ÖZGE ENGİNÖZ HUZURSUZ RUHLAR İÇİN... FOR RESTLESS SPIRITS... 13.04.2016-07.05.2016
Huzursuz Ruhlar İçin... Özge Enginöz’ün kişisel sergisi Huzursuz Ruhlar İçin, sanatçının okuduğu kitaplarda karşılaştığı kimi cümle ve kelimelerden esinlenerek ürettiği çalışmalardan oluşuyor. Enginöz’ün işlerine ilham veren çağrışımların çoğunun kaynağı, Fernando Pessoa’nın Huzursuzluğun Kitabı adlı eseri. Sergide, Pessoa’nın ve Sylvia Plath, Melih Cevdet Anday, Emrah Altınok gibi birbirinden farklı yazarların kelimeleri, Enginöz’ün doğal ve yapay malzemeyi birlikte kullandığı, nesnelerin yeri ve anlamıyla oynayan farklı ortamlarda üretilmiş kolajlarla birleşiyor. Enginöz’ün üretim süreci boyunca oluşturduğu, kelimelerle imgeleri buluşturan güncesi serginin ana izleğini; resim, video ve asamblajların temelini oluşturuyor. Sergide yer alan farklı ortamlarda üretilmiş işlerin ortak özelliği, nesnelerin; türlerin sabitliğini bozmaları. Enginöz, doğal ile yapay nesneleri, kültürel bağlamın dışında, alışılmadık biçimlerde bir araya getirerek onlara farklı açılardan ve daha yakından bakmamızı öneriyor. Böylece, şeylerin tikelliklerinin farkına varıyor; onları, katagorize ederek tektipleştiren “araçsal aklın” himayesinden koparan bir aralıktan izleyebiliyoruz. Adorno ve Horkheimer’ın teşhisini 1940’larda koyduğu Aydınlanma’nın bir ürünü olan “araçsal akıl” Bernstein’in ifade ettiği gibi, şeylerin biricikliklerini kavramamızın ve onları otantik olarak deneyimlememizin önünde bir engel: Kapsayıcı ya da araçsal akıl, şeylerin kendilerine özgü niteliklerini, onlara duyusal, toplumsal ve tarihsel biricikliklerini veren özelliklerini göz ardı eder; öznenin amaçlarına ve hedeflerine, kendini korumaya odaklanır. Böylesi bir akılsallık, birbirine benzemeyen (eşit olmayan) şeylere benzer (eşit) muamelesi eder, nesneleri öznelerin (düşünümsel olmayan dürtüleri) içinde eritir. Bu eritme, kavramsal düzlemdeki tahakkümdür. Amacı, kavramsal ve teknik hakimiyet sağlamaktır. Kapsayıcı akılsallık, akılsallığın tamamı olarak görülmeye başladığında, tikel olanın kendi başına idrak edilme imkanı ortadan kalkar ve aydınlanmış aklın yola çıkma nedeni olan amaçların önü tıkanır. 1 Özge Enginöz’ün işleri bu anlamda, sıra dışı eşleştirmelerle nesnelerin kendine özgü niteliklerini ortaya çıkarıyor; böylece araçsal aklın hakimiyet alanından kaçış imkanı sağlıyor. Farklı kategorilerdeki nesneler/ imgeler bir araya geldiğinde ortaya çıkan beklenmedik uyum sayesinde, benzerlikler ve farklılıklar hakkındaki önyargılarımız hafifçe buharlaşıyor. Nesneleri bir 1 J. M. Bernstein. (ed.) “Kültür Endüstrisi” (İstanbul: İletişim, 2007), s. 14.
For Restless Spirits… araya getirerek aslında onların halihazırdaki anlamlarıyla arasını açan sanatçı, sabitliği bir kez de bu nesneleri/imgeleri cümlelerle bir araya getirdiğinde bozuyor. Sanatçının seçtiği cümlelerle bir araya getirdiği nesnelerin/imgelerin birbirini tamamlarken kelimeler, imgelerin/nesnelerin birebir göstereni haline gelmiyor. Cümleyle imge/nesne arasında bırakılan aralık sayesinde kelimelerle imgeler arasında zihinsel bir titreşim alanı oluşuyor. Kelimelerle imgeler karşılıklı olarak zihinde yankılanıyor; boşluk, etkileşime olanak veriyor. Bir kolajda karşımıza çıkan Pessoa’nın “Sen ve yaşamak isteyenler arasında ne gibi bir benzerlik var?” sorusu kendimizle diğer canlılar arasındaki benzerliğe ve farklılığa odaklanıyoruz. Kolajda, dünyaya varan merdivenlerden çıkan insanların kafaları yerine kurumuş bitki parçaları yerleştirilmiş. Kolajın hareketlendirildiği siyah beyaz videoda ise bu görüntüye, farklı ritimlerde merdivenlerden inip çıkan, bitki kafalı insanlar eşlik ediyor. Varlıklar arasındaki boşluk, bu sefer de bedenler arasındaki etkileşimi açığa çıkarıyor. Farklı kitaplardan alınan, “yokluk dekoru kurmak”, “aramızdaki uzay orada öylece büyüyor”, “hep yabancı kaldığım canlı şeylerin kabarısı” gibi sergi boyunca tekrar eden ve bu boşluğu işaret eden cümleler, aklın varlıklar üzerindeki tozlu örtüsünü kaldırıyor, varlıklarla “düşünümsel olmayan” bir karşılaşmayı mümkün kılıyor. Canlı ya da cansız bütün varlıklara, onlardan adeta esirgenen bir şefkatle yaklaşan Özge Enginöz, evreninde, nesnelerin birbirleri üzerinde egemenlik kurmamasına özen gösteriyor. Yine de bu evrende “sanat işi” diğer “şeylerden” çerçeve ve kaidelerle ayrılıyor. Ancak çerçevenin içine küçük kaya parçaları sızıyor, işler kendi kaidelerini yaratıyor. Poşet torbanın köpükten kalıbı, bir ayçiçeğinin kaidesi oluyor; kemiğin üzerine yerleştirilen nar kurusu silikonla kaplanıyor. Özge Enginöz’ün sergisi, aklın hükmünden bunalan huzursuz ruhlar için bir nefes alma durağı. Ancak, sürekli bol oksijen isteyenlerin, suyun içindeki kabarcıklarla yetinmeyip, kafayı suyun dışına çıkarması, serginin işaret ettiği sınırların ötesine geçebilmesi gerekiyor. Elif Gül Tirben
Özge Enginöz’s solo show “For Restless Spirits” presents works influenced by some sentences and words picked from the books the artist read. Most of Enginöz’s influences come from the book “The Book of Disquiet” by Fernando Pessoa. The show combines the words of Pessoa and various authors such as Sylvia Plath, Melih Cevdet Anday and Emrah Altınok with collages –in which Enginöz uses natural and synthetic materials– that play with the location and the meaning of the objects. Bringing together words and images, the artist’s journal –the result of her creative process– serves as the basis for the show, as well as for her paintings, videos and assemblages. The common characteristic of the works created using various media is that they break the rigidity of objects and species. By bringing together natural and artificial objects in unusual ways and outside the cultural context, Enginöz encourages us to take a closer look at them from different viewpoints. This enables us to notice the partiality of things, and watch them from a gap that frees them from the auspices of the “instrumental rationality” which categorizes them and makes them uniform. The “instrumental rationality” defined by Adorno and Horkheimer in the 1940s, which is a product of the Enlightenment, is an obstacle that prevents us from comprehending the uniqueness of things and experiencing them as authentic: Subsumptive or instrumental rationality disregards the intrinsic properties of things, those properties that give each thing its sensous, social and historical particularity, for the sake of the goals and purposes of the subject – originally self-preservation itself. Thus, such a rationality must treat unlike (unequal) things as like (equal), and subsume objects under (the unreflective drives of) subjects. Subsumption, then, is domination in the conceptual realm. The purpose of subsumption is to allow for conceptual and technical mastery. When subsumptive rationality came to be considered the whole of reason, then the possibility of cognition of the particular in its own right and the ends for the sake of which the path of enlightened rationality was undertaken became occluded. 1 In this regard, Özge Enginöz’s works reveal the intrinsic properties of things through unusual match-ups; thus making it possible to escape the domination of the instrumental rationality. Thanks to the 1 J.M. Bernstein. (ed.) “The Culture Industry” (İstanbul: İletişim, 2007), p. 14.
unexpected harmony that arises as objects and images from different categories come together, our prejudices about similarities and differences begin to evaporate. Freeing objects from their existing meanings by bringing them together, the artist breaks the rigidity once again by combining objects/images with words. And while these objects/images and sentences complement each other, the words don’t directly represent the images/objects. Through this separation between the sentence and the image/ object, a space for mental vibration is created. Words and images begin to echo in the mind – this space makes interaction possible. Pessoa’s question pops up in a collage: “What similarities exist between you and those who want to live?”, which focuses our attention on the similarities and differences between ourselves and other living things. The image depicts figures with dried-up plants in place of their heads, ascending the stairs that lead to the earth. The black & white video of this collage features plant-headed people ascending and descending the stairs at different speeds. The space between the creatures reveals the interaction between the bodies. Sentences such as “to set up a scenery of absence”, “the space between us is growing”, “the swelling of living things which I’m always a stranger to”, repeat throughout the show and point out this emptiness. They lift the dusty cloth of mind that covers creatures, making possible a “non reflective” encounter with these creatures. Approaching all living and non-living creatures with a compassion which they are almost deprived of, Enginöz makes sure that none of the objects dominate the others in her universe. In this universe, “artworks” distinguish themselves from other “things” by means of framing and pedestals. However, small pieces of rock infiltrate the frame; the works create their own pedestals. A styrofoam mold of a nylon bag becomes the pedestal for a sunflower; a dried pomegranate placed on a bone is covered with silicon. Özge Enginöz’s show is a breathing break for restless spirits who feel suffocated under the provision of the mind. However, those who continuously demand plenty of oxygen should not content themselves with the bubbles within the water, they should take their heads out of the water and go beyond the limits pointed out by the show.
Elif Gül Tirben
Huzursuz ruhlar için adacıklar..., 2016, Kolaj Collage, 18,5 x 14,5 cm
Büyümesi için onu yüreklendir, 2016, Kolaj Collage, 20 x 28 cm
Aramızdaki uzay orada öylece büyüyor, 2016, Kolaj Collage, 21,3 x 27,9 cm
Yokluk dekoru kurmak, 2016, Kolaj Collage, 20,5 x 14 cm Hep yabancı kaldığım canlı şeylerin kabarısı, 2016, Kolaj Collage, 20,5 x 14 cm
Kağıt üstüne ağırlık, 2016, Kolaj Collage, 19,5 x 14,5 cm
Aramızdaki eksik, 2016, Kolaj Collage, 20,5 x 14 cm
Sessiz bir sevinç keşfettim, 2016, Kolaj Collage, 20 x 14 cm
Bir sıvı içinde karşılaşıyoruz seninle, 2016, Kolaj Collage, 13,5 x 17 cm
Yaptıkların vazgeçişin heykeli olsun, 2016, Kolaj Collage 20,5 x 14 cm Yaşasın ılımlı fakirlik, 2016, Kolaj Collage, 20,5 x 14 cm
Çünkü gördüğüm şeylerin boyundayım ben kendi boyumda değil, 2016, Kolaj Collage, 20,5 x 24 cm
Sen ve yaşamak isteyenler arasında ne gibi bir benzerlik var?, 2016, Video, Full HD, 23’’ Loop, 4 + 1 Ed.
Bilinç Masalsı Bir Ev, 2016, Tuval üzerine karışık teknik Mixed media on canvas, 70 x100 cm
Yan yana dalgınlık, 2016, Kolaj Collage, 16,5 x 24 cm Zaman genleşiyor nereye saklanmalı?, 2016, Kolaj Collage, 45 x 23 x 10 cm
Bugünün arasında, 2016, Kolaj Collage, 43,5 x 30 cm
GĂźnce, 2016, YerleĹ&#x;tirme Installation, 180 x 50 x 45 cm
Orplid II, 2015, Tuval üzerine karışık teknik Mixed media on canvas, 70 x 100 cm
Kutlu tesadüfler, 2016, Video, Full HD, 12’’ Loop, 4 + 1 Ed.
Biliç Masalsı Bir Ev, 2016, Karışık teknik Mixed media, 50 x 36 x 205 cm
Bilinç Masalsı Bir Ev, 2016, Tuval üzerine karışık teknik Mixed media on canvas, 70 x100 cm
Özge Enginöz
Özge Enginöz
1981, Balıkesir. İstanbul´da yaşıyor ve çalışıyor.
1981, Balıkesir. Lives and works in Istanbul.
Eğitim
Education
2004-2010 Yıldız Teknik Üniversitesi -Sanat ve Tasarım Fakültesi Bileşik Sanatlar Bölümü, Lisans
2004-2010 Yıldız Technical University, The Art and Design Faculty, Art Department, Combined Arts, BFA
Kişisel Sergiler
Solo Exhibitions
2013 “Sanıldığı gibi değil/ Not quite as thought”, Mixer, Istanbul 2011 “Replik / Catchword”, Edisyon, Istanbul
2013 ”Not Quite As Though”, Mixer, Istanbul 2011 ”Catchword”, Edisyon, Istanbul
Seçilmiş Karma Sergiler
Selected Group Exhibitions
2016 “Alçak Basınç”, Kare Sanat, İstanbul 2016’’Stay with me’’ DE KIJKDOOS, Corridor Project Space, Amsterdam 2015 “Reloaded” Zorlu PSM, artnivo.com, İstanbul 2015 ”Hidden Playgrounds” Cityleaks Urban Art festival NEOLA Art Project, Köln 2015 ”Stay With Me” Weserburg Museum, Bremen 2015 ”İnce ayarlı ve çoğul” Kuad Galeri, İstanbul 2015 ”İstanbul Rotary Sanat Ödülü Yarışması ve Sergisi, İstanbul 2015 ‘’Stay with me’’ Apartman projesi, Depo, İstanbul 2015 ‘’Dada mutfak bıçağyla kes’’ Kuad Galeri, İstanbul 2015 ‘’Open Call//Open Door, Nesrin Esirtgen Collection, İstanbul 2015 “Pop up exhibition”, İnenart, Kargart, İstanbul 2015 “Celebration & Memories”, artnivo.com, Lucca Art, İstanbul 2014 ‘’Merz 3000 gelecek kolajdır’’, Plato Sanat, İstanbul 2014 ‘’Stay with me’’, Apartman Projesi, Berlin 2014 ‘’Neredeyim? / Were am I?’’, Kare Sanat, İstanbul 2014 ‘’Mamut Art Project’’, Küçük Çiftlik Park, İstanbul 2014 ‘’Download’’, artnivo.com, Sofa Otel, İstanbul 2013 “Iskarta/Discarded’’, Sayı no: 2 / ıssue no:2, Hayaka artı, İstanbul 2013 “Söylenmemiş yazılmamış: Dördüncü sergi”/’’Untold Unwritten Fourth Show’’, Borusan Müzik Evi, İstanbul 2012 “What I love: Üçüncü Sergi” Borusan Muzik Evi, İstanbul 2012 “Istanbul Rotary Art Prize Exhibitions”, İstanbul 2011 “Güncelle!”/’’Update!’’, Sayı no: 1/Issue no:1 Hayaka artı, İstanbul 2010 ‘’İstanbul’da yaşıyor çalışıyor’’ projesi, Sanat Limanı, İstanbul 2009“Inspring İstanbul”, Kunstuniversitat Linz, Linz 2009 “Kunstverein Paradigma”, Linz
2016 “Alçak Basınç”, Kare Art, Istanbul 2016’’Stay with me’’ DE KIJKDOOS, Corridor Project Space, Amsterdam 2015 “Reloaded” Zorlu PSM, artnivo.com, Istanbul 2015”Hidden Playgrounds”Cityleaks Urban Art festival NEOLA Art Project, Cologne 2015 ”Stay With Me”Weserburg Museum, Bremen 2015 ”Fine Tuned and Multiple”Kuad, Istanbul 2015 ”Stay With Me”Apartman project,Depo, Istanbul 2015 ”Istanbul Rotary Art Competition Exhibition and Award, Istanbul 2015 “Cut With The Dada Kitchen Knife…” Kuad Gallery, Istanbul 2015 “Popup Exhibition” InEnArt/Diyalog, KargArt, Istanbul 2015 “Celebration & Memories” Artnivo, Lucca Art, Istanbul 2015 ”Open Call Door”Nesrin Esirtgen Collection, Istanbul 2014 ”Merz 3000 The Future is Collage”Plato Sanat, Istanbul 2014 ”Stay With Me”Apartment Project,Berlin 2014 ”Were Am I?”,Kare Sanat/Istanbul 2014 ”Mamut Art Project”,Küçük Çiflik Park, Istanbul 2014 ”Down Load”,Artnivo/Istanbul 2013 “Discarded’’, Sayı no: 2/Issue no:2, Hayaka Artı, Istanbul 2013 ”Untold Unwritten Fourth Show”, Borusan Art Center, Istanbul 2012 “What I Love: Third Show ” Borusan Music House, Istanbul 2012 “Istanbul Rotary Art Prize Exhibitions ”, Exhibition, Istanbul 2011 ”Update!”, Sayı no: 1/Issue no:1 Hayaka Artı, Istanbul 2011 “Papergirl”, Milk Gallery, Istanbul 2010 ”Lives and Works in Istanbul”, Sanat Limanı, Istanbul 2009 “Inspring Istanbul”, Kunstuniversitat Linz, Linz 2009 “Kunstverein Paradigma”, Linz
Konuk Sanatçı
Residency
2011 - 2013 Borusan Art Center / İstanbul
2011 - 2013 Borusan Art Center / Istanbul
Atölyeler
Workshops
2010 Remo Salvadori “İstanbul’da yaşıyor çalışıyor”, İstanbul 2010 İrene Paetzug, Berlin / Almanya 2010 Valentin Hertweck, Gitte Weise Gallery, Berlin, Almanya 2009 Kunstuniversitat Linz, Inspring Istanbul, Linz, Avusturya 2007 Summer Art Academy Duzhdovnitsa Village, Bulgaristan
2010 Remo Salvadori “Lives and Works in Istanbul”, Istanbul 2010 İrene Paetzug, Berlin, Germany 2010 Valentin Hertweck, Gitte Weise Gallery, Berlin, Germany 2009 Kunstuniversitat Linz, Inspring Istanbul, Linz, Austria 2007 Summer Art Academy Duzhdovnitsa village, Bulgaria
Yayıncı / Publisher artnivo.com Nejat Eczacıbaşı Binası Sadi Konuralp Caddesi No.5B Şişhane 34433 İstanbul T. (212) 225 63 26 www.artnivo.com Metin/ Text Elif Gül Tirben Çeviri / Translation Emre Meydan Baskı / Printing Kollektif Mat-Set Plaza, Yeşilce Mahallesi Emektar Sokak No.5 Kat.4 Kağıthane - İstanbul T.(212) 912 11 22 © 2016 500 kopya / copies
Bu katalog 13.05.2016-07.06.2016 tarihleri arasında artnivo.com project space’te gerçekleşen “Huzursuz Ruhlar İçin...” isimli sergi nedeniyle yayınlanmıştır. Tüm yayın hakları saklıdır. This catalogue has been published on the occasion of “For Restless Spirits...” exhibition at artnivo.com project space between 13.05.2016-07.06.2016. All rights reserved.
Destekçilerimiz
Sadi Konuralp Caddesi Nejat Eczacıbaşı Binası No: 5B 34433 Şişhane Istanbul T: 0212 225 63 26 art@artnivo.com
Ziyaret Saatleri Salı - Cuma 11:00 - 19:00 Cumartesi 12:00 - 18:00 Visiting Hours Tue- Fri
11:00 - 19:00
Saturday
12:00 - 18:00