dus keuzes maken voor jezelf, slim en bewust kopen dus.”

Bronnen: - https://kassa.vara.nl/data/

Welke kant de markt ook opgaat, mensen moeten altijd een afweging maken, zegt Jacob de Boer. “Je hebt wel iets bij al die stoffen, of het nu gaat om bont of imitatiebont of andere kleding. Je hebt altijd afwegingen te maken over giftigheid. Niets is helemaal ongevaarlijk, in deze tijden is er

files/1099069284.pdf (Rapport Giftig Bont) - http://www.ce.nl/publicatie/ natural_mink_fur_and_faux_fur_ products%2C_an_environmental_comparison/1383 (Rapport milieueffecten (imitatie)bont) - https://www.bontvoordieren.nl/ mode-lifestyle/bonttest/

VIVE