Mircze

GMINA MIRCZE

At first glance the municipality of Mircze is a place like many others in Poland. On the contrary, there are many things that make us unique and we want to share some of our advantages and special features in this album.

Муніципалітет Mircze на перший погляд є муніципалітет, який у Польщі дуже багато. Там багато з нас, однак, і деякі з наших переваг і особливостей похвалитися ми друкуємо в цій папці.

We encourage you to get to know our achievements, successes, and everything that makes our region extraordinary.

Ми рекомендуємо Вам ознайомитися з нашими досягненнями, успіхами і те, що робить його навколо Mircze є спеціальними.

In this album You can find information about accomplished investments – ventures financed from the budget of our municipality, as well as those co-financed by various local, provincial, domestic or EU programmes. We also present the most significant monuments and interesting places worth visiting when You’re around.

We also invite You to many cultural events, during which You can get to know the local spirit of Mircze and experience the warm atmosphere of hospitality that characterizes our common Polish-Ukrainian ventures.

An overview of accomplished investments also gives You an image of our local environment – an active community that every day makes good use of village culture clubs and common rooms, new workplaces, new roads, developing borderland infrastructure and organized events.

We hope that the image of our municipality’s past, present and future You will find on the following pages will be a good reason to get to know Mircze better and share some of Your time with us.

I am pleased to invite You to keep reading, and to visit our parts soon.

Тут ви знайдете описи інвестицій - і муніципальними фінансами, а також тих, що фінансуються різними місцевими, регіональними, національними та ЄС. Ми також представляємо найбільш важливих пам’ятників і цікавих місць для відвідування в той час як на цих сторінках. Ми також запрошуємо Вас до одного з багатьох культурних заходах, під час яких ви можете дізнатися і випробувати колір Mircze теплу атмосферу району, який характеризується спільний польськоукраїнський проект. Перетину від інвестицій також забезпечує моментальний знімок нашого місцевого співтовариства - активна спільнота на щоденній основі з використанням сільської культури та сільських клубах, громадських центрів, нових компаній, нових шляхів розвитку прикордонної інфраструктури, і організовані заходи. Я сподіваюся, що образ минулого, сьогодення і майбутнього суспільства, яке грунтується на наступних сторінках, є гарною рекомендацією, щоб дізнатися Mircze і пов’язати з нашим співтовариством частину свого часу. Я запрошую вас прочитати і відвідайте наш сайт.

Pozornie Gmina Mircze jest miejscem, jakich w Polsce wiele. Wyróżnia nas jednak dużo i niektórymi z naszych zalet i cech szczególnych chcemy pochwalić się w tym albumie.

Zachęcamy do zapoznania się z naszymi osiągnięciami, sukcesami i tym, co stanowi o wyjątkowości naszego regionu.

Znajdą tu Państwo opisy zrealizowanych inwestycji – zarówno przedsięwzięć sfinansowanych ze środków gminy, jak i tych współfinansowanych z różnych programów lokalnych, wojewódzkich, krajowych oraz unijnych. Prezentujemy także najważniejsze zabytki i ciekawe obiekty, które warto odwiedzić, będąc w tych stronach.

Zapraszamy również na wiele imprez kulturalnych, w czasie których można poznać koloryt Mircza i doświadczyć ciepłej sąsiedzkiej atmosfery, jaka charakteryzuje wspólne polsko-ukraińskie przedsięwzięcia.

Przekrój poczynionych inwestycji daje również obraz naszego lokalnego środowiska – aktywnej społeczności, korzystającej na co dzień z wiejskich klubów kultury i wiejskich świetlic, powstających zakładów pracy, nowych dróg, rozwijającej się przygranicznej infrastruktury oraz organizowanych wydarzeń.

Mam nadzieję, że obraz przeszłości, teraźniejszości i przyszłości gminy, jaki rysuje się na kolejnych stronach, będzie dobrą rekomendacją, aby bliżej poznać Mircze i związać z naszą gminą część Waszego czasu.

Serdecznie zapraszam do lektury i odwiedzenia naszych stron.

Lech Szopiński Wójt gminy Mircze

Gmina Mircze Gmina Mircze położona jest na rubieżach Rzeczypospolitej w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego. Od wschodu jej naturalną granicę stanowi rzeka Bug. Wyróżnia ją różnorodność znajdujcych się tu krain geograficznych m.in.: Kotliny

Hrubieszowskiej, Wyżyny Zachodnio -Wołyńskiej, Grzędy Sokalskiej, zachodnia część gminy leży natomiast w dolinie Huczwy, przechodzącej w Padół Zamojski.

To miejsce idealne do rozwoju turystyki. Największym atutem tych terenów

jest przyroda – nieskażone środowisko naturalne, piękne krajobrazy, rozległe lasy, czy rozlewiska Bugu, to walory tych terenów.

To tu znajduje się jedyna w polskich granicach dawna kresowa twierdza – zamek w Kryłowie.

HRUBIESZÓW

SZYCHOWICE

UKRAINA

844 MODRYNIEC KRYŁÓW

MODRYŃ MAŁKÓW-KOLONIA

ADELINA

MAŁKÓW

BUG

PREHORYŁE

MIĘTKIE -KOLONIA

MIRCZE

MIĘTKIE

TYSZOWCE TOMASZÓW LUBELSKI

AMERYKA SMOLIGÓW

MARYSIN

Planowane przejście graniczne Kryłów-Krecziv Przejście graniczne Dołhobyczów-Uhrynów

844 TUCZAPY

MOŁOŻÓW

844

STARA WIEŚ WERESZYN WISZNIÓW

RADOSTÓW

DOŁHOBYCZÓW

Droga wojewódzka Chełm-Dołhobyczów Odległość z Mircza: Hrubieszów Tomaszów Lub. Zamość Lublin Warszawa

18 km 50 km 55 km 140 km 310 km

Siedziba Urzędu Gminy Mircze.

Mircze to miejscowość położona przy drodze wojewódzkiej nr 844, będąca siedzibą drugiej pod względem wielkości gminy w powiecie hrubieszowskim. Od Lublina dzieli Mircze ok. 140 km, 18 km od Hrubieszowa, 55 od Zamościa i ok. 50 od Tomaszowa Lubelskiego. Tereny gminy Mircze graniczą z gminami Hrubieszów, Werbkowice, Tyszowce, Łaszczów, Telatyn, Dołhobyczów i przez rzekę Bug z Ukrainą.

Pierwsze wzmianki o Mirczu pochodzą już z pierwszej połowy XV w., kiedy to miejscowi książęta utracili wieś, ponieważ nie złożyli hołdu Władysławowi Jagielle, a odzyskali ją dopiero w 1430 roku.

Uroczysta sesja rady gminy, marzec 2013 r.

6

Zapraszamy / GMINA MIRCZE

Następnie ziemie te przechodziły do rąk kolejnych właścicieli.

Według spisu powszechnego z 1921 roku, Mircze zamieszkiwało 1404 mieszkańców, mieszkali tu Polacy, Ukraińcy i Żydzi. Mircze było wówczas największą wsią powiatu hrubieszowskiego. W 1938 roku obszar obecnej gminy zamieszkiwało ponad 20 tysięcy mieszkańców. Druga wojna światowa była czasem krwawych walk polsko-ukraińskich na tych terenach.

W styczniu i w kwietniu 1943 roku polska ludność Mircza została wysiedlona przez hitlerowców w ramach niemieckiej akcji Generalny Plan Wschodni (niem. Generalplan Ost).

Gmina Mircze, po reformie samorządowej w 1973 roku, obejęła swym obszarem teren trzech dawnych gromad - Kryłowa, Starej Wsi i Mircza. Gmina jest obecnie jedną z największych i najprężniej rozwijających się gmin województwa lubelskiego.

Siedziba władz gminnych w 2010 roku została gruntownie wyremontowana. Prace współfinansowane były ze środków Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska, zmieniono elewację i dach. Koszt inwestycji wyniósł blisko 390 tysięcy zł.

W 2011 roku dla wygody mieszkańców rozbudowano także parking przy ul.

Kryłowskiej.

Widok Mircza z lotu ptaka

Dla przyszłości następnych pokoleń

Budynek mireckiego gimnazjum, jako jeden z kilku obiektów użyteczności publicznej w gminie, został poddany termomodernizacji.

prawie 756 tys zł, przy 30-procentowym udziale środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska.

Powstał także parking i droga dojazdowa do szkoły podstawowej i gimnazjum. Ponad 770 m2 nawierzchni parkingu zostało pokryte kostką brukową, nawierzchnię drogi dojazdowej wykonano z betonu asfaltowego. Wartość zrealizowanej inwestycji to prawie 150 tys zł.

W ramach zadania „Odnawialne źródła energii i termomodernizacja budynków użyteczności publicznej w Powiecie Hrubieszowskim”, realizowanego wspólnie z miastem Hrubieszów, wykonano prace budowlane związane z dociepleniem oraz wymianę kotłów centralnego ogrzewania w gimnazjum i szkole podstawowej w Mirczu. Całkowita wartość projektu to

8

GMINA MIRCZE

Zespół obiektów szkolnych w Mirczu

10 listopada 2011 otwarto Kompleks Boisk Sportowych „Moje Boisko – Orlik 2012”, był to 101. tego typu obiekt oddany do użytku na Lubelszczyźnie.

Koszt budowy wyniósł ponad milion 300 tys zł, a inwestycję sfinansowały wspólnie w ra-

Szkół w Kryłowie oraz Szkole Podstawowej w Wiszniowie. Zostały one wyposażone m.in. w meble, pomoce dydaktyczne, zabawki oraz zestawy do zabaw ruchowych.

W poszczególnych punktach dzieci mają zapewnione zajęcia dydaktyczne zgodne z podstawą programową dla wychowania przedszkolnego, zajęcia dodatkowe (zajęcia logopedyczne, gimnastykę korekcyjną, rytmikę, język angielski), wycieczki edukacyjne, wyżywienie, a także transport dla dzieci dojeżdżających.

Dostęp do edukacji przedszkolnej wyrównuje szanse dzieci na sukces w szkole.

mach projektu „Moje boisko - Orlik 2012” gmina Mircze (ok. 530 tys zł), Ministerstwo Sportu i Turystyki (500 tys zł), Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego (333 tys zł).

Na obiekt składa się boisko z trawą syntetyczną o powierzchni 1860 m2, boisko do piłki siatkowej i koszykówki z poliuretanu oraz budynek sanitarnoszatniowy o powierzchni 60 m2.

Wykonano również oświetlenie, ogrodzenie, kolektory słoneczne do podgrzewania wody, chodniki i drogi dojazdowe.

Wykonawcą Kompleksu Boisk Sportowych jest Leszek Chowaniec (Firma Inżynieryjno-Budowlana „Chomar”).

Galerię zdjęć z uroczystości można znaleźć na stronie gminy mircze.pl.

Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

Głównym celem tego działania jest wyrównanie szans edukacyjnych dzieci w wieku 3-5 lat z terenu gminy, poprzez zapewnienie im alternatywnej formy wychowania przedszkolnego oraz dostępu do wczesnej edukacji.

W ramach projektu powstały trzy punkty przedszkolne przy Publicznej Szkole Podstawowej w Mirczu, Zespole

Otwarcie Orlika uświetniło swoją obecnością wielu gości.

Na zdjęciu od lewej: Janusz Kawałko, Krzysztof Grabczuk , Lesław Ćmikiewic z, Andrzej Strejlau i gospodarz gminy Lech Szopiński.

W 2012 roku rozpoczęła się realizacja projektu „Edukacja przedszkolna z gminą Mircze”.

Jest on dofinansowany ze środków

Z nowego boiska korzysta nie tylko młodzież szkolna.

Obiekt zachęca do aktywności ruchowej wszystkich mieszkańców gminy Mircze.

Dla przyszłości następnych pokoleń / GMINA MIRCZE

9

Świadkowie ludzkich losów 24 września 1939 roku kwaterujących w Miętkiem Polaków zaatakowali Sowieci. Polacy byli bez szans i musieli się poddać. Ocalałych żołnierzy rozstrzelano i pochowano bez pogrzebu w zbiorowym grobie w rogu prawosławnego cmentarza. Dzięki cudem

ocalałym świadkom wiemy, że zginęło 14 żołnierzy i sanitariuszka.

30 kwietnia 2009 odbyły się uroczystości pogrzebowe, a szczątki poległych przeniesiono po ekshumacji do kwatery żołnierskiej na cmentarzu w Mirczu.

Mogiła Żołnierska w Mirczu.

Przy fasadzie sali klubowej Gminnego Ośrodka Kultury w Mirczu zbudowano specjalną grotę, w której umieszczono figurę św.

Floriana - patrona strażaków.

Ten święty z początków chrześcijaństwa patronuje także miejscowym strażakom z OSP Mircze.

Dawny areszt - w budynku, gdzie niegdyś znajdował się gminny areszt, w latach 70 XX w. mieściła się siedziba Poczty Polskiej. Budynek powstał ok. 1870 roku.

10

Świadkowie ludzkich losów / GMINA MIRCZE

Pomnik ofiar wojny upamiętnia bohaterów i poległych w czasie II wojny światowej, która na przygranicznych terenach miała wyjątkowo dramatyczny charakter. Pomniki takie, jak ten przypominają i stanowią przestrogę dla przyszłych pokoleń.

Władze gminy celebrują ważne dla naszego kraju rocznice patriotyczne.

Uroczystości uświetniające odzyskanie niepodległości, rocznice wybuchu powstań, czy wojny mają pokazywać pokoleniom młodzieży, jak ważna jest pamięć o dokonaniach naszych przodków. Przy siedzibie Urzędu Gminy umieszczono pamiątkowy obelisk, który ma przypominać wszystkich bezimiennych bohaterów z tych okolic - obrońców ojczyzny, powstańców, żołnierzy legionów, polskiego państwa podziemnego, więźniów obozów koncentracyjnych i łagrów, a także osoby wysiedlone z tych terenów w czasie II wojny światowej.

Parafialny cmentarz rzymskokatolicki w Mirczu, powstał z dawnej unickiej nekropolii. Założono go ok. połowy XIX w. dla greckokatolickich wiernych.

Cmentarz ma kształt wydłużonego czworoboku o pow.

1,35 ha. W pobliżu głównej bramy znajduje się charakterystyczny krzyż i napis nad ogrodzeniem głoszący „W Tobie nadzieja życia”.

Przy ogrodzeniu kościoła parafialnego pw. Zmartwychwstania Pańskiego znajduje się pomnik upamiętniający odzyskanie niepodległości w 1918 roku. Ufundowała go miejscowa inteligencja jeszcze przed II wojną światową - w 1928 roku, aby uczcić dziesiątą rocznicę odrodzenia Polski po 123 latach zaborów.

Rzymskokatolicki kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Mirczu jeszcze do 1919 roku był greckokatolicką cerkwią pw. Świętych Kosmy i Damiana. Świątynia została ufundowana przez Wincentego Rulikowskiego w 1814 roku, w miejsce poprzedniej, spalonej w 1772 roku. Kościół to przy-

kład późnobarokowego stylu. W I poł.

XIX wieku na przykościelnym placu zbudowano także dzwonnicę. Jeden z 3 dzwonów cerkiewnych został skonfiskowany przez Rząd Tymczasowy powstania listopadowego w 1831 roku na rzecz Mennicy Warszawskiej. W latach 1915-18, w prawosławnej wówczas

świątyni, Niemcy urządzili szpital wojskowy, a zmarłych żołnierzy chowano na placu wokół kościoła.

Warto zwrócić uwagę także na zabytkowy drzewostan rosnący w obrębie kościelnego ogrodzenia.

12

ulice mircza / GMINA MIRCZE

Przebudowa dróg lokalnych i parkingów W ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych w Mirczu zmodernizowano trzy ulice: Kościelną, Ogrodową i Lipową. Oficjalny odbiór inwestycji odbył się 19 października 2011.

Asfaltem wyłożono łącznie około kilometra nowej 6-metrowej jezdni, drogę oznakowano i oświetlono, wybudowano także ścieżkę rowerową, która została połączona z wcześniej istniejącą przy ul. Hrubieszowskiej.

Teraz w bezpieczny i wygodny sposób można dojechać rowerem lub dojść

z wózkiem m.in. do ośrodka zdrowia, stadionu, szkoły, biblioteki i kościoła.

W ramach inwestycji wykonano też kilka parkingów przy bibliotece, ośrodku zdrowia, kościele i w centrum Mircza oraz położono nowe chodniki.

Prace kosztowały prawie 1 milion 400 tysięcy złotych. Pieniądze na ten cel pochodzą po połowie z budżetu gminy i budżetu państwa.

Remont objął także parking przy ul. Kościelnej. Powstały nowe, przestronne miejsca postojowe w centrum miejscowości.

Zejście na stadion w Mirczu.

Ul. Lipowa po przebudowie jezdni i chodnika.

ulice mircza / GMINA MIRCZE

13

Do szkoły dojeżdża się wygodną nową drogą, a parking przed placówką wyłożono kostką brukową.

Nowe, dobrze oznakowane ścieżki rowerowe zachęcają do aktywności, zapewniając bezpieczeństwo rowerzystom.

Nowy parking przy ul. Kościelnej.

Gmina Mircze inwestuje również w rozwój infrastruktury i drogi w innych miejscowościach. Komfort podróżowania w ciągu ostatnich 10 lat znacząco się poprawił, co przekłada się w prosty sposób na bezpieczeństwo zarówno kierowców jak i pieszych.

Dobra komunikacja pozytywnie wpływa również na rozwój lokalnych firm oraz zachęca przedsiębiorców do inwestowania na terenach przygranicznej gminy.

Szerokie chodniki, dobrze oświetlone drogi doskonale spełniają swoją funkcję i poprawiają komfort życia mieszkańców.

Inwestycje gminne zrealizowane w ostatnich latach wpłynęły nie tylko na wygodę, ale i na estetykę Mircza.

Skrzyżowanie z drogą wojewódzką 844, która prowadzi do Hrubieszowa i do przejścia granicznego w Dołhobyczowie.

ulice mircza / GMINA MIRCZE

15

INWESTYCJE Infrastruktura, kultura, środowisko...

Dla bezpieczeństwa mieszkańców ważne są inwestycje także w takie dziedziny, jak działalność ochotniczych jednostek straży pożarnej. W 2008 roku zakupiono nowy wóz ratowniczo-gaśniczy marki MAN dla Ochotniczej Straży Pożarnej w Mirczu.

Kapitalny remont objął także hydrofornię i stację filtrów w Mirczu. Inwestycję wykonano dzięki wsparciu środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa

16

INWESTYCJE / GMINA MIRCZE

Lubelskiego. Koszt działań to ok. milion złotych. Inwestycja była gotowa do odbioru pod koniec 2011 roku.

Modernizacja ujęcia wody ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców gminy.

Budynek, w którym mieści się biblioteka i Gminny Ośrodek Kultury ma długą historię. Został zbudowany w 1870 roku i miał tu swoją siedzibę urząd gminy. Upływ czasu odcisnął na nim swoje piętno, ale włodarze gminy chcieli, aby zabytkowy obiekt o takich tradycjach mógł służyć nadal służyć gminie i być świadectwem dawnej architektury drewnianej tych okolic.

Budynek został odnowiony w 2009 roku. Inwestycja została zrealizowana w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego PROW na lata 2007-2013, tytuł operacji: „Remont byłego budynku Urzędu Gminy w Mirczu z przeznaczeniem na Gminny Ośrodek Kultury”.

Całość zadania wyniosła 603 627 zł, z czego ponad połowę pozyskano z PROW. Oficjalne otwarcie obiektu odbyło się 11 czerwca 2010 roku.

O ś r o d e k Z d r ow i a w Mirczu to jeden z budynków wyremontowanych w ramach dużego projektu termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej w gminie, współfinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie.

Dzięki pozyskanym środkom można było m.in. ocieplić dach i budynek, zmienić elewację, wymienić okna, przeprowadzić izolację fundamentów, a także wymienić instalację centralnego ogrzewania. Położona przy ul.

Lipowej placówka służy mieszkańcom całej gminy, a jej remont znacznie wpłynął na jakość świadczonej tam opieki zdrowotnej.

Budowę oczyszczalni ścieków w Mirczu rozpoczęto w listopadzie 2010 roku. Zadanie, w ramach którego rozpoczęto inwestycję, nosiło nazwę

„Budowa kanalizacji sanitarnej, oczyszczalni ścieków oraz modernizacja ujęcia wody w miejscowości Mircze” i było dofinansowane z Regionalnego

Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013.

W ramach projektu powstały w Mirczu także 3 przepompownie ścieków.

Produkcja, usługi, handel...

W gminie działa kilka przedsiębiorstw. Dzięki stałemu rozwojowi tych firm, zwiększa się również liczba zatrudnianych przez nie osób. Lokalni przedsiębiorcy są nagradzani w ogólnopolskich i lokalnych konkursach promujących dobre praktyki biznesowe, właściwą politykę kadrową i zrównoważony rozwój .

18

Nadleśnictwo Mircze wywodzi się z utworzonego w 1944 roku Nadleśnictwa Dołhobyczów. W roku 1951, w ramach tzw. „korekty granic państwowych”, nastąpiła znaczna zmiana powierzchni, a siedzibę nadleśnictwa przeniesiono do Mircza. W 1995

roku dokonano korekty granic zasięgu terytorialnego nadleśnictw Mircze i Tomaszów Lubelski.

Wtedy też do Mircza zostały przyjęte leśnictwa Telatyn i Tarnoszyn. Po tej zmianie powierzchnia Nadleśnictwa wynosi 9501 ha (w tym 8971 ha lasów).

Przy ul. Kryłowskiej 29 mieści się siedziba mireckiego oddziału Banku Spółdzielczego w Dołhobyczowie.

Początki spółdzielczej działalności kredytowej na tych terenach datuje się

na rok 1928, kiedy to powołana została do życia spółdzielnia z nieograniczoną odpowiedzialnością, jako „Kasa Stefczyka” w miejscowości Kosmów. www.bsdolhobyczow.pl

Firma FAST-CHEM istnieje na rynku polskim od 1991 roku. W 2006 roku przedsiębiorstwo zostało zakwalifikowane do grona najdynamiczniej rozwijających się firm i dołączyło do Elitarnego Klubu Gazel Biznesu.

W 2008 roku firma Fast-Chem uplasowała się na wysokiej pozycji w XII. rankingu najlepszych firm Lubelszczyzny organizowanym przez Dziennik Wschodni. 4 grudnia 2010 firma otrzymała tytuł i certyfikat „Przedsiębiorstwo Fair Play 2010”. 24 listopada 2012 roku firma świętowała jubileusz 20-lecia. FAST-CHEM zatrudnia obecnie 20 pracowników, z których większość to mieszkańcy gminy.

Barbara i Jarosław Cieśla ze Starej Wsi prowadzą od blisko dwudziestu lat Przedsiębiorstwo Handlu i Usług Transportowych BEANS POLSKA, które zajmuje się dostawą warzyw i owoców dla firm produkcyjnych i handlowych w całej Europie. Firma skupuje także płody rolne, przede wszystkim różne rodzaje fasoli, orzechy laskowe i włoskie, jabłka, gruszki, śliwki i pomidory. Dużą część płodów dostarczają lokalne gospodarstwa rolne. Dzięki temu polskie warzywa trafiają na stoły całej Europy. W 2010 roku państwo Cieśla zostali wicemistrzami Ogólnopolskiego Konkursu AgroLiga.

Max-Plon Józefa Wąsiela w Mirczu.

Firma rozpoczęła działalność w 1991 roku. W 2010 roku przy pomocy środków z UE rozbudowano i unowocześniono powierzchnię magazynową, a obecnie Max-Plon dysponuje silosami o łącznej pojemności ponad 10000 ton. W 2011 roku firma rozszerzyła działalność o odział w Kosmowie, gdzie prowadzi skup zboża, sprzedaż nawozów, węgla i kruszyw. W 2012 Max-Plon zakupił magazyn w Teratynie, co znacząco poprawiło możliwości firmy.

Piękne krajobrazy, świeże powietrze...

Przy zalewie, będącym miejscem spacerów i spotkań mieszkańców Mircza, umieszczono Kapliczkę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Autorem figury jest Dariusz Smoll. Kapliczkę poświęcono 3 maja 2010 roku.

Niezaprzeczalnym atutem całej gminy Mircze są piękne krajobrazy, ciekawa historia i bogate dziedzictwo kulturowe. Rozwijająca się z roku na rok baza turystyczna stwarza okazję do lepszego poznawania tych terenów.

Stale powstają nowe szlaki i produkty turystyczne. Mieszkańcy nie zapominają jednak o ważnych

20

na mapie gminy miejscach związanych z historią, dbają o nie i systematycznie, w miarę możliwości poddają renowacji.

Ekologiczne walory przyciągają turystów, a wiejskie powietrze zaostrza apetyt na regionalne potrawy przygotowywane z miejscowych produktów.

Mireckie stawy to miejsce stworzone z myślą o mieszkańcach - ich wygodzie, rekreacji. Powstało niebanalne miejsce spacerowe i raj dla wędkarzy w samym sercu Mircza.

W 2012 r. zostały gruntownie zrewitalizowane i nabrały zupełnie innego charakteru.

Ważnym projektem realizowanym po części w gminie Mircze jest Gotania. Zasięg tego projektu obejmuje także 7 innych gmin powiatu hrubieszowskiego, 2 gminy powiatu tomaszowskiego i 1 zamojskiego.

Ruiny Zamku w Kryłowie są ważnym

Powstałe w ostatnich latach Stowarzyszenie Szwadron Ziemi Hrubieszowskiej im. 2 Pułku Strzelców Konnych może już poszczycić się uznaniem prestiżowego Zrzeszenia Kół Pułkowych Kawalerii II RP w Londynie. Mireckie stowarzyszenie otrzymało „patent”, czyli prawo i przywilej przejęcia tradycji, barw, wyróżników oraz miana Pułku, który wybrano za wzorzec. Prezesem stowarzyszenia jest wójt gminy Mircze Lech Szopiński.

punktem Szlaku Gockiego, który jest jednym z elementów tego działania.

Projekt zakłada budowanie kapitału społeczno-gospodarczego poprzez budowę ponadlokalnej marki, która będzie kojarzyła się potencjalnym inwestorom i turystom z tymi okolicami.

Odpocznij w pięknym zakątku Polski...

Duże zainteresowanie turystów terenami gminy Mircze sprawia, że rozwija się baza noclegowa, powstają gospodarstwa agroturystyczne. Mieszkańcy gminy dbają o komfort swoich gości.

Dom Weselny Jaśko to nie tylko lokal, gdzie można urządzić rodziną uroczystość - na gości czekają również miejsca noclegowe, dobra kuchnia i elegancka sala bankietowa. Dużym atutem obiektu jest przestronny i wygodny parking mogący pomieścić dużą ilość pojazdów. Często goszczą tu zagraniczni goście, głównie myśliwi, korzystający z bogactwa miejscowych lasów. www.jasko-mircze.pl

Zajazd Dworek to restauracja i hotel w Mirczu. Jest stosunkowo nową inwestycją, ponieważ obiekt istnieje dopiero od 2010 roku. Zajazd oferuje gościom noclegi, oganizację imprez okolicznościowych, a w restauracji potrawy kuchni polskiej i europejskiej. To urokliwe i eleganckie miejsce zadowoli najbardziej wymagających gości. www.zajazd-dworek.pl

AGROTURYSTYKA Gospodarstwo Agroturystyczne „Nad Strugą” Ewelina i Radosław Macheta Prehoryłe 112 tel. 663 383 845 lub 661 760 066 www.agroturystyka.krylow.eu 12 miejsc noclegowych

Gospodarstwo Agroturystyczne Lucyna Szczur Kryłów ul. Zielona 6 tel. (84) 651 98 90, 785 390 069 www.krylow.net.pl 4 miejsca noclegowe

Gospodarstwo Agroturystyczne Dominik Warchał Małków 2 tel. 693 551 653 6 miejsc noclegowych

Gospodarstwo Agroturystyczne Danuta Rosołowska Kolonia Kryłów 2 tel. (84) 651 98 34 4 miejsca noclegowe

Gospodarstwo Agroturystyczne Kazimierz Martyniuk Prehoryłe 38 tel. (84) 651 98 35 8 miejsc noclegowych

Gospodarstwo Agroturystyczne Alina Przykaza Wereszyn 45 tel. (84) 651 97 55 10 miejsc noclegowych

Baza turystyczna / GMINA MIRCZE

23

SMAKI Nasze kulinarne dziedzictwo Smaki bazujące na naturalnych produktach, owocach tej ziemi, są dumą miejscowych gospodyń. Przepisy przekazuje się z pokolenia na pokolenie, dzięki czemu sztuka kulinarna jest ważnym czynnikiem kulturotwórczym.

PIEROŻKIDROŻDŻOWEZJABŁKAM 2 kg mąki pszennej, litr mleka, szklanka cukru, 10 dag drożdży, 5 jajek, pół kostki masła, pół kostki margaryny, 2 kg jabłek.

Drożdże rozpuścić w ćwierci szklanki ciepłego mleka, dodać łyżkę cukru i pół szklanki mąki. Poczekać aż drożdże zaczną rosnąć. Masło i margarynę rozpuścić. Pozostałą część mleka lekko podgrzać, wsypać do miski mąkę, dodać resztę składników i mieszać ok. 15 minut, tak, aby ciasto odchodziło od ręki. Przykryć ściereczką i pozostawić do wyrośnięcia w ciepłym miejscu na ok. pół godziny.

Jabłka obrać, zetrzeć na tarce o grubych oczkach, odcisnąć sok.

Ciasto wyłożyć na stolnicę, formować pierożki i nadziewać startymi jabłkami, dodać łyżeczkę cukru, zlepić ciasto. Następnie układać na blachę wysmarowaną tłuszczem i posmarować roztrzepanym białkiem. Piec w temp. 180 stopni ok. pół godziny aż pierożki się zarumienią.

KASZACZKI SMAŻONE Wyrabiane są z kaszy gryczanej i mielonego mięsa wołowo-wieprzowego.

Smażone są w zależności od upodobań na smalcu wieprzowym lub oleju roślinnym.

Receptura pochodzi od teściowej autorki przepisu, Marii Nieckarz urodzonej na ziemi mireckiej.

Kaszę należy ugotować w proporcjach litr kaszy na litr wody, dodać 2-3 łyżki smalcu, następnie przepuścić przez maszynkę, dodać mięso mielone, 3-4 jajka surowe, 4 łyżki kaszy manny, pieprz i sól. Wyrobić dokładnie farsz, formować małe, podłużne kotleciki i usmażyć. Przełożyć do brytfanny i poddusić do miękkości. Podawać z sosem grzybowym oraz surówkami z kapusty białej i czerwonej.

Kasza gryczana w połączeniu z mięsem i pozostałymi składnikami daje specyficzny smak. Autorką jest Stefania Nieckarz.

PASZTECIKI STEFCI Wyrabiane są z soczewicy, mięsa mielonego, soli, pieprzu, cebuli, mąki, drożdży, śmietany, margaryny i jaj.

Do produkcji używa się składników wytworzonych we własnym gospodarstwie. Farsz: soczewicę moczymy, przepuszczamy przez maszynkę, mię-

so dusimy z cebulką na patelni, dodajemy do soczewicy oraz pieprz, sól, białka surowe (nieroztrzepane) z 2-3 jaj, łączymy i wyrabiamy. Ciasto mięsimy na stolnicy: 4 szklanki mąki, 5 dkg drożdży, 1 szklanka śmietany, 4 żółtka i 2 całe jajka, 1 margaryna. Wyrabiamy paszteciki i smarujemy jajkiem.

Soczewica jako składnik farszu jest mało znana, ale warta wypróbowania.

Paszteciki wyrabiane są zazwyczaj na własne potrzeby, dla gości, przyjaciół, na specjalne zamówienia. Zawsze się udają i są naprawdę smaczne.

Ich producentem jest Stefania Nieckarz.

PIEROŻKI JAGLANE

CHLEB BABUNI 1,2 kg mąki (typ 650), 1 łyżka soli, 80 dkg otrębów, 2 łyżki nasion słonecznika, 1 łyżka nasion dyni, 3 szklanki wody, 1,5 dkg drożdży (rozpuścić w połowie szklanki ciepłej wody z łyżką cukru, odczekać, aż zacznie rosnąć) Ze wszystkich składników zagnieść ciasto i pozostawić do wyrośnięcia na ok. godzinę. Wyłożyć do 2 blaszek i pozostawić również na ok. 1 h do wyrośnięcia. Nagrzać piekarnik do

NALEWKA BERBERYSOWA Produkowana jest z owocu berberysu, wody, cukru i spirytusu. Wszystkie owoce zbierane są jesienią z własnego ogródka, muszą być dojrzałe (ciemnoczerwone). Nalewka produkowana jest w miejscowości Mircze. Receptura rodzinna, znaleziona w starych przepisach babci. Owoce zalewa się zimną wodą i odstawia na dobę, po

200 stopni i włożyć blaszki. Piec do uzyskania złotego koloru ok. 30 minut.

Chleb Pani Anny Pokrywki z Miętkiego był prezentowany na Dożynkach Wojewódzkich w Siennicy Różanej we wrześniu 2012 w reprezentacji powiatu hrubieszowskiego. Chleb otrzymał także 2. miejsce w konkursie kulinarnym „Hrubieszowski Produkt Kulinarny 2012”, podczas Powiatowego Nadbużańskiego Jarmarku Kulinarnego.

tym czasie wszystko należy zagotować i przecedzić przez gazę. Następnie dodajemy cukier i jeszcze raz musimy zagotować. Po przestudzeniu dodajemy spirytus i zlewamy do butelek. Im dłużej przetrzymujemy nalewkę, tym jest lepsza. Smak i zapach nalewki zależny jest od owoców berberysu. Nalewka produkowana jest na własne potrzeby domowe, dla rodzinny i przyjaciół przez Danutę Ślązak.

Wyrabiane są z kaszy jaglanej, masła, sera, jajek, oleju, mąki, wody. Kasza używana do ich wyrobu pochodzi z własnego pola.

Farsz: 2 szklanki wypieczonej kaszy jaglanej, 1 szklanka wody, 1 szklanka mleka, 10 dkg masła. Składniki trzeba połączyć, trochę pogotować, upiec w piekarniku. Dodać ser biały, sól i trochę pieprzu do smaku, wyrobić masę.

Ciasto: 1 jajko, 2 łyżki oleju, troszkę soli, mąki ile ciasto zabierze. Wyrobić, nadziewać farszem, formować pierożki, ugotować. Podawać polane stopionym masłem. Kasza jaglana stanowi specyficzny dodatek do pierożków, które tym wyróżniają się na tle innych pierogów z regionu.

Przepis autorstwa Marianny Dyrdy.

HOPKA WÓJTA Hopka to potrawa z polsko-ukraińskiego pogranicza. Składniki: młoda wiejska sałata, świeży szczaw, podwędzane żeberka wieprzowe, łuskany groszek i bulion (wywar rosołowy).

Umytą sałatę i szczaw należy obgotować w lekko osolonej wodzie. Żeberka należy ugotować do miękkości w bulionie razem z groszkiem.

Można dodać 2-3 ziemniaki. Następnie dodać uprzednio sałatę i szczaw (najlepiej zmiksowane). Przyprawić do smaku solą i świeżo zmielonym pieprzem.

Miejscowe gospodynie dodają do hopki zasmażkę z wędzonego boczku, wiejskiego masła i miejscowej mąki. Warto podawać z kleksem świeżej wiejskiej śmietany.

smaki / GMINA MIRCZE

25

IMPREZY KULTURALNE

Kalendarz imprez kulturalnych gminy Mircze jest różnorodny i bardzo bogaty. Poza wydarzeniami na dużą skalę - nie tyle wojewódzką, co międzynarodową, odbywają się spotkania bardziej kameralne, nie mniej jednak ważne.

Imprezą, która ściąga najwięcej gości i cieszy się największym zainteresowaniem są Europejskiej Dni Dobrosąsiedztwa, organizowane wspólnie z sąsiadami z Ukrainy.

Organizowany od kilku lat Piknik Historyczny łączy promowanie wiedzy o przeszłości z funkcją rekreacyjną.

W luźnej atmosferze pikniku można obserwować rekonstrukcje historyczne i pokazy edukacyjne. Obie imprezy są też możliwością dla lokalnych artystów ludowych, aby zaprezentować swoją twórczość, a dla miejscowych

26

Imprezy kulturalne / GMINA MIRCZE

Kół Gospodyń, aby promować lokalne potrawy.

Oba odbywające się w Kryłowie wydarzenia na stałe wpisały się w kalendarz ważnych imprez kulturalnych w regionie.

Co roku odbywają się także mniejsze w swym zakresie imprezy, które odgrywają bardzo ważną rolę integrujacą lokalną społeczność. Staramy się doceniać inicjatywy skierowane do mieszkańców każdej miejscowości i przekazywać w ten sposób najmłodszym pokoleniom zarówno tradycję, jak i wartości cenne społecznie - aktywność, otwartość, kreatywność.

Promujemy lokalne rękodzieło i działalność miejscowych zespołów artystyczno-wokalnych. Staramy się animować

mieszkańców tworząc dogodne warunki rozwoju ich aktywności w świetlicach wiejskich. Wiele obiektów tego typu udało nam się w ostatnich latach zmodernizować i dostosować do potrzeb współczesnych mieszkańców wsi.

Dużą wartość rodziny podkreślamy ogranizując co roku Złote Gody dla par małżeńskich z ponad pięćdziesięcioletnim stażem wspólnego pożycia. Obchody połączone są zazwyczaj z uroczystą mszą świętą oraz obiadem dla par i zaproszonych gości.

Ciekawy charakter mają także zawody wędkarskie

„Święto Suma” w Prehoryłem, gdzie zmaganiom pod patronatem lokalnych struktur Polskiego Związku Wędkarskiego towarzyszy także festyn dla widzów, podczas którego można podziwiać lokalnych wykonawców muzycznych i wyroby twórców rękodzieła.

Organizatorem i animatorem wielu ważnych dla gminy wydarzeń jest Gminny Ośrodek Kultury, mający swoją siedzibę w odnowionym niedawno budynku. Przy Ośrodku działa także m.in. biblioteka, klub seniora, powstały w 1966 roku zespół śpiewaczy

„Echo”, zespół „Koktajl”. Placówka jest też organizatorem licznych konkursów i inicjatyw promujących kulturę, sztukę i czytelnictwo.

W koloryt gminy wpisuje się też lokalny zespół „Arabeska” działający przy Gminnym Ośrodku Kultury w Mirczu.

Zespół uświetnia swoimi występami lokalne święta, promuje gminę w czasie lokalnych imprez, festynów i konkursów. „Arabeska” uświetnia także wydarzenia takie, jak Dożynki Gminne, rocznice patriotyczne i różne święta ważne dla społeczności gminy.

Imprezy kulturalne / GMINA MIRCZE

27

DOBROSĄSIEDZTWO Odbywające się cyklicznie od 2004 roku Europejskie Dni Dobrosąsiedztwa, to jedyne tego typu i tak ważne przedsięwzięcie na wschodniej granicy Unii Europejskiej.

Imprezie przyświeca idea dobrosąsiedztwa - organizatorzy po obu stronach granicy chcą łamać stereotypy narosłe przez lata. Impreza ma łączyć ludzi, pokazywać kulturę wschodnią i zachodnią, ma także uczyć współpracy.

Doświadczenie ostatnich 8 lat pokazuje, że wspólne działanie społeczności, które na co dzień dzieli granica, pomogło w lepszym poznaniu specyfiki kulturowej, społecznej, językowej i ekonomicznej sąsiadów, dzięki czemu wzrosło wzajemne zrozumienie i zaufanie. Systematycznie rośnie też ilość inicjatyw podejmowanych wspólnie ponad granicami.

Tradycją jest już tworzenie na czas imprezy pontonowego mostu na Bugu i otwieranie przejścia granicznego

dla gości. W ostatniej edycji EDD, po obydwu stronach granicy polskoukraińskiej, wzięło udział około 20 tysięcy osób.

W 2012 roku po raz pierwszy wręczono także pamiątkową statuetkę „Kangura Kryłowskiego” za wspieranie zarówno organizacji imprezy, jak również szeroko rozumianej budowy mostów, przyjaźni i współpracy między Polakami i Ukraińcami. Statuetkę otrzymał inicjator transgranicznych spotkań, prezes Fundacji Kultury Duchowej Pogranicza ksiądz mitrat Stefan Batruch.

W organizacji wydarzenia gminę Mircze wspiera szereg instytucji i organizacji – Fundacja Kultury Duchowej Pogranicza, Wojewoda Lubelski i Marszałek Województwa Lubelskiego, Starosta Hrubieszowski, Nadbużański Oddział Straży Granicznej w Chełmie i Izba Celna w Białej Podlaskiej oraz Gminny Ośrodek Kultury i Gminna Biblioteka Publiczna w Mirczu, a także Towarzystwo Przyjaciół Kryłowa i Okolic.

Pontonowy most jest już tradycją dobrosąsiedzkiego spotkania

W 2012 roku publiczność Europejskich Dni Dobrosąsiedztwa bawił kabaret „Świerszczychrząszcz”.

Symboliczne spotkanie przedstawicieli dwóch narodów na moście granicznym w Kryłowie. W tym wypadku rzeka nas łączy, a nie dzieli.

Ideę dobrosąsiedztwa wspierają także bractwa rycerskie i sympatycy kultury starożytnych Gotów

Od prawej: Wicewojewoda Lubelski Marian Starownik, Wójt Gminy Mircze Lech Szopiński i Starosta Hrubieszowski Józef Kuropatwa

Moment wręczenia pamiątkowej figurki „Kangura Kryłowskiego” księdzu mitratowi Stefanowi Batruchowi.

Na uczestników Europejskich Dni Dobrosąsiedztwa czeka wiele atrakcji - także spotkanie z wojskami z odległych epok.

Europejskie Dni Dobrosąsiedztwa zostały nominowane do ogólnopolskiego konkursu na Najlepszy Produkt Turystyczny Województwa Lubelskiego 2011 roku przez Lubelską Regionalną Organizację Turystyczną, przez co doceniła wspólne polsko-ukraińskie przedsięwzięcie. W ten sposób wyróżnia się najlepiej przygotowane produkty turystyczne, tworzone w oparciu o atrakcje kulturowe, przyrodnicze, sportowe i biznesowe. Coroczna impreza organizowana w gminie Mircze zajęła miejsce w pierwszej dziesiątce.

W tłumie uczestników wyraźnie odznaczają się barwne stroje zespołów ludowych tworzących po obu stronach granicy.

dobrosąsiedztwo / GMINA MIRCZE

29

WYDARZENIAWGMINIE Dożynki gminne kończą pełne pracy lato na wsi. W gminie Mircze podziękowanie za urodzaj i plony przygotowywane jest co roku w innej miejscowości. Uroczystościom religijnym towarzyszy część artystyczna i występy miejscowych zespołów.

Symbolem udanych zbiorów jest bochen chleba, wypieczony z mąki pochodzącej z nowego ziarna, którym zgodnie z tradycją, dzielą się goście przybyli na dożynki. Ważnym elementem obchodów jest prezentacja twórczości lokalnych artystów ludowych.

Można także spróbować wspaniałych potraw przygotowywanych przez koła gospodyń wiejskich z całej gminy.

Na magię przygranicznego krajobrazu gminy Mircze nie pozostają obojętni także artyści. Symbolikę pogranicza wykorzystał w swoich landartach lubelski artysta Jarosław Koziara. Stworzył on metalowe konstrukcje o prostej formie przypominające ptaki, anioły i zamontował swoje instalacje nad brzegiem Bugu, nieopodal granicy polsko-ukraińskiej w Kryłowie.

Od paru lat Fundacja Latająca Ryba wraz z Urzędem Marszałkowskim Województwa Lubelskiego organizuje na pograniczu Lubelski Landart Festiwal, podczas którego artyści z całego świata realizują własne projekty sztuki w przestrzeni.

Landart Mirosława Wajdy, w tle, po ukraińskiej stronie Bugu praca Jarosława Koziary.

Festiwal Gotania w Kryłowie w lekkiej i przystępnej formie popularyzuje wiedzę o historii Gotów.

Cyklicznie od 2008 roku w Kryłowie organizowany jest Piknik Historyczny, który ma na celu aktywizację lokalnej społeczności i zwiększenie świadomości posiadanego dziedzictwa historycznego i kulturalnego, zwłaszcza wśród młodzieży. Piknik przede wszystkim promuje miejscowość i gminę, jako teren atrakcyjny pod względem turystycznym.

Każda kolejna edycja akcentuje inny aspekt przeszłości tych stron. W 2008 roku organizatorom przyświecało hasło „Kryłów nad Bugiem”, mające podkreślić przygraniczne położenie miejscowości. W kolejnym roku chciano przypomnieć spuściznę wszystkich

kultur tworzących specyfikę regionu, podkreślało to motto – „Jeden Kryłów – trzy kultury”. W 2010 roku goście pikniku mieli okazję bawić się poznając folklor cygański. Jarmark i staropolska biesiada, to inspiracje kolejnych edycji wydarzenia.

Piknik cieszy się dużym zainteresowaniem i ściąga co roku wielu gości z regionu. Organizatorzy dokładają wszelkich starań, aby przygotować atrakcje dla uczestników w każdym wieku.

Święto Suma jest odbywającą się dorocznie imprezą plenerową połączoną z zawodami wędkarskimi. W rywalizacji startują seniorzy i modzież, warto dodać, że w szranki często stają panie. Piknik uświetniają swoimi występami lokalne zespoły artystyczne.

wydarzenia w gminie / GMINA MIRCZE

31

GMINA MIRCZE Miejsce Inspiracji Rozwoju Ciekawych ludzi Zabytków Europejskich Dni Dobrosąsiedztwa

Największym bogactwem gminy Mircze są mieszkający tu ludzie. To dla nich inwestujemy w infrastrukturę, drogi, obiekty użyteczności publicznej, ochronę zdrowia, oświatę i kulturę.

W praktycznie każdej z miejscowości w gminie podjęto prace mające na celu poprawę jakości życia mieszkańców.

Rozwój obszarów wiejskich gminy Mircze jest zauważalny na wielu płaszczyznach. Władze

gminy pozyskują środki zewnętrzne, dzięki którym możliwe jest dofinansowanie zaplanowanych inwestycji.

W 2006 roku w projekt budżetu na inwestycje przewidywał zaledwie 220 tysięcy, by w 2011 roku osiągnąć kwotę 13 mln złotych. Obecnie prawie wszystkie projekty udaje się współfinansować ze źródeł zewnętrznych.

Obraz gminy zmienia się na naszych oczach.

Małków i Małków Kolnia W 2001 roku powstało Sowarzyszenie Rozwoju Wsi Małków, Kolonii Małków, Górki Zabłocie i Kolonii Kryłów, które poza typową działalnością kulturalnooświatową, formalnie prowadzi także szkołę im. S. Basaja „Rysia”.

W 2010 roku przy szkole zorganizowano nowy plac zabaw, a zakupu wyposażenia dla dzieci dokonała gmina Mircze ze środków Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Szkoła podstawowa w Małkowie nosi imię lokalnego bohatera Starnisława Basaja ps. „Ryś”.

Pomnik upamiętniający ofiary II wojny światowej i tablica poświęcona zwycięskiej bitwie partyzanckiej stoczonej pod Małkowem przez dowódcę BCH Stanisława Basaja 14 lutego 1944.

Małków leży w środkowej części gminy Mircze, nad malowniczą rzeką Bukową.

To tutaj w 1942 roku powstał słynny w całej okolicy oddział Batalionów Chłopskich ze Stanisławem Basajem „Rysiem” jako dowódcą. Postawa mieszkańców wsi w czasie wojny została doceniona poprzez nadanie miejscowości Krzyża Grunwaldu III klasy.

Budowę szkoły podstawowej w Małkowie rozpoczęto w 1966 roku, placówka nosi imię tak ważnego w dziejach okolicy Stanisława Basaja.

Górka Zabłocie

W 1998 roku przeniesiono do miejscowości drewniany kościół pw. MB Częstochowskiej, który pierwotnie znajdował się w miejscowości Aleksandrów w powiecie Biłgoraj. Świątynię na nowym miejscu poświęcił 20 sierpnia 1998 roku bp Mariusz Leszczyński.

Cmentarz prawosławny w Szychowicach położony jest malowniczo wśród drzew.

Szychowice Park Dworski w Szychowicach powstał w II połowie XVIII wieku. Należał on do rodziny Leszczyńskich, a nastepnie Rulikowskich. Z regularnej kompozycji zachowały się nieliczne drzewa: ślad parteru ogrodowego na osi nieistniejącego już dworu, aleje, altany lipowe i jesionowe oraz syngieltonowe

drzewa pomnikowe. W marcu 2011 radni gminy podjęli uchwałę o nabyciu parku, aby przywrócić temu miejscu dawny blask.Pod koniec XVIII wieku założono w Szychowicach cmentarz prawosławny, który jest do dziś użytkowany. Najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z XIX wieku. Za-

chowało się ok. 60 nagrobków sprzed 1945 roku. Znajduje się tu symboliczny nagrobek ks. Segriusza Zacharczuka, który został zamordowany w 1943 roku i został ogłoszony świętym Kościoła prawosławnego. Nekropolia należy obecnie do prawosławnej parafii w Hrubieszowie pw. Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny.

W pobliżu cmentarza znajdowała się także murowana cerkiew prawosławna - jedyna w okolicy przetrwała akcję rewindykacyjną w 1938 roku, w 1946 roku cerkiew została rozebrana.

Rosnąca w polu rozłożysta lipa jest jedną z niewielu pamiątek po stojącej tu niegdyś cerkwi .

Dzięki wsparciu Unii Europejskiej w Szychowicach Nowych powstaje nowoczesna świetlica wiejska. Na zdjęciu charakterystyczna zabudowa miejscowości.

Na szychowickim cmentarzu znajduje się symboliczny nagrobek prawosławnego świętego, ks. Sergiusza Zacharczuka.

Niedaleko cmentarza mozna przekroczyć rzekę Bukową po przebudowanym niedawno moście.

35

Kryłów Kryłów jest miejscem szczególnym na mapie całego powiatu hrubieszowskiego. Otwarcie planowanego przejścia granicznego Kryłów-Krecziv ma szansę znów ożywić tę przygraniczną miejscowość. Pierwszy gród istniał na tych terenach prawdopodobnie już w X w. i należał do zespołu Grodów Czewieńskich. Do naszych czasów przetrwały ruiny zamku Ostrorogów, które są najcenniejszym i jednym z najbardziej znanych zabytków okolic Hrubieszowa. Budowla powstała pod koniec XVI wieku, a położenie na wyspie znacznie podnosiło jej walory obronne. Przygraniczne tereny nigdy jednak nie były spokojne i liczne najazdy Kozaków, Tatarów i Szwedów przyczyniły się do ostatecznego upadku tego miejsca.

Romantyczne ruiny położone malowniczo na niewielkim wzniesieniu nad Bugiem przyciągają dziś wielu turystów.

Zachowana neogotycka brama wjazdowa wraz z domkiem odźwiernego jest jedynym tego rodzaju obiektem na terenie województwa. W 1820 roku Józef Chrzanowski wzniósł tu dwór wraz z parkiem, którego pozostałością jest brama. Na obiekcie widoczne są herby szlacheckie Leliwa (Wodzickich) i Korczak (Horodyskich).

Ruiny zamku na wyspie pięknie wpisują się w krajobraz romantycznego pogranicza.

Grubość zachowanych murów dochodzi w niektórych miejscach nawet do 3 metrów.

Organizatorzy i uczestnicy IX Dni Dobrosąsiedztwa podpisali apel skierowany do najwyższych władz Polski i Ukrainy, w którym zwracają się o pomoc w stworzeniu przejść granicznych mających połączyć Polskę i Ukrainę. Sygnatariusze widzą w projektowanym przejściu ogromna szansę społeczną, ekonomiczną i polityczną dla przygranicznych terenów.

Prowadzący na wyspę most jest jedną z najnowszych inwestycji gminy Mircze.

Leniwie rozlany Bug kusi wędkarzy, kajakarzy i miłośników przyrody.

Piwnice zamkowe charakteryzują się kolebkowym sklepieniem.

Malownicze otoczenie kryłowskiego zamku jest idealnym miejscem na plenerową imprezę kulturalną.

Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Pan Wołodymir Łytwyn Przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy

Pan Donald Tusk Premier Rządu Rzeczypospolitej Polskiej

Pan Mykoła Azarow Premier Ukrainy

Apel Kryłowski

My uczestnicy IX edycji Europejskich Dni scowości Kryłów zwracamy się z apelem Dobrosąsiedztwa, zgromadzeni w miejDowodem jak bardzo potrzebne jest to do władz parlamentarnych i rządow przejście są Europejskie Dni Dobrosą ych twa, organizowane w Kryłowie o wsparcie i pomoc w urzeczy wistnien i Kreczivie już po raz czwarty, przez Fundacj siedziu działań mających na celu powstaw anie Duchowej Pogranicza i lokalny nowych przejść granicznych na granicy ę Kultury samorząd. Na granicy w Kryłowie w Polski i Ukrainy, w tym oczekiwanego 2009 roku spoprzez tkało się ponad 20 tysięcy mieszka mieszkańców pogranicza przejścia Kryłów ńców pogranicza i gości z obu krajów – Krecziv k/Nowowołyńska. a ok. 7 tysięRzeka Bug dzieli dwa państwa, dwa cy skorzystało z oferty przekroczenia narody mające świadomość wspólno granicy przez most pontono wy ty dzie- przez saperów z Dęblina. W wybudowany jów, wspólnych ofiar i wspólnych bohater kolejnych latach liczba uczestników znacznie ów. Tak się złożyło, że znów jesteśmy wolni Władze samorządu Powiatu i równi w niepodległej Polsce i Ukrainie Hrubieszowskiego i Gminy Mircze poczyni wzrastała. . Naszym wspólnym zadaniem jest, ły liczne staaby te dwa narody jak najlepiej poznawały swoją kulturę, zwyczaje, przezwyciężały różnice rania by poprawić infrastrukturę drogową do tej miejscowości od strony społeczne. Przejście graniczne to stworze Zamościa i Hrubieszowa. nie możliwości, a zarazem szansa na zrównoważony rozwój tych obszarów.

Porównując liczebność przejść graniczn ych na południu, zachodzie i wschod Apelujemy do wszystkich decydentów, Polski to na granicy wschodniej jest zie zadbajmy o naszą wspólną przyszłość. ich najmnie j.

Naszym wspólny m celem Two- ko dla nas jako małego samorzą rząc nowe przejścia na granicy polsko nie tyldu lokalnego na wschodzie Polski, ale – ukraińskiej pokażmy, że granica może także naszego nas państwa, a nawet Unii Europej łączyć, a nie dzielić. Powstanie przejści skiej a granicznego to początek solidnego funda- Bugu nie oznaczała nowej granicy powinno być dążenie do tego, aby ta granica na mentu rozwoju wymiany handlowej z którą i nowych podziałów. Tworzenie może niewielkich, finansowej i materialnej zarówno Polaków wiąże się możliwość popraw y sytuacji ale jak potrzebnych obu stronom przejść granicznych pozwoli na wzajem jak ny rozwój na szansa na rozwój i znalezienie swojego i Ukraińców. Takie przejście to ogrom- kulturalny, ekonomiczny, przyczy ni się do łamania wciąż jeszcze istniejąc miejsca, celu w życiu dla ludzi młodych zatrzymania ich, pokazania im, że warto ych nega, tywnych stereotypów oraz budowy zostać w swoich rodzinnych stronach społeczeństw obywatelskich, ludzi świadom .

Za szybkim utworzeniem przejścia ych własnej tożsamości, pamiętających Kryłów - Krecziv przemawia fakt położen o historii, ludzi szanujących swoich sąsiadów blisko granicy 60 tysięcznego miasta ia i dbających o dobrą przyszłość dla Nowowołyńsk, któro jest istotnym ośrodki następnych pokoleń. wydobycia węgla kamiennego w Lwowsk em Pragniemy poinformować, że w roku o – Wołyńskim Zagłębiu Węglow ym 2009 została podpisana przez uczestn oraz Europejskich Dni Dobrosąsiedztwa jest naszym partnerem przy realizac ików ji wielu transgranicznych przedsięwzięć. „Deklaracja Kryłowska o dobrosąsiedztw Miej- samym roku uczestnicy coroczn scowość Kryłów w Gminie Mircze to ie”. W tym dawne, wielokulturowe miasto, które ego dzisiaj rację Kryłowską Programu Obwarz Biegu Kwietnego podpisali w Kryłowie „Deklaodwiedzane jest przez tysiące turystów , miłośników wędkowania, kajakarzy. anek”, traktując Kryłów jako miejsce planowa nego w przyszłości przejścia Kryłów – Krecziv.

Kryłów, 24 czerwca 2012 roku

Usytuowana na centralnym placu miejscowości altana powstała przy okazji corocznego Pikniku Historycznego to dobre miejsce zarówno na dobrosąsiedzkie spotkania, jak i rodzinne pikniki. Widoczna w tle zabytkowa świątynia jest także wartym odwiedzenia miejscem.

W centrum wsi znajduje się pomnik upamiętniający ofiary zamordowane w Kryłowie w Niedzielę Palmową 25 marca 1945 roku. Odsłonięcie tablicy miało miejsce w 65-rocznicę tych tragicznych wydarzeń, w 2010 roku.

Na wielbicieli kajakarstwa, zarówno amatorów, jak i profesjonalistów, czeka graniczna rzeka Bug. W Kryłowie organizowane są kameralne spływy kajakowe. W wielu miejscach można także rozbić namiot, zatrzymać się w trakcie podróży camperem, czy skorzystać z gościnności gospodarstw agroturystycznych.

38

Kryłów / GMINA MIRCZE

Rzymskokatolicki cmentarz w Kryłowie jest największą i najstarszą nekropolią w gminie Mircze. Charakterystycznymi obiektami są cmentarna kaplica i 10-metrowy grobowiec rodziny Horodyskich i Chrzanowskich. Znajduje się tu także mogiła żołnierzy I wojny światowej.

28 listopada 2011 roku Wójt Gminy Mircze podpisał umowę o dofinansowanie operacji nazwanej „Rewitalizacja Kapliczki Św. Mikołaja z Wilkiem wraz z elementami małej architektury w miejscowości Kryłów-Kolonii w Gminie Mircze” (w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju PROW na lata 2007-2013 dla operacji, które odpowiadają warunkom prz yznania po mocy w ramach działania Odnowa i rozwój wsi).

Gmina z własnego budżetu dołożyła 20% kosztów kwalifikowalnych wartości zadania, 80% natomiast pokrył budżet PROW. Wartość całkowita projektu wyniosła 64 635 zł, z czego dofinansowano ponad 42 000 zł.

Prace przy zabytkowym obiekcie polegały na wymianie elementów konstrukcyjnych zadaszenia kapliczki, odnowieniu schodów terenowych wraz balustradami, ustawieniu tablicy informacyjnej, ogrodzeniu terenu i obudowaniu studni.

Zamontowano jednocześnie elementy małej architektury: ławki i tablicę informacyjną. W ramach prac terenowych powstała ścieżka żwirowa prowadząca od kapliczki do źródełka oraz umocowano skarpy w okolicy źródełka.

Prace zakończono w 2012 roku.

Ciekawym zabytkiem w miejscowości jest także kościół parafialny, pochodzący z roku 1859. Powstał on wg projektu Józefa Benedykta Chrzanowskiego. Zachowało się wnętrze, witraże, sklepienia, ołtarz główny oraz organy w stylu neogotyckim. W północno-zachodnim narożu ogrodzenia usytuowana jest zabytkowa dwukondygnacyjna dzwonnica z 1860 roku.

39

Mecz polskich i ukraińskich samorządowców rozegrany podczas Europejskich Dni Dobrosąsiedztwa w 2012 r.

W 2010 roku Zespół Szkół w Kryłowie poddano termomodernizacji. Wybudowano także nowe boisko, z którego korzysta młodzież ucząca się w placówce oraz mieszkańcy miejscowości.

Koszt prac wyniósł 524 694 zł.

Placówka Straży Granicznej w Kryłowie

Placówka Straży Granicznej w Kryłowie została włączona w system ochrony granicy Polski 4 września 2001 r., a jej uroczystego otwarcia dokonał ówczesny Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Marek Biernacki. Pracujący w niej funkcjonariusze chronią 27 km 820 m granicy państwowej przebiegającej przez Bug, a obszar ich pracy obejmuje w części gminy

40

Kryłów / GMINA MIRCZE

Dołhobyczów, Hrubieszów, Werbkowice oraz Mircze.

13 grudnia 2011 r. odbyły się uroczystości dziesięciolecia działalności i powstania jednostki. Jubileusz był okazją do podziękowania przedstawicielom władz współpracujących z placówką oraz wręczenia okolicznościowych odznaczeń wyróżniającym się funkcjonariuszom straży granicznej.

Zespół Szków w Kryłowie

ŚWIETLICA Z PLACEM ZABAW: W ramach działania „Odnowa i Rozwój Wsi” zrealizowano projekt, któremu nadano tytuł „Remont świetlicy wiejskiej i jej wyposażenie oraz kompleksowe zagospodarowanie przestrzeni publicznej w centrum wsi Kryłów”.

Wiejskie świetlice są miejscem spotkań i aktywizacji lokalnych społeczności, dlatego tak ważne jest, aby obiekty tego typu także były w stanie spełniać swoje podstawowe funkcje.

Remont świetlicy w Kryłowie znacząco wpłynął na standard życia okolicznych mieszkańców, powstało centrum kulturalne, gdzie spotykają się m.in. członkowie Towarzystwa Przyjaciół Kryłowa i Okolic. W jednym z pomieszczeń powstanie lokalne muzeum.

W otoczeniu świetlicy powstał plac zabaw, ustawiono gril i altankę, przygotowano boisko do gry w piłkę nożną oraz siatkową, które zachęci-

Plac zabaw przy świetlicy w Kryłowie

ło młodzież i dzieci do aktywnego spędzania wolnego czasu. Całkowita wartość projektu to ponad 562 000 zł, z czego 351 625 zł zostało pokryte ze środków pozyskanych przez gminę w ramach EFRROW. Funkcjonariusze Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej z Kryłowa odbierają odznaczenia z okazji 10-lecia działalności ich jednostki z rąk gen. Jarosława Frączyka.

19 sierpnia 2012 r. odbyły się uroczystości włączenia OSP Kryłów do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Kryłów / GMINA MIRCZE

41

Smoligów Od 2000 roku w miejscowości Smoligów działa Zakład Opiekuńczo-Leczniczy „Droga Życia”. Placówka położona jest w spokojnej, malowniczej okolicy i prowadzi stacjonarną działalność leczniczą, polegającą na ograniczaniu skutków choroby u osób przewlekle i obłożnie chorych. Standard świadczonych usług jest systematycznie podnoszony, a zakład jest stale modernizowany i dostosowywany do potrzeb podopiecznych. „Droga życia” posiada kontrakt z NFZ i udziela świadczeń osobom niewymagającym hospitalizacji, które ze względu na stan zdrowia i stopień niepełnosprawności oraz brak możliwości samodzielnego funkcjonowania w środowisku domowym wymagają

stałego nadzoru lekarskiego, profesjonalnej pielęgnacji i rehabilitacji.

Ośrodek jest jednoczesnie jednym z największych zakładów pracy w gminie Mircze. www.opiekasmoligow.pl Dzięki dofinansowaniu (w wysokości 70%) ze środków Unijnego Programu

Rozwoju Obszarów Wiejskich (w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju) wymieniono pokrycie dachu i docieplono budynek miejscowej świetlicy. Punkty takie są miejscami spotkań, imprez kulturalych, umożliwiają również aktywność społeczną i obywatelską mieszkańców.

Wereszyn Znajdujący się w Wereszynie staw ma ok. 5 ha powierzchni, a gatunkiem dominującym jest w nim karp.

Często odbywają się tu zawody wędkarskie dla profesjonalistów i amatorów – m.in. mistrzostwa spławikowe i nocne zawody wędkarzy, których organizatorem jest Koło Polskiego Związku Wędkarskiego z Mircza.

42

Inne miejscowości / GMINA MIRCZE

Radostów W 2011 r., dzięki wsparciu środków z MSWiA, zabezpieczono przed erozją wąwóz lessowy w ciągu drogi gminnej Radostów-Łykoszyn. Koszt inwestycji wyniósł ponad 208 360 zł.

W Radostowie znajduje się również zabytkowy cmentarz pochodzący z okresu I wojny światowej. Widoczne są na nim zarysy mogił zbiorowych oraz kurhan. Znajduje się tu 8 zbioro-

wych grobów i 36 kwater indywidualnych. Pochowano tu żołnierzy, którzy polegli w walce pomiędzy wojskami austryjackimi i rosyjskimi, w czasie walk ucierpiała również miejscowa ludność. Łącznie życie straciło wówczas około 3000 osób.

Na szczycie górującego nad cmentarzem kopca stoi ponad 4-metrowy krzyż betonowy, pierwotnie wisiał na nim drewniany w izer un e k Chrystusa, który po uszkodzeniu został przeniesiony do kościoła w Wiszniowie.

Obecnie cmentarz porasta trawa i inne rośliny.

Kolonia, Smoligów i Tuczapy. Dzięki niemu udało się wymienić i pomalować pokrycie dachowe, docieplić budynki, wstawić nowe okna i wykonać opaski odwadniające. Całkowite dofinansowanie remontu świetlic ze

środków EFRROW to wartość ok. 100 000 zł.

Obiekty integrują miejscową społeczność - w Tuczapach działa Koło Gospodyń Wiejskich, wielokrotnie nagradzane za regionalne kulinaria.

Tuczapy

Świetlica wiejska w tej miejscowości została objęta remontem w ramach działania 413 Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju (małe projekty).

Projekt ten dotyczył świetlic w miejscowościach Górka-Zabłocie, Modryń-

Inne miejscowości / GMINA MIRCZE

43

Wiszniów Na terenie Wiszniowa znajdowało się kiedyś Państwowe Gospodarstwo Rolne, dziś potrzebne są na terenach dawnych osiedli PGR nowe inwestycje.

Gmina Mircze stara się pozyskać środki także na ten cel. Roboty drogowe wykonane w 2010 roku w Wiszniowie były możliwe dzięki dofinansowaniu ze środków Agencji Nieruchomości Rolnych w Lublinie. Dofinansowanie wyniosło około 80%, kolejne 20% dołożyła Gmina Mircze. Całkowity koszt remontu wyniósł ponad 381 000 zł.

W 2011 roku w Wiszniowie wyremontowano także, w ramach PROW Odnowa i Rozwój Wsi, remizo-świetlicę wiejską. Koszty związane z remontem wyniosły prawie 462 500 zł. Nowy obiekt będzie służył mieszkańcom i miejscowej Ochotniczej Straży Pożarnej przez najbliższe lata.

Zabytkowy kościół pw. Świętego Stanisława Biskupa był pierwotnie unicką cerkwią (pw. Ścięcia św. Jana Chrzciciela), którą niedługo po wybudowaniu zamieniono na prawosławną, a następnie, po częściowej przebudowie w 1922 r., erygowano na kościół rzymskokatolicki. Należy do grupy cerkwi powstałych w ostatnich latach przed kasatą unii, którym zaczęto nadawać obce na tych terenach ukształtowanie i zdobnictwo charakterystyczne dla architektury rosyjskiej.

Kościół w Wiszniowie jest obiektem drewnianym. Wyraźnie wyróżnia się prostokątne prezbiterium z zakrystią od północy, znacznie szersza nawa

oraz babiniec, równej szerokości z prezbiterium.

W 2012 zrealizowano projekt „Remont świetlicy wiejskiej oraz zagospodarowanie przestrzeni publicznej w centrum wsi Wiszniów” – w ramach działania Odnowa i rozwój wsi, PROW na lata 2007–2013.

Remont objął m.in. odwodnienie i docieplenie budynku. Dzięki inwestycji w budynku wykonano instalacje wodno-kanalizacyjne, pochylnię dla osób niepełnosprawnych, instalację elektryczną, a także kotłownię wraz z instalacją centralnego ogrzewania i izolacje cieplne.

Utwardzono także chodnik i parking, a także urządzono boisko sportowe. Wydatki całkowite wyniosły ponad 434 340 zł, w tym 264 903 zł ze środków EFRROW.

Niedawną inwestycją, która znacząco wpłynie na komfort nauki najmłodszych, jest także termomodernizacja budynku szkoły podstawowej

im. Mikołaja Kopernika w Wiszniowie. Umożliwił ją wdrażany w całej gminie projekt „Odnawialne źródła energii i termomodernizacja budyn-

ków użyteczności publicznej w Powiecie Hrubieszów” i dofinansowanie ze środków NFOŚiGW w Warszawie.

Inne miejscowości / GMINA MIRCZE

45

Stara Wieś Stara Wieś leży na południowym krańcu gminy, w obrębie Grzędy Sokalskiej.

Od 1472 roku w źródłach pojawiają się wzmianki o cerkwi pw. św. Romana i Dawida Męczenników. W 1919 roku cerkiew rekoncyliowano na kościół rzymskokatolicki. W czasie wojny świątynia uległa częściowemu zniszczeniu.

Do 1974 roku stała tu także cerkiew unicka, wybudowana w 1798.

Dawny budynek folwarczny z pocz.

XX w. stanowi ciekawy element krajobrazu miejscowości. Po II wojnie światowej mieściła się tu szkoła, obecnie budynek jest nieużywany.

Straż pożarna w miejscowości ma bogate tradycje - pierwsza jednostka OSP powstała już w 1931 roku, w 1952 roku zbudowano pierwszą remizę, a nowa placówka powstała w 1982 roku.

Utrzymana w stylu neoromańskim kapliczka św. Jana Nepomucena w Starej Wsi jest ciekawym obiektem architektonicznym o formie rzadko spotykanej w tej części Polski.

W 1974 roku wybudowano w Starej Wsi murowany kościół filialny parafii Nabróż.

Jest to świątynia jedno wieżowa w stylu nowoczesnym.

W 2012 roku zrealizowano projekt nazwany „Remont świetlicy wiejskiej oraz zagospodarowanie przestrzeni publicznej w centrum miejscowości Stara Wieś”, w ramach działania Odnowa i rozwój wsi, PROW 2007-2013.

W ramach operacji przeprowadzono remont budynku świetlicy, wymie-

niono pokrycie dachowe, wykonano docieplenie ścian i odwodnienie, wymieniono instalację elektryczną.

Wstawiono nowe okna i drzwi. Zbudowano kotłownię wraz z instalacją centralnego ogrzewania, izolacje cieplne i wentylację. Wykonano wewnętrzne instalacje wodno-kanalizacyjne.

Świetlica została dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych i rodzin z małymi dziećmi – stworzono podjazd dla wózków, utwardzono także nawierzchnię parkingu i chodnik.

Został także zagospodarowany teren ogrodu otaczającego obiekt, gdzie powstało miejsce rekreacji.

Mołożów Około 400 m na wschód od drogi z Mołożowa do Miętkiego znajduje się cmentarz z okresu Powstania Styczniowego i mogiła zbiorowa z 1863 r..

Pierwszy pomnik został zniszczony przez podczas okupacji, w 1967 roku obok mogiły wybudowano kolejny pomnik ku czci poległym bohaterom Powstania Styczniowego, którego 150. rocznicę właśnie obchodzimy.

Świetlica stanowi jednocześnie siedzibę OSP Stara Wieś. Warto dodać, że 18 listopada 2011 roku świętowano jubileusz 90-lecia jednostki Ochotniczej Straży Pożarnej w tej miejscowości. Uroczystość swoją obecnością uświetniło wielu znakomitych gości związanych z powiatem Hrubieszów,

gminą Mircze oraz innymi jednostkami Ochotniczej Straży Pożarnej.

Strażacy ze Starej Wsi są mistrzami województwa lubelskiego w zawodach sportowo-pożarniczych mężczyzn i wicemistrzami kobiet, zajęli też 8. miejsce w zawodach krajowych w Koninie w 2011 roku.

Na zdjęciu Nieetatowa Wojskowa Orkiestra Dęta z Zamościa, grupa rekonstrukcji historycznej z Biłgoraja oraz Stowarzyszenie Szwadron Ziemi Hrubieszowskiej im. 2 Pułku Strzelców Konnych

Całkowita wartość modernizacji świetlicy w Mołożowie do 2010 wyniosła ponad 480 000 zł.

Ochotnicza Straż Pożarna w Mołożowie to jedna z jedenastu jednostek działających w gminie Mircze.

Jednostka założona została w 1966 roku i ma na koncie wiele sukcesów na zawodach pożarniczych, zarówno na szczeblu gminnym jak i na powiatowym. Strażacy z Mołożowa za swoje zasługi są rokrocznie odznaczani medalami i odznaczeniami „Wzorowy Strażak”.

Przy jednostce działa Młodzieżowa Drużyna Pożarnicza Dziewcząt.

Inne miejscowości / GMINA MIRCZE

47

Modryń, Modryniec, Miętkie Środowiskowy Dom Samopomocy w Modryniu powstał 30 października 2009 roku w odpowiedzi na duże potrzeby lokalnej społeczności w zakresie wsparcia osób chorych, niepełnosprawnych i wymagających pomocy w rozwiązywaniu problemów dnia codziennego. Utworzono go z inicjatywy wójta gminy Lecha Szopińskiego przy aktywnym wsparciu Rady Gminy, która podjęła Uchwałę o utworzeniu placówki i nadaniu jej statutu.

Dom mieści się w budynku dawnej szkoły podstawowej, gdzie przeprowadzono gruntowny remont, wyposażono sale w podstawowy sprzęt niezbędny do rozpoczęcia działalności, zagospodarowano teren wokół budynku, wykonano parking i ogrodzenie. W dużej mierze inwestycja została sfinansowana ze środków województwa lubelskiego.

Obecnie z pomocy Domu korzysta ponad 35 osób, które mają w nim zapewnione warunki do rozwoju, rehabilitacji i integracji.

Działają tu pracownie gospodarstwa domowego, komputerowa, umiejętności społecznych i zawodowych oraz pracownia plastyczna. Przy placówce działa Stowarzyszenie Nasz Dom. www.sdsmodryn.pl

Rzymskokatolicki kościół w Modryniu pw. MB Królowej Polski jest obiektem wartym odwiedzenia. Świątynia powstała w 1740 roku, z fundacji Rozalii Wilgi, jako greckokatolicka cerkiew pw. Opieki Matki Bożej (w miejsce zniszczonej przez Szwedów świątyni ufundowanej przez Władysława Jagiełłę w 1406 roku).

W 1840 roku świątynia została przekształcona w cerkiew prawosławną.

Kościół został zniszczony i ograbiony w czasie II wojny światowej. Remont przeprowadzono pod koniec lat 70-tych XX w., a nadzorował go, pochodzący z Hrubieszowa, profesor Wiktor Zin.

Naprzeciwko kościoła, po drugiej stronie szosy wiodącej do Hrubieszowa, znajduje się interesująca kapliczka polna.

Dzięki inwestycjom w remizo-świetlice w gminie może rozwijać się działalność społeczna i kulturalna mieszkańców.

Droga dojazdowa do Koloni Modryń została odnowiona w czynie społecznym przez mieszkańców.

Działający w Modryńcu tartak ma blisko 20-letnie doświadczenie. Zajmuje się zarówno produkcją elementów na więźby dachowe, jak i półfabrykatów z drewna drzew liściastych do wyrobu podłóg i mebli.

Nieprzerwanie od 2009 roku firma FOREST uczestniczy w programie Rzetelna Firma, przedsiębiorstwo posiada także certyfikat FSC-Chain of Custody, który świadczy o wykorzystywaniu surowca drzewnego pochodzącego wyłącznie z obszarów o odpowiedzialnej gospodarce leśnej.

Firma współpracuje z Wydziałem Technologii Drewna Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, jest także członkiem Polskiej Izby Gospodarczej Przemysłu Drzewnego.

Już po raz trzeci mieszkańcy miejscowości Modryń Kolonia i ich przyjaciele z innych miejscowości, własnymi siłami, w czynie społecznym, zbudowali 340-metrowy odcinek drogi dojazdowej do swych mieszkań i pól.

Przydrożna kapliczka we wsi Modryniec. Mieszkańcy darzą ją dużym sentymentem, między innymi ze względu na ciekawą historię jej losów.

Firma Forest Tartak z Modryńca www.firmaforest.pl

W czerwcu po raz drugi zorganizowany został „Dzień Miętkiego”. W części artystycznej wystąpiły zespoły działające przy Gminnym Ośrodku Kultury w Mirczu: „Szychowianki”, „Smile”, „Moch-Band”, „Koktajl” i „Arabeska” oraz goście z Ukrainy.

Festynowi, podobnie jak w ubiegłym roku, towarzyszyły różnorodne atrakcje dla dzieci oraz wystawy Kół Gospodyń Wiejskich z Tuczap, Modrynia-Kolonii i Starej Wsi.

Inne miejscowości / GMINA MIRCZE

49

Książki i publikacje o gminie Mircze Bogata historia okolic Mircza inspiruje. Duże zainteresowanie budzi związana z tymi terenami kultura Gotów i unikalność archologicznych odkryć ich cmentarzysk. Burzliwe dzieje pogranicza odbijają się w historii Kryłowa i kolejnych jego właścicieli. Bardzo aktywna społeczność lokalna i związani z okolicami ludzie inicjują również własne projekty, mające

udokumentować i ocalić dla przyszłości dzieje tej „małej ojczyzny”. Powstało wiele opracowań, prac naukowych, popularno-naukowych i popularyzatorskich związanych swą tematyką z ziemią mirecką. Nie sposób wymienić tu wszystkich tytułów, ale wybrane przykłady dobrze odzwierciedlają szeroki wachlarz podejmowanych ujęć i tematów.

w Puchaczowie, studiował na lwowskim Uniwersytecie Jana Kazimierza, ukończył także Państwowy Instytut Nauczycielski w Warszawie, gdzie jego dyplomem była właśnie napisana pod kierownictwem naukowym prof. Stefana Czarnowskiego monografia Mircza (1934). Stanowi ona socjograficzny opis stosunków ekonomicznych, kulturalnych i społecznych miejscowości i jest ważną pozycją dla etnografii Lubelszczyzny.

Jednym z najstarszych opracowań dotyczących Mircza jest monograficzna praca Bolesława Kłembukowskiego „Mircze, wieś powiatu hrubieszowskiego.” Autor był nauczycielem w Hrubieszowie, Drohiczanach, Kopyłowie, Grudziądzu, Sobolewie, w latach 1930–1934 był kierownikiem szkoły w Mirczu. W historii zapisał się jako działacz społeczny i zapalony regionalista. Urodził się w 1897 roku

„Zamek w Kryłowie” Ewa PrusickaKołcon, Witryna Kresowa, Zamość 2010 (wydawnictwo sfinansowane przez Urząd Gminy Mircze) „Warownia miała połączenie z lądem i miastem przez most drewniany. Dziś jego lokalizacja jest trudna do określenia.

W źródłach pisanych wzmiankowany jest również tzw. most zamkowy, usytuowany niewątpliwie od północy, przy bramie wjazdowej. Z obserwcji terenu wynika, że mógł być on zwodzony, bowiem wyraźne zagłębienie terenowe wzdłuż północnego wału kurtyny to nie tylko wynik wybierania ziemi na jego budowę, ale prawdopodobnie także relikty dawnej fosy odgradzającej zamek od pozostałej części wyspy.”

Spotkanie w Kryłowie z Ewą Prusicką-Kołcon

50

Książki i publikacje o gminie Mircze / GMINA MIRCZE

„Dzieje miejscowości gminy Mircze, powiat hrubieszowski” to praca zbiorowa, którą tworzyli Ewa i Józef Niedźwiedź, Ewa Prusicka-Kołcon, Lech Szopiński i Marek Kołcon, a jej wydanie dofinansował Urząd Gminy w Mirczu. Książka jest usystematyzowanym opracowaniem dotyczącym każdej z miejscowości w gminie.

Znajdują się tu informacje dotyczące stanowisk archeologicznych oraz szczegółowo opisane i udokumentowane dzieje tych okolic.

We wstępie do pracy możemy przeczytać m.in.: „Zainteresowanie dziejami miejscowości zapewne należy łączyć nie tylko z wyższą świadomością historyczną i obywatelską, ale także z poszukiwaniem własnej tożsamości i odrębności jako jednostki terytorialnej.”

Wydana w 2008 roku książka Lecha Szopińskiego „Mircze - dzieje dalekie i bliskie” była nominowana przez Wojewódzką Bibliotekę Publiczną im.

Hieronima Łopacińskiego w Lublinie do konkursu Książka Roku, który ma za zadanie promowanie pięknych i wartościowych publikacji dotyczących regionu lubelskiego.

Warto zapoznać się szczególnie z częścią książki poświęconą dramatycznym wydarzeniom wojennym, a także wysiedleniom na terenach dzisiejszej gminy Mircze. Akcja wysiedleńczo-pacyfikacyjna rozpoczęła się w listopadzie 1942 roku i trwała aż do sierpnia 1943 roku, a dotyczyła nie tylko mieszkańców Mircza, ale także Mołożowa, Kolonii Mołożów i Miętkiego.

Autorowi udało się dotrzeć do wielu świadków tamtych i innych ważnych wydarzeń i spisać ich relacje dla potomności.

W wydanej po raz pierwszy 1996 roku (w 2012 roku ukazało się zaktualizowane IV wydanie) przez Oficynę Wydawniczą Rewasz drugiej części przewodnika „Polska egzotyczna” Grzegorza Rąkowskiego znajduje się pasjonujący opis podróży wzdłuż wschodnich granich Polski.

Czytelnik znajdzie tam także obszerny rozdział poświęcony powiatowi

wej jednostki osadniczej oraz budowania wszystkiego od początku: uprawy ugorów, budowania dachu nad głową, budynków gospodarskich i inwentarskich, gromadzenia podstawowych sprzętów i przedmiotów, zakładania hodowli zwierząt, wzajemnego poznawania się. Jednym słowem tworzenia warunków do życia dla swoich rodzin, budowania elementarnych więzi życia społecznego i kulturalnego oraz zapewnienia bezpieczeństwa.” hrubieszowskiemu i gminie Mircze.

Autor przytacza relacje związane ze skomplikowanymi dziejami wojennymi tych okolic, poświęca również dużo miejsca historii kryłowskiego zamku. „W 1593 r. Mikołaj Ostroróg założył w Kryłowie słynne pięcioklasowe gimnazjum kalwińskie, szkołę z doskonałą kadrą nauczycielską i o wysokim poziomie nauczania, rywalizującą z Akademią Zamojską.”

Stowarzyszenie ds. Rozwoju Gminy Mircze w 2006 roku wydało opracowanie Bogdana Kawałko „Modryniec – Ochotnicza Straż Pożarna w latach 1956–2006”, gdzie autor zebrał bogatą dokumentację dotyczącą pięćdziesięcioletniej historii jednostki OSP w należącej do gminy Mircze miejscowości Modryniec.

Autor tak pisze o utworzeniu jednostki OSP w 1956 roku: „Zorganizowanie jednostki straży pożarnej było tym bardziej ważne, że mieszkańcy stanęli przed wyzwaniem tworzenia no-

Inne pozycje, do których warto zajrzeć, to: • „Wrzesień 1939 roku na Zamojszczyźnie” Wojciecha Białasiewicza (Warszawa 2011) • „Kryłów – forteca przeciw Scytom” Jana Góraka (Lublin 2001) • Zbiorowa praca „Łuny nad Huczwą i Bugiem”, z tekstami Wacława Jaroszyńskiego, Bolesława Kłembukowskiego, Eugeniusza Tokarczuka (Zamość 1992) • „Cmentarze województwa zamojskiego” Danuty Kawałko (Zamość 1994) • „Losy dzieci z Zamojszczyzny wysiedlonych do powiatu siedleckiego w latach 1943–1945” Beaty Kozaczyńskiej (Siedlce 2006) • „Partyzancki kraj: Zamojszczyzna 1 I 1944–15 VI 1944” Jerzego Markiewicza (Lublin 1980) • „Wrócę wspomnieniem. Pamiętnik Matki” (fragment) Jadwigi Wincentyny Sieciechowicz (Chełm 2010) • „Wspomnienia ocalałej z XX wieku” Bronisławy Staszczuk-Walczyszyn (Lublin 2005) • „Umarli, abyśmy byli wolni”, opracowane przez Zdzisława Kazimierczuka (Mircze 2009) • „W partyzantce u Rysia: wspomnienie żołnierza I Batalionu Oddziałów Hrubieszowskich BCh” Zbigniewa Ziembikiewicza (Warszawa 1978) • Henryka Żurawskiego „Historia parafii rzymskokatolickiej w Kryłowie” (Kryłów 2009) i „Cmentarze Kryłowa i okolic” (Kryłów 2012)

Książki i publikacje o gminie Mircze / GMINA MIRCZE

51

Budynek urzędu Gminy Mircze z lotu ptaka i teren, na którym ma powstać Transgraniczne Centrum Kultury.

Projekt Transgranicznego Centrum Kultury w Mirczu przygotowała arch. Iwona Czapka z pracowni projektowej il Senso.

Transgraniczne Centrum Kultury Gmina Mircze ma bardzo aktywną społeczność lokalną, działający tu Gminny Ośrodek Kultury organizuje wiele ciekawych inicjatyw, które cieszą się powodzeniem wszystkich pokoleń mirczan.

Bliskość granicy z Ukrainą korzystnie wpływa też na ilość i jakość działań podejmowanych wspólnie z naszymi wschodnimi sąsiadami. W 2010 roku przedstawiciele władz gminy Mircze podpisali Deklarację Partnerską z władzami Rejonu Iwanicze w Obwodzie Wołyńskim. Już wtedy rozpoczęły się prace koncepcyjne nad stworzeniem

w Mirczu Transgranicznego Centrum Kultury.

Planowane Centrum ma powstać w obecnej siedzibie Urzędu Gminy, która zostanie przebudowana i rozbudowana, istniejąca obecnie obok budynku wieża zostanie wyremontowana i przystosowana do nowego przeznaczenia.

Tereny zielone przy budynku mają zostać na nowo zagospodarowane, co przyczyni się do wzrostu aktywności tego miejsca i większej integracji społecznej zarówno mieszkańców,

jak i turystów odwiedzających gminę Mircze. Obecnie obiekt ten jest mało interesujący i nie zachęca do korzystania z niego. Warto ten potencjał pełniej wykorzystać. Planowane działania mogą przyczynić się także do tworzenia nowych inicjatyw, organizowania różnych ciekawych wydarzeń kulturalnych. Dzięki inwestycji poprawi się również wizerunek gminy, która stanie się atrakcyjniejsza dla turystów i innych osób odwiedzjących Mircze – także dla gości z zagranicy.

Zakład Zagospodarowania Odpadów w Łaskowie

W 2013 roku ruszyła jedna z najważniejszych inwestycji w gminie Mircze w ostatnich latach. 11 stycznia zawarto umowę na modernizację Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Łaskowie. W imieniu zleceniodawcy dokument podpisali wójt gminy Mircze Lech Szopiński i skarbnik Anna Płoszaj, a wykonawcę, Zakład RemontowoBudowlany z Zamościa, reprezentował jego właściciel Adam Kustra. Firma z Zamościa ma opracować projekt i pełną dokumentację. Roboty rozbiórkowe i budowlane rozpoczynają się w połowie 2013 roku.

Choć projekt dotyczy modernizacji, w rzeczywistości zakład

w Łaskowie zostanie wybudowany od podstaw. Część obecnej infrastruktury będzie nadal wykorzystywana, a po zakończeniu inwestycji ZZO będzie mógł obsługiwać południowo-wschodnią część województwa lubelskiego, czyli region hrubieszowsko-tomaszowsko-biłgorajski. Zakład będzie pełnił funkcję Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK).

Koszt projektu i wybudowania tak kompleksowego obiektu wyniesie ponad 18 milionów złotych, z czego 75 procent tak zwanych kosztów kwalifikowalnych będzie pochodzić ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013. Resztę kosztów pokryje Gmina Mircze oraz samorządy, które zechcą przyłączyć się do tej inicjatywy, a w przyszłości korzystać z nowoczesnego obiektu.

Zakład Zagospodarowania Odpadów w Łaskowie ma być gotowy do końca września 2014 roku.

Projekt Modernizacji Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Łaskowie.

53

Wydano na zlecenie Gminy Mircze Urząd Gminy Mircze 22-530 Mircze, ul. Kryłowska 20 tel./fax 84 65 19 015, 84 65 19 004 e-mail: gmina@mircze.pl NIP: 919-12-41-907, Regon: 000549068 www.mircze.pl

ISBN 978-83-932305-8-7

Wydawca: Pracownia graficzno-wydawnicza KKWADRAT www.kkwadrat.com Redakcja: Beata Kawałko Projekt i skład: Kamil Kawałko Zdjęcia: Archiwum Gminy Mircze, Kamil Kawałko Zdjęcia lotnicze dzięki uprzejmości pilota Adama Bachty

Druk: ATTYLA Władysław Kardasz, Jacek Kardasz sj. www.attyla.eu

Mircze 2013

ISBN 978-83-932305-8-7