«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Τα Λαογραφικά
Στα πλαίσια του Πολιτιστικού Προγράμματος
«Ας γίνουμε λαογράφοι» Β1 3ο Δημοτικό Σχολείο Ζωγράφου 2011-2012
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Περιεχόμενα Παραμύθια «Ο κοκκινολαίμης και ο αετός» ……………………… σελ 6 «Ο τεμπέλης βασιλιάς»……………………………………… σελ 8 «Ο κακός φτωχός και ο καλός πλούσιος» ……… σελ 10
Θρύλοι και Παραδόσεις Οι Δροσουλήτες ………………………………………………… σελ 14 «Σπούρνει, σπούρνει γάλα, αλεύρι...» …………… σελ 16 «Οι κοπελούλες» ……………………………………………… σελ 18 Οι εφτά παρθένες ………………………………………………σελ 20 Η νεραϊδοσπηλιά ……………………………………………… σελ 22 Ο Θεός και η μοιρασιά της γης ……………………… σελ 24 Το Τάμα στην Παναγία της Έλωνας …………… σελ 26 Το χρώμα της παπαρούνας και ……………………… σελ 28 Οι ιππικοί αγώνες του Αγίου Γεωργίου………… σελ 30
Πασχαλινά Έθιμα
………………………………… σελ 31
2
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Παιχνίδια Τα δεντράκια …………………………………………………… σελ 54 Μπερλίνα ………………………………………………………… σελ 55 «Πετάει πετάει…» …………………………………………
σελ 56
Ξυλίκι ……………………………………………………………… σελ 57 Τσιλίκι ……………………………………………………………
σελ 58
«Τόπι μάνα» …………………………………………………… σελ 59 Αμάδες ……………………………………………………………… σελ 60 Ο βασιλιάς ………………………………………………………… σελ 61 Η σβούρα …………………………………………………………… σελ 62
Γλωσσοδέτες
……………………………………………
σελ 63
Παροιμίες
…………………………………………………
σελ 68
Αινίγματα
……………………………………………………σελ 78
3
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
«Αν ήταν ο ουρανός χαρτί κι η θάλασσα μελάνι, όλα θε να τα γράφαμε και πάλι να μη φτάνει!»
4
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Παραμύθια “Κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δως της κλώτσο να γυρίσει παραμύθι ν’ αρχινήσει.”
5
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο κοκκινολαίμης στην πλάτη του αετού.
«Ο κοκκινολαίμης και ο αετός» (Αγρίνιο)
Μια φορά κι έναν καιρό, τα πουλιά ζητούσαν βασιλιά και ο Θεός είπε να γίνει βασιλιάς τους το πουλί που θα πετάξει πιο ψηλά.
6
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Τα πουλιά όμως δεν ήθελαν να γίνει αυτή η αναμέτρηση γιατί ήξεραν πως ο αετός θα γίνει βασιλιάς τους γιατί ήταν ο πιο δυνατός. Μόνο ο κοκκινολαίμης είπε να γίνει ο αγώνας. Έτσι ξεκίνησε ο διαγωνισμός. Ο αετός έφτασε ως εκεί που δεν μπορούσε να πετάξει πιο ψηλά και σίγουρος για τον εαυτό του φώναξε: «Ποιος μπορεί να
πετάξει πιο ψηλά από μένα;» Τότε ο κοκκινολαίμης, που είχε κρυφτεί στη ράχη του αετού, πρόβαλε λίγο πιο ψηλά και φώναξε:
«Εγώ!» Έτσι ο κοκκινολαίμης έγινε ο βασιλιάς των πουλιών. Χρυσούλα Λιαντζίρη
7
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο βασιλιάς κόβει τα ξύλα.
«Ο τεμπέλης βασιλιάς» Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας βασιλιάς που δεν έκανε τίποτα. Ήταν όλη μέρα καθισμένος στο θρόνο του και διάταζε. Ένα μεσημέρι του έφεραν φαγητό για να φάει αλλά δεν του άρεσε τίποτα.
8
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Αυτό συνεχίστηκε για πολλές και ο βασιλιάς έμενε νηστικός. Μια μέρα ήρθε ένας γέρος και του είπε:
«Θα σου φτιάξω το πιο νόστιμο φαγητό του κόσμου, αν περάσεις μια μέρα μαζί μου.» Ο βασιλιάς συμφώνησε και ακολούθησε το γέρο. Μόλις έφτασαν στο σπίτι του γέρου, εκείνος του είπε: «Πρέπει τώρα να με βοηθή-
σεις σε κάποιες δουλειές.» Έπρεπε λοιπόν να οργώσουν το χωράφι, να κόψουν ξύλα για το τζάκι και να πάνε στο μύλο να αλέσουν. Στο τέλος ο αγρότης έκανε ψωμί και έδωσε στο βασιλιά να φάει. Αυτός μόλις το δοκίμασε ρώτησε: «Τι του έβαλες μέσα και
είναι τόσο νόστιμο;» «Τίποτα, βασιλιά μου. Σου φαίνεται τόσο ωραίο επειδή δούλεψες.» του απάντησε ο γέρος. Ελένη Πολίτη
9
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Η φουρτούνα σπάει τη βάρκα.
«Ο κακός φτωχός και ο καλός πλούσιος» (Κάσος)
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας γέρος ψαράς και είχε μια βαρκούλα που ψάρευε και ζούσε. 10
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Κάποτε ήρθε ένας πλούσιος από την Αμερική με πολλά δολάρια και πήρε ένα καΐκι όμορφο, με μηχανή και πλήρωμα. Ο γέρος ζήλεψε και κάθε μέρα προσευχόταν στο Χριστό να κάνει φουρτούνα, να σπάσει το καΐκι και να πνιγεί ο πλούσιος. Μια μέρα έπιασε μια μεγάλη φουρτούνα που όμοια της δεν είχε ξαναδεί η Κάσος. Το καΐκι του πλούσιου, μεγάλο και γερό όπως ήταν τι να πάθει; Γύρισε ο πλούσιος στην ακρογιαλιά και βλέπει πολύ κόσμο μαζεμένο. Ρωτάει τι συμβαίνει και του λένε: «Δε θωρείς; Ο
φτωχός τσι η μοίρα του. Ήσπασε του γέρου η βάρκα. Επήρα τη τα τσίματα, εκάμα τη χίλια κομμάτια.» Ο γέρος πήγαινε να σκάσει από τη στενοχώρια του. Πάει τότε κοντά του ο πλούσιος και του λέει: «Γιατί στενοχωριέσαι, γέρο; Θα σου
δώκω εγώ παράδες, να πάρεις ότι θέλεις. 11
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Γιατί μας τους δίνει τους παράδες ο Θεός; Για να βοηθούμε ο ένας τον άλλον.» Ο γέρος τότε κατάλαβε πόσο άδικος ήταν που παρακάλαγε το Θεό να σπάσει το καΐκι του πλούσιου ευεργέτη του. Μετάνιωσε κι επήγε κι εξομολογήθηκε. Ορφέας Αναστασιάδης
12
Θρύλοι και Παραδόσεις
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Βοσκός και σκιές.
Οι Δροσουλήτες (Κρήτη)
Στη νότια Κρήτη στην περιοχή των Σφακίων σε μια παραλία, υπάρχει ένα κάστρο που το λένε Φραγκοκάστελο. Πήρε το όνομά του από τους Φράγκους που το έκτισαν. 14
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Εκεί κάποτε, έγινε μια μεγάλη μάχη ανάμεσα στους υπερασπιστές του κάστρου και τους εχθρούς τους. Το κάστρο έπεσε στα χέρια των εχθρών και οι υπερασπιστές του σκοτώθηκαν πολεμώντας. Από τότε κατά το μήνα Μάιο, νωρίς το πρωί,
οι
γεωργοί
και
οι
βοσκοί
που
έβγαζαν τα πρόβατά τους να βοσκήσουν, έβλεπαν ένα παράξενο θέαμα. Η παραλία γέμιζε από σκιές στρατιωτών πάνω σε άλογα που έκαναν γυμνάσια κι ετοιμάζονταν για τη μάχη. Επειδή αυτό συνέβαινε μόνο πολύ νωρίς το πρωί με τη δροσούλα, τους ονόμασαν Δροσουλήτες. Αικατερίνη Γκόλεμη
15
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Παιδιά ξύνουν τα ξύλα της φωτιάς.
«Σπούρνει, σπούρνει γάλα, αλεύρι, λάδι και κρασί.» (Μακρακόμη Φθιώτιδας)
Στη Μακρακόμη Φθιώτιδας λένε πως μια παραμονή Φώτων, αργά το βράδυ, πέρασαν καλικάντζαροι και είδαν όλα τα σπίτια 16
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
σκοτεινά και τις πόρτες κλειστές . Θύμωσαν κι από τότε τα σπίτια άρχισαν να φτωχαίνουν. Ώσπου μια μέρα ο παπάς του χωριού είδε στον ύπνο του ένα παιδί που του έλεγε:
«Για να έχετε στα Φώτα, στη φωτιά θα σπείρω πρώτα.» Από τότε κάθε παραμονή των Φώτων τα σπίτια μένουν ανοιχτά και η φωτιά αναμμένη. Τα παιδιά μπαίνουν στα σπίτια, ξύνουν τα ξύλα και λένε: «Σπούρνει, σπούρνει γά-
λα, αλέυρι, λάδι και κρασί και άλλα.» Σπέρνουν δηλαδή ευχές για όλο το χρόνο. Σοφία Ζαχαρίου
17
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Το κάστρο και οι «κοπελούλες».
«Οι κοπελούλες» (Κέρκυρα)
Κάποτε στην Κέρκυρα ένας παπάς είχε μια κόρη όμορφη και ντροπαλή. Σ’ έναν περίπατό τους, την είδε ο Βενετσιάνος διοικητής του νησιού και τους κάλεσε στο κάστρο που έμενε για φαγητό. 18
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Στο τραπέζι ο διοικητής είπε στην όμορφη κοπελούλα πόσο την αγαπούσε. Εκείνη καθώς ήταν φοβισμένη και ντροπαλή, τρόμαξε ακόμα περισσότερο και έτρεξε να φύγει από το κάστρο. Δεν ήξερε όμως τους δρόμους του κάστρου, γλίστρησε και έπεσε σε μια κατηφόρα. Ένας από τους στρατιώτες τη βοήθησε να σηκωθεί και να φύγει. Είδε όμως πως εκεί που είχε πέσει η κοπέλα, αίμα είχε ποτίσει το χώμα. Έβαλε τότε μια πέτρα από πάνω κι έφυγε. Πέρασε καιρός και μια μέρα ο ίδιος στρατιώτης πέρασε από το ίδιο μέρος και θυμήθηκε την κοπελούλα. Τότε με έκπληξη είδε ένα άγνωστο λουλούδι που είχε ξεφυτρώσει κάτω από την πέτρα που είχε βάλει. Ένα λουλούδι με λεπτό μίσχο και διακριτικό άρωμα. Τότε είπε: «Να το λουλούδι της
κοπελούλας.» Από τότε έμεινε το όνομα «κοπελούλες» για τα κυκλάμινα. Μαρία-Γεωργία Χριστοδούλου 19
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Τα κορίτσια βλέπουν τους πειρατές.
Οι εφτά παρθένες (Κάλυμνος)
Στην εποχή των πειρατών, εφτά κορίτσια από τη Χώρα, ένα πρωί πήραν τις κουβέρτες τους και ξεκίνησαν να πάνε στη θάλασσα, να τις πλύνουν.
20
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Πριν ακόμα πλησιάσουν στην παραλία, είδαν να μπαίνουν στο λιμάνι πειρατικά πλοία για να ληστέψουν. Τα κορίτσια κατατρομαγμένα γύρισαν αμέσως πίσω και έψαχναν μέρος για να κρυφτούν. Βρήκαν μια σπηλιά πολύ σκοτεινή και βαθιά και μπήκαν μέσα. Σκυφτά και συρτά έφτασαν ως το τέρμα κι έμειναν εκεί ώσπου βράδιασε. Αργά τη νύχτα προσπάθησαν να προχωρήσουν προς την έξοδο, αλλά η σπηλιά ήταν πολύ σκοτεινή και με πολλές στροφές κι έτσι δεν τα κατάφεραν κι έμειναν μέσα κλεισμένες για πάντα. Από τότε η σπηλιά ονομάστηκε «Οι εφ-
τά παρθένες». Χριστίνα Μελά
21
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Οι νεράιδες και ο χωρικός.
Η νεραϊδοσπηλιά (Σητεία Κρήτης)
Κάτω στου Παπαγιάννη, είναι μια σπηλιά που τη λένε νεραϊδοσπηλιά. Εκεί κατοικούσαν νεράιδες. Πολλές φορές πήγαιναν χωριανοί και έκλειναν την είσοδο της σπηλιάς με τεράστιες πέτρες, μα το 22
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
πρωί την έβρισκαν πάλι ανοιχτή. Παραφύλαξαν και είδαν με τα μάτια τους την αυγή, τις νεράιδες που έσπρωχναν τις πέτρες κι έβγαιναν έξω. Μια μέρα ένας χωρικός πέρασε από εκεί αργά. Τότε μαζεύτηκαν πολλές νεράιδες και τον
περικύκλωσαν.
Αυτός
πρόλαβε
και
άρπαξε μία. Οι άλλες σκόρπισαν γύρω . Αυτή που έπιασε ο χωρικός του λέει:
«Άσε με να φύγω και θα σου πω τι άλλο φτιάχνουν από γάλα.» Ο χωρικός την άφησε και αυτή κράτησε το λόγο της και του είπε πώς φτιάχνουν τη μυτζήθρα. Όταν
απομακρύνθηκε
η
νεράιδα
του
φώναξε: «Αν με κρατούσες άλλο λίγο, θα
σου έλεγα και άλλα που κάνουν από το γάλα.» Από τότε έμαθαν στη Σητεία πώς να κάνουν μυτζήθρα. Ευαγγελία-Μαρίνα Τακάκη 23
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο Θεός μοιράζει τις χώρες.
Ο Θεός και η μοιρασιά της γης (Κέρκυρα)
Κάποτε ο Θεός αποφάσισε να βοηθήσει τους ανθρώπους να βρουν τόπο να μείνουν στη γη. Τους φώναξε λοιπόν όλους και άρχισε να μοιράζει στους ανθρώπους τις χώρες και τις πόλεις. 24
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Κάποια στιγμή άκουσε μουσικές και τραγούδια και αναρωτήθηκε: «Ποιοι είναι
αυτοί που τραγουδούν και χορεύουν;» Πάει κοντά τους και τους ρωτάει ποιοι είναι. «Είμαστε οι Φαίακες. Θέλουμε κι ε-
μείς έναν τόπο να μείνουμε.» «Μα ήρθατε πολύ αργά. Έχω μοιράσει τις χώρες και τις πόλεις.» λέει ο Θεός. «Καλά, δεν πειράζει. Κάπου θα βρούμε να μείνουμε κι εμείς.» απάντησαν εκείνοι. Τότε ο Θεός τους λέει: «Περιμένετε. Θα
σας δώσω να κατοικήσετε ένα μέρος που το είχα κρατήσει για τον εαυτό μου.» Έτσι τους έδωσε την Κέρκυρα. Λήδα Χριστοδούλου
25
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Το άλογο σπάει τα πόδια του.
Το Τάμα στην Παναγία της Έλωνας (Άστρος Κυνουρίας)
Πριν από πολλά χρόνια ένας άνθρωπος είχε σπάσει το πόδι του και είχε κάνει τάμα στην Παναγιά στην Έλωνα, ένα μοναστήρι κοντά στο Άστρος Κυνουρίας. 26
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Είπε λοιπόν ότι αν γίνει καλά το πόδι του, θα πάει ως δώρο στη γιορτή της ένα άλογο. Όταν έγινε καλά κι έφτασε η γιορτή της Παναγίας στις 15 Αυγούστου, κράτησε το λόγο του και πήγε το άλογο στο μοναστήρι. Οι καλόγριες επειδή δεν είχαν πού να βάλουν το άλογο, το έβγαλαν σε κλήρο. Ο άνθρωπος που είχε πάει το άλογο πήρε έναν κλήρο και κέρδισε. Πήρε λοιπόν το άλογο να φύγει. Μόλις έφτασε στην πόρτα του μοναστηριού, έσπασαν τα πόδια του αλόγου γιατί όποιος δωρίζει κάτι δεν μπορεί να το πάρει πίσω. Ραφαέλα-Παναγιώτα Σταυροπούλου
27
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο κοκκινολαίμης τραβάει το αγκάθι.
Το χρώμα της παπαρούνας και του κοκκινολαίμη Όταν σταυρώθηκε ο Χριστός, ένα καφετί πουλάκι μ’ άσπρο λαιμό πέταξε πάνω από το άγιο κεφάλι του, που το έσφιγγε ένα αγκάθινο στεφάνι, ενώ ένα μικρό άσπρο λουλούδι είχε ανθίσει στη βάση του σταυρού. 28
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Το μαρτύριο του Ιησού έθλιβε το πουλάκι και το λουλούδι. Το πουλάκι θέλοντας ν’ απαλύνει τον πόνο του Χριστού, τράβηξε το ένα αγκάθι. Τότε σταλαγματιές από το αίμα του Κυρίου έπεσαν στο λαιμό του πουλιού, ενώ άλλες κύλησαν πάνω στο λουλούδι, που άνοιξε τα πέταλά του όσο πιο πολύ γινόταν για να τις δεχτεί. Μονομιάς ο λαιμός του πουλιού και τα πέταλα του λουλουδιού βάφτηκαν κόκκινα. Έτσι το αίμα του Χριστού χάρισε στον κοκκινολαίμη και στην παπαρούνα το κόκκινο χρώμα. Ευαγγελία-Μαρίνα Τακάκη
29
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Οι ιππικοί αγώνες ανήμερα του Αγίου Γεωργίου. Στο Πλατύ Καλαμάτας κάθε χρόνο την ημέρα του Αγίου Γεωργίου γίνονται ιπποδρομίες. Το έθιμο ξεκίνησε από τους οπλαρχηγούς του Εικοσιένα οι οποίοι ανήμερα της γιορτής του Αγίου, έκαναν αγώνες για να ανταλλάζουν σχέδια και απόψεις για τον καλύτερο συντονισμό του Αγώνα. Ο θρύλος λέει πως τη μοναδική χρονιά που δεν έγιναν οι αγώνες, οι κάτοικοι του χωριού όλη νύχτα άκουγαν χλιμιντρίσματα και οπλές αλόγων. Φανή Γαβριήλ
30
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Πασχαλινά έθιμα “Μια Πασχαλιά και μια Λαμπρή μια επίσημην ημέρα…”
31
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο παπάς πετάει λουλούδια.
Στο Άστρος Κυνουρίας, τα αυγά που γεννούν οι κότες τη Μεγάλη Πέμπτη λένε ότι είναι τα πιο τυχερά. Το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου όταν γίνεται η «Μικρή Ανάσταση», στην εκκλησία πετάνε λουλούδια και ο κόσμος χτυπάει τα στασίδια. Ραφαέλα-Παναγιώτα Σταυροπούλου 32
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Η περιφορά του Επιταφίου στο νεκροταφείο.
Στο Καρακοβούνι Κυνουρίας τη Μεγάλη Παρασκευή πηγαίνουν τον Επιτάφιο και στο νεκροταφείο. Ορφέας Αναστασιάδης
33
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο φούρνος της γειτονιάς στολισμένος.
Στο Άστρος Κυνουρίας ανήμερα το Πάσχα, οι νοικοκυρές ετοιμάζουν το κρέας (αρνί ή κατσίκι) με πατάτες σε ένα ταψί για το φούρνο. Ο φούρνος όμως είναι ο χτιστός φούρνος της γειτονιάς. Εκεί μαζεύεται ο κόσμος που είναι συγγενείς και γείτονες. 34
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο καθένας βάζει το ταψί του και συχνά αναποδογυρίζουν το φαΐ για να ψηθεί απ’ όλες τις πλευρές. Αφού το γυρίσουν τουλάχιστον δυο φορές, ο μεγαλύτερος σε ηλικία βάζει γύρω γύρω στο στεφάνι του φούρνου λάσπη που την έχουν ζυμώσει με χώμα, στάχτη και άχυρα. Στο τέλος στολίζουν το φούρνο με λουλούδια (κυρίως άνθη πορτοκαλιάς) που τα καρφώνουν στη λάσπη. Την ίδια στιγμή ανάβει το γλέντι που διαρκεί όσο και το ψήσιμο του φαγητού. Μαρία-Ουρανία Σκαρπέλου
35
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Τα παιδιά με τις λαμπάδες και τις λαμπροκουλούρες.
Στην περιοχή των Δελφών τη Μεγάλη Πέμπτη εκτός από τα κόκκινα αυγά που βάφουν, οι νοικοκυρές ζυμώνουν και τις λαμπροκουλούρες. Οι λαμπροκουλούρες ζυμώνονται με εφτάζυμο προζύμι. Τους δίνουν διάφορα σχήματα και τις στολίζουν με ένα κόκκινο αυγό. 36
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Το Μεγάλο Σάββατο τις μοιράζουν στα παιδιά και στα βαφτιστήρια τους μαζί με τις λαμπάδες. Εάν η λαμπροκουλούρα είναι για αγόρι της δίνουν σχήμα ψαριού. Εάν είναι για κορίτσι της δίνουν το σχήμα μαργαρίτας, τσάντας, κ.α. Ιωάννης Αναγνωστόπουλος
37
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Οι άνθρωποι ραίνουν τον Επιτάφιο.
Στην Ακράτα την περιφορά του Επιταφίου συνοδεύει η μπάντα της Φιλαρμονικής με λυπητερές μελωδίες ενώ άνθρωποι από τα μπαλκόνια τους τον ραίνουν με άνθη. Χρυσούλα Λιαντζίρη
38
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο Ιούδας πάνω στα ξύλα.
Στην Κρήτη έχουν το συνήθειο να καίνε τον Ιούδα. Οι άντρες φτιάχνουν ένα σκιάχτρο και την ημέρα της Ανάστασης του ανάβουν φωτιά.
Μυριάδες
πυροτεχνήματα
σκάνε
στον ουρανό. Αικατερίνη Γκολέμη
39
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Μπότηδες και ναταμάσκο στην Πρώτη Ανάσταση.
Στην Κέρκυρα το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, στις 11:00΄ ακριβώς, οι καμπάνες χτυπούν και αναγγέλλουν την Πρώτη Ανάσταση. Σε όλα τα παράθυρα κρέμονται κόκκινα πανιά που τα λένε «νταμάσκο». Τότε οι κάτοικοι από τα παράθυρα και
40
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
τα μπαλκόνια πετούν τους «μπότηδες», δηλαδή πήλινα σταμνιά γεμάτα με νερό. Οι «μπότηδες» πέφτουν στη γη και σπάνε κάνοντας μεγάλο θόρυβο. Μετά βγαίνουν οι φιλαρμονικές και οι χορωδίες και τραγουδούν χαρούμενα. Λήδα Χριστοδούλου
41
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Η κουταλιά το ξύδι.
Στην
Κάλυμνο τη Μεγάλη Παρασκευή,
το πρωί μετά την εκκλησία, όλοι πίνουν μια κουταλιά ξύδι για να θυμηθούν το ξύδι που έδωσαν στο Χριστό όταν ήταν στο σταυρό. Όλη την υπόλοιπη ημέρα δεν τρώνε τίποτα.
42
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Το
Μεγάλο
Τα Λαογραφικά
Σάββατο
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
ετοιμάζουν
το
«μουούρι», δηλαδή το αρνί που θα φάνε την Κυριακή. Γεμίζουν το αρνί με ρύζι και κουκουνάρι, το τοποθετούν σε ένα πήλινο σκεύος και το βάζουν στο φούρνο. Εκεί ψήνεται αργά όλη τη νύχτα. Το βράδυ της Ανάστασης όλοι πετάνε δυναμίτες σε σημείο που νομίζεις ότι θα γκρεμιστούν τα βουνά. Χριστίνα Μελά
43
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Η λιτανεία στη φύση.
Στους Κυνοπιάστες της Κέρκυρας, τη Δευτέρα του Πάσχα γίνεται η λιτανεία της Ανάστασης. Ο παπάς μπροστά με την εικόνα της Ανάστασης και πίσω του οι πιστοί, ξεκινούν από την εκκλησία και πηγαίνουν σε μια τοποθεσία μακριά από το χωριό. Εκεί υπάρχει ένα ποτάμι και γύρω τα 44
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
χωράφια. Ο παπάς ευλογεί με την εικόνα της Ανάστασης τα χωράφια και το ποτάμι. Ευλογώντας το χώμα και το νερό, δηλαδή τη φύση ολόκληρη, η γη παίρνει ξανά ζωή. Μαρία-Γεωργία Χριστοδούλου
45
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Παπαρούνες στην εκκλησιά.
Στη Μακρακόμη Φθιώτιδας, την Ανάσταση την κάνουν το μεσημέρι του Μεγάλου Σάββατου, στις 12:00΄. Οι άνθρωποι παίρνουν μαζί τους κόκκινες παπαρούνες. Στην εκκλησία ο παπάς αντί για αντίδωρο τους δίνει κόκκινα αυγά. Όταν γυρνάνε στα σπίτια τους, τσουγκρίζουν τα αυγά και τρώνε μαγειρίτσα. Σοφία Ζαχαρίου 46
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Στο Κομπότι της Άρτας κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα λένε το ακόλουθο λαϊκό ποίημα: «Μεγάλη Δευτέρα, ο Χριστός στη μαχαίρα. Μεγάλη Τρίτη, ο Χριστός εκρίθη. Μεγάλη Τετάρτη, ο Χριστός επροδόθη. Μεγάλη Πέμπτη, ο Χριστός εσταυρώθη. Μεγάλη Παρασκευή, ο Χριστός στην ταφή. Μέγα Σάββα, μέγα θαύμα. Μεγάλη Κυριακή, ο Χριστός ανεστήθη.» Ευαγγελία-Μαρίνα Τακάκη 47
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Οι φωτιές για τον Επιτάφιο.
Στο Πλατύ Μεσσηνίας, το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, τα κορίτσια του χωριού μαζεύουν λουλούδια για να στολίσουν τον Επιτάφιο. Τα μικρά κορίτσια γίνονται μυροφόρες ντυμένες στα λευκά και στέκονται δίπλα στον Επιτάφιο.
48
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Το βράδυ λίγο πριν την περιφορά, κάθε σπίτι ανάβει φωτιά έξω από την πόρτα του για να περάσει ο Επιτάφιος. Τις φωτιές τις ανάβουν για να διώξουν το κακό. Φανή Γαβριήλ
49
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Τα παιδιά ρίχνουν «μπόμπες» στο κάψιμο του Ιούδα.
Στις Θαλάμες της Μάνης υπάρχουν δύο μεγάλες εκκλησίες. Ο Άγιος Γεώργιος στη μία άκρη και η Αγία Αναστασία στην άλλη άκρη του χωριού. Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, πομπή με τον παπά, τους ψάλτες κι όλους τους χωριανούς, ξεκινάει από τον Άγιο Γεώργιο να κάνει το γύρο του χωριού. 50
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Τα παιδιά κρατούν τα εξαπτέρυγα και τη μεγάλη εικόνα της Ανάστασης. Όλοι μαζί ψέλνουν το «Χριστός Ανέστη». Όταν φτάσουν στην Αγία Αναστασία, ο παπάς διαβάζει το ευαγγέλιο. Τα παιδιά ρίχνουν «μπόμπες» και συνεχίζουν το γύρο ώσπου να φτάσουν και πάλι στον Άγιο Γεώργιο όπου γίνεται η απόλυση. Μετά όλοι μαζί στην πλατεία του χωριού καίνε τον Ιούδα, ρίχνουν «μπόμπες» και διασκεδάζουν. Ελένη Πολίτη
51
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Το σήκωμα των Επιταφίων.
Στην Αμαλιάδα κάθε Μεγάλη Παρασκευή συναντιούνται όλοι οι Επιτάφιοι στην πλατεία Ελευθερίας. Εκεί τους σηκώνουν όσο πιο ψηλά μπορούν για να φανεί ο πιο όμορφος και λαμπερός. Δημήτριος-Παναγιώτης Αντωνακόπουλος
52
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Παιχνίδια «Τα παιχνίδια του παππού και της γιαγιάς.»
53
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Τα δεντράκια Κέρκυρα
Τα παιδιά διαλέγουν από ένα δέντρο που είναι και η θέση τους. Ένα άλλο παιδί τα κυνηγά. Όσο ακουμπούν στα δέντρα, το παιδί που τα κυνηγά δεν μπορεί να τα πιάσει. Στόχος του παιχνιδιού είναι να αλλάζουν τα παιδιά θέση μεταξύ τους και να πηγαίνουν από το ένα δέντρο στο άλλο χωρίς να τα πιάσει το παιδί που τα κυνηγά. Λήδα Χριστοδούλου
54
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Μπερλίνα Αλεξάνδρεια Αιγύπτου
Ένα παιδί κάνει την Μπερλίνα και ένα άλλο τον ταχυδρόμο. Τα υπόλοιπα παιδιά λένε σιγά πράγματα για την Μπερλίνα στον ταχυδρόμο. Μετά ο ταχυδρόμος λέει στην Μπερλίνα: «Καλημέρα σας. Πέρασα από το παζάρι κι άκουσα διάφορα πράγματα για σας. Η Μπερλίνα τότε ρωτάει: «Τι άκουσες; Πες μου!» Ο ταχυδρόμος τότε λέει ένα από αυτά που του είπαν τα παιδιά και η Μπερλίνα προσπαθεί να μαντέψει ποιος το είπε. Αν το πετύχει τότε εκείνο το παιδί γίνεται Μπερλίνα. Ορφέας Αναστασιάδης
55
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
«Πετάει πετάει…» Αθήνα
Τα παιδιά κάνουν έναν κύκλο με το χέρι τους μπροστά και σηκωμένο το δάχτυλο. Η «μάνα» φωνάζει στα άλλα παιδιά: «Πετάει, πετάει… το πουλί.» και σηκώνει το δάχτυλο ψηλά. Τα
παιδιά
μόλις
ακούσουν
τη
λέξη
«πουλί» πρέπει να σηκώσουν το δάχτυλό τους. Όποιος δεν το σηκώσει χάνει. Η «μάνα» συνεχίζει να λέει διάφορα πράγματα ή ζώα που πετούν ή δεν πετούν. Η «μάνα» σηκώνει πάντα το δάχτυλο ψηλά για να παρασύρει τα παιδιά και να κάνουν λάθος. Όποιος χάνει βγαίνει από το παιχνίδι και τα παιδιά τον βάζουν να κάνει διάφορες μιμήσεις
όπως
την
κότα,
το λύκο,
το
άγαλμα κι άλλα πολλά. Λήδα Χριστοδούλου 56
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ξυλίκι Τα παιδιά κρατούν στο χέρι τους ένα ξύλο και τοποθετούν ένα άλλο ξυλαράκι πάνω σε μια πέτρα. Ο κάθε παίχτης με τη σειρά χτυπά το ξυλαράκι
στην άκρη με το ξύλο που έχει
στο χέρι του. Το ξυλαράκι σηκώνεται στον αέρα. Ο παίχτης τότε προσπαθεί να το κρατήσει
στον αέρα χτυπώντας το πριν αυτό να
πέσει κάτω. Κερδίζει αυτός
που θα χτυπήσει το ξυ-
λαράκι τις περισσότερες φορές. Λήδα Χριστοδούλου
57
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Τσιλίκι Στένωμα Ευρυτανίας
Στο τσιλίκι παίρνουμε ένα ξύλο περίπου 50 πόντους μακρύ και ένα μικρότερο γύρω στους 20. Με το μεγάλο ξύλο το «τσιλίκι» χτυπάμε το μικρό για να πάει μακριά. Όποιο παιδί πετάξει πιο μακριά το μικρό ξύλο είναι νικητής. Χρήστος Γεωργάκης
58
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
«Τόπι μάνα» Παναρίτι Αργολίδας
Τα παιδιά χωρίζονται σε δυο ομάδες και χαράζουν ένα μεγάλο κύκλο στο έδαφος. Η μια ομάδα κινείται μέσα στον κύκλο και η άλλη έξω από αυτόν. Η ομάδα που βρίσκεται έξω
έχει ένα
τόπι. Ένας από τους παίχτες της έξω ομάδας κρύβει το τόπι κάτω από τα ρούχα του ενώ οι υπόλοιποι προσποιούνται ότι το έχουν αυτοί. Σκοπός της ομάδας είναι να χτυπήσει αιφνιδιαστικά με το τόπι έναν έναν όλους τους παίχτες της μέσα ομάδας και να τους «κάψει». Αν αστοχήσουν έστω και μια φορά τότε κερδίζει η μέσα ομάδα και αλλάζουν ρόλους. Αικατερίνη Γκολέμη
59
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Αμάδες Κάλυμνος
Τα παιδιά μοιράζουν κέρματα μεταξύ τους και μετά βάζουν στο πάτωμα άλλα κέρματα μέσα σε έναν κύκλο. Το κάθε παιδί προσπαθεί να πετύχει τα χρήματα μέσα στον κύκλο και να τα σύρει έξω από αυτόν πετώντας ένα κέρμα από αυτά που έχει. Όποιος το πετύχει παίρνει τα χρήματα που βρίσκονται έξω από τον κύκλο. Κερδίζει αυτός που θα μαζέψει τα περισσότερα. Χριστίνα Μελά
60
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ο βασιλιάς Κέρκυρα
Αυτό το παιχνίδι παίζεται από 3-4 παιδιά. Τα παιδιά τα βγάζουν για να γίνει ένα από αυτά «Βασιλιάς». Τα υπόλοιπα στέκονται σε απόσταση απέναντί του σε μια οριζόντια σειρά. Στόχος του παιχνιδιού είναι να φτάσει στο θρόνο του βασιλιά κάποιο άλλο παιδί και να πάρει τη θέση του. Το
πρώτο
παιδί
ρωτά
το
βασιλιά:
«Βασιλιά, βασιλιά τι ώρα είναι;» Ο βασιλιάς αποφασίζει αν το παιδί θα έρθει προς το μέρος του ή θα κάνει βήματα πίσω και απαντά ανάλογα: «Δυο βήματα πίσω» ή «Ένα βήμα μπροστά» … Το κάθε παιδί ρωτά με τη σειρά του κάνοντάς κομπλιμέντα στο βασιλιά για να το διαλέξει και να πάρει τη θέση του. Λήδα Χριστοδούλου 61
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Η σβούρα Μάλγαρα
Ένα αγαπημένο παιχνίδι των παιδιών ήταν η σβούρα. Ήταν ξύλινη γιατί τα παλιά χρόνια τα παιχνίδια ήταν από ξύλο. Οι σβούρες αποτελούνταν από δυο κομμάτια που ενώνονταν μεταξύ ους με ένα μικρό σκοινί. Το ένα κομμάτι ήταν στρογγυλό και είχε μυτερή μύτη για να στέκεται και να γυρνάει στο έδαφος. Το άλλο ήταν μακρόστενο και λεπτό. Είχε στην άκρη μια τρυπίτσα για να περνάει από εκεί το σκοινί και να ενώνεται με το στρογγυλό κομμάτι. Τα παιδιά ένωναν τα δυο κομμάτια και τύλιγαν το σκοινί. Μετά κρατώντας με το ένα χέρι το μακρόστενο τμήμα της σβούρας, τραβούσαν απότομα το σκοινάκι, έβγαζαν το μακρόστενο και έμενε στο έδαφος το στρογγυλό να στριφογυρίζει γρήγορα. Άννα Μούμου 62
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Γλωσσοδέτες
63
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Άσπρη πέτρα ξέξασπρη κι απ’ τον ήλιο ξεξασπρότερη, κάνει παιδάκια ξέξασπρα κι απ’ τον ήλιο ξεξασπρότερα.
Έφαγα στάκα, πιτατόστακα με την πιτατοστακοκουτάλα.
Ο παπάς ο παχύς έφαγε παχιά φακή. Γιατί παπά παχύ έφαγες παχιά φακή;
Ελαφίνα, δικουμπίνα, τρικουμπίνα, τετρακουμποκερατίνα, πού κάνεις τα λαφόπουλα, τα δίκουμπα, τα τρίκουμπα τα τετρακουμποκέρατα.
64
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Από πίσω από τη σφάκα έκρυψε ο παπάς τη φλάσκα. Σφάκα φύλαγε τη φλάσκα, φλάσκα φύλαγε τη σφάκα.
Φλασκί πιπιλοφίφλασκο και πιπιλοφλασκάκι μου.
Ποντικός τρυπά κουρούπι, ποντικοτρυποκουρούπι.
Φίλος έδωσε σε φίλο τριαντάφυλλο με φύλλο. Φίλε φύλαγε το φύλλο μη το δώσεις σ’ άλλο φίλο.
65
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Μια πάπια μα ποιο πάπια; Μια πάπια με παπιά.
Της καρέκλας το ποδάρι, ξεκαρεκλοποδαρώθηκε.
Της ζακέτας το κουμπί ξεθηκαροκομποθηλυκώθηκε.
Η βάρκα η παλιόβαρκα , μικρή παλιοβαρκίτσα.
Μια τίγρη με τρία τιγράκια.
66
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Κοράλλι ψιλοκόραλλο και ψιλοκοραλλάκι μου.
Τρεις έντεκα, τρεις δώδεκα, τρεις δεκαπέντε κι έντεκα κι εφτά κι οχτώ και δεκοχτώ και πέντε κι έξι και μισό κι ένα και δυο κι ενάμισι και πες μου πόσα κάνουσι.
Ο τζίτζιρας, ο μίτζιρας, ο τζίτζιμιτζικότζιρας ανέβηκε στη τζιτζιριά, τη μιτζιριά, τη τζιτζιμίτζικοτζιριά, να κόψει τα τζίτζιρα, τα μίτζιρα, τα τζίτζιμιτζικότζιρα.
67
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Παροιμίες και Παροιμιώδεις Φράσεις
68
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Απού ’μαθε ξυπόλυτος, εργά καλυκωμένος.
Όποιος έμαθε ξυπόλυτος, κρυώνει παπουτσωμένος. (Σητεία)
Όταν θωρείς καιρό, καιρό μην ανημένεις. (Σητεία)
Όταν περνά ο λαγός του πέζουνε.
Το χαμηλό το άλογο, όλοι το καβαλικεύουν.
(Σητεία)
(Μεσσολόγγι)
Ξένος πόνος, ξέγδαρμα.
Αλίμονό του όποιος πεινά κι ελπίζει από τη γειτονιά.
(Ζάκυνθος)
(Κέρκυρα)
Απού κοπελομαθαίνει δεν γεροντοξεχνα. (Κρήτη) 69
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Ότι του κάνει του ανθρώπου η κεφαλή του, δεν του το κάνει ο χειρότερος εχθρός του.
(Κρήτη)
Οκτώβρης και δεν έσπειρες, σιτάρι λίγο θα ‘χεις.
Το Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο.
Του Μαρτιού το χιόνι σαν τα’ άχυρο στ’ αλώνι.
Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης.
Ζήσε Μαύρε μου, το Μάη να φας τριφύλλι και τον Αύγουστο σταφύλι. 70
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Μάρτης, Μάρτης και χαρά και καλή νοικοκυρά.
Θέρος, τρύγος, πόλεμος.
Μ’ όποιον δάσκαλο καθίσεις τέτοια γράμματα θα μάθεις.
Δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι.
Άλλαξε ο Μανωλιός κι έβαλε τα ρούχα του αλλιώς.
Δεν είναι Γιάννης, είναι Γιαννάκης.
Το βαθύ ποτάμι, κρότο δεν κάνει.
71
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα.
Κύλησε ο τέντζερης και βρήκε το καπάκι.
Δυο γάιδαροι μαλώνανε σε ξένο αχυρώνα.
Κάλλιο
πέντε και στο χέρι παρά δέκα
και καρτέρι.
Κάλλιο αργά παρά ποτέ.
Όποιος βιάζεται σκοντάφτει.
Φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι.
72
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Αυτός που θέλει το καλό σου σε κάνει να κλαις.
Η γλώσσα κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει.
Η καμήλα δεν κοιτάει την καμπούρα της, κοιτάει της διπλανής της.
Το ψέμα έχει κοντά ποδάρια.
Το ψέμα δεν έχει πόδια να σταθεί.
Κράτα με να σε κρατώ ν’ ανεβούμε το βουνό.
Των φρονίμων τα παιδιά, πριν πεινάσουν μαγειρεύουν. 73
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Μια στο καρφί και μια στο πέταλο.
Τον έκανε βούκινο.
Πού πας ξυπόλυτος στ’ αγκάθια;
Θα γίνω χαλί να με πατήσεις.
Ότι λάμπει δεν είναι χρυσός.
Πράματα και θάματα.
Τα ‘πε χαρτί και καλαμάρι.
Καλομελέτα κι έρχεται.
Αγάλι αγάλι γίνεται η αγουρίδα μέλι.
74
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Δυο καρπούζια σε μια μασχάλη δε χωράνε.
Είπε ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα.
Το καλό το παλικάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι.
Της νύχτας τα καμώματα τα βλέπει η μέρα και γελά.
Της τεμπέλας η κλωστή, δυο οργιές είναι μεγάλη.
Το ‘να χέρι νίβει τα’ άλλο και τα δυο το πρόσωπο.
75
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Όποιος δε θέλει να ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει.
Όπου ακούς πολλά κεράσια βάστα και μικρό καλάθι.
Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και η κακή του μοίρα.
Ο κλέφτης και ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται.
Όποιος λέει ψέματα πέφτει μες στα αίματα. Όποιος λέει την αλήθεια, έχει το Θεό βοήθεια.
Μη στάξει και μη βρέξει. 76
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Όσα δε φτάνει η αλεπού τα κάνει κρεμαστάρια.
Το καλό το παλικάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι.
Εκατό χρονών η αλεπού, εκατόν δέκα τα αλεπουδάκια.
Ανεμομαζώματα, διαολοσκορπίσματα.
Πίσω έχει η αχλάδα την ουρά.
77
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
Αινίγματα
78
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
1. Φεύγω εγώ και φεύγει εκείνος,. Μένω εγώ και μένει εκείνος. Τί είναι; 2. Ένα πουλί χωρίς φτερά, ψυχή δεν έχει και πετά. Τι είναι; 3. Χτυπώ, χτυπώ δίχως να σε πονώ. Μα αν πάψω να χτυπώ, θα χαθείς στο λεπτό. Τι είναι; 4. Ανεβαίνει, κατεβαίνει κι ο γιατρός μας μπαίνει, βγαίνει. Τι είναι; 5. Ζει με τα κοχύλια κι έχει βελόνια χίλια. Τι είναι;
79
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
6. Όταν του γελάς σου γελάει
κι όταν του
μιλάς δε σου μιλάει. Τι είναι; 7. Ποιο φρούτο παραπονιέται για το λάδι; 8. Τι είναι αυτό που έχει πλάτη και πόδια και δεν έχει κεφάλι; 9. Μια κοντούλα παχουλή, πάντα κόκκινα φορεί, έχει πράσινα μαλλιά και σποράκια στην κοιλιά. 10. Ανοιγοκλείνουν κάμαρες και κρότος δεν ακούγεται. Τι είναι; 11. Μια βαρκούλα φορτωμένη σε σπηλίτσα πάει και μπαίνει. Τι είναι;
80
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
12. Κλειδώνω , μανταλώνω κι ο κλέφτης είναι μέσα. Τι είναι; 13. Σ’ όλο τον κόσμο τρέχουν αλλά ποδάρια δεν έχουν. Τι είναι; 14. Το πουπουλένιο πάπλωμα μια φαμελιά σκεπάζει. Τι είναι; 15. Τριγυρίζει, τριγυρίζει, πάει στην άκρη και καθίζει. Τι είναι; 16. Η αρχή μου στο βουνό και το τέλος στο γιαλό. Τι είναι; 17. Σε τρύπα μέσα μπαίνω μα πάλι έξω μένω. Τι είναι;
81
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου
18. Λιγνός, λιγνός καλόγερος και κόκαλα δεν έχει. Τι είναι; 19. Φτερά δεν έχω μα πετώ, στα σύννεφα για να βρεθώ. Τι είναι; 20. Πόδια έχω, μα δεν περπατώ κι είμαι πάντα απλωτό. Τι είναι; 21. Μολύβι δεν είναι. Περπατάει και γράφει. Τι είναι; 22. Όλο τρέχει κι όλο πάει, ποτέ πίσω δε γυρνάει. Τι είναι; 23. Χίλιοι, μύριοι καλογέροι σ’ ένα ράσο τυλιγμένοι. Τι είναι;
82
«Ας γίνουμε λαογράφοι»
Τα Λαογραφικά
Λύσεις Αινιγμάτων 1. Ο ίσκιος 2. Ο χαρταετός 3. Η καρδιά 4. Το θερμόμετρο 5. Ο αχινός 6. Ο καθρέπτης 7. Το αχλάδι 8. Η καρέκλα 9. Η ντομάτα 10. Τα μάτια 11. Το γεμάτο κουτάλι 12. Ο ήλιος 13. Τα σύννεφα 14. Οι φτερούγες της κλώσας 15. Η σκούπα 16. Το ποτάμι 17. Το κουμπί 18. Ο καπνός 19. Ο καπνός 20. Το κρεβάτι 21.Το σαλιγκάρι 22. Το ποτάμι 23. Το ρόδι
83
Β1 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου