του διαβήτη ΤΕΥΧΟΣ 30
x
Ιανουάριος-Μάρτιος 2020
ISSN: 2241–3677
χρωματα
στα
12:23 9:41
100%
Οι Μετρήσεις Μου ΤΕΤ
ΠΕΜ
ΠΑΡ
Παρασκευή, 21 Οκτωβρίου
9:01
93
mg dL
10:15
59
mg dL
18:31
231
mg dL
21:41
99
mg dL
197
mg dL
Σάββατο, 22 Οκτωβρίου
20:53 Κυριακή, 23 Οκτωβρίου
2
x
στα χρωματα του διαβήτη
Λίγα λόγια. . Αγαπητοί φίλοι, Καλή Χρονιά με υγεία, αγάπη, κουράγιο, πολύ γέλιο και αισιοδοξία. Εύχομαι μέσα από την καρδιά μου, το 2020 να είναι για όλο τον πλανήτη ένα έτος γνήσια ανθρώπινο, με ενσυναίσθηση και αλτρουισμό. Μπορεί να ακούγεται ρομαντικό για τα σημερινά δεδομένα, όμως πιστεύω ακράδαντα, ότι ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά μπορεί να κάνει μεγαλειώδη πράγματα, αν πετάξει από πάνω του τον εγωισμό, τη μικροπρέπεια και τη μιζέρια. Είναι το πρώτο τεύχος του 2020 και το σωστό θα ήταν να σας κάνω έναν απολογισμό της χρονιάς που πέρασε, που αντικειμενικά ήταν μία χρονιά γεμάτη από δράσεις, από σπουδαίους ανθρώπους γνώριμους και μη, από ποικίλα συναισθήματα και πράξεις. Όμως, θα προτιμήσω να σας πω με πολύ λίγα λόγια τι θέλω να δώσω αυτήν τη χρονιά, τι σκέφτομαι, τι φαντάζομαι, τι επιθυμώ. Η αρχική μου σκέψη είναι να δώσω περισσότερη αγάπη. Στην οικογένειά μου, στους φίλους μου, στους ανθρώπους που συνεργάζομαι, στους απλούς γνωστούς μου, στον σκύλο μου, μα περισσότερο θέλω να δώσω αγάπη σε εμένα, γιατί μόνο αν αγαπάμε τον εαυτό μας θα αγαπήσουμε και τους άλλους. Ξέρω ότι δεν είναι εύκολο σε αυτήν την «τρελή» καθημερινότητα που ζούμε να κρατάμε τις ισορροπίες μας με όλους και με όλα, όμως σίγουρα δεν είναι ακατόρθωτο. Πιστέψτε με. Σκέφτομαι και φαντάζομαι έναν κόσμο ειρηνικό, δημιουργικό και φιλεύσπλαχνο, όπου ο μόνος στόχος και σκοπός μας να είναι η αλληλοβοήθεια και η αλληλοϋποστήριξη. Επιθυμώ λιγότερους πολέμους, λιγότερες αρρώστιες, λιγότερα μίση, λιγότερα κακεντρεχή σχόλια, λιγότερη χαιρεκακία. Επιθυμώ να βρίσκουμε χαρά στα απλά, καθημερινά πράγματα, να βρίσκουμε χαρά μέσα από την προσφορά, μέσα από την εργασία μας, μέσα από όμορφες συζητήσεις με φίλους και με ανθρώπους που δεν γνωρίζουμε. Γελάτε; Είναι αδύνατον-λέτε-να γίνει κάτι τέτοιο, γιατί πολύ απλά μιλάω για έναν ιδανικό κόσμο, μία ουτοπία. Μπορεί και να έχετε δίκιο. Όμως, το μόνο σίγουρο είναι ότι κανένας δεν θα μπορέσει να σας πάρει τα όνειρά σας και τις ελπίδες σας και εξαρτάται αποκλειστικά από εμάς τους ίδιους, βήμα-βήμα κάθε φορά, να προσπαθούμε να πλησιάζουμε την προσωπική μας «ουτοπία». Το δικό μας όνειρο για αυτήν τη χρονιά, είναι να προσφέρουμε σε περισσότερους συνανθρώπους μας την ευκαιρία της πρόληψης και της ενημέρωσης για το σακχαρώδη διαβήτη μέσω μίας μεγάλης εκστρατείας που ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ να ευοδώσει μέσα στο Μάιο. ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΣΤΕ να τα καταφέρουμε, γιατί, όπως λέει ο Τσε Γκεβάρα-παραφράζοντας λιγάκι τα λόγια του- «αξίζει φίλοι μου να υπάρχουμε για ένα όνειρο κι ας είναι η φωτιά του να μας κάψει». Σας ευχαριστώ από καρδιάς, Αναστασία Καφούση
στα χρωματα του διαβήτη
x
3
30 x
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΜΑΡΤΙΟΣ 2020
χρωματα
στα
Τριμηνιαία Περιοδική Έκδοση
www.meodigotodiaviti.gr
του διαβήτη
Ιδιοκτησία ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ-ΚΑΡΤΑ ΔΙΑΒΗΤΗ
Διευθύντρια Σύνταξης Νεκταρία Καρακώστα
Υπεύθυνοι Διαφήμισης Αναστασία Καφούση Ελένη Νικολάου
Επιμέλεια-Διόρθωση Κειμένων & Υποδοχή Διαφήμισης Ειρήνη Καφούση
Υπεύθυνος Λογιστηρίου Δημήτρης Μούτουλας
Καλλιτεχνική Επιμέλεια Κατερίνα Σπηλιωτοπούλου
Εκτύπωση Λυχνία Α.Ε.
Εκδότης "ΜΕ ΟΔΗΓΟ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ" Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία Αγ.Ι.Θεολόγου 41, Χολαργός 15561 Τηλ. 210 6520062, Fax. 210 6520082 Email: info@kartadiaviti.gr
ISSN: 2241- 3677
Επικοινωνήστε μαζί μας για ό,τι σας απασχολεί στο τηλέφωνο: 210 6520062 ή στο e-mail: info@kartadiaviti.gr Οι απόψεις των συντακτών και των αρθρογράφων δεν αποτελούν αναγκαία απόψεις του εκδότη και του ιδιοκτήτη του περιοδικού. Για τα αποστελλόμενα έντυπα, κείμενα και φωτογραφίες, ο εκδότης παίρνει αυτομάτως το δικαίωμα δημοσίευσης. Κείμενα και φωτογραφίες που αποστέλλονται στο περιοδικό προς δημοσίευση δεν επιστρέφονται. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή ή η μετάδοση όλουχρωματα ή μέρους του του διαβήτη εντύπου (κείμενα και φωτογραφικό υλικό), 4 στα χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη (νόμος 2121/1993).
x
Επιστημονικοί Συνεργάτες Μαντώ Αγουρίδου, Κλινική Ψυχολόγος, ΠΜΣ Διασυνδετική Ψυχιατρική, Επιστημονικός Συνεργάτης, Β’ Ψυχιατρική Κλινική & Β’ Προπ. Παθολογική Κλινική, Παν/μιακό Γ.Ν. «ΑΤΤΙΚΟΝ» Ευγενία Γιάννου, Ειδικός Ποδολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού, Διαβητολογικού Κέντρου Τζάνειο Γ.Ν. Πειραιά, Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού, Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General Χολαργού Δρ. Ίλια Θεοτοκά, Κλινική Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια, Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Πρόεδρος της Δράσης για την Ψυχική Υγεία, iliatheotoka@yahoo.com Δημήτριος Τηλεμ. Καραλής, Ενδοκρινολόγος MD, MSc, PhD Σπύρος Κονιτσιώτης, Καθηγητής Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, πρόεδρος της Ακαδημίας Νευροεπιστημών Ευτυχία Κούκκου, Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Συντονίστρια Διευθύντρια, Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη & Μεταβολισμού, Γυναικολογικό Νοσοκομείο Μαιευτήριο Έλενα Βενιζέλου Δρ. Αντώνιος Π. Λέπουρας, Παθολόγος, εξειδικευμένος στη Διαβητολογία, διευθυντής της Παθολογικής–Διαβητολογικής Κλινικής και του Διαβητολογικού Κέντρου του ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ GENERAL, www.lepouras.gr Παναγιώτης Μαλάμος, Οφθαλμίατρος - Απεικόνιση βυθού και ωχράς κηλίδας Παρασκευή Μεντζελοπούλου, M.D., Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος, Health coach, Διπλωματούχος American Board of Endocrinology, Diabetes and Metabolism, www.endodiabetes.gr Μαλλιώρη Μινέρβα-Μελπομένη, MD, PhD, Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών-ΕΚΠΑ (Αιγινήτειο Νοσοκομείο) Μαρίνα Νούτσου, Παθολόγος – Διαβητολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Β’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, ΓΝΑ “Ιπποκράτειο” Νικόλαος Παπάνας, Καθηγητής Παθολογίας-Σακχαρώδους Διαβήτη, Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου-Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού, Β' Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Ομάδας Μελέτης Διαβητικού Ποδιού, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Διαβητικού Ποδιού Γιώργος Τάχιας, Δερματολόγος, https://tachiasclinic.gr Παναγιώτης Χαλβατσιώτης, Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας – Διαβήτη, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο "ΑΤΤΙΚΟΝ"
Συνεντεύξεις Χρήστος Δαραμήλας, Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων -Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ)
Ειδικοί Συνεργάτες Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υγείας
Editorial της σύνταξης
Η γήρανση του πληθυσμού, φαινόμενο που παρατηρείται έντονα τις τελευταίες δεκαετίες, συνιστά σύμφωνα με τους ειδικούς μία ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια των συστημάτων υγείας και ασφάλισης, καθώς συνοδεύεται από συρρίκνωση της παραγωγικής τάξης, λόγω και της τάσης απόκτησης ολοένα και λιγότερων παιδιών.
ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΚΑΡΑΚΩΣΤΑ Δημοσιογράφος Υγείας
Τα στοιχεία είναι συντριπτικά: τα άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών που αποτελούσαν το 8% του πληθυσμού τη δεκαετία του '50 και το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού το 2013, θα φτάσουν το 22% στα 2050. Δηλαδή, το 2050, 2 δισ. άνθρωποι θα είναι ηλικιωμένοι. Την ίδια ώρα, η ηλικιακή ομάδα άνω των 85 συνιστά σήμερα την ταχύτερα αναπτυσσόμενη ηλικιακή ομάδα του πληθυσμού. Οι προκλήσεις που φέρνει το λεγόμενο "ασημένιο τσουνάμι" (από το ασημένιο χρώμα των μαλλιών των ηλικιωμένων) είναι πολλές και άπτονται της υγείας και της κοινωνίας. Αποτέλεσμα των προόδων στην Ιατρική, η σεισμική δημογραφική στροφή θα συνοδευτεί από αυξημένη νοσηρότητα, κυρίως από ασθένειες που η συχνότητά τους έχει άμεση σχέση με την ηλικία: νευροεκφυλιστικά νοσήματα, καρκίνος, καρδιακή ανεπάρκεια, διαβήτης. Σύμφωνα με υπολογισμούς, μόνο το Alzheimer θα αποτελεί εν έτει 2050 την έκτη αιτία θανάτου, με συνολικό κόστος 1,1 τρις δολάρια. Καθώς το στοίχημα σήμερα είναι όχι μόνο να ζούμε περισσότερο αλλά να προσθέτουμε ποιότητα στα χρόνια μας, η υγιής γήρανση (healthy aging), σωματική και πνευματική, θα πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Το ίδιο και η προσπάθεια να διατηρήσουμε αυτόν τον πληθυσμό όσο το δυνατόν πιο ενεργό (active aging), ώστε να τον κρατήσουμε στην παραγωγική διαδικασία. Μια άλλη σημαντική πρόκληση είναι η παροχή στους ανθρώπους αυτούς της κατάλληλης φροντίδας, όσο θα χάνουν τις δυνάμεις και την αυτονομία τους: ποιος θα την παρέχει και τι κόστος θα έχει αυτή… Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάθε κρίση είναι και ευκαιρία. Οι ενεργοί και υγιείς γέροντες είναι μια αγορά από μόνοι τους και είναι στο χέρι μας να μετατρέψουμε αυτό το ασημένιο τσουνάμι σε κύμα ανάπτυξης και ευημερίας.
6
x
στα χρωματα του διαβήτη
Index περιεχόμενα
36 ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & ΚΡΙΣΕΙΣ
ΠΑΝΙΚΟΥ Παράγοντες απορρύθμισης στο Σακχαρώδη Διαβήτη
14
28 72
80
38 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ, ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ & ΑΝΟΙΑ Mπορoύμε να την αντιμετωπίσουμε;
42 ΣΕΛΗΝΙΟ Ένα ευεργετικό συμπλήρωμα 64 ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ Νέες εξελίξεις στη θεραπεία
50 ΙΑΤΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΝΝΑΒΗΣ Μύθοι και αλήθειες
56 Απολογισμός 2019
MAGIC DIABETES BUS
10 Τα social media προκαλούν κατάθλιψη;
14 Τα εμβόλια δεν είναι μόνο για τα παιδιά
18 ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Οι νεώτερες εξελίξεις
22 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ
2020 Τι κερδίσαμε και τι περιμένουμε στην επόμενη 10ετία-προκλήσεις
28 Συμβολή του ποδολόγου
στην πρόληψη του διαβητικού ποδιού
32 Μπορούμε να προλάβουμε την περιφερική νευροπάθεια στο Σακχαρώδη Διαβήτη;
8
x
στα χρωματα του διαβήτη
58 Συνάντηση με τον Χρήστο Δαραμήλα
Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων - Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ)
66 Καφέ "βγαλμένα" από τα παραμύθια 72 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ 3 Μύθοι & 2 Αλήθειες
76 ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑ ΤΗΣ
ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ Τι συμβαίνει όταν συνυπάρχει ο διαβήτης;
80 ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ για τον διαβήτη κύησης
84 ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ
Πού οφείλονται; Πώς αντιμετωπίζονται;
88 ΜΑΓΕΙΡΕΥΟΥΜΕ ΝΟΣΤΙΜΑ ΚΑΙ ΥΓΙΕΙΝΑ!
ΠΕΡΙ...Ψ Υ Χ Η Σ
Γράφει η:
ΔΡ. ΙΛΙΑ ΘΕΟΤΟΚΑ Κλινική Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπεύτρια, Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, Πρόεδρος της Δράσης για την Ψυχική Υγεία
ΤΑ SOCIAL MEDIA
ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ; Η πολύωρη, καθημερινή και... επιβεβλημένη ενασχόληση με το διαδίκτυο συνίσταται συνήθως σε εθισμό που προκαλεί απομάκρυνση του νέου ανθρώπου από τον αληθινό κοινωνικό του περίγυρο και οδηγεί σε κατάθλιψη.
10
x
στα χρωματα του διαβήτη
Σήμερα υπάρχουν πολλοί τρόποι επικοινωνίας και έχουμε τη δυνατότητα να επικοινωνούμε δημόσια ό,τι θέλουμε. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Ιnstagram), επηρεάζουν τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε. Συνεπώς, επηρεάζουν πλευρές της ανθρώπινης συμπεριφοράς, έχουν αυξήσει την συνδεσιμότητα μεταξύ των ατόμων, βοηθούν στην ανταλλαγή ιδεών, στην on-line εκμάθηση, ενώ αλλάζουν επίσης την κοινωνική και την ερωτική επικοινωνία. Η σύνδεση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λειτουργεί ανταποδοτικά. Εκεί έγκειται και η εξαρτητικότητα των μέσων αυτών. Υπολογίζεται, ότι το 60% των νέων θεωρούν ότι θα βρουν σύντροφο μέσα από τα social media. Την ίδια
στιγμή, ωστόσο, το 54% πιστεύει ότι το άτομο που τους μιλάει στην άλλη πλευρά, λέει ψέματα. Τέλος, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι το 28% των νέων έχει δεχθεί παρενόχληση. Τι γίνεται με το facebook, τα άλλα social media και τις προσωπικές σχέσεις; Πολλοί χρησιμοποιούν το facebook για να παρακολουθήσουν το σύντροφό τους. Ο ένας σύντροφος παρακολουθεί τον άλλον, π.χ. γιατί είναι “μέσα”, γιατί δεν είναι "μέσα"; Ο σύντροφος μπορεί να μας δει να συμμετέχουμε σε δραστηριότητες και με ανθρώπους που δεν του έχουμε αναφέρει. Πολλοί χωρίζουν λόγω του facebook ή του Instagram. Οι πληροφορίες μεγαλοποιούνται (“μία φωτογραφία 1.000 λέξεις”).
στα χρωματα του διαβήτη
x
11
ΠΕΡΙ...Ψ Υ Χ Η Σ
ΤΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΑ SOCIAL MEDIA, ΟΠΩΣ FACEBOOK ΚΑΙ INSTAGRAM, ΕΧΟΥΝ ΕΠΗΡΕΑΣΕΙ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΟΥΜΕ ΚΑΙ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΣΟΥΝ ΚΑΙ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ, ΟΠΩΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ, ΧΑΜΗΛΗ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗ, ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ.
Γενικότερα, τα social media δρουν προσθετικά στις πραγματικές σχέσεις, αλλά δεν αναπληρώνουν τις πραγματικές σχέσεις και δεν καλύπτουν την ανεπάρκεια των σχέσεων. Πολλές μελέτες έχουν δείξει, ότι οι πολλές ώρες στα social media αυξάνουν τη ζήλεια, τον φθόνο (θεωρούμε ότι οι άλλοι είναι πιο ευτυχισμένοι και περνάνε καλύτερα), την αβεβαιότητα για τη σχέση και συνεπώς την κατάθλιψη.
Πορνογραφία Αναφορικά με την πορνογραφία στο διαδίκτυο, έχει μελετηθεί ότι έφηβοι, αλλά και ενήλικες που ασχολούνται αρκετές ημέρες την εβδομάδα με την πορνογραφία στο διαδίκτυο, σκέφτονται πιο πολύ το σεξ, έχουν νωρίτερα σεξουαλικές σχέσεις, κάνουν περισσότερο σεξ για διασκέδαση και το συνδέουν λιγότερο με τις συναισθηματικές σχέσεις. Επίσης, οι πολλές ώρες στα social media επηρεάζουν τη
12
x
στα χρωματα του διαβήτη
γνώμη των εφήβων για το σώμα τους (υποτίμηση της εικόνας του σώματος), τις σχολικές επιδόσεις, αυξάνουν την παραβατικότητα και συντελούν σε λιγότερες κοινωνικές σχέσεις και σε μειωμένη συναισθηματική σύνδεση.
Ψυχολογικά προβλήματα Όλα τα παραπάνω, αλλά και πολλές πρόσφατες μελέτες καταδεικνύουν τελικά ότι τα social media μπορεί να προκαλέσουν ψυχολογικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, διαταραχές ύπνου, συμπεριφορά εθισμού, διαταραχές προσοχής και συγκέντρωσης, χαμηλή αυτοεκτίμηση. Για παράδειγμα, αν έχεις χαμηλή αυτοεκτίμηση, συγκρίνοντας τους φίλους σου, με τους φίλους άλλων ατόμων, αμέσως νιώθεις μειονεκτικά και το γεγονός αυτό μπορεί να αποτελέσει προδιαθεσικό παράγοντα για κατάθλιψη. Καταλήγοντας, θα πρέπει να πούμε ότι τα social media μας επηρεάζουν πολύ περισσότερο απ' όσο νομίζουμε.
Πώς να διαχειριστούμε όλα αυτά; ò Κρατήστε μία επιφύλαξη όταν οι άλλοι άν-
θρωποι παρουσιάζουν μία τέλεια ζωή. ò Μοιραστείτε ποιοτικό χρόνο με τους φί-
λους και την οικογένεια, χωρίς την παρουσία κινητού. ò Δείξτε στο σύντροφό σας και στους αγαπη-
μένους σας ανθρώπους ότι είναι πιο σημαντικοί από το κινητό σας ή το τάμπλετ σας. ò Μπορείτε να επικοινωνείτε με τους φίλους
σας, μέσω των social media, αλλά σκεφτείτε να τους πάρετε τηλέφωνο και να τους συναντήσετε από κοντά. ò Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς επη-
ρεάζουν την ψυχική μας υγεία τα social media. ò Γενικότερα, είναι σημαντικό στη ζωή να
υπάρχει ποικιλία ερεθισμάτων και επικοινωνίας, γιατί ό,τι γίνεται με μέτρο, δεν είναι ποτέ βλαβερό.
στα χρωματα του διαβήτη
x
13
ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ
ΤΑ ΕΜΒΟΛΙΑ
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ!
ώστα ρακ Κα
ό τη Απ
Νεκταρ ία
Χρειάστηκε η πανδημία της γρίπης το 2009 για να συνειδητοποιήσει το ευρύ κοινό στην Ελλάδα - αλλά και στο εξωτερικό - το πρόβλημα της ενδημικής (εποχιακής) γρίπης. Της κατά τα άλλα γνωστής σε όλους και «συνηθισμένης» γρίπης, αλλά με τους εκατοντάδες θανάτους κάθε χρόνο, οι περισσότεροι από τους οποίους θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί με τον έγκαιρο εμβολιασμό.
Ειδικοί από το χώρο της λοιμωξιολογίας αναφέρουν πως εκείνη ήταν η εποχή που γεννήθηκε μια έντονη δυσπιστία απέναντι στα εμβόλια, η οποία διογκώθηκε μέσω του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και μας οδήγησε στο να ξαναμιλάμε για θανάτους από ιλαρά σε όλο τον κόσμο και στο να δούμε το περασμένο φθινόπωρο την Ελλάδα να βγαίνει μαζί με την Ιταλία, την Τσεχία και το Ηνωμένο Βασίλειο από τον κατάλογο των χωρών που είχαν εξαλείψει την ιλαρά. Είναι πλέον γνωστό, ότι όλη η υφήλιος είναι πλέον μία κοινότητα και με τις μετακινήσεις των πληθυσμών κανείς δεν είναι απόλυτα ασφαλής από τα μεταδοτικά νοσήματα. Για την πρόληψη και την αποφυγή των σημαντικότερων λοιμωδών, μεταδοτικών νοσημάτων, το πιο αποτελεσματικό μέτρο προστασίας είναι ο εμβολιασμός.
14
x
στα χρωματα του διαβήτη
στα χρωματα του διαβήτη
x
15
ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ
Επιστροφή της εμπιστοσύνης Ιατρικές πηγές αναφέρουν πως το τελευταίο διάστημα, οι Έλληνες φαίνεται να ανακτούν την εμπιστοσύνη τους για τα εμβόλια, με τη βοήθεια των παιδιάτρων. Μάλιστα, χάρη σε μια σειρά εκστρατειών ενημέρωσης για τον εμβολιασμό ενηλίκων, άρχισαν να φροντίζουν καλύτερα και τον εαυτό τους. Το αποτέλεσμα είναι ότι στην Ελλάδα αυξάνονται τα ποσοστά αποδοχής των εμβολίων και εμβολιαστικής κάλυψης τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενηλίκους, την ώρα που σε άλλες χώρες σε Ευρώπη και Αμερική υπολείπονται σημαντικά. Στις καθημερινές συζητήσεις, οι θεωρίες συνωμοσίας αντικαθίστανται, σιγά αλλά σταθερά είναι η αλήθεια, από υπενθυμίσεις και παρακίνηση για εμβολιασμό.
Ποια εμβόλια πρέπει να κάνουν οι ενήλικες; Είναι πολύ σημαντικό οι ασθενείς που έχουν ένδειξη (π.χ. ενήλικες 65+ ετών, ασθενείς με χρόνια νοσήματα) να εμβολιάζονται για τον πνευμονιόκοκκο όσο και την εποχική γρίπη. Τα εμβόλια που συστήνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών για τους ενήλικες άνω των 60 ετών, είναι η αναμνηστική δόση του εμβολίου για τον τέτανο, τη διφθερίτιδα και τον κοκκύτη, το εμβόλιο της γρίπης ετησίως και το εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα άπαξ. Τα εμβόλια έναντι του πνευμονιόκοκκου συστήνονται σε άτομα >65 ετών και στους ενήλικες 18 έως 64 ετών που ανήκουν στις ομάδες κινδύνου για σοβαρές πνευμονιοκοκκικές λοιμώξεις (ασθενείς με χρόνια καρδιακά, μεταβολικά και αναπνευστικά νοσήματα, ανοσοκατεσταλμένοι, καπνιστές). Σε ενήλικες με συνοδές ιατρικές καταστάσεις (ομάδες αυξημένου κινδύνου) τα εμβόλια έναντι της γρίπης, καθώς και άλλα εμβόλια (έναντι της ηπατίτιδας Α και Β, της μηνιγγίτιδας κ.ά.), χορηγούνται και σε νεότερα άτομα. Όλα τα παραπάνω εμβόλια χορηγούνται δωρεάν από τα ασφαλιστικά Ταμεία.
Μια μάχη που ποτέ δεν σταματά Ωστόσο, η «μάχη» με τα μεταδοτικά νοσήματα δεν σταματάει ποτέ και ο νέος κοροναϊός από την Ασία είναι το τελευταίο παράδειγμα. Η σωστή ενημέρωση, το αίσθημα ευθύνης του καθενός από εμάς απέναντι στην οικογένειά του, στον ίδιο του τον εαυτό και στην κοινότητα, καθώς και η εμπιστοσύνη στους ειδικούς αποτελούν πολύ ισχυρά όπλα.
ΚΑΘΩΣ ΟΛΗ Η ΥΦΗΛΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΜΙΑ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ, ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΣΦΑΛΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΤΑΔΟΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ. 16
x
στα χρωματα του διαβήτη
Τα άτομα με διαβήτη Και μια λέξη για τα άτομα με διαβήτη, που μόνο αυτά και οι οικογένειές τους γνωρίζουν το τίμημα της νόσου τους. Σε μια εποχή όπου συντελείται τέτοια θεαματική πρόοδος στην αντιμετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη και των επιπλοκών του, ο σωστός εμβολιασμός θα θωρακίσει αυτά τα άτομα περαιτέρω, ώστε να κερδίσουν ποιοτικά χρόνια ζωής. Ο εμβολιασμός έναντι του ιού της γρίπης για παράδειγμα, μπορεί να μειώσει κατά 58% τους θανάτους στη συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα.
στα χρωματα του διαβήτη
x
17
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Γράφει o:
ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΝΙΤΣΙΩΤΗΣ Καθηγητής Νευρολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Πρόεδρος της Ακαδημίας Νευροεπιστημών
ΟΙ ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Η Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι μια αυτοάνοση πάθηση, στην οποία τα λευκά αιμοσφαίρια (τα λεμφοκύτταρα) του ίδιου του οργανισμού, ενεργοποιούνται για άγνωστο λόγο, μπαίνουν στον εγκέφαλο και επιτίθενται στη μυελίνη, στο περιτύλιγμα των νεύρων. Τα τελευταία χρόνια έχουμε μάθει πολλά για αυτήν την αυτοάνοση διαταραχή, για τον τρόπο με τον οποίο τα λεμφοκύτταρα μπαίνουν στον εγκέφαλο, για τους μηχανισμούς με τους οποίους γίνεται η καταστροφή της μυελίνης και για τα κύτταρα που συμμετέχουν σε αυτόν τον μηχανισμό, και αυτό μας έχει βοηθήσει σημαντικά στην ανάπτυξη νέων θεραπειών. Για παράδειγμα, η ανακάλυψη ότι στο μηχανισμό της νόσου δεν εμπλέκονται μόνο τα Τ-λεμφοκύτταρα όπως πιστεύαμε μέχρι πρόσφατα, αλλά και τα Β- λεμφοκύτταρα είναι μία από τις μεγαλύτερες αλλαγές στη γνώση μας για την αιτιοπαθολογία της νόσου, η οποία οδήγησε στην ανάπτυξη θεραπειών που στρέφονται εκλεκτικά και εξειδικευμένα εναντίον των Β-λεμφοκυττάρων. Θεραπειών που είναι αρκετά εύκολες στη χρήση τους και πολύ αποτελεσματικές.
18
x
στα χρωματα του διαβήτη
Νέες θεραπείες Πλέον έχουμε στη διάθεσή μας ένα μονοκλωνικό αντίσωμα (ocrelizumab) που έχει ακριβώς αυτήν την αποστολή, την εκλεκτική στόχευση των Β-λεμφοκυττάρων. Χορηγούμενο ενδοφλέβια μία φορά ανά εξάμηνο, το αντίσωμα ενεργοποιεί το ίδιο το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού να καταστρέψει τα Β-λεμφοκύτταρα. Η θεραπεία αυτή δεν απαιτεί διανυκτέρευση στο νοσοκομείο. Ο ασθενής προσέρχεται στο νοσοκομείο, παραγγέλνεται το φάρμα-
κο και πραγματοποιείται η έγχυση που διαρκεί κάποιες λίγες ώρες. Όσον αφορά στις ανεπιθύμητες ενέργειές της, αυτές είναι ελάχιστες. Ένα άλλο πλεονέκτημα του συγκεκριμένου φαρμάκου είναι ότι είναι πολύ αποτελεσματικό και δεν απαιτεί συχνή παρακολούθηση με εξετάσεις. Χρειάζεται μόνο μια ειδική εξέταση αίματος, που πραγματοποιείται στο νοσοκομείο, με μια τεχνική που λέγεται κυτταρομετρία ροής, με την οποία μπορούμε να μετρήσουμε τη μείωση στους πληθυσμούς των Β-λεμφοκυττάρων πριν την επόμενη χορήγηση ή όταν συντρέχουν ειδικοί λόγοι. Με το δοσολογικό αυτό σχήμα, είναι εύλογο ότι η συμμόρφωση στη θεραπεία αγγίζει το 100%. Θα πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι ακόμη και με τις από του στόματος θεραπείες, υπάρχουν θέματα συμμόρφωσης, καθώς δεν είναι πάντα εύκολο για τον ασθενή να λάβει το χάπι του. Αν μάλιστα ένας ασθενής έχει να πάρει καθημερινά περισσότερα από ένα χάπια, η συμμόρφωση υπονομεύεται σημαντικά.
Δισκία κλαδριβίνης Αντίστοιχος είναι ο μηχανισμός δράσης και των δισκίων κλαδριβίνης, ενός φαρμάκου που χορηγείται από το στόμα και επιτίθεται επίσης εναντίον των Β και Τ λεμφοκυττάρων. Οι δύο αυτές θεραπείες κυκλοφορούν ήδη στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε., αλλά στην Ελλάδα δεν είναι ακόμη διαθέσιμες.
Σιπονιμόδη Mία άλλη πολύ σημαντική εξέλιξη στον τομέα της θεραπείας είναι η πρόσφατη έγκριση της σιπονιμόδης, μιας ουσίας που χορηγείται επίσης από το στόμα και έχει ένδειξη για τη δευτεροπαθώς προϊούσα Πολλαπλή Σκλήρυνση, μια μορφή της πάθησης η οποία χαρακτηρίζεται από διαρκή, αργή και προοδευτική επιδείνωση. Είναι μία μορφή της πάθησης στην οποία μεταπίπτουν πολλοί ασθενείς με Πολλαπλή Σκλήρυνση, η οποία δεν χαρακτηρίζεται πλέον από εξάρσεις και υφέσεις, αλλά εξελίσσεται διαρκώς, οδηγώντας σε σοβαρή κινητική αναπηρία.
στα χρωματα του διαβήτη
x
19
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Μέχρι σήμερα δεν υπήρχε καμία πολύ αποτελεσματική θεραπεία για αυτό το είδος της Πολλαπλής Σκλήρυνσης, καθώς η χρήση θεραπειών για την ΣκΠ με εξάρσεις και υφέσεις σε αυτή τη μορφή, είχαν αποτύχει. Η σιπονιμόδη είναι η πρώτη αποτελεσματική θεραπεία που έχουμε για αυτή τη μορφή της νόσου.
Διάγνωση και παρακολούθηση Η μαγνητική τομογραφία παραμένει το πιο χρήσιμο εργαστηριακό εργαλείο τόσο για τη διάγνωση της Πολλαπλής Σκλήρυνσης όσο και για την παρακολούθησή της. Μια από τις σημαντικές κατακτήσεις των τελευταίων ετών είναι η διαθεσιμότητά της σε κάθε περιοχή της χώρας μας. Η χρησιμότητα της μαγνητικής τομογραφίας έγκειται στο ότι μπορεί να μας δείξει αν η νόσος έχει σιωπήσει ή όχι. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου μια καλή κλινική εικόνα, μπορεί να υποκρύπτει μια φλεγμονώδη δραστηριότητα που να εξελίσσεται υπογείως, χωρίς να δίνει κλινικά συμπτώματα.
20
x
απειροελάχιστες ποσότητες στην κυκλοφορία του αίματος, αλλά μπορούν πλέον να μετρηθούν. Η χρήση των βιολογικών δεικτών και η εξέταση εντοπισμού των νευροϊνιδίων θεωρούμε πως θα μας βοηθήσει στο μέλλον να εντοπίζουμε από νωρίς τις φλεγμονώδεις αντιδράσεις στον εγκέφαλο που δεν εμφανίζονται στη μαγνητική τομογραφία και δεν έχουν δώσει ακόμη κλινικά συμπτώματα. Επίσης, να εντοπίζουμε τους ασθενείς με πιο επιθετικές μορφές της νόσου (π.χ. με υψηλά επίπεδα νευροϊνιδίων από τη διάγνωση) και σε αυτούς να προχωράμε από νωρίς θεραπείες υψηλής αποτελεσματικότητας για να τις εμποδίζουμε να εξελιχθούν. Κάτι τέτοιο θα κέρδιζε πολύτιμο χρόνο για αυτούς τους ασθενείς. Οι τεχνικές αυτές τείνουν να γίνουν εξετάσεις ρουτίνας στην Ευρώπη και είμαι βέβαιος ότι πολύ σύντομα θα περάσουν σε ευρεία χρήση όχι μόνο για την παρακολούθηση της νόσου, αλλά και για τη διάγνωσή της.
Η μαγνητική τομογραφία μπορεί να μας δώσει στοιχεία σχετικά με τη δραστηριότητα της νόσου και να μας κάνει να αναθεωρήσουμε την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Επίσης, παράμετροι της μαγνητικής τομογραφίας (με εξελιγμένο λογισμικό) μπορούν να μας απαντήσουν στο ερώτημα αν η νόσος έχει προκαλέσει ή όχι απώλεια της μάζας του εγκεφάλου.
Διεπιστημονική προσέγγιση
Μία άλλη σημαντική κατάκτηση στην παρακολούθηση της νόσου είναι ορισμένοι βιοχημικοί δείκτες που μπορούν να μετρηθούν στο αίμα. Οι εξετάσεις αυτές ανιχνεύουν μόρια που απελευθερώνονται όταν καταστρέφεται ένας νευρώνας- τα λεγόμενα νευροϊνίδια, τα οποία μπαίνουν σε
Υπάρχει ανάγκη διεπιστημονικής και πολυπαραγοντικής αντιμετώπισης, ωστόσο στη χώρα μας απουσιάζει το θεσμικό πλαίσιο της οργάνωσης όλων αυτών των ειδικοτήτων γύρω από τον ασθενή – και δυστυχώς στη χώρα μας το βάρος αυτό πέφτει στον νευρολόγο.
στα χρωματα του διαβήτη
Τέλος, θα ήταν παράλειψη να μην αναφέρουμε πως στην προσέγγιση και στη θεραπεία του ασθενούς με Πολλαπλή Σκλήρυνση, δεν αρκεί μόνο ο νευρολόγος. Εμπλέκονται επίσης: νευρο-ουρολόγος, λογοθεραπευτής, φυσικοθεραπευτής, εργοθεραπευτής, ψυχολόγος, ψυχίατρος.
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 2020
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 2020
Τι κερδίσαμε και τι περιμένουμε στην επόμενη 10ετία - Προκλήσεις για το μέλλον ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΡΥΘΜΙΣΗ, ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΕΣ, ΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ, ΑΠΩΛΕΙΑ ΒΑΡΟΥΣ, ΕΥΚΟΛΙΑ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ-ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ
463
εκατομμύρια
22
x
στα χρωματα του διαβήτη
ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΖΟΥΝ
ΜΕ ΤΟ ΔΙΑΒΗΤΗ
Γράφει ο:
ΔΡ. ΑΝΤΩΝΙΟΣ Π. ΛΕΠΟΥΡΑΣ Παθολόγος, εξειδικευμένος στη Διαβητολογία, διευθυντής της Παθολογικής– Διαβητολογικής Κλινικής και του Διαβητολογικού Κέντρου του ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ GENERAL
Επιδημιολογικά στοιχεία Ο Σακχαρώδης Διαβήτης, δίκαια ονομάσθηκε ως η μάστιγα του 21ου αιώνα, μια που ήδη στα πρώτα 20 χρόνια του, εκτιμάται στα 380-430 εκατομμύρια ο αριθμός των ατόμων με ΣΔ, παγκοσμίως. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι περισσότερο από το 10% του πληθυσμού πάσχει από διαβήτη (~ 1,1 εκατομμύριο, μελέτη Ε.ΜΕ.ΝΟ υπό ανακοίνωση), ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό 3%–4% που δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο και 3% σε στάδιο προδιαβήτη.
Υπολογίζεται ότι: ò Ο αριθμός των ατόμων με διαβήτη
στην Ελλάδα έχει τετραπλασιαστεί τα τελευταία 30 χρόνια. Αν προσθέσουμε και το ποσοστό των ατόμων με προδιαβήτη, που έχουν στο στάδιο αυτό ήδη διπλάσιο κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων σε σχέση με άτομα με φυσιολογικό σάκχαρο, τότε πλέον το 20% του ελληνικού πληθυσμού άνω των 45 ετών σχετίζεται με τη νόσο. ò Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1
αυξάνεται κατά 3% κάθε χρόνο στα παιδιά και στους εφήβους. Επίσης, ο διαβήτης τύπου 2 προσβάλλει, πλέον, όλο και μικρότερες ηλικίες, νέους ακόμα και παιδιά, ακολουθώντας πα-
ράλληλη πορεία με την αύξηση της παχυσαρκίας στη χώρα μας. ò Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει υψη-
λότερη συχνότητα εμφάνισης στο δυτικό κόσμο, γεγονός που σχετίζεται με τη διατροφή και την καθιστική ζωή.
Τα Ελληνόπουλα δυστυχώς κατατάσσονται –ιδίως τα αγόρια– στα πιο παχύσαρκα στον κόσμο.
Επιπλοκές ò Tα άτομα με διαβήτη παρουσιάζουν
ίδιο κίνδυνο εμφράγματος μυοκαρδίου με αυτόν των μη διαβητικών που είναι μεγαλύτεροι κατά 15 χρόνια. Ο διαβήτης, δηλαδή, γηράσκει την καρδιά και τα αγγεία πρόωρα. 3 στα 4 άτομα με σακχαρώδη διαβήτη υπολογίζεται ότι θα υποστούν τουλάχιστον 1 καρδιαγγειακό επεισόδιο στη ζωή τους, ενώ έχουν υπερδιπλάσιο κίνδυνο –σε σχέση με τα μη διαβητικά άτομα– αυτό το επεισόδιο να είναι θανατηφόρο. ò Η χρόνια νεφρική νόσο (CKD) επη-
ρεάζει έναν στους τρεις ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Η CKD αυξάνει τον κίνδυνο σοβαρών καρδιαγγειακών επεισοδίων και νεφροπάθειας τελικού σταδίου σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2. Περίπου το 30% των
στα χρωματα του διαβήτη
x
23
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 2020
ασθενών με διαβήτη τύπου 1 και το 10 έως 40% αυτών με διαβήτη τύπου 2, θα εμφανίσουν νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου. Μία δυστυχώς κοινή επιπλοκή της διαβητικής νεφροπάθειας είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, η κύρια αιτία νοσηλείας σε αυτόν τον πληθυσμό. ò Ο σακχαρώδης διαβήτης διπλασιάζει
τον κίνδυνο κάποιων κακοηθειών, αυξάνει τον κίνδυνο άνοιας, δημιουργεί προβλήματα στα μάτια, στα νεφρά, στα πόδια, προκαλεί στυτική δυσλειτουργία. Όλες αυτές οι επιπλοκές σε μεγάλο βαθμό μπορούν να προληφθούν.
Νεότερες θεραπευτικές εξελίξεις και η επανάσταση στη θεραπεία των επιπλοκών Είναι αλήθεια πως στο σακχαρώδη διαβήτη η έρευνα και οι εξελίξεις τα τελευταία 15 χρόνια τρέχουν με γοργούς ρυθμούς, έχοντας προσφέρει πολλές θεραπευτικές επιλογές και επαναστατική τεχνολογία, αλλά και δραματικές αλλαγές στις θεραπευτικές αντιλήψεις. Το ευχάριστο είναι, ότι το μέλλον υπόσχεται πολλά και για την επόμενη 10ετία.
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΙΩΣΗ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ - ΓΛΙΦΛΟΖΙΝΕΣ Μια όχι και τόσο νέα πλέον, αλλά με νέες ενδείξεις από του στόματος θεραπευτική κατηγορία, ήρθε να ενισχύσει τη θεραπευτική φαρέτρα μας: οι αναστολείς SGLT-2. Η έγκρισή τους ανταποκρίνεται σε μια 20ετή εντατική έρευνα, λόγω της ανάγκης θεραπείας για τη βελτίωση των δρα-
24
x
στα χρωματα του διαβήτη
ματικών επιπλοκών από τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και τη διαβητική νεφροπάθεια- αιμοκάθαρση σε ασθενείς με πολυετή διαβήτη. Επιπλέον, η ένδειξή τους επεκτείνεται περαιτέρω στην πρόληψη, τόσο της εμφάνισης ή της νοσηλείας για καρδιακή ή νεφρική ανεπάρκεια, όσο και της σχετικής θνησιμότητας από τον καρδιαγγειακό κίνδυνο στο ΣΔ, ακόμα και σε άτομα που ήδη εμφανίζουν καρδιακή ή νεφρική ανεπάρκεια. Οι θεραπευτικές δυνατότητες στη μείωση του σακχάρου δεν είναι πολύ ισχυρές (μειώνουν κατά 0,6-0,8% τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, HBA1c). Αυξάνουν την απέκκριση της γλυκόζης από το αίμα στα ούρα και οι μελέτες δείχνουν, ότι πλην της ρύθμισης που προσφέρουν, έχουν πολλαπλά παράλληλα σημαντικά οφέλη στις σοβαρές επιπλοκές του διαβήτη. Ήδη η εμπαγλιφλοζίνη, η δαπαγλιφλοζίνη και η καναγλιφλοζίνη, έχουν προστεθεί δυναμικά στη θεραπευτική φαρέτρα, αποδεικνύοντας ότι όχι μόνο μειώνουν δραστικά τα καρδιαγγειακά συμβάματα και την καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά ασκούν νεφροπροστασία ακόμα και σε προχωρημένες διαβητικές νεφροπάθειες μειώνοντας τον κίνδυνο αιμοκάθαρσης, ενώ επιπλέον πετυχαίνουν μείωση κατά περίπου 2-6 κιλά του σωματικού βάρους.
ΕΝΕΣΙΜΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ – ΙΝΚΡΕΤΙΝΕΣ Η ανακάλυψη των ινκρετινών και η θεραπευτική χρήση των αναλόγων του GLP-1 (Liraglutide, Lixisenatide, Exenatide LAR, Dulaglutide, Semaglutide, κ.λπ.), έχει ήδη προσφέρει αρκετά πλεονεκτήματα:
ò στη ρύθμιση του σακχάρου χωρίς την
αύξηση του κινδύνου υπογλυκαιμίας, ò στη σημαντική μείωση του βάρους
(2-12 κιλά κατά μέσο όρο) τόσο στον τύπο 2 όσο και στον τύπο 1, ò στην ουσιαστική μείωση των καρδιαγ-
γειακών συμβαμάτων και της νεφρικής βλάβης που προκαλεί ο διαβήτης, όπως επιβεβαιώθηκε σε πρόσφατες μελέτες. Είναι ενέσιμα αλλά ήδη κυκλοφορούν και στη χώρα μας εβδομαδιαία σκευάσματα, ενώ στη Β. Αμερική έχει εγκριθεί να κυκλοφορήσει το πρώτο από του στόματος δισκίο αυτής της κατηγορίας GLP-1 (Semaglutide). Έτοιμοι συνδυασμοί σε μία ένεση GLP-1 με ινσουλίνη, για ευκολία, καλύτερη συμμόρφωση, άρα και καλύτερη ρύθμιση, κυκλοφορούν ήδη και θα αποτελέσουν το μέλλον της θεραπείας, ιδίως για το σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Γευματική ινσουλίνη ταχύτερης έναρξης δράσης προσομοιάζουσα με τη φυσιολογική έκκριση, κυκλοφορεί ήδη στη χώρα μας. Υπογλώσσιο σπρέι ινσουλίνης κυκλοφορεί με μικρή εμπορική επιτυχία, λόγω κόστους στις ΗΠΑ. Το μέλλον μας επιφυλάσσει άπαξ ανά εβδομάδα θεραπείες από του στόματος, ενώ τα δισκία ινσουλίνης ίσως να γίνουν πραγματικότητα στο πιο μακρινό μέλλον.
Μετρητές σακχάρου και συστήματα συνεχούς καταγραφής με ελάχιστο τσίμπημα Οι μετρητές με δακτυλοκέντηση παραμένουν ο ακρογωνιαίος λίθος μιας καλής ρύθμισης. Μετρήσεις σακχάρου ασύρματες και με συνεχή καταγραφή είναι χρήσιμες, ιδίως για τον τύπο 1, αλλά και τον ινσουλινοθεραπευόμενο διαβήτη τύπου
2. Τα συστήματα συνεχούς καταγραφής (CGM, FGM) φαίνεται να αποτελούν το μέλλον, ιδίως για το ΣΔ τύπου 1. Ήδη κυκλοφορεί σύστημα συνεχούς καταγραφής σακχάρου με ελάχιστο τσίμπημα, αλλά και με κάποια προβλήματα (ακρίβεια μετρήσεων στα όρια, συναγερμός, κόστος, ευχρηστότητα). Νέα ασύρματα συστήματα συνεχούς καταγραφής σακχάρου με συναγερμό για προστασία από υπεργλυκαιμίες/υπογλυκαιμίες διάρκειας 14 ημερών ως και εμφυτευόμενοι υποδόρια για 6-9 μήνες, πρόκειται να κυκλοφορήσουν και στη χώρα μας μέσα στο έτος.
στα χρωματα του διαβήτη
x
25
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 2020
Το "τεχνητό πάγκρεας", παραμένει ακόμα ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα παρά την τεχνολογική εξέλιξη. Φαίνεται, ωστόσο, ότι μέσα στην επόμενη 5ετία θα υπάρχουν εξελίξεις στην αγορά. Ήδη κυκλοφορούν ασύρματα κλειστά συστήματα μετρητή-αντλίας ινσουλίνης που διακόπτουν αυτόματα την παροχή ινσουλίνης σε περίπτωση υπογλυκαιμίας (σάκχαρο μικρότερο από 60mg/dl). Για τον τύπο 1 και ιδίως για τα μικρά παιδιά, οι νέες αντλίες όταν ρυθμίζονται και παρακολουθούνται από οργανωμένο θεραπευτικό κέντρο, μειώνουν τις υπογλυκαιμίες, βελτιώνουν το γλυκαιμικό έλεγχο και προσφέρουν ποιότητα ζωής σε παιδιά και γονείς. Προς το παρόν κυκλοφορούν τρία τέτοιου τύπου συστήματα αντλιών στη χώρα μας, είναι μόνο για το ΣΔ τύπου 1, με υπέρ και κατά για το καθένα. ò Μόλις πήρε άδεια από το FDA και κυ-
κλοφόρησε στις ΗΠΑ, η 1η κλειστού κυκλώματος αντλία με ελεγχόμενη
αυτόματα παρακολούθηση έγχυσης υποδόριας ινσουλίνης από το κινητό τηλέφωνο (Tandem Diabetes Care's t:slim X2 insulin pump with ControlIQ), για λιγότερες υπογλυκαιμίες και καλύτερη ρύθμιση, που σηματοδοτεί ένα καλύτερο μέλλον για τη θεραπεία στον τύπο 1. ò Εξελίξεις αναμένονται στην κατανόη-
ση και οριστική θεραπεία του τύπου 1, αλλά και στην πρόληψη και θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, που συχνά οδηγεί σε τύφλωση.
Το ΜΕΛΛΟΝ είναι στο χέρι μας… Η σημασία της Πρόληψης Ωστόσο, όποιες και όσο και αν είναι θαυμάσιες αυτές οι εξελίξεις, τίποτα δεν αντικαθιστά τα «αγαθά κόποις κτώνται» και το «μέτρον άριστον». Το μέλλον, λοιπόν, για τη θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη προμηνύεται λαμπρό. Ας μην ξεχνάμε, όμως: ò η συστηματική έστω και μέτρια άσκη-
ση που διατηρεί μία καλή φυσική κατάσταση, ò την ολιγαρκή, εγκρατή και όχι απλά υγιεινή διατροφή που οδηγεί σε φυσιολογικό για το ύψος μας βάρος, ò την τακτική παρακολούθησή μας από ένα εξειδικευμένο Κέντρο ή γιατρό και τη συνετή συμμόρφωση με τις οδηγίες και συμβουλές που λαμβάνουμε, ò τη θετική σκέψη και η θέληση να φροντίζουμε το σώμα μας και να παίρνουμε χαρά από τη ζωή. Όλα αυτά αποτελούν αναντικατάστατο, αποτελεσματικό, φθηνό και ίσως το μοναδικό συστατικό ποιοτικής μακροζωίας.
26
x
στα χρωματα του διαβήτη
στα χρωματα του διαβήτη
x
27
ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ
Γράφει η:
ΕΥΓΕΝΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥ Ειδικός Ποδολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού, Διαβητολογικού Κέντρου Τζάνειο Γ.Ν. Πειραιά Επιστημονικός Συνεργάτης Ιατρείου Διαβητικού Ποδιού, Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General Χολαργού
ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΠΟΔΟΛΟΓΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ
ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Το διαβητικό πόδι αποτελεί μία από τις 3 συνηθέστερες επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη, μαζί με τη νεφροπάθεια και την αμφιβληστροειδοπάθεια. Οι μελέτες που διεξάγονται σε παγκόσμιο επίπεδο αναδεικνύουν, πως το πρόβλημα του διαβητικού ποδιού είναι μείζονος σημασίας σε κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής των ασθενών.
28
x
στα χρωματα του διαβήτη
Το διαβητικό έλκος δεν εμφανίζεται άνευ αιτίας, αλλά λαμβάνοντας υπ΄όψιν τα γενικότερα αίτια, όπως ο αρρύθμιστος διαβήτης, η διάρκειά του, η περιφερική αγγειακή νόσος, οι διαταραχές της όρασης, η μεγάλη ηλικία, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και τα τοπικά αίτια, όπως η περιφερική νευροπάθεια, οι ανατομικές παραμορφώσεις, τραύμαακατάλληλα υποδήματα, υπερκεράτωση, προηγηθέν έλκος ή ακρωτηριασμός, δυσκαμψία αρθρώσεων.
Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΠΟΔΟΛΟΓΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙΡΙΑΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΩΣ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ΥΓΕΙΑΣ, ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΔΙΑΒΗΤΗ.
Φροντίδα Η συνεισφορά του ποδολόγου είναι καίριας σημασίας στην ομάδα αντιμετώπισης διαβητικού ποδιού (δευτεροβάθμια φροντίδα υγείας), αλλά και ως αυτόνομου επαγγελματία υγείας (πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας), για τη συστηματική κλινική παρακολούθηση των ασθενών με διαβήτη. Στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, ο ποδολόγος είναι ο πρώτος που θα αντιληφθεί τυχόν προβλήματα που μπορούν
να οδηγήσουν σε εξέλκωση, όπως την ύπαρξη δομικών-εμβιομηχανικών ανωμαλιών, παθογένειας του δέρματος και των ονύχων, τα οποία καλείται να φροντίσει. Ενίοτε ο ποδολόγος μπορεί να παραπέμψει τον ασθενή σε περιπτώσεις επιπλοκής (διαβητικό έλκος, λοίμωξη) σε ιατρεία διαβητικού ποδιού. Θα πρέπει να τονιστεί η αναγκαιότητα ειδικής εκπαίδευσης του ποδολόγου, και άριστης επίγνωσης της νόσου, καθώς και των ορίων της αρμοδιότητάς του.
στα χρωματα του διαβήτη
x
29
ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ
Επαγγελματίες που ασχολούνται με τον καλλωπισμό των άκρων, καλό θα είναι να ενημερώνονται για την πολυπλοκότητα και τη νοσηρότητα των ασθενών με διαβήτη και να μην προχωρούν σε επεμβάσεις, αλλά και υπερβάσεις του γνωστικού τους αντικειμένου που μπορεί να έχουν δυσμενή αποτελέσματα για την αρτιμέλεια και την γενικότερη υγεία του ασθενή.
Ιστορικό Μέσα από το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς θα προκύψουν πληροφορίες, οι οποίες θα βοηθήσουν στην ακριβή κατάταξή του σε ομάδα υψηλού κινδύνου ή όχι. Eυρήματα, όπως ο ακρωτηριασμός, το ιστορικό έλκους, η αρθροπάθεια Charcot, τυχόν αγγειοχειρουργική επέμβαση, αγγειοπλαστική, το κάπνισμα, συμπτώματα νευροπάθειας (καυσαλγίες, μούδιασμα, ηλεκτρικές εκκενώσεις), αγγειακά συμπτώματα - διαλείπουσα χωλότητα, πόνος ανάπαυσης, έλκος που δεν επουλώνεται, κατατάσσουν τον ασθενή στην ομάδα υψηλού κινδύνου. Το ίδιο και οι άλλες διαβητικές επιπλοκές - νεφρά και οφθαλμολογικές βλάβες.
Η κλινική εξέταση: Τι αναζητούμε με την επισκόπηση; Η εξέταση του ποδιού περιλαμβάνει τον έλεγχο για την ύπαρξη των παρακάτω: ò Παραμορφώσεων των δακτύλων: Τριγωνικό πρόσθιο πόδι, γαμψοδακτυλία, σφυροδα-
κτυλία, βλαισός μέγας δάκτυλος, εφίππευση δακτύλων. ò Ποδική καμάρα: Κοιλοποδία, πλατυποδία, αρθροπάθεια Charcot. ò Κατάσταση δέρματος: Υπερκεράτωση, κάλοι, ξηρότητα, ρωγμές, οίδημα, θερμότητα,
μεσοδακτύλια μυκητίαση, παθογένεια ονύχων. ò Δυσκαμψία των αρθρώσεων.
Ορθοπεδικές βλάβες Οι ανατομικές δυσμορφίες είναι δυνατό να οφείλονται στην κινητική νευροπάθεια ή σε δυσμορφίες που προϋπήρχαν της εμφάνισης του σακχαρώδους διαβήτη και οφείλονταν σε άλλα νοσήματα, όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα, ανισορροπία της εμβιομηχανικής του ποδιού (υπερπρηνισμό), ακατάλληλα υποδήματα. Η κινητική νευροπάθεια οδηγεί σε ατροφία των μεσοστέων μυών, με αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση της αρχιτεκτονικής, τις παραμορφώσεις του άκρου ποδός, τη δημιουργία οστικών προεξοχών που σχηματίζουν περιοχές στις οποίες ασκείται υψηλή πίεση. Τέτοιες παραμορφώσεις είναι η κοιλοποδία, η άρθρωση Charcot, ο δύσκαμπτος μεγάλος δάκτυλος, ο βλαισός μεγάλος δάκτυλος, η γαμψοδακτυλία και η σφυροδακτυλία. Με βάση τα παραπάνω, η πρόληψη της δημιουργίας έλκους έγκειται στον εντοπισμό των ασθενών υψηλού κινδύνου, ώστε ο θεράπων ιατρός να λάβει τα απαραίτητα μέτρα δράσης. Η συνεργασία ομάδας ιατρών και επαγγελματιών υγείας (παθολόγου, διαβητολόγου, αγγειολόγου, αγγειοχειρουργού, ορθοπεδικού, ποδολόγου) κρίνεται απαραίτητη, λόγω της πολυπλοκότητας των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο ασθενής.
30
x
στα χρωματα του διαβήτη
CombiNERV στον Προδιαβήτη ✓ Ελεύθερο Γλουτένης ✓ Ελεύθερο Λακτόζης Προϊόν που συνδυάζει δύο φυτικά εκχυλίσµατα, µε βιταµίνες και ιχνοστοιχεία που µπορούν να δράσουν συνεργικά στη ρύθµιση των επιπέδων της γλυκόζης.
®
στην ∆ιαβητική Νευροπάθεια ✓ Λήψη ανεξάρτητα από την τροφή ✓ Χορήγηση άπαξ ηµερησίως Ειδικά σχεδιασµένο συµπλήρωµα διατροφής για να υποστηρίζει τη νευρική λειτουργία και να βοηθά στην αντιµετώπιση του νευροπαθητικού άλγους.
Το αύριο αλλάζει σήµερα!
Combinerv: Αποκλειστικός Αντιπρόσωπος Prodiatec: Υπεύθυνος κυκλοφορίας Λ. Βουλιαγµένης 24, 157 77 Ελληνικό, Αθήνα Τ 2109609960 * F. 2109639519 Email:info@libytec.gr • www.libytec.gr
Να µη γίνεται υπέρβαση της συνιστώµενης ηµερήσιας δόσης. Τα συµπληρώµατα διατροφής δεν πρέπει να χρησιµοποιούνται σταµίας χρωματα του διαβήτη 31 ως υποκατάστατο ισορροπηµένης δίαιτας. Να φυλάσσεται µακριά από τα παιδιά.
x
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Γράφει o:
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣ Καθηγητής Παθολογίας-Σακχαρώδους Διαβήτη, Υπεύθυνος Διαβητολογικού ΚέντρουΙατρείου Διαβητικού Ποδιού, Β΄ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Αντιπρόεδρος Ευρωπαϊκής Ομάδας Μελέτης Διαβητικού Ποδιού, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης Διαβητικού Ποδιού
Μπορούμε να προλάβουμε την περιφερική νευροπάθεια στο ΣΔ; Η περιφερική νευροπάθεια ανήκει στις πιο συχνές χρόνιες επιπλοκές του σακχαρώδους διαβήτη. Είναι κύριος παράγοντας κινδύνου για τη δημιουργία πληγών και άλλων επιπλοκών στο πόδι. Επίσης, μπορεί να οδηγήσει σε έντονο πόνο στα πόδια. Αν λοιπόν την προλάβουμε και την αποφύγουμε, μειώνουμε πολύ σημαντικά τον κίνδυνο διαβητικού ποδιού, καθώς και τον κίνδυνο πόνου.
Πώς μπορούμε να την προλάβουμε; Την περιφερική νευροπάθεια μπορούμε κυρίως να προλάβουμε με τα μέτρα που σύντομα αναφέρονται παρακάτω. Η πρόληψή της δεν είναι ακόμα απόλυτα ικανοποιητική, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί ικανή πρόοδος: 1) Το κύριο μέτρο είναι η σχολαστική και σταθερή ρύθμιση της γλυκόζης. Αυτή όμως, είναι κυρίως αποτελεσματική στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και πολύ λιγότερο στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2. Τονίζεται πάντως ότι, εκτός από τη χαμηλή γλυκόζη και γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, χρειάζεται αποφυγή τόσο των υπογλυκαιμιών, όσο και των μεγάλων διακυμάνσεων στις τιμές του σακχάρου. Επίσης, σύμφωνα με μια μελέτη, στο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, η ανάπτυξη της νευροπάθειας μειώνεται με τη χρήση της μετφορμίνης συγκριτικά με τη χρήση σουλφονουλυριών και/ή ινσουλίνης. 2) Σημαντικό μέτρο είναι η αντιμετώπιση των αυξημένων λιπιδίων του αίματος. 3) Θέση έχει και η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αρτηριακής υπέρτασης. 4) Ωφέλιμη είναι και η διακοπή του καπνίσματος. 5) Μπορεί να συμβάλει και η αποφυγή έκθεσης σε επιπλέον παράγοντες κινδύνου. Σε αυτούς ανήκουν η κατάχρηση αλκοόλ κ.ά. 6) Η αντιοξειδωτική ουσία Α-λιποϊκό οξύ (η οποία ευτυχώς πλέον υπάρχει και στη χώρα μας) συμβάλλει στην προσπάθεια να μειωθεί η βλάβη των νεύρων. Πράγματι, σε ασθενείς με ήπιου βαθμού περιφερική νευροπάθεια, το Α-λιποϊκό οξύ μειώνει σημαντικά την επιδείνωσή της και μπορεί ακόμη να πετύχει την υποχώρησή της σε μερικές περιπτώσεις. Το στοίχημα είναι, ένα βήμα νωρίτερα, κατά πόσο μπορεί να προλάβει την περιφερική νευροπάθεια: Υπάρχουν επ’ αυτού ενδείξεις επιτυχίας.
32
x
στα χρωματα του διαβήτη
στα χρωματα του διαβήτη
x
33
ΠΕΡΙ...Ψ Υ Χ Η Σ
Γράφει η:
ΜΑΝΤΩ ΑΓΟΥΡΙΔΟΥ Κλινική Ψυχολόγος, ΠΜΣ Διασυνδετική Ψυχιατρική, Επιστημονικός Συνεργάτης, Β’ Ψυχιατρική Κλινική & Β’ Προπ. Παθολογική Κλινική, Παν/μιακό ΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ»
ΑΓΧΩΔΕΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ & ΚΡΙΣΕΙΣ ΠΑΝΙΚΟΥ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΡΡΥΘΜΙΣΗΣ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Ο ΣΔ εκτός από τα οργανικά συμπτώματα μπορεί να έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη συναισθηματική ζωή των ασθενών. Ειδικότερα, έρευνες έχουν δείξει ότι 30% των ασθενών με ΣΔ μπορεί να παρουσιάσουν καταθλιπτικά συμπτώματα και 44% κάποιου είδους αγχώδους διαταραχής με μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στις γυναίκες.
34 34
xx
στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη
Ένα από τα πιο συνηθισμένα αίτια ανησυχίας των ατόμων με ΣΔ είναι ο φόβος για υπογλυκαιμία, η οποία συνοδεύεται από έντονη ζαλάδα, εφίδρωση, τρέμουλο, αίσθημα αδυναμίας κ.ά., τα οποία μπορεί να οφείλονται σε πραγματική υπογλυκαιμία ή σε ταχύτατη πτώση των τιμών γλυκόζης του αίματος. Υπάρχει όμως περίπτωση τα συμπτώματα που ερμηνεύει ο ασθενής ως υπογλυκαιμία να μην είναι πραγματική υπογλυκαιμία και να είναι αποτέλεσμα μίας κρίσης πανικού που βιώνει ο ασθενής. Η κρίση πανικού αποτελεί μία αιφνίδια κρίση έντονου άγχους, δυσφορίας, φόβου και ενίοτε ψυχικού τρόμου, η οποία κορυφώνεται σε δέκα λεπτά το πολύ. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ψυχολογικά (αίσθημα αποπροσωποποίησης, φόβος θανάτου, αποπροσανατολισμός, κ.ά.) και σωματικά (αίσθημα έντονων παλμών, ταχυκαρδία, εφίδρωση, δυσχέρεια στην αναπνοή, αστάθεια κ.ά.). Αν ο ασθενής που παθαίνει κρίση πανικού προσφύγει στην πρόσληψη ζάχαρης προκειμένου να αντιμετωπίσει τα συμπτώματα δυσφορίας που αισθάνεται, νομίζοντας ότι παθαίνει υπογλυκαιμία, θα απορρυθμιστεί ακόμη περισσότερο. Θα δημιουργηθεί, λοιπόν, ένας φαύλος κύκλος μεταξύ αδυναμίας γλυκαιμικού ελέγχου και συναισθηματικής φόρτισης, ο οποίος μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω βιολογική και συναισθηματική απορρύθμιση.
Χρόνιο στρες Ως απάντηση σε ένα οποιοδήποτε στρεσογόνο ερέθισμα ενεργοποιείται στον οργανισμό ο άξονας υποθάλαμος-υπόφυση-επινεφρίδια, ο οποίος οδηγεί στην αύξηση των επιπέδων κορτιζόλης του αίματος και στην ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, όταν το στρεσογόνο ερέθισμα σταματήσει, ενεργοποιούνται μηχανισμοί ρύθμισης και τα επίπεδα κορτιζόλης επανέρχονται στα κανονικά επίπεδα. Όμως το χρόνιο στρες δημιουργεί επιπλοκές στους μηχανισμούς αυτορρύθμισης, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα επίπεδα κορτιζόλης στο αίμα και να δημιουργείται χρόνια φλεγμονή στον οργανισμό. Γενικά, οι αγχώδεις διαταραχές μπορεί να αφορούν τα συναισθήματα (ανησυχία, ευερεθιστότητα), τη σκέψη (απειλή για την υγεία –το μέλλον), τις σωματικές λειτουργίες (ταχυκαρδία, δύσπνοια, πόνος στο στήθος) και τη συμπεριφορά (αποφυγή δραστηριοτήτων που παλαιότερα το άτομο έκανε ή έντονη αναζήτηση διαβεβαιώσεων ότι η υγεία του είναι καλά και αμφισβήτηση των εργαστηριακών αποτελεσμάτων).
Αντιμετώπιση Στόχος είναι μία έμπιστη- ανοιχτή θεραπευτική σχέση, όπου ο
στα χρωματα του διαβήτη
x
35
ΠΕΡΙ...Ψ Υ Χ Η Σ
ΑΙΤΙΕΣ Οι αγχώδεις διαταραχές σε ασθενείς με ΣΔ μπορεί να οφείλονται σε: ò Αβεβαιότητα ως προς τη μακροπρόθεσμη γλυκαιμική ρύθμιση και ανησυχία ότι δε θα καταφέρουν να προσαρμόσουν τη ζωή τους στα νέα δεδομένα αυτοφροντίδας και ελέγχου. ò Φόβο για υπογλυκαιμία και την επιτυχή και έγκαιρη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της. ò Αναγκαιότητα τακτικών προγραμματισμένων αιματολογικών ελέγχων και μετρήσεων γλυκόζης, οι οποίες μπορεί να προκαλούν δυσφορία στους ασθενείς και να τους «υπενθυμίζουν» ότι η υγεία τους κινδυνεύει. ò Φόβο και θυμό, λόγω του πιθανού στιγματισμού. ò Αίσθημα ενοχής και αναξιότητας, γιατί κάποιοι ασθενείς νιώθουν ότι φταίνε που έχουν ΣΔ και τον βιώνουν σαν μία μορφή τιμωρίας. ò Αυξομειώσεις βάρους και άλλες επιπλοκές που μπορεί ο ΣΔ να έχει στην υγεία τους (π.χ. καρδιαγγειακά προβλήματα, αμφιβληστροειδοπάθεια) και ψυχική εξουθένωση.
36
x
στα χρωματα του διαβήτη
ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΠΟΥ ΕΡΜΗΝΕΥΕΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΩΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΜΙΑΣ ΚΡΙΣΗΣ ΠΑΝΙΚΟΥ ΠΟΥ ΒΙΩΝΕΙ Ο ΑΣΘΕΝΗΣ.
θεράπων ιατρός και ο ασθενής θα μπορούν να μιλούν ελεύθερα και να είναι «σύμμαχοι» στη θεραπεία. Θα ήταν χρήσιμο να χορηγούνται ερωτηματολόγια που αφορούν το συναίσθημα και τη λειτουργικότητα των ασθενών από την πρώτη κιόλας επίσκεψη και ο θεράπων ιατρός να προσπαθεί να μειώσει τις πρακτικές και συναισθηματικές πιέσεις που μπορεί να δημιουργεί στον ασθενή ο ΣΔ και ο στιγματισμός του, παραπέμποντας σε ειδικό ψυχικής υγείας όποτε χρειάζεται. Η επιτυχής αντιμετώπιση των συναισθηματικών διαταραχών στο ΣΔ έχει ως αποτέλεσμα: ò Την καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών στην φαρμακευτική αγωγή και στις οδηγίες του ιατρού. ò Αίσθημα ελέγχου και αυτοπεποίθησης. ò Καλύτερη γλυκαιμική ρύθμιση του ατόμου με διαβήτη.
Ο ασθενής έχει πολύ περισσότερες πιθανότητες να διαχειριστεί επιτυχώς το ΣΔ του, αν νιώσει ότι ο ΣΔ προσαρμόζεται στη ζωή του και όχι η ζωή του στο ΣΔ.
Βιβλιογραφία 1. Gendelman, N., Snell-Bergeon, J.K., McFann, K., Kinney, G., Paul Wadwa, R., Bishop, F., Rewers, M., Maahs, D.M., 2009. Prevalence and correlates of depression in individuals with and without type 1 diabetes. Diabetes Care 32, 575–579. 2. Katon, W., Russo, J., Lin, E., Heckbert, S., Ciechanowski, P., Ludman, E., Korff, M., 2009. Depression and diabetes: factors associated with major depression at five-year follow-up. Psychosomatics 50, 570. 3. Thaneerat, T., Tangwongchai, S., Worakul, P., 2010. Prevalence of depression, hemoglobin A1C level, and associated factors in outpatients with type-2 diabetes. Asian Biomed. (Research Reviews and News) 3, 383. 4. Maes, M., Yirmyia, R., Noraberg, J., Brene, S., Hibbeln, J., Perini, G., Kubera, M., Bob, P., Lerer, B., Maj, M., 2009. The inflammatory & neurodegenerative (I&ND) hypothesis of depression: leads for future research and new drug developments in depression. Metab. Brain Dis. 24, 27–53. 5. Miller, A.H., 2010. Depression and immunity: a role for T cells? Brain Behav. Immun. 24, 1–8. 6. Dowlati, Y., Herrmann, N., Swardfager, W., Liu, H., Sham, L., Reim, E.K., Lanctot, K.L., 2010. A meta-analysis of cytokines in major depression. Biol. Psychiatry 67, 446–457 7. Donath MY, Ellingsgaard H, Schumann DM, Perren A, Faulenbach M, Ehses JA. 2008. Islet inflammation in type 2 diabetes: From metabolic stress to therapy. Diabetes Care 31:S161–S164.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Γράφει ο:
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΛΒΑΤΣΙΩΤΗΣ Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας – Διαβήτη, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο "Αττικόν"
ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ, ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ & ΑΝΟΙΑ
H ΔΙΑΠΛΕΚΟΜΕΝΗ ΤΡΙΑΔΑ Διαβήτης & Κατάθλιψη Τα διαβητικά άτομα κατά τη διάγνωση του διαβήτη σχεδόν πάντα καταλαμβάνονται από θυμό γιατί έτυχε να εμφανίσουν διαβήτη και απαιτείται να τροποποιηθεί η καθημερινότητά τους, παρουσιάζουν άρνηση στο να αποδεχτούν ότι είναι πλέον διαγνωσμένοι διαβητικοί, αναπτύσσουν φοβίες για την τυχόν εμφάνιση των οξέων επιπλοκών, αλλά ακόμα και φοβικό σύνδρομο για τη μακροχρόνια εξέλιξη του διαβήτη τους, γνωρίζοντας το μεγάλο φορτίο των χρόνιων επιπλοκών που ελλοχεύουν. Έτσι, συχνά οδηγούνται σε κατάθλιψη. Η βαρύτητα του συναισθήματος ποικίλλει από απλή ευερεθιστότητα μέχρι την παρουσία βαρείας συνδρομής, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες υγείας της διαβητολογικής ομάδας συχνά να παραβλέπουν ή να υποεκτιμούν το παθολογικό ψυχολογικό υπόβαθρο του ασθενούς. Οι ποικίλες θεραπείες με τις απαγορεύσεις αλλά και η παρουσία μιας χρόνιας επιπλοκής, όπως για παράδειγμα η μειωμένη όραση, θα επιδεινώσουν μια προϋπάρχουσα διαταραχή του συναισθήματος. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλή συμμόρφωση στις προτεινόμενες για την αντιμετώπιση του διαβήτη ειδικές υγειινοδιαιτητικές συνθήκες. Η κατάθλιψη οδηγεί σε διατροφή με πρότυπα ανταμοιβής και σε κατανάλωση τροφίμων υψηλού γλυκαιμικού δείκτη που επιβαρύνουν τον μεταβολισμό.
38
x
στα χρωματα του διαβήτη
Η ΝΟΣΟΣ ALZHEIMER ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ: ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΣΩΣΤΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΙΚΗΣ ΔΟΣΗΣ, Ο ΑΣΘΕΝΗΣ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΑΔΥΝΑΤΕΙ ΝΑ ΑΝΤΙΛΗΦΘΕΙ ΤΑ ΠΡΩΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ ΜΙΑΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑΣ, ΩΣΤΕ ΝΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΕΓΚΑΙΡΑ.
στα χρωματα του διαβήτη
x
39
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Διαβήτης & Άνοια Η παρουσία του διαβήτη συνδέεται άμεσα με τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας και άλλων νευροεκφυλιστικών νόσων. Είναι γνωστό, ότι ο τύπου 2 σακχαρώδης διαβήτης ενέχει αυξημένο κίνδυνο (έως και 60%) να οδηγήσει σε ανοϊκή συνδρομή αγγειακής ή και μη αιτιολογίας. Είκοσι χρόνια μετά τη διάγνωση του διαβήτη τύπου 2, ο κίνδυνος εμφάνισης συμπτωμάτων άνοιας είναι κατά 2,5 φορές μεγαλύτερος στο άτομο με διαβήτη τύπου 2, σε σχέση με εκείνον που δεν έχει διαβήτη, ενώ για τον τύπου 1 ο κίνδυνος είναι 1,8 φορές υψηλότερος στα 30 χρόνια από τη διάγνωση. Ο αρρύθμιστος διαβήτης, οι μεγάλες ημερήσιες διακυμάνσεις των επιπέδων γλυκόζης και οι συχνές υπογλυκαιμίες φαίνεται να αυξάνουν ακόμη περισσότερο τον σχετικό κίνδυνο. Επιπλέον, όλες οι μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες έχουν επισημάνει ότι η αύξηση των ποσοστών του διαβήτη ακολουθείται και από ανάλογη αύξηση των περιπτώσεων νόσου Alzheimer. Η νόσος του Alzheimer έχει σαν βασικό παθοφυσιολογικό μηχανισμό την παρουσία ινσουλινοαντίστασης στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου που είναι ανάλογη εκείνης του τύπου 2 διαβήτη. Η εμφάνισή της νόσου Alzheimer δημιουργεί προβλήματα στο άτομο με διαβήτη, που αρχικά εκφράζονται με διαταραχές μνήμης, δυσκολίες στην εκπαίδευσή του, έλλειψη της προσοχής του και προβλήματα τόσο στη νοητική του ευελιξία όσο και στην εκτελεστική του ικανότητα. Προκαλεί, όμως, και πρακτικά ζητήματα σε σχέση με τη ρύθμιση και τη συμμόρφωση στη θεραπεία: Οδηγεί σε προβλήματα υπολογισμού της σωστής ινσουλινικής δόσης, ο ασθενής δεν μπορεί να προσδιορίσει την επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στη γλυκαιμία και αδυνατεί να αντιληφθεί τα πρώιμα σημεία μιας υπογλυκαιμίας, ώστε να την αντιμετωπίσει έγκαιρα. Η συχνότητα του διαβήτη αυξάνεται με την ηλικία, η αγγειακή νόσος του εγκεφάλου αυξάνεται με την ηλικία λόγω αθηρωμάτωσης, τα ανοϊκά σύνδρομα και η νόσος Alzheimer αυξάνονται με την ηλικία, η παρουσία κατάθλιψης αυξάνεται με την ηλικία και όλα μαζί δυσχεραίνουν την ορθή αντιμετώπιση του διαβήτη που επιτείνει το βαθμό της καταθλιπτικής συνδρομής. Οπότε η κατάθλιψη, η άνοια και ο διαβήτης αποτελούν μία διαπλεκόμενη τριάδα με δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία.
Αντιμετώπιση Αποτελεί πλέον αδιαμφισβήτητη αναγκαιότητα η διερεύνηση του ψυχισμού ενός στο άτομο με διαβήτη, για την έγκαιρη παραπομπή του στον ειδικό. Οι διαβητικοί με σοβαρές ψυχικές διαταραχές, με ορατά καταθλιπτικά σημεία, με αγχώδεις συνδρομές και φοβίες για τυχόν υπογλυκαιμίες, με διαταραχές αντίληψης, συχνές εισαγωγές σε νοσοκομείο και με παραλείψεις στην ορθή λήψη της θεραπείας, είναι απαραίτητο να παραπέμπονται για ψυχιατρική εκτίμηση και αντιμετώπιση.
40
x
στα χρωματα του διαβήτη
στα χρωματα του διαβήτη
x
41
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Γράφει ο:
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΗΛΕΜ. ΚΑΡΑΛΗΣ Ενδοκρινολόγος MD, MSc, PhD
Σ Ε Λ Η Ν Ι Ο
ΕΝΑ... ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΟ
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ
Το σελήνιο είναι ένα πολύτιμο ημιμέταλλο, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως συμπλήρωμα διατροφής στο σύνολο του πληθυσμού, περισσότερο δε στα άτομα με διαβήτη τύπου ΙΙ.
42 42
xx
στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη
Το σελήνιο (Se) είναι ένα ημιμέταλλο, που ανακαλύφθηκε από τον Σουηδό χημικό Jons Jacob Berzelius το 1818. Ο Berzelius διαπίστωσε την ομοιότητά του με το ήδη ανακαλυφθέν και ευρισκόμενο δίπλα στον περιοδικό πίνακα, Τελλούριο (tellur στη Λατινική σημαίνει Γη) και έδωσε το όνομα Σελήνιο προς τιμήν της ελληνικής θεάς του φεγγαριού της Σελήνης, που βρίσκεται δίπλα στη Γη. Αργότερα, το 1957, οι Klaus Schwarz και Calvin Folz ανακάλυψαν τη μεγάλη σημασία του σεληνίου για την υγεία των ζώων και συγκεκριμένα την ιδιότητά του να προστατεύει τα ποντίκια που είχαν έλλειψη vitE από ηπατική νέκρωση. Στη συνέχεια, πολλές μελέτες απέδειξαν το σημαντικό ρόλο του σεληνίου στις διάφορες λειτουργίες των κυττάρων και τον άμεσο αντίκτυπο που έχουν στην υγεία οι μεταβολές στα επίπεδά του στον οργανισμό. Βέβαια, οι ιδιότητες του Σεληνίου χρησιμοποιούνται και σε άλλους τομείς, όπως ο ηλεκτρισμός, η ηλεκτρονική, η μεταλλουργία, η υαλουργία και η γεωργία.
Το Σελήνιο συμβάλλει στη σωστή μορφολογία και λειτουργία του θυρεοειδούς. Επιδημιολογικές μελέτες έχουν δείξει, ότι η έλλειψή του σχετίζεται με υψηλότερη επίπτωση της βρογχοκήλης και των αυτοάνοσων θυρεοειδοπαθειών, όπως η νόσος Graves, η θυρεοειδική οφθαλμοπάθεια και η θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Η συμπληρωμτική λήψη του οδηγεί στην επιβράδυνση της εξέλιξης αυτών των νοσημάτων. Σημαντικές ποσότητες σεληνίου υπάρχουν στους λεμφαδένες, το ήπαρ και το σπλήνα, υποδηλώνοντας το σημαντικό ρόλο του στην ανοσία. Η ανεπάρκεια σε σελήνιο μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του αριθμού των Τ-λεμφοκυττάρων, διαταραχή στον πολλαπλασιασμό τους και γενικά κακή ανοσολογική ανταπόκριση. Το σελήνιο ενισχύει την ανοσολογική ανταπόκριση και την παραγωγή αντιογκογόνων μεταβολιτών που μπορούν να διαταράξουν το μεταβολισμό
Το σελήνιο βρίσκεται παντού. Η συγκέντρωσή του, όμως, στο έδαφος ποικίλλει. Έτσι, μπορούμε να διαπιστώσουμε τη σχέση του με διάφορες παθήσεις που εμφανίζονται σε διάφορες περιοχές, αν γνωρίζουμε την περιεκτικότητα των εδαφών στο στοιχείο αυτό. Όντας ένα σημαντικό στοιχείο των Σεληνοπρωτεϊνών συμμετέχει σε πολλές λειτουργίες του οργανισμού. Έχει αντιοξειδωτική δράση, συμβάλλει στον σχηματισμό των θυρεοειδικών ορμονών, στη σύνθεση του DNA, στη γονιμότητα και στην αναπαραγωγή, στην προστασία από τον καρκίνο και στη μυϊκή αντοχή.
στα χρωματα του διαβήτη
x
43
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
των κυττάρων του όγκου, να αναστείλουν την αγγειογένεση και να διεγείρουν τον προγραμματισμένο κυτταρικό θάνατο των καρκινικών κυττάρων. Λόγω της αντιοξειδωτικής δράσης του σεληνίου θα μπορούσε να μειωθεί η συσσώρευση της οξειδωμένης LDL στο αρτηριακό τοίχωμα, που προκαλεί την αθηρωματική πλάκα. Ακόμη, έχει φανεί ότι το σελήνιο μειώνει τη συσσώρευση αιμοπεταλίων και προστατεύει έναντι των βαρέων μετάλλων (όπως π.χ. ο υδράργυρος), που ασκούν τοξικές επιδράσεις στο καρδιαγγειακό σύστημα. Έχει επίσης παρατηρηθεί ότι οι εγκυμονούσες που παρουσίαζαν υποτροπιάζουσες αποβολές ή αποβολές πρώτου τριμήνου είχαν σημαντική μείωση συγκέντρωσης σεληνίου στον ορό τους. Πιθανόν, η πρόωρη απώλεια της κύησης να συνδέεται με τη μειωμένη αντιοξειδωτική προστασία των βιολογικών μεμβρανών και του DNA.
Σελήνιο και Διαβήτης Τέλος, το σελήνιο θα μπορούσε να διαδραματίσει προστατευτικό ρόλο ενάντια στο Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου ΙΙ. Το Σεληνικό, μία ανόργανη μορφή σεληνίου, μιμείται τη δραστικότητα της ινσουλίνης σε πειραματικά μοντέλα. Επιπλέον, η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης (GPx) μπορεί να προστατεύσει τα β-κύτταρα του παγκρέατος από το οξειδωτικό stress, να διεγείρει τη γονιδιακή έκφρασή τους και να βελτιώσει τη λειτουργία τους. Οι υψηλές συγκεντρώσεις σεληνίου στον ορό, ωστόσο, μπορούν να μειώσουν την έκκριση ινσουλίνης, εμποδίζοντας την καλή ρύθμισή του. Υπάρχουν πολλές εργασίες σχετικά με την επίδραση του σεληνίου στο γλυκαιμικό και το λιπιδαιμικό προφίλ ασθενών και ιδίως των ατόμων με διαβήτη τύπου ΙΙ. Τα αποτελέσματα είναι διφορούμενα ως προς τα οφέλη της συμπληρωματικής θεραπείας, η πλειοψηφία όμως δείχνει, ότι η συμπληρωματική-στη φαρμακευτική θεραπεία-χορήγηση σεληνίου, οδηγεί σε βελτίωση των επιπέδων των παραμέτρων κινδύνου. Κατά τους Karalis, D. et al οργανώθηκε μία εργασία σε ασθενείς τύπου ΙΙ, ηλικίας 48–64 ετών, υπό φαρμακευτική αγωγή. Χορηγώντας συμπληρωματικά 200 μg σεληνίου σε άτομα με διαβήτη που ακολουθούσαν Μεσογειακή διατροφή, διαπιστώθηκε στατιστικά σημαντική μείωση των τιμών της γλυκόζης, της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, της ολικής χοληστερόλης, της LDL και σημαντική αύξηση της HDL. Δεν παρατηρήθηκε όμως σημαντική μεταβολή των τριγλυκεριδίων. Η εργασία αυτή απέδειξε το ευεργετικό αποτέλεσμα της συγχορήγησης σεληνίου με τη φαρμακευτική αγωγή σε ασθενείς με διαβήτη τύπου ΙΙ.
44
x
στα χρωματα του διαβήτη
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Γράφει ο:
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΑΛΑΜΟΣ Οφθαλμίατρος-Απεικόνιση βυθού και ωχράς κηλίδας
ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ
ΝΕΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, αλλά και σχετικά συχνό, αν σκεφθεί κανείς ότι προσβάλλει περίπου το 30% των ατόμων που πάσχουν από διαβήτη επί 20 ή περισσότερα χρόνια. Συνιστά μια ακόμη επιπλοκή του διαβήτη, ωστόσο η επιστήμη επιστρατεύει σήμερα τεχνολογίες αιχμής στην αντιμετώπισή του. Ένα από τα πιο σύγχρονα όπλα που έχουν σήμερα οι οφθαλμίατροι στα χέρια τους για την αντιμετώπιση του ΔΟΩ είναι το ενδοϋαλοειδικό εμφύτευμα κορτιζόνης. Το ενδοϋαλοειδικό εμφύτευμα κορτιζόνης αποτελεί μια σχετικά πρόσφατη καινοτομία για τη θεραπεία ορισμένων παθήσεων της ωχράς κηλίδας. Η διαφορά του από τις ενδοϋαλοειδικές ενέσεις ή εγχύσεις είναι στη φυσική του σύσταση: το εμφύτευμα είναι στερεό σαν μικροσκοπική ράβδος, ενώ οι εγχύσεις είναι υγρό διάλυμα. Το συνηθέστερα χρησιμοποιούμενο ενδοϋαλεοδικό εμφύτευμα κορτιζόνης είναι αυτό της δεξαμεθαζόνης. Οι επίσημες ενδείξεις του είναι οι ακόλουθες τρεις: 1. Το διαβητικό οίδημα της ωχράς κηλίδας. 2. Το οίδημα από απόφραξη φλέβας αμφιβληστροειδούς.
46
x
στα χρωματα του διαβήτη
3. Το οίδημα ωχράς κηλίδας λόγω αυτοάνοσης, ιδιοπαθούς, μη λοιμώδους ραγοειδίτιδας. Το ενδοϋαλοειδικό εμφύτευμα κορτιζόνης απαιτεί ειδική τεχνική εμφύτευσης και είναι σε μορφή προγεμισμένης ειδικής συσκευής-σύριγγας. Η τεχνική εμφύτευσης απαιτεί τοπική αναισθησία με σταγόνες και η διάρκειά της είναι συνολικά ολιγόλεπτη. Το εμφύτευμα μετά την τοποθέτησή του στην οπίσθια κοιλότητα του οφθαλμού (υαλοειδές ή υαλώδες σώμα), διασπάται αργά εντός 3-4 μηνών και απελευθερώνεται έτσι η δραστική του ουσία, η δεξαμεθαζόνη.
ΕΝΑΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΟΣ ΑΚΌΜΗ ΚΑΙ ΩΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΓΡΑΜΜΗΣ (ΚΑΙ ΟΧΙ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΤΩΝ ANTI-VEGF ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ) ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΣΦΑΤΟΥ ΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ (ΟΠΟΥ ΟΙ ΑΝΤΙΑΓΓΕΙΟΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΙ).
ΚΑΝΟΝΙΚΗ ΟΡΑΣΗ
ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΟΙΔΗΜΑ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ
στα χρωματα του διαβήτη
x
47
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Ανεπιθύμητες ενέργειες Το φάρμακο και η εμφύτευσή του είναι αρκετά ασφαλή, με μόνες πιθανές παρενέργειες την αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης και την πρόκληση σε βάθος χρόνου καταρράκτη. Όσον αφορά την πίεση, συνήθως η αύξηση που προκαλεί είναι μικρή και διαχειρίσιμη, συνήθως με τοπικές αντιγλαυκωματικές σταγόνες. Συνεπώς, ασθενείς χωρίς γλαύκωμα ή υπερτονία μπορούν άφοβα να υποβληθούν σε ενδοϋαλοειδικό εμφύτεμα δεξαμεθαζόνης, ενώ μπορούν ακόμα και οι ασθενείς με γλαύκωμα, με προϋπόθεση να μην είναι πολύ προχωρημένο και να ρυθμίζεται με 1-2 κολλύρια.
Οι ενέσεις anti-VGEF Αναλύοντας περαιτέρω τις ενδείξεις της θεραπείας, θα σταθούμε ιδιαίτερα στο διαβητικό οίδημα της ωχράς, που αποτελεί την κυριότερη αιτία απώλειας όρασης στους ασθενείς με διαβήτη. Η θεραπεία με αντιαγγειογενετικούς παράγοντες (ενέσεις anti-VEGF) είναι η θεραπεία πρώτης εκλογής στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αλλά αυτή απαιτεί συνήθως πολλές εγχύσεις σε βάθος χρόνου, ώστε να είναι αποτελεσματική. Ειδικά τα πρώτα δύο χρόνια απαιτούνται συνήθως 15 εγχύσεις, γεγονός που αποτελεί ένα μεγάλο θεραπευτικό φορτίο. Στην κλινική πράξη, όπως έχει φανεί με τις λεγόμενες μελέτες του «πραγματικού κόσμου» (real world studies), είναι σχεδόν αδύνατο να επιτύχουμε τόσο υψηλές συχνότητες θεραπείας. Μάλιστα, στις ΗΠΑ τα άτομα με διαβήτη με οίδημα ωχράς κάνουν συνήθως μόλις 3 εγχύσεις τον πρώτο χρόνο. Κατά συνέπεια, τα αποτελέσματα του πραγματικού κόσμου υστερούν σημαντικά αυτών των μεγάλων τυχαιοποιημένων πολυκεντρικών μελετών, με βάση τις οποίες οι αντιαγγειογενετικοί παράγοντες έλαβαν επίσημη έγκριση, παρουσιάζοντας εξαιρετικά αποτελέσματα.
Λιγότερες ενέσεις Με το ενδοϋαλοειδικό εμφύτευμα κορτιζόνης επιτυγχάνουμε πολύ καλό αποτέλεσμα θεραπευτικά, με σαφώς λιγότερες ενέσεις. Το πλεονέκτημα της θεραπείας με εμφύτευμα δεξαμεθαζόνης συνίσταται στη διάρκεια δράσης του, που εκτιμάται περίπου στους 4 μήνες, οπότε δύναται ένα μέγιστο 3 εγχύσεων να διατηρεί την ωχρά κηλίδα «στεγνή», δηλαδή χωρίς οίδημα. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, διότι πέρα από το γεγονός ότι εξασφαλίζει άνεση των ασθενών, τους κάνει να αποφεύγουν τις πολλές επισκέψεις και θεραπείες, ελαττώνοντας τις πολλές υποτροπές. Επιπλέον, το εμφύτευμα δεξαμεθαζόνης βοηθά την ωχρά κηλίδα να έχει καλύτερη ανατομική αποκατάσταση, προστατεύοντάς την έτσι από τις μόνιμες βλάβες. Παράγοντες που ενισχύουν τη χρήση του εμφυτεύματος ακόμη και ως θεραπεία πρώτης γραμμής (και όχι εναλλακτική των anti-VEGF παραγόντων) είναι το ιστορικό πρόσφατου αγγειακού και καρδιαγγειακού επεισοδίου (όπου οι αντιαγγειογενετικοί παράγοντες αποφεύγονται) και η χειρουργική αφαίρεση του καταρράκτη σε πιο ηλικιωμένους ασθενείς, καθώς και η μακροχρόνια παρουσία του διαβητικού οιδήματος. Σε κάθε περίπτωση, η επίσκεψη στον ειδικό οφθαλμίατρο των παθήσεων του βυθού και της ωχράς κηλίδας θα συμβάλει στην επιλογή της βέλτιστης θεραπευτικής λύσης για το σύνθετο πρόβλημα του διαβητικού οιδήματος της ωχράς.
48
x
στα χρωματα του διαβήτη
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Γράφει η:
ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ-ΜΙΝΕΡΒΑ ΜΑΛΛΙΩΡΗ, MD, PHD Καθηγήτρια Ψυχιατρικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών-ΕΚΠΑ (Αιγινήτειο Νοσοκομείο)
ΙΑΤΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ
H κάνναβη, από το 1961, κατηγοριοποιήθηκε στις απαγορευμένες ουσίες γεγονός που, μεταξύ άλλων, περιόρισε σημαντικά την έρευνα σχετικά με τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Ωστόσο, στην ιατρική επιστήμη τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα οδηγούν συχνά σε επαναπροσδιορισμό των θεραπευτικών αλλά και των πολιτικών αποφάσεων και σε αλλαγή των εφαρμοζόμενων πρακτικών. Έτσι, τα τελευταία χρόνια, η νομιμοποίηση της ιατρικής χρήσης της κάνναβης αναδύθηκε ως θέμα επικαιρότητας.
50
x
στα χρωματα του διαβήτη
Αντιθέτως, η τετρα-υδροκανναβιδόλη είναι μια ψυχοδραστική ουσία με επιβλαβείς συνέπειες στον ανθρώπινο οργανισμό ανάλογα με την περιεκτικότητά της στα προϊόντα που κυκλοφορούν. Όλο και περισσότερες χώρες διεθνώς έχουν νομοθετήσει τη νόμιμη καλλιέργεια, παραγωγή και διάθεση της κάνναβης και των παραγώγων της για ιατρική χρήση. Σε κάποιες χώρες η νομιμοποίηση της κάνναβης επεκτείνεται και στην ψυχαγωγική χρήση θεωρώντας ότι η ποινική προσέγγιση, δηλαδή η δίωξη και η φυλάκιση στιγματίζει, περιθωριοποιεί, δεν διαμορφώνει αποτρεπτική συμπεριφορά και έχει υπερ-πολλαπλάσιο οικονομικό κόστος. Το φυτό της κάνναβης περιέχει πάνω από 140 διαφορετικές ουσίες, τα κανναβιδοειδή. Ερευνητικά δεδομένα πιστοποιούν τις θεραπευτικές ιδιότητες μιας από αυτές τις ουσίες, της κανναβιδιόλης, η χρήση της οποίας έχει πάρει άδεια χορήγησης για κάποιες παθήσεις (παρενέργειες της χημειοθεραπείας σε περιπτώσεις καρκίνου, σε κάποιες μορφές επιληψίας, στον χρόνιο πόνο, στη σκλήρυνση κατά πλάκας), ενώ σημαντικός αριθμός μελετών αφορούν την πιθανή θεραπευτική χορήγησή της και σε άλλα νοσήματα.
Η κάνναβη είναι η πλέον χρησιμοποιούμενη παράνομη ουσία στην Ευρώπη: 88 εκ. (πάνω από 25% του πληθυσμού) ενηλίκων ηλικίας 15-64 ετών έχουν δοκιμάσει κάνναβη και περίπου 1% των ενηλίκων είναι καθημερινοί χρήστες. Στην Ελλάδα, το 13% των μαθητών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κάνουν χρήση κάνναβης, ενώ το 12% των Αθηναίων κάνει χρήση κάνναβης σύμφωνα με ανάλυση των λυμάτων στην Ψυττάλεια από έρευνα στο Τμήμα Χημείας του ΕΚΠΑ, η οποία έδειξε ότι την τριετία 2015-2017 καταναλώνονταν 380-400 κιλά κάνναβης κάθε εβδομάδα στην Αθήνα!
στα χρωματα του διαβήτη
x
51
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
εστιάζοντας κυρίως στη δράση της τετραυδροκανναβιδόλης, ουσία επικίνδυνη ιδιαίτερα για τις μικρές ηλικίες (κάτω των 21 ετών), με επιπτώσεις σε μακροχρόνια συστηματική χρήση, στη μνήμη, στην κρίση, στη συμπεριφορά και στην αντίληψη. Σε άτομα με προδιάθεση για ψυχικά νοσήματα, η τετρα-υδροκανναβιδόλη μπορεί να πυροδοτήσει την έναρξη ή την υποτροπή μιας ψυχωσικής συνδρομής.
Αλήθειες και Μύθοι
ΣΗΜΕΡΑ, ΣΕ ΠΟΛΛΕΣ ΧΩΡΕΣ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΔΕΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝ ΕΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΝΝΑΒΗΣ. ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΜΩΣ ΜΕΓΑΛΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΑΛΛΩΝ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΜΕ ΑΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΤΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ, ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟ ΧΡΗΣΗΣ.
Η ταξινόμηση της κάνναβης στις παράνομες ουσίες, προκάλεσε μέχρι πρόσφατα, σημαντικούς περιορισμούς στην ιατρική έρευνα, δημιούργησε προκαταλήψεις στις στάσεις και στις συμπεριφορές των πολιτών, επέβαλε κατασταλτικές εθνικές νομοθεσίες, γέμισε τις φυλακές με χρήστες, δέσμευσε σημαντικούς πόρους. Αυτή η πραγματικότητα διχάζει την επιστημονική κοινότητα, παρεμβαίνει στις πολιτικές αποφάσεις και συντηρεί στην επικαιρότητα μια συζήτηση που είναι στο επίκεντρο σε όλες τις πρόσφατες διεθνείς συναντήσεις των αρμοδίων οργάνων (ΟΗΕ, ΠΟΥ κ.λπ.). Τα βασικά ερωτήματα αφορούν στο αν και κατά πόσο η νομιμοποίηση της χρήσης κάνναβης για ιατρική χρήση θα αυξήσει τα ποσοστά της ψυχαγωγικής χρήσης, κυρίως στους νέους. Σύμφωνα και με σχετική έκδοση του Ευρωπαϊκού Κέντρου για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία-EMCDDA (2018), τα σημεία αντιπαράθεσης αφορούν κυρίως: ò Την αύξηση της ψυχαγωγικής χρήσης.
Η επικινδυνότητα της κάνναβης είναι αντικείμενο περισσότερων ερευνών τα τελευταία χρόνια, λόγω των κλινικών δοκιμών που απαιτούνται πριν την έγκριση παραγωγής και κυκλοφορίας των φαρμακευτικών της προϊόντων. Οι έρευνες
Έρευνες στις Ηνωμένες Πολιτείες, σε ενήλικες άνω των 21 ετών έδειξαν, ότι στο διάστημα 2004-2012 που έγιναν οι περισσότερες νομοθετικές ρυθμίσεις για την ιατρική χρήση της κάνναβης σε διάφορες πολιτείες, η χρήση της ψυχαγωγικής κάνναβης ίσως έχει αυξηθεί
(Wen et al., 2015). Όμως, δεν υπήρχαν διαφορές στο συνολικό αριθμό των ενηλίκων χρηστών μεταξύ πολιτειών που επέτρεπαν ή όχι την ιατρική χρήση της κάνναβης. Ωστόσο, οι χρήστες που κατοικούν σε πολιτείες όπου επιτρέπεται η ιατρική χρήση δήλωναν συχνότερη χρήση τις τελευταίες 30 ημέρες, ήταν καθημερινοί χρήστες και ανέφεραν συμπτώματα κατάχρησης/εξάρτησης, συγκριτικά με τα άτομα που ζούσαν σε πολιτείες όπου δεν επιτρεπόταν η ιατρική χρήση. Υπάρχει ανάγκη για περισσότερες έρευνες. ò Τη χρήση της από νεαρά άτομα. Υπάρ-
χει ανησυχία ότι η νομιμοποίηση της κάνναβης για ιατρική χρήση αυξάνει τη διαθεσιμότητα και σηματοδοτεί μειωμένη επικινδυνότητα, γεγονός που μπορεί να αυξήσει την χρήση της από τα νεαρά άτομα. Εντούτοις, έρευνες σε έφηβους δεν καταγράφουν κάποια διαφορά στα ποσοστά χρήσης από άτομα που κατοικούν σε πολιτείες που έχουν ή δεν έχουν νομιμοποιήσει την ιατρική χρήση της κάνναβης (Ammerman et al., 2015; Cerda et al., 2012; Choo et al., 2014; Harper et al., 2012). ò Τυχόν θανατηφόρα ατυχήματα σχετιζό-
μενα με τη χρήση της κάνναβης. Υπάρχουν αντιφατικά αποτελέσματα στις έρευνες σχετικά με τη συσχέτιση ιατρικής χρήσης κάνναβης και θανατηφόρων ατυχημάτων. Έρευνες έχουν βρει θετική συσχέτιση θανατηφόρων ατυχημάτων και χρήσης σε πολιτείες που έχουν νομιμοποιήσει την ιατρική χρήση (Masten and Guenzburger, 2014), ενώ κάποιες άλλες έρευνες όχι (Anderson et al., 2013). ò Αυτοκτονίες. Και σε αυτό το σημείο οι
έρευνες είναι αντιφατικές μεταξύ ερευνητών που αναφέρουν μείωση αυτοκτονιών σε άνδρες ηλικίας 20-30 σε πολιτείες με νομιμοποίηση της ιατρικής χρήσης κάνναβης (Anderson et al. 2014),
συγκριτικά με πολιτείες που δεν έχουν σχετική νομοθεσία (Grucza et al., 2015). ò Υπερδοσολογία χρήσης κάνναβης. Έρευ-
νες για υπερδοσολογία χρήσης κάνναβης από νεαρά άτομα και από προσαγωγές τους στα επείγοντα υπηρεσιών υγείας αναφέρουν ανησυχίες για συνδεόμενα με τη χρήση ατυχήματα (Wang et al., 2016, 2017). Για ασφαλή συμπεράσματα απαιτούνται περισσότερες έρευνες και σχετική σήμανση στα προϊόντα κάνναβης. ò Την επικινδυνότητα της κάνναβης συ-
γκριτικά με άλλες ψυχοδραστικές ουσίες. Σύμφωνα με τα ερευνητικά δεδομένα, η ηρωίνη, το κάπνισμα και το αλκοόλ κατέχουν υψηλότερη θέση ως προς την επικινδυνότητά τους συγκριτικά με την κάνναβη. Εξάλλου, το αλκοόλ είναι η πρώτη αιτία θανάτου νεαρών ατόμων, λόγω των ατυχημάτων που συνεπάγεται η χρήση του. Πέρα όμως από τις μέχρι τώρα διαπιστώσεις, πολλά ερωτήματα χρήζουν περαιτέρω έρευνας και διεθνών ή εθνικών ρυθμίσεων, προκειμένου να διασφαλισθεί η υγεία και η ασφάλεια των πολιτών. Οι απαντήσεις αυτές πρέπει να βασίζονται σε ερευνητικά δεδομένα, όχι σε προκαταλήψεις και κυρίως δεν θα πρέπει να οδηγούν σε διακριτική μεταχείριση των πολιτών ανάλογα με τη χώρα που ζουν. Σήμερα, σε πολλές χώρες, όπως και στην Ελλάδα, δεν κυκλοφορούν εγκεκριμένα φαρμακευτικά προϊόντα κάνναβης. Υπάρχει, όμως, μεγάλη ποικιλία άλλων σκευασμάτων με αδιευκρίνιστες ενδείξεις, περιεκτικότητα ουσιών και τρόπο χρήσης. Η αρρύθμιστη αγορά οδηγεί σε σύγχυση μεταξύ των καταναλωτών, με αποτέλεσμα η χρήση ή μη των προϊόντων κάνναβης να επαφίεται στην ατομική απόφαση, χωρίς ιατρική ένδειξη και παρακολούθηση. Επιπλέον, ο καταναλωτής συχνά δεν ξέρει τι ακριβώς χρησιμοποιεί και σε τι δοσολογία.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Η ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΝΝΑΒΗΣ ΕΙΝΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙ ΕΠΙΚΑΙΡΗ, ΠΟΛΥΠΛΟΚΗ ΚΑΙ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ. ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ, ΙΣΧΥΕΙ ΑΠΟΛΥΤΑ Η ΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΦΙ ΑΝΑΝ, ΠΡΩΗΝ Γ.Γ. ΤΟΥ ΟΗΕ, ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΝΑΡΚΩΤΙΚΩΝ: «Πιστεύω οτι τα ναρκωτικά έχουν καταστρέψει πολλές ζωές, αλλά οι εσφαλμένες πολιτικές έχουν καταστρέψει πολύ περισσότερες».
Έχουμε άμεση ανάγκη από κατευθυντήριες οδηγίες ως προς τα κάτωθι: 1. Για ποια νοσήματα θα επιτρέπεται η ιατρική χρήση κάνναβης. Θα εγκρίνεται για τη θεραπεία συγκεκριμένων ασθενειών ή σε κάθε κατάσταση για την οποία οι ασθενείς δηλώνουν βελτίωση; Θα είναι θεραπεία πρώτης επιλογής ή θα χρησιμοποιείται εκεί όπου οι άλλες θεραπείες έχουν περιορισμένα αποτελέσματα; 2. Το είδος φαρμακευτικών προϊόντων και σκευασμάτων κάνναβης. Πρέπει να υπάρξει ρύθμιση της αγοράς και να τεθούν προϋποθέσεις ασφάλειας, ποιότητας και αποτελεσματικότητας πριν την έγκριση κυκλοφορίας κάθε σκευάσματος. Επιπλέον, η διάθεση άλλων σκευασμάτων κάνναβης (ελαίων, διατροφικών προϊόντων) θα πρέπει να γίνεται με υποχρεωτική αναγραφή των συστατικών τους (ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία). 3. Τον τρόπο χορήγησης των φαρμακευτικών ή άλλων σκευασμάτων (χάπια, κάψουλες, λάδι, εισπνεόμενα, κάπνισμα). 4. Τη διαδικασία προμήθειας των προϊόντων. Θα γίνεται με ή χωρίς συνταγογράφηση; Αν χρειάζεται συνταγογράφηση, ποιος έχει το δικαίωμα και πώς θα αντιμετωπισθεί η επιφυλακτικότητα των ιατρών (ηθικοί ή νομικοί λόγοι) ή ο προβληματισμός τους για τις κλινικές ενδείξεις, τη δοσολογία κ.λπ. Θα υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη των φαρμάκων στις περιπτώσεις ιατρικής χρήσης κάνναβης; 5. Ποια θα πρέπει είναι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της καλλιέργειας, της παραγωγής και της διανομής της κάνναβης για ιατρική χρήση; Θα μπορούν οι ασθενείς να καλλιεργούν ποσότητα για προσωπική τους ιατρική χρήση; Η διανομή της θα γίνεται από τα φαρμακεία ή από άλλα κανάλια; 6. Ποια θα είναι η διαδικασία φαρμακο-επαγρύπνησης και συλλογής στοιχείων;
7. Θα επενδυθούν πόροι για αξιόπιστες μακροχρόνιες έρευνες και για συστήματα καταγραφής και παρακολούθησης ασθενών; 8. Πώς θα αντιμετωπισθεί η διακρατική μετακίνηση ασθενών ή και πολιτών μεταξύ κρατών με διαφορετικές νομοθεσίες για την ιατρική ή την ψυχαγωγική κάνναβη;
54
x
στα χρωματα του διαβήτη
Ποιο είναι το πρόβλημα όταν επαναχρησιμοποιούμε βελόνες ινσουλίνης;
Μεγέθυνση εικόνας μιας νέας βελόνας
Φωτογραφία που δείχνει τον τύπο ζημιάς που μπορεί να προκύψει με την επαναχρησιμοποίηση της βελόνας
Η επαναχρησιμοποίηση βελόνας: Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την επαναχρησιμοποίηση των βελόνων, μιλήστε στον επαγγελματία υγείας ή στον φαρμακοποιό σας.
Mayo Clin Proc. September 2016:91(9):1231-1255 www.mayoclinicproceedings.org
• • • • • • •
Επηρεάζει τον γλυκαιμικό έλεγχο. Συμβάλλει στην ανάπτυξη λιποδυστροφίας. Αυξάνει τον πόνο κατά την ένεση. Επηρεάζει την ακρίβεια της δόσης. Προκαλεί κάμψη και θραύση της βελόνας. Προκαλεί φραγή της βελόνας. Προκαλεί επιμόλυνση
http://dx.doi.org/10.1016/j.mayocp2016.06.010
Parapharm International A.E. ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Ναυπλίου 17, ΤΚ 144 52 Μεταμόρφωση. Tηλ. 210 28 04 000, sales@parapharm.gr ΔΩΡΕΑΝ ΓΡΑΜΜΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: 800 11 79999 www.parapharm.gr
Χ Ρ Ω Μ ΑΤ Ι Σ Τ Ε Σ ...ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
Το Magic Diabetes Bus "έφερε" και φέτος τα Χριστούγεννα στην Αθήνα Πού;
Δήμος Αθηναίων – Σύνταγμα Δήμος Ν. Φιλαδέλφειας/Ν. Χαλκηδόνας – Πλατεία Πατριάρχου Δήμος Ν. Σμύρνης – Πλατεία Ν. Σμύρνης Δήμος Καλλιθέας – Πλατεία Δαβάκη Δήμος Π. Φαλήρου – Πλατεία Εθν. Αντιστάσεως (Πλ. Φλοίσβου) Δήμος Περιστερίου – Πλατεία Δημαρχείου
Πότε;
56
x
από 15/12 έως 20/12/2019
στα χρωματα του διαβήτη
Πάνω από 5.500 συμπολίτες μας «επιβιβάστηκαν» λίγο πριν τα Χριστούγεννα στο Diabetes Magic Bus της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Με Οδηγό τον Διαβήτη» και «ταξίδεψαν» μαζί του σε μια διαδρομή ευαισθητοποίησης, πρόληψης, ενημέρωσης και προαγωγής της υγείας στους Δήμους Αθηναίων, Νέας Φιλαδέλφειας-Νέας Χαλκηδόνας, Νέας Σμύρνης, Καλλιθέας, Παλαιού Φαλήρου και Περιστερίου. Το ταξίδι του μαγικού λεωφορείου του Διαβήτη ξεκίνησε στις 15 Δεκεμβρίου και ολοκληρώθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2019 και κατά τη διάρκειά του πραγματοποιήθηκαν πάνω από 3.000 δωρεάν εξετάσεις γλυκόζης, ενώ 25 άτομα που δεν είχαν εξεταστεί στο παρελθόν, εντοπίστηκαν με υψηλά επίπεδα σακχάρου και παραπέμφθηκαν για περαιτέρω έλεγχο. Το κοινό κατά τη διάρκεια του χριστουγεννιάτικου ταξιδιού με το Diabetes Magic Bus είχε την ευκαιρία να ενημερωθεί από Ιατρό, Διατροφολόγο και Σύμβουλο Ψυχικής Υγείας για θέματα αναφορικά με τον Σακχαρώδη Διαβήτη και για την αξία του εμβολιασμού. Οι μικροί μας φίλοι ευαισθητοποιήθηκαν σχετικά με τη νόσο του Διαβήτη αλλά και ευρύτερα για την αξία της υγείας με εκπαιδευτικά παιχνίδια αλλά και από τους σπουδαστές Παιδαγωγικών και Αισθητικής του ΙΕΚ ΣΒΙΕ που τους παρέσυραν σε ένα γιορτινό και χριστουγεννιάτικο κλίμα, ενώ μικροί και μεγάλοι δοκίμασαν τις γλυκές γεύσεις των σπουδαστών Ζαχαροπλαστικής. Συνοδοιπόροι στη μαγεία των Χριστουγέννων και στη γιορτή της ενημέρωσης για την αξία και της πρόληψης της υγείας ήταν και οι Χορηγοί του Diabetes Magic Bus, τα προϊόντα MISKO Ολικής Άλεσης και οι εταιρείες PFIZER HELLAS AE, ο ΟΜΙΛΟΣ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΣΕΤΗ (Βιομηχανίες INTERMED και UNI-PHARMA), EURODIET MED. Βασικοί υποστηρικτές ήταν οι εταιρείες ASCENSIA, ο Όμιλος ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗ, καθώς και η εταιρεία HONOR που ενθαρρύνει το «smart living» με τα προϊόντα της, όπως το HONOR Band 5, το οποίο μετράει το οξυγόνο στο αίμα και στους καρδιακούς παλμούς. Θερμές ευχαριστίες στο METROPOLITAN GENERAL, στις Οδικές Συγκοινωνίες (Ο.Σ.Υ. Α.Ε.), το Αρχιτεκτονικό Γραφείο της κυρίας Σίσσυς Φειδά που δημιούργησε το απόλυτα χριστουγεννιάτικο σκηνικό στο μαγικό μας λεωφορείο, καθώς και τις αρχές των Δήμων που επισκέφθηκαν το Diabetes Magic Bus και συντέλεσαν στην ομαλή διεξαγωγή των ενημερωτικού μας ταξιδιού.
στα χρωματα του διαβήτη
x
57
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
58
x
στα χρωματα του διαβήτη
ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΡΑΜΗΛΑΣ Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων -Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ)
ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΔΕΝ ΧΩΡΟΥΝ ΟΥΤΕ ΚΛΕΙΣΤΟΙ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΙ, ΟΥΤΕ ΕΥΚΑΙΡΙΑΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ Α Π Ο
Τ Η Ν
Ν Ε Κ Τ Α Ρ Ι Α
Κ Α Ρ Α Κ Ω Σ Τ Α
Βρίσκεται διαχρονικά στο πλευρό των ατόμων με διαβήτη, υπερασπιζόμενη την πρόσβαση στην υγεία αλλά και τα δικαιώματα των ατόμων με διαβήτη. Ο λόγος για την Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων -Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ), που εδώ και 22 χρόνια έχει ως στόχο της τη βελτίωση της καθημερινότητας και την υποστήριξη των ασθενών με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΣΔ), ενώ παράλληλα εργάζεται για την πρόληψη του διαβήτη και για την κατάρριψη του στίγματος σχετικά με τη νόσο. Στην πρώτη γραμμή των διεκδικήσεων και της υπεράσπισης των παροχών για τα άτομα με Διαβήτη, που στα χρόνια της κρίσης απειλήθηκαν πολλές φορές με σοβαρές περικοπές, βρίσκεται ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας κ. Χρήστος Δαραμήλας. Με δυναμισμό και χωρίς να χαϊδεύει αυτιά, ο κ. Δαραμήλας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την υποστελέχωση των διαβητολογικών ιατρείων σε πολλές περιοχές της χώρας, που αναγκάζουν ορισμένους ασθενείς ακόμη και να διακόπτουν τη θεραπεία τους.
στα χρωματα του διαβήτη
x
59
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤO ΧΡΗΣΤΟ ΔΑΡΑΜΗΛΑ
Στα 22 χρόνια της πορείας της, ποιες είναι οι σημαντικότερες "κατακτήσεις" (σε επίπεδο διεκδικήσεων) της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Σωματείων -Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ); Η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, από την ίδρυσή της έως και σήμερα, επί 22 συνεχή έτη, αγωνίζεται και διεκδικεί την ποιοτική αναβάθμιση των συνθηκών και των παροχών υγείας για όλους τους ανθρώπους που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη, στοχεύοντας σε μια καλύτερη καθημερινότητα, σε μια ζωή παραγωγική και αξιοβίωτη. Ξεκινώντας, θα αναφέρω την ένταξη των παιδιών με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 στο νομοθετικό πλαίσιο που αφορούσε την εισαγωγή σε ΑΕΙ και ΤΕΙ ως υπεράριθμα άτομα σε ποσοστό 3%, το οποίο μετέπειτα αυξήθηκε στο 5%. Στη συνέχεια, πετύχαμε στις Α/Βάθμιες Υγειονομικές Επιτροπές των Νομαρχιών να ζητείται μόνο η ιατρική γνωμάτευση του θεράποντα ιατρού για την αναγνώριση της πάθησης, ενώ μέχρι πρότινος, για το σκοπό αυτό, τα άτομα με Διαβήτη τύπου 1 ή 2 υποβάλλονταν σε δοκιμασία ανοχής γλυκόζης! Σημαντική κατάκτηση της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ ήταν και η μηδενική συμμετοχή στην ινσουλίνη των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 και 2. Δυστυχώς, όμως, το 2012 η συμμετοχή επανήλθε, σε ποσοστό 10% στην ινσουλίνη για τα άτομα με Διαβήτη τύπου 2, η οποία ισχύει και εφαρμόζεται έως και σήμερα, παρά τις επίμονες και μακροχρόνιες προσπάθειες της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ για την άρση αυτής της άδικης απόφασης. Η ένταξη της αντλίας ινσουλίνης στο σύστημα αποζημίωσης του ΙΚΑ και άλλων ασφαλιστικών ταμείων που προστέθηκαν στη συνέχεια, καθώς και η αύξηση των ποσοτήτων των μηνιαίων αναλωσίμων υλικών (ταινίες, βελόνες, σκαρφιστήρες) ήταν οι επόμενες κατακτήσεις μας. Παράλληλα,
60
x
στα χρωματα του διαβήτη
για πρώτη φορά καταφέραμε το 2003 την ένταξη στο σύστημα αποζημίωσης των ταινιών μέτρησης κετόνης στα ούρα. Αμέσως μετά την ίδρυση και την έναρξη της λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ διεκδικήσαμε την αύξηση των ποσοτήτων των αναλώσιμων υλικών και την αποζημίωσή τους. Οι προτάσεις μας έγιναν άμεσα δεκτές και εντάχθηκαν στο νέο Κανονισμό Παροχών Υγείας. Η επόμενη ενέργειά μας αφορούσε την αποζημίωση των ταινιών μέτρησης κετόνης στο αίμα, αντί στα ούρα, καθώς και την αύξηση στην τιμή αποζημίωσης από 8,90 ευρώ σε 19,50 ευρώ, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι με διαβήτη να τις προμηθεύονται πλέον δωρεάν και χωρίς καμία επιβάρυνση. Καταφέραμε, επίσης, να εντάξουμε στο σύστημα αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ τα αναλώσιμα υλικά των συσκευών συνεχούς παρακολούθησης γλυκόζης για τους χρήστες αντλιών ινσουλίνης. Το 2017 πετύχαμε, μέσα στο πλαίσιο των περικοπών του ΕΟΠΥΥ, με έντονες και επίμονες προσπάθειες να παραμείνουν στη χώρα ποιοτικά αναλώσιμα υγειονομικά υλικά διαβήτη (ταινίες μέτρησης σακχάρου, βελόνες, αναλώσιμα αντλιών ινσουλίνης κ.ά.), εμποδίζοντας το κατρακύλισμα των τιμών αποζημίωσής τους, καθώς και την πιθανή απόσυρση από την ελληνική αγορά συγκεκριμένων αναλώσιμων υλικών, λόγω των αυστηρών περικοπών. Ειδικότερα, και σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, πετύχαμε τη σταθεροποίηση της τιμής αποζημίωσης των ταινιών μέτρησης σακχάρου και την πλήρη αποζημίωσή τους, χωρίς επιβάρυνση των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη, κάτι το οποίο προβλέπεται ρητά και στον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ). Επιπλέον, την επόμενη χρονιά, συμμετείχαμε ενεργά στην τροποποίηση του ΕΚΠΥ, ο οποίος περιέλαβε όλες τις προτάσεις μας.
Το 2004, η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρίες και Χρόνιες Παθήσεις (ΕΣΑμεΑ) πετυχαίνει να περάσει στο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας την πρόβλεψη για νοσηλευτή στις σχολικές μονάδες, όπου φοιτούν μαθητές που χρειάζονται υποστήριξη. Δυστυχώς, το Υπουργείο, για οικονομικούς λόγους, δεν κατάφερε την υλοποίηση του νομοσχεδίου και από τότε η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ συνέχισε τις προσπάθειες, προκειμένου να εντάξει τα παιδιά με Σακχαρώδη Διαβήτη στους δικαιούχους νοσηλευτών. Το 2015, σε συνεργασία με την ΕΣΑμεΑ πετύχαμε να τεθεί ξανά σε ισχύ το νομοσχέδιο. Έκτοτε τα παιδιά με Σακχαρώδη Διαβήτη που φοιτούν στα γενικά σχολεία, έχουν τη δυνατότητα να υποστηρίζονται από αναπληρωτές σχολικούς νοσηλευτές. Σε απόλυτη συνεργασία με την ΕΣΑμεΑ, πετύχαμε στη συνέχεια την αναγνώριση του ποσοστού αναπηρίας ως κοινωνικό κριτήριο στο νομοθετικό πλαίσιο του υπουργείου Παιδείας για τις προσλήψεις Αναπληρωτών και Μονίμων εκπαιδευτικών, δίνοντας μοριοδότηση 0,4 επί του ποσοστού αναπηρίας. Κατόπιν, κατορθώσαμε, μετά από διαρκείς αγώνες, την ίδρυση της επιτροπής ελέγχου αποζημίωσης των θεραπευτικών υποδημάτων για το Σακχαρώδη Διαβήτη στο ΙΚΑ, ενώ το 2010 καταφέραμε τη σταθεροποίηση του ποσοστού αναπηρίας στο 50% για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, ινσουλινοεξαρτώμενα (τύπου 1) και ινσουλινοθεραπευόμενα (τύπου 2), από το 5 έως 15% που κυμαινόταν μέχρι τότε. Το 67% δινόταν μόνο στα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1, αποκλειστικά και μόνο για τη λήψη του προνοιακού επιδόματος. Το 2013 ξεκίνησε ο «αγώνας» για την ένταξη του Σακχαρώδη Διαβήτη στις χρόνιες και μη αναστρέψιμες παθήσεις του Υπουργείου Εργασίας, προκειμένου να απαλλαγούν οι πάσχοντες από Σακχαρώδη Διαβήτη από πρόσθετες ταλαιπωρίες στις
επιτροπές των ΚΕΠΑ. Η προσπάθεια ευοδώθηκε το 2017, με την αναδιαμόρφωση του Ενιαίου Πίνακα Προσδιορισμού Ποσοστών Αναπηρίας, του οποίου, έως και σήμερα, επιδιώκουμε αδιάλειπτα την αναδιαμόρφωση και βελτίωσή του. Η προσπάθεια αυτή έτυχε της στήριξης και της συμπαράστασης της ΕΣΑμεΑ. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, κατορθώσαμε και πετύχαμε την τροποποίηση του σχετικού νομοθετικού πλαισίου με προσθήκες ιδιαίτερα σημαντικές για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη, αλλά και για γονείς παιδιών με διαβήτη. Μεταξύ αυτών, αναφέρουμε τη μη αποστράτευση των ανθρώπων που εμφανίζουν Σακχαρώδη Διαβήτη κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους θητείας και τη μετάθεσή τους, μετά από κρίση της αρμόδιας Επιτροπής, σε άλλη υπηρεσία, όπως επίσης και την εφαρμογή του μειωμένου ωραρίου για τους γονείς παιδιών με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1.
Ποιοι είναι οι βασικοί σας στόχοι; Βασικοί στόχοι του έργου της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ είναι αφενός η βελτίωση της ποιότητας της
ΤΑ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΚΑΙ ΙΑΤΡΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΥΠΟΣΤΕΛΕΧΩΜΕΝΑ Ή ΚΑΤΑΡΓΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΚΑΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ, ΤΑ ΔΕ ΙΑΤΡΕΙΑ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΕΙΝΑΙ ΣΧΕΔΟΝ ΑΝΥΠΑΡΚΤΑ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. στα χρωματα του διαβήτη
x
61
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤO ΧΡΗΣΤΟ ΔΑΡΑΜΗΛΑ
ζωής των ανθρώπων με Σακχαρώδη Διαβήτη της χώρας, μέσα από δράσεις που στοχεύουν στην πρόληψη, την ενημέρωση και την εκπαίδευση και αφετέρου η διεκδίκηση για παροχές όλων των απαραίτητων μέσων και των σύγχρονων τεχνολογικών επιτευγμάτων, που συμβάλλουν στην αποτελεσματική διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη και στη βελτίωση της καθημερινότητας των πασχόντων, καθώς και η προάσπιση των αυτονόητων δικαιωμάτων τους, που στη διάρκεια της κρίσης βρέθηκαν πολλές φορές σε κίνδυνο και απειλήθηκαν με περικοπές. Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων: ò Παρακολουθούμε στενά κάθε μεταρ-
ρύθμιση και διεκδικούμε παρεμβαίνοντας άμεσα με επιστημονικά τεκμηριωμένες και αδιαμφισβήτητες προτάσεις, προς όφελος όλων των πασχόντων. ò Προσπαθούμε, μέσα από καμπάνιες
ενημέρωσης και διάφορες άλλες ενέργειες, να πετύχουμε την κατάρριψη του «στίγματος» για το Σακχαρώδη Διαβήτη. Στο πλαίσιο αυτό, η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, από διετίας, σε συνεργασία με την εταιρία AXEL δημιούργησε ένα μπρελόκ που απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους προσπαθώντας να «συστήσει» το Σακχαρώδη Διαβήτη στον ευρύτερο πληθυσμό και να καταρρίψει τα ταμπού. ò Η εκπαίδευση αποτελεί, για όλους εμάς,
το κλειδί στη ρύθμιση και την αποτελεσματική διαχείριση του Διαβήτη. Στο πλαίσιο αυτό διοργανώνουμε και υλοποιούμε με μεγάλη επιτυχία εκπαιδευτικά προγράμματα για τους ανθρώπους με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 1 και 2 αλλά και τους φροντιστές τους. Έτσι, η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ το 2015 και το 2016 κατόρθωσε, με την επιστημονική υποστήριξη της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρίας – Πανελλήνιας Ένωσης Ενδοκρινολόγων, να εκπαιδεύσει πάνω από 800 άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη σε 10 πόλεις σε όλη
62
x
στα χρωματα του διαβήτη
την Ελλάδα. Το 2020 το πρόγραμμα αυτό θα συνεχιστεί από την ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ò Ένας επιπλέον στόχος μας είναι να προ-
ωθήσουμε την πρόληψη του Διαβήτη μέσω του υγιεινού τρόπου ζωής στους νέους ηλικίας 14 έως 16 ετών. Ένα καινούργιο project με τίτλο «Βάζουμε τρίποντο στην Υγεία» ξεκίνησε το 2019 η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ σε ιδιωτικά σχολεία του Νομού Αττικής με στόχο την ευαισθητοποίηση των παιδιών και την υιοθέτηση του υγιεινού τρόπου ζωής. Ελπίζουμε στη θεσμοθέτησή του. ò Στοχεύουμε επίσης να προωθήσουμε
την πρόληψη, να ενημερώσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τον γενικότερο πληθυσμό για το Σακχαρώδη Διαβήτη, με διάφορες δραστηριότητες, όπως π.χ. το «ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΧΩΡΙΟ» που είχε υλοποιήσει η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ επί εφτά συνεχόμενα έτη, σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος.
Ποιες είναι οι διεκδικήσεις σας σήμερα; Τι ζητάτε από τη νέα πολιτική ηγεσία; Οι διεκδικήσεις μας δεν άπτονται ενός μόνο Υπουργείου ή Οργανισμού. Έτσι, επιγραμματικά θα αναφέρω τις διεκδικήσεις ανά Υπουργείο, τις οποίες αναλυτικά μπορεί κάποιος να εντοπίσει στην ιστοσελίδα http://glikos-planitis.gr:
Υπουργείο Υγείας: 1. Συμμετοχή εκπροσώπων της ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ στα Κέντρα Λήψης Αποφάσεων. 2. Απρόσκοπτη πρόσβαση των ανασφάλιστων στο αναλώσιμο ιατροτεχνολογικό υλικό. 3. Κατάργηση του ποσοστού συμμετοχής στην ινσουλίνη για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2.
4. Στελέχωση των Διαβητολογικών Κέντρων και Ιατρείων, αλλά και οργάνωση Ιατρείων «Διαβητικού Ποδιού» σε όλα τα παραπάνω κέντρα και ιατρεία, με επαγγελματίες υγείας εξειδικευμένους στο Σακχαρώδη Διαβήτη όπως: ιατρούς, νοσηλευτές, διατροφολόγους, ψυχολόγους και εκπαιδευτές στη διαχείριση του Σακχαρώδη Διαβήτη. 5. Ζητήματα που αφορούν τον ΕΟΠΥΥ και τον Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας του ΕΟΠΥΥ. 6. Γνωμοδοτήσεις ΚΕΣΥ σχετικά με την πιστοποίηση της πάθησης, αλλά και την ένταξη εξετάσεων στο σύστημα αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ. 7. Τροποποίηση του Νομοθετικού πλαισίου που αφορά την ένταξη ως υπεράριθμων στην Ειδικότητα Ιατρών που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη.
Υπουργείο Εργασίας: 1. Ενιαίος Πίνακας Προσδιορισμού Ποσοστού Αναπηρίας (Ε.Π.Π.Π.Α.) και Κέντρα Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.): - Ποσοστό Αναπηρίας ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. - Διορθώσεις στα προαπαιτούμενα για κατάθεση Εισηγητικού Φακέλου στα ΚΕΠΑ. - Κατάργηση εξέτασης C-πεπτιδίου με δοκιμασία γλυκαγόνης κ.ά. 2. Κατάργηση του ποσοστού συμμετοχής στην ινσουλίνη για τα άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου 2. 3. Σύνταξη Αναπηρίας. 4. Προϋπάρχουσα αναπηρία.
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων: 1. Επίσπευση πρόσληψης σχολικών νοσηλευτών ως ΕΒΠ. 2. Επέκταση του νόμου 4440/2016 και στους εκπαιδευτικούς και μέλη ΕΕΠ και ΕΒΠ.
3. Διορισμός εκπαιδευτικών που πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη κοντά σε Διαβητολογικό Ιατρείο ή Κέντρο. 4. Συμπλήρωση και αναμόρφωση του άρθρου 13 του Π.Δ. 50/1996 σχετικά με τις ειδικές κατηγορίες μετάθεσης. 5. Ένταξη των εκπαιδευτικών που έχουν ποσοστό αναπηρίας 50% στα κριτήρια ένταξης του επικουρικού αξιολογικού πίνακα.
Ποια είναι τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίζει ένα άτομο με διαβήτη στην Ελλάδα; Τα προβλήματα των ανθρώπων με Σακχαρώδη Διαβήτη στην Ελλάδα είναι ποικίλα και αφορούν διαφορετικούς τομείς. Θα μπορούσαμε να τα κατηγοριοποιήσουμε σε θέματα που αφορούν την υγεία, σε θέματα που αφορούν την εκπαίδευση και σε θέματα που αφορούν την εργασία. Στον τομέα της υγείας τα προβλήματα είναι πολλά και εντάθηκαν μέσα στις συγκυρίες της οικονομικής κρίσης, καθώς η οικονομική αδυναμία έφερε την εγκατάλειψη. Τι εννοώ; Τα νοσοκομεία παλεύουν για τη λειτουργία τους, με μεγάλες ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και σε υλικά. Τα Διαβητολογικά Κέντρα και Ιατρεία είναι υποστελεχωμένα ή καταργούνται σε κάποιες περιοχές της χώρας, τα δε Ιατρεία Διαβητικού Ποδιού είναι σχεδόν ανύπαρκτα στις περισσότερες περιοχές. Ταυτόχρονα, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στη διάθεση των αναλώσιμων υλικών στους ανασφάλιστους συμπολίτες μας, προβλήματα στον προγραμματισμό των ραντεβού στα νοσοκομεία, ενώ παράλληλα επιβλήθηκαν άδικα μέτρα συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη για τους ανθρώπους με Διαβήτη τύπου 2.
ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΤO ΧΡΗΣΤΟ ΔΑΡΑΜΗΛΑ
Ως αποτέλεσμα αυτής της ενέργειας και λόγω της οικονομικής αδυναμίας των πολιτών φτάσαμε, δυστυχώς, στο σημείο να διακόπτονται θεραπείες και επιπλέον να μην υπάρχει η δυνατότητα επίσκεψης και παρακολούθησης του κάθε πάσχοντα στο θεράποντα γιατρό, σε τακτά χρονικά διαστήματα, όπως επιβάλλεται για τη σωστή ρύθμιση και την αποτελεσματική διαχείριση της πάθησης. Σχετικά με τα προβλήματα της εκπαίδευσης, εκτός από το θέμα των σχολικών νοσηλευτών, προβλήματα δημιουργούνται και στους ίδιους τους πάσχοντες που είναι εκπαιδευτικοί και ειδικά όσοι είναι αναπληρωτές, οι οποίοι, λόγω του αναχρονιστικού Προεδρικού Διατάγματος και καθώς δεν υπάρχει πρόβλεψη από την Πολιτεία, υπάρχει πιθανότητα να διοριστούν οπουδήποτε στην Ελλάδα, ακόμη και σε περιοχές όπου δεν υπάρχει καν Κέντρο Υγείας! Αυτό έχει ως αποτέλεσμα είτε να απορρίπτουν το διορισμό τους, με αποτέλεσμα να μένουν άνεργοι, είτε να δέχονται τη θέση βάζοντας πραγματικά σε κίνδυνο την υγεία τους! Στο θέμα της εργασίας, τα προβλήματα εντοπίζονται στον αποκλεισμό που βιώνουν όσοι άνθρωποι με Σακχαρώδη Διαβήτη αναζητούν εργασία, καθώς οι συμπάσχοντές μας, ξαφνικά «πετάχτηκαν» εκτός της ευεργετικής διάταξης του νόμου 2643/1998. Με συνεχείς πιέσεις και σε συνεργασία με την ΕΣΑμεΑ, κατορθώσαμε από κοινού να δίνεται μοριοδότηση σε ποσοστό 10% σε όσους έχουν ποσοστό αναπηρίας 50% τουλάχιστον στις προκηρύξεις του ΑΣΕΠ. Ο νόμος αυτός, όμως, δεν ισχύει στις περιπτώσεις των εκπαιδευτικών και αγωνιζόμαστε ώστε να ενταχθούν και οι εκπαιδευτικοί στο συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο.
To πρόβλημα με τις ελλείψεις των φαρμάκων του διαβήτη έχει επιλυθεί; Δυστυχώς, οι ελλείψεις στα φάρμακα είναι ένα υπαρκτό πρόβλημα στη χώρα μας
64
x
στα χρωματα του διαβήτη
και ο Σακχαρώδης Διαβήτης δεν θα μπορούσε να μείνει αλώβητος από αυτήν την κατάσταση. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα, παρουσιάζονται σοβαρές ελλείψεις σε όλα τα φάρμακα για το Διαβήτη (ινσουλίνες, δισκία, ενέσιμα σκευάσματα), ενώ έχουμε εντοπίσει, σε συνεργασία με τους Συλλόγους μέλη μας, ότι κάτι ανάλογο, αλλά σε μικρότερη έκταση παρατηρείται και στο αναλώσιμο υγειονομικό υλικό (ταινίες, βελόνες, σκαρφιστήρες). Η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ, έχοντας εντοπίσει το πρόβλημα αυτό, ήρθε σε επαφή με τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) και δημιούργησε μία φόρμα στην ιστοσελίδα της (http://glikos-planitis.gr), όπου ο καθένας μπορεί να συμπληρώνει και να δηλώνει τις ελλείψεις που εντοπίζει σε φάρμακα ή αναλώσιμα, προκειμένου να ενημερώνουμε άμεσα τον ΕΟΦ και ο Οργανισμός αντίστοιχα να προβαίνει έγκαιρα σε ενέργειες για την αντιμετώπιση και την κάλυψη των ελλείψεων.
Σε τι επίπεδα έχουν διαμορφωθεί οι προϋπολογισμοί για τα άτομα με διαβήτη; Επαρκούν; Ο κλειστός προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ που αφορά στα απαραίτητα ιατροτεχνολογικά αναλώσιμα υλικά για την αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη, ήταν και εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής. Πώς είναι δυνατόν σε μια χρόνια πάθηση που ο επιπολασμός της ξεπερνά το 5% ετησίως, να υπάρχει κλειστός προϋπολογισμός; Θεωρώ σημαντικό να εξηγήσω στους αναγνώστες το ρόλο του προϋπολογισμού. Κάθε χρόνο ορίζεται ένα όριο δαπάνης ανά κατηγορία υλικών και φαρμάκων που αποζημιώνει ο ΕΟΠΥΥ. Αυτό το όριο δαπάνης μειώθηκε το 2017 από τα περίπου 90 εκατομμύρια ευρώ για το διαβητολογικό αναλώσιμο υλικό σε περίπου 60 εκατομμύρια ευρώ, ενώ παράλληλα ο ΕΟΠΥΥ προχώρησε
και σε μείωση της τιμής των προϊόντων που αποζημιώνει. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι με Σακχαρώδη Διαβήτη, ακόμη και σήμερα, να «αναγκάζονται» να πληρώνουν επιπλέον χρήματα πέραν της νόμιμης συμμετοχής τους στο φαρμακείο για συγκεκριμένα αναλώσιμα υλικά, κάτι το οποίο, βάσει του νέου ΕΚΠΥ, είναι παράνομο. Επιπλέον, η δεδομένη αύξηση των ανθρώπων με Διαβήτη και αφετέρου η είσοδος νέων τεχνολογιών υψηλότερου κόστους, τις οποίες η ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ κατάφερε να εντάξει στο νέο ΕΚΠΥ, έχουν ως αποτέλεσμα η κλειστή αυτή δαπάνη του ΕΟΠΥΥ, να μην επαρκεί. Τι γίνεται σε αυτήν την περίπτωση; Επιβάλλεται το λεγόμενο clawback, δηλαδή οι εταιρείες πάροχοι του ΕΟΠΥΥ διαθέτουν στον Οργανισμό «δωρεάν» αυτά τα υλικά. Στην υγεία δεν χωρούν ούτε κλειστοί προϋπολογισμοί, ούτε ευκαιριακές λύσεις.
Όταν ο διαβήτης χτυπά την πόρτα σε ένα σπίτι, δεν νοσεί μόνο το άτομο αλλά και η οικογένεια. Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά μάλιστα, η Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη είχε θέμα "Διαβήτης και Οικογένεια". Τι έχει ανάγκη η ελληνική οικογένεια για να υποστηριχθεί σε αυτή τη διαδρομή; Η εμφάνιση μιας χρόνιας πάθησης, όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης, αποτελεί ένα σοκ, θα έλεγα, τόσο για τον άνθρωπο που διαγιγνώσκεται, σε οποιασδήποτε ηλικία, όσο και για την οικογένειά του. Αυτό που σίγουρα χρειάζεται όχι μόνο ο άνθρωπος με Σακχαρώδη Διαβήτη, αλλά όλη η οικογένειά του είναι η εκπαίδευση και η υποστήριξη. Μια καλά στελεχωμένη επιστημονική ομάδα που θα παρακολουθεί τον άνθρωπο με διαβήτη και θα είναι κοντά για να λύσει κάθε απορία του ιδίου αλλά και των υπολοίπων μελών της οικογένειάς του είναι ο
ακρογωνιαίος λίθος για την αποδοχή και την ορθή αντιμετώπισή του. Κι όταν λέμε «καλά στελεχωμένη ομάδα» εννοούμε τον εξειδικευμένο ιατρό, τον εξειδικευμένο νοσηλευτή, το διατροφολόγο και τον ψυχολόγο. Θα τολμούσα να πω ότι είναι σημαντικό στην καλά στελεχωμένη ομάδα να συμμετέχει και γυμναστής, καθώς οι νεότερες έρευνες δείχνουν ότι η άσκηση μπορεί να λειτουργεί και θεραπευτικά στο Σακχαρώδη Διαβήτη. Επιπλέον, ένας άνθρωπος με Σακχαρώδη Διαβήτη θα πρέπει να προστατεύεται και από την Πολιτεία και να απολαμβάνει ισάξια και ισότιμα με όλους τους πολίτες τα δικαιώματά του, είτε μιλάμε για την υγεία, είτε μιλάμε για την εκπαίδευση, είτε για την εργασία.
Πώς αλλάζει η τεχνολογία τα τελευταία χρόνια το τοπίο στην αντιμετώπιση του διαβήτη; Η τεχνολογία έχει κάνει τεράστια βήματα τα τελευταία 5-6 χρόνια. Βήματα προς τη βελτίωση της ρύθμισης του Σακχαρώδους Διαβήτη, τόσο στα φάρμακα, όσο και στα ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Καθημερινά διαβάζουμε για την κυκλοφορία νέων ιατροτεχνολογικών προϊόντων, τα οποία αντιμετωπίζουν το Διαβήτη τύπου 1, χωρίς καμία απολύτως παρέμβαση από το ίδιο το άτομο. Όμως, με την οικονομική κατάσταση που επικρατεί ακόμη στη χώρα, την αδυναμία του Κράτους να αυξήσει το ΑΕΠ στην υγεία, την αδυναμία του Υπουργείου Υγείας να απελευθερώσει τους κλειστούς προϋπολογισμούς, χωρίς να επιδιώκω να γίνω «μάντης» «κακών μαντάτων», προβλέπω ότι θα καθυστερήσει πολύ να έρθει οτιδήποτε νέο, τουλάχιστον για τους οικονομικά αδύνατους, οι οποίοι δεν θα μπορούν να πληρώσουν από την «τσέπη» τους για να το χρησιμοποιήσουν.
στα χρωματα του διαβήτη
x
65
Πάμε για καφέ; Νεκταρ ία
ό τη Απ
ώστα ρακ Κα
66 66
xx
στα σταχρωματα χρωματατου τουδιαβήτη διαβήτη
Είναι μια φράση που λέμε πολύ συχνά, καθώς ο καφές εκτός από ένα ρόφημα άρρηκτα συνδεδεμένο με την καθημερινότητα του Έλληνα, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κοινωνικοποίησής του. Τι θα λέγατε όμως αν η έξοδος για καφέ μετατρεπόταν σε ένα ταξίδι στον κόσμο του παραμυθιού και μια ευκαιρία να γίνετε και πάλι παιδιά; Σας παρουσιάζουμε τα πιο παραμυθένια καφέ της Αθήνας, χώρους που θα σας δώσουν την ευκαιρία μιας πραγματικής απόδρασης από την καθημερινότητα σε κόσμους παραμυθιού, παρέα με ξεχωριστά τσάγια, φλιτζάνια ζεστής σοκολάτας και γευστικότατα γλυκά!
Little Kook Καραϊσκάκη 17, Αθήνα https://www.facebook.com/littlekookgr/ Ένας κόσμος παραμυθιού ανοίγεται μπροστά σας, στο πολύβουο κέντρο της πόλης, κοντά στον πολυσύχναστο σταθμό στο Μοναστηράκι. Στον πεζόδρομο της Καραϊσκάκη, στο Ψυρρή, το καφέ με τη θεαματική διακόσμηση, την υπέροχη βιτρίνα και την επιγραφή “tea, coffee and cakes”, θα σας κάνει να νιώσετε και πάλι παιδιά. Από τα φλοράλ φλιτζάνια και τις εμπνευσμένες από την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων κούπες, στις οποίες σερβίρονται ο καφές και το τσάι –και τα δυο σε δεκάδες ευφάνταστες γεύσεις– τις βικτοριανές βιτρίνες μέσα στις οποίες βρίσκονται τα γλυκά, μέχρι τα ζωγραφισμένα σκαλιά και τα ταβάνια, όλα έχουν κάτι από νεραϊδόσκονη και εσάνς παραμυθιού. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν και οι δημιουργοί του Little Kook, “για να ζήσεις τη μαγεία πρέπει να πιστέψεις σε αυτή”!
στα χρωματα του διαβήτη
x
67
Noel Κολοκοτρώνη 59Β, Στοά Κουρτάκη, Αθήνα www.noelbar.gr Ένας ξεχωριστός χώρος, για να απολαύσεις το ποτό, τον καφέ ή το φαγητό σου, όπου κάθε μέρα είναι… Χριστούγεννα. Ο χώρος συνδυάζει την καλαισθησία και τη ζεστασιά, με την ποιότητα. Το
Noel γεννήθηκε από την αγάπη των δημιουργών του για τα Χριστούγεννα, την τρυφερότητα και τη ζεστασιά που συνοδεύουν τη μεγαλύτερη γιορτή του χρόνου. Το Noel είναι κατάμεστο κάθε στιγμή της ημέρας, καθώς είναι ιδανικό τόσο για brunch, για απογευματινό καφέ, όσο και για την έξοδο για ποτό με φίλους.
Fairytale Τρυπιά 48, Νέα Φιλαδέλφεια fairytale-filters-spells.business. site Αν αγαπάτε τα γλυκά και τα παραμύθια, μια επίσκεψη στο παραμυθένιο, όπως προδίδει και το όνομά του «Fairytale» στη Νέα Φιλαδέλφεια, επιβάλλεται! Μόλις φτάσετε στην οδό Τρυπιά, ακολουθήστε τον Άσπρο Λαγό, το σήμα κατατεθέν του μαγαζιού, για να βρεθείτε στον κουκλίστικο κήπο, όπου μπορείτε να καθίσετε αν ο καιρός είναι καλός, ή αναζητήστε ένα τραπέζι στο παραμυθένιο εσωτερικό. Σερβιτόροι με ποδιές που γράφουν πως είναι υπεύθυνοι για να
σας φέρουν “ξόρκια από ζάχαρη και αλάτι” σας περιμένουν μαζί με παιχνίδια, αντίκες και τους ήρωες των πιο γνωστών παλιών και νέων παραμυθιών, από την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, μέχρι το Χάρι Πότερ και τον Πίτερ Παν. Ο χώρος εκτός από καφέ, τσάι και γλυκά, είναι διάσημος για την πεντανόστιμη πίτσα Fairytale.
στα χρωματα του διαβήτη
x
69
Cap Cap Αιγάλεω, Ελληνικό www.capcap.gr Το όνομα του είναι Cap Cap, εμπνευσμένο από τον ήχο της βροχής που πέφτει στις σκεπές των σπιτιών. Όπως διαβάζουμε και στο site του καταστήματος, «τo Cap Cap μπορεί να το χαρακτηρίσει κανείς café, bistro, tea room ή, πολύ απλά, το πρώτο γλυκό παραμυθοπωλείο»! Στο καφέ που «ταΐζει» κυριολεκτικά όλες σου τις αισθήσεις και έχει πολλές αναφορές στον κόσμο του μάγου Χάρι
Πότερ, δύσκολα θα βρεις κάτι που να μην αξίζει να το γευτείς, ενώ η ανοιχτή κουζίνα σου προσφέρει τη δυνατότητα να δεις τη διαδικασία παρασκευής όλων των γευστικών πειρασμών. Σπεσιαλιτέ του καταστήματος, τα cupcakes και οι τούρτες. Το κατάστημα σερβίρει τόσο παντός είδους γλυκά, όσο και πίτες και ευφάνταστες αλμυρές δημιουργίες, κάθε στιγμή της ημέρας.
Petite Fleur Κολωνάκι, Χαλάνδρι, Κηφισιά, Παγκράτι, Σπάτα, Mαρούσι www.petite-fleur.gr Στους χώρους των «Petite Fleur», η προσωπικότητα και η παριζιάνικη ατμόσφαιρα είναι κάτι περισσότερο από έκδηλες, ενώ οι jazz επιλογές (και βραδιές σε κάποιους από τους χώρους του) δημιουργούν ένα μοναδικό περιβάλλον. Είναι πασίγνωστο για τις μοναδικές σοκολάτες Valrhona, τις τάρτες του (με πιο γνωστές τη σοκολάτα και λεμόνι), τα τσάγια του, σε όποια γεύση φανταστεί κανείς και τα γευστικότατα αλμυρά πιάτα ημέρας. Με αυστηρά non smoking πολιτική και αριστεία στη latte art, τα «Petite Fleur» σε ταξιδεύουν αβίαστα στο Παρίσι με jazz μουσική παιγμένη από δίσκους βινιλίου.
στα χρωματα του διαβήτη
x
71
ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Γράφει η
ΜΑΡΙΝΑ ΝΟΥΤΣΟΥ Παθολόγος – Διαβητολόγος, Διευθύντρια ΕΣΥ, Β’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, ΓΝΑ “Ιπποκράτειο”
ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ
32 +
ΜΥΘΟΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ
Η παχυσαρκία αποτελεί ένα σοβαρότατο πρόβλημα της δυτικής κοινωνίας λόγω του σύγχρονου τρόπου ζωής. Έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας σε πολλές χώρες, ιδιαίτερα μεταξύ των παιδιών και των εφήβων. Υπολογίζεται ότι το 2040, το 40% των ενηλίκων θα είναι παχύσαρκοι. Ακόμα και στη χώρα μας τα τελευταία στοιχεία δείχνουν ανησυχητική αύξηση της παχυσαρκίας τόσο στους ενηλίκους όσο και στα παιδιά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τα έτη 2015-2017, η Ελλάδα και οι άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας στην Ευρώπη, με περίπου ένα στα πέντε παιδιά (ποσοστό 18% έως 21%) να είναι παχύσαρκο.
72
x
στα χρωματα του διαβήτη
P u p l i
Νηστεία; Vegan διατροφή; Τροφικές δυσανεξίες; Αν γύρισες σελίδα στη διατροφή σου και έχεις αποκλείσει το τυρί, το ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ νηστίσιμο είναι η ιδανική λύση! Ένα μη γαλακτοκομικό προϊόν που παρασκευάζεται αποκλειστικά από επιλεγμένα φυτικά συστατικά: νερό, λάδι καρύδας, άμυλο πατάτας και ταπιόκας, φυσικό εκχύλισμα ελιάς, β-καροτένιο, φυτικό άρωμα, βιταμίνη Β12. Ο συνδυασμός τους προσφέρει ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα όχι μόνο γεύσης, αλλά και θρεπτικής αξίας. Ο εμπλουτισμός του με τη βιταμίνη Β12 (2mg/100gr) και το αντιοξειδωτικό φυσικό εκχύλισμα ελιάς το καθιστούν διατροφικά ανώτερο προϊόν. Δεν περιέχει συντηρητικά. Η βιταμίνη Β12 συμβάλλει καθοριστικά στην ομαλή λειτουργία του νευρικού συστήματος και τη σύνθεση των ερυθρών αιμοσφαιρίων και είναι απαραίτητη στους αυστηρά χορτοφάγους οι οποίοι παρουσιάζουν έλλειψη σε αυτή. Έχει κατακτήσει την πρώτη θέση στο τραπέζι όσων νηστεύουν ή είναι vegan
Μελέτες έχουν δείξει ότι κάποιες φορές, σε νεοδιαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, η απώλεια βάρους όχι απλώς ρυθμίζει το διαβήτη αλλά μπορεί και να τον υποστρέψει.
Η εξαιρετική του συμπεριφορά κατά το μαγείρεμα καθώς και η φίνα γεύση του το κάνει αγαπημένο συστατικό για μοναδικά νηστίσιμα – vegan πιάτα. Δένει τέλεια στα σάντουιτς και σε κάθε είδους σαλάτα. Λιώνει υπέροχα στα τοστ και στην πίτσα, ταιριάζει στις μακαρονάδες, στα σουφλέ, στις χορτοφαγικές πίτες και σε πολλά ακόμη απολαυστικά πιάτα. Αναζητήστε τις "ΕβΛΟΓΗΜΕΝΕΣ" συνταγές στο www.evlogimeno.com Θα το βρείτε συσκευασμένο και χύμα στα ψυγεία όλων των σούπερ μάρκετ.
ΥΓΕΙΑ&ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Είναι γνωστό, ότι η παχυσαρκία και ιδιαίτερα η κοιλιακή παχυσαρκία προκαλεί αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης που παράγει το πάγκρεας, με αποτέλεσμα αυτή να μην επαρκεί για το μεταβολισμό (χρησιμοποίηση) των συστατικών των τροφών, κυρίως των υδατανθράκων και των λιπών και επομένως, να αυξάνονται τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και να εμφανίζεται σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2. Ως εκ τούτου, η απώλεια βάρους αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο για την πρόληψη και τη σωστή ρύθμιση του διαβήτη. Μελέτες έχουν δείξει ότι κάποιες φορές, σε νεοδιαγνωσμένο σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, η απώλεια βάρους όχι απλώς ρυθμίζει το διαβήτη αλλά μπορεί και να τον υποστρέψει. Αλλά ακόμη και αυτό να μην συμβεί, με την απώλεια βάρους, η καλή ρύθμιση διατηρείται περισσότερο και με λιγότερα φάρμακα. Επιπλέον, τα άτομα που χρησιμοποιούν ινσουλίνη, με τη σωστή διατροφή και την απώλεια βάρους, χρειάζονται λιγότερες μονάδες για την αποτελεσματική ρύθμισή τους. Πέραν της καλής ρύθμισης του διαβήτη, η σωστή διατροφή ρυθμίζει τα λιπίδια αλλά και την αρτηριακή πίεση και προλαμβάνει ή μειώνει την εμφάνιση καρδιαγγειακών επιπλοκών και καρκίνων.
1
Πρέπει να μειώσω δραστικά τις θερμίδες που καταναλώνω.
ΜΥΘΟΣ. Στις μέρες μας προτείνεται συνήθως μια μέτρια μείωση των ανά ημέρα προσλαμβανόμενων θερμίδων κατά 500 το πολύ 1000 (αναλόγως του σωματικού βάρους), που έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση του σωματικού βάρους, κατά τουλάχιστον 5-7% του αρχικού σωματικού βάρους σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα. Οι πολύ αυστηρές δίαιτες (800-1000 θερμίδες ημερησίως), παρά τη σημαντική αποτελεσματικότητά τους, θεωρούνται ακραίες και μπορεί να εφαρμοστούν μόνο σε ιδιαίτερες περιπτώσεις, για μικρό χρονικό διάστημα, υπό αυστηρή παρακολούθηση. Οι αρχές της σωστής δίαιτας στηρίζονται στη θέσπιση ενός διατροφικού πλάνου που περιλαμβάνει ποικιλία τροφίμων και κατανομή γευμάτων κατά τη διάρκεια της ημέρας.
74
x
στα χρωματα του διαβήτη
2
Η Μεσογειακή διατροφή είναι η πλέον κατάλληλη για την πρόληψη και την αποτελεσματική ρύθμιση του σακχάρου.
ΑΛΗΘΕΙΑ. Η Μεσογειακή Δίαιτα θεωρείται στις μέρες μας πρότυπο διατροφής. Μάλιστα, ψηφίστηκε η καλύτερη δίαιτα για το 2019, μεταξύ 41 διατροφικών πλάνων, γιατί συσχετίζεται με μείωση των καρδιαγγειακών επεισοδίων, με μειωμένη πιθανότητα καρκίνου, μείωση εμφάνισης
διαβήτη, κατάθλιψης και άνοιας, ελάττωση της χοληστερίνης και γενικά με μακροζωία. Περιλαμβάνει φυτικές τροφές όπως φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, καρπούς και σπόρους, ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα και σπάνια ζάχαρη. Το ελαιόλαδο αποτελεί τη βασική πηγή λίπους, ενώ στη διατροφή περιλαμβάνονται μικρές ποσότητες γαλακτοκομικών, αυγών και πουλερικών. Σπάνια καταναλώνεται κόκκινο κρέας (2-3 φορές τον μήνα) σε αντίθεση με τα ψάρια που θεωρούνται απαραίτητα. Σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη, η Μεσογειακή Δίαιτα συνδέθηκε με καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου και βελτίωση των άλλων παραγόντων κινδύνου, όπως η υπέρταση και η υπερλιπιδαιμία. Τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει να καταναλώνουν λαχανικά σε κάθε γεύμα, τουλάχιστον τρία φρούτα ημερησίως και τέσσερις μερίδες όσπρια την εβδομάδα, ώστε να εξασφαλίζεται η πρόσληψη των απαιτούμενων ποσοτήτων φυτικών ινών. Τα δημητριακά που περιλαμβάνονται στο διαιτολόγιο θα πρέπει να είναι ολικής άλεσης και υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες.
3
Διαγνώστηκα με διαβήτη, άρα θα πρέπει να στερηθώ τη γλυκιά γεύση.
ΜΥΘΟΣ. Ναι μεν θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση αναψυκτικών και ροφημάτων με προσθήκη ζάχαρης και να περιοριστεί η κατανάλωση τροφίμων με πρόσθετη ζάχαρη για να μην αυξάνεται πολύ το σάκχαρο, αλλά και το σωματικό βάρος. Όμως, τα άτομα με διαβήτη μπορούν να χρησιμοποιούν γλυκαντικές ουσίες ως υποκατάστατο της ζάχαρης, όπως η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη και η στέβια.
4
Έχω διαβήτη, άρα πρέπει να αποφεύγω τα κακά λιπαρά.
ΑΛΗΘΕΙΑ. Τα άτομα με διαβήτη θα πρέπει να αποφεύγουν κατά το δυνατόν τη λήψη κορεσμένων λιπαρών και trans πολυακόρεστων. Τα λιπαρά αυτά βρίσκονται σε τρόφιμα ζωικής προέλευσης και σε επεξεργασμένα τρόφιμα. Αντίθετα, μπορούν να καταναλώνουν τρόφιμα που περιέχουν μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά, όπως ελαιόλαδο και ξηρούς καρπούς, αλλά με μέτρο, γιατί ενώ δεν επηρεάζουν τη ρύθμιση του διαβήτη, μπορεί να αυξήσουν το σωματικό βάρος. Συνιστάται, επίσης, η κατανάλωση δύο έως τριών μερίδων ψαριών την εβδομάδα (κατά προτίμηση λιπαρών ψαριών, όπως είναι η σαρδέλα, η τσιπούρα, ο γαύρος κ.λπ.).
5
Τα άτομα με διαβήτη δεν πρέπει να καταναλώνουν αλκοόλ.
ΜΥΘΟΣ. Η σύσταση για την κατανάλωση αλκοόλ στα άτομα με διαβήτη είναι ίδια με εκείνη για τον γενικό πληθυσμό. Δεν θα πρέπει να ξεπερνάει το ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και τα δύο ποτά την ημέρα για τους άνδρες. Ένα ποτό αντιστοιχεί σε μια μπύρα 330 ml ή ένα ποτήρι κρασί 125 ml. Η κατανάλωση οινοπνεύματος θα πρέπει να είναι περιορισμένη στα άτομα που είναι υπέρβαρα, υπερτασικά ή έχουν αυξημένα τριγλυκερίδια και λίπος στο ήπαρ. Προσοχή χρειάζεται, επίσης, η λήψη αλκοόλ από τα άτομα που χρησιμοποιούν ινσουλίνη, γιατί αντίθετα με ό,τι πιστεύεται, μπορεί να προκληθεί σοβαρή και παρατεταμένη υπογλυκαιμία –γι’ αυτό θα πρέπει να συνοδεύεται με λήψη υδατανθράκων.
στα χρωματα του διαβήτη
x
75
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Γράφει η:
ΠΑΡΑΣΚΕΥH ΜΕΝΤΖΕΛΟΠΟYΛΟΥ, MD Ενδοκρινολόγος Διαβητολόγος, Health coach, Διπλωματούχος American Board of Endocrinology, Diabetes and Metabolism
Η ΟΡΜΟΝΙΚΉ
ΚΑΤΑΙΓΊΔΑ ΤΗΣ
εμμηνόπαυσης ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΟΤΑΝ ΣΥΝΥΠΑΡΧΕΙ Ο ΔΙΑΒΗΤΗΣ; Ο συνδυασμός εμμηνόπαυσης και διαβήτη μπορεί να προκαλέσει πολλές αλλαγές στο σώμα μιας γυναίκας και να κάνει πιο δύσκολη μια ιδιαίτερα απαιτητική και δύσκολη περίοδο στη ζωή της γυναίκας. Ιδιαίτερες προκλήσεις υπάρχουν όχι μόνο για τις γυναίκες που έχουν ήδη διαγνωστεί με διαβήτη, αλλά και για τις γυναίκες που βρίσκονται σε προδιαβητική κατάσταση ή εμφανίζουν αντίσταση στην ινσουλίνη.
76
x
στα χρωματα του διαβήτη
Σακχαρώδης διαβήτης & εμμηνόπαυση: Τι να περιμένετε;
ΒΕΛΤΙΩΣΤΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΑΣ, ΜΕΙΩΣΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΖΑΧΑΡΗΣ ΚΑΙ ΑΠΛΩΝ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ, ΟΠΩΣ ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΑΛΕΥΡΙ, ΓΥΜΝΑΣΤΕΙΤΕ, ΠΕΡΠΑΤΗΣΤΕ, ΠΕΡΙΟΡΙΣΤΕ ΣΤΟ ΕΛΑΧΙΣΤΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ. ΜΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΘΑ ΒΕΛΤΙΩΣΕΤΕ ΤΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΣΑΣ ΚΑΙ ΘΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΤΕ ΠΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΑ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ.
Η εμμηνόπαυση είναι η φάση της ζωής μιας γυναίκας όπου η περίοδος έχει σταματήσει και τα επίπεδα των οιστρογόνων μειώνονται. Η εμμηνόπαυση έχει ιδιαίτερες επιπτώσεις στις γυναίκες που πάσχουν από προδιαβήτη ή σακχαρώδη διαβήτη. Μεταξύ άλλων μπορούν να εμφανιστούν: ò Αύξηση του σακχάρου στο αίμα.
Τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρά μας αντιδρούν στη δράση της ινσουλίνης, της ορμόνης που ρυθμίζει το σάκχαρο. Μετά την εμμηνόπαυση παρατηρείται πιο έντονη αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα μεγάλες διακυμάνσεις στα επίπεδα του σακχάρου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε σακχαρώδη διαβήτη αν πάσχετε ήδη από προδιαβήτη ή σε χειρότερη ρύθμιση του διαβήτη, αν αυτός προϋπάρχει. ò Αύξηση βάρους. Η αύξηση στο
βάρος ξεκινά αρκετά χρόνια πριν τη διακοπή της περιόδου. Η χαρακτηριστική για την εμμηνόπαυση αποθήκευση λίπους στην κοιλιακή χώρα οδηγεί σε ακόμα πιο έντονη αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης και πιο δύσκολη ρύθμιση του σακ-
στα χρωματα του διαβήτη
x
77
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
χάρου. Διακυμάνσεις στο σάκχαρο του αίματος οδηγούν σε ακόμα μεγαλύτερη αύξηση του λίπους στην κοιλιά κι έτσι μπορεί να δημιουργηθεί ένας φαύλος κύκλος αν η διατροφή της γυναίκας δεν είναι πολύ προσεκτική. ò Λοιμώξεις. Η κλιμακτήριος και η
εμμηνόπαυση σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο για ουρολοιμώξεις και κολπίτιδες, λόγω της αλλαγής της χλωρίδας του κόλπου από την πτώση των οιστρογόνων. Το αυξημένο σάκχαρο κάνει τον κίνδυνο για λοιμώξεις ακόμα μεγαλύτερο. ò Διαταραχές του ύπνου. Κατά την
κλιμακτήριο και την εμμηνόπαυση μπορεί να έχετε έντονες εφιδρώσεις και εξάψεις που να διαταράσσουν τον ύπνο. Η έλλειψη ύπνου μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σακχάρου και σε αύξηση βάρους.
Σακχαρώδης διαβήτης & εμμηνόπαυση: Τι να κάνετε Μπορεί η εμμηνόπαυση να προκαλεί μεγάλη αναστάτωση στο γυναικείο σώμα, ιδιαίτερα αν συνυπάρχει διαταραχή στη ρύθμιση του σακχάρου, αλλά υπάρχουν λύσεις για όλα τα προβλήματα! ò Αλλάξτε τον τρόπο ζωής σας!
Βελτιώστε τη διατροφή σας, μειώστε την κατανάλωση ζάχαρης και απλών υδατανθράκων, όπως το λευκό αλεύρι, γυμναστείτε, περπατήστε, περιορίστε στο ελάχιστο το αλκοόλ και το κάπνισμα. Με αυτές τις βασικές αλλαγές θα
78
x
στα χρωματα του διαβήτη
ΜΠΟΡΕΙ Η ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ ΝΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΜΕΓΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΤΩΣΗ ΣΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΣΩΜΑ, ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΑΝ ΣΥΝΥΠΑΡΧΕΙ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ, ΑΛΛΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΛΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΑ ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ!
βελτιώσετε το σάκχαρό σας και θα αντιμετωπίσετε πιο αποτελεσματικά τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης. ò Παρακολουθείτε τακτικά το σάκχαρο
σας. Κρατήστε ένα ημερολόγιο με τη διατροφή και τα σάκχαρά σας, ώστε τόσο εσείς όσο και ο ιατρός σας να έχει μια καλύτερη εικόνα για τον έλεγχο του διαβήτη και τη διατροφή σας και να μπορεί να σας καθοδηγήσει σωστά. ò Συζητήστε με τον ιατρό σας. Είναι πι-
θανό να χρειαστεί να ξεκινήσετε φάρμακα για το διαβήτη αν δεν παίρνετε αγωγή ή να αλλάξετε τα αντιδιαβητικά σας φάρμακα. Είναι πιθανό, επίσης, να χρειαστείτε φάρμακα για τον έλεγχο της χοληστερόλης σας (αν δεν λαμβάνετε ήδη), καθώς η εμμηνόπαυση σχετίζεται με σημαντική αύξηση της κακής (LDL) χοληστερόλης και μείωση της καλής (HDL) χοληστερόλης. ò Ζητήστε βοήθεια από τον ιατρό σας
αν έχετε έντονα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα. Υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία για τα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα. Ο ενδοκρινολόγος σας είναι ο κατάλληλος ιατρός για να σας βοηθήσει τόσο με τη ρύθμιση του σακχάρου σας, όσο και με την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Μαζί μπορείτε να αποφασίσετε αν η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης είναι κατάλληλη για εσάς και τι άλλες επιλογές έχετε. ò Αν το βάρος σας είναι πάνω από το
φυσιολογικό, η απώλεια βάρους θα πρέπει να είναι προτεραιότητα της θεραπείας σας, καθώς η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο για επιπλοκές του διαβήτη, για καρδιαγγειακά προβλήματα και για διάφορες μορφές καρκίνου.
στα χρωματα του διαβήτη
x
79
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Γράφει η:
ΕΥΤΥΧΙΑ ΚΟΥΚΚΟΥ Ενδοκρινολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής του ΕΚΠΑ, Συντονίστρια Διευθύντρια, Τμήμα Ενδοκρινολογίας, Διαβήτη & Μεταβολισμού, Γυναικολογικό Νοσοκομείο Μαιευτήριο Έλενα Βενιζέλου
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ
ΝΕΟΤΕΡΑ
ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο Σακχαρώδης Διαβήτης Κύησης είναι ο διαβήτης που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της κύησης. Οφείλεται στην αδυναμία των β-κυττάρων του παγκρέατος της μητέρας να ανταποκριθούν στις φυσιολογικά αυξημένες κατά την κύηση ανάγκες σε ινσουλίνη και αφορά περίπου το 5% των εγκύων. Πώς γίνεται η διάγνωσή του, πώς ρυθμίζεται και τι θα πρέπει να προσέξει μια γυναίκα πριν και μετά τον τοκετό; 80
x
στα χρωματα του διαβήτη
Το ιστορικό ΣΔΙΙ στην οικογένεια, το (αυξημένο) βάρος της εγκύου ή η μεγάλη αύξηση του βάρους κατά την κύηση, η (μεγαλύτερη) ηλικία της εγκύου, η ύπαρξη ιστορικού πολυκυστικών ωοθηκών και το ιστορικό γέννησης μακροσωμικού παιδιού (>4000 γρ) σε προηγούμενο τοκετό, αποτελούν μερικούς από τους παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του ΣΔΚ.
Διάγνωση Η κλασική εξέταση για τη διάγνωση του ΣΔΚ είναι η εκτέλεση της καμπύλης ανοχής γλυκόζης (OGTT) μετά λήψη από του στόματος 75 γραμμαρίων διαλύματος γλυκόζης. H εξέταση γίνεται περί τις 24-28 εβδομάδες της κύησης. Μετράται το σάκχαρο αίματος πριν την λήψη του διαλύματος και στα 60 και 120 λεπτά της ώρας μετά από αυτή. Η εξέταση θεωρείται φυσιολογική, όταν οι τιμές ΣΑ είναι στον χρόνο 0 <92 mg/dl, στη μία ώρα <180 mg/dl και στις δύο ώρες <153 mg/dl. Αν έστω και μια τιμή είναι πάνω από τα όρια αυτά, τίθεται η διάγνωση του ΣΔΚ. Η διαδικασία διάγνωσης του ΣΔ Κύησης σε ένα βήμα, όπως περιγράφηκε ανωτέρω, έχει υιοθετηθεί από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και τη Διεθνή Εταιρεία για το Διαβήτη και των Ομάδων για τη μελέτη του Διαβήτη στην κύηση (IADPSG). H Αμερικανική Εταιρεία Διαβητολόγων (ADA), ωστόσο, προτείνει τη διάγνωση του ΣΔΚ σε δύο στάδια: Αρχικά, έλεγχο του σακχάρου του αίματος περί τις 16 εβδομάδες κύησης, 1 ώρα μετά από χορήγηση 50 γρ. γλυκόζης και αν το σάκχαρο αίματος βρεθεί >145 mg/dl ακολουθεί καμπύλη ανοχής γλυκόζης με 100 γρ. γλυκόζης και μέτρηση ΣΑ σε χρόνους 0, 1, 2 και 3 ώρες. Η εξέταση θεωρείται φυσιολογική, όταν οι τιμές ΣΑ είναι στο χρόνο 0 < 95 mg/dl, στη μία ώρα <180 mg/dl, στις δύο ώρες <155 mg/dl και στις 3 ώρες <140 mg/dl. Αν δύο τουλάχιστον τιμές ΣΑ είναι πάνω από τα όρια, τίθεται η διάγνωση ΣΔΚ. στα χρωματα του διαβήτη
x
81
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚOΑΡΘΡΟ
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα Με χρήση της διαδικασίας διάγνωσης σε ένα στάδιο, ο αριθμός των γυναικών που διαγιγνώσκονται με ΣΔ Κύησης είναι μεγαλύτερος, πολλές όμως από τις γυναίκες αυτές έχουν πολύ ήπιο ΣΔΚ. Επιπλέον, η έγκαιρη διάγνωση των διαταραχών του μεταβολισμού της γλυκόζης στην κύηση και η σωστή αντιμετώπισή του έχει θετική επίδραση στην έκβαση της κύησης βραχυπρόθεσμα και στην υγεία τόσο της μητέρας όσο και του παιδιού μακροπρόθεσμα.
Και μετά τη διάγνωση τι; Η παρακολούθηση και θεραπεία των γυναικών που εμφανίζουν ΣΔ Κύησης προϋποθέτει τη συνεργασία του ενδοκρινολόγου και του διατροφολόγου με τον μαιευτήρα γυναικολόγο: ò Συστήνεται σωστή διατροφή της εγκύ-
ου, όσον αφορά την ποιότητα, την ποσότητα αλλά και τη χρονική κατανομή των γευμάτων. Αυτό περιλαμβάνει αποφυγή των ευαπορρόφητων υδατανθράκων, δηλαδή της ζάχαρης και των παραγώγων της και τη λελογισμένη λήψη θερμίδων ημερησίως - ανάλογη με το Δείκτη Μάζας Σώματος της γυναίκας, όχι όμως λιγότερο από 1.800 την ημέρα, με σκοπό την αποφυγή της υπερβολικής αύξησης του βάρους. ò Συστήνεται, επίσης, παρακολούθηση
των επιπέδων του σακχάρου αίματος της εγκύου με τη χρήση συσκευών αυτοελέγχου. ò Επί μη ικανοποιητικής ρύθμισης της
σακχαραιμίας της μητέρας παρά συμμόρφωση με τις διαιτολογικές οδηγίες,
82
x
στα χρωματα του διαβήτη
χορηγείται αγωγή με ινσουλίνη με υποδόριες ενέσεις μία ή και περισσότερες φορές την ημέρα, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε εγκύου. Η χορήγηση της ινσουλίνης είναι απλή, ανώδυνη και απολύτως ασφαλής, τόσο για την μητέρα όσο και για το κυοφορούμενο έμβρυο. Η χρήση αντιδιαβητικών δισκίων και ειδικότερα μετφορμίνης, έχει προταθεί και συνταγογραφείται σε χώρες του εξωτερικού. Με τα μέχρι τώρα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα η μετφορμίνη είναι ασφαλής, αλλά δεν είναι πάντα επαρκής για την αποκατάσταση της φυσιολογικής σακχαραιμίας στην κύηση. Στην Ελλάδα, πάντως, δεν έχει λάβει επίσημα άδεια χρήσης στην κύηση.
Επιλοκές του αρρύθμιστου ΣΔ Κύησης Η εμφάνιση και η μη αντιμετώπιση ΣΔΚ συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο μακροσωμίας του εμβρύου και εμφάνισης πολυυδραμνίου, πρόωρου τοκετού, αλλά και με αυξημένη πιθανότητα προεκλαμψίας της εγκύου. Σχετίζεται, επίσης, με αύξηση του κινδύνου το παιδί να αναπτύξει παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο και ΣΔΙΙ στην ενήλικη ζωή του. Όσον αφορά τη μητέρα, οι γυναίκες που εμφανίζουν ΣΔΚ έχουν 7πλάσιο κίνδυνο να αναπτύξουν ΣΔΙΙ αργότερα στη διάρκεια της ζωής τους. Η αποφυγή αύξησης του σωματικού βάρους τους, η σωστή διατροφή και η άσκηση πρέπει να συστήνονται σε όλες τις γυναίκες μετά τον τοκετό και ιδιαίτερα σε αυτές που εμφάνισαν ΣΔΚ, για τις οποίες επιπλέον επιβάλλεται παρακολούθηση ανά έτος με δοκιμασία ανοχής γλυκόζης.
Συνοψίζοντας... ò
Κατά την κύηση οι ανάγκες για ινσουλίνη αυξάνονται φυσιολογικά.
ò
Ο ΣΔ Κύησης εκδηλώνεται όταν το πάγκρεας της εγκύου δεν δύναται να ανταποκριθεί στην ανάγκη αυτή.
ò
Υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες για την ανάπτυξη ΣΔΚ.
ò
Η διάγνωση του ΣΔΚ γίνεται με τη δοκιμασία ανοχής γλυκόζης σε ένα ή δύο βήματα.
ò
Η θεραπεία περιλαμβάνει σωστή διατροφή και επί ενδείξεων χορήγηση ινσουλίνης.
ò
Είναι απαραίτητη η συνεργασία του μαιευτήρα γυναικολόγου με τον ενδοκρινολόγο.
ò
Απαιτείται σωστή διατροφή, άσκηση και παρακολούθηση του σακχάρου μετά τον τοκετό, για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του ΣΔΙΙ.
στα χρωματα του διαβήτη
x
83
ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ
Γράφει ο:
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΑΧΙΑΣ Δερματολόγος
ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΛΛΕΡΓΙΕΣ
ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΟΝΤΑΙ; ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΙ;
84
x
στα χρωματα του διαβήτη
Πολλοί άνθρωποι ανακαλύπτουν ξαφνικά κοκκινίλες στο δέρμα τους, αλλά ποτέ δεν θα μπορούσαν να φανταστούν ότι ένοχο μπορεί να είναι το βερνίκι των νυχιών τους ή το κουμπί από το... παντελόνι τους! Πρόκειται για δύο από τα πιο απλά παραδείγματα δερματίτιδας εξ επαφής που καταλήγουν στα δερματολογικά ιατρεία. Το ανησυχητικό είναι ότι τα περιστατικά δερματίτιδας εξ επαφής ολοένα και αυξάνονται, ενώ υπάρχουν και επαγγελματίες που αναγκάζονται να σταματήσουν για κάποιο χρονικό διάστημα
ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΕΙ Η ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ ΕΞ ΕΠΑΦΗΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ, ΣΥΝΗΘΩΣ, ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΕΠΑΦΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ ΜΕ ΤΟ ΑΛΛΕΡΓΙΟΓΟΝΟ, ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΚΑΙ ΕΜΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΣΥΝΗΘΩΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΩΝ 40 ΕΤΩΝ.
τη δραστηριότητά τους, καθώς λόγω του επαγγέλματός τους (π.χ. κομμωτές, εργαζόμενοι σε καθαριστήρια κ.λπ.) εμφανίζουν δερματίτιδα και αντιμετωπίζουν αρκετές δυσκολίες στην καθημερινότητά τους. Κατ’ αρχήν να εξηγήσουμε τι είναι η δερματίτιδα εξ επαφής. Είναι μια τοπική φλεγμονή του δέρματος που προκαλείται από την επίδραση κάποιας εξωτερικής ουσίας που έρχεται σε επαφή με αυτό. Η περιοχή που προσβάλλεται εμφανίζει διάχυτη ερυθρότητα και απολέπιση, συνοδευόμενη από κνησμό. Συχνή είναι η παρουσία οιδήματος (πρηξίματος) και μικρών φυσαλίδων. Αν η κατάσταση παραταθεί, το δέρμα γίνεται ξηρό και ρωγμώδες. Η δερματίτιδα μπορεί να εμφανιστεί παντού στο σώμα, αλλά πιο συχνά παρατηρείται στο πρόσωπο, στα βλέφαρα, στους λοβούς των αυτιών, στον λαιμό, στην περιοχή γύρω από τον ομφαλό και στα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών. Θα πρέπει να αναφέρουμε, ότι η δερματίτιδα δεν είναι κολλητική ή επικίνδυνη για τη ζωή των ασθενών, αλλά μπορεί να επηρεάσει αρκετά την ποιότητα της ζωής. Η δερματίτιδα εξ επαφής διακρίνεται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: την αλλεργική και την τοξική.
στα χρωματα του διαβήτη
x
85
ΥΓΕΙΑ&ΕΥΕΞΙΑ
Η τοξική δερματίτιδα εξ επαφής προκαλείται όταν μία τοξική ουσία (που περιέχεται σε απορρυπαντικό ή γάντια, για παράδειγμα) τραυματίζει την εξωτερική στοιβάδα του δέρματος. Εμφανίζεται συχνότερα σε εργάτες βιομηχανιών που χρησιμοποιούν ισχυρά οξέα και αλκάλεα, σε κομμωτές, νοσοκόμους, αλλά και στις νοικοκυρές και τις καθαρίστριες που χρησιμοποιούν καθαριστικές ουσίες, ισχυρά σαπούνια και απορρυπαντικά. Σημειώνεται ότι η τοξική δερματίτιδα προδιαθέτει για την ανάπτυξη αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής. Για να δημιουργηθεί η αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής χρειάζεται συνήθως μακροχρόνια επαφή του ατόμου με το αλλεργιογόνο, γι’ αυτό και εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 40 ετών. Η έκθεση του ατόμου στο αλλεργιογόνο μπορεί να κρατήσει από μερικές ημέρες μέχρι και όλη τη ζωή του και να μην εμφανισθεί ποτέ αλλεργική δερματίτιδα. Από τη στιγμή, όμως, που ευαισθητοποιηθεί σε κάποιες ουσίες και έρθει ξανά σε επαφή με αυτές, εμφανίζεται η δερματίτιδα σε διάστημα από λίγες ώρες μέχρι δυο ημέρες. Η ευαισθησία αυτή συνήθως παραμένει σε όλη τη ζωή.
Οι ουσίες που προκαλούν αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής είναι τα συντηρητικά των καλλυντικών, οι βαφές μαλλιών, τα φάρμακα (κυρίως τα αντιβιοτικά), τα φυτά (κυρίως ο κισσός, η τουλίπα και το χρυσάνθεμο), οι ρητίνες, τα πλαστικά και τα μέταλλα. Τα πιο συνηθισμένα
86
x
στα χρωματα του διαβήτη
αλλεργιογόνα μέταλλα που συναντάμε είναι το διχρωμικό κάλιο, το χλωριούχο κοβάλτιο και το νικέλιο. Το διχρωμικό κάλιο βρίσκεται στα απορρυπαντικά, στα δέρματα, στο καουτσούκ, στη μελάνη και τις χρωστικές. Το χλωριούχο κοβάλτιο βρίσκεται σε συγκολλητικές ουσίες, σε κεραμικά και σε βαφές. Το νικέλιο χρησιμοποιείται ευρέως σε πολλά μεταλλικά προϊόντα, όπως κοσμήματα, σκουλαρίκια, λουράκια ρολογιών, κουμπιά, φερμουάρ ή κόπιτσες στηθόδεσμων.
Προσοχή σε κρέμες και αρώματα Τα αρώματα αποτελούν τα πλέον συνήθη αλλεργιογόνα, η δε δερματίτιδα εμφανίζεται στη θέση της εφαρμογής τους, συνήθως στο λαιμό και τους καρπούς, καθώς και στο πρόσωπο, από το άρωμα που χρησιμοποιείται ως αεροσόλη για να αρωματίσει την ατμόσφαιρα. Εντούτοις, αρωματισμένα είναι και άλλα προϊόντα. Έτσι, δερματίτιδα μπορεί να εμφανιστεί και στα χέρια από αρωματισμένο σαπούνι, αλλά και στη μασχάλη από αρωματισμένο αποσμητικό. Τα τελευταία περιέχουν επίσης και φορμαλδεΰδη και επειδή η μασχάλη αποτελεί αποκλεισμένη περιοχή από την οποία η διείσδυση ουσιών στο δέρμα είναι ενισχυμένη, η ευαισθητοποίηση είναι συχνή. Εκτός από τις αρωματικές ουσίες, ένοχα για δερματίτιδες είναι και τα συντηρητικά που προστίθενται στις διάφορες κρέμες για
να προκαλέσει σύγκλειση των οφθαλμών ακόμη και πρήξιμο στο πρόσωπο.
Διάγνωση Η διάγνωση της αλλεργικής δερματίτιδας εξ επαφής γίνεται με τη λήψη ιστορικού και τις επιδερμικές δοκιμασίες (patch tests) κατά τις οποίες ειδικά αυτοκόλλητα επιθέματα με την υπό εξέταση ουσία τοποθετούνται στην πλάτη του ασθενούς για 48-72 ώρες. Επίσης, δοκιμασίες για την αλλεργική δερματίτιδα εξ επαφής αποτελούν και τα prick tests κατά τα οποία γίνεται ένας τοπικός νυγμός (ξύσιμο) στο χέρι και εγχύεται μικρή ποσότητα από αλλεργιογόνα. Τα αποτελέσματα σε αυτή την περίπτωση τα έχει ο ασθενής την ίδια μέρα. Και στις δύο περιπτώσεις, η ανάπτυξη τοπικής αντίδρασης στο εκάστοτε υπεύθυνο αλλεργιογόνο ελέγχεται από τον ιατρό.
την προφύλαξή τους από τις μολύνσεις. Το Parabens ήταν ένα σύνηθες συντηρητικό που προκαλούσε αλλεργική δερματίτιδα από επαφή. Σήμερα έχει αντικατασταθεί από συντηρητικά που απελευθερώνουν φορμαλδεΰδη και η εμφάνιση υπερευαισθησίας σ’ αυτούς τους παράγοντες βαίνει αυξανόμενη. Η λανολίνη βαθμιαία απομακρύνεται από πολλές κρέμες προσώπου, καθώς είναι γνωστό ότι προκαλεί επίσης ευαισθητοποίηση. Οι βαφές μαλλιών με παραφαινυλενοδιαμίνη προκαλούν σε μερικές περιπτώσεις ευαισθητοποίηση και στο παρελθόν ορισμένες βαφές υφασμάτων προκαλούσαν παρόμοια προβλήματα. Βέβαια, να τονίσουμε εδώ, ότι συνεχώς εμφανίζονται καινούριες ουσίες που προκαλούν ευαισθητοποίηση, ενώ ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα βερνίκια των νυχιών, καθώς
Αντιμετώπιση
δύσκολα ενοχοποιούνται, αφού δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα τα ίδια τα νύχια αλλά οι περιοχές του σώματος που έρχονται σε επαφή με το βερνίκι των νυχιών, δηλαδή το πρόσωπο, ο λαιμός, η γνάθος και το άνω μέρος του σώματος. Σε μερικές περιπτώσεις, το αλλεργιογόνο από το βερνίκι των νυχιών (η αρυλ-σουλφοναμίδη φορμαλδεΰδη) μπορεί
Όσο για τη θεραπεία, περιλαμβάνει πρωταρχικά την αναγνώριση του υπεύθυνου αιτιολογικού παράγοντα, ώστε να δοθούν λεπτομερείς οδηγίες στον ασθενή για την αποφυγή επαφής με τα προϊόντα που τον περιέχουν. Στην οξεία φάση της, η δερματίτιδα εξ επαφής αντιμετωπίζεται με χρήση τοπικών, κορτικοστεροειδών αλοιφών, με ειδικά ενυδατικά σκευάσματα για την περιποίηση του δέρματος και ενδεχομένως αντισταμινικά.
στα χρωματα του διαβήτη
x
87
88
x
στα χρωματα του διαβήτη
Με την ευγενική υποστήριξη
ΑΑNAME, NAME,AAHISTORY, HISTORY,AAFUTURE. FUTURE. ΗΗ εταιρεία εταιρεία Πετσιάβας Πετσιάβας είναι είναι μία μία από από τιςτις πιο πιο ισχυρές ισχυρές καικαιιστορικές ιστορικέςεταιρείες εταιρείεςστην στηνΕλλάδα. Ελλάδα.Από Απότην την ίδρυσή ίδρυσή μας, μας, τοτο 1920, 1920, στόχος στόχος καικαι δέσμευσή δέσμευσή μας μας είναι είναι νανα στεκόμαστε στεκόμαστε δίπλα δίπλα στον στον άνθρωπο άνθρωπο ακολουθώντας ακολουθώντας πάντα πάντατην τηνίδια ίδιαφιλοσοφία φιλοσοφίατης τηςσκληρής σκληρήςδουλειάς, δουλειάς, της τηςκαινοτομίας καινοτομίαςκαικαιτης τηςαποτελεσματικότητας. αποτελεσματικότητας. Με Μεσυνεχή συνεχήπαρουσία παρουσίαστην στηνφαρμακευτική φαρμακευτικήαγορά αγορά καικαιμεμεεμπειρία εμπειρία4040ετών ετώνστην στηναντιμετώπιση αντιμετώπισητου του Διαβήτη, Διαβήτη,είμαστε είμαστεδίπλα δίπλαστον στονΈλληνα ΈλληναΑσθενή Ασθενή προσφέροντας προσφέροντας υπεύθυνα υπεύθυνα καλύτερη καλύτερη ποιότητα ποιότητα ζωής. ζωής.
Πετσιάβας Πετσιάβας 4040 χρόνια χρόνια εμπειρία εμπειρία στον στον Διαβήτη. Διαβήτη.
ΑγΑγ . Αναργύρων . Αναργύρων 21,21, Ν. Ν. Κηφισιά, Κηφισιά, 14564 14564 ΑΘΗΝΑ ΑΘΗΝΑ Τ: 210 Τ: 210 6202301, 6202301, Φ: Φ: 210 210 8077079 8077079 E: info@petsiavas.gr E: info@petsiavas.gr
http://www.petsiavas.gr/ http://www.petsiavas.gr/
Αθηνάς Αθηνάς 15,15, Ιωνία, Ιωνία, 57008 57008 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ T: 2310 T: 2310 722600, 722600, Φ: Φ: 2310 2310 722669 722669