PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:21 ΜΜ Page 5
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
ΤΟ ΟΝΟΜΑ Μυθιστόρημα
ﱣﱢ
ΜΕ ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΥ
JIMMY HAURSEN
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 6
©
Copyright Φίλιππος Πλιάτσικας – Εκδόσεις Καστανιώτη Α.Ε., Αθήνα 2015
Έτος 1ης έκδοσης: 2015 Aπαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολό του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευσή του με οποιονδήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύεται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ : Θεμιστοκλέους 104, 106 81 Αθήνα ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ : Ζαλόγγου 11, 106 78 Αθήνα
210-330.12.08 – 210-330.13.27 FAX: 210-384.24.31 e-mail: info@kastaniotis.com %
www.kastaniotis.com
ISBN 978-960-03-5955-8
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 16/10/2015 11:53 ΠΠ Page 7
ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Ποιον θέλεις να σώσεις; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Κάτω απ’ τα αστέρια που τρεμοσβήνουν . . . . . . . . . . . . . . . 47 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Για την αγάπη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Δον Κιχώτες των Καμινίων . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Να φωνάξω βοήθεια . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Εισιτήριο χωρίς επιστροφή για τον παράδεισο . . . . . . . . . . . 136 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Ο Ντάνιελ που ξαναγίνεται Άγγελος . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Το μαύρο δωμάτιο με τους καθρέφτες . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Ναι ή όχι; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 10
Προς το Φως . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο 11
To όνομα του Θεού . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 8
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 9
Για να μην τρεκλίσω να γκρεμιστώ, στερεώνω απάνω στον ίλιγγο σημάδια, ρίχνω γιοφύρια, οικοδομώ την άβυσσο. Ν ΙΚΟΣ Κ ΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 10
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 11
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
b
Ποιον θέλεις να σώσεις;
η συννεφιά απόψε άπλωσε τα μεγάλα κύκνεια φτερά της γεμίζοντας τον ουρανό με έναν πυκνό καπνό που κόβεται με το μαχαίρι. Αν δεν ήταν Δεκέμβρης, θα φοβόταν ότι έπιασε πάλι κάπου κοντά φωτιά, όπως τον Αύγουστο ενάμιση χρόνο πριν. Διαολεμένος θόρυβος, βαριά οσμή καμένου ξύλου, εκτυφλωτική λάμψη και ζέστη. Πολλή ζέστη. Κι όλα έμοιαζαν σαν να γίνονταν επίτηδες για κείνον. Σαν να ήθελε κάποιος να δοκιμάσει τις αντοχές του. Να δει αν τούτη η στιγμή θα ’ταν το ύστατο άσμα του. Ακριβώς τη μέρα που ήταν αδύναμος, άρρωστος, που μόλις είχε βγει απ’ το νοσοκομείο. Που δεν άντεχε να μείνει όρθιος. Αυτή τη μέρα έπρεπε να τρέξει, μαζεύοντας σ’ έναν μεγάλο σάκο ό,τι μπορούσε να σώσει. Όμως δεν μπορούσε να σώσει τίποτα, να προστατεύσει κανέναν. Δεν είχε τη δύναμη, πράγμα τόσο σπάνιο γι’ αυτόν, που το κορμί του δεν τον πρόδιδε σχεδόν ποτέ. Είχε χάσει. Ένιωθε την ήττα βαθιά μέσα του. Μόνο το παιδί του κι εκείνη ας μπορούσε... Δε θυμόταν καν πώς είχε φύγει από κει. Πώς βρέθηκε ξανά στο νοσοκομείο μετά από μέρες. Το τελευταίο που του ’χε μείνει στο μυαλό ήταν ένα απότομο σκοτάδι, που έσβησε βίαια τη μεγάλη πύρινη λάμψη. Άργησε να έρθει σε επαφή με το περιβάλλον. Ήταν συνδεδε-
Α
ΥΤΗ
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 12
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
μένος με ορούς και δε ρωτούσε τίποτα για αρκετό καιρό. Σαν να μην ήθελε να ξέρει. Το όνομά του στην ταυτότητα ήταν Άγγελος Ζωγράφος. Αγγελή τον έλεγε η μάνα του, αλλά άκουγε στο όνομα Ντάνιελ. Είχε πάθει ένα ασυνήθιστο είδος αμνησίας, είπαν οι γιατροί, και επιλεκτικά ένα κομμάτι των αναμνήσεών του είχε σβηστεί. Το θολωμένο βλέμμα του κοιτούσε τους πάντες χωρίς ν’ αναγνωρίζει τίποτα απ’ την καινούργια πραγματικότητα, μέσα στην οποία ξύπνησε μετά από ένα λήθαργο που ήταν λες και τον είχε βυθίσει στο λυκόφως μεταξύ αυτής και κάποιας άλλης, παράλληλης ζωής. Ενάμισης χρόνος πέρασε από τότε. Όμως τώρα δεν ήταν φωτιά. Ήταν σύννεφα. Ήταν χειμώνας. Μια βδομάδα πριν τα Χριστούγεννα. Ετούτη τη φορά δεν μπήκε με ορμή στο χώρο της κυρίας Ε. Το κατάλαβε ακόμα κι ο ίδιος ότι το σπρώξιμο στην πόρτα, όταν άκουσε τον ήχο του ηλεκτρικού μηχανισμού, ήταν όσο χρειαζόταν για ν’ ανοίξει. Θα το κατάλαβε σίγουρα κι εκείνη, που πιστεύει πως οι συμβολισμοί έχουν τη σημασία τους. «Κυρία Ε. Ψυχαναλύτρια» γράφει στο κουδούνι. Πάει περίπου ένας χρόνος και κάτι που ξεκίνησε να την επισκέπτεται, προσπαθώντας να βρει μια λύση. Να δει τι συμβαίνει με τον εαυτό του. Να κάνει μια καινούργια αρχή. Πόσο άσκοπη, αλήθεια, του φαίνεται αυτή η φράση... Πόσες φορές είχε ακούσει δίπλα του, γύρω του, για καινούργιες αρχές, που ήταν απλά συνέχειες του παλιού ή ένα βήμα λίγο πριν το τέλος. Πόσο εύκολα μπορεί να βαφτίζουν οι λέξεις την πραγματικότητα και τα συναισθήματα με άλλα ονόματα. Αμφισβήτηση. Γι’ αυτόν, φαντάζει η μοναδική λύση για να αλλάξει κάτι. Για τη μετάβαση. Για μια νέα μέρα. Το δέρμα, μόνο έτσι αλλάζει. Μέσα από τις κρίσεις και τις καταστροφές. Αλλιώς, πεθαίνει. Κι έχει τόσους λογαριασμούς με το θάνατο, που τους είχε αφήσει κρυμμένους για πολλά χρόνια. Σ’ ένα σκο
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 13
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
νισμένο αθέατο ράφι. Η ζωή του μια σειρά από μοιραία γεγονότα διάσπαρτα στο χρόνο, που τα έκρυβε καλά, καμουφλαρισμένα με αμπαλάζ και κορδέλες, ώστε να μοιάζουν με δώρα μέσα στα σκοτεινά δωμάτια που είχε χτίσει για κρυψώνες. Τώρα ξέρει πως ήρθε η ώρα να τους ανοίξει αυτούς τους λογαριασμούς, αν θέλει να τους κλείσει οριστικά. Περπάτησε πάνω σ’ ένα κλασικό χαλί που κάλυπτε ένα παλιό ξύλινο πάτωμα. Απ’ τα μεγάλα παράθυρα του πέμπτου ορόφου όπου βρισκόταν το γραφείο, φαινόταν το δάσος που υπήρχε απέναντι, και πιο πέρα η βόρεια πλευρά του Υμηττού. ― Ποιον θέλετε να σώσετε, Ντάνιελ; Ποιοι είναι αυτοί που θέλετε να σώσετε; τον ρώτησε εκείνο το απόγευμα. Οι σκέψεις ήρθαν μόνες τους μετά απ’ το ερώτημά της. Δεν ήξερε καν αν μιλούσε στην κυρία Ε. ή αν απλώς σκεφτόταν δυνατά. Όταν ο πατέρας του κατέρρευσε μπροστά του, ήταν δεκαοχτώ χρονών. Τον συνέφερε. Όμως στο εφημερεύον νοσοκομείο οι γιατροί, λόγω σαββατοκύριακου, δεν τον έβαλαν στην εντατική. Δε διαμαρτυρήθηκε. Δε φώναξε. Δεν ήξερε πώς να διεκδικεί. Ήταν απ’ την άκρη της πόλης. Σ’ αυτούς άξιζαν μόνο οι φυλακές, τα ιδρύματα κι οι αρρώστιες. Εκ γενετής λαθραίοι στον «εντάξει» κόσμο. Οι παραβατικοί, οι μπερδεμένοι, οι μικροί, οι θαρραλέοι και τ’ ανθρωπάκια μαζί. Αυτοί που θες δίπλα σου τις δύσκολες κι επικίνδυνες νύχτες, αλλά το πρωί καλό είναι να εξαϋλώνονται. Βγαίνοντας απ’ την πόρτα του θαλάμου του νοσοκομείου, δε θα ξεχνούσε ποτέ το βλέμμα του πατέρα του. Ήξερε ότι έφευγε οριστικά από κοντά τους, για έναν άλλο, άγνωστο κόσμο. Περί
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 14
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
μενε ξύπνιος το τηλέφωνο που χτύπησε και τα λόγια της μάνας του που ακολούθησαν. ― Έφυγε ο μπαμπάς σου, Αγγελή. Για μια φορά αυτό το γαμημένο ένστικτό του να λάθευε... Θα περάσω δύσκολα, πατέρα, σκεφτόταν καθώς πήγαινε πάλι πίσω στο νοσοκομείο πάνω στη μηχανή του, και κάποια δάκρυα γίνονταν σταγόνες βροχής και δροσιά στα ξεραμένα μάγουλα μέσα στη ζέστη του καλοκαιριού. Ιούλιος. Θα περάσω δύσκολα. Ίσως κρατήσει πολύ. Αλλά θα πάω μπροστά. Θα προκόψω και θα ξεκουραστώ κάποια στιγμή. Θα ησυχάσω και για σένα. Δεν πρόλαβες. Εγώ θα προλάβω. Γι’ αυτό τρέχω και βιάζομαι. Μ’ αυτές τις σκέψεις έφτασε και βρήκε τη μητέρα του στο διάδρομο, τριάντα δύο χρόνια πριν. Μια απλή γυναίκα. Γυρτοί ώμοι, κουρασμένη κορμοστασιά, αξιοπρέπεια. Φορούσε γυαλιά, αλλά τα είχε βγάλει εκείνη τη στιγμή και τα καθάριζε. Όταν πλησίασε κοντά της, τον κοίταξε με τα μάτια που τον μεγάλωσαν. Γεμάτα κατανόηση και υπομονή για τα πάντα. Ακόμα και για το θάνατο. Δε χρειάστηκε να πει τίποτα. Η βαθιά σοφία των απλών ανθρώπων. Σιωπή όπου τα λόγια δε χωράνε. Ποιον θέλει να σώσει; Ποιον ήθελε πάντα να σώσει; Η ερώτηση αυτή τού άνοιξε ένα πέρασμα που απελευθέρωνε ένα ποτάμι συναισθημάτων. Του ήρθε ξαφνικά στο μυαλό μια φωτογραφία που είχε κλείσει μέσα της μια στιγμή δυο καλοκαίρια πριν. Της γυναίκας του και της κόρης του μπροστά από μια βάρκα με το όνομα «Ζωή». Έχει πάνω από δεκαπέντε μήνες να τις δει, αλλά κάθε πρωί, ξημερώματα, είναι η πιο δύσκολη ώρα. Όταν πάντα ξυπνάει ανα
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 15
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
στατωμένος από τα ίδια όνειρα κάπου κοντά στις έξι. Όλοι αυτοί που τόσα χρόνια έλεγαν ότι για το πένθος των αποχωρισμών οι πιο δύσκολες ώρες είναι τα βράδια, έλεγαν μαλακίες. Τίποτα πιο επώδυνο από τα πρωινά. Οι εικόνες απ’ τις γκριμάτσες της μικρής για να γλιτώσει το σχολείο. Η ανακωχή για χάρη της συμβίωσης και της ασφάλειας. Τα χαμένα όνειρα, που πότισαν βουβά τους τοίχους με μπόλικο καπνό και κόκκινο κρασί κι ύστερα έδωσαν τη θέση τους σε άλλα, όχι το ίδιο φωτεινά, που όμως θα μπορούσε κανείς να ζήσει και μ’ αυτά. Η ζέστη απ’ το οικείο σώμα της γυναίκας του, κι ας ήταν καιρός τώρα που αποκοιμιόταν με ένταση και θυμό. Η αγωνία να μην κερδίσει το θηρίο μέσα του και εκραγεί. Και πόσο δυνατή η καλημέρα από τ’ αγαπημένα πρόσωπα, ικανή να τον κάνει να ξεχάσει. Να αρχίσει μια ακόμα μέρα. Με το χνουδωτό σκουφάκι της και το χαμόγελο πίσω απ’ τις πιο απλές φράσεις... Καλημέρα! Ποιον θέλει να σώσει; Τα όνειρα, τις προσδοκίες, τις εικόνες; Να τη δει μέσα από το βορειοανατολικό παράθυρο, όταν θα φεύγει για βόλτα, και μετά να την περιμένει να γυρίσει. Την κόρη του. Εκεί, στο ίδιο τζάμι του σπιτιού στο ορεινό χωριό όπου ζούσε τα τελευταία χρόνια, που μόλις άνοιγε κάθε πρωί, έμπαινε μες στο χώρο το δέντρο και το φως. Είχε κι άλλα μεγάλα ανοίγματα το σπίτι, και πόρτες, αλλά μόνο όταν άνοιγε εκείνο, μόνο τότε ξημέρωνε. Τότε ήταν όλα καλά. Γι’ αυτό πολλές φορές δεν άνοιγε. Δεν ήταν έτοιμο. Σαν να είχε τη δικιά του ζωή, τη δικιά του γνώμη. Ήταν βέβαιος ότι και στη φωτιά βγήκε μπροστά να σώσει ό,τι μπορούσε. Είχε σίγουρα ψυχή αυτό το παράθυρο. Ανάμνηση. Όνειρο. Εφιάλτης. Επέστρεψε στην Αθήνα. Τώρα μένει σε μια μονοκατοικία με κήπο, στα προάστια. Έχει λίγα πράγματα μέσα. Δυο πολυθρόνες μ’ ένα γυάλινο τραπέζι στο σαλόνι. Ένα διπλό κρεβάτι και
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 16
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
μια τηλεόραση στην κρεβατοκάμαρα. Έχει συνηθίσει να τον νανουρίζει τα βράδια. Ακόμα ψωνίζει σαν να έχει την κόρη του μαζί. Πήρε ένα χαλί κι ένα χνουδωτό μαξιλάρι, που του το είχε ζητήσει αλλά δεν είχε προλάβει να της το αγοράσει. Τι χαρά θα έκανε αν τα έβλεπε! Δενόταν πολύ με τα αντικείμενα αυτό το πλασματάκι, όπως και με τα ζώα. Αδέσποτα σκυλιά και γατιά έβρισκαν συχνά καταφύγιο με την επιμονή της... Ψωνίζει πάντα δημητριακά, που ο ίδιος ποτέ δεν τρώει, και φρέσκο γάλα, που ποτέ δεν πίνει. Έτσι, για να υπάρχουν... το δικαιολογεί στον εαυτό του, κι όταν η ημερομηνία στο γάλα λήγει, το ανοίγει αχρησιμοποίητο και άθικτο όπως είναι, το χύνει στο νεροχύτη και την επόμενη μέρα αγοράζει άλλο. Φρέσκο. Θρεπτικό. Από βιολογικές μονάδες. Που θα κρατήσει μόνο για λίγες μέρες. Τις προσέχει τις ημερομηνίες. Ποτέ ληγμένο. Πάντα φρέσκο. Στο σπίτι αυτό, ενάμιση χρόνο τώρα, δεν είχε έρθει κάποια γυναίκα. Για οποιοδήποτε λόγο, ακόμα κι ερωτικό. Σαν να είχε αυτοπεριοριστεί από έναν άγραφο κανόνα σκληρό, σιδερένιο, όπως κι η τύχη του. Αυτή του τη δίψα για γυναικεία παρέα την έσβηνε με ξενύχτια σε μπαρ, βρίσκοντας διαθέσιμες ερωμένες, που στο τέλος της βραδιάς κατέληγε μαζί τους σε κάποιο απ’ τα κοντινά ξενοδοχεία. Έτσι ήταν βολικό. Όχι πολλές κουβέντες, όχι ερωτήσεις. Όχι προσδοκίες. Ένας άνθρωπος που δεν είχε τίποτα άλλο να δώσει εκτός από λίγα χαρτονομίσματα, μ’ έναν άνθρωπο που δεν ήθελε τίποτα άλλο να πάρει εκτός από λίγα χαρτονομίσματα. Είχε γνωρίσει βέβαια ένα βράδυ την Άλντα από την Κούβα. Φυγάς από μικρή στην Αμερική και μετά από σαράντα κύματα στην Ελλάδα. Στο μπαρ Al d’oro. Μ’ αυτήν κάτι άλλο πήγε να συμβεί. Του μιλούσε πολύ και έμοιαζε σαν κάτι να του ζητούσε.
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 17
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Ένα βράδυ δεν του πήρε τίποτα. Δεν ήθελε λεφτά. Επέμενε στο όχι της. Δεν ξαναπήγε ποτέ από τότε μαζί της. Άλλαξε στέκι. Έτσι ήταν αυτός. Υπέρ των οριστικών λύσεων. Αν τον παρατηρούσε κανείς, θα έβλεπε έναν άντρα κοντά στα πενήντα. Με ανοιχτά χρώματα. Σχεδόν ξανθό. Γύρω στο ένα κι ογδόντα. Με μακριά σγουρά μαλλιά που είχαν αρχίσει να ασπρίζουν. Πάντα θυμάται τον εαυτό του με μακριά μαλλιά και ιδιόρρυθμο ντύσιμο. Αγαπούσε πολύ τις μπότες. Σε κάποιες πιο τρελές φάσεις της ζωής του άφηνε τα νύχια του μακριά και τα έβαφε με διάφορα πολύχρωμα σχέδια. Το σώμα του, από την πυγμαχία, με την οποία ασχολιόταν πολλά χρόνια, είχε τέλεια γράμμωση και ισορροπία. Φυσική δύναμη και άσκηση ήταν το δίπτυχο που τον χαρακτήριζε. «Φονικό όπλο» τον έλεγαν στις πόρτες των κλαμπ που αναλάμβανε την ασφάλειά τους. Του είχαν δώσει από πολύ νωρίς το ψευδώνυμο Ντάνιελ κι όλοι έτσι τον φώναζαν. Από ένα σημείο και μετά κι o ίδιος σ’ αυτό το όνομα άκουγε. Από μια ταινία, όπου ο ανθρωπόμορφος διάβολος λεγόταν Ντάνιελ. Τον σέβονταν και τον φοβόντουσαν. Δεν είχε προκαλέσει ποτέ καβγά. Ήταν μια πράα και ήρεμη δύναμη που προσπαθούσε πάντα να εκτονώνει και να σβήνει τις φωτιές. Αν δεν τον γνώριζες και σε πλησίαζε μιλώντας σου με αυτή την μπάσα, σχεδόν με πολύποδα φωνή, σου έφερνε μια ανεξέλεγκτη ανατριχίλα. Καθαρή δύναμη. Όσες φορές όμως η πειθώ των λέξεων δεν έπιανε τόπο, ακολουθούσαν συμπλοκές, που έχουν μείνει στην ιστορία κι έχουν μετατραπεί σε αστικούς μύθους στη νυχτερινή Αθήνα. Ανάμεσα σε μυρωδιές αλκοόλ, καπνού και παθών ανεξέλεγκτων, σε μαγαζιά με πολύ δυνατή μουσική στα ηχεία ή στα ελληνάδικα του κέντρου, καβγάδες με o
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 18
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
χειρουργικές, απίστευτης ταχύτητας κινήσεις. Και μετά, στις σκάλες του αστυνομικού τμήματος να φωνάζει: ― Θα απενεργοποιήσω τώρα τη χειροβομβίδα. Εδώ μέσα, να φύγουμε όλοι μαζί! Χωρίς φυσικά να έχει πάνω του τίποτα. Έτσι, για να κάνει πλάκα. Να δει τους μπάτσους να τρέχουν πανικόβλητοι και να γελάσει. Δεν είχε κάτι μαζί τους. Απλώς πίστευε ότι δεν μπορούσαν να κάνουν κάτι στον δικό του κόσμο, όπου δεν είχαν καμιά δύναμη και καμιά επιρροή. Η βία ενός τέτοιου κόσμου ήταν πολύ βαρύτερη απ’ αυτή που άντεχαν οι πλάτες τους. Ο ίδιος είχε βρεθεί τόσες φορές μ’ ένα πιστόλι να τον σημαδεύει στο κεφάλι, και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και ν’ ακουμπάει στον κρόταφό του. Τότε που οι λέξεις, η σιωπή ή η στάση του σώματος μπορούσαν να κάνουν την πλάστιγγα να γείρει προς τη μια ή την άλλη πλευρά. Τι απ’ όλα τούτα θα ’χαν τη δύναμη ν’ αντέξουν αυτά τα παιδάκια που ψάχνουν την «επαγγελματική αποκατάσταση»; Κι εκείνος όμως αλλιώς είχε ξεκινήσει. Από μικρός στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες. ― Αυτά βγάζουν τα «προάστια», έλεγε πολλές φορές ο πρώτος προπονητής του. Πυγμάχους, παλαιστές και ποδοσφαιριστές... Δε βγάζουν μπαλαρίνες... Τι να κάνουμε; Δε συμφωνούσε. Είχε φίλους μουσικούς, χορευτές και θεατρίνους που ήταν θαρραλέα και ντόμπρα παιδιά. Είχε μεγαλώσει μαζί τους και ποτέ δεν έκαναν πίσω όταν χρειάστηκε. Ο Σώτος με το παρατσούκλι «Απάθεια», ο Κορνές, ο Βασίλης. Τα παιχνίδια τους ήταν παράξενα κι ασυνήθιστα. Διασκέδαζαν με περίεργους τρόπους. Νοίκιαζαν μηχανάκια, όταν ο φίλος τους ο Φάνης τούς κάρφωνε εμπιστευτικά πως ο αδελφός του θα δραπέτευε την επόμενη μέρα απ’ τον Κορυδαλλό, και τον περίμεναν
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 19
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
στην πλατεία. Θα έκλεβε σίγουρα, αμέσως μόλις το έσκαγε από τη φυλακή, μια μηχανή μεγάλου κυβισμού και θα πήγαινε στο πρώτο μπλόκο που θα τύχαινε στο δρόμο του, με μια αλυσίδα στο χέρι, προκαλώντας καταδίωξη και χτυπώντας όπου και όποιον έβρισκε. Μετά θα περνούσε από μπροστά τους μ’ ένα φλογισμένο απ’ την αδρεναλίνη βλέμμα και ουρλιάζοντας σαν Ινδιάνος. Χρειαζόταν μάρτυρες για την εκδίκησή του. Για τη γελοιοποίηση ενός συστήματος που τον ήθελε βιαστή και βιασμένο, ανάλογα με τα φεγγάρια και τις ανάγκες του. Του έδινε την πρέζα να την αγοράσει ή να την πουλήσει και τον έκλεινε φυλακή για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Ήθελε να τον μετατρέψει σε μια ερμαφρόδιτη πόρνη εξαρτημένη και ντροπιασμένη, ώστε να είναι πιο εύκολος ο χειρισμός της. Από πίσω θα τρέχαν οι μοτοσικλέτες της αστυνομίας κι από κοντά αυτοί, με τις νοικιασμένες μηχανές, να παρακολουθούν την καταδίωξη. Είχε μια αρρωστημένη μαγεία όλη αυτή η βία. Του προκαλούσε έκπληξη το άγνωστο κομμάτι της ψυχής του που ανακάλυπτε και που δεν είχε ιδέα μέχρι πού έφτανε. Η ιστορία της ανθρωπότητας, θα μάθαινε αργότερα, είναι υπερφορτωμένη με γεγονότα που καταδεικνύουν τη χαώδη, σκοτεινή και βίαιη πλευρά του ανθρώπινου είδους. Σε τέτοιο βαθμό, που δεν το χωρά ο νους. Δεν ήταν μόνο δικό τους προνόμιο το άγνωστο κομμάτι της ανθρώπινης ψυχής. Ήταν μικρά παιδιά τότε. Έφηβοι. Ύστερα όμως έμπλεξαν οι περισσότεροι σε ιστορίες δύσκολες, κι όλο έπεφταν και ξανάπεφταν στη ρουφήχτρα τους. Βαποράκια, πρέζα, στενοχώρια, φυλακές, ιδρύματα. Τρεις απ’ τους έξι παιδικούς του φίλους νοσηλεύονται σε ιδρύματα κι ο τέταρτος μπαινοβγαίνει στη φυλακή. Ο Πέτρος, στο απέναντι σπίτι απ’ το πατρικό του, άλλαξε μέσα σ’ ένα καλοκαίρι. Όταν επέστρεψε από την Ίο. Γύρισε α
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 20
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
γνώριστος. Ένας άλλος άνθρωπος. Τι είχε συμβεί εκείνο τον Αύγουστο, δεν το έμαθε ποτέ κανείς. Πρώτη φορά ο Ντάνιελ κατάλαβε πως κάτι έτρεχε, όταν τον είδε να ξηλώνει την πόρτα του σπιτιού του και να την πετάει με δύναμη στο δρόμο. Μάταια η μητέρα του προσπαθούσε να τον σταματήσει. Ήταν θηριώδης, και εκείνη τη στιγμή ήταν και ανεξέλεγκτος. Ευτυχώς που ο Ντάνιελ έβγαινε απ’ το σπίτι του όταν έγινε το περιστατικό κι έτρεξε να τη βοηθήσει να τον μαζέψει μέσα. Είδαν κι έπαθαν να τον ησυχάσουν. Ήταν βέβαιος ότι τη γυναίκα αυτή δεν την πείραξε καθόλου που ο γιος της χάλασε την εξώπορτα. Πιο πολύ ντρεπόταν που τάραξε την ησυχία και τη νοικοκυροσύνη της γειτονιάς. Οικονομικοί εσωτερικοί μετανάστες όλοι τους, κατάφεραν να στήσουν μια ζωή και μια αξιοπρέπεια πάνω στην κινούμενη άμμο αυθαίρετων σπιτιών από τσιμεντόλιθους, χωρίς ρεύμα, που είχαν αγοράσει από μια ελίτ καουμπόηδων βορείων προαστίων. Παρ’ όλα αυτά, μπόρεσαν να οικοδομήσουν σχέσεις σεβασμού μεταξύ τους. Δε γίνονται τέτοια πράγματα εδώ. Ένας άλλος φίλος του, ο Λαυρέντης, απομονώθηκε στο σπίτι του. Κανείς δεν τον έβλεπε, παρά μόνο κάποια βράδια αργά, να μαζεύει σίδερα από κολόνες και καπάκια υπονόμων. Ο Γιώργος, με το αστείρευτο χιούμορ, είναι πλέον έγκλειστος σε ίδρυμα και ο Βαγγέλης, που είχαν χαθεί τα ίχνη του από μεγάλες περιπέτειες με εξαρτήσεις και με το νόμο, εμφανίστηκε μετά από χρόνια μπροστά του μέσα απ’ το Facebook. Του είχε στείλει μήνυμα και του έγραφε πως είχε γίνει μοναχός. Ο πιο ανεξέλεγκτος απ’ όλους είχε εγκαταλείψει τα εγκόσμια και είχε απομονωθεί σε μια ιερά μονή, αλλά του έγραφε μέσω των Social Media! Του φαινόταν τόσο περίεργο και αντιφατικό όλο αυτό, που κοιτούσε για πολλή ώρα το μήνυμά του, γραμμένο με τόσο ακατέργαστο τρόπο, μέχρι να το πιστέψει:
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 16/10/2015 11:53 ΠΠ Page 21
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Καλή χρονιά, Ντάνιελ ΧΡΟΝΙΑ Αγάπη και ευλογημένη από τον ΚΥΡΙΟ. ΠΟΣΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΧΟΥΜΕ ΝΑ ΒΡΕΘΟΥΜΕ ΚΑΙ ΠΟΥΜΕ ΠΟΥΜΕ
πόσα θα κάνουμε να βρεθούμε ακόμη; Ζω στο ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ δυο χρόνια. Συγνώμη για την προχειριά μου στην τεχνολογία τους ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΑΡΑΚΑΛΟΥ, Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΓΙΟΣ Κ ΤΟ ΛΕΩ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΜΑΙ... φίλε ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΜΑΡΑΦΕΤΙ ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΝΑ ΓΡΑΦΩ... ΕΙΜΑΙ ΑΝΑΠΑΥΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΑΓΩΝΙΖΟΜΑΙ ΟΠΩΣ ΤΟΤΕ ΠΟΥ ΗΜΑΣΤΑΝ ΠΑΙΔΙΑ!!!!!
Καταλαβαίνω ότι τώρα είσαι πολυάσχολος... είναι δύσκολοι καιροί και πονηροί σε ξέρω πολλά χρόνια, αδελφέ, και γνωρίζω τη χαρισματική ψυχή σου... εύχομαι να βρεις χρόνο να ανέβεις στο περιβόλι της Παναγίας και να σε δω «Να δουλεύεις σαν αθάNατος και να ζεις σαν ετοιμοθάνατος», Άγιος Πορφύριος έχεις την αγάπη μου, αδελφέ. αδελφέ αδελφέ χάρισε έναν λόγο καλό στον Θεό αγαπάω σε αγαπάω χαιρετίσμαΤα στην οικογένειά σου, ΠΡΟΣΕΥΧΟΜΑΙ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ
Οι υπόλοιποι της παρέας είχαν όντως πολύ φουρτουνιασμένους δρόμους, σκεφτόταν. Ο ίδιος όμως σώθηκε. Ένας απ’ τους λόγους ήταν κι εκείνη, έτσι πίστευε. Η γυναίκα που ήρθε στη ζωή του αφού ξεμπέρδεψε με όλα αυτά. Έπρεπε ν’ αφήσει πίσω τα «προάστια» για να τη βοηθήσει. Έπρεπε να σκοτώσει τον
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 22
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
κακό εαυτό του για να ζήσει κάτι άλλο. Έπρεπε να κρύψει τους φόβους και το παρελθόν του στο σκοτάδι για να γίνει ο κόσμος της δικής του αβεβαιότητας σταθερός. Το σταθερό έδαφος που χρειαζόταν για να πατήσει και να νικήσει κι αυτή τους δικούς της φόβους. ― Ποιον θέλετε να σώσετε, Ντάνιελ; Ποιον ήθελε να σώσει απ’ τη φωτιά που δεν πρόλαβε να σβήσει; Τη γυναίκα του και την κόρη του, που χάθηκαν, ή μήπως τον εαυτό του μέσα απ’ αυτές; Ασχολιόταν πολλά χρόνια με το άθλημα της πυγμαχίας. Έγινε πρωταθλητής. Πάλεψε για τα χρώματα της χώρας του κι ένιωθε περήφανος. Ο πρόεδρος της ομοσπονδίας, ένα βράδυ όπως έφευγε από το γυμναστήριο, του είπε πως έπρεπε να βοηθήσει στις εκλογές το φίλο τους το βουλευτή, που «καθάριζε» τόσα χρόνια για λογαριασμό τους. Δεν είχε δει κανέναν ποτέ να «καθαρίζει» για πάρτη τους. Τόσα χρόνια μόνοι τους πάλευαν, κι όλοι αυτοί οι πολιτικάντηδες έρχονταν μόνο όταν εμφανίζονταν τα μετάλλια και τα φλας. Κι ύστερα εξαφανίζονταν το ίδιο απότομα όπως τα φώτα που τους είχαν φέρει. Στους πόνους, στους τραυματισμούς, στις προπονήσεις χωρίς θέρμανση, στις αγωνίες πριν τους αγώνες, πάντα μόνοι τους ήταν. ― Δεν πρόκειται ν’ ανακατευτώ σε τίποτα απ’ όλα αυτά. Είναι δική τους δουλειά, όχι δική μας, είπε στον πρόεδρο. ― Κοίτα, μην είσαι χαζός. Πρέπει να βοηθήσεις. Πλησιάζουν κι οι Ολυμπιακοί Αγώνες. ― Τι σχέση έχουν οι Ολυμπιακοί Αγώνες; ― Όλα έχουν σχέση... του απάντησε ο πρόεδρος. Και είχαν όλα σχέση. Δεν ήταν στην αποστολή. Στην κατη
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 23
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
γορία του πήγε στη θέση του κάποιος άλλος, τον οποίο είχε κερδίσει τέσσερις φορές σε πανελλήνια πρωταθλήματα. Δε θα το άφηνε να περάσει έτσι. Τόσοι δημοσιογράφοι τούς πλησίαζαν όταν γύρναγαν με μετάλλια. Όλο και κάποιος θα ήταν πρόθυμος ν’ ακούσει. Δεν μπορούσε να μείνει κρυφό κάτι τέτοιο. Θυμάται πόσο είχε ανακουφιστεί όταν τα αφηγήθηκε όλα σ’ εκείνον το ρεπόρτερ της αθλητικής εφημερίδας. Όπως θυμάται και το φορτηγό που πετάχτηκε λίγες μέρες αργότερα χωρίς λόγο από STOP μπροστά στη μηχανή του χωρίς να σταματήσει, σαν να μην τον είχε δει, και την αστυνομία που ήρθε τόσο γρήγορα, όσο ήταν ακόμα ξαπλωμένος και τραυματισμένος, βρίσκοντας επάνω του είκοσι γραμμάρια κοκαΐνης που ο ίδιος ποτέ δεν είχε βάλει στην τσέπη του. Έξι μήνες έμεινε στη φυλακή. Το μόνο καλό που βγήκε απ’ αυτή την περιπέτεια ήταν ότι το φλερτ που είχε πιο πριν με το διάβασμα, για να τρέφει το ανήσυχο πνεύμα του, στη φυλακή έγινε επίσημος δεσμός. Θα ρουφούσε λαίμαργα τόνους βιβλίων στην υπόλοιπη ζωή του. Κάθε μέρα. Ακόμα και σε αταίριαστες συνθήκες. Σταμάτησε εντελώς την πυγμαχία. Χρησιμοποίησε τον εαυτό του ως πορτιέρη και ασφάλεια σε διάφορα κλαμπ. Κι εκεί όπου οι άλλοι δεν πήγαιναν. Όταν γάζωσαν για πρώτη φορά με καλάσνικοφ την πόρτα ενός νυχτερινού μαγαζιού στην Αθήνα, για να δοθεί το μήνυμα της «αλλαγής φρουράς» που ερχόταν απ’ τις «βόρειες χώρες», ήταν μπροστά. Αλλά τον ίδιο δεν τον πήραν οι σφαίρες. Βρήκαν δυο φίλους του, που μόλις έβγαιναν στη δουλειά. Ξαπλώθηκαν αιμόφυρτοι στα πόδια του χωρίς να μπορεί να κάνει τίποτα. Τα σκαλοπάτια γέμισαν αίμα. Τέλειωσαν όλα εκείνη τη στιγμή. Θα έβαζε τέρμα σ’ αυτή τη ζωή. Από το ίδιο κιόλας βράδυ. Δεν είχε καμιά δουλειά εδώ. Έπρεπε πρώτα να κλείσει κάποιους λογαριασμούς μόνος του, όπως έκανε πά
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 24
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
ντα χωρίς κανείς να ξέρει, και μετά να εξαφανιστεί. Ν’ αρχίσει μια καινούργια ζωή. Και ακριβώς αυτό έκανε. Έκλεισε τους λογαριασμούς του σε διάφορα σημεία της Πάρνηθας με τον πιο σκληρό και κατηγορηματικό τρόπο, που δεν άφηνε περιθώρια αμφιβολιών, κι έφυγε για τις πόλεις που αγαπούσε κι ονειρευόταν να ζήσει σ’ αυτές μια μέρα... Στην αρχή έμεινε για λίγα χρόνια στο Βερολίνο. Είχε βρεθεί πρώτη φορά εκεί όταν ακόμα πουλούσαν σακουλάκια με χώμα και πέτρες απ’ το τείχος που έπεσε. Για αγώνες πυγμαχίας είχε πάει τότε. Μια πόλη την οποία λάτρεψε. Την ελευθερία στη σκέψη που προκαλούσε, τα χρώματά της, τις τέχνες που αγκάλιαζε ο ποταμός Σπρέε. Σε μια από τις πρώτες βόλτες του, ανακάλυψε το A-Trane τζαζ κλαμπ στο Σαρλότενμπουργκ και άκουσε την Ιβέτε Σανγκάλο και τη Ρόζα Πάσος. Μαγεύτηκε. Ξαναπήγε πολλές φορές από τότε κι ανακάλυψε ένα σωρό μουσικές. Ένα από τα πράγματα που του έλειψαν όταν έφυγε πια από το Βερολίνο, μετά από χρόνια, ήταν κι αυτό το μικρό, στενό κλαμπ σε μια γειτονιά ήσυχη, που καθόλου δε σου γέμιζε το μάτι, αλλά κουβαλούσε μέσα του πολύτιμους θησαυρούς από το παρελθόν. Το πρώτο κιόλας βράδυ που επισκέφτηκε το A-Trane, την είδε. Δούλευε σ’ αυτό το μέρος. Είχε το πόστο της υπεύθυνης του χώρου. Αεικίνητη, ψιλόλιγνη, δροσερή και φλέγουσα μαζί. Ο αέρας απ’ τη Λιβύη τα καλοκαίρια παρέα με τη βραδινή θαλάσσια αύρα των νησιών. Μια Ινδιάνα απ’ τη Μεσόγειο. Ένα ελεύθερο, ανεξάρτητο πλάσμα που φοβόσουν να το αγγίξεις, μήπως θαμπώσεις κάτι απ’ την ομορφιά και την ελευθερία του. Έκανε πολύ καιρό να της μιλήσει. Είχε περάσει ολόκληρα βράδια
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 25
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
εκεί ακούγοντας μουσική και παρατηρώντας την, αλλά δεν έβγαζε μιλιά, εκτός από ένα χαιρετισμό όταν έμπαινε κι άλλον ένα όταν έβγαινε. Χρειάστηκαν περίπου τρεις μήνες μέχρι να βρει το θάρρος. Κι ήταν τόσο απρόσμενο γι’ αυτόν όταν του ζήτησε να την περιμένει για να φύγουν μαζί. Περπάτησαν πολλά χιλιόμετρα εκείνο το βράδυ. Δυο ξένοι στην ίδια πόλη. Απ’ τη θερμή αλλά τόσο παγωμένη Αθήνα στο ψυχρό αλλά τόσο ζεστό Βερολίνο. Έφτασαν και διέσχισαν την οδό Ρόζα Λούξεμπουργκ. Πέρασαν πάνω απ’ τις γέφυρες του Σπρέε στο νησί των Μουσείων, όπου δεν υπήρχε ψυχή αυτή την ώρα, ήπιαν ένα ποτό στη Χάκεσερ Μαρκτ, όπου πάντα κάτι ανοιχτό θα έβρισκες, και κατέληξαν στο σπίτι της, σε μια οδό μ’ ένα παράξενο όνομα κοντά στην ανατολική πλευρά της πόλης. Εκεί θα έμενε αργότερα κι αυτός, στο σπίτι απέναντι απ’ το ανθοπωλείο, όπου θα μοιραζόντουσαν για τα επόμενα χρόνια τις διαδρομές της μοίρας τους. Εκεί όπου γεννήθηκε ο καρπός της. Όπου άλλαξε πορεία η ζωή του. Εκεί όπου άλλαξε κι ο ίδιος. Βρήκε σκοπό. Άφησε πίσω το παρελθόν του οριστικά κι άλλαξε πουκάμισο όπως τα φίδια την άνοιξη. Στη γειτονιά που είχε το όνομα της Άννας Φρανκ, με το στενό όπου τώρα βρίσκονται τα μπαρ με τ’ αναμμένα βαρέλια στη μέση του δρόμου, για να θερμαίνονται οι θαμώνες τους καπνίζοντας, πίνοντας μπίρα κι ακούγοντας ωραίες μουσικές... Σ’ αυτά τα μικρά δρομάκια κοντά στο σπίτι τους πήγαν για πρώτη φορά βόλτα και την κόρη τους, όταν άρχισε να περπατάει, και τα κοιτούσε όλα γεμάτη απορία. Τα ρουφούσε σαν σφουγγάρι με τα μεγάλα εκφραστικά μάτια της. Την Άννα Φρανκ βέβαια, μ’ έναν τυχαίο τρόπο, θα την ξαναβρίσκανε μπροστά τους κι όταν μετακόμισαν μετά από κάμποσα χρόνια στο Άμστερνταμ. Το σπίτι στο οποίο θα έμεναν ήταν δυο οικοδομικά τετράγωνα μακριά απ’ το σπίτι όπου κρύφτηκε
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 26
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
είκοσι πέντε μήνες για να σωθεί απ’ τους Ναζί. Εκεί όπου έγραψε και το περίφημο ημερολόγιό της. Τώρα πια είχε γίνει μουσείο. Ένα από τα πολλά τυχαία όσο και συμβολικά περιστατικά που βρέθηκαν στο διάβα του. Όπως κι άλλα πολλά ασήμαντα ή πιο σημαντικά που κάτι σαν να ήθελαν να του πουν. Τον κυνηγούσαν αυτές οι συμπτώσεις. Σαν να τον προκαλούσαν να δει κάτι. Κάτι να μάθει. Κάτι να ψάξει. Βγαίνουν μπροστά στο ταξίδι των ανθρώπων τέτοια τυχαία σημάδια, σαν φάροι που κάτι θέλουν να τους δείξουν. Θέλουν να τους τραβήξουν προς κάποια κατεύθυνση. Το αν και κατά πόσο είναι έτοιμοι να αντιληφθούν τα σινιάλα, είναι ένα άλλο θέμα. Ο Ντάνιελ ήταν σίγουρα ολάνοιχτος σ’ αυτά τα σήματα. Μπήκε στην ατραπό μιας βαθύτερης γνώσης γύρω από το φανατισμό των ακραίων αντιλήψεων. Το μπλέξιμο των εξουσιών. Της πολιτικής με τη θρησκεία. Για τη συνεργασία και το άλλοθι που έδινε η μια στην άλλη. Για τη μισαλλοδοξία στο όνομα ενός ανώτερου σκοπού. Ενός ανώτερου οράματος. Μιας ανώτερης φυλής. Στο όνομα ενός ανώτερου Θεού. Κι αμέσως μετά η απορία που έγινε ο τελικός του στόχος: Άραγε, υπάρχει αυτό το όνομα, το απόκρυφο και μυστικό; Κι αν υπάρχει, ποιος είναι αυτός που το γνωρίζει; Ποιος κατέχει αυτή τη δύναμη; Οι πόλεμοι και τα ποτάμια αίματος, πίσω από όλες τις προφανείς αφορμές, είχαν την ίδια αιτία; Τη βαθιά και ανώτατη γνώση; Που μπορεί να συμπτύσσεται σε λίγα γράμματα ή σε κάποιους αριθμούς και σύμβολα που ξεκλειδώνουν τα πάντα; Ερωτήματα που του καρφώνονταν όλο και περισσότερο στο μυαλό όσο περισσότερα μάθαινε, όσο πιο πολύ διάβαζε, ταξίδευε και εξελισσόταν σε κά
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 27
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
τι καινούργιο. Ζητούσε τότε ακόμα πιο επιτακτικά απαντήσεις, ξεκινώντας από την πιο γνωστή ιστορία του κόσμου. Ψάχνοντας τη βιβλιογραφία γύρω από τα πραγματικά γεγονότα της ζωής του Χριστού, ανακάλυψε με πόσο σκληρό και απόλυτο τρόπο προστατεύονταν τα μυστικά που υποτίθεται πως θα μπορούσαν να λυτρώσουν τους απλούς ανθρώπους. Πόσο φανατικά και αδιαπραγμάτευτα κρατιόταν φυλαγμένη η γνώση στα συρτάρια των λίγων, ή και του ενός κάποιες φορές. Και, τελικά, τι μπορούσε να τον κάνει να πιστέψει ότι η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται μέχρι σήμερα; Το αντίθετο. Όλα δείχνουν πως συμβαίνει ακριβώς αυτό που συνέβη στην Ιουδαία πριν από δυο χιλιάδες χρόνια, όταν οι αρχιερείς καταδίκαζαν σε θάνατο όποιον τολμούσε να προφέρει το απαγορευμένο όνομα. Κάτι που έγινε και στην περίπτωση του Ιησού κατά την απολογία του στον αρχιερέα των Εβραίων. Όπως γράφεται στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο: Ο Ιησούς σιωπούσε και αποκριθείς σε αυτόν ο αρχιερέας τού είπε: ― Σε εξορκίζω στο όνομα του Θεού τού Ζώντος να μου πεις εάν είσαι συ ο Χριστός ο Υιός του Θεού. Του απαντά ο Ιησούς: ― Συ το είπες. Αλλά εγώ αυτό που σου λέω είναι πως πολύ σύντομα θα δεις τον Υιό του Ανθρώπου να κάθεται στα δεξιά της «Δυνάμεως» και να έρχεται πάνω στα σύννεφα του ουρανού. Τότε ο αρχιερέας έσκισε τα ρούχα του ουρλιάζοντας ότι βλαστήμησε: ― Τι ανάγκη έχουμε για μάρτυρες; Δεν ακούσατε τώρα τη βλασφημία του;
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 28
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
Κι οι υπόλοιποι απάντησαν: ― Είναι ένοχος θανάτου.
Ποια ήταν όμως η βλασφημία του Ιησού για την οποία κρίθηκε ένοχος θανάτου από τους εκπροσώπους της εβραϊκής θρησκείας; Τι άλλο θα μπορούσε να είναι εκτός από το ότι πρόφερε ανοιχτά το απαγορευμένο, άφατο όνομα του Θεού, που έχει αντικατασταθεί τεχνηέντως στο κείμενο με τη λέξη «Δυνάμεως». Μήπως ο Ιησούς θεωρούσε πως έπρεπε να βρει οπωσδήποτε μια αφορμή για να θυσιαστεί; Ή μήπως αντιδρούσε στην αυταρχική αυτή αρχιερατική απαγόρευση και, ως πιο δημοκρατικός, ήθελε να δοθεί το όνομα του Θεού σε όλο τον κόσμο; Μήπως τελικά αυτή ήταν μια από τις πρώτες, και με έναν από τους μεγαλύτερους συμβολισμούς στην ιστορία της ανθρωπότητας, επαναστατικές ενέργειες; Και πάντα η σωτηρία πρέπει να είναι συνυφασμένη με τη θυσία, όπως καταγράφεται στα θεολογικά βιβλία, στους ιστορικούς παπύρους, ακόμα και στα μεγάλα έργα της λογοτεχνίας; Ο Ιησούς είχε πολλές φορές κατηγορηθεί από τους εχθρούς του ότι θαυματουργούσε με τη βοήθεια του θείου ονόματος. Στην προσευχή στο Όρος των Ελαιών, σύμφωνα με τον Ιωάννη, λέει στον Θεό: Φανέρωσα το όνομά Σου στους ανθρώπους, τους οποίους μου έδωσες από τον κόσμο. Δικοί Σου ήταν και μου τους έδωσες. Και αυτοί τήρησαν τον Λόγο Σου. Και γνώρισα σε αυτούς το όνομά Σου και θα το γνωρίσω, ώστε η αγάπη με την οποία με αγάπησες να φτάσει και σε αυτούς. Κι εγώ σε αυτούς.
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 29
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Σίγουρα μια πολύ επαναστατική ενέργεια για την εποχή. Ή μήπως παραμένει το ίδιο και σήμερα; Το ίδιο δύσκολο δηλαδή να μάθουν οι απλοί άνθρωποι μυστικά που φυλάσσονται καλά κρυμμένα, έτσι ώστε να ξαλαφρώσουν λίγο. Να σωθούν. Σ’ αυτό το τελευταίο ο Ντάνιελ είχε βρει χωρίς αμφιβολία το λόγο και το σκοπό της ύπαρξής του για το υπόλοιπο της ζωής του. Στόχευε πια στο πιο τρελό και παράδοξο όνειρο. Αν κατάφερνε να ξεκλειδώσει αυτή τη γνώση, θα μπορούσε να χτίσει γέφυρες, να απαλύνει τον πόνο. Να βοηθήσει. Αφιέρωσε πολύ χρόνο στην αναζήτηση αριθμών, συμβόλων, γραμμάτων και των συνδυασμών τους, σκαλίζοντας τις πληροφορίες μέσα από σπάνια και δυσεύρετη βιβλιογραφία, χωρίς να διστάσει να κάνει πολλά χιλιόμετρα για ν’ αποκτήσει κάποιο απ’ τα κομμάτια της, όταν το εντόπιζε. Η προσωπική του διαδρομή. Ψηλαφώντας κουκκίδα κουκκίδα και συμπληρώνοντας το παζλ που συνέθεσε τον κόσμο όπως τον ξέρουμε σήμερα. Αναζητώντας αυτό το παλιό μυστικό το οποίο συγκεντρώνει μαζεμένες όλες τις πληροφορίες μέσα σ’ ένα νοητό «κουτί» συμβόλων, που για κάποιους μπορεί να μη βγάζει κανένα νόημα με τα δεδομένα της σημερινής μας συνείδησης, ενώ για κάποιους άλλους μπορεί να είναι η ονομασία του «Όλου». Το «Όνομά» του. Έβλεπε καθαρά πια τις συγκρούσεις για την προστασία ή τη διεκδίκηση αυτών των προαιώνιων μηνυμάτων που δίνουν εξουσία στους κατόχους τους, κι όσο περισσότερα μάθαινε, τόσο πιο εύκολα μπορούσε να τις διακρίνει, παρά τον παραπλανητικό τους μανδύα. Η πόλη του Βερολίνου διατηρεί μ’ έναν μοιραίο τρόπο ζωντανά τα σημάδια πολλών από τις συγκρούσεις που οφείλονται στην
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 30
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΛΙΑΤΣΙΚΑΣ
ανάγκη του ανθρώπου για έλεγχο και δύναμη. Σαν να ήρθαν όλοι οι στρατοί του κόσμου και να παρατάχθηκαν στις δυο πλευρές του τείχους αυτής της άτυχης πόλης. Ζωντανή ιστορία, που ακόμα και σήμερα τη νιώθεις στο δέρμα σου, τη μυρίζεις. Πονάς. Γίνεσαι ενεργός. Ποτισμένη θα την αναγνωρίσεις στα τούβλα κάτω από τα γκράφιτι της East Side Gallery ή στα μικρά ξύλινα δωματιάκια του Check Point Charlie, που χώριζαν αγάπες, έρωτες, οικογένειες, αδέλφια. Ήταν σίγουρος πως αυτή η πανσπερμία της τέχνης, αυτό το αμάλγαμα των πολιτισμών που άνθιζε σ’ ετούτη τη γωνία του πλανήτη εδώ και δεκαετίες και που απλώς άλλαζε στέκια, στο Κρόιτσμπεργκ πριν απ’ την πτώση του τείχους, στο Ανατολικό Βερολίνο μετά, συντελέστηκε για να ρίξει λίγο βάλσαμο στη σύγκρουση όλων των κόσμων, των θεωριών και των θρησκειών που ήρθαν και κατασκήνωσαν ορθώνοντας τις πελώριες και πολύχρωμες σημαίες τους πάνω απ’ το ποτάμι αυτής της όμορφης πόλης του Βορρά. Το Βερολίνο όμως παρέμενε ένα μαξιλάρι για κάθε όνειρο. Ένα πλεκτό πολύχρωμο τζάκετ για τις κρύες νύχτες των προσωπικών μας χειμώνων. Γι’ αυτό κι ο καφές ήταν τόσο εύγευστος τ’ απογεύματα στην πλατεία Πότσνταμ, που άλλαζε πρόσωπο κι έβαζε τα καλά της όταν γινόταν το κινηματογραφικό φεστιβάλ, με τα κόκκινα χαλιά και τις αστυνομικές κορδέλες για την απαγόρευση της κυκλοφορίας. Το ίδιο απολαυστικά ήταν και όλα τ’ άλλα που μαζί της είχε δει για πρώτη φορά εκεί. Όπερα στο υπέροχο κτίριο της Ούντερ ντεν Λίντεν. Χορό. Βραδιές στο θέατρο HAU, απ’ όπου έβγαινε κι ένιωθε κι αυτός ένας χορευτής, με την ψυχή του να χοροπηδάει σαν τρελή. Στο θέατρο της Schabühne, με εναλλαγές παραστάσεων σχεδόν καθημερινά. Έργα από Μολιέρο, Ίψεν, Τσέχωφ, Μπέκετ και Άρθουρ Μίλερ μέχρι Ντέμπι Τάκερ
PLIATSIKAS ONOMA_PARARTHMA sel Final_Layout 1 08/10/2015 3:22 ΜΜ Page 31
ΤΟ ΟΝΟΜΑ
Γκριν και Μάριους φον Μάγιενμπουργκ. Η μουσική! Είχε παρακολουθήσει στο θέατρο του Μπρεχτ, το Berliner Ensemble, μια αλλοπρόσαλλη παράσταση με τη Νίνα Χάγκεν. Αρχαία τραγωδία. Ένα απόλυτα τραγικό πρόσωπο που φορούσε τη μύτη ενός κλόουν. Μια πρώην βασίλισσα που παρουσιαζόταν ξεγυμνωμένη μπροστά στον κόσμο, με τις αθεράπευτες ρωγμές του χρόνου στην ψυχή και στο βλέμμα της. Απόδειξη του μεγαλείου της διαδρομής. Εκείνο το βράδυ άκουσε πρώτη φορά απ’ τη βραχνή φωνή της δύο τραγούδια που θα τα κουβαλούσε μαζί του τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα. Δεν ήξερε τότε ότι ήταν γραμμένα από ένα νέο κορίτσι απ’ την Αθήνα που είχε το ίδιο επίθετο μ’ αυτόν, την Ιφιγένεια Ζωγράφου.