ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΘΕ 15 ΗΜΕΡΕΣ ΤΕΥΧΟΣ #2 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007
ΤΙΜΗ: 0,01€
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
Λόρι Άντερσον “ Έλα τώρα, μεγάλωσε λίγο!” __
Γίρζι Κίλιαν “Ο χορός ήταν πάντα το ασχημόπαπο της τέχνης” __ Δημήτρης Σγούρος “Μήπως στην τέχνη είναι καλύτερα να είσαι τελείως μόνος;”
“ΑΓΑΠΩ... ...το σκοτάδι, γιατί έρχεται σε αντίθεση με τη mainstream κουλτούρα”, δηλώνει η εκκεντρική περφόρμερ.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ | ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ | ΚΟΥΙΖ | ΕΠΙΦΥΛΛΙΔΕΣ | ΔΙΗΓΗΜΑ | ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ | AFTER | ΑΓΓΕΛΙΕΣ | ΑΣΤΡΑ | ΚΟΜΙΚΣ
| ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
περιεχόμενα
Γίρζι Κίλιαν, Car-Men. Άντρες τρελοί για αυτοκίνητα. Ηλικιωμένοι χορευτές παίζουν οκτάχρονα παιδιά που παριστάνουν τους μεγάλους.
5 Κουίζ 6-7 Επιφυλλίδες 8 Το διήγημα του Χρήστου Χωμενίδη 10 «Σας άρεσε η Κάρμεν;» 14 Πειραιώς 260 16 Γκάζια στον πεζόδρομο 19 Αλεξίου - Λοΐζος 20 Λόρι Άντερσον 23 Βίκυ Μαραγκοπούλου 24 Δημ. Σγούρος 26 Γίρζι Κίλιαν 31 Φεστιβάλ Βαβέλ 32 After 35 Τότε 36 Άστρα 37 Αγγελίες 38 Κόμικς ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ
Χατζηχρήστου 23 & Μακρυγιάννη, 117 42 Αθήνα Τηλ.: 2109282900
www.greekfestival.gr
editorial
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 |
Σκηνή από το Δωμάτιο της Ισαβέλλας του Γιαν Λόουερς (15-18 Ιουνίου, Πειραιώς 260, χώρος Δ’).
Πρόκληση και απαγόρευση Ελευθερία στην τέχνη, πάντα και παντού Τον Απρίλιο του 1917, ο Γάλλος καλλιτέχνης (που ζούσε στην Αμερική) Μαρσέλ Ντυσάν (με ψευδώνυμο R. Mutt, μάλιστα εμπνευσμένο από ένα κόμικς της εποχής) υπέβαλε στην Ένωση Ανεξάρτητων Καλλιτεχνών της Νέας Υόρκης ένα ιδιότυπο έργο τέχνης. Ένα πορσελάνινο ανδρικό ουρητήριο. Το έργο απορρίφθηκε από την επιτροπή, ο Ντυσάν αντέδρασε έντονα επειδή σύμφωνα με τον κανονισμό της έκθεσης κανείς δεν είχε δικαίωμα να επικαλεσθεί την αισθητική ή τα νοήματα που κάθε έργο θα ανακαλούσε για να το δεχτεί ή να το απορρίψει και, για να μην τα πολυλογούμε, έγινε ο κακός χαμός. Ο Ντυσάν ήταν επίτηδες προκλητικός επιχειρώντας να εκθέσει το ουρητήριο. Αλλά η χειρονομία του δεν θα ολοκληρωνόταν και δεν θα έφερνε αποτελέσματα αν δεν υπήρχε η αντίδραση της Επιτροπής στην πρόκληση και τα όσα ακολούθησαν. Αν σήμερα θεωρείται, μαζί με τον Πικαμπιά, «πατέρας» του νταντά, από τα γοητευτικότερα, τα πιο ανήσυχα και τα πιο σκανδαλιστικά καλλιτεχνικά κινήματα του 20ού αιώνα, αυτό το οφείλει στη μαχητική ιδιοσυγκρασία του, στην πολεμική που είχε ανοίξει για τα αυτονόητα. Κατά συνέπεια, το ολοκληρωμένο έργο τέχνης του Ντυσάν δεν ήταν η έκθεση ενός ουρητηρίου, ήταν οι επεισοδιακές συνέπειες από την έκθεση του ουρητηρίου. Σηματοδοτούσε το δικαίωμα του καλλιτέχνη (και κατ’ επέκτασιν, το δικαίωμα του ελεύθερου ανθρώπου) να σκέπτεται και να δημιουργεί πέρα από τις κυρίαρχες αντιλήψεις, πέρα από τις προκαταλήψεις που γεννούν οι κυρίαρχες αντιλήψεις, στο χώρο της ελευθερίας. Ενενήντα χρόνια μετά, στην κοινωνία της πληροφορίας, ένα ουρητήριο σε δημόσιο χώρο θα ήταν βαρετή επανάληψη ενός πετυχημένου στην εποχή του παιχνιδιού. Παρά τα βήματα, ωστόσο, η διεκδίκηση της χειραφέτησης συνεχίζει να είναι ζητούμενο των κοινωνιών που πορεύονται εμπεδώνοντας και διευρύνοντας τις ελευθερίες – πρωτίστως μάλιστα των δικών μας, των δυτικών κοινωνιών. Οι καλλιτέχνες, ορισμένοι τουλάχιστον που αντιλαμβάνονται τον κοινωνικό ρόλο τους, συνεχίζουν να βρίσκονται στην εμπροσθοφυλακή τέτοιου τύπου διεκδικήσεων. Σε πολλές περιπτώσεις, η απήχησή τους (και το κέρδος των κοινωνιών) έχει να κάνει με την πνευματικότητα της δουλειάς τους. Σε ορισμένες άλλες, ωστόσο, κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει
ΕΦ Η εφημερίδα του Ελληνικού Φεστιβάλ Κάθε 15 μέρες Νο 2 | 7/6/2007
Διευθυντής Σύνταξης Ηλίας Κανέλλης Σύνταξη Ευγενία Τζιρτζιλάκη Έλια Αποστολοπούλου Κατερίνα Κόμητα Κωστής Πιερρίδης
Υπεύθυνος σύμφωνα με το νόμο Γιώργος Λούκος Νομικός Σύμβουλος Βάσω Τζιούμη
Σχεδιασμός d-code Eκτύπωση ΙΡΙΣ Α.Ε.
Ελληνικό Φεστιβάλ Α.Ε. Διοικητικό Συμβούλιο
τη διαμεσολάβηση του λεγόμενου αισθητικού σοκ. Τέτοια περίπτωση αισθητικού σοκ συνιστά και το «προκλητικό» έργο της Εύας Στεφανή που, ακόμα μια φορά για τους λάθος λόγους, γίνεται αντικείμενο της δημόσιας συζήτησης στην Ελλάδα. Μια καλλιτεχνική χειρονομία που επιχειρεί τον διάλογο με την εθνική ταυτότητα, με το ρόλο της Ελλάδας στον κόσμο, με τη σχέση της κοινωνικής πραγματικότητας και των κυρίαρχων μύθων γι’ αυτή, γίνεται αφορμή για την άσκηση πρακτικών ανελευθερίας. Τριάντα τρία χρόνια μετά την πτώση της χούντας της Ελλάδος Ελλήνων Χριστιανών, είκοσι έξι χρόνια μετά την ένταξη της χώρας στην Ευρώπη και την κατίσχυση του κατευθυντήριου ρητού του Κωνσταντίνου Καραμανλή «Ανήκομεν εις την Δύσιν», απασχολεί ακόμα σοβαρά τον δημόσιο διάλογο αν έχει δικαίωμα ή όχι ένας καλλιτέχνης να ασχολείται με τα εθνικά σύμβολα. Να τα επικαλείται, να τα χρησιμοποιεί, να τα ερμηνεύει. Τριάντα τρία χρόνια μετά την κατάκτηση της ελευθερίας, είκοσι έξι μετά την πρόσδεση της χώρας στον συνασπισμό εθνικών κρατών που πορεύονται σε μια κοινή πορεία με στοιχειώδες αξιακό πρόταγμα την ελευθερία, πρακτικές αυταρχισμού τις οποίες υιοθετεί σε μεγάλο βαθμό ο δημόσιος διάλογος θέτουν στο στόχαστρο ακόμα μια φορά τη μεγαλύτερη θεσμική κατάκτηση της σύγχρονης κοινωνίας μας: το δικαίωμα στην έκφραση. Χωρίς όλη αυτή την αντίδραση, θα πει κανείς, το επίμαχο έργο που θεωρήθηκε προκλητικό δεν θα είχε βρει το στόχο του. Δεν θα είχε προκαλέσει τη συζήτηση, δεν θα είχε (επιτέλους) λειτουργήσει συσπειρωτικά για τις δυνάμεις που μάχονται για την αυτονόητη ελευθερία – αλλά χάνονται στο πλήθος όταν είναι καθένας και καθεμιά μόνος και μόνη. Και δεν θα είχε επιτρέψει την ουσιαστική διεκδίκηση των ανοιχτών κοινωνιών. Ελευθερία της τέχνης, ελευθερία της έκφρασης πάντα και παντού. Είναι η πιο μεγάλη εθνική μας διεκδίκηση, πρέπει να είναι η πιο μεγάλη εθνική μας κατάκτηση.
Πρόεδρος Γιώργος Λούκος Αντιπρόεδρος Άγγελος Δεληβορριάς
Ηλίας Κανέλλης
Γραμματέας Δ.Σ. Διονυσία Σκαμπαρδώνη Νομικός Σύμβουλος Δημήτρης Πασσάς
Μέλη Vincent Baudriller Nigel Redden Alistar Spalding Νίκη Τζούδα Λουκάς Τσούκαλης
επιστολές
| ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
Περί Σινολογίας τινά...
First thinks first… Dear EF team, I found “you” at Ianos yesterday. Great reading. Thank you so much. Pls. arrange for Eleftheroudakis in Nea Smyrni to become your distributor (σσ.: έγινε!). Thanks. Looking forward to your next issues with great interest, I am, with many advance thanks, Kindly yours, Marie-Claire Tatakis, N. Smyrni ___
Καλή αρχή
Πέμπτη, 21 Μαΐου 2007 Κύριε Διευθυντά, Η οπωσδήπoτε ενδιαφέρουσα και απολύτως αξιέπαινος προσπάθειά σας εις τον χώρον της ενημερώσεως υψηλού επιπέδου, στιγματίζεται ατυχώς, εξαιτίας της αγνοίας που επιδεικνύετε ως προς τα στοιχειώδη της συγχρόνου Σινολογίας εις το φωτορεπορτάζ της σελίδος 20 του πρώτου φύλλου της εφημερίδος σας. (Επισυνάπτω σχετικώς την σελίδα μετά των αυθορμήτων παρατηρήσεών μου, διά τον οργίλον τόνον των οποίων ειλικρινώς πολύ λυπούμαι.) Δεν χρειάζεται να έχη υπάρξη κανείς μαθητής του αειμνήστου καθηγητού Fridolin von Senger und Etterlin (ως έσχεν την τιμήν ο υπογράφων), αρκεί ο πρώτος τυχών φοιτητής Σινολογίας από οποιοδήποτε ΤΕΙ της χώρας διά να σας είπη ότι η ελληνική μετάφρασις της επιγραφής ουδεμίαν σχέσιν έχει με το πραγματικόν νόημά της. Η ορθή μετάφρασις έχει ως εξής: «Ο *** λέει να κλείνουμε την πόρτα, εμείς λέμε ναι και συνεχίζουμε τα ίδια». Παραλείπω σκοπίμως τον απρεπέστατο χαρακτηρισμόν ον επιφυλάσσει ο συντάξας το κείμενον της επιγραφής διά τον κύριον διαχειριστήν. Πονεί η ελληνική ψυχή μου, αγαπητέ κύριε Διευθυντά, διά την ευπιστίαν άμα τε και την καλωσύνην ημών των Ελλήνων... Μετά τιμής, Ροδόλφος Αριστόδημος Κατσικαρεύς (ο εκ Κατσικαρέων), Διδάκτωρ Σινολογίας εν Πανεπιστημίω Σάο Μάι, Πρώην Γενικός Επιθεωρητής Κατωτέρας Εκπαιδεύσεως Σείριος
Γεια χαρά, Πέρασα από το γραφείο να σας μεταφέρω προφορικά τον ενθουσιασμό μου για το έντυπο! Τα καλά να λέγονται, όχι μόνο να τα σκεφτόμαστε και να τα λέμε μεταξύ μας… Η ιδέα υπέροχη! Η υλοποίηση αντάξια της ιδέας! Είμαι χαρούμενη μαζί με σας για το έντυπο που πήρα στα χέρια μου. Κάθε ΕΦ και καλύτερο! Με αγάπη Βαρβάρα Λαζαρίδου Υπεύθυνη Θεάτρου Επιδαύρου ___
«Βάλτε χρώμα» Ωραίο το νέο σας εγχείρημα, αλλά έχω κάποιες επιφυλάξεις σχετικά με το εξώφυλλο, σκοτεινό μου φαίνεται σε σχέση με τα άλλα, εκείνα της Athens voice, της Lifo και της νεότερης Ποντίκι ART. Aν θέλετε να προσελκύσετε το νεαρόκοσμο, βάλτε πολυχρωμία, γιατί δηλαδή τα κόμικς να είναι πολύχρωμα; Καλή επιτυχία, Φίλιππος Φιλίππου, συγγραφέας ___
«Τι ακριβώς συμβαίνει με τα εισιτήρια;» Κατ’ αρχάς θα ήθελα να σας συγχαρώ για το ενδιαφέρον έντυπο που μας προσφέρετε, απενοχοποιώντας μας από όποιο ταμπού απέναντι στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ αλλά και ενημερώνοντάς μας για τα τεκταινόμενα. Θα ήθελα επίσης να σας πω ότι το ξεφύλλισμα του εφ είναι ο ιδανικός τρόπος για να περάσει ευχάριστα η ατέλειωτη ώρα που περιμένουμε στα εκδοτήρια των εισιτηρίων και να μη χαστουκίσουμε τον υπάλληλο μόλις φτάσουμε στο γκισέ από τον εκνευρισμό που, δικαίως
Οι Πρωταγωνιστές στις 8 Γυναίκες H εκπομπή του Σταύρου Θεοδωράκη Πρωταγωνιστές που προβάλλεται κάθε Κυριακή μεσημέρι στο Mega, βρέθηκε στις πρόβες της παράστασης 8 Γυναίκες, στον νέο χώρο του Φεστιβάλ Αθηνών, Πειραιώς 260. Η δημοσιογραφική ομάδα της εκπομπής με τέσσερις κάμερες κατέγραψε αυθόρμητους διαλόγους μεταξύ των ηθοποιών, απέσπασε σπαρταριστές συνεντεύξεις και κινηματογράφησε όλη την ατμόσφαιρα της προετοιμασίας. Οι οκτώ πρωταγωνιστές της παράστασης Αιμίλιος Χειλάκης, Νίκος Καραθάνος (στη φωτογραφία με τον Σταύρο Θεοδωράκη), Χρήστος Λούλης, Αργύρης Ξάφης, Κοσμάς Φοντούκης, Χρήστος Στέργιογλου, Γιώργος Γάλλος, Γιάννης Κότσιφας άνοιξαν τα καμαρίνια τους και μεταμορφώθηκαν από άγρια αρσενικά σε τρελαμένες γυναίκες, με μαύρα βικτωριανά φορέματα και ψηλοτάκουνες μπότες, γι’ αυτό το απολαυστικό βαριετέ, όπου «η Αγκάθα Κρίστι συναντάει τον Κριστιάν Ντιορ», όπως έγραψε κάπου ένας διάσημος Αμερικανός κριτικός.
Και 8α σου πάρω ένα εισιτήριο!...
Διαφημιστική μακέτα του Φωκίωνος Δημητριάδη για το Λαχείον Συντακτών, 1964. Προσαρμογή, ατελιέ εφ.
μου φαίνεται, μας έχει φέρει η ορθοστασία και το χάσιμο του χρόνου. Εξεπλάγην ευχάριστα όταν τις προάλλες ανακάλυψα ότι μπορούσα με την πιστωτική μου κάρτα να κλείσω τηλεφωνικά εισιτήρια για τις παραστάσεις που με ενδιέφεραν. Εξεπλάγην ακόμα περισσότερο όταν η ευγενέστατη κοπέλα που, επειδή τη στιγμή που τηλεφώνησα δεν μπορούσε να με εξυπηρετήσει,κράτησε το τηλέφωνό μου, με πήρε πίσω μετά από λίγο και μου έκανε την κράτηση. Όλη μου η χαρά όμως εξανεμίστηκε όταν, πηγαίνοντας να πάρω τα εισιτήριά μου από τα εκδοτήρια της Πανεπιστημίου, ανακάλυψα ότι έπρεπε να περιμένω στην ίδια τεράστια ουρά που περίμεναν και όσοι ήθελαν να επιλέξουν και να αγοράσουν εκείνη την ώρα εισητήρια. Γιατί; Είναι τόσο δύσκολο να προβλεφθεί ένα γκισέ για όσους δεν έχουν τον χρόνο να περιμένουν στην ουρά και γι’ αυτό προνοούν να κλείσουν με άλλο τρόπο εισιτήρια; Δεν θέλω να μου έρθουν τα εισιτήρια στο σπίτι -αυτό παραείναι πολιτισμένο για την Ελλαδα- αλλά δεν πρέπει με κάποιο τρόπο να διευκολυνθώ όταν έρθω στα εκδοτήρια αντί να περιμένω πενήντα άτομα μπροστά μου που εκείνη τη στιγμή προσπαθούν να σκεφτούν τι θέλουν; Ευχαριστώ για την προσοχή σας, Ρένα Βασιλείου
Αγαπητή φίλη, Λυπούμαστε πολύ για την ταλαιπωρία σας και, πάντως, σας ευχαριστούμε πολύ γιατί
μας κοινοποιείτε ένα πρόβλημα που και εμάς μας αφορά. Διαβιβάσαμε το παράπονό σας στους υπεύθυνους των εισιτηρίων και έχουμε τη διαβεβαίωση ότι, ήδη, το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε. Χαιρόμαστε που αποδεικνυόμαστε διαδραστικοί και χρήσιμοι.
ERRATTA Στο πρώτο φύλλο της εφ, αποφύγαμε τη λαθάρα (που ήταν ο μεγάλος φόβος μας), αλλά δεν αποφύγαμε τα λαθάκια. Αφού ζητήσουμε συγγνώμη, έχουμε και λέμε: •Ξεχάσαμε πώς κλίνεται ένα ουσιαστικό. Ο Στάθης στη γενική είναι του Στάθη – εκτός από τον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο που, στη σελ. 6, στη γενική είναι του Στάθης. •«Φάγαμε» την τελευταία αράδα από τη συνέντευξη της Ιζαμπέλ Ιπέρ. Η πλήρης ερωταπάντηση είναι η εξής: «-Ποια είναι η γνώμη σας για το σύγχρονο ευρωπαϊκό θέατρο; - Πιστεύω ότι είναι ακόμη πολύ ζωντανό. Υπάρχει. Το θέατρο είναι μια αιώνια τέχνη και το ευχάριστο είναι ότι υπάρχει ακόμη στην Ευρώπη και είναι πρωταγωνιστής, παρά το γεγονός ότι έχουν πλέον εμφανιστεί και άλλες, πιο σύγχρονες μορφές του που χρησιμοποιούν το βίντεο και την τεχνολογία». Στο τρέχον τεύχος προσπαθούμε να μην έχουμε λάθη - αν και ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις με τον σκανδαλιάρη δαίμονα του τυπογραφείου και με την κούρασή μας.
για δυνατούς λύτες
Quiz
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 |
ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΗΣ ΚΑΛΛΑΣ Η Ιταλίδα σοπράνο Άννα Κατρίνα Αντονάτσι ερμηνεύει τη Μήδεια του Κερουμπίνι στην Επίδαυρο, στις 14 του προσεχούς Ιουλίου.
Παύση για μουσική Από τη Μάγια Λεμάγια
Tο κοινό του Ελληνικού Φεστιβάλ είναι πρωτίστως μουσικόφιλο. Τουτέστιν, όχι μόνο φανατικό με τη μουσική, εκκινώντας από τα κλασικά ακούσματα και με ροπή προς οτιδήποτε πρωτοποριακό και αβανγκάρντ, με τις λεπτομέρειες που κάνουν τη σχέση των ανθρώπων με τις μανίες τους στενότερη. Το κουίζ που ακολουθεί απευθύνεται, σε ένα βαθμό, στους μάνιακ που μόλις περιγράψαμε. Ταυτόχρονα, απευθύνεται σε όσες και όσους ήδη προγραμματίζουν τι θα ακούσουν από τις πολλές και διαφορετικές μουσικές εκδηλώσεις έχει φέτος το Φεστιβάλ. Οι πιο πολλές απαντήσεις υπάρχουν στην ιστοσελίδα maw (http://www.greekfestival.gr). Ψάξτε καλά.
2. i. ii. iii.
Λόρι Άντερσον (Τρίτη, 19 Ιουνίου στο Ηρώδειο). Ποπ. Ροκ. Ηλεκτρονική.
3. i. ii. iii.
Μπιζέ. Ο Γάλλος συνθέτης της Κάρμεν. Μπιζού. Φο Μπιζού.
4. i. ii. iii.
Τι όργανο δεν έχει η βαλκανική ορχή- στρα της παράστασης Τους τα λέει ο Θεός, σε σκηνοθεσία Νίκου Αρβανίτη, από το ομότιτλο αφήγημα του Σωτήρη Δημητρίου; (Σχολείον, 20-23 Ιουνίου) Ακορντεόν. Βιολοντσέλο. Ντέφι.
5. i. ii. iii.
Ο Έλβις Κοστέλο, που εμφανίζεται στο Ηρώδειο στις 10 Ιουλίου μαζί με τον Αλέν Τουσέιντ, διετέλεσε μέλος του συγκροτήματος... Αttractions. Fatal Αttractions. Fat Αttractions.
6. i. ii. iii.
Άννα Μαρία Καικιλία Σοφία… Καλογήρου. Καλογεροπούλου. Μπαχάουερ.
7. i. ii. iii.
ΚΟΑ. Κομματική Οργάνωση Αθηνών Κομματική Ορχήστρα Αθηνών Κρατική Ορχήστρα Αθηνών.
8. i. ii. iii.
Στη διάρκεια της καριέρας της, η Μαρία Κάλλας εμφανίστηκε δυο φο- ρές στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύ ρου. Η τελευταία φορά ήταν το 1961, οπότε ερμήνευσε Μήδεια. Πότε ήταν η προηγούμενη και με ποια παράσταση; To 1960, με τους Όρνιθες του Αριστο- φάνη, σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν. Το 1960, με τη Νόρμα του Μπελίνι. Το 1959, με τις άριες που την έκαναν διάσημη.
9. i. ii. iii.
Ποιου διάσημου μουσικού κόρη είναι η τραγουδίστρια Νόρα Τζόουνς, που εμφανίζεται στις 25 Ιουλίου στο Ηρώδειο; Του Τζον Λένον. Του Τομ Τζόουνς. Του Ραβί Σανκάρ.
10. Η Άννε Σοφί φον Όττερ είναι διάσημη Σουηδή μέτζο σοπράνο με σημαντική δισκογραφία και πολλές θριαμβευτικές εμφανίσεις, που εμφανίζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις 24 Ιουλίου, στο Ηρώδειο. Ποιο μουσικό σχήμα την πλαισιώνει; i. Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης υπό την διεύθυνση του Μύρωνα Μιχαη- λίδη. ii. Οι Μουσικοί του Λούβρου υπό την διεύθυνση του Μαρκ Μινκοφσκί. iii. Το νέο μουσικό τρίο που έφτιαξε ο Διονύσης Σαββόπουλος (Λάντσιας, Κιουρτσόγλου και ο ίδιος), υπό την διεύθυνση, φυσικά, του Έλληνα μουσικού. 11. Η Χαρούλα Λαμπράκη που, μαζί με τη Δήμητρα Γαλάνη και τον Μανόλη Λιδάκη, εμφανίζεται στο αφιέρωμα στον Άκη Πάνου (18 και 19 Ιουλίου, στην Τεχνόπολη της οδού Πειραιώς), είναι:
i. Παλιά Λαμπράκισσα. ii. Παλιά Ρηγίτισσα. iii. Παλιά λαϊκή τραγουδίστρια. 12. Ο Κωνσταντίνος Βήτα, που στις 16 Ιουλίου παρουσιάζει στην Πειραιώς 260 τις δικές του Αλλοιώσεις, έφτια- ξε το συγκρότημα Στέρεο Νόβα το 1992 μαζί με τον Μιχάλη Δέλτα και τον Αντώνη Π. Ο πρώτος προσωπικός του δίσκος ήταν το 1998. Ποιος από τους παρακάτω δίσκους δεν είναι δικός του αλλά του Μιχάλη Δέλτα; i. Σούπερ Στέλλα (1999). ii. Blue Emotions (1999). iii. Άγρια χλόη (2004). 13. Η (εικονιζόμενη) Άννα Kατερίνα Aντονάτσι εμφανίζεται στην Επίδαυ ρο ερμηνεύοντας τη Μήδεια του Λουίτζι Κερουμπίνι, ρόλο που είχε αποδώσει και η Μαρία Κάλλας το 1961, κορυφώνοντας έτσι τις εκδη- λώσεις μνήμης της Divina. Η Κάλλας είχε εμφανιστεί και στον κινημα- τογράφο, παίζοντας Μήδεια σκηνο- θετημένη από τον Παζολίνι. Η σπου- δαία σύγχρονη σοπράνο Αντονάτσι, σε ποια κινηματογραφική ταινία έχει εμφανιστεί, με ποιον ρόλο; i. Της Βασίλισσας Ελισάβετ, στον Ερωτευ μένο Σαίξπηρ του Τζον Μάντεν (1998). ii. Της Κάρμεν, στην Κάρμεν του Μάσιμο Σαλβάτο (2005). iii. Της Ντάμας, στο Μάκβεθ του Κλοντ ντ΄Ανά (1987). 14. Ποιος Έλληνας της διασποράς σκη- νοθετεί την προαναφερθείσα παρά- σταση; i. Γιάννης Κόκκος. ii. Νία Βάρνταλος. iii. Κώστας Γαβράς. 15. «Και η παύση είναι μουσική». Ποιος το έχει πει; i. Ο Ζαμπέτας. ii. O Μπετόβεν. iii. Ο Γιώργος Λούκος.
ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Από 15 έως 23 βαθμούς. Είπαμε, και η παύση είναι μουσική – αλλά για να καταλάβει κανείς τι σημαίνει παύση πρέπει να έχει ακούσει, έστω κάποιες στιγμές, κάτι που πριν σταματήσει παίζει. Ποτέ δεν είναι αργά, πάντως. Με κάποιους φίλους που εμπιστεύεστε θα μπορούσατε να προσέλθετε σε κάποιες από τις μουσικές εκδηλώσεις του Φεστιβάλ – αποφεύγοντας, ωστόσο, οτιδήποτε αβανγκάρντ. Όλο και κάτι θα μείνει. Από 24 έως 34 βαθμούς. Πολλή η μουσική αλλά και πολλές οι περιττές γνώσεις που διαθέτετε. Αν ήσασταν λίγο πιο φειδωλός στο βασικό πάθος σας, ίσως να είχε περισσέψει χρόνος και για πολλές ακόμα εμπειρίες, εξίσου γοητευτικές με τη μουσική. Καταλαβαίνω, κάτι πήγε στραβά και κολλήσατε, αλλά ποτέ δεν είναι αργά. Άδραξε τη μέρα! Από 35 έως 45 βαθμούς Αν δεν ψάχνετε να βρείτε το όνομα της Αντονάτσι στις μαρκίζες με τα ονόματα των τραγουδιστριών σε κέντρα όπου παίζονται παραδοσιακά ριζίτικα και αν δεν θεωρείτε την Κάρμεν ψευδώνυμο ανερχόμενη τραγουδίστρια σε σκυλάδικο της Δράμας με καταγωγή από τη Ρωσία, τότε σίγουρα μας δουλεύετε. Και, ναι, τα CD που έχετε μαζέψει από τις εφημερίδες δεν χρησιμεύουν μόνο να τα κρεμάμε στο μπαλκόνι για να διώχνουμε τα περιστέρια.
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ Οι σωστές απαντήσεις βαθμολογούνται με 2. Οι απολύτως λάθος με 1. Οι σουρεαλιστικές και οι γενικώς ευφάνταστες με 3.
Άλντο Τσικολίνι. Τι είναι; Ο ογδονταδυάχρονος πιανίστας που αναβίωσε τη μουσική του Ερίκ Σατί και ανέδειξε παραγνωρισμένα έργα όπως οι Σονάτες του Σούμπερτ. Ο ογδονταδυάχρονος βιολονίστας που καθιερώθηκε χάρη στην ανανεω- τική ερμηνεία του Κοντσέρτου για βιολί του Γιαν Σιμπέλιους. Ο ογδονταδυάχρονος παππούς του πια νίστα που αναβίωσε τη μουσική του Ερίκ Σατί και του βιολονίστα που καθιερώθηκε χάρη στην ανανεωτική ερμηνεία του Κοντσέρτου για βιολί του Γιαν Σιμπέλιους.
1. i.2 ii 1 iii 3 |2. i 1 ii 3 iii 2 |3. i 2 ii 1 iii 3 4. i 1 ii 3 iii 2|5. i 2 ii 1 iii 3 |6. i 1 ii 2 iii 3 7. i 1 ii 3 iii 2 |8. i 1 ii 2 iii 3 |9. i 3 ii 1 iii 3 10. i 1 ii 2 iii 3|11. i 3 ii 1 iii 2|12. i 1 ii 2 iii 3 13. i 3 ii 1 iii 2 |14. i 2 ii 3 iii 2 |15. i 3 ii 2 iii 1
1. i. ii. iii.
επιφυλλίδες
| ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
Ξέρετε ότι...
Η Φαϊρούζ τραγουδούσε όταν πήγαινε για νερό t Η Φαϊρούζ γεννήθηκε στον Λίβανο στις 21 Νοεμβρίου 1935 και έχει άλλα τρία αδέλφια. Μεγάλωσε σε ένα τυπικό λιβανέζικο πέτρινο σπίτι, όπου όλη η οικογένεια ζούσε σε ένα δωμάτιο και μοιραζόταν την κουζίνα με τους γείτονες. t Μικρή ήταν πολύ ντροπαλή και δεν είχε φίλους στο σχολείο. Ηταν όμως πολύ δεμένη με τη γιαγιά της, που ζούσε σε ένα χωριό στα βουνά του Λιβάνου και στο οποίο η Φαϊρούζ περνούσε τα καλοκαίρια της. t Λάτρευε τη ζωή στην εξοχή. Κατά τη διάρκεια της ημέρας βοηθούσε τη γιαγιά της στις δουλειές του σπιτιού και κουβαλούσε νερό από την κοντινή πηγή. Στη διαδρομή αυτή για το νερό συνήθιζε να τραγουδάει ασταμάτητα…
Ο Zανγκ Γιμού έχει δουλέψει αγρότης t Ο Zανγκ Γιμού γεννήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 1951. Από το 1968 ώς το 1978 δούλευε ως αγρότης και εργάτης σε εργοστάσια. Σπούδασε σε μεγάλη ηλικία (1978-1982) στην Ακαδημία Κινηματογράφου του Πεκίνου. t Επαιξε το πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Λάο Γινγκ (αγγλικός τίτλος: Οld Well) το 1987 και κέρδισε το βραβείο του καλύτερου ηθοποιού στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Τόκιο. Το σκηνοθετικό του ντεμπούτο έγινε την ίδια χρονιά με την ταινία Χονκ Γκάο Λιανκ (αγγλικός τίτλος: Red Sorghum). t Λατρεύει τους αγρότες και την αγροτική ζωή, γι’ αυτό και οι ταινίες του είναι έντονα επηρεασμένες από αυτή.
Μάνοι και Μυρσίνες t Χάρις Αλεξίου – Μάνος Λοΐζος, μια σχέση ζωής ! t Ο γιος της Αλεξίου ονομάστηκε Μάνος (λόγω του Λοΐζου) και τον έχει βαφτίσει η κόρη του Λοΐζου, Μυρσίνη, μαζί με τον Λευτέρη Παπαδόπουλο ! t Η Αλεξίου μαζί με τη Δήμητρα Γαλάνη έχουν βαφτίσει την κόρη της Μυρσίνης Λοΐζου - και το όνομα αυτής Εμμανουέλα.
Μια Μήδεια που μιλάει αλβανικά t O Mικέλ Καλέμι που ανεβάζει την αλβανική Μήδεια, μιλά άπταιστα ελληνικά, είναι μόλις 26 χρονών και πρόσφατα παντρεύτηκε ! t Η Μήδεια του, πάντως, μιλά αλβανικά - και μίλησε σε πολλών την καρδιά.
Μια βοσκοπούλα αγάπησα από το Βερολίνο t Ο Ανέστης Αζάς που ανεβάζει τον Αγαπητικό της Βοσκοπούλας είναι επίσης νεότατος, 28 ετών, ζει μόνιμα στο Βερολίνο και δούλεψε ως βοηθός του Ντίμιτερ Γκοτσεφ στον Ιβάνοφ που θα δούμε στην Πειραιώς 260 τον Ιούνιο. Μαρία Παναγιωτοπούλου
Βάλτε το βίντεο στο ΥοuTube!
Όταν η ΕΛΑΣ κάνει τέχνη Του Πάσχου Μανδραβέλη
Είμαι ένας από τους, περίπου, 8.999.500 Έλληνες που δεν είδαν το «βλάσφημο»(;) έργο της κ. Εύας Στεφανή για να κρίνουν την καλλιτεχνική του αξία. «Να κρίνουν την καλλιτεχνική του αξία»... Μεγάλη κουβέντα... Πώς κρίνεται ένα έργο τέχνης; Από τις φλυαρίες των κριτικών; Από την απήχηση που έχει στο κοινό; Από την πρωτοτυπία του; Ή μήπως από τις αντιδράσεις που προκαλεί; Το τελευταίο είναι, θαρρώ, πιο ασφαλές κριτήριο. Τουλάχιστον πιο απτό. Η τέχνη οφείλει να είναι αίρεση. Να ενοχλεί. Να προκαλεί. Να αναγκάζει κάποιους ανθρώπους να σκεφτούν. Υπό την έννοια αυτή, το βίντεο της κ. Στεφανή έγινε τέχνη. Για την ακρίβεια, το ανήγαγε σε τέχνη ο διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος Αμαρουσίου, ο οποίος δεν αρκέσθηκε να κατάσχει ένα αντίγραφο του έργου (!), συνέλαβε και όποιον βρήκε πρόχειρο: το διευθυντή του χώρου όπου διοργανωνόταν η έκθεση! (Σημείωση: αν η Ελληνική Αστυνομία επεδείκνυε την ίδια αποτελεσματικότητα στην δίωξη του πραγματικού εγκλήματος, όση και
Η τέχνη οφείλει να είναι αίρεση. Να ενοχλεί. Να προκαλεί. Να αναγκάζει κάποιους ανθρώπους να σκεφτούν. Υπό την έννοια αυτή, το βίντεο της Εύας Στεφανή έγινε τέχνη.
στην καταπολέμηση της συμβολικής παραβατικότητας, όλοι θα ζούσαμε καλύτερα). Πολλοί βγαίνουν κερδισμένοι από την επιδρομή της ΕΛ.ΑΣ. στον εκθεσιακό χώρο που φιλοξενούσε το Art Athina. Ο διοικητής του Α.Τ. Αμαρουσίου, ο οποίος κάτι θα έχει να διηγείται από την καριέρα του. Ορισμένοι πολιτευτές που απέκτησαν στη δημοσιότητα μοίρα. Τα κανάλια που γεμίζουν με φλυαρίες τον κενό τους χρόνο. Μόνο η Ελλάδα θα βγει χαμένη: στα μάτια των εκατοντάδων ξένων καλλιτεχνών και παραγόντων της τέχνης ο Σάμιουελ Χάντινγκτον επιβεβαιώνεται. Η Ελληνική Αστυνομία έκανε ευδιάκριτη τη θεωρητική γραμμή που χωρίζει τη Δύση από τους κατ’ επίφαση Δυτικούς, οι οποίοι μπορεί να μην καίνε πρεσβείες για τα σκίτσα του Αλλάχ, αλλά ρίχνουν στην πυρά έργα που απεγνωσμένα έψαχναν κοινό. ¢ __
* Ο Πάσχος Μανδραβέλης είναι αρθρογράφος στην Καθημερινή.
Το κλεμμένο ρούχο
Κοπέλα ή αγόρι πήρε το φόρεμα της Κάλλας; Της Ευγενίας Τζιρτζιλάκη
Κάποιος μπήκε τη νύχτα μ’ ένα φακό στο Ιταλικό Ινστιτούτο κι έκλεψε το φουστάνι. Ή κάποια. Το θεωρώ πολύ πιο πιθανό. Βεβαίως, η επικινδυνότητα ενός τέτοιου παράτολμου εγχειρήματος, για την απόκτηση ενός τόσο σημαντικού διαμαντιού (barilla), θυμίζει επικίνδυνες αποστολές και, άρα, άντρα. Από την άλλη, μπορεί οι μεγάλοι σεφ να είναι άντρες, αλλά το καλύτερο φαγητό είναι αυτό της μαμάς. Συνεπώς, εγώ νομίζω ότι ήταν γυναίκα που βούτηξε το φόρεμα. Η αρπαγή του βελούδου – ένα βραδινό μαύρο κομμάτι – δεν μπορεί παρά να σχετίζεται με το χρόνο: την άρνησή του και την εμμονή μαζί του (φοβερά ερωτική η σχέση με το χρόνο). Εξάλλου, ανέκαθεν ο χρόνος ήταν ζήτημα περισσότερο γυναικείο παρά αντρικό (για του λόγου το αληθές, βλ., ας πούμε, τις διαφημίσεις). Αυτοί που έβαλαν την τουαλέτα στην προθήκη, αίφνης και ερήμην, τη μετέτρεψαν σε τέχνη. Όπως ακριβώς ο Ντυσάν είχε μετατρέψει σε τέχνη μία άλλη τουαλέτα με τον ίδιο τρόπο. Η τουαλέτα η ίδια όμως δεν είναι τέχνη και δεν
ΗΡΩΔΕΙΟ, 5/8/1957 Η Κάλλας με τον μαέστρο Αντονίνο Βότο. Το φόρεμα που φορά σε αυτή τη συναυλία η ντίβα της όπερας κλάπηκε από το Ιταλικό Ινστιτούτο.
ανήκει σε μουσείο. Ανήκει στο σώμα. Έχει χρήση. Και η χρήση είναι κάτι έγκυρο μόνο σε παρόντα χρόνο. Όταν το παλιό (και άχρηστο) αποκτά ξανά χρήση, επανεισέρχεται στον κόσμο των ζωντανών. Είμαι βέβαιη λοιπόν ότι οι ούγιες που συγκράτησαν τα στήθη της Κάλλας, έσφιξαν τη μέση της, χύθηκαν στους γλουτούς της, τώρα τυλίγονται γύρω από ένα άλλο γυναικείο σώμα, ζωντανό, σε κάποια αθηναϊκή κρεβατοκάμαρη, σε κάποιο μπαλκόνι, εμπρός σ’ έναν καθρέφτη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το έργο της κλέφτρας είναι θεάρεστο κι ότι η Κάλλας θα προτιμούσε το φόρεμά της να συνεχίσει να χαϊδεύει τα πατώματα, ν’ ανασηκώνεται από το χέρι κάποιου εραστή, να ισιώνεται από δυο ταραγμένα χέρια, να μαζεύεται με προσοχή στις σκάλες, να ξεκουράζεται τη νύχτα δίπλα σ’ ένα παράθυρο, κοντά σε μια πουδριέρα (έστω κόμπακτ), παρά να παραμένει σταυρωμένο με καρφίτσες και αντισκωρικά σε μια προθήκη μούμιας. Μπράβο λοιπόν κοπέλα. Νομίζω πως και η Μαρία θα σου έλεγε «με γεια»! ¢
επιφυλλίδες
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 |
Πριν απ’ όλα, τα ατομικά δικαιώματα
Στις φιλελεύθερες δημοκρατίες η τέχνη πρέπει να είναι ελεύθερη Του Σταύρου Τσακυράκη
Με αφορμή τη σύλληψη και κράτηση προσώπου που θεωρήθηκε υπεύθυνο για «βλάσφημο» συναίσθημα. Η εξατομίκευση, ωστόσο, αυτής της προσβολής είναι κάθε άλλο παρά δεδομένη. έργο τέχνης, δεν μπορεί κανείς να σχολιάσει παρά τα εξής: Η αμφισβήτηση της καλλιτεχνικής Πώς μπορεί, π.χ. να προσβάλλεται το δικό μου θρησκευτικό συναίσθημα αν γνωρίζω ότι κάποιοι δημιουργίας που οδηγεί στη λογοκρισία δεν στηρίζεται παρά σε υποκειμενικές ιδεολογικές άλλοι λοιδορούν τη θρησκεία μου, ή να προσβάλλονται οι ηθικές μου αξίες αν γνωρίζω ότι κάποιοι και αισθητικές προτιμήσεις, οι οποίες σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία δεν επιτρέπεται να επι- άλλοι τις περιφρονούν; Η καλύτερη απάντηση είναι ότι αισθάνομαι αναστάτωση και ψυχικό πόνο βάλλονται με το νόμο. στη σκέψη ότι οι συμπολίτες μου έχουν μια τόσο αποκλίνουσα συμπεριφορά προς τις αξίες μου. Κατά τα άλλα, σας παραπέμπω Έτσι, αν κάποιος διαπράττει όργια στο βιβλίο μου Θρησκεία καστην κρεβατοκάμαρά του, αυτό με τά Τέχνης (εκδ. Πόλις, Αθήνα αφορά, δεν μπορώ να κοιμηθώ το 2005). Μεταξύ άλλων, αναφέβράδυ στη σκέψη ότι ζω ανάμεσα ρω και τα εξής: σε αμαρτωλούς. Έχω, όμως, δικαί«Αποτελεί ίσως κοινοτοπία η διωμα να ζητήσω την απαλλαγή μου ακήρυξη ότι σε μια φιλελεύθερη από μια τέτοια αναστάτωση; δημοκρατία η τέχνη και η καλλιΠαρόμοια “προσβολή” θα μπορούτεχνική δημιουργία πρέπει να σε κανείς να ισχυρισθεί ότι ισχύει χαίρουν απόλυτης ελευθερίας. και με τις πολιτικές ιδέες. Η ιδέα, Συνήθως, όμως, είναι οι περιπ.χ. της “δικτατορίας του προλεορισμοί στον πολιτικό λόγο και ταριάτου” μπορεί να μου προξενεί όχι οι περιορισμοί στην τέχνη φόβο, ανασφάλεια, να είμαι απόπου χρησιμεύουν ως δείκτης λυτα πεισμένος ότι είναι ό,τι βλατου βαθμού ελευθερίας του λόβερό για την κοινωνία. Μπορεί, με γου σε μια κοινωνία. Όταν μια άλλα λόγια, να τη θεωρώ ό,τι πιο χώρα, όπως π.χ. η Κούβα, φυπροσβλητικό και απειλητικό για λακίζει δημοσιογράφους για τις τις δικές μου ιδέες και την κοσμοαπόψεις που διατύπωσαν, δεν θεωρία μου. Έχω το δικαίωμα να διστάζουμε να πούμε ότι στη ζητήσω τον περιορισμό αυτής της χώρα αυτή δεν υπάρχει ελευθεπολιτικής θεωρίας αν υποθέσουμε ρία λόγου. Όταν, ωστόσο, χώότι η πλειονότητα συμφωνεί με τις ρες όπως π.χ. η Ελλάδα ή η Αγαπόψεις μου; γλία, απαγορεύουν την έκθεση Εάν απαντήσουμε καταφατικά, αμενός πίνακα ή την προβολή μιας φισβητούμε όχι μόνο την έννοια της ταινίας, δεν είμαστε το ίδιο κατηελευθερίας του λόγου, αλλά και την γορηματικοί, αν η διακίνηση των ίδια την έννοια του ατομικού δικαιπολιτικών ιδεών είναι ελεύθερη. ώματος. Αμφισβητούμε την έννοια Το φαινόμενο να προστατεύεται της ελευθερίας του λόγου διότι κάο πολιτικός λόγος περισσότερο θε ιδέα ενδέχεται να είναι για κάποιαπό την καλλιτεχνική έκφραση ους προσβλητική. Αμφισβητούμε, δεν είναι σπάνιο, αλλά και χαραόμως, και την έννοια του ατομικού κτηρίζει ακριβώς αυτό που ισχύδικαιώματος διότι η “προσβολή” ει σήμερα στις περισσότερες μας για κάτι που αφορά πρωτίστως χώρες της Ευρώπης και στην άλλους σημαίνει ουσιαστικά μη Ελλάδα. αναγνώριση της ατομικότητάς τους, Η διαπίστωση αυτή είναι κατ’ μη αναγνώριση ότι ο άλλος μπορεί αρχήν παράξενη. Η τέχνη, ακόμη και όταν είναι ανατρεπτική, έχει να έχει απόψεις, επιλογές και συμπεριφορές, με τις οποίες εμείς δεν συνήθως μια απόσταση από την επικαιρότητα, σπάνια μπορεί να συμφωνούμε και, μολονότι δεν μας προκαλούν άμεση βλάβη, δεν εκληφθεί ως εμπρηστική. Αντίθετα, ο πολιτικός λόγος διαθέτει αμε«Την ελευθερία της δημιουργίας» τις ανεχόμαστε. σότητα, μπορεί να ξεσηκώσει και να υποκινήσει σε δράση που έχει Τόσο η ελληνική όσο και η ευρωπαϊκή νομολογία αποδέχονται περισυνέπειες για την κοινωνία. Πώς εξηγείται λοιπόν να είμαστε πιο ανεΟ Υπουργός Πολιτισμού Γιώργος Βουλγαράορισμούς στην τέχνη εξαιτίας της “προσβολής” του θρησκευτικού κης δήλωσε, στις 3 Ιουνίου: «Η Art Athina κτικοί έναντι του πολιτικού λόγου όταν θεωρούμε ότι είναι βλαβερός, συναισθήματος κάποιων πολιτών. Διαφέρουν, όμως, ως προς το και λιγότερο ανεκτικοί έναντι της τέχνης όταν πιστεύουμε ότι είναι είναι ένας σπουδαίος θεσμός, που τελεί υπό σκεπτικό που αιτιολογεί τους περιορισμούς. Το βασικό γνώρισμα κακή ή βλαβερή; (…) την αιγίδα του ΥΠΠΟ και έχει την υποστήτης ελληνικής νομολογίας είναι ότι ονομάζει χωρίς κανέναν προριξή του. Το συγκεκριμένο έργο δεν είναι Γιατί απαγορευόταν παλαιότερα ο ανατρεπτικός πολιτικός λόγος; Όχι βληματισμό την προσβολή αυτή ως προσβολή της προσωπικότητας βεβαίως με την επίκληση κάποιας εξατομικευμένης άμεσης προσβοσύμφωνο ούτε με την αισθητική ούτε με τις και στηρίζει τους περιορισμούς στην ανάγκη προστασίας της. Το αρχές μου, πλην όμως κάθε καλλιτέχνης λής και βλάβης, αλλά επειδή θεωρείτο ως απειλή γενικότερων κοιβασικό γνώρισμα της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των νωνικών αξιών. Γιατί περιορίζεται συνήθως η τέχνη; Για δύο κυρίως φέρει το βάρος της υπογραφής του και υποΔικαιωμάτων του Ανθρώπου είναι ότι αποδέχεται την προστασία του στηρίζει το έργο του. Συνεπώς, μέσα στο λόγους: είτε διότι προσβάλλει τις κοινωνικές αξίες που αφορούν τις θρησκευτικού συναισθήματος ως κοινωνικού έννομου αγαθού που ερωτικές σχέσεις (άσεμνα), είτε διότι προσβάλλει τις θρησκευτικές πλαίσιο αυτό, οι καλλιτέχνες έχουν τη δυνααξίζει ειδικής προστασίας. Η εξέταση των δύο αυτών αντιλήψεων τότητα και την ελευθερία της δημιουργίας αξίες κάποιων πολιτών. Και στις δύο περιπτώσεις, η “προσβολή” δεν φέρνει στο φως τεράστιες αντιφάσεις σε μια έννομη τάξη που διαείναι πρωτίστως εξατομικευμένη. (...) και οι πολίτες το δικαίωμα να απορρίπτουν ή πνέεται από φιλελεύθερες αρχές». ¢ Η λογοκριτική διάθεση που χαρακτηρίζει μια τέτοια αντίληψη είναι όχι ό,τι πιστεύουν πως προσβάλλει τα εθνικά προφανής. Συχνά, όμως, αυτή επικαλύπτεται από την επίκληση μας σύμβολα». . κάποιας βλάβης, κάποιας προσβολής. Τα άσεμνα εμφανίζονται να * Ο Σταύρος Τσακυράκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Συνταγματιπροσβάλλουν την ηθική, η βλασφημία την πίστη ή το θρησκευτικό κού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών
Γ. Βουλγαράκης:
το διήγημα
| ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
Φεστιβάλ Aθηνών:
Οδηγός επιβίωσης
Είδατε την αφίσα στους δρόμους (σχεδιασμένη από τον Guido Scarabottolo) και θυμηθήκατε ότι πρέπει να δείτε κάποιες παραστάσεις – αλλά δεν ξέρετε τι παίζει πού; Ουδεμία ανησυχία. 1. Πηγαίνετε στο Διαδίκτυο, στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ: greekfestival.gr. Eίναι καλόγουστη κι έχει τα πάντα. Το πρόγραμμα, τους χώρους, πληροφορίες για εισιτήρια, τιμές, ακόμα και για τις δωρεάν εκδηλώσεις – που, ναι, έχει κι απ’ αυτό. 2. Φέτος, η μεγάλη γιορτή της τέχνης εκτείνεται σε πόλους χώρους σε ολόκληρη την Αθήνα. Η οδός Πειραιώς είναι το νέο hotspot – και ο χώρος Πειραιώς 260 είναι ο παράδεισος των αναπαραστατικών τεχνών. 3. Αφού δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα και αποφασίσετε, κλείστε αμέσως εισιτήρια. Μπορείτε να κάνετε κράτηση online μέσω της ιστοσελίδας του Φεστιβάλ, και να πληρώσετε με πιστωτική. Αν είστε τεχνοφοβικοί, μπορείτε να πάρετε τηλεφωνικά πληροφορίες για το πώς και το γιατί στο τηλέφωνο 210-3272000. Αν πάλι είστε παραδοσιακοί, τα κεντρικά εκδοτήρια είναι στην οδό Πανεπιστημίου 39, εντός στοάς Πεσμαζόγλου, Δευτέρα – Παρασκευή 8:30-16:00, Σάββατα 9:00 – 14:30. Μπορείτε να πάρετε εισιτήρια και από το Ηρώδειο (καθημερινά 9:00 – 14:00 και 18:00 – 21:00. Όταν ανοίξει η Επίδαυρος, εισιτήρια θα πωλούνται και στα εκεί εκδοτήρια. 4. Στην αναμονή για τα εισιτήρια, μπορείτε να διαβάσετε το νέο τεύχος της εφημερίδας του Φεστιβάλ. Μπορείτε ακόμα να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ στο βιβλίο-οδηγό που υπάρχει σε όλους τους χώρους του Φεστιβάλ και διατίθεται δωρεάν. 5. Μην ξεχνάτε ότι αν είστε φοιτητής ή φοιτήτρια, νέος ή νέα κάτω των 18, πολύτεκνοι ή παιδιά πολυτέκνων και στρατιώτες δικαιούστε μειωμένο εισιτήριο. Ελάτε μαζί μας στο Φεστιβάλ. Ο βίος βραχύς, αλλά αξίζει να τον ζεις μέσω της τέχνης – διότι, όπως λέει και ένας πρόγονός μας (όχι από τον στενό κύκλο του ελληνισμού αλλά από τον ευρύτερο, της ανθρωπότητας), η τέχνη μακρά.
εν πιστεύω να αμφιβάλλει πλέον σήμερα κανείς ότι επρόκειτο για τον κορυφαίο ηθοποιό της γενιάς του. Για ένα ταλέντο τόσο πληθωρικό και ιδιαίτερο ώστε, αν είχε σταδιοδρομήσει σε καμιά Αγγλία ή Αμερική, θα είχε σημαδέψει το παγκόσμιο θέατρο. Ο ίδιος είχε απόλυτη συνείδηση της αξίας του, αυτό όμως δεν τον έκανε αλλαζόνα ή υπεροπτικό – του προσέδιδε, αντιθέτως, γενναιοδωρία. Έχουν να λένε όσοι τον συναναστράφηκαν στενά για το πόσο υποστήριζε όποιον βρισκόταν σε ανάγκη, τι μυστικές φιλανθρωπίες έκανε, πόσο συμπαραστάθηκε εκείνος, ο «δεξιός αριστοκράτης», στους διωκόμενους κομμουνιστές ομοτέχνους του και πώς προώθησε, ως θιασάρχης, κάθε ελπιδοφόρο φυντανάκι. Όλα τα παραπάνω βέβαια τα τελευταία μονάχα χρόνια έχουν γίνει κοινός τόπος. Γιατί όσο ζούσε ο άνθρωπος δεχόταν τις δριμύτερες των επιθέσεων. Τον πρώτο καιρό της καριέρας του από αρτηριοσκληρωτικούς κριτικούς που αδυνατούσαν να εκτιμήσουν ή και να αντιληφθούνε καν ό,τι καινούργιο κόμιζε. Αργότερα –όταν δεν μπορούσαν πλέον να τον αμφισβητήσουν καλλιτεχνικά– κυκλοφορούσαν οι ζηλόφθονες ένα σωρό άθλιες φήμες: Πως ήταν άσωτος, τζογαδόρος, πότης, ναρκομανής – μέχρι σε κύκλους μαύρης μαγείας τον είχαν κατηγορήσει ότι εμπλεκόταν. Πως ήταν γυναικάς, μπανιστιρτζής, κρυφός ομοφυλόφιλος –ίσως και παρενδυτικός–, σεξουαλικά ανίκανος αλλά και πρίαπος, ερωτευμένος με την αδελφή του, αιμομίκτης, κερατάς κατά συρροήν. Τίποτα τέτοιο στην πραγματικότητα δεν ίσχυε. Μπορεί να είχε μιαν αδυναμία στο ωραίο φύλο και στην μποέμικη ζωή όμως τι διάολο; για θεατρίνο επρόκειτο! τι θα ’πρεπε δηλαδή; να νηστεύει; Υπήρξε άλλωστε, εκ παραλλήλου, στοργικότατος σύζυγος και πατέρας. Ένα μονάχα χούι του θα μπορούσε –με τα μέτρα τού σήμερα– να θεωρηθεί παρεξηγήσιμο: Χούφτωνε επί σκηνής τις συναδέλφους του. Το κίνητρό του ωστόσο δεν ήταν σεξουαλικό – επρόκειτο στην ουσία για μια ζαβολιά. Για ένα παιχνίδι του προσωπικό με το κοινό – «θα τους συναρπάσω τόσο με την ερμηνεία μου που δεν θα δούνε καν το χέρι να τρυπώνει κάτω από τη φούστα της και ας το κάνω απροκάλυπτα, μπροστά στα μάτια τους!» Για ένα πείραγμά του προς τις ηθοποιούς –νέες και γραίες, όμορφες και άσχημες– «θα καταφέρει άραγε να τελειώσει το μονόλογο χωρίς σαρδάμ;» Αθώο πείραγμα αφού, άμα τυχόν διαπίστωνε ότι η άλλη κινδύνευε να αποσυντονιστεί τελείως, αμέσως το έκοβε μαχαίρι και τη βοηθούσε να ξανάβρει τον ειρμό της. Οι περισσότερες του το συγχωρούσαν ευχαρίστως, το πολύ να του άστραφταν μετά κανένα ψευτοχαστουκάκι, όπως κάνουμε σε έναν άτακτο μπόμπιρα. Υπήρξαν δε ουκ ολίγες που έπαιρναν τις χειρονομίες του τοις μετρητοίς και αδημονούσαν για την ολοκλήρωση του φλερτ στα παρασκήνια. Εκείνος ξαφνικά τότε δήθεν σοβάρευε – «ό,τι θέλεις, κυρά μου, μολών λαβέ επάνω στο σανίδι!» τους το έκοβε. Εκτός πια κι αν καμιά τού άρεσε… Πράγμα που με την πάροδο των χρόνων τύχαινε όλο και αραιότερα. Και πάντως δεν συνέβη με εκείνο το τσουλί. Τέλειωνε η δεκαετία του εβδομήντα όταν αποφάσισε να ξαναπαίξει αρχαία τραγωδία. Να ανεβάσει τον Οιδίποδα Τύραννο για τρεις παραστάσεις στο Ηρώδειο και για άλλες πέντε να την πάει τον επόμενο χειμώνα στην Αμερική, σε πανεπιστημιακό περιβάλλον. Στον ομώνυμο ρόλο φυσικά ο ίδιος, πλαισιωμένος όμως όχι
από φτασμένους ηθοποιούς αλλά από νέα παιδιά, που ξεκινούσαν τότε την καριέρα τους. Για Αντιγόνη διάλεξε την Τ. Την είχε επισημάνει στη δραματική σχολή, όπου έδινε κάτι διαλέξεις. Ξεχώριζε όντως – ήταν η πιο όμορφη κι η πιο ορμητική αλλά συνάμα είχε και κάτι το αντιπαθές – έμοιαζε ώρες-ώρες να μας κοιτάει όλους αφ’ υψηλού, σαν να μας έκανε σχεδόν χατίρι ενώ θα μπορούσε να ασχολείται με κάτι πιο ευχάριστο και πιο προσοδοφόρο… Κοντολογίς εμένα δεν μου γέμιζε το μάτι. Του το επεσήμανα. «Μικρό κορίτσι είναι! Γεράσαμε, γεράσαμε και ξεχάσαμε, νομίζω, πώς είναι να ξεχειλίζεις από χυμούς!» με αποπήρε. Ερωτικά πάντως δεν τη γούσταρε – το υπογράφω. Δεν ήταν άλλωστε και ο τύπος του – οι εύθραυστες με τις διαφανείς επιδερμίδες τον γοήτευαν, ποτέ οι νταρντάνες. Κάναμε πρόβες από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούνιο – ξεθεωθήκαμε και περισσότερο εκείνος που είχε αρχίσει, όσο να ’ναι, στα εξήντα του, να βαραίνει. Στις τρεις Ιουλίου είχαμε πρεμιέρα. Θυμάμαι σαν και τώρα το κατάμεστο Ηρώδειο, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή να κάθεται στην πρώτη σειρά με σπορ πουαντιγιέ πουκάμισο, τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο να μπαίνει καταχειροκροτούμενος και, προτού φτάσει στη θέση του, να σκοντάφτει και να σωριάζεται φαρδύςπλατύς, μια ανιψιά μου που την είχα διορίσει ταξιθέτρια έτρεξε να του μαζέψει τα γυαλιά… Εγώ τον έντυσα, όπως κάθε φορά, εγώ του φόρεσα και την περούκα. Ολοκλήρωσε μόνος του το μακιγιάζ του, κάπνισε ένα τσιγάρο, άφησε μια πορδή (το συνήθιζε για γούρι), άρπαξε τη ράβδο του Οιδίποδα και βγήκε στη σκηνή. Από το πρώτο «ωιμέ!», η βροντερή φωνή του αντιλάλησε μέχρι τον Παρθενώνα. Για καμιά ώρα, όλα πήγαιναν πρίμα. Ο τυφλός βασιλιάς της Θήβας, καθισμένος σε έναν βράχο στο ιερό άλσος των Ευμενίδων, αράδιαζε στο χορό των Αθηναίων γερόντων τα πάθη του. Οι δύο του θυγατέρες, Αντιγόνη και Ισμήνη, του συμπαραστέκονταν κλαίγοντας βουβά. Και ξαφνικά, λίγο πριν αφιχθεί ο Θησέας, τινάζεται η Αντιγόνη –το τσουλί– «θα πάψεις επιτέλους να με χερουκλώνεις;» γυρνάει και του φωνάζει έξαλλη. «Απ’ την αρχή του έργου, δεν έχει σταματήσει να μου πιάνει τον κώλο!» στρέφεται προς τους θεατές. «Εσείς εκεί κάτω –ήθελα να ’ξερα– χαμπάρι δεν παίρνετε; Ή μήπως τον ανέχεστε επειδή είναι μέγας –και καλά– ηθοποιός και έχει άρα δικαίωμα, ο παλιόγερος, να σαλιαρίζει;» Όλο το κοίλον να ’χει παγώσει. Κι εμείς φυσικά να τρέμουμε, να μην ξέρουμε πώς να αντιδράσουμε – δεν έχει και αυλαία το Ηρώδειο για να την κατεβάσεις εσπευσμένα… «Συμπάθα με, κόρη μου, σε πέρασα, μέσα στην τύφλα και στη σύγχυσή μου, για τη μανούλα σου, την Ιοκάστη!» λέει εκείνος, θαυμαστά ετοιμόλογος, μπας και καταφέρει να τα μπαλώσει –έστω και παρωδώντας στιγμιαία τον Σοφοκλή– και να συνεχιστεί η παράσταση. «Με κοροϊδεύεις τώρα;» επιμένει η Τ. «Μήπως θες και να σκύψω για να με γαμήσεις; Αν το ’ξερα ότι θα αντιμετώπιζα τέτοια συμπεριφορά, θα είχα πάει να δουλέψω κατευθείαν σε καμπαρέ, δεν θα ’μπλεκα με την υψηλή δήθεν τέχνη!» Και συνεχίζοντας να βρίζει, σαλτάρει από το σανίδι, γκρεμίζει μάλιστα στο διάβα της και την ιερή ελιά για την οποίαν τόσο υπερήφανος ήταν ο σκηνογράφος μας… Δεν θα μπορούσα να φανταστώ τίποτα πιο απαίσιο, τίποτα εφιαλτικότερο. Μονάχα, συλλογιζόμουν, έτσι και έπεφτε στην Αθήνα ατομική
το διήγημα
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 |
Πέντε λογοτέχνες γράφουν για το εφ. Σήμερα, ο Χρήστος Α. Χωμενίδης
Το πιο μεγάλο μυστικό Του Χρήστου Α. Χωμενίδη | Φωτογραφία: Βίκυ Γεωργοπούλου
βόμβα ή γινόταν σεισμός οχτώ ρίχτερ θα καλυπτόταν η ντροπή. Καθώς τον έβλεπα να στέκεται –μοναχική κι αμίλητη φιγούρα– στο κέντρο της σκηνής, έφτασα να ευχηθώ τον θάνατό του, να κατέρρεε επί τόπου – όχι πως ο νεκρός δικαιώνεται αλλά τουλάχιστον απουσιάζει… Προχωράει τότε τρία βήματα μπροστά και γνέφει στον φωτιστή να ρίξει επάνω του τον μεγάλο προβολέα. Βγάζει την περούκα, ξεκολλάει τα γένια τού Οιδίποδα, πετάει τη ράβδο – κάθε του κίνηση με μία μεγαλοπρεπή ακρίβεια, σαν να ’ταν σκηνοθετημένη. «Θα απολογηθώ γονατιστός στην Τ. που –ως νέο αίμα– δεν είχε λόγο να κατανοήσει το παρωχημένο πνεύμα μου… Θα εκλιπαρήσω όμως πρώτα, κυρίες και κύριοι, τη δική σας τη συγγνώμη. Ο ηθοποιός πρέπει να παίζει ό,τι κι αν συμβεί. Κι αφού ο Κολωνός έγινε –εξαιτίας μου– θρύψαλλα, επιτρέψτε μου να επιχειρήσω να σας αποζημιώσω, ενθυμούμενος και υπενθυμίζοντάς σας μερικές ευτυχέστερες νύχτες μου στο ελληνικό θέατρο…» Οι στοναχές του Προμηθέα. Ο θρήνος του Ληρ. Το ημερολόγιο του Τρελλού. Ο Εστραγκόν που περιμένει μάταια τον Γκοντό. Οι σημαντικότεροι ρόλοι που ’χε ερμηνεύσει επί σαράντα χρό-
νια συμπυκνώθηκαν μέσα σε μιάμιση ώρα. Κι εγώ, στο ημίφως όπως πάντα, στη σκιά του, από όταν ήλπιζα ότι θα με εκτιμούσε και θα με έκανε παρτενέρ του –στη σκηνή είτε στη ζωή ώσπου συμφιλιώθηκα με το ριζικό μου– να του γυαλίζω τα παπούτσια, να του κόβω με το ψαλιδάκι τις τρίχες που ξεφύτρωναν από τα ρουθούνια του – κι εκείνος να μην έχει απλώσει ούτε μια φορά, ούτε για γούστο καν, το χέρι του επάνω μου – «πότε θα παντρευτείς, Βιβή;» «αφότου σε κληρονομήσω, παλιόγερε!» «μ’ αυτό το πλευρό να κοιμάσαι!» ξέσπαγε σε γέλια ώσπου τον έπιανε τσιγαρόβηχας… Πού τους θυμόταν απνευστί όλους εκείνους τους μονολόγους; Πώς το παρέσερνε φράση τη φράση το κοινό του, πώς εξιλεωνόταν θαυμαστά για το αστείο ολίσθημά του; «Θα τελειώσω απαγγέλλοντας τους στίχους με τους οποίους έγινα δεκτός στη Σχολή του Εθνικού, τον Μάρτιο του 1937…» Και πιάνει εκείνο το μισολησμονημένο (προκλητικότατο για τον καιρό που είχε γραφτεί) ποίημα του Ναπολέοντος Λαπαθιώτη: «Και τα χέρια σου σφιγγόντουσαν, στο κορμί μου γύρω-γύρω / κι έπινα μες απ’ τα χείλη σου, γλυκειάν άχνα σαν το μύρο. / Κι έπινα μες απ’ τα χείλη σου/ γλυκειάν άχνα σαν τα μύρα / κι
ήταν άσπρο το κρεββάτι μας / κι οι μπερντέδες σαν πορφύρα. / Ήσαν οι μπερντέδες κόκκινοι / κι ήταν άσπρο το κρεββάτι / κι όλο λίγωνε, όλο μέλωνε / το γλυκό, γλυκό σου μάτι…» Ενώ υποκλινόταν, όρθιος ο κόσμος τον αποθέωνε. Δεν ήταν άνθρωπος ωστόσο εκείνος που θα παρασυρόταν –ή που θα του αρκούσαν– τα χειροκροτήματα. «Θέλω να σας ζητήσω μια τεράστια χάρη…» τους κάνει, με εκείνο το σατανικό χαμόγελο που σπάνια το χαράμιζε δημόσια. «Η σύζυγος μου –ξέρετε– απουσιάζει δόξα τω Θεώ σε κρουαζιέρα στην Καραϊβική. Δεν θα ’θελα να πληροφορηθεί, επιστρέφοντας, το αποψινό μου ρεζιλίκι – καταλαβαίνετε τι έχω να τραβήξω στο σπίτι… Βασίζομαι στην εχεμύθειά σας. Σας ευχαριστώ πολύ. Καληνύχτα σας…» Βασίστηκε στην εχεμύθεια πέντε χιλιάδων θεατών! Κι εκείνοι δεν τον πρόδωσαν! Ποτέ και πουθενά κι από κανέναν δεν έγινε κουβέντα για το τι στα αλήθεια είχε ξετυλιχθεί στο Ηρώδειο το βράδυ της τρίτης Ιουλίου του 197… Ως και οι φαρμακερότεροι από τους κριτικούς έγραψαν στις εφημερίδες τους για μιαν «αξιοπρεπή, κάπως εντούτοις ακαδημαϊκή, παράσταση του Οιδίποδος επί Κολωνώ»! Κρατήθηκε άραγε καλύτερα μυστικό σε ολόκληρη την
παγκόσμια Ιστορία; Εκείνος δεν ξανάπαιξε ποτέ. «Μετά από τέτοιο κύκνειο άσμα, τι άλλο να περιμένω, ρε Βιβή;» μου έλεγε ενώ παίζαμε τάβλι στη βεράντα του. Και η Τ. ωστόσο –το τσουλί– δεν χαραμίστηκε. Μεταπήδησε εγκαίρως από την τέχνη στο συνδικαλισμό και στη συνέχεια στην πολιτική. Τώρα προαλείφεται –διαβάζω– για υπουργός Πολιτισμού. ¢ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο Χρήστος Χωμενίδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1966. Σπούδασε Νομικά στην Αθήνα και στη Μόσχα και Επικοινωνιολογία στην Αγγλία. Το 1993 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο Το σοφό παιδί και, έκτοτε, ακολούθησαν άλλα τέσσερα μυθιστορήματα (Το ύψος των περιστάσεων, 1995, Η φωνή, 1998, Υπερσυντέλικος, 2003 και Το σπίτι και το κελλί, 2005) και δύο συλλογές διηγημάτων (Δεν θα σου κάνω το χατίρι, 1997 και Δεύτερη ζωή, 2000). Δύο μυθιστορήματά του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά. Ο συγγραφέας θεωρείται από την κριτική γνήσιος εκφραστής της γενιάς του. Τα θέματά του είναι η Αθήνα κσι η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης, οι νεόπλουτοι και οι απατεώνες. Στα μυθιστορήματά του κυριαρχεί το ανατρεπτικό χιούμορ, η αμφισβήτηση και η ειρωνεία.
ρεπορτάζ
10 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
ΗΡΩΔΕΙΟ, 31/5 Πρεμιέρα. Η προσέλευση συνεχίζεται. Σε λίγο θα αντηχήσουν οι πρώτες νότες από τη γνωστότερη όπερα του Μπιζέ.
“Σας άρεσε η Κάρμεν ;” Κείμενο - φωτογραφίες απο τον Κωστή Πιερίδη
31 Μαΐου, Ηρώδειο, Αβάν πρεμιέρ της Κάρμεν. Το Φεστιβάλ αισίως ξεκίνησε και το Ηρώδειο άνοιξε τις πύλες του στο κοινό με μια ιδιαίτερη, πρωτοποριακή μεταμοντέρνα βερσιόν της γνωστής όπερας του Μπιζέ με την ευθύνη της ανανεωμένης Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ο κόσμος ανταποκρίθηκε. Φεστιβαλιστές όλων των ηλικιών προσήλθαν στο Ηρώδειο. Ήμασταν εκεί και στο διάλειμμα ρωτήσαμε την άποψη του κοινού για την παράσταση. Δείτε τι μας είπαν.
Άννα
Ελένη και Γιώργος
Eρίκ
Αμαλία
Ερμιόνη και Αθηνά
«Πρωταγωνίστρια θεά» Μου άρεσε πάρα πολύ η παράσταση . Η πρωταγωνίστρια ήταν πολύ καλή και η φωνή της ήταν συναρπαστική. Γενικώς μου αρέσουν αυτού του είδους οι παραστάσεις, δηλαδή οι όπερες που τα συνδυάζουν όλα, όπως και η Κάρμεν: Μουσική, χορός, φλαμένκο. Πάντως, δεν ήταν καθόλου κουραστικό σε σχέση με παραστάσεις ανάλογου ύφους.
«Δι’ αρχαρίους» Ελένη: Η παράσταση μου άρεσε πολύ. Μ’ αρέσει που είναι ιδιαίτερη και μοντέρνα χωρίς να μένει στο κλασικό μοτίβο της όπερας. Γιώργος: Και εμένα μου αρέσει αν και δεν έχω ξαναδεί όπερα. Ελένη: Δεν έχεις ξαναδεί όπερα;! Γιώργος: Εεεε, μόνο όταν ήμουν πολύ μικρός... και φαίνεται ενδιαφέρον. Μ’ αρέσει έτσι που είναι κάπως διαφορετική από το κλασικό. Ελένη: Εάν κάποιος δεν έχει ξαναδεί όπερα είναι είναι ένα καλό εισαγωγικό νομίζω.
Η κόλαση είναι οι Γάλλοι Με λένε Ερίκ και είμαι από το Παρίσι. Ως Γάλλος δεν μπορώ να καταλάβω και πολύ καλά τη γλώσσα. Είναι αρκετά δύσκολο να παρακολουθήσεις αυτά που λένε. Η παράσταση βέβαια μου αρέσει πολύ αν και πρέπει να παραδεχθώ ότι μου αρέσει πάρα πολύ και ο χώρος του Ηρωδείου. Το μοντέρνο mise en scene είναι μια χαρά. Είναι η δεύτερή μου φορά στο Ηρώδειο. Πριν από δέκα χρόνια είχα παρακολουθήσει μια παράσταση μοντέρνου χορού.
«Ενθουσιάστηκα και κρύωσα» Ήταν πάρα πολύ ωραία. Τι να πω; Είμαι ενθουσιασμένη. Το μόνο αρνητικό είναι ότι κρυώνω πολύ. Ακόμα δεν έχω σκεφτεί τι άλλες παραστάσεις θα παρακολουθήσω, αλλά σίγουρα κάτι θα βρεθεί.
«Εκμοντερνισμός» Ερμιόνη: Η παράσταση σήμερα ήταν πολύ ωραία αν και δεν με ενθουσιάζει η σκηνοθεσία. Κατά τα άλλα, ο «εκμοντερνισμός» της ιστορίας της Κάρμεν είναι μια πολύ ωραία και έξυπνη ιδέα. Δεν είχα πληροφορηθεί τίποτα για το περιοδικό σας, μου φαίνεται ενδιαφέρον πείραμα. Αθηνά: Με λένε Αθηνά και η πρώτη μου επαφή με την όπερα ήταν νομίζω καλή. Δεν μπορώ να πώ ότι τρελάθηκα, αλλά όχι ότι με αφήνει και αδιάφορη.
δεκαπενθήμερο
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 11
Φωτογραφία: Icare
[More Info:]
Προϋπήρξε κινηματογραφικός θρύλος.
Η φαντασμαγορία της Ανατολής Εθνικό Μπαλέτο της Κίνας: Ζαν Γιμού, Σήκωσε τα κόκκινα φανάρια Το Εθνικό Μπαλέτο της Κίνας, επενδύοντας στο ταλέντο του διάσημου Κινέζου σκηνοθέτη Ζανγκ Γιμού, του ανέθεσε τη μεταφορά στη σκηνή της βραβευμένης ταινίας του Σήκωσε τα κόκκινα φανάρια (1991). Για το παράτολμο εγχείρημα απαιτήθηκαν πολλά, και κυρίως μια δραματουργία που θα έκανε την ιστορία άμεσα αντιληπτή, ενσωματώνοντας και αξιοποιώντας το χορό. Πρόκειται για έναν συνδυασμό κινεζικής όπερας και κλασικού μπαλέτου. Η ιστορία διαδραματίζεται στις αρχές της δεκαετίας του 1920 με ηρωίδα μια νεαρή γυναίκα που αψηφά τον νόμιμο δεσμό της με έναν άρχοντα και ερωτεύεται έναν ηθοποιό της όπερας. Ο φθόνος για τον έρωτά τους οδηγεί τους παράνομους εραστές σ’ ένα τραγικό φινάλε. Ενσταντανέ έντονου λυρισμού και φαντασμαγορία «à la chinoise», με τη βοήθεια της μουσικής επένδυσης, συνθέτουν ένα θέαμα που ενσωματώνει τον πλούτο της κινεζικής παράδοσης με τον δυτικό χορό. Περισσότερα για την παράσταση στο επόμενο τεύχος. Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη | 20 - 22 Ιουνίου www.ballet.org.cn | www.megaron.gr
Φωτογραφία: David Baltzer
Πρωτοπορία στο λαϊκό θέατρο
Ομάδα χορού RootlessRoot Sudden Showers of Silence Πειραιώς 260, Χώρος Η | 15 & 16 Ιουνίου Συνέντευξη με τους χορευτές στη σελίδα 29 --Ανοιχτή συζήτηση Μεταφράζοντας κείμενα του ξένου κλασικού Θεάτρου Από τον Σαίξπηρ στον Γκαίτε Συζητούν: Γιώργος Δεπάστας, Διονύσης Καψάλης, Πέτρος Μάρκαρης, Χριστίνα Μπάμπου-Παγκουρέλη, Ερρίκος Μπελιές, Στρατής Πασχάλης, Χρύσα Προκοπάκη, Ανδρέας Στάικος Συντονισμός: Δηώ Καγγελάρη www.benaki.gr Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο Οδού Πειραιώς | 11 Ιουνίου --PARADOXON Car - men (2006) When Time Takes Time (2002) Birth - day (2001) Πειραιώς 260, Χώρος Δ | 9 - 12 Ιουνίου Συνέντευξη με τον χορογράφο στις σελίδες 26-28 --Θέατρο σε τροχόσπιτο Pierrette Dupoyet, Τζελσομίνα Πειραιώς 260, Κήπος | 8 & 13 Ιουνίου 18/6, Κορεάτικη Αγορά 25/6, Πεδίον του Άρεως 27/6, Αττικό Άλσος 3/7, Πάρκο Κολωνού 10/7 Μουσείο Μπενάκη (κτίριο Πειραιώς) 14/7 Μικρή Επίδαυρος Ελεύθερη είσοδος --Αφιέρωμα στο Μάνο Λοΐζο Όλα σε θυμίζουν Ερμηνεύει η Χάρις Αλεξίου Συμμετέχουν ο Νίκος Πορτοκάλογλου και το συγκρότημα Τρίφωνο Ωδείο Ηρώδου Αττικού | 14 & 15 Ιουνίου www.alexiou.gr Αφιέρωμα στη σελίδα 19 --Δημητρίου Κορομηλά, Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας Του Ανέστη Αζά Το Σχολείον, Χώρος Β | 14 - 17 Ιουνίου Συνέντευξη με τον σκηνοθέτη στη σελίδα 30 --Laurie Anderson Homeland Ωδείο Ηρώδου Αττικού | 19 Ιουνίου www.laurieanderson.com Συνέντευξη στις σελίδες 20-22
ΠΑΙΔΙΚΑ
Ιστορία έρωτος και... εντομολογίας Volksbühne Am Rosa - Luxemburg-Platz: Die Früchtfliege Το Φεστιβάλ Αθηνών φιλοξενεί φέτος για πρώτη φορά τον περίφημο θίασο της Φόλκσμπινε (Volksbühne = Λαϊκή Σκηνή) συνεχίζοντας τη γνωριμία με το θέατρο του Βερολίνου. Το ιστορικό αυτό θέατρο, που εδρεύει στο Βερολίνο από το 1914 στην πλατεία Ρόζας Λούξενμπουργκ, οφείλει την ονομασία του στη σύνδεσή του με τις μαζικές κινητοποιήσεις για την κατάκτηση ενός λαϊκού προλεταριακού θεάτρου. Περίοπτη θέση στη δραστηριότητα του θιάσου κατέχουν οι σκηνοθεσίες του Ελβετού Κριστόφ Μαρτάλερ, που αποθεώνει την έννοια της μουσικότητας και της «χορικότητας». Οι ριζοσπαστικές παραστάσεις της Φόλκσμπινε μοιράζονται εξίσου το ελιτίστικο στίγμα, την εκκεντρικότητα και την επαφή με το λαϊκό κοινό. Με τις τρεις παραστάσεις του βερολινέζικου συγκροτήματος στην Αθήνα, το αθηναϊκό κοινό έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τρεις κορυφαίους σκηνοθέτες, τους Μαρτάλερ και Κάστορφ και τον βετεράνο Ντιμίτερ Γκότσεφ. Στο Früchtfliege (Φρουτόμυγα), μία ομάδα ερευνητών αναλαμβάνει να ανιχνεύσει το φαινόμενο της αγάπης μέσα από την παρατήρηση της φρουτόμυγας «δροσόφιλα». Μία παράσταση για τους φανατικούς του θεάτρου και της όπερας. Περισσότερα για τη Volksbühne στο επόμενο τεύχος. Πειραιώς 260, Χώρος Δ | 21 - 23 Ιουνίου | www.volksbuehne-berlin.de
Ομάδα Dos à Deux Saudade terres d’eau Θέατρο Πόρτα / 13 - 17 Ιουνίου www.portatheatre.gr www.dosadeux.com --Θίασος Μικρή Πόρτα Nino d’ Introna – Giacomo Ravicchio: Ο Ροβινσώνας και ο Κρούσος Μετάφραση: Ξένια Καλογεροπούλου Θέατρο Πόρτα | 8 - 10 Ιουνίου www.portatheatre.gr
δεκαπενθήμερο
12 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
1. Συνάντηση βιρτουόζων Φιλαρμονική Αγίας Πετρούπολης Η μεγαλύτερη ορχήστρα του κόσμου σύμφωνα με την αγγλική εφημερίδα The Guardian και ο επί είκοσι έτη καλλιτεχνικός διευθυντής της Γιούρι Τεμιρκάνοφ έρχονται στην Αθήνα παρουσιάζοντας δύο αμιγώς ρωσικά προγράμματα. Ο κορυφαίος αρχιμουσικός διακρίνεται για τη μοναδικότητα της ερμηνείας του και την επίδραση που καταφέρνει να ασκεί στους ίδιους τους μουσικούς της ορχήστρας. Στο ενεργητικό του μετρά συνεργασίες με τις μεγαλύτερες ορχήστρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Στις 7 Ιουνίου, με σολίστ τον 37χρονο πλέον Δημήτρη Σγούρο, η Φιλαρμονική Ορχήστρα θα ερμηνεύσει το Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα και τη Συμφωνία αρ. 5 του Πιοτρ Ίλιτς Τσαϊκόφσκι. (Η συναυλία διοργανώνεται σε συνεργασία με τον σύλλογο «ΕΛΠΙΔΑ»). Στις 8 Ιουνίου, θα ερμηνεύσουν την αριστουργηματική 1η ή Κλασική συμφωνία και το 3ο κοντσέρτο για πιάνο του Σεργκέι Προκόφιεφ, μαζί με την εκρηκτική Ιεροτελεστία της άνοιξης του Ιγκόρ Στραβίνσκι. Σολίστ, το ανερχόμενο αστέρι της ρωσικής μουσικής, ο πιανίστας Ντένις Ματσούεφ, τον οποίο η διεθνής κριτική έχει ήδη ονομάσει «νέο Χόροβιτς». Συνέντευξη με τον Δημήτρη Σγούρο στις σελίδες 24 - 5. www.philharmonia.spb.ru Ωδείο Ηρώδου Αττικού | 7-8 Ιουνίου
2. Η Μήδεια που ομιλεί αλβανικά
3. Πού ’ναι ο Μπετόβεν, πού ’ναι ο Πουτσίνι;
Atelier 31 - Ευριπίδη, Μήδεια
Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης
Γνωρίσαμε τον Αλβανό σκηνοθέτη Μικέλ Καλέμι το 2005, όταν αποφάσισε να μυήσει το αλβανικό κοινό στην αρχαία ελληνική τραγωδία, ανεβάζοντας την Αντιγόνη του Σοφοκλή στα αλβανικά. Φέτος, ύστερα από μια επιτυχημένη προσπάθεια, ταξιδεύει στην πολυπολιτισμική Αθήνα για να παρουσιάσει με την θεατρική του ομάδα Atelier 31 τη Μήδεια του Ευριπίδη. Μόνο που η δική του Μήδεια μιλάει αλβανικά. Η Μήδεια, που ταυτίστηκε με το πάθος, την προδοσία και την εκδίκηση, τόλμησε να καταγγείλει την ανδρική απιστία και την κατώτερη θέση της γυναίκας. Ο σκηνοθέτης προτείνει μια στιλιζαρισμένη τελετουργική Μήδεια με παραδοσιακά στοιχεία του τόπου του. Το Σχολείον, Χώρος Α | 9 - 11 Ιουνίου
Η συμπυκνωμένη πείρα του, που ξεπερνά τα 55 χρόνια, συνδυασμένη με εκπληκτική δεξιοτεχνία και ευαισθησία, καθιστούν πλέον θρυλικό τον 82 ετών Γάλλο, ιταλικής καταγωγής πιανίστα, Άλντο Τσικολίνι. Στην ερμηνεία του λυρικού 4ου κοντσέρτου του Μπετόβεν θα τον συνοδεύσει η Kρατική Oρχήστρα Θεσσαλονίκης υπό τη διεύθυνση του χαρισματικού καλλιτεχνικού διευθυντή της, Μύρωνα Μιχαηλίδη. Η ορχήστρα, πρωτοπόρος στον ελληνικό χώρο σε συνεργασίες με διεθνούς κύρους δισκογραφικές εταιρείες, θα παρουσιάσει ακόμη έργα Πουτσίνι και Ρεσπίγκι. Παρουσίαση του Άλντο Τσικολίνι στη σελίδα 23 Ωδείο Ηρώδου Αττικού | 17 Ιουνίου www.tsso.gr
5. Μυστικά και ψέματα Jan Lauwers & Needcompany, Το δωμάτιο της Ισαβέλλας
Πορσελάνη εν κινήσει
4. Τσέχοφ από... Κιμωλία
Needcompany The Porcelain Project
Θέατρο Κρέτακορ Βουδαπέστης Άντον Τσέχοφ, Ο Γλάρος
Η Γκρέις Έλλεν Μπάρκεϊ, ιδρυτικό μέλος της Needcompany μαζί με τον Γιαν Λόουερς, συμμετείχε αρχικά ως περφόρμερ και από το 1992 ως χορογράφος σε παραγωγές της ομάδας, με έργα που βρίσκονται στο σημείο τομής θεάτρου, χορού, ζωντανής περφόρμανς και εικαστικών τεχνών. Από το 2000 συνεργάζεται στενά με τον Λοτ Λεμμ, με τον οποίο κάτω από την επωνυμία Λεμμ & Μπάρκεϊ συνυπογράφουν κοινές δημιουργίες.Το The Porcelain Project, μια εγκατάσταση από εκατοντάδες πορσελάνινα αντικείμενα που εκτελούν τη δική τους χορογραφία, βασίζεται στη γοητεία που ασκεί η διαφάνεια και η ευθραυστότητα της πορσελάνης. Η λευκή εγκατάσταση των Λεμμ & Μπάρκεϊ, εύθραυστη και στέρεα συνάμα, είναι ένα σύμπαν με ατελείωτες εναλλαγές. Μουσείο Μπενάκη, Κτίριο Οδού Πειραιώς | 15-17 Ιουνίου
«Krétakör» δηλ. «Κύκλος με την κιμωλία» ονομάζεται ο θίασος τον οποίο ίδρυσε πριν από μια δεκαετία ο Άρπαντ Σίλλινγκ. Η κιμωλία παραπέμπει στην παροδικότητα και στην αναγέννηση, ενώ ο κύκλος είναι ο πνευματικός χώρος, στον οποίο συναντώνται καλλιτέχνες και κοινό. Σε αυτόν τον μεταφορικό κύκλο, που παραπέμπει στον ομώνυμο μύθο και στον Μπρεχτ, τοποθετεί ο Ούγγρος σκηνοθέτης τον Γλάρο του Άντον Τσέχοφ και ωθεί τους ηθοποιούς όχι μόνο να αισθανθούν αλλά και να κατανοήσουν το κείμενο αναζητώντας τις κρυφές αλήθειες των λέξεων. «Ας θεωρήσουμε τον Τσέχοφ εξυπνότερο από όλους εμάς», τους προέτρεψε χαρακτηριστικά. Ο φημισμένος Ούγγρος σκηνοθέτης Άρπαντ Σίλλινγκ προτείνει μια παράσταση συγκινητικής αμεσότητας και μινιμαλισμού, χωρίς σκηνικά και κοστούμια, βασισμένη στην ερμηνεία των ηθοποιών και ανατρέπει με τόλμη το τέλος επιλέγοντας μια πνευματική αυτοκτονία για τον Τρέπλιεφ, όπως θα ταίριαζε στην εποχή μας. Μία παράσταση-επίθεση σε όλες τις αισθήσεις μας. Πειραιώς 260, Χώρος Η | 9 - 11 Ιουνίου www.kretakor.hu
6. Ν’ ακούω καλά τη μουσική μας... Σωτήρη Δημητρίου, Τους τα λέει ο Θεός σε σκηνοθεσία Νίκου Αρβανίτη Ο συγγραφέας του διηγήματος Ν’ ακούω καλά τ’ όνομά σου, Σωτήρης Δημητρίου, μας μεταφέρει στα σύνορα Ελλάδας – Αλβανίας για μία μέρα –από το μεσημέρι της μίας ως τα άγρια χαράματα της άλλης. Εκεί ξετυλίγεται όλο το «δράμα» των συνόρων και των ανθρώπων τους. Ένα διήγημα, γραμμένο με την απαράμιλλη γλώσσα του Σωτήρη Δημητρίου που διασώζει την προφορικότητα, την «ακουστική έκπληξη και το απρόσμενο» της ντοπιολαλιάς, δίνει αφορμή σε τέσσερις ηθοποιούς και τρεις μουσικούς να αφηγηθούν, να υποδυθούν, να τραγουδήσουν. Και, όταν ο λόγος δεν αρκεί, έρχεται η μουσική και το τραγούδι. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Νίκος Αρβανίτης. Οι πρώτες παραστάσεις δόθηκαν το καλοκαίρι του 2006 σε φυσικό υπαίθριο σκηνικό, σε μέρη της Ηπείρου που συνορεύουν με την Αλβανία. Στο χώρο του θεάτρου θα πραγματοποιηθεί παράλληλα με την παράσταση, έκθεση φωτογραφίας του Νίκου Οικονομόπουλου. Το Σχολείον, Χώρος Α | 20 - 23 Ιουνίου
Ο Γιαν Λόουερς, θεατρικός συγγραφέας και εικαστικός καλλιτέχνης που ίδρυσε την ομάδα Needcompany το 1985 υπογράφει Το δωμάτιο της Ισαβέλλας, έργο που θριάμβευσε στο Φεστιβάλ της Αβινιόν το 2004. Ο Λόουερς –άγνωστος εν πολλοίς στο ελληνικό κοινό- έχει ασκήσει μαζί με τον Γιαν Φαμπρ και τον Βιμ Βαντεκέιμπους την τελευταία εικοσαετία καταλυτική επίδραση στη χορευτική σκηνή της Ευρώπης. Ως λαμπροί αυτοδίδακτοι, βοήθησαν να φυσήξει άνεμος ελευθερίας, καταλύοντας τα σύνορα ανάμεσα στις τέχνες. Το ρόλο της Ισαβέλλας, μιας 94χρονης τυφλής γυναίκας που αφηγείται την ιστορία της, υποδύεται η καταπληκτική Viviane De Muynck (πώς προφέρεται αυτό;), μούσα του καλλιτέχνη. Το δωμάτιο της Ισαβέλλας σημαδεύεται από ένα μυστικό. Στην παράσταση συμμετέχουν εννέα περφόρμερ, ενώ λόγος, τραγούδι, χορός και εικόνα συμβάλλουν ισότιμα. Πειραιώς 260, Χώρος Δ | 15 - 18 Ιουνίου www.needcompany.org
7. Το αργεντίνικο καρναβάλι των μουργκέρος Cruda. Vuelta y vuelta. Al punto. Chamuscada Στην καινούρια του δουλειά ο αργεντινής καταγωγής συγγραφέας και σκηνοθέτης Ροντρίγο Γκαρσία αντλεί από τις μνήμες της παιδικής ηλικίας, από τη «Murga», το καρναβάλι των «μουργκέρος (murgueros)». Ο όρος παραπέμπει στη γιορτινή πλευρά της καθημερινότητας των προλετάριων της Αργεντινής, εκεί όπου τα χρώματα, ο χορός και η μουσική του δρόμου ενώνονται με τη διάθεση για κοινωνική διαμαρτυρία. Για πρώτη φορά ο σκηνοθέτης ενσωματώνει στο θέαμά του ένα τέτοιο «ψηφιδωτό πραγματικότητας», στο οποίο συμμετέχει ένας μόνο επαγγελματίας ηθοποιός και δεκαπέντε «μουργκέρος», μουσικοί και χορευτές του καρναβαλιού, χωρίς προηγούμενη θεατρική εμπειρία. Κείμενα και κινηματογραφικές εικόνες από το Μπουένος Άιρες που προβάλλονται σε οθόνη, συνθέτουν την ποιητική του προσέγγιση. Πειραιώς 260, Χώρος Η | 20 - 22 Ιουνίου
δεκαπενθήμερο
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 13
Φωτογραφία: Νώντας Στυλιανίδης
5. Η περφόρμανς της ιστορίας ενός αιώνα.
3. Ο βιρτουόζος Άλντο Τσικολίνι συνεργάζεται με την ΚΟΘ.
Φωτογραφία: Κώστας Δρίμτζιας
Φωτογραφία: Maarten Vanden Abeele
6. Ο μουσικός ύμνος της βαλκανικής συνύπαρξης.
7. H αργεντίνικη παράδοση των μουργκέρος.
Φωτογραφία: John Romao
1. H μεγαλύτερη ορχήστρα του κόσμου.
Φωτογραφία: Matyas Erdeli
4. H oυγγρική ματιά στο λυρισμό του Τσέχοφ
2. H αλβανόφωνη Μήδεια του Μικέλ Καλέμι
οι χώροι
14 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Για δεύτερη συνεχή χρονιά το Ελληνικό Φεστιβάλ διοργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια και work-shops θεάτρου. Τα εργαστήρια απευθύνονται σε σκηνοθέτες, ηθοποιούς, εικαστικούς καλλιτέχνες και τριτοετείς σπουδαστές Δραματικών σχολών, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα θεατρικά εργαστήρια επικεντρώνονται φέτος στο ‘Devised Theatre’ (Θέατρο της Επινόησης) και παρέχουν τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να έρθουν σε επαφή με αυτό το είδος θεάτρου, που η δημιουργική του διαδικασία είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του παγκoσμίου θεάτρου σήμερα. Στα εργαστήρια θα διδάξουν σκηνοθέτες και ηθοποιοί της Ευρωπαϊκής Σκηνής με μεγάλη θεατρική και διδακτική εμπειρία στο Devised Theatre. Διοργάνωση σεμιναρίων: Μαρία Σάββα. Το πρόγραμμα έχει διαμορφωθεί ως εξής: • 25 Ιουνίου -1 Ιουλίου ΣΕ ΑΥΤΟ ΤΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΤΩΡΑ (Σχολείον-Α Χώρος) Διδάσκει η Cathy Naden • 2-9 Ιουλίου (Σχολείον-Α Χώρος) ΣΩΜΑΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ Διδάσκει ο Marcello Magni • 23-30 Ιουλίου (Σχολείον-Α Χώρος) ΣΤΗΝΩ ΜΙΑ ΠΑΓΙΔΑ ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΜΕ ΨΕΥΤΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΑΛΗΘΙΝΑ ΨΕΜΑΤΑ Διδάσκει ο Albrecht Hirche • 26-31 Ιουλίου (Σχολείον-Β Χώρος) DEVISING MIA ΣΕΙΡΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΟΥ ΠΕΡΙΣΤΡΕΦΟΝΤΑΙ ΓΥΡΩ ΑΠΌ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ : ΠΩΣ ΓΕΝΝΑΣ ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΣΟΥ ΚΑΙ ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΣ ΜΙΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ Διδάσκει ο Josef Houben Βασικές οδηγίες Οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να αποστείλουν τα βιογραφικά τους μέχρι τις 10 Ιουνίου, στο Ελληνικό Φεστιβάλ είτε ταχυδρομικά (Χατζηχρήστου 23 και Μακρυγιάννη, 117 42 Αθήνα, Τμήμα Πρωτοκόλλου), είτε με email (θέμα: εκπαιδευτικό πρόγραμμα) στη διεύθυνση pdouros@greekfestival.gr. Ο αριθμός των συμμετεχόντων δεν θα υπερβαίνει τα 20 άτομα ανά σεμινάριο. Η διδασκαλία θα γίνεται στα αγγλικά και το κόστος συμμετοχής στα εργαστήρια καλύπτεται από το Ελληνικό Φεστιβάλ. Τα ονόματα των συμμετεχόντων θα ανακοινωθούν το αργότερο έως τις 15 Ιουνίου στο δικτυακό τόπο του Ελληνικού Φεστιβάλ. Χώρος διοργάνωσης των εργαστηρίων: Σχολείον(Α και Β Χώρος). Λίγα λόγια για το ‘Devised Theatre’ To ‘Devised Theatre’ είναι μια συλλογική διαδικασία που δίνει την ευκαιρία σε μια ομάδα performers να εξερευνήσουν τη σωματική τους γλώσσα και να αφηγηθούν με θεατρικά μέσα μια ιστορία. Η διαδικασία του Devised Theatre δίνει την δυνατότητα να ανακαλύψει κανείς νέους τρόπους έκφρασης για το παίξιμο και την σκηνοθεσία στο θέατρο. Περισσότερα, στο επόμενο φύλλο του εφ και στην ιστοσελίδα του Φεστιβάλ ___
Πειραιώς 260 (πρώην εργοστάσιο Τσαούσογλου) Το παλιό εργοστάσιο Τσαούσογλου, στην Πειραιώς, διασκευάζεται για να υποδέχεται καλλιτεχνικές δράσεις του Φεστιβάλ Αθηνών. Το παλαιό υπό ανασκευή κτίριο σηματοδοτεί την ένταξη της άλλοτε βιομηχανικής οδού Πειραιώς στα πολιτισμικά δίκτυα της πρωτεύουσας… Από τον Θανάση Μουτσόπουλο| Φωτογραφίες: Λίλα Σωτηρίου
Δεν υπάρχει άλλη λεωφόρος που να αρχίζει (και να τελειώνει επίσης) πάνω στην Ομόνοια, την κεντρικότερη πλατεία της πρωτεύουσας. Δεν υπάρχει άλλη λεωφόρος που να φτάνει σε τόσο απόλυτα αστική περιοχή. Δεν υπάρχει άλλη λεωφόρος που να συνδέει τόσο διαφορετικές σε χαρακτήρα περιοχές, από τη μικροκλίμακα του εντελώς πολυεθνικού πλέον τμήματος κοντά στην Ομόνοια μέχρι τις έρημες, σχεδόν εγκαταλειμμένες βιομηχανικές εκτάσεις που απλώνονται για χιλιόμετρα, παρακάτω. Εκεί που κάποτε κυριαρχούσαν οι «επαρχιώτες στην Ομόνοια», σήμερα έχουν αντικατασταθεί από τους Πακιστανούς, Κινέζους, Νιγηριανούς και Κούρδους μετανάστες. Η περιοχή αλλάζει ραγδαία, εθνικά μαγαζιά, εστιατόρια, δημιουργούν την αρχική μαγιά για μια κοσμοπολίτικη Αθήνα, πρώτη φορά στην ιστορία της (σε ό,τι αφορά τους μόνιμους κατοίκους της, ο τουρισμός είναι άλλη ιστορία). Μέχρι το Γκάζι η Πειραιώς συνεχίζει μάλλον ήσυχα, υποτονικά και χωρίς χαρακτήρα. Το Γκάζι όμως είναι ένα περίεργο σύμβολο που μάλλον τείνει να υποβαθμιστεί τα επόμενα χρόνια από τα πολυτελή σκυλάδικα που το περικυκλώνουν και τις μεγάλες πίστες που το ακολουθούν παρακάτω. Η περιοχή τείνει να γίνει η κατ’ εξοχήν θεατρική περιοχή της πρωτεύουσας ενώ στις περιοχές πίσω απ’ αυτά, εύποροι καλλιτέχνες και διανοούμενοι παίρνουν σιγά σιγά τη θέση των μουσουλμάνων κατοίκων και των χαμηλών τάξεων. Μετά τελειώνει η Αθήνα. Αρχίζει ο Δήμος Ταύρου και μετά η Καλλιθέα, ο Ελαιώνας και μισοεγκαταλειμμένα βιομηχανικά κτίρια δίνουν έναν διαφορετικό χαρακτήρα.
που άνθησε κατά το διάστημα 1960-80 για να κλείσει στις αρχές της δεκαετίας του’90. Εδώ και ένα χρόνο και σταδιακά το Φεστιβάλ Αθηνών χρησιμοποιεί τους παλιούς βιομηχανικούς χώρους για το πρόγραμμα του. Αρχικά ήταν το (επίσης λακωνικά και με ακρίβεια ονοματισμένο) Κτίριο Δ’ με μια σκηνή 16 x 16 μέτρων και χωρητικότητα περίπου επτακοσίων ατόμων. Η τεράστια μεταλλική δίρριχτη στέγη επιτρέπει μια σχεδόν απόλυτη πολυμορφικότητα στον χώρο, σχεδόν οποιαδήποτε μετακίνηση ή μεταφορά της σκηνής και των καθισμάτων, άρα τεράστιες καλλιτεχνικές ευκαιρίες για πειραματισμό. Η εντύπωση που έκανε το κτίριο στα πλαίσια των καλοκαιρινών εκδηλώσεων εμφάνισε έναν διαφορετικό χαρακτήρα για τα δεδομένα της Αθήνας, πιο ευρωπαϊκό, πιο μετα-βιομηχανικό, πιο «βερολινέζικο»…
Λεωφόρος πολιτισμού Για το επόμενο καλοκαίρι, ετοιμάζεται να δοθεί στις δραστηριότητες του φεστιβάλ το σύνολο σχεδόν του συγκροτήματος μετατρέποντάς το σε κάτι χωρίς ανάλογο σε ό,τι αφορά τα κτίρια για τις performing arts. Το γειτονικό
με το προηγούμενο, Κτίριο Γ’ θα στεγάσει καμαρίνια. Το αμέσως επόμενο Κτίριο Ε’ γεννήτριες, απαραίτητες για τη λειτουργία του κτιριακού συνόλου. Στη συνέχεια το Κτίριο Ζ’ επίσης καμαρίνια αλλά και πάρκινγκ αυτοκινήτων. Τέλος το Κτίριο Η’ θα αποτελέσει, ίσως, το διαμάντι του συγκροτήματος με ένα καινούργιο θέατρο, λίγο μικρότερο από το προηγούμενο με περίπου πεντακόσιες θέσεις και σκηνή 14 X 16 μέτρων. Η ταυτόχρονη λειτουργία δύο τόσο μεγάλων κλειστών θεάτρων παράλληλα με εκδηλώσεις στους υπαίθριους χώρους (παράσταση σε τροχόσπιτο σήμερα, συναυλίες τον περασμένο χρόνο και dj το επόμενο διάστημα) μετατρέπει το σύνολο σε έναν από τους πιο πυκνούς στη λειτουργία τους πολιτισμικούς χώρους της πρωτεύουσας. Απ’ ό,τι φαίνεται η Πειραιώς μοιάζει καταδικασμένη να μετατραπεί σε λεωφόρο «πολιτισμού». Το συγκρότημα της «Πειραιώς 260» αναπόφευκτα θα είναι ένα από τα πολιτισμικά διαμάντιά της… ¢ ___ * Ο Θανάσης Μουτσόπουλος είναι αρχιτέκτονας. Διδάσκει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.
Τι αλλάζει Η αλλαγή της φυσιογνωμίας της οδού (αλήθεια γιατί οδού και όχι λεωφόρου;) Πειραιώς τα τελευταία χρόνια αποτελεί μια από τις πιο ενδιαφέρουσες φάσεις της σύγχρονης Αθήνας. Η παλιά βιομηχανική περιοχή του κέντρου της Αθήνας μετατρέπεται σταδιακά στον πολιτισμικό άξονα της πρωτεύουσας με την Τεχνόπολη, το Μουσείο Μπενάκη και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Ακριβώς δίπλα στο συγκρότημα της Α.Σ.Κ.Τ., το αδιαμφισβήτητο τοπόσημο της οδού Πειραιώς νοτίως της Χαμοστέρνας, έχει δημιουργηθεί ένας από τους κυριότερους χώρους εκδηλώσεων του ανανεωμένου Φεστιβάλ Αθηνών. Η λακωνική αλλά ακριβής ονομασία «Πειραιώς 260» περιέχει το παλιό εργοστάσιο Τσαούσογλου, μια βιομηχανία κατασκευής επίπλων, σχολικών θρανίων και γραφείων
[Info:] Ο χώρος του Φεστιβάλ Αθηνών με αριθμό 260 στον οδό Πειραιώς βρίσκεται στον Ταύρο, στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο με τη Σχολή Καλών Τεχνών, δεξιά κατεβαίνοντας προς Πειραιά αρκετά μετά τη διασταύρωση της οδού Χαμοστέρνας. Η είσοδος στο χώρο γίνεται μέσω πύλης που βρίσκεται επί της οδού Πολυκράτους, σε αρκετό βάθος από τη διασταύρωσή της με την οδό Πειραιώς. Πρόσβαση: Με τον ηλεκτρικό: Στάση «Καλλιθέα» (Σιβιτανίδειος Σχολή). Αποβιβάζεστε και βαδίζετε παράλληλα με τις σιδηροδρομικές γραμμές προς Πειραιά μέχρι την οδό Δημητσάνας. Εκεί στρίβετε δεξιά, βγαίνετε στην οδό Πειραιώς, τη διασχίζετε και πορεύεσθε για λίγο δεξιά προς Αθήνα μέχρι την οδό Πολυκράτους. Με λεωφορείο: Στάση «Σχολή Καλών Τεχνών» (Αρ. Γραμμής 049, 914)
οι χώροι
ΛΙΓΟ ΠΡΙΝ ΑΝΟΙΞΕΙ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ Ένας ακόμα χώρος του παλιού εργοστασίου Τσαούσογλου βάζει ακόμα πιο δυναμικά στο χάρτη του Φεστιβάλ Αθηνών (και της πόλης) την οδό Πειραιώς.
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 15
16 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
ρεπορτάζ
ΟΧΥΡΩΜΑΤΙΚΑ ΕΡΓΑ. Οι πεζοί έχουν πόλεμο με τα αυτοκίνητα - και για την ώρα νικούν τα τροχοφόρα.
Γκάζια στον πεζόδρομο Σε ποιον ανήκει ο Μεγάλος Περίπατος; Τι συνδέει το Ηρώδειο με την Τεχνόπολη στο Γκάζι; Ο Μεγάλος Αρχαιολογικός Περίπατος, ο σημαντικότερος πεζόδρομος της πρωτεύουσας. Ανήκει όμως, πράγματι, στους πεζούς ο πεζόδρομος αυτός; Το οδοιπορικό μας δεν το επιβεβαιώνει. Κείμενο-φωτογραφίες: Κωστής Πιερίδης
Από τον Απρίλιο του 2004 και με την υλοποίηση του «Μεγάλου Περιπάτου», όπως έχει ονομάσει η Ένωση Αρχαιολογικών Χώρων Αθήνας (ΕΑΧΑ) την ενοποίηση των πεζοδρόμων του κέντρου της πόλης, εύκολα κανείς διαπιστώνει πως η λέξη πεζόδρομος είναι ευφημισμός – και καταπατάται ποικιλοτρόπως. Η Ντόρα Γαλάνη, αρχιτέκτων-πολεοδόμος αλλά και τεχνική διευθύντρια της ΕΑΧΑ ΑΕ, σε πρόσφατο συνέδριο για την «αισθητική των πόλεων και τις πολιτικές παρεμβάσεων», έχει περιγράψει ως εξής το προφίλ και τη χρηστικότητα των δημόσιων χώρων: «Οι χώροι αυτοί πρέπει να είναι άνετοι και ευχάριστοι στον χρήστη, προσιτοί σε όλους (μαμάδες με καροτσάκια, άτομα με μειωμένη κινητικότητα ή όραση, ηλικιωμένους), ασφαλείς στη χρήση από τον πεζό». Άρτια θεωρία. Τι απέδειξε το οδοιπορικό μας στο κέντρο της τουριστικής Αθήνας αλλά και του καθημερινού, ευχάριστου περιπάτου των πολιτών της πρωτεύουσας - την Τρίτη, 29 Μαΐου; Μια ανεπαρκή καθημερινότητα. Ξεριζωμένα κολονάκια, παρκαρισμένα αυτοκίνητα, μηχανάκια, ταξί, τουριστικά λεωφορεία, υπηρεσιακά οχήματα, βανάκια τροφοδοσίας καταστημάτων. Θύματα όλων αυτών, τόσο οι πεζοί όσο και η βιωσιμότητα των δημοσίων χώρων.
11:00 π.μ., Διονυσίου Αρεοπαγίτου και Αμαλίας «Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός» Αν η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, τότε το οδοιπορικό μου ξεκίνησε με τον πιο προβληματικό τρόπο. Εκτός από τις παραβιάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας και μια μυστήρια ματιά των τουριστών στα αυτοκίνητα που βρίσκονται στον πεζόδρομο κάτω από τις απαγορευτικές πινακίδες, στα πρώτα μέτρα της Διονυσίου Αρεοπαγίτου βασιλεύει μια αποπνικτική κιτς ατμόσφαιρα. Τα τουριστικά μαγαζάκια,
ρεπορτάζ
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 17
οι καφετέριες και οι ταβέρνες «παραβιάζουν» με τη σειρά τους οποιονδήποτε Κώδικα Αισθητικής. Γύψινοι Σωκράτηδες, λαμέ μπλουζάκια «I love Greece», τσαρούχια, νάιλον σημαίες, φραπέ with milk και, βέβαια, mouzaka. Στη διασταύρωση Διονυσίου Αρεοπαγίτου και Στρατηγού Μακρυγιάννη, πέρα από τα αυτοκίνητα που συνέχιζαν να μπαίνουν στον πεζόδρομο, παρατήρησα την Ακρόπολη και έναν κατάξανθο πιτσιρικά με τους γονείς του, πιθανώς από τη Σκανδιναβία, που εξέταζαν εξονυχιστικά έναν χάρτη της πόλης. Ίσως για αυτούς ό,τι έβλεπαν να ήταν ενταγμένο στο ελληνικό φολκλόρ.
11:15 π.μ. Embajada de Espana Μια φραπεδιά έξω απ’ του Θερβάντες... Έξω από το υπέροχο κτίριο της ισπανικής πρεσβείας συνάντησα τα πρώτα περιπολικά του οδοιπορικού μου. Ένα περιπολικό της Δημοτικής Αστυνομίας είναι αραγμένο σε ένα έξοχο σκιερό σημείο πριν από την πρεσβεία, ενώ εν κινήσει βρίσκεται ένα φανταχτερό τζιπ της Τροχαίας. Στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου περιπολικά υπάρχουν πολλά, μόνο που η χρησιμότητά τους μου φάνηκε κάπως «διακριτικά διακοσμητική». Ίσως αυτό να οφείλεται στις θεσμικές δυσκολίες που προκύπτουν, καθότι φορείς και φορείς εμπλέκονται με τα διοικητικά ζητήματα του πεζόδρομου. Ο διευθυντής της Δημοτικής Αστυνομίας, Στυλιανός Κρασσάς, είναι σαφής: «Η Δημοτική Αστυνομία δεν έχει καμία αρμοδιότητα να κόβει κλήσεις στα διερχόμενα αυτοκίνητα. Δίνει μόνο κλήσεις, ελεγχόμενης ή μη, στάθμευσης. Την απόλυτη αρμοδιότητα για όλα τα κινούμενα οχήματα στους πεζόδρομους την έχει η Τροχαία, που επίσης μπορεί να κόψει κλήσεις παράνομης σταύθμευσης». Ασυνεννοησία των αρχών, λοιπόν; Μόνο;
1] ΑΜΑΛΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΑΡΕΟΠΑΓΙΤΟΥ Μηχανάκια πάνε κι έρχονται, το ταξί περιμένει τον καλό του τον πελάτη, κάποιος μόλις έχει παρκάρει, κάποιος άλλος μόλις ξεπάρκαρε. Α, επιπλέον, κόσμος πάει κι έρχεται διότι, όπως λέει άλλωστε και η πινακίδα, εδώ είναι πεζόδρομος. Αλλά οι Έλληνες, ως φύσει ποιητικός λαός, μισούν την πεζότητα...
5] ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ Το λεωφορείο έχει αποβιβάσει τους τουρίστες πολύ κοντά στον Ιερό Βράχο. Αυτοί δεν εκπλήσσονται πια. Έχουν ήδη μερικές μέρες στην Αθήνα και έχουν πάρει μια γερή τζούρα από την ελληνική αντίληψη για τη νομιμότητα. Έμαθαν κιόλας ότι είναι κανονικό όταν το αυτοκίνητό τους παρκάρει στον πιο χάι πεζόδρομο.
2] ΠΡΟΣ ΤΟ ΗΡΩΔΕΙΟ Είναι πρωί. Η Ντένις Γκρέιβς μάλλον δεν έχει ξυπνήσει για τις πρόβες της Κάρμεν. Έχουν όμως ξυπνήσει οι υπάλληλοι των ΕΛΤΑ, που πάρκαραν το βανάκι τους κοντά στα παρακείμενα γραφεία τους, έχει ξυπνήσει και ο οδηγός του φορτηγού τροφοδοσίας. Όχι, οι πολίτες που ανέχονται τα αυτοκίνητα δεν ξύπνησαν ακόμα.
6] ΔΙΟΝΥΣΟΣ Όλα είναι καλά σ’ αυτόν τον πεζόδρομο, εκτός από μια μικρή λεπτομέρεια. Η χαμηλή βλάστηση αφήνει εκτεθειμένα στο λιοπύρι τα αυτοκίνητα, να βράζουν. Είναι προφανής η οικολογική ζημιά που έχει γίνει. Χάθηκαν μερικά ψηλά αειθαλή με πλατύ φύλλωμα, ιδανικά για τον καυτό ήλιο κάτω από τον αττικό ουρανό;
3] ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ Λίγη σκιά μέσα στην ντάλα. Τα παιδιά του περιπολικού της Δημοτικής Αστυνομίας φραπεδίζουν ανέμελα. Συχνά - πυκνά περνούν μηχανάκια και αυτοκίνητα από μπροστά τους αλλά κι αυτά τα παιδιά τι να κάνουν; Δεν έχουν δικαίωμα να δίνουν κλήσεις σε εν κινήσει οχήματα! Άρα, το φραπεδίζειν εστίν φιλοσοφείν!
7] ΔΙΟΝΥΣΟΣ (ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑ) Ολημερίς τα φύτευαν, το βράδυ ξεριζώνονταν. Τα κολονάκια υποτίθεται ότι αποτρέπουν την είσοδο των τροχοφόρων στο πιο κοντινό σημείο του πεζόδρομου προς την Ακρόπολη. Αν εμποδίζουν, όμως, με πολύ μεγάλη ευκολία αφαιρούνται - ίνα πληρωθή το ρηθέν, ότι του Έλληνος το τροχοφόρον στοπ δεν υπομένει.
4] ΠΡΟΣ ΠΝΥΚΑ Είναι προφανές. Οι δυο ταξιτζήδες και ο μηχανόβιος που τους ακολουθεί, έχοντας επηρεαστεί από την περιρρέουσα αρχαιολατρεία, πηγαίνουν για να ρητορεύσουν. Η πινακίδα, αριστερά, βεβαίως, επιμένει ότι εδώ είναι πεζόδρομος αλλά ας το έγραφαν στα αρχαία ελληνικά...
8] ΚΑΤΗΦΟΡΙΖΟΝΤΑΣ ΠΡΟΣ ΘΗΣΕΙΟ Αυτούς τους πεζούς, άραγε, γιατί τους βάζουν εδώ; Για να δυσχεράνουν την άνετη πρόσβαση των τροχοφόρων; Για να εκνευρίσουν τους οδηγούς τους. Μήπως για να αναγκάσουν τους αστυνομικούς να κινηθούν, να καταναλώσουν δηλαδή ενέργεια σε μια εποχή που η ενέργεια είναι τόσο πολύτιμη;
11:30 π.μ. Στον Διόνυσο Το βασίλειο των πούλμαν. Φτάνοντας έξω από τα σκαλιά που οδηγούν στο Ηρώδειο πήρα μια μεγάλη τζούρα Φεστιβάλ βλέποντας μια μεγάλη αφίσα της Κάρμεν και, στο καπάκι, περπάτησα μέχρι το πιο κακοποιημένο σημείο του πεζόδρομου – τη διαδρομή που, έως πριν λίγες ημέρες, ήταν κατειλημμένη από τα τερατώδη περίπτερα των εκδοτών βιβλίου (ευτυχώς, ήδη ανακοινώθηκε ότι η έκθεση δεν θα ξαναγίνει στην περιοχή). Στο εστιατόριο του Διονύσου και σε ένα χώρο που δημιουργείται μια μικρή πλατειούλα, οι πεζοπόροι πρέπει να διέρχονται ανάμεσα από τα πούλμαν που μεταφέρουν τους τουρίστες. «Ώπα, καλώς... Σε παίρνει... Πάρ’ το όλο αριστερά». Εικόνα και ήχος. Οι οδηγοί, σαφώς και κάνουν τη δουλειά τους, αλλά όπως και να ’χει ο «Μεγάλος Περίπατος» δεν φτιάχτηκε για τα πούλμαν. Το ποιος φροντίζει για την αντικατάσταση των κυβόλιθων που τα πούλμαν καταστρέφουν ήταν η ερώτηση που μου γεννήθηκε όταν, ομολογώ ενοχλημένος, άρχισα να κατηφορίζω προς το Θησείο. Η προσπάθεια απάντησης, φαντάζομαι πως θα είναι αναλόγως πολύπλοκη με την προσπάθεια τετραγωνισμού του κύκλου.
11:40 π.μ. Καφετέριες στο Θησείο Ράλι ανάμεσα στα τραπεζοκαθίσματα Κατηφορίζοντας από τον Διόνυσο προς Θησείο, είναι τόσο όμορφη η θέα της Ακρόπολης που κάλλιστα προχωράς ανάποδα για να την κοιτάς. Ταυτόχρονα έχεις το νου σου μη σε πατήσουν και οι φίλοι οδηγοί. Είπαμε, η u
18 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
κίνηση των αυτοκινήτων δεν σταματά. Κάθε άλλο! Τα οχήματα που κατευθύνονται προς το Θησείο, εξαιτίας και τις κλίσης του δρόμου, αναπτύσσουν υψηλές ταχύτητες. Έφτασα έξω από τις πρώτες καφετέριες – τα τραπεζοκαθίσματά τους εκτείνονται σε μεγάλο μέρος του πεζόδρομου. Ο κ. Κρασσάς μας είπε ότι η Δημοτική Αστυνομία δεν καθορίζει τον αριθμό των τραπεζοκαθισμάτων που δικαιούται η κάθε καφετέρια, αλλά μπορεί να επιβάλλει πρόστιμο έαν αυτός ξεπεραστεί. Έλα όμως που η Δημοτική Αστυνομία δουλεύει από τις 7:30 π.μ έως τις 2:00 μ.μ. – και τα τραπεζοκαθίσματα ξεχειλίζουν από τα προκαθορισμένα όρια μόλις πέσουν οι αχτίδες του ήλιου. Μοναδικό πρόβλημα, τη νύχτα: ορισμένα αυτοκίνητα και περισσότερα μηχανάκια που «κόβουν δρόμο» απ’ τον πεζόδρομο μπορεί να εμποδιστούν στην πορεία τους από τα τραπεζοκαθίσματα που «ξεχειλίζουν». Με λίγη καλή θέληση όλα διορθώνονται...
ρεπορτάζ
9] ΤΡΑΠΕΖΟΚΑΘΙΣΜΑΤΑ ΣΤΟ ΘΗΣΕΙΟ Καλοκαίρι, τραπεζάκια έξω. Ο πεζόδρομος εξασφαλίζει στα καφενεία πελατεία - και αυτά, με τη σειρά τους, ανταποδίδουν τηρώντας τη νομιμότητα: τα τραπεζοκαθίσματα δεν τοποθετούνται εκτός των ορίων που τους έχει ορίσει ο Δήμος. Το βράδυ, όμως, είναι αλλιώς. Πολύς ο κόσμος - και κανένας φύλακας.
13] ΠΡΟΣΟΧΗ, ΕΡΓΑ! Το παγκάκι δεν είναι ο ιδανικός χώρος να καθήσεις να ξεκουραστείς. Αλλά και ο δρόμος, μπροστά, δεν είναι ο ιδανικός χώρος να τον διαβείς. Οι λακκούβες έχουν μείνει μερικούς μήνες στην κατάσταση που είναι και τώρα. Πεζόδρομος μετ’ εμποδίων κατ’ εξακολούθησιν.
10] ΠΡΙΝ ΤΟ ΣΤΑΘΜΟ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ Όπα, τον πιάσαμε! Αυτός ο μηχανόβιος δεν είχε την τύχη των υπολοίπων. Έπεσε σε αστυνομικούς που κάνουν τη δουλειά τους. Η τελετουργία της κλήσης έχει το γούστο της. Μόνο που στον Μεγάλο Πεζόδρομο η επίδοση κλήσεων είναι κάτι σπάνιο. Το σύνηθες είναι η κυκλοφορία - ενίοτε και το μποτιλιάρισμα.
14] ΤΟ ΓΡΑΣΙΔΙ ΣΤΟ ΠΡΑΝΕΣ... Τα φυτά στο πρανές, απέναντι από την είσοδο στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, θέριεψαν - κι ύστερα ξεράθηκαν και περιμένουν ή τον κηπουρό με την τσουγκράνα ή μια φωτιά. Στο μεταξύ, στα ξερόκλαδα μαζεύονται σκουπίδια - ενίοτε και συσκευασμένα σε σακκούλες.
11] ΘΗΣΕΙΟ: ΣΤΑΣΗ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΤΕΛ Εδώ έχει γίνει μια μικρή παρέκκλιση από τα ειωθότα. Τα μεγάλα λεωφορεία που κάνουν μανούβρες αφήνουν καυσαέριο νομίμως. Στο σημείο αυτό, ανάμεσα από τα μεγάλα πούλμαν, η κυκλοφορία των υπόλοιπων οχημάτων δυσχαιρένεται - κάτι που, ασφαλώς, αποτελεί όνειδος για τον σύγχρονο πολιτισμό.
15] ΤΟ ΠΑΠΑΚΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΒΑΣΗ Η εναέρια διάβαση των πεζών, πάνω από τις ράγες του ηλεκτρικού, είναι ο αγαπημένος δρόμος των παπακίων και άλλων διτρόχων που, έτσι, κόβοντας δρόμο, βρίσκονται από το Θησείο στην οδό Πειραιώς. Είναι ο πιο σύντομος (και οικολογικός) δρόμος για την εξοικονόμηση ενέργειας!
12] ΠΡΟΣ ΤΟ ΓΚΑΖΙ Θα σε θυμηθώ σαν παλιό φορτηγό. Με τα φώτα σβησμένα, με τα φρένα σπασμένα. Σταματημένο στο τελευταίο τμήμα του Μεγάλου Πεζόδρομου, λειτουργεί αντιστικτικά προς το τοπίο, απέναντι: τον Κεραμεικό, το νεκροταφείο της αρχαιότητας, όπου κυλάει τα νερά του ο Ιλισσός. Το παλιό και το καινούργιο.
16] ΕΞΩ ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ ΑΠ’ ΤΗ ΧΗΜΕΙΑ Η ανωτέρω χημική τουαλέτα, λίγα μόλις μέτρα από την είσοδο στον αρχαιολογικό χώρο του Κεραμεικού, έχει απομείνει σε αυτό το σημείο από την εποχή που λειτουργούσε εργοτάξιο του μετρό. Προφανώς, είναι έργο διατηρητέο που συμβολίζει τη διαχρονία του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.
11:45 π.μ. Σταθμός Θησείου ΚΤΕΛ Αττικής και πάρκινγκ άνευ πληρωμής. Στο σταθμό του ηλεκτρικού στο Θησείο νομίζεις ότι λειτουργεί δημόσιο πάρκινγκ. Μηχανάκια, αυτοκίνητα, κάθε λογής κινούμενο - και σαν να μην έφτανε αυτό, λεωφορεία του ΚΤΕΛ Αττικής (νομίμως αυτά) που μανουβράρουν κατά παντός πεζού. Πάλι καλά έχει κάτι απάγκια σημεία, κάτι σκιερές γωνιές να πίνουν το φραπεδάκι τους τα κατακαημένα αστυνομικά όργανα. Όχι για πολύ δηλαδή, ορισμένες φορές πρέπει να επέμβουν άμεσα άμα δούνε κανένα μαλλιά, τυχόν αφισοκολλητές, δολοφόνους, τρομοκράτες κ.τ.λ. Προσωπικώς, είχα μια έντονη συνομιλία με τον οδηγό ενός περιπολικού καθώς μου είπε ότι απαγορεύεται η φωτογράφιση υπηρεσιακών οχημάτων. Τι ωραία αξία αποκτά η έννοια της «απαγόρευσης» μέσα σε ένα γενικότερο κλίμα ασυδοσίας και παραβάσεων! Για μια στιγμή σκέφτηκα ότι ζω σε σουρεαλιστική ατμόσφαιρα, ύστερα κοίταξα ψηλά την κλασική αρχιτεκτονική της Ακρόπολης, έσκυψα το κεφάλι και έφυγα. Γιατί πάω γυρεύοντας φασαρίες;
12:00 π.μ. Πειραιώς, Τεχνόπολις Γκάζι Για τους φαν της τετρακίνησης Το τελευταίο κομμάτι του «Μεγάλου Περιπάτου», από το Θησείο ως την Πειραιώς, αποκρυσταλλώνει τη σημασία που οι φορείς (δεν) δείχνουν στο δρόμο. Πολύ πιθανόν, ακόμα και σήμερα, τρία χρόνια και κάτι μετά την πεζοδρόμησή του, στα ραδιοφωνικά δελτία κυκλοφοριακής ενημέρωσης να ακούσετε ότι έχει κίνηση στην Αποστόλου Παύλου! Πιο πολλά οχήματα απ’ ό,τι οι πεζοί. Ρημαγμένα παγκάκια, ξηλωμένα κολονάκια, αυτοκίνητα που καβαλάνε κράσπεδα. Πεζόδρομος για σκληρούς οδηγούς. Κάποια κολονάκια που ακόμη ανθίστανται αναγκάζουν τους οδηγούς σε ειδικές διαδρομές. Οι τολμηροί τα καταφέρνουν και βγαίνουν είτε στην Ερμού, είτε στην Πειραιώς, ανάλογα με την κατεύθυνσή τους – το βράδυ, φυσικά, είναι περήφανοι για τα αρχαία (και) του Κεραμεικού, που μόλις προσπέρασαν τσίτα τα γκάζια. Κάποια ωραία graffiti στο σταθμό των τρόλεϊ, στο τέλος της διαδρομής, γωνία Πειραιώς και Απ. Παύλου με κάνουν να αναθαρρήσω λιγάκι. Να ανάψει το πράσινο, να περάσω την Πειραιώς, να μπω στο Γκάζι, στις εγκαταστάσεις της Τεχνόπολης – εδώ, τουλάχιστον, τα τροχοφόρα σταματούν... ¢
ελληνικό τραγούδι
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 19
Μάνος ΛοΐζοςΧάρις Αλεξίου Μερικά τραγούδια που θυμάμαι απ’ αυτούς Η Χάρις Αλεξίου συνάντησε στη δισκογραφία τον Μάνο Λοΐζο το 1974. Πολλά χρόνια αργότερα, οι μνήμες εκείνης και των επόμενων συναντήσεών τους μένουν ζωντανές – και αναδύονται σε δυο μοναδικές συναυλίες. Η ερμηνεύτρια (και μαζί της ο Νίκος Πορτοκάλογλου) τραγουδούν: «Όλα σε θυμίζουν»... Από τον Νίκο Μωραΐτη
Ο κόσμος λειτουργεί αυθαίρετα. Ενώνει τους ανθρώπους γιατί έτσι του αρέσει. Ο Μάνος Λοΐζος μπορεί να συνεργάστηκε με όλους τους μεγάλους τραγουδιστές της γενιάς του, ο κόσμος όμως τον συνέδεσε με τη Χάρι Αλεξίου. Η Χάρις Αλεξίου μπορεί να έχει τραγουδήσει τους μεγαλύτερους Έλληνες συνθέτες, ο κόσμος όμως την έχει συνδέσει πρώτα απ’ όλα με τον Λοΐζο. Πόσο έξω μπορεί να πέφτει το ένστικτο του κοινού; Στην περίπτωση αυτών των δύο ηρώων του ελληνικού τραγουδιού, καθόλου. Στα πρόσωπά τους ο κόσμος κάτι είδε. Κι έτσι τράβηξε με το μολύβι τη γραμμή από το όνομα του Λοΐζου σ’ εκείνο της Αλεξίου, και είπε: «Εσείς οι δύο, για πάντα μαζί». Ακόμα και σήμερα, 25 χρόνια μετά το θάνατο
του συνθέτη, η ακροστιχίδα αποκαλύπτεται όταν η Αλεξίου, κλείνοντας κάθε συναυλία της, τραγουδά «Όλα σε θυμίζουν». Η σχέση, όμως, συνθέτη και τραγουδίστριας υπερβαίνει ένα διαχρονικό τραγούδι. Υπερβαίνει ακόμα και έναν διαχρονικό δίσκο, τα Τραγούδια της Χαρούλας, που έκαναν μαζί το 1979. Ο ένας μπαίνει στο ρεπερτόριο του άλλου, έτσι ώστε τα περισσότερα τραγούδια της Αλεξίου –ακόμα κι αυτά που της έγραψαν ο Μικρούτσικος ή ο Νικολόπουλος – να νομίζει ο κόσμος ότι της τα έγραψε ο Λοΐζος. Και τα περισσότερα τραγούδια του Λοΐζου – ακόμα κι αυτά που τραγούδησαν ο Νταλάρας, ο Παπακωνσταντίνου, η Γαλάνη – έχεις την αίσθηση ότι η Αλεξίου τα έχει πει, σε μία ιδεατή
ερμηνεία που έχεις μέσα στο κεφάλι σου και που ποτέ δεν δισκογραφήθηκε. Το δεύτερο σκέλος αυτής της συλλογικής φαντασίωσης, θα πραγματοποιηθεί στο Ηρώδειο στις 14 και 15 Ιουνίου: Η Αλεξίου θα τραγουδήσει όλο τον Λοΐζο, έτσι όπως νομίζαμε ότι έχει ήδη κάνει αλλά ποτέ δεν έκανε. Ο γρίφος πηγαίνει, με αυτόν τον τρόπο, προς τη λύση του. Τα αίτια, όμως, της δημιουργίας του δεν τα εξηγήσαμε ακόμα. Γιατί ο κόσμος «πάντρεψε» Λοΐζο και Αλεξίου στη συνείδησή του; Αν προσέξει κανείς πώς χτίζονται οι τεράστιες καριέρες παγκοσμίως, θα βρει εύκολα την απάντηση. Πολλή δουλειά, πολλή μελέτη, ζωές που δεν ζήσανε αλλά αφιερώθηκαν στην τέχνη τους. Αλεξίου και Λοΐζος
βρίσκονται στον αντίποδα αυτού του σχήματος. Τις ζωές τους τις έζησαν. Τα σώματά τους τα έκαψαν. Η τέχνη τους είναι ό,τι μένει. Το καταστάλαγμα. Το σπάραγμα. Τα αποκαΐδια. Ο Μάνος Λοΐζος πλήρωσε με έναν πρόωρο θάνατο τη φωτιά του. Η Χάρις Αλεξίου κάηκε αλλιώς: «Τα ζήτησα όλα απ’ τη ζωή μου / τα πλήρωσα με την ψυχή μου» λέει σ’ ένα της τραγούδι που δεν της έγραψε ο Λοΐζος, αλλά που θα μπορούσε να της το έχει γράψει. ¢
___ *Ο Νίκος Μωραΐτης είναι στιχουργός και δημοσιογράφος που ειδικεύεται σε θέματα του ελληνικού τραγουδιού.
Πρωτοσυναντήθηκαν στη δισκογραφία στο Καλημέρα Ήλιε (1974). Ξαναβρέθηκαν το 1979 με τα λαϊκά Τραγούδια της Χαρούλας. Σήμερα, πολλά χρόνια μετά την απώλεια του Μάνου Λοΐζου (1982), τα τραγούδια του ακούγονται από τη Χάρι Αλεξίου σαν να είναι σημερινά.
[Info:] «Αφιέρωμα στον Μάνο Λοΐζο»: Όλα σε θυμίζουν. Ερμηνεύει η Χάρις Αλεξίου, συμμετέχει ο Νίκος Πορτοκάλογλου. Ενορχηστρώσεις, διεύθυνση λαϊκής ορχήστρας: Κώστας Παπαδούκας. Σκηνοθετική επιμέλεια: Πάνος Παπαδόπουλος. Φωτισμοί: Ανδρέας Σινάνος. Υπεύθυνος ήχου: Παύλος Σαπουντζής. Ωδείο Ηρώδου Αττικού, 14 και 15 Ιουνίου. Τιμές εισιτηρίων: Διακ. 80 ευρώ, Α’ 60, Β’ 40, Γ’ 30, Άνω Διάζωμα 20 ευρώ.
Φωτογραφία: Κevin Kennefick
20 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
Ο ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ «Η ζωή, ξέρετε, είναι γεμάτη από αναπάντεχα προβλήματα. Κι ο Μπράιαν Ίνο λέει πάντα: “Υπέροχα, έχουμε ένα πρόβλημα”». Η Λόρι αφηγείται πώς η ζωή μπαίνει στην τέχνη της.
συνέντευξη
συνέντευξη
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 21
Λόρι Άντερσον «Έλα τώρα, μεγάλωσε λίγο!»
Είναι η τελευταία μέρα του Μαϊου και η κοριτσίστικη φωνή της Λόρι Άντερσον φτάνει από την άλλη άκρη της γραμμής χαρούμενη και γεμάτη ενθουσιασμό, παρόλο που για εκείνη είναι ένα super busy πρωινό στη Νέα Υόρκη. Έχουμε αργήσει λίγο, αλλά δεν μπορώ να τη φανταστώ να βιάζεται. Αντιθέτως, μπορώ να τη φανταστώ όσο μιλάμε να σκαλίζει τις χορδές ενός βιολιού. «Athens? That’s great» λέει και ξεκινάει να μου μιλάει σαν να αφηγείται ένα urban παραμύθι για αλλόκοτα παιδιά. Συνέντευξη στην Αναστασία Καμβύση
- Για πολλούς μουσικούς και καλλιτέχνες, η μουσική, η τέχνη είναι κάτι που δεν το διάλεξαν, αλλά ανέκαθεν πάλευε να βγει από μέσα τους. Μπορείτε να προσδιορίσετε πότε ή από πού ξεκίνησε η ανάγκη σας να ασχοληθείτε με την τέχνη; - Ξεκίνησα με τη ζωγραφική. Λατρεύω τη ζωγραφική και μ’ αρέσει να γράφω μικρά έργα και να ψάχνω τα πράγματα… Κανείς δεν μου είπε ποτέ «Μην τα κάνεις όλα αυτά, μείνε σε ένα». Κι έτσι άρχισα να κάνω λίγο απ’ όλα χωρίς ποτέ να πάρω μια οριστική απόφαση για το τι ήταν αυτό που θα αποφάσιζα να κάνω τελικά. Νομίζω ότι ο πρώτος λόγος ήταν ότι δεν ήταν ανάγκη να γίνω επαγγελματίας σε κάτι συγκεκριμένο κι έτσι έκανα κάθε είδους διαφορετική δουλειά. Ακόμη και ως ενήλικη δεν διάλεξα ποτέ τι θα είμαι, δεν χρειάστηκε να πω, «Τώρα είμαι δασκάλα, τώρα είμαι γλύπτρια». Πάντα έλεγα ότι είμαι multimedia artist. Αυτό ήταν μια ομπρέλα κάτω από την οποία μπορούσα να χωρέσω πάρα πολλά πράγματα. - Ποια είναι η πρώτη σας ανάμνηση από τη γέννηση αυτής της περσόνας; Υπάρχει μια στιγμή που νιώσατε ότι γίνατε αυτό που είστε σήμερα; - Για ένα διάστημα σπούδαζα γλυπτική και δίδασκα σε νυχτερινό σχολείο. Κάποια στιγμή, σ’ ένα μάθημα αιγυπτιακής αρχιτεκτονικής, συνειδητοποίησα ότι δεν είμαι αιγυπτιολόγος, άρα δεν ήμουν ο κατάλληλος άνθρωπος για να το κάνει αυτό. Καθώς κοίταζα ένα slide μαζί με τους μαθητές μου συνειδητοποίησα ότι δεν είχα ιδέα τι θα μπορούσα να τους πω, γι’ αυτό κι έτσι απλώς εφηύρα κάτι. Ήταν τόσο απίθανο αυτό που έκανα. Είχε πλάκα να εφευρίσκεις τη δική σου ιστορία με Φαραώ και αρχιτέκτονες! Φυσικά σύντομα κατάλαβα ότι δεν έπρεπε να το κάνω αυτό αφού επρόκειτο για ιστορία κι όχι για λογοτεχνία κι έτσι παραιτήθηκα. (σ.σ. γελάει και με κάνει να σκεφτώ καθώς απομαγνητοφωνώ τη συνέντευξη πως μπορεί ακόμη κι αυτό το περιστατικό να είναι φανταστικό). Συνειδητοποίησα ότι λάτρευα να λέω ιστορίες στο σκοτάδι κι ότι είχε πολλή πλάκα να χρησιμο-
ποιώ έτσι τη φαντασία μου. Αυτό έγινε τελικά η δουλειά μου: εικόνες και οι ιστορίες που μπορούσα να πλέξω γύρω από αυτές, μικρές ταινίες που μπορούσα να γυρίσω και μετά να συμμετάσχω σε φεστιβάλ ταινιών (όταν λέω φεστιβάλ ταινιών εννοώ έξι καλλιτέχνες που μαζεύονται και βλέπουν ο ένας την ταινία του άλλου). Ποτέ δεν είχα χρόνο να ολοκληρώσω τη μουσική που είχα γράψει για την ταινία κι έτσι στεκόμουν μπροστά στην οθόνη κι έπαιζα βιολί. Αυτό ήταν στην πραγματικότητα το ξεκίνημα της περιπλάνησής μου στο χώρο των multimedia. Όλα έγιναν επειδή δεν προλάβαινα να τελειώσω τα πράγματα στην ώρα τους. Σκέφτηκα ότι αυτός είναι ένας πολύ ενδιαφέρων τρόπος για να συνδυάσεις ζωντανό και προηχογραφημένο υλικό κι αυτό έγινε τελικά το μήνυμά μου.
Η εποχή του Σούπερμαν - Όλα αυτά συνέβησαν παλιά, τη δεκαετία του 1970. Λίγο αργότερα, το 1981, γνωρίσατε αναπάντεχη επιτυχία με το πρωτοποριακό, αν όχι αλλόκοτο για τα δεδομένα της εποχής single, «O Superman». Κοιτώντας πίσω σε εκείνα τα χρόνια τι σκέφτεστε τώρα για εκείνο το κομμάτι; - Είναι ένα τραγούδι για τον πόλεμο και γράφτηκε με αφορμή το ξεκίνημα αυτής της διαμάχης που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Φυσικά οι Αμερικανοί δεν το βλέπουν έτσι, βλέπουμε τα γεγονότα παραμορφωμένα από τον περιορισμό της δικής μας οπτικής γωνίας. Ας πούμε στα αμερικανικά βιβλία Ιστορίας διαβάζει κανείς ότι κερδίσαμε τον πόλεμο του Βιετνάμ…Το περιστατικό που ενέπνευσε το τραγούδι ήταν μια επιχείρηση διάσωσης ομήρων στο Ιράν. Ένα σωρό ελικόπτερα του αμερικανικού στρατού έφτασαν στο Ιράν και έπεσαν στην έρημο. Ήταν μεγάλη ταπείνωση για τους Αμερικανούς, για την τεχνολογία μας η συντριβή εκείνων των ελικοπτέρων. Το «Ο Superman» γράφτηκε για εκείνο το συμβάν και άλλα γεγονότα εκείνων των ημερών. Τώρα επεξεργαστήκαμε εκείνο το δίσκο, το Big Science, και τον επανακυκλοφορούμε στις 18 Ιουνίου, που είναι η επέτειος της μά-
χης του Βατερλό, αλλά και ενός πολέμου τον οποίο η Αμερική δεν μπορεί να κερδίσει εδώ και σαράντα χρόνια. Τώρα πολεμάει ενάντια στην τρομοκρατία, αλλά αυτός είναι ένας ανίκητος εχθρός. Δεν υπάρχει μια χώρα που να τη λένε τρομοκρατία και να έχει σύνορα. Πώς να κερδίσεις έναν τέτοιο πόλεμο; Όλα αυτά τα χρόνια οι Αμερικανοί έχουν μια λαθεμένη εικόνα της Ιστορίας. Πιστεύουμε σε μια διαφορετική πραγματικότητα από τον υπόλοιπο κόσμο. Γι’ αυτό και η καινούργια μου δουλειά, το Homeland, είναι τόσο έντονα πολιτικοποιημένη και αρκετά αγχωτική για πολλούς Αμερικανούς. Οι Αμερικανοί καλλιτέχνες και διανοητές δεν έχουν υψώσει στ’ αλήθεια το ανάστημά τους ενάντια στον πόλεμο. Είναι πολύ δύσκολο για εμάς. Ήθελα να επικεντρώσω αυτό το δίσκο σε πολιτικά ζητήματα. Ζούμε σε μια απελπιστικά δύσκολη εποχή, όλο απογοητεύσεις. Θα προσπαθήσουμε να διοργανώσουμε ένα event στην Αθήνα με αφορμή την επανακυκλοφορία του remastering του Big Science. Αρχικά δεν σκόπευα να ασχοληθώ με την ηχητική επεξεργασία αυτής της επανέκδοσης, θεωρώντας ότι είναι απλώς ένας τρόπος για τις εταιρείες να βγάλουν περισσότερα χρήματα από ένα δίσκο βάζοντας τον κόσμο να τον ξαναγοράσει. Αλλά η πρώτη επεξεργασία είχε γίνει στις αρχές της δεκαετίας του 1990, τότε που οι τεχνικές δεν ήσαν άψογες, κι έτσι έχασε τα πάντα, το ηχόχρωμά του, χάθηκε όλη αυτή η φλόγα, ο στέρεος ήχος... Τώρα τα ξαναβρήκε όλα αυτά κι αυτό με συγκίνησε. Ήταν… αρχαιολογικού ενδιαφέροντος για μένα να τα ξαναβρώ αυτά. - Αν οι λέξεις-κλειδιά για τη δουλειά σας είναι πειραματική και πολιτικού χαρακτήρα, ποιο είναι το συναίσθημα-κλειδί; - Νομίζω ότι σε αυτή τη δουλειά αναζήτησα πολλά συναισθήματα-κλειδιά. Ο θυμός είναι μάλλον ένα από αυτά και η τρυφερότητα είναι το αμέσως επόμενο. Είναι μεγάλη η ψαλίδα ανάμεσά τους, το καταλαβαίνω. - Έχετε συνεργαστεί με καλλιτέχνες όπως ο Λου Ριντ, o Μπομπ Ουίλσον, o Έκτορ Ζαζού, o Πίτερ Γκάμπριελ, o Aρτό Λίντσεϊ u
«Όλα έγιναν επειδή δεν προλάβαινα να τελειώσω τα πράγματα στην ώρα τους. Σκέφτηκα ότι αυτός είναι ένας πολύ ενδιαφέρων τρόπος για να συνδυάσεις ζωντανό και προηχογραφημένο υλικό - κι αυτό έγινε τελικά το μήνυμά μου».
συνέντευξη
22 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
ή ο Άντι Κάουφμαν. Ποια ήταν όμως η συνεργασία που έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά σας; - Όλοι τους ήταν θαυμάσιοι, αλλά ξεχωρίζω τη συνεργασία μου με τον Μπράιαν Ίνο, γιατί είναι ένας τόσο αισιόδοξος άνθρωπος κι αυτό με εμπνέει πολύ. Αν κάτι συμβεί στην πορεία της δουλειάς, αν προκύψει ένα πρόβλημα, αυτός το βλέπει σαν ευκαιρία, σαν αφορμή για να δημιουργήσουμε κάτι νέο. Αυτό είναι υπέροχο. Το εκτιμώ αφάνταστα γιατί, ξέρετε, η ζωή είναι γεμάτη από αναπάντεχα προβλήματα. Κι ο Μπράιαν λέει πάντα «Υπέροχα, έχουμε ένα πρόβλημα». Τίποτα δεν τον φοβίζει, τα βλέπει όλα σαν μια πρόκληση στην οποία πρέπει να αντεπεξέλθει. Αυτό για μένα ήταν μια μεγάλη αποκάλυψη. Με έμαθε να βλέπω πώς να διορθώνω τα προβλήματά μου ή, καλύτερα, πώς να τα αντιμετωπίζω διαφορετικά. - Θεωρείστε μύθος στις τάξεις των performers. Ποιοι είναι οι δικοί σας μύθοι; - Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που θαυμάζω.
Φωτογραφία: Maggie Soladay
«Ποτέ δεν κάνω προβλέψεις. Μ’ αρέσει να ζω τη στιγμή, δεν θα ήθελα να την προκαθορίσω»
Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ “Aγαπώ το σκοτάδι, γιατί έρχεται σε αντίθεση με τη mainstream κουλτούρα”, δηλώνει η εκκεντρική περφόρμερ.
Ο Kεν Νορντίν (σ.σ. Αμερικανός καλλιτέχνης και εκφωνητής της Word Jazz) είναι ένας από τους αγαπημένους μου. Λατρεύω τα έργα του Ουίλιαμ Μπάροουζ. Αυτοί οι δύο έχουν πολύ αυθεντικές, σκοτεινές φωνές. Νομίζω ότι αγαπώ το σκοτάδι γιατί έρχεται σε αντίθεση με αυτή τη χαρά της mainstream κουλτούρας. Μ’ αρέσουν οι διαφορετικές φωνές, οι φωνές με το ηχόχρωμα που σε πάει αλλού, ειδικά ο Μπάροουζ που είναι και τόσο αστείος. Το χιούμορ είναι μια σταθερή αξία για μένα.
«Χαλάρωσα κάπως» - Έχει αλλάξει ο τρόπος που αντιλαμβάνεστε την τέχνη από τις ημέρες του Duets on Ice, όταν παίζατε βιολί φορώντας παγοπέδιλα σφηνωμένα σε κύβους πάγου που έλιωναν; - Νομίζω ότι χαλάρωσα κάπως. Αντιμετωπίζω την τέχνη με μεγαλύτερη άνεση και ηρεμία. Προσπαθώ πλέον να περνάω καλά, να διασκεδάζω μέσα από την τέχνη μου. Δεν θα ’θελα να ακουστώ ρηχή, πάντα προσπαθώ για το καλύτερο, αλλά δεν θέλω να υποφέρω πια. Ξέρετε, για μένα η δημιουργική διαδικασία ήταν επίπονη, υπέφερα αληθινά, και τώρα θέλω μόνο να περάσω καλά όταν δουλεύω. - Στην Αθήνα θα παρουσιάσετε την καινούργια, πολυαναμενόμενη δουλειά σας, το Homeland – για την οποία ήδη μας κάνατε μια νύξη προηγουμένως. Να υποθέσω από τον τίτλο ότι σας απασχολεί το ζήτημα της ταυτότητας και της πατρίδας; - Αυτός ο δίσκος μιλάει για πολλά όπως για το όταν ο εχθρός είναι γίνεται αόρατος ή όταν αρχίζεις να χάνεις την ελευθερία του λόγου ή ακόμη για το όταν όσα λες διαστρεβλώνονται. Σίγουρα ασχολούμαι με όλα αυτά. - Θα παίξετε στο Ηρώδειο, ένα χώρο μοναδικό από πολλές απόψεις. - Το ξέρω και είμαι ενθουσιασμένη και ανυπομονώ να δούμε τι πρόκειται να συμβεί. Ποτέ δεν κάνω προβλέψεις. Μ’ αρέσει να ζω τη στιγμή, δεν θα ήθελα να την προκαθορίσω. - Στις 5 Ιουνίου γιορτάζετε τα 60ά σας γενέθλια. Καθώς μεγαλώνετε σας κερδίσουν η νοσταλγία, ο φόβος ή η ωριμότητα; Τι νομίζετε ότι σας επιφυλάσσει το καλλιτεχνικό σας μέλλον; - Αισθάνομαι πιο ώριμη, αλλά μερικές φορές όταν βλέπω ότι κάτι με καταθλίβει, λέω συχνά στον εαυτό μου, «Ελα τώρα, μεγάλωσε λίγο», οπότε δεν νομίζω ότι ωριμάζεις ποτέ ολοκληρωτικά. Μπορείς να γίνεις καλύτερος, αλλά πάντα κουβαλάς ένα ανώριμο κομμάτι μέσα σου. Προσπαθώ λοιπόν να είμαι πιο γενναιόδωρη με τους άλλους και τον εαυτό μου, πιο ανοιχτή με τους ανθρώπους. Αλλά τώρα σας λέω τι θέλω να είμαι, όχι αυτό που είμαι στην πραγματικότητα. Είμαι ένας άνθρωπος που βάζει στόχους. Κάνω διαφορετικά πράγματα σήμερα από αυτά που έκανα δέκα ή είκοσι χρόνια πριν και ειλικρινά δεν ξέρω πού θα με πάνε. Το μέλλον άγνωστο, δεν έχω ιδέα. ¢
[Δισκογραφία:] For Instants (1976) You’re the Guy I Want to Share my Money With (1981) (με τους William S. Burroughs, John Giorno) Big Science (1982) Mister Heartbreak (1984) United States Live (1984) Home of the Brave (σάουντρακ, 1986) Strange Angels (1989), featuring Bobby McFerrin Bright Red (1994) The Ugly One with the Jewels (1995) Talk Normal: The Laurie Anderson Anthology (2000) Life on a String (2001) Live in New York (2002) Homeland (2008)
[Info:] Homeland Θεματική Ενότητα: Αφιέρωμα στη Μουσική του 20ού και 21ου αιώνα Περιγραφή Laurie Anderson, βιολί, πλήκτρα, ηλεκτρονικά Skuli Sverrisson, μπάσο Peter Scherer, πλήκτρα Willie Williams, οπτικοεικαστικές παρεμβάσεις [visuals] H πολυσχιδής καλλιτέχνις Λόρα Φίλιπς Άντερσον (5/6/1947), αισθάνθηκε από νωρίς ότι μπορεί να συμβάλλει στο να γίνεται ήχος ο αχός, να χαρτογραφείται το χάος. Από το 1969, κατακτά την πρωτοποριακή σκηνή της Νέας Υόρκης με ρηξιλέλευθες παραστάσεις και συνεργασίες με τους Μπομπ Ουίλσον, Ουίλιαμ Μπάροουζ, Λου Ριντ, μεταξύ άλλων. Καινοτομεί με μια συμφωνία εκτελεσμένη με κλάξον ή παίζοντας συνθέσεις, χρησιμοποιώντας μόνο το δοξάρι της, φορώντας παγοπέδιλα και λικνιζόμενη πάνω σ’ έναν όγκο πάγου. Είναι υπότροφος καλλιτέχνις της NASA, η πρώτη και έως τώρα η μοναδική. Στο Homeland, γιορτάζει τα εξηκοστά γενέθλιά της στον αττικό ουρανό. Πρόκειται για μια πολυσύνθετη παρουσίαση ενός τρόπου ζωής που κατακλύζεται από την τεχνολογία, την υπαρξιακή απομόνωση, τους ολέθρους, την σκληρή πραγματικότητα του φόβου και των ψυχώσεων. Αντλεί εικόνες από την αρχαία ελληνική τραγωδία, τον Ευριπίδη και τον Σοφοκλή, αναπλάθοντάς τες με ηλεκτρονική μουσική, οπτικοεικαστικές παρεμβάσεις, και ποίηση, αυτό το λυτρωτικό οξυγόνο αντιδιαστολής. Ωδείο Ηρώδου Αττικού | 19 Ιουνίου, 21:00
Κόρνες αυτοκινήτων και άλλα μουσικά όργανα Η Laurie (Laura Phillips) Anderson γεννήθηκε στο Γκλεν Έλλυν του Ιλλινόις στις 5 Ιουνίου του 1947. Σπούδασε ιστορία της τέχνης και γλυπτική. Το 1969 έδωσε την πρώτη της performance, μια συμφωνία που έγραψε και έπαιξε με κόρνες αυτοκινήτου. Έκανε
την πρώτη της εμφάνιση στη δισκογραφία το 1976. Παίζει βιολί, κίμπορντς και κρουστά. Στη συνεχή αναζήτησή της για ήχους, έχει εφεύρει διάφορα μουσικά όργανα. Ανάμεσά τους το tape-bow violin (ένα βιολί με μαγνητικές ταινίες στη θέση των χορδών
και μαγνητική κεφαλή στο σημείο από το οποίο κρατάμε το όργανο) και το talking stick (το ραβδί που μιλάει, μια πολύ μακριά μπαγκέτα που κοπιάρει και αναπαράγει ήχους). Το 2003 η Anderson έγινε η πρώτη και μέχρι στιγμής η μόνη καλλιτέχνις που
φιλοξενήθηκε από τη NASA. Εκείνη η συνεργασία ενέπνευσε το έργο της The End of the Moon. Περισσότερα στo: www.laurieanderson.com
οι συγγενείς
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 23
Φεστιβάλ Καλαμάτας «Ήρθε η ώρα ανάθεσης της δημιουργίας νέων έργων» Συνέντευξη με την καλλιτεχνική διευθύντρια Βίκυ Μαραγκοπούλου Το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας έκλεισε 13 χρόνια διαρκούς (και καταξιωμένης) λειτουργίας. Η Βίκυ Μαραγκοπούλου, καλλιτεχνική διευθύντριά του και η «ψυχή» του, είναι ο άνθρωπος που το έβαλε με δυναμισμό στο χάρτη του παγκόσμιου χορού. Τη συναντήσαμε και ζητήσαμε να μας περιγράψει τους νέους στόχους ενός θεσμού που δίνει χώρο σε ό,τι καταξιωμένο ενώ, ταυτοχρόνως, βρίσκεται συνεχώς σε δημιουργικό διάλογο με ό,τι καινούργιο γεννιέται... Σε όλο τον κόσμο. Από την Έλια Αποστολοπούλου | Φωτογραφία: Λίλα Σωτηρίου Η Βίκυ Μαραγκοπούλου δεν μπορεί να κρύψει ότι, λίγο πριν την έναρξη του 13ου Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, ο φόρτος δουλειάς είναι τεράστιος. Παρ’ όλα αυτά, γίνεται πολύ υπομονετική όταν την προσεγγίζουμε και της ζητάμε να απαντήσει στις ερωτήσεις μας. Ιδού τι διημείφθη μεταξύ μας: - Τόσα χρόνια μετά, τι θα λέγατε ότι έχει αλλάξει από τότε που ξεκινούσατε; Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε σήμερα; - Αρκετά πράγματα έχουν αλλάξει αυτά τα 13 χρόνια. Σημαντικότερη και καθοριστικότερη θεωρώ την αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται ο Έλληνας φιλότεχνος την έννοια του σύγχρονου χορού. Το Φεστιβάλ
Χορού Καλαμάτας έχει φιλοξενήσει 106 παραστάσεις ξένων χορογράφων, τα έργα των οποίων εμφανίζονται στα μεγαλύτερα φεστιβάλ και θέατρα του κόσμου και 26 έργα ελληνικών ομάδων, επτά από τα οποία ήταν παραγωγές κατά παραγγελία του φεστιβάλ. Αυτό, όμως, που δεν έχει αλλάξει είναι η αφοσίωση όλων, όσοι δουλεύουν για το Φεστιβάλ Καλαμάτας. Σχετικά με τις σημερινές δυσκολίες, θα περιορισθώ στην έλλειψη κατάλληλου χώρου, ικανού να στεγάσει παραστάσεις χορού που απαιτούν ειδικό τεχνικό εξοπλισμό. Το πρόβλημα αυτό θα λυθεί με τη λειτουργία του υπό ανέγερση Μεγάρου Χορού στην Καλαμάτα σε τρία χρόνια.
13 ΧΡΟΝΙΑ ΔΡΑΣΗ Οι υποδομές είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το Φεστιβάλ Χορου Καλαμάτας. Σε τρία χρόνια, πάντως, υα έχει τελειώσει το Μέγαρο Χορού της πόλης, υπόσχεται η Βίκυ Μαραγκοπουλου.
«Θέλουμε καλές παραστάσεις» - Ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσει το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας στο εξής και τι όνειρα κάνετε εσείς ως «πνευματική του μητέρα»; - Λόγος ύπαρξης ενός φεστιβάλ και κύριο ζητούμενο είναι οι πολύ καλές του παραστάσεις. Βασικό του στοιχείο είναι μία «φιλοσοφία» που αιτιολογεί τη συνύπαρξη διαφορετικών τάσεων, δημιουργεί την συνοχή και προσδίδει άποψη. Εκεί πρέπει να επικεντρώνονται ο προβληματισμός, η έρευνα και η γνώση που έχουμε αποκτήσει. Όραμα και επιδίωξή μου για το Φεστιβάλ είναι να μπορεί στο μέλλον να αναθέτει σε Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες τη δημιουργία νέων έργων κατά παραγγελία και να συμμετέχει σε συμπαραγωγές με άλλα φεστιβάλ. Αυτό που επείγει είναι να αξιοποιήσουμε την εμπειρία μας και τις διεθνείς μας σχέσεις, ώστε να οργανώσουμε ειδικά αφιερώματα, ερευνητικά προγράμματα και συζητήσεις με θέμα τον χορό αλλά και τον πολιτισμό ευρύτερα. Το Διεθνές Κέντρο Χορού, με έδρα την Καλαμάτα, μπορεί να λειτουργήσει ως περιφερειακός μεν, εξαιρετικά έγκυρος δε οργανισμός, που θα συμβάλει στην ανάπτυξη της τέχνης, ενώ θα διευρύνει και το διεθνές κύρος μιας πόλης που δίνει ουσιαστική προτεραιότητα στην πολιτιστική ανάπτυξη. - Πιστεύετε ότι μία τέχνη, όπως ο χορός, αγγίζει ή θα μπορούσε να αγγίξει τον κόσμο μιας μικρής πόλης, όπως η Καλαμάτα; Έχει φέρει το Φεστιβάλ τον κόσμο πιο κοντά στο χορό; - Σήμερα το πιστεύω αυτό περισσότερο απ’ ό,τι πριν 13 χρόνια. Δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι η πλειονότητα των κατοίκων ήρθε πιο κοντά στον χορό, αλλά το Φεστιβάλ προσελκύει όλο και περισσότερο κόσμο κάθε χρόνο. Καθοριστικό ρόλο στην ενσωμάτωση του θεσμού στην πόλη έπαιξε η στέρεα πολιτιστική υποδομή που ο Δήμος Καλαμάτας άρχιζε να χτίζει 10 χρόνια πριν την έναρξη του Φεστιβάλ Χορού, με την δημιουργία της Δημοτικής Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Καλαμάτας. Η ΔΕΠΑΚ εφαρμόζει ένα φιλόδοξο πολιτιστικό πρόγραμμα, που εκτός από το χορό περιλαμβάνει τη μουσική, τα εικαστικά και το θέατρο. Προϋπήρξαν, δηλαδή, οι κατάλληλες συνθήκες για να δημιουργηθεί το κοινό. Από την αρχή, ένα μεγάλο μέρος του κοινού προερχόταν κυρίως από την Αθήνα. Αυτό προσέδωσε στο Φεστιβάλ ένα χαρακτήρα ευρύτερο του τοπικού. Για όσους επισκέπτονται την Καλαμάτα αποκλειστικά για
να παρακολουθήσουν το Φεστιβάλ, η εμπειρία είναι ιδιαίτερη, όπως είναι συχνά και σε άλλα ευρωπαϊκά φεστιβάλ μικρών πόλεων. Οι παραστάσεις στην περίπτωση αυτή δεν είναι γεγονότα μεμονωμένα. Το κοινό μετά απ’ αυτές δεν διαλύεται για να απομονωθεί στη ζωή της μεγαλούπολης. Είναι συνηθισμένο φαινόμενο πλέον η δημιουργία συναθροίσεων στις οποίες οι παραστάσεις συζητιούνται με πάθος, σχολιάζονται και κριτικάρονται. Αυτό σημαίνει ότι οι παραστάσεις δημιουργούν έντονη αίσθηση και κατορθώνουν να παραμείνουν για αρκετό χρόνο ζωντανές στο νου και τη συνείδηση του κοινού. Η μικρή πόλη που προσφέρεται και ως αφορμή διακοπών, γίνεται το ιδανικό σκηνικό μέσα στο οποίο δημιουργείται και συντηρείται αυτη η απαραίτητη ατμόσφαιρα που κάνει το φεστιβάλ τόσο ζωντανό.
«Εύχομαι να υπάρξει συνεργασία» Ποια είναι η σχέση του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με τα άλλα Φεστιβάλ και κυρίως με το Ελληνικό Φεστιβάλ; Στο μέλλον θα μπορούσε να υπάρξει μια στενότερη συνομιλία μεταξύ διαφορετικών τεχνών; Προς το παρόν δεν υπάρχει σχέση με τα άλλα φεστιβάλ. Επί τη ευκαιρία, όμως, θα ήθελα να πω ότι εξετίμησα ιδιαίτερα την πολύ καλή και έγκαιρη συνεννόηση που είχα με τον κ. Γιώργο Λούκο, ώστε να μην συμπέσουν χρονικά οι παραστάσεις χορού στην Αθήνα και στην Καλαμάτα. Εύχομαι ειλικρινά να υπάρξει συνεργασία με το Ελληνικό Φεστιβάλ στο μέλλον. Θα ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρον να αρχίσει μία στενότερη συνομιλία μεταξύ διαφορετικών τεχνών. Άλλωστε, αυτό θα ταίριαζε απόλυτα στο πνεύμα του συγχρόνου χορού που όχι μόνο εμπνέεται από τις άλλες τέχνες αλλά και συνυπάρχει ισότιμα με αυτές. ¢
[Info:] Το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας θα διεξαχθεί από 13 έως 22 Ιουλίου. Πληροφορίες στα τηλ. 27210-83086 και 27210-90886, καθώς και στο www.kalamatadancefestival.gr Στις εκδηλώσεις του Φεστιβάλ συμμετέχουν φέτος τα διάσημα σχήματα: Ultima Vez “Spiegel” του Βιμ Βαντεκέιμπους (13-14 Ιουλίου), Batsheva Dance Company “ Mamootot” του Οχάντ Ναχαρίν (14-16 Ιουλίου), Myth του Σίντι Λάρμπι Τσερκάουι (19-20 Ιουλίου) και Les Ballets C. de la B. Import-Export του Κουν Αυγκουστέινεν (21-22 Ιουλίου).
συνέντευξη
24 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
Δημήτρης Σγούρος “Μήπως στην τέχνη είναι καλύτερα να είσαι τελείως μόνος;”
Τριάντα χρόνια συμπληρώνει ο πιανίστας Δημήτρης Σγούρος, που εμφανίζεται απόψε στο Ηρώδειο με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης, υπό τη διεύθυνση του τρομερού Γιούρι Τερμικάνοφ. Η ζωή του είναι συνυφασμένη με την τέχνη του – αλλά, στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, αποκαλύπτει ότι υπάρχει ζωή και εκτός της μουσικής. Ας τον ακούσουμε. Από την Έλια Αποστολοπούλου | Φωτογραφία: Βασίλης Μαθιουδάκης
Ο πιανίστας Δημήτρης Σγούρος ξεκίνησε σε ηλικία ετών ως παιδί θαύμα. Φέτος, έφτασε κιόλας 37 ετών - συμπληρώνει δηλαδή 30 χρόνια καριέρα στη μουσική. Στη διαδρομή του, δεν σταμάτησε να συλλέγει περγαμηνές. Τον έχουν αποκαλέσει μουσικό φαινόμενο, ελληνικό μύθο, παιδί-θαύμα όπως ο Μότσαρτ. Αρκεί να θυμηθούμε ότι έδωσε κοντσέρτο στο Κάρνεγκι Χολ της Νέας Υόρκης με μαέστρο τον διεθνούς φήμης πιανίστα Μστισλάβ Ροστρόποβιτς σε ηλικία μόλις 12 ετών. Κι ότι έχει δώσει περισσότερες από 2.700 παραστάσεις, και στις πέντε ηπείρους. Με τριάντα χρόνια προϋπηρεσία στην πλάτη, η συμμετοχή του πιανίστα στην αποψινή συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Αγίας Πετρούπολης στο Ηρώδειο, αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα. Γι’ αυτό τον αναζητήσαμε και τον συναντήσαμε. Περπατήσαμε μαζί του στο Σύνταγμα, κάναμε βόλτα στην Ερμού, ήπιαμε καφέ ενώ, παράλληλα, τον κεντρίζαμε για να μας πει πολλά και ενδιαφέροντα – ορισμένα από τα οποία παρουσιάζουμε στο κείμενο της συνέντευξης μαζί του, που ακολουθεί. - Φέτος κλείνετε 30 χρόνια καριέρα – και είστε μόλις 37 χρονών. Τι προσδοκάτε στο μέλλον; - Κοιτάζω μπροστά και δεν επαναπαύομαι στις δάφνες μου. Θέλω να βελτιώνομαι και να βρίσκω νέες διεξόδους, να ανακαλύπτω νέα πράγματα στις ερμηνείες μου. Όντως, η πορεία μου ως τώρα είναι επιτυχημένη. Έχω καταπιαστεί με τον σημαντικότερο, δυσκολότερο και αντιπροσωπευτικότερο καμβά όλων των εποχών. Μελλοντικά θα με ενδιέφερε η διεύθυνση ορχήστρας, κυρίως στον τομέα της όπερας τον οποίο κατέχω αρκετά καλά. Ωστόσο, χαίρομαι ακόμη πάρα πολύ να δουλεύω και να μελετάω το ίδιο σκληρά όπως όταν ήμουν παιδί, χαίρομαι να θυσιάζω άλλες πλευρές της ζωής για να δίνω τον καλύτερό μου εαυτό. Ευτυχώς, πλέον, μπορώ να επιλέγω πολύ αυστηρά τις παραστάσεις στις οποίες συμμετέχω, για να μην είναι ποτέ κάτι λιγότερο από αυτό που μπορώ. - Τι θυμάστε έντονα από την έως τώρα πορεία σας; - Από τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής μου ήταν όταν κλήθηκα στα 12 μου χρόνια να παίξω ένα από τα δυσκολότερα κονσέρτα, το 3ο του Ραχμάνινοφ. Ο Μστισλάβ Ροστροπόβιτς με εμπιστεύτηκε να βγω στο Κάρνεγκι
«Μου έχει τύχει, για παράδειγμα, να παίζω σε ανοιχτό χώρο, στην Επίδαυρο, και να έχουν μαζευτεί πολλά ζουζούνια επί σκηνής. Δεξιά μου ήταν κάτι που έμοιαζε με φίδι και αριστερά μου μια σαρανταποδαρούσα και μπροστά μου τριγύριζε μια πράσινη μύγα και έπρεπε να συγκεντρωθώ να παίξω και μάλιστα χωρίς να μου έχει κοπεί επίδομα ανθυγιεινής εργασίας.».
Χολ της Νέας Υόρκης – για εμάς τους πιανίστες η εμφάνισή μας εκεί είναι το σημαντικότερο γεγονός στον κόσμο. Στο κοινό ήταν όλοι οι μεγάλοι μαέστροι που είχαν ακούσει από τον Ροστροπόβιτς να μιλά για ένα παιδίθαύμα. Σε μια συνέντευξη στο BBC, μάλιστα, είχε πει: «αυτό το παιδί δεν έχει να διδαχθεί τίποτε από κανέναν, παρά μόνο να αφουγκραστεί τα καλύτερα από όλους τους μεγάλους μουσικούς». Είναι από τα γεγονότα που θυμάμαι με πάρα πολύ μεγάλη συγκίνηση και σημάδεψε την καριέρα μου. Όταν, πολλά χρόνια αργότερα, βρέθηκα στη Μόσχα, οι ίδιοι οι Ρώσοι επέλεξαν να παίξω πάλι το 3ο Κονσέρτο του Ραχμάνινοφ μέσα στην πατρίδα του συνθέτη. Πολύ σημαντικό για μένα είναι και το 1ο Κονσέρτο του Τσαϊκόφσκι, που θα παίξω στο Ηρώδειο για 251η φορά. Είναι πολύ ευτυχής η συγκυρία της συνάντησης με μία από τις σημαντικότερες ορχήστρες του κόσμου, τη Φιλαρμονική της Αγίας Πετρούπολης, μια ορχήστρα με τρομερή παράδοση. Είναι πολύ μεγάλη χαρά και τιμή για μένα που θα με διευθύνει ξανά ο Γιούρι Τεμιρκάνοφ, ένας μαέστρος γίγαντας. - Σας έχουν αποκαλέσει, μεταξύ άλλων, μουσικό φαινόμενο, ελληνικό μύθο και παιδί-θαύμα επιπέδου Μότσαρτ. Πώς το αντιμετωπίζετε; - Το ταλέντο από μόνο του δεν κάνει τίποτε, αν δεν δουλέψεις και δεν συνεχίσεις να το συντηρείς. Δεν πιστεύω στα υπεράνθρωπα. Πιστεύω ότι το ταλέντο σε συνδυασμό με σκληρή δουλειά μπορεί να σε οδηγήσει σε πολύ σπουδαία αποτελέσματα. Η πείρα, βέβαια, και η σιγουριά είναι πολύ μεγαλύτερη τώρα, αλλά απόλυτη ασφάλεια δεν αισθάνεσαι ποτέ. Ένας άνθρωπος που βγαίνει στη σκηνή και δεν έχει τρακ δεν κάνει για τη δουλειά αυτή. Δεν θεωρώ, ούτε θεώρησα ποτέ ότι είμαι μεγάλος. Είμαι υπηρέτης του μεγάλου. - Ποιοι ήταν δάσκαλοί σας και τι θυμάστε πιο έντονα από αυτούς; - Η Δέσποινα Γεωργοπούλου, η πρώτη μου δασκάλα, ήταν ένας πολύ καλός άνθρωπος. Είχε την αξιοπρέπεια, όταν είδε το ταλέντο μου, να μην πιαστεί από αυτή την ευκαιρία για να αυτοπροβληθεί. Είχε τη διορατικότητα να με στείλει στην αξέχαστη Μαρία Χαιρογιώργου, η οποία ήταν από τις σημαντικότερες πιανίστες της γενιάς της και μια από τις μοναδικές μορφές της ελληνικής μουσικής σκη-
νής. Πολύ μεγάλο δάσκαλό μου θεωρώ και τον Μαξ Χάλακερ, καθηγητή στην Ανώτατη Μουσική Ακαδημία του Γκρατς και της Βιέννης. Παρότι δεν ήμουν ποτέ στη σχολή του, οι υποδείξεις του με βοήθησαν να βάλω σε καλούπι (ας το πω έτσι) την έμφυτη τεχνική μου. Και βέβαια, όλοι οι μεγάλοι μαέστροι, που με διηύθυναν, με δίδαξαν με την πείρα τους. - Σας θαύμαζαν οι δάσκαλοί σας για το ταλέντο σας ή σας πίεζαν να εργαστείτε σκληρά; - Δεν θα έλεγα ότι με κανάκευαν. Ήταν μάλλον καταπέλτες και δεν υπήρχε και δεύτερη κουβέντα. Πολλές φορές μου έλεγαν «θα παίξεις σε αυτό το τέμπο», ακόμη κι αν εγώ δεν συμφωνούσα ή φοβόμουν. Αργότερα μου αποκάλυψαν ότι πίστευαν ότι μόνο εγώ μπορούσα να το κάνω. - Ανακαλύψατε το ταλέντο σας σε πολύ μικρή ηλικία. Φαντάζομαι ότι θα ζήσατε μια παιδική ηλικία πολύ διαφορετική από τους συνομήλικούς σας. Πόσο μεγάλο είναι το τίμημα αυτό; - Το να πω ότι η παιδική μου ηλικία ήταν όπως όλων των άλλων παιδιών θα ήταν ψέμα. Το να πω, όμως, ότι στερήθηκα και τα πάντα, θα είναι πάλι ψέμα. Μελετούσα σκληρά, αλλά επειδή, από τεχνικής απόψεως είχα πολύ μεγάλη ευκολία, έβρισκα και τον χρόνο να βγω, να παίξω μπάλα, να διαβάσω ένα βιβλίο και πολλά άλλα πράγματα. Δεν στερήθηκα όσο κάποιος μπορεί να φαντάζεται. Απολαμβάνω πολλά πράγματα – και είμαι και καλοφαγάς. - Ποιοι ήταν οι άνθρωποι που σημάδεψαν τη ζωή σας; - Οι γονείς μου. Στη μητέρα μου οφείλω πάρα πολλά πράγματα, κυρίως τη βοήθεια και την υποστήριξή της. Στεκόταν πάντα κερί αναμμένο, χωρίς όμως να μου στερήσει ποτέ την ελευθερία. Ένας πολύ σημαντικός άνθρωπος στη ζωή μου είναι η γιαγιά μου, που μας μεγάλωσε, εμένα και τον αδελφό μου, μαζί με τους γονείς μου. Και φυσικά ο μικρός αδελφός μου, ο Κώστας. - Πού δεχτήκατε το μεγαλύτερο χειροκρότημα; - Δεν κατηγοριοποιώ το κοινό. Με έχει τιμήσει όλος ο κόσμος. Για μένα έχει εξίσου μεγάλη σημασία το να παίξεις στο Κάρνεγκι Χολ ή να παίξεις σε ένα πολύ μικρότερο μέρος ή ακόμη και σε ένα χωριό που έχει μουσική παράδοση. Ωστόσο, αν και οι μεσογειακοί λαοί θεωρού-
συνέντευξη μαστε πιο ζεστοί άνθρωποι, στον τομέα της κλασικής μουσικής και της τέχνης γενικά, το πιο ενθουσιώδες κοινό το εντοπίζω από την κεντρική Ευρώπη και προς τα πάνω. Η μουσική αποτελεί μέρος της κουλτούρας τους. Με ποιους ανθρώπους θα θέλατε να συνεργαστείτε και δεν έχετε συνεργαστεί; Υπάρχουν αρκετοί. Με την Αγνή Μπάλτσα, την πολύ μεγάλη καλλιτέχνιδα, θέλαμε να κάνουμε ένα Lieder-Abend, που είναι ο μόνος τρόπος για να συνεργαστεί ένας πιανίστας με έναν τραγουδιστή. Είναι, όμως, κάτι πολύ δύσκολο που απευθύνεται σε μυημένο κοινό. Δεν είναι ότι φοβηθήκαμε, αλλά και η Αγνή και εγώ είμαστε πολύ απασχολημένοι και δεν τα καταφέραμε. Θα το δοκιμάσουμε, όμως, στο μέλλον. Έχετε κάνει λανθασμένες επιλογές; Στη συμπεριφορά μου πολλές φορές. Όταν ήμουν μικρός, ήμουν πολύ αυθόρμητος. Έχω δυσαρεστήσει ανθρώπους, επειδή ήμουν πολύ αιχμηρός και τα έλεγα έξω από τα δόντια. Όταν είσαι νέος και δεν προέρχεσαι από μια βαθιά μουσική οικογένεια που θα σε καθοδηγήσει μέσα στα μουσικά μονοπάτια, υπάρχει περίπτωση λόγω του αυθορμητισμού και της ηλικίας να πεις πράγματα που αργότερα θα καταλάβεις ότι δεν έπρεπε να είχες πει. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχω αλλάξει και πάρα πολύ από τότε. Δεν θέλω να πω ότι μετανιώνω, όμως, γιατί ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω. Αν έκανα τώρα μια νέα αρχή, ίσως κάποια πράγματα να τα είχα επιλέξει διαφορετικά. Δεν μπορούμε όμως να αλλάξουμε την πορεία – και ακόμη και να την αλλάζαμε, δεν ξέρουμε ποια θα ήταν η εξέλιξη. Εκνευρίζομαι, όμως, ακόμη με κάποια πράγματα. Όπως, όταν βρίσκομαι πάνω στη σκηνή και δίνω όλο μου τον εαυτό και βλέπω έναν αδιάφορο μαέστρο, ο οποίος δεν γνωρίζει πολύ καλά το έργο και μια ορχήστρα που δεν είναι καλά προετοιμασμένη. Εκεί σου έρχεται να τα παρατήσεις και να μην παίξεις. Όμως, ουδέποτε δημιουργήθηκε θέμα, ακόμα και σε αντίξοες συνθήκες. Μου έχει τύχει, για παράδειγμα, να παίζω σε ανοιχτό χώρο, στην Επίδαυρο, και να έχουν μαζευτεί πολλά ζουζούνια επί σκηνής. Δεξιά μου ήταν κάτι που έμοιαζε με φίδι και αριστερά μου μια σαρανταποδαρούσα και μπροστά μου τριγύριζε μια πράσινη μύγα και έπρεπε να συγκεντρωθώ να παίξω και μάλιστα χωρίς να μου έχει κοπεί επίδομα ανθυγιεινής εργασίας. - Η επιτυχημένη καριέρα συνοδεύεται από μία εξίσου επιτυχημένη προσωπική ζωή; - Κάποιες φορές ναι και κάποιες φορές όχι. Αλλά το ψάχνω πάρα πολύ. Έχω υπάρξει ευτυχισμένος στη ζωή μου. Όταν δοκιμάζω μία μεγάλη επιτυχία επαγγελματικά και μία απογοήτευση προσωπικά, πέφτω σε βαθιά θλίψη και έχω μεταπτώσεις. Όμως η τέχνη και η αγάπη μου για τη μουσική και για τους ανθρώπους με κάνουν να το ξεπερνώ. Την περίοδο που είσαι πιο ευτυχισμένος και πιο ερωτευμένος από ποτέ μπορεί να παίξεις πολύ πιο αδιάφορα από μια περίοδο που δεν νιώθεις τίποτε για κανέναν. Όταν είσαι μόνος με τον εαυτό σου, μπορείς να δώσεις τις πιο ερωτικές και ορθολογιστικές ερμηνείες. Εδώ μπαίνει ένα μεγάλο ερώτημα. Μήπως στην τέχνη είναι καλύτερα να είσαι εντελώς μόνος σου; Από την άλλη, όμως, τις υπόλοιπες ώρες είσαι δυστυχής. Ποια είναι πραγματικά η μεγαλύτερη ευτυχία; Το να κάνεις όλη αυτή την επιτυχημένη καριέρα ή να βρεις την ηρεμία σου με έναν πραγματικά δικό σου άνθρωπο; Είναι εφικτό να έχεις και τα δύο; ¢
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 25
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ Μια βόλτα για καφέ δεν είναι συνηθισμένη απόλαυση για τον καλλιτέχνη - που εκτός από θεράπων του υψηλού είναι, μην το ξεχνάμε, και άνθρωπος με σάρκα και οστά.
[Info:] Στις 7 Ιουνίου, o Δημήτρης Σγούρος εμφανίζεται στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης, υπό την διεύθυνση του αρχιμουσικού Γιούρι Τεμιρκάνοφ. Ο πιανίστας θα ερμηνεύσει το 1ο Κοντσέρτο για πιάνο και ορχήστρα του Τσαϊκόφσκι. Θα ακουστεί, επίσης, η Συμφωνία αρ. 5 σε μι ελάσσονα, op. 64 (1888), επίσης του Τσαϊκόφσκι. Η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπο-
λης θα εμφανιστεί και στις 8 Ιουνίου στον ίδιο χώρο. Θα παρουσιάσει τη Συμφωνία αρ. 1 σε ρε μείζονα «Κλασική», του Προκόφιεφ και το Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 3 σε ντο μείζονα, op. 26 (1917-21) του ίδιου συνθέτη, με σολίστ στο πιάνο τον Ντένις Ματσούεφ, καθώς και την Ιεροτελεστία της άνοιξης του Ιγκόρ Στραβίσκι. Οι συναυλίες οργανώνονται σε συνεργασία με το σύλλογο «Ελπίδα» και τα έσοδα της εκδήλωσης θα διατεθούν για την ανέγερση του πρώτου Ογκολογικού Νοσοκομείου για παιδιά στην Ελλάδα.
26 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
συνέντευξη
25 ΧΡΟΝΙΑ Ένα τέταρτο του αιώνα σκηνοθετεί ο χορογράφος Γίρζι Κίλαν - που, στο πέρασμα του χρόνου, ανακαλύπτει νέα ενδιαφέροντα στον κινηματογράφο.
συνέντευξη
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 27
Paradoxon Χορευτές ανάμεσα στα 40 και στο θάνατο Συνέντευξη με τον χορογράφο Γίρζι Κίλιαν Τρία έργα. Ένα σχήμα που ανασυστήθηκε για να συμμετάσχει στο Φεστιβάλ Αθηνών. Ένας χορογράφος από την Πράγα του Κάφκα και του Γιάροσλαβ Χάσεκ που το σκέφτεται να κατοικήσει στην Επίδαυρο. Επιρροές από τον Φελίνι, τον Μπέργκμαν, τον Μπουνιουέλ. Λίγη γκρίνια και πολλή πλάκα σε μια μόνο συνέντευξη. Από την Ευγενία Τζιρτζιλάκη
Ο Γίρζι Κίλιαν πριν έρθει στην Ελλάδα, στην άλλη άκρη της γραμμής. Η φωνή του φιλική, πολύ νεανική – σαν αγοριού. Μιλά μαλακά. Με ρωτάει τι είδους δημοσιογράφος είμαι – του χορού, των τεχνών; Του εξηγώ ότι είμαι σκηνοθέτις και συνεργάζομαι με το εφ για κάποια άρθρα. Ανακουφίζεται – «Α! Υπέροχα!» λέει. Χαίρεται πολύ που θα ’ρθει ξανά στην Ελλάδα, που τον κάλεσαν στο Φεστιβάλ με την ομάδα Paradoxon (μια νέα εκδοχή της περίφημης NDT3, που ο ίδιος αποκαλεί «χορευτές ανάμεσα στα 40 και το θάνατο»), δίνοντας έτσι την αφορμή στην ομάδα να ενωθεί ξανά – πάει ένας χρόνος που η NDT 3 έχει τυπικά διαλυθεί. Γιατί διαλύθηκε; Αρχικά απολογείται. «Δεν διευθύνω πια το NDT. Η νέα διεύθυνση κατάργησε την ομάδα. Λένε πως ο λόγος είναι τα χρήματα, αλλά το βρίσκω γελοίο, αφού μιλάμε για τέσσερις χορευτές – μαζί με το τεχνικό προσωπικό 10 άτομα. Νομίζω πως ο πραγματικός λόγος είναι έλλειψη φαντασίας. Κι είναι κρίμα γιατί είναι καταπληκτική ομάδα. Όταν ξεκινήσαμε, οι πάντες έσπευσαν να βοηθήσουν – από την Ιαπωνία, την Αυστραλία. Ήταν υπέροχα...» Παρασύρεται. Το καταλαβαίνει, αλλάζει τόνο και προχωρά. «Τέλος πάντων. Τώρα τελείωσε. Κι είμαστε βαθιά ευγνώμονες στον Γιώργο Λούκο που μας κάλεσε. Ήταν δική του ιδέα, δεν του το ζήτησα». - Τι σας ενέπνευσε να ξεκινήσετε αυτήν την ομάδα – μια ομάδα χορευτών άνω των 40; - Δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις. Σκηνοθετώ 25 χρόνια. Είναι πολύς καιρός. Και μέσα σ’ αυτό το διάστημα αναγκάστηκα να αποχαιρετήσω πολλούς χορευτές που μόλις έφταναν 35, 38 χρονώ έπρεπε να φύγουν. Έτσι δημιούργησα ένα χώρο στον οποίο να μπορούν να υπάρξουν. Και έχουν πάρα πολλά να δώσουν. - Σκεφτήκατε ποτέ να κάνετε μια νέα, δική σας ομάδα άνω των 40; - Ναι, αλλά σκηνοθετώ 25 χρόνια, κουράστηκα. Τώρα θέλω να κάνω άλλα πράγματα. - Τι σας κούρασε; - Βλέπεις γενεές χορευτών να έρχονται και να φεύγουν και συνειδητοποιείς ότι όλοι έχουν τα ίδια προβλήματα. Καταλήγεις να
λύνεις τα ίδια προβλήματα ξανά και ξανά, προβλήματα που έχεις ήδη λύσει πριν από 15 χρόνια με κάποιους άλλους. 25 χρόνια είναι μεγάλο τμήμα της ζωής, κι εγώ έχω πολλά άλλα πράγματα να κάνω. - Σαν τι; - Για παράδειγμα, με ενδιαφέρει όλο και περισσότερο ο κινηματογράφος. Το να αποτυπώνεις μια στιγμή και να την κάνεις να διαρκεί στο χρόνο, για πάντα. Όπως με το Car-Men που θα ανοίξει τη βραδιά στην Αθήνα.
Τρέχει ο χρόνος - Τι σημαίνει Car-Men; - Είναι λογοπαίγνιο. Άντρες τρελοί για αυτοκίνητα. Είναι ηλικιωμένοι χορευτές, που παίζουν οκτάχρονα παιδιά, που παριστάνουν τους μεγάλους. Κι αυτοί οι μεγάλοι είναι μεσήλικοι που ζουν τα πάθη τους στο φουλ. Είναι ένα υπέροχο παιχνίδι πάνω στο χρόνο, στο γήρας και την ταχύτητα – πάνω στο πόσο γρήγορα περνάει η ζωή. - Αν και πριν λίγο λέγατε το αντίθετο. - Ναι, πάντοτε αντιφάσκω. Είναι αυτό που με κρατάει ζωντανό. - Το Car-Men είναι φιλμ. Το δεύτερο κομμάτι είναι χορός αλλά έχει μικρά φιλμικά μέρη, και το τρίτο είναι σχεδόν μοιρασμένο ανάμεσα στο φιλμ και το χορό. Ο κινηματογράφος σάς έχει σαγηνεύσει. - Ανήκω σε μια πολύ τυχερή γενιά. Στη γενιά του Μπέργκμαν, του Φελίνι, του Γαβρά, του Μπουνιουέλ... Φανταστικοί κινηματογραφιστές. Δυστυχώς σήμερα δεν γίνονται πια τέτοιες ταινίες... Ακούγομαι σαν παλιόγερος αλλά είναι αλήθεια. - Τι φταίει, νομίζετε; - Ξέρετε, το πρόβλημα είναι το εξής: Έχουν υπολογίσει ότι οι άνθρωποι που πάνε σινεμά είναι κυρίως 17-18 χρονώ. Κι έτσι παράγουν σινεμά για αυτά τα παιδιά. Αυτό κάνει το Χόλιγουντ και γι’ αυτό είναι έτσι οι ταινίες σήμερα. - Πώς μπορούμε να φέρουμε αυτά τα παιδιά στο θέατρο ή στο χορό; Πώς μπορούμε να κερδίσουμε αυτό το κοινό; - Πρέπει να τους κινήσεις το ενδιαφέρον, να τους μιλήσεις, να κάνεις εργαστήρια για νέα παιδιά. Και ξέρετε, το καλύτερο κοινό του NDT 3 ήταν το νεανικό. Οι νεαροί χορευτές
λάτρευαν το NDT 3, γιατί, εκτός των άλλων, τους έδινε ελπίδα. Την ελπίδα ότι δεν χρειάζεται να πεθάνουν μετά τα 35, μπορούν να συνεχίσουν με έναν άλλον τρόπο. Θα μπορούν ακόμη να στέκονται στη σκηνή και να είναι περίφημοι. Ξέρετε, συνηθίζαμε να δίνουμε παραστάσεις με ενιαίο πρόγραμμα, όπου το NDT 1, το NDT 2 και το NDT 3 μοιράζονταν την ίδια βραδιά. Και ήταν υπέροχο, δυο διαφορετικοί κόσμοι που συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον. - Στην Πειραιώς θα δούμε μόνο τους Paradoxon (ο πυρήνας του παλιού NDT3), αλλά σε τρία διαφορετικά κομμάτια. Γιατί τα διαλέξατε; Τι τα συνδέει; - Τα διάλεξα επειδή δεν τα συνδέει απολύτως τίποτε. Είναι οι ώριμοι χορευτές που τα συνδέουν. Το Car-Men είναι η απόδοση της ιστορίας της Κάρμεν, από τέσσερις μόνο χαρακτήρες που, με την εμπειρία του χρόνου και του γήρατος, την ξαναζούν με πολύ περισσότερο χιούμορ, οργή και συναίσθηση της μοίρας, απ’ ό,τι όταν ήταν νέοι. Κοιτάζουν και ερμηνεύουν το παρελθόν μέσα απ’ τον παραμορφωτικό καθρέφτη του χρόνου. Το Time takes Time (Ο χρόνος παίρνει χρόνο) είναι μάλλον το πιο προσωπικό από τα τρία. Ζω με τη γυναίκα μου, τη Σαμπίνα, εδώ και 35 χρόνια. Και η σχέση μας περνούσε κρίση όταν έφτιαχνα αυτό το κομμάτι. Διαπίστωσα πως ο χρόνος είναι ο εκπληκτικότερος θεραπευτής. Και βιαζόμαστε πάντα τόσο που ποτέ δεν βρίσκουμε το χρόνο να σταματήσουμε και να συλλογιστούμε. Ποτέ δεν παίρνουμε το χρόνο μας. Αλλά όταν ο χρόνος πάρει το χρόνο του, αυτό είναι μεγάλη δήλωση. Είναι ένα πολύ προσωπικό κομμάτι συμφιλίωσης, όπως όταν σε μια δύσκολη στιγμή της ζωή μας πάμε πίσω, προσπαθώντας να λύσουμε όσους κόμπους έχουμε αφήσει άλυτους. Eίναι ένα παράξενο είδος ψυχολογικού τριπ. Είναι πολύ προσωπικό αλλά όχι τόσο. Πάντα απεχθανόμουν τα ιερογλυφικά που τελικά δεν καταλαβαίνει κανείς άλλος. Ο κόσμος έρχεται, δίνει τα λεφτά του, δίνει το χρόνο του και θέλει να δει κάτι. Το σέβομαι υπερβολικά αυτό για να δείξω κάτι που δεν θα καταλάβουν. Έτσι, παρ’ όλο που είναι προσωπικό, είναι προσιτό. Το Birth-day είναι καταπραϋντικό. Γιορτάζουμε τα γενέθλιά μας μια φορά το χρόνο και τότε είναι που κλείνει ολόκληρος ο κύκλος μια χρονιάς. Ενός χειμώνα, μιας άνοιξης, ενός καλοκαιριού, ενός φθινοπώρου. Το Birth-day μιλά για τον κύκλο, για τη ζωή και το θάνατο, αλλά είναι πολύ αστείο κομμάτι. Η μουσική είναι ένα κολάζ από τον Μότσαρτ και βλέπεις τους χορευτές σε πανέμορφα μπαρόκ κοστούμια ως φίλους που κλαίνε και γελάνε μαζί. Υπάρχει κι εδώ ένα κομμάτι φιλμ. Θα σου εξηγήσω το κόλπο: ξέρεις, οι ηλικιωμένοι χορευτές δεν μπορούν να κινηθούν πολύ γρήγορα. Αυτό που έκανα είναι να επιβραδύνω τη μουσική στον διπλό χρόνο. Έτσι μπορούσαν να την ακολουθήσουν και να χορέψουν ακριβώς πάνω στις νότες. Έπειτα, στο φιλμ, διπλασίασα ξανά την ταχύτητα έτσι ώστε η u
«Το NDT 3, εκτός των άλλων, έδινε ελπίδα στους νέους χορευτές. Την ελπίδα ότι δεν χρειάζται να πεθάνουν μετά τα 35, μπορούν να συνεχίσουν με έναν άλλο τρόπο. Θα μπορούν ακόμα να στέκονται στη σκηνή και να είναι περίφημοι».
συνέντευξη
28 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
«Το φιλμ είναι κάτι νεκρό και εμείς είμαστε ζωντανοί. Αλλά όταν είμαστε εμείς νεκροί, το μόνο πράγμα που θα είναι ζωντανό θα είναι το φιλμ».
μουσική να ακούγεται σωστά και οι χορευτές να κινούνται υπερφυσικά γρήγορα, αν και τέλεια πάνω στη μουσική! Αυτό βγαίνει φοβερά κωμικό, αλλά και πολύ συγκινητικό. Γελάς και κλαις συνεχώς. Είναι μια αντανάκλαση στο τι σημαίνει να ζεις και ένας διαλογισμός στο γιατί ζούμε. - Φιλμ ξανά λοιπόν. - Το φιλμ είναι κάτι νεκρό και εμείς είμαστε ζωντανοί. Αλλά όταν είμαστε εμείς νεκροί, το μόνο πράγμα που θα είναι ζωντανό θα είναι το φιλμ. Οπότε η ίδια η χρήση του φιλμ είναι ένα σχόλιο στη ζωή. - Βλέπετε το χορό στο μέλλον να συναντιέται όλο και περισσότερο με τις άλλες τέχνες, π.χ. το σινεμά; - Ο χορός ήταν πάντα το ασχημόπαπο της τέχνης. Αυτή η συνάντηση που λες συμβαίνει εδώ και χρόνια. Πιστεύω όμως ότι ανεξάρτητα απ’ αυτό ο χορός έχει λαμπρό μέλλον. Ξέρεις πόσες αρθρώσεις έχει το κορμί μας; 270, το φαντάζεσαι; Οι πιθανότητες κινήσεων είναι άπειρες. Κι αν συνδυάσεις αυτό με τον ανθρώπινο νου που είναι μια μικρογραφία του σύμπαντος, θα δεις ότι οι δυνατότητες είναι ανεξάντλητες. Ο συνδυασμός πνευματικότητας και σωματικότητας ανοίγει τεράστιες προοπτικές, επ’ άπειρον. Άρα ο χορός, σε διάλογο ή όχι με τη λογοτεχνία, τις καλές τέχνες ή την τεχνολογία, έχει θεσπέσια πράγματα να επιτύχει. Το πιστεύω βαθιά. - Γιατί τότε βρίσκετε το χορό «το ασχημόπαπο της τέχνης»; - Αν είσαι συγγραφέας ή ζωγράφος, αν είσαι ο Αριστοφάνης ας πούμε, και δεν αναγνωριστείς στην εποχή σου, είναι επώδυνο αλλά δεν έχει σημασία. Δύσκολα ίσως, αλλά κάποτε θα αναγνωριστείς. Αν υπήρξες όμως χορευτής, αφού έως πρόσφατα δεν υπήρχαν τρόποι καταγραφής του χορού και δεν αναγνωριζόσουν όσο ζούσες, αυτό δεν θα γινόταν ποτέ. Έτσι, οι άνθρωποι του χορού
ΚΑΦΚΑ ΚΑΙ ΓΙΑΡΟΣΛΑΒ ΧΑΣΕΚ «Μεγάλωσα στην Πράγα» λέει ο Γίρζι Κίλαν, που εμπνέεται από αυτή την πόλη - «είναι τόσο όμορφη που ακόμα και τα σκουπίδια στο δρόμο είναι τέχνη», προσθέτει.
πιέζονταν πάντα να ευχαριστήσουν το κοινό την εποχή που δημιουργούσαν. Κι αυτό ίσως έθεσε το χορό εκτός ισορροπίας – η πλάστιγγα βάρυνε προς τα πιο φτηνά, διασκεδαστικά θεάματα και ο χορός κατέληξε η πιο επιφανειακή τέχνη απ’ όλες. Εκεί έχω καταλήξει. Γι’ αυτό και τώρα είμαι πολύ αισιόδοξος. Από δω και πέρα θα γίνουν υπέροχα πράγματα στο χορό.
Πίσσα και πούπουλα Αυτό το τελευταίο του φέρνει πραγματικά ευφορία. Σταματά για να με ρωτήσει πως προφέρεται το όνομά μου, αν θα έρθω στην παράσταση, πόσες λέξεις πρέπει να βγει το άρθρο κι αν θα του το μεταφράσω – κελαηδάει. Εγώ συνεχίζω τις ερωτήσεις. - Τι ρόλο παίζει η δραματουργία στα έργα σας; Σε παλαιότερη συνέντευξη είχατε πει ότι δεν καταλαβαίνετε εντελώς τη δουλειά σας, γιατί λειτουργείτε πολύ με το ένστικτο. - Αυτό είναι αλήθεια. Αλλά αν είσαι δεκτικός άνθρωπος και αρκετά ειλικρινής και έχεις το ταλέντο να σεβαστείς και να χωνέψεις τα ένστικτά σου και να τα επικοινωνήσεις, χρησιμοποιώντας την πείρα και τη φαντασία σου, κάτι πολύ δύσκολο μπορεί να γίνει υπέροχο. Δεν είμαι διανοούμενος στο πώς χτίζω τα κομμάτια μου, αν και κάθε έργο είναι άλλη ιστορία. Κάποιες ιστορίες είναι πιο απτές, κάποιες πιο αφηρημένες, άλλες εμπνέονται από τη λογοτεχνία. Πάντα όμως κάπου βασίζεσαι. Σε μια παλιά μου δουλειά π.χ., το Tar and feathers (Πίσσα και πούπουλα), χρησιμοποίησα το What’s the word (Ποια είν’ η λέξη) του Μπέκετ, το οποίο απήγγειλα επί σκηνής ως γέροντας. Αρχίζει να μου απαγγέλλει απ’ το τηλέφωνο με φωνή δεινοσαύρου, εντελώς μέσα στο ρόλο. Ένα γεράκος που δεν βρίσκει τις λέξεις που θέλει να πει. Το τελευταίο ποίημα του Μπέκετ. - Βλέπεις, η δουλειά μου έχει μεγάλη ποικι-
λία, λέει. Μεγάλωσα στην Πράγα. Ως Ελληνίδα θα καταλάβεις αυτό που θα σου πω. Είναι μια πόλη όπου συναντιούνται οι πολιτισμοί: οι Σλάβοι με τους Γερμανούς, όπως σ’ εσάς η Ευρώπη με την Ανατολή. Στην Πράγα γεννήθηκαν την ίδια χρονιά ο Κάφκα και ο Γιάροσλαβ Χάσεκ, ο συγγραφέας του Καλού στρατιώτη Σβέικ. Αυτοί οι δυο, εξίσου τρελοί, μεγάλωσαν στην ίδια πόλη – ο ένας ακραία σκοτεινός κι ο άλλος τρομερά αστείος. Αυτό σου λέει κάτι για την Πράγα. Είναι μια πόλη που δεν μπορείς ποτέ ν’ αφήσεις πίσω. Είναι τόσο όμορφη, που τα πάντα, ακόμη και τα σκουπίδια στο δρόμο, είναι τέχνη. Έχει τη δύναμη να μετατρέπει κοινότοπα αντικείμενα σε πνευματικά πράγματα. Έχεις πάει; Α, πρέπει να πας. Φθινόπωρο, που δεν έχει τουρίστες. Το πρώτο μέρος που επισκέφτηκα έξω απ’ την Πράγα ήταν η Ελλάδα. Και μαγεύτηκα. - Ελάτε τότε. Ελάτε να μείνετε. - Αυτό θα κάνω. Ψάχνω σπίτι στην Επίδαυρο. Αν βρω κάτι σε καλή τιμή θα το πάρω. - Να το βάλουμε τίτλο, τότε, αυτό. «Ψάχνουμε σπίτι». Τι καλύτερο;
«Ήμουν φρικτός χορευτής» Συγκινείται. Μου αναφέρει τα ονόματα των Ελλήνων φίλων του (και τα επώνυμα), μου λέει για το δέος του την πρώτη φορά που πήγε στην Επίδαυρο. Μου αρέσει πολύ. Θέλω να μου πει κι άλλα. - Ξεκινήσατε ως χορευτής. Γιατί γίνατε χορογράφος; - Ήμουν φρικτός χορευτής. Δεν θα έπαιρνα ποτέ κάποιον σαν εμένα στα έργα μου. Όταν ήμουν νέος νόμιζα πως ήμουν ο Νουρέγιεφ. Με το που συνειδητοποίησα ότι δεν είμαι, σταμάτησα να χορεύω. Ανακάλυψα ότι δεν θα μπορούσα ποτέ να εκφράσω αυτά που ήθελα μες από το σώμα μου. Κι έτσι άρχισα να χρησιμοποιώ άλλα σώματα για να εκφράσω αυτό που ήθελα. Έγινα χορογράφος.
- Όταν ξεκινάτε ένα έργο, πόσο προσχεδιασμένο είναι το τι θα συμβεί και πόσο προκύπτει από τις πρόβες; - Είναι ένα ταξίδι με απότομες στροφές. Αφήνω μεγάλη ελευθερία στους χορευτές γιατί λατρεύω να βλέπω τη δημιουργικότητά τους. Νεότερος ήμουν πολύ πιο αυταρχικός γιατί ήμουν ανασφαλής, αλλά τώρα δίνω πολύ χώρο στους χορευτές και τους αφήνω να με πάνε ακόμη και σε μέρη που δεν είχα φανταστεί ή δεν είχα κανένα κανένα σκοπό να πάω. Λατρεύω να βλέπω την προσωπικότητά τους – κάτι όλο και πιο σημαντικό για μένα. Καμιά φορά μπλοκάρουν απ’ αυτή την ελευθερία και τότε τους βοηθώ να βρουν τον εαυτό τους. Μην τους επιτρέπεις να πηγαίνουν σε άγρια μέρη, επίτρεπέ τους να πηγαίνουν σ’ ένα πάρκο ή έναν κήπο. Πολλές φορές νομίζουν ότι το ταλέντο τους βρίσκεται σε εντελώς διαφορετικό μέρος απ’ όπου είναι πραγματικά. Μεγάλοι τραγουδιστές θα προτιμούσαν να είναι συγγραφείς. Κι αυτό είναι πολύ συχνό πρόβλημα. Εσύ πρέπει να τους οδηγήσεις στο ταλέντο τους και όχι στην καταστροφή. *** Μικρή παύση. Anyway. Efharisto, kalimera, kalispera and kalinihta. Γελάει. Μου θυμίζει να του στείλω το άρθρο μεταφρασμένο και συμπληρώνει: «Μη βιαστείς, πάρε το χρόνο σου». ¢
[Info:] PARADOXON Car-men (2006) When Time Takes Time (2002) Birth -day (2001) Πειραιώς 260, Χώρος Δ / 9 - 12 Ιουνίου
συνέντευξη
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 29
ΠΟΛΕΜΟΣ Μια πολεμική αναμέτρηση σε όλη τη διάρκεια της παράστασης υπόσχεται το δίδυμο Josef Frucek - Λίντα Καπετανέα.
RootlessRoot τι ανθίζει στον ελληνικό μοντέρνο χορό (και τι τρέχει με τις ρίζες)
Συνομιλία με τους χορευτές Λίντα Καπετανέα και Josef Frucek «Είναι ωραίο να έχεις μια ρίζα και να κοιμάσαι ήσυχος, αλλά προς το παρόν θα συνεχίσουμε ν΄αναζητούμε την αστάθεια» λέει η Λίντα Καπετανέα που, μαζί με τον Josef Frucek, πλαισιώνουν το χορευτικό σχήμα RootlessRoot. Από την Ευγενία Τζιρτζιλάκη | Φωτογραφία: Λίλα Σωτηρίου
Ο Jozef Frucek και η Λίντα Καπετανέα είναι, μαζί με την arts manager και χορεύτρια Βίκυ Κολοβού, ιδρυτικά μέλη της ομάδας RootlessRoot. Όταν τους αναζητήσαμε, η Βίκυ έτρεχε για να συντονίσει τη συμμετοχή της παράστασης Sudden showers of silence / Ξαφνικές μπόρες σιωπής στα διεθνή φεστιβάλ όπου θα παρουσιαστεί, την πρεμιέρα τους στην Πράγα και φυσικά το ανέβασμα της παράστασης στην Πειραιώς 260. Συναντήσαμε, λοιπόν, τα άλλα δύο μέλη της ομάδας και, ως χορευτές-χορογράφους του έργου, τους ρωτήσαμε δυο απλά πράγματα. 1. Τους ρωτήσαμε για την παράσταση, τον μοντέρνο χορό, την τέχνη. Λίντα: Απ’ όταν γνώρισα τον Γιόζεφ χορεύουμε και αυτοσχεδιάζουμε μαζί. Ο Βιμ [Βιμ Βαντεργκέιμπους – οι δύο χόρευαν για χρόνια στις παραστάσεις του] μας έβαζε πάντα να χορεύουμε μαζί. Έλεγαν ότι μόνο η Λίντα μπορεί να χορέψει με τον Γιόζεφ – παραήταν επικίνδυνος για τα υπόλοιπα κορίτσια (γελάει). Οπότε ξέραμε εκ πείρας ότι μπορούσαμε να δουλέψουμε μαζί. Υπήρχε χημεία. Γιόζεφ: Αναζητήσαμε ένα θέμα που θα μιλούσε στο σημερινό κοινό. Έτσι επιλέξαμε την τελευταία συνάντηση του Έκτορα και της Ανδρομάχης από την Ιλιάδα. Είναι η στιγμή
όπου ένας άντρας και μια γυναίκα αποφασίζουν να μην ξαναδούν ο ένας τον άλλον... Λίντα: Πάντα ήθελα να κάνω μια παράσταση με μια τόσο βαριά ιστορία, τόσο ελληνική. Αλλά τελικά το θέμα είναι τόσο πανανθρώπινο που δεν έχει καμία σημασία ότι το πήραμε από τον Όμηρο. Γιόζεφ: Ίσως κάποιοι αναρωτηθούν πώς χωράει ένα τέτοιο θέμα στον μοντέρνο χορό όπου συνεχώς ψάχνουμε νέες φόρμες και τρόπους μείξης με άλλα εκφραστικά μέσα. Μπορεί να έχουν δίκιο, αλλά είμαι τρομερά εθισμένος στις δυνατότητες του ανθρώπινου ψυχισμού και του σώματος, στη μοναδική, ακατάληπτη περιπλοκότητά του. Ζούμε την εποχή της τεχνολογίας, βλέπω πόσα πράγματα γίνονται κατορθωτά χάρη στα τεχνολογικά επιτεύγματα, πλην όμως παραμένω προσκολλημένος στην αρχέγονη ιδέα του Ήρωα, στη σωματικότητα της έκφρασης του ηρωισμού του. Η σκληρότητα του Γκροτόφσκι κυλά, με έναν τρόπο, στις φλέβες μου. Όχι ότι θα ήθελα να κάνω ό,τι έκανε αυτός πριν από 25 χρόνια, αλλά υπάρχει ακόμη κάτι εκεί που μπορεί να διερευνηθεί. Ως πού μπορεί να φτάσει ένας ερμηνευτής; Όχι ως χορευτής ή ηθοποιός – δεν έχει σημασία τι φόρμα διαλέγει κανείς.
2. Τους ρωτήσαμε για τα ταξίδια, τον επαναπατρισμό, τις ρίζες. Γιόζεφ: Απ΄όταν ξεκίνησα να ταξιδεύω με παραστάσεις, ήμουν πάντα ένας ξένος. Το να ταξιδεύω και να μαθαίνω είναι πολύ σημαντικό για μένα. Ξεκίνησα ως ηθοποιός στην πατρίδα μου, τη Σλοβενία, αλλά σύντομα συνειδητοποίησα ότι δεν ήθελα να σχετίζομαι μόνο με την πατρίδα μου. Ήθελα να μπορώ να επικοινωνώ χωρίς φράγματα γλώσσας ή κουλτούρας. Γι’ αυτό έφυγα από το κλασικό θέατρο και πήγα σ’ αυτό που λέμε θέατρο του σώματος. Δεν μπορούσα να ξεχάσω τη δύναμη και την ποίηση των παραστάσεων του Ταντέους Καντόρ ή των βιβλίων του Μπρούκ, του Αρτό, του Αϊζενστάιν. Για χρόνια αναρωτιόμουν τι απέγιναν τα Ελευσίνια μυστήρια ή τι το μεγαλειώδες είχαν οι τελετές του Μπαλί. Τότε ξεκίνησα να μελετώ κινέζικες πολεμικές τέχνες και να προσπαθώ να τις συνδυάσω με την υποκριτική και την κίνησή. Λίντα: Πάντοτε ήθελα να φύγω από την Ελλάδα – για να νιώσω την αίσθηση αναμονής της επιστροφής. Το να φεύγεις σού ανοίγει τον τρόπο με τον οποίο κοιτάζεις τα πράγματα. Πιστεύω ότι για έναν καλλιτέχνη δεν υπάρχει τίποτε σημαντικότερο από την ανταλλαγή εμπειριών, γλωσσών, πολιτισμών.
Γιόζεφ: Μετά από 10 χρόνια γεμάτα ταξίδια, ένιωθα την ανάγκη μιας βάσης. Πολλοί είδαν με επιφυλάξεις την απόφασή μας να έρθουμε στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι μακριά από παντού, μας είπαν. Δεν ξέρω. Πάντως εδώ είναι το σπίτι της Λίντας, η οικογένειά της. Οπότε θα μείνουμε και θα δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Ίσως ξαναμπούμε στο καραβάνι... Γιόζεφ: Η Rootlessroot (ρίζα δίχως ρίζα) είναι ρίζα. Μια ρίζα που δεν ξέρει ότι έχει ρίζες. Λίντα: Είναι ωραίο να έχεις μια ρίζα και να κοιμάσαι ήσυχος, αλλά προς το παρόν θα συνεχίσουμε ν΄αναζητούμε την αστάθεια. Είναι πιο δυναμική κατάσταση. ¢
[Info:] Ομάδα χορού RootlessRoot Sudden Showers of Silence Μουσική, Δημήτρης Δεσύλλας, χορεύουν η Λίντα Καπετανέα και ο Jozef Frucek. Πειραιώς 260, Χώρος Η / 15 & 16 Ιουνίου
παρουσίαση
Φωτογραφία: Σταύρος - Χρήστος Βλαχάκης
30 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
Ο τσέλιγκας ήρθε από το Βερολίνο
ΑΝΤΙΟ ΠΑΡΑΔΟΣΗ! Ο Ανέστης Αζάς σκηνοθετεί το δημοφιλέστερεο δραματικό ειδύλλιο ως σύγχρονη ιστορία ζευγαριών, που συγκρούονται με προκαταλήψεις, παλαιές συνήθειες - και τη θρησκεία.
Η υποταγμένη Στάθαινα και ο επαναστάτης Λιάκος Ο αρχιτσέλιγκας Μήτρος καταφτάνει σ’ ένα ορεινό χωριό της Φωκίδας, αναζητώντας τη βοσκοπούλα που αγάπησε παιδί. Η άφιξή του αναστατώνει τους κατοίκους και στέκεται αφορμή να έρθουν στην επιφάνεια κρυμμένες έριδες και μυστικά. Με τη βοήθεια του Θεού, οι ήρωες θα παλέψουν να βρουν τη θέση τους στη νέα κατάσταση. Από τον Ανέστη Αζά
Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας του Δημητρίου Κορομηλά (1980), το πρώτο και πιο δημοφιλές – μαζί με την Γκόλφω του Περεσιάδη– δραματικό ειδύλλιο, εγκαινίασε ένα είδος που στοιχειώνει τη συλλογική μας μνήμη. Ίσως το πιο πολυπαιγμένο νεοελληνικό έργο, Ο Αγαπητικός, διατήρησε την επαφή με το κοινό μέσα από τις διασκευές του για τον κινηματογράφο και το θέατρο σκιών και τις αλλεπάλληλες εκδόσεις του σε μορφή μυθιστορήματος. Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών, μια ομάδα νέων καλλιτεχνών ανεβάζει ξανά το θρυλικό έργο, παρεκκλίνοντας σοβαρά, αυτή τη φορά, από τον τρόπο του «φουστανελάτου δράματος». Με φρέσκια ματιά, πολλή μουσική και μοντέρνα κοστούμια, ο θίασος αντιπαραθέτει τον κόσμο του Κορομηλά με το σήμερα επιχειρώντας μια σύγχρονη ερμηνεία και ρωτώντας: Τελικά, ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας υμνεί τον μεγάλο έρωτα ή τον παρουσιάζει ως ουτοπία; Απαθανατίζει τα αγνά ήθη της ελληνικής επαρχίας ή αποκαλύπτει το ανέφικτο της επιστροφής στις ρίζες; Δοξάζει την ελληνοχριστιανική παράδοση ή τη σχολιάζει; Είναι ένα έργο του 19ου αι. ή ένα έργο σημερινό ; Ο σκηνοθέτης του τολμηρού αυτού εγχειρή-
ματος, Ανέστης Αζάς, που εργάζεται στο Βερολίνο, μίλησε στην εφ για την παράσταση: «Η ιδέα να ανεβάσουμε τον Αγαπητικό της Βοσκοπούλας προέκυψε από την ανάγκη να αντιπαρατεθούμε με αυτό το κλασικό κείμενο και να προκαλέσουμε μια σκηνική σύγκρουση της Ελλάδας που παρουσιάζει το έργο με την Ελλάδα του σήμερα. Ο Αγαπητικός έχει χαραχτεί στη συνείδηση μας ως ένα κείμενο για τον “αγνό ελληνικό τρόπο ζωής”. Διαβάζοντας όμως το έργο προσεκτικά, παρατηρούμε ότι κάτω από την επιφάνεια της φουστανέλας, της πέτρινης βρύσης και του πλάτανου, υπάρχει η βαθιά θρησκευτική πίστη των ηρώων κι ο καθοριστικός της ρόλος στη λήψη των σημαντικότερων αποφάσεών τους. Το έργο αρχίζει με ένα τάμα και κορυφώνεται με μία κατάρα. Σε έναν κόσμο μεταφυσικών παρεμβάσεων, πελατειακών σχέσεων με τους αγίους και πίστης που αγγίζει τα όρια της θρησκοληψίας, ξετυλίγεται η ιστορία δύο ζευγαριών που αδυνατούν να ολοκληρώσουν τον έρωτά τους. Η κοινωνική πίεση αναγκάζει τη Στάθαινα να πνίξει τον έρωτα της για τον Μήτρο. Η επανάσταση του Λιάκου καταλήγει στην αυτοκαταστροφή του, μιας κι έχει πειστεί ότι αφού τόλμησε να αψηφήσει το καθεστώς θα τιμωρηθεί από το
Θεό και η ψυχή του θα βρικολακιάσει. Μόνο η Θεία Πρόνοια θα σώσει τα ερωτευμένα ζευγάρια και θα χαρίσει στο κοινό το πολυπόθητο happy end. Ο φαινομενικά μακρινός αυτός κόσμος, φορτωμένος με παραδοσιακές ενδυμασίες, στέφανα, σταυρούς και γιαταγάνια, μας αναστάτωσε και μας έδωσε την αφορμή για μια παράσταση που θα μας αφορά. Στις μέρες μας ο θρησκευτικός λόγος έχει επανέρθει δυναμικά στην πολιτική γλώσσα και πρακτική, τόσο σε τοπικό επίπεδο – όπου κάθε υποψήφιος νομάρχης αισθάνεται την ανάγκη να εξασφαλίσει δημόσια πριν τις εκλογές την ευλογία του αρχιεπίσκοπου κι η επίσημη Εκκλησία μάχεται να διατηρήσει το πορτρέτο του εθνοσωτήρα στα νέα βιβλία της Ιστορίας – όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο με την έξαρση των θρησκευτικών πολέμων, την πόλωση ανάμεσα σε Ισλάμ και Δύση και τη μεσαιωνικού τύπου αμοιβαία τους δαιμονοποίηση. Δουλέψαμε τον Αγαπητικό με στόχο μάλλον να αντιπαραθέσουμε τον αγγελικά πλασμένο κόσμο του με τη δική μας πραγματικότητα, παρά να τον υπηρετήσουμε ιδεολογικά. Αποφασίσαμε να αφαιρέσουμε το φολκλόρ και να δείξουμε τις δραματικές συγκρούσεις σε μια πιο διαχρονική πραγματικότητα. Δεν μεί-
ναμε πιστοί στο παραδοσιακό τραγούδι, αλλά εμπλουτίσαμε τη μουσική με ετερόκλητα στοιχεία. Διατηρήσαμε το δεκαπεντασύλλαβο, ως περιορισμό και εγκλωβισμό στο λόγο, άρα και στη σκέψη των ηρώων. Αψηφήσαμε την ηλικία των χαρακτήρων και επικεντρωθήκαμε στη λειτουργία τους μέσα στην κοινότητα. Προσπαθήσαμε να παίξουμε την ιστορία όχι μόνο ως μια ιστορία ζευγαριών, αλλά ως την ιστορία μιας ολόκληρης κοινωνίας. Με καλή πίστη, προσπαθήσαμε να αναπτύξουμε αισθητικά τους προβληματισμούς μας, σε μια περίοδο όπου η δημόσια συζήτηση για τον επανακαθορισμό των σχέσεων Κράτους και Εκκλησίας βρίσκεται στο φόρτε της». ¢
[Info:] Η παράσταση Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας του Δημητρίου Κορομηλά ανεβαίνει στο Σχολείο, Χώρος Β από τις 14 έως τις 17 Ιουνίου. Σκηνοθεσία: Ανέστης Αζάς, Σκηνικά/Κοστούμια: Αγγελική Κόντη, Μουσική: Κώστας Κοράκης, Παίζουν: Άννα Τζάκου, Νατάσα Μαρματάκη, Λίζα Νεοχωρίτη, Νίκος Μήτσας, Κώστας Κουτσολέλος, Γιάννης Λεάκος, Κώστας Κοράκης.
οι γιορτές των διπλανών
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 31
Ο ΚΟΜΨΟΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΟΣ Το χειροφίλημα, στο γνωστό, αναγνωρίσιμο ύφος του Ούγγρου Φέρεντς Πίντερ, αποδεικνύει ότι η γλώσσα των εικονογραφημένων είναι πολύ πιο πλούσια απ’ όσο τη θεωρούν οι κλισέ αντιλήψεις για τα κόμικς.
Φεστιβάλ Βαβέλ Χώρος για τις νεανικές κουλτούρες Φέτος, το μεγάλο φεστιβάλ που συγκεντρώνει ό,τι πιο αντισυμβατικό και πιο νεανικό, έρχεται ντάλα καλοκαίρι - στο Γκάζι, που εγκαθίσταται σιγά σιγά στο κέντρο της αστικής ζωής.
Από τον Τηλέμαχο Αναγνώστου
Φλεβάρης (έτσι το έγραφαν τότε) 1981. Τεύχος πρώτο. Έγχρωμο εξώφυλλο, γνωριμία με άγνωστα πρόσωπα των κόμικς. Μεταξύ άλλων, Reiser (πικρόχολος και αηδιασμένος), Κοπί (σαρκαστής της σεξουαλικότητας και της ύπαρξης), Βολίνσκι (χιουμορίστας χωρίς παρωπίδες) και η πρώτη εμφάνιση της θρυλικής Βαλεντίνα του Γκίντο Κρέπαξ με την ιστορία «Η στροφή του Λέσμο». Διακήρυξη αρχών «για παρέμβαση σε ό,τι γίνεται γύρω μας». Αποδεικνύεται ότι είναι συνεπείς. Σχεδόν από το πουθενά, στα ελληνικά περίπτερα έκανε την εμφάνισή του ένα περιοδικό αλλιώτικο από τα άλλα. Τίτλος του, Βαβέλ (με πλάγια γράμματα που θυμίζουν τα κλασικά Times της τυπογραφίας, δουλεμένα με ραπιδογράφο). Αντικείμενό του τα κόμικς όχι ως τέχνη που αφορά την αναψυχή και ενδεχομένως τη διάπλαση των παίδων, αλλά ως ενήλικη τέχνη με πολύπλοκους εκφραστικούς κώδικες. Και όχι μόνο. Το εγχείρημα αβέβαιο. Ηδη η πρώτη απόπειρα έκδοσης αντίστοιχου κόμικς, η Κολούμπρα, είχε πέσει άδοξα αφήνοντας μόνο μια μικρή ικανοποίηση στους εμπνευστές της και χρέη. Το ευτύχημα ήταν ότι δύο μόλις μήνες πριν από την έκδοση της Βαβέλ είχε αρχίσει να κυκλοφορεί και το περιοδικό Μαμούθ, με την ίδια λογική. Ενα
στοιχείο διαφοροποιούσε τις δύο φιλόδοξες εκδόσεις: η Βαβέλ ενείχε έντονο το στοιχείο της πολιτικής κριτικής. Την «έψαχνε» στην αβανγκάρντ. Είκοσι έξι χρόνια μετά την ηρωική εκείνη εισβολή η Βαβέλ συνεχίζει να βρίσκεται «επί των επάλξεων». Με περισσότερες σελίδες, με πιο πολλά έγχρωμα, συνεχίζει να φιλοξενεί ζωντανούς εκπροσώπους του παγκόσμιου μοντέρνου κόμικς και να εκφράζει τους καλλιτεχνικούς αλλά και τους πολιτικούς προβληματισμούς ενός κατά βάσιν νεανικού κοινού που αρνείται με έμφαση τα πολιτικά (και κυρίως τα κομματικά) στερεότυπα. Οι συντελεστές του έχουν μεγαλώσει πλέον αλλά συνεχίζουν με το ίδιο πείσμα και το ίδιο ζωντανό νεανικό πνεύμα. Πάντα κάτω από τις ίδιες αντιξοότητες. Η Βαβέλ δεν έγινε εκδοτικό συγκρότημα, οι συντελεστές της δεν έβγαλαν λεφτά. Ισως γι’ αυτό επιμένουν να κάνουν το κέφι τους έστω και αν το πληρώνουν με συρρίκνωση του ελεύθερου χρόνου τους. Αλλά ο χρόνος που χαρίζεις στις μεγάλες αγάπες σου δεν είναι κατά βάσιν χρόνος ξανακερδισμένος; Τα τελευταία 12 χρόνια, στην εκδοτική δραστηριότητα του περιοδικού, έχει προστεθεί και μια μεγάλη ετήσια γιορτή. Το Φεστιβάλ
των Κόμικς - μια γιορτή που αφιερώνεται στους καλλιτέχνες των εικονογραφημένων αφηγήσεων και συμπληρώνεται από μουσική και κάθε είδους χάπενινγκ κοντινό στις νεανικές κουλτούρες της διασκέδασης και της δημιουργικής εκμετάλλευσης του ελεύθερου χρόνου, που φέτος, 12η συνεχή χρονιά, διοργανώνεται όχι το φθινόπωρο (όπως συνέβαινε έως πέρυσι) αλλά στην καρδιά του καλοκαιριού. Εφέτος, από 14 έως 17 Ιουνίου. Όπως τις περισσότερες φορές, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων που, επιτέλους, διεκδικεί δυναμική συμμετοχή στα καλλιτεχνικά δρώμενα της πρωτεύουσας το καλοκαίρι. Φέτος, φιλοξενούνται οι ακόλουθες κόμικς εκθέσεις: • Ταξίδια: μεγάλη αναδρομική του περίφημου Γάλλου Φιλίπ Ντρουιγιέ, που ένα διάστημα θεωρήθηκε συγγενής του Moebius. • Αφιέρωμα στον Ούγγρο εικονογράφο Φέρεντς Πίντερ. Εξόριστος ως αντικαθεστωτικός τα χρόνια του «υπαρκτού σοσιαλισμού» στη χώρα του, έζησε στην Ιταλία όπου έγινε περισσότερο γνωστός για τις περίφημες εικόνες του στα εξώφυλλα βιβλίων των μεγαλύτερων συγγραφέων, των μεγαλύτερων εκδοτικών οίκων, αλλάζοντας οριστικά την αισθητική των εξωφύλλων και φέρνοντας μια
ταπεινή, γραφίστικη κατά βάσιν δουλειά στο επίπεδο της υψηλής τέχνης. • Ατομική έκθεση του Κροάτη Ντάνιελ Τζέτζελι, που διαπρέπει στην αμερικανική βιομηχανία των κόμικς. • Παρουσίαση των κυριότερων πολιτικών γελοιογράφων της γειτονικής Τουρκίας. • Κι ακόμα, έκθεση των Ιταλών Πάολο Κόσι και Πέιπερ Ρεζίστανς, του Ισπανού Ραούλ, των σημαντικότερων ελλήνων καλλιτεχνών κόμικς. Κι ακόμα, γκράφιτι, συναυλίες, περφόρμανς, συνέδρια και πολλές εκπλήξεις. ¢
[Info:]
Το 12ο Διεθνές Φεστιβάλ Κόμικς της Βαβέλ, με τίτλο «Αστικοί Μύθοι», αρχίζει την Πέμπτη 14 Ιουνίου και διαρκεί έως και την Κυριακή 17. Στην Τεχνόπολη, Πειραιώς 100, Γκάζι (στάση μετρό: Κεραμεικός). Πληροφορίες και το πλήρες πρόγραμμα: www.babelfestival.gr Είσοδος ελεύθερη.
μετά την παράσταση
32 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
After Επιμέλεια: Κατερίνα Κόμητα
Η φεστιβαλική Αθήνα ακολουθεί τον καιρό. Η θερμοκρασία ανεβαίνει και, μαζί, ζεσταίνονται και οι θεατές που άρχισαν να κατακλύζουν την οδό Πειραιώς - το δρόμο που βαθμιαία αλλάζει τη χρήση μιας από τις κεντρικές αρτηρίες της πόλης. Το σημερινό οδοιπορικό μας, μετά την παράσταση (αλλά, το ξαναείπαμε, και κατά τη διάρκειά της, αν μας απογοητεύσει) ιχνηλατεί τις περιοχές γύρω από την οδό Πειραιώς. Γκάζι-Ρουφ (με άξονα αναφοράς την Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων). Μεταξουργείο-Κεραμεικός αλλά και Ψυρρή, που προσπαθεί να ανακτήσει το χαμένο του κύρος από την έκπτωση στις υπηρεσίες πολλών από τα εστιατόρια και τα μπαρ του τα τελευταία χρόνια. Μη μένετε στο σπίτι, η νυχτερινή Αθήνα είναι ιδανικός τόπος για περιπετειώδεις τύπους και τύπισσες όπως εσείς.
Γκάζι-Ρουφ Γε ύ σ η C+B Restaurants ΒΟΥΤΑΔΩΝ 48 Βουτάδων 48, Γκάζι, τηλ. 210-3413729 Ατμόσφαιρα γαλλικού bistrot. ππ≠Σ/Κ ---
A LIER MAN Σωφρονίου 2, Γκάζι, τηλ. 210-3426322 «Ένας ψεύτης άντρας» σερβίρει πιάτα μεσογειακής κουζίνας σε ένα σπίτι που μεταμορφώθηκε σε restaurant. Κατά καιρούς φιλοξενεί εκθέσεις εικαστικών. Μουσικές ethnic και lounge. Ανοιχτά από το πρωί για καφέ, η κουζίνα του ανοίγει στις 16:00 μ.μ. ππ ---
KALIHORON Περσεφόνης 31, Γκάζι, τηλ. 210-3478759 Φιλικό και πολύχρωμο. Απέναντι από την Τεχνόπολη. Ελληνική κουζίνα. ππ≠Σ/Κ ---
Bar Restaurants ΑΕΡΙΟΦΩΣ Ορφέως & Ιάκχου 29, Γκάζι, τηλ. 2103457334 Μεσογειακή κουζίνα. Ζεστή ατμόσφαιρα σε ένα πανέμορφο πέτρινο σπίτι με αυλή. ππ ---
ALMAZ ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ π ππ πππ ππππ ≠ Σ/Κ ™ ≥ C+B Β+R P
Έως 12€ Από 12€ έως 30€ Από 30€ έως 40€ Από 40€ και άνω Ανοιχτά και το μεσημέρι Ανοιχτά Σάββατο ή/και Κυριακή (μεσημέρι) Ανοιχτά μέχρι τις 2:00π.μ. Ζωντανή μουσική Cafe & Bar Restaurant Bar Restaurant Parking
[Info:] 1. Οι τιμές είναι ενδεικτικές 2. Τα Bar Restaurants κατά κύριο λόγο έχουν περιληφθεί στην κατηγορία «γεύση» 3. Η μουσική μπορεί να είναι ζωντανή ορισμένες ημέρες της εβδομάδας 4. Λόγω της καλοκαιρινής περιόδου ενδέχεται κάποιες από τις παροχές των επιχειρήσεων να έχουν μειωθεί ή εμπλουτιστεί, γι’ αυτό προτείνουμε προηγούμενη τηλεφωνική επαφή.
Τριπτολέμου 12, Γκάζι, τηλ. 210-3474763, 210-3479815 Μεσογειακές γεύσεις, ethnic πιάτα, ενδιαφέρουσες γλυκές γεύσεις και finger food. Καλές μουσικές, όμορφος κήπος. Ανοιχτό από τις 6.00 μ.μ. με ροφήματα, χυμούς, αναψυκτικά, σνακ και γλυκά. ππ www.almaz.gr ---
gazARTE Βουτάδων 32-34, Γκάζι, τηλ.210-3460347 Το restaurant λειτουργεί στον πρώτο όροφο του γνωστού πολυχώρου. Industrial ντεκόρ και καταπληκτική ταράτσα με θέα την Ακρόπολη και το Γκάζι. Μεσογειακή κουζίνα. πππ™ www.gazarte.gr ---
TAPAS BAR Τριπτολέμου 44, Γκάζι, τηλ. 210-3471844 Από τα πρώτα του είδους στην Αθήνα. Tacos με λιαστή ντομάτα, fajitas με πικάντικο χοιρινό και φυσικά σανγκρία
είναι μερικά μόνο από τα πιάτα που μπορείτε να απολαύσετε. ππ≠Σ/Κ ---
TO Τριπτολέμου 43 & Ορφέως, Γκάζι, τηλ. 210-3452052 Μοντέρνος χώρος, ενδιαφέρουσα κουζίνα. πππΣ/Κ ---
Fun Restaurants MALVAZIA Πειραιώς 134 & Αγαθημέρου 3, Ρουφ, τηλ. 210-3417010 Σε πέτρινο αρχοντικό στην περιοχή Ρουφ. Τα χειροποίητα μοναστηριακά έπιπλα και το φως των κεριών δημιουργούν μεσαιωνική ατμόσφαιρα. Στην κονσόλα μελωδίες της Μεσογείου και της Λατινικής Αμερικής και έντεχνα ελληνικά τραγούδια. Ελληνική και μεσογειακή κουζίνα. Η κουζίνα του ανοίγει στις 21:00 μ.μ. πππ™ www.malvazia.gr ---
MAMACA’S Περσεφόνης 41, Γκάζι, τηλ. 210-3464984 Ελληνική κουζίνα σε έναν μοδάτο χώρο, με άλλα λόγια ο ορισμός της «νέο-ταβέρνας». πππ≠ www.mamacas.gr ---
Mεταμοντέρνα Κουζίνα ΣΠΙΤΑΚΙΑ Δεκελέων 24 & Ζαγρέως, Γκάζι, τηλ. 210-3412323 Όνομα εμπνευσμένο από το γύρω αστικό περιβάλλον. Καλόγουστο. πππ≠Σ/Κ ---
DIRTY GINGER Τριπτολέμου 46, Γκάζι, τηλ. 210-3423809, 210-3468604 Όμορφη αυλή. Ειδίκευση στο κρέας. πππ ---
PROSOPA Ιερά Οδός & Κων/πόλεως 84, Ρουφ, τηλ. 210-3413433 Μεσογειακή κουζίνα σε έναν ιδιαίτερο χώρο. Μουσικές pop, house και flash back σε περασμένες δεκαετίες. πππ™ www.prosopa.gr ---
Ελληνική Κουζίνα ΕΛΑΙΑ Μεγάλου Βασιλείου 41 & Εχελιδών, Γκάζι, τηλ. 210-3411174 Εκεί που υπήρχε μια παλιά αποθήκη. Πέτρινοι τοίχοι, μοναστηριακά τραπέζια. ππΣ/Κ
Ταβέρνες και Μεζεδοπωλεία ΘΕΛΗΣΕΙΣ (ΟΙ)
Pizza & Pasta PASTA LA VISTA
Ιάκχου 5, Γκάζι, τηλ. 210-3456909 ππ www.thelisis.gr ---
Βουτάδων 58, Γκάζι, τηλ. 210-3462092 Τίτλος-λογοπαίγνιο για ένα μαγαζί που ειδικεύεται στo Pizza & Pasta. Industrial περιβάλλον. ππ≠™Σ/Κ ---
ΚΑΝΕΛΛΑ Κωνσταντινουπόλεως 70 & Ευμολπιδών, Γκάζι, τηλ. 210-3476320 Ένα οινομαγειρείο με σύγχρονη φιλοσοφία. Παραδοσιακή ελληνική κουζίνα και επιδόρπια πειρασμοί. Η κουζίνα μένει ανοιχτή μέχρι τις 3:00 π.μ. ππ≠™ ---
ΣΚΟΥΦΙΑΣ Μεγάλου Βασιλείου 50, Ρουφ, τηλ. 2103412252 Μελωμένο χοιρινό κότσι, αρνάκι σφακιανό και άλλοι γευστικοί πειρασμοί. ππ ---
ΟΙΝΟΜΠΕΡΔΕΜΑΤΑ Μεγάλου Βασιλείου 10 & Στρατονίκης, Γκάζι, τηλ. 210-3411461-2 ππ≠Σ/Κ ---
Κρέας BUTCHER SHOP Περσεφόνης 19, Γκάζι, τηλ. 210-3413440 «Χασάπικο» επί το ελληνικότερο. Στη διακόσμηση προφανείς οι αναφορές σε παραδοσιακό κρεοπωλείο. Η χαρά του κρεατοφάγου. πππ≠Σ/Κ ---
Ψάρι ΘΑΛΑΤΤΑ Βίτωνος 5 (από Πειραιώς 105), Γκάζι, τηλ. 210-3464204 Θαλασσινή αύρα στην καρδιά της Αθήνας. Μεσογειακές γεύσεις, θαλασσινά και ψάρια. πππ www.thalatta.gr ---
Διασκέδαση Μεγάλα Clubs VILLA MERCEDES Ανδρονίκου & Τζαφέρη 11, Ρουφ, τηλ. 210-3422606 Αφίχθη πρόσφατα στην περιοχή. Cocktail bar και restaurant στον κήπο. Meditasian κουζίνα. ---
Live Clubs/Bars GLAM BAR Ελασιδών & Δεκελέων 40, Γκάζι, τηλ. 210-3422554 Εναλλασσόμενα γκρουπ και Djs σε pop, rock, funk, soul, acid jazz μουσικές. ---
Freestyle ΑΥΛΗ Δεκελέων 6, Γκάζι, τηλ. 210-3422021 Mainstream, pop, Rn’B. ---
ΓΚΑΖΑΚΙ Τριπτολέμου 31, Γκάζι, τηλ. 210-3460901 Μικρό αλλά θαυματουργό. Ψαγμένη κονσόλα. ---
ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Ελασιδών & Κλεάνθους 8, Γκάζι, τηλ. 210-3458534 Σε χώρο που παλιά στέγαζε νηπιαγωγείο. Τις Πέμπτες φιλοξενεί και live. ---
BUZZ Ιεροφαντών 13, Γκάζι, τηλ. 210-3469559 Mainstream μουσικές. ---
ΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΛΩΡΗΣ
CODE
Αγησιλάου 71, Γκάζι, τηλ. 210-3460488. Τις καθημερινές ανοίγει από τις 15:00 μ.μ. ππΣ/Κ ---
Τριπτολέμου 35, Γκάζι, τηλ. 210-3458110 Σε παλιό πέτρινο σπίτι. Χαλαρό και οικείο. Ξέρει και αγαπά να φτιάχνει κοκτέιλ. Jazz, funk και rock μουσικές. ---
ΨΑΡΑΚΙΑ (ΤΑ) Ορφέως 34, Γκάζι, τηλ. 210-3469995 Απλό και οικείο. Τα καλούδια της θάλασσας στο πιάτο σας. ππΣ/Κ ---
SARDELLES Περσεφόνης 15, Γκάζι, τηλ. 210-3478050 Μεταμοντέρνα θαλασσινή κουζίνα. Συνταγές από όλη τη νησιωτική Ελλάδα. Για το τέλος λεμονόπιτα. ππ≠ www.sardelles.gr
FANTASEED Τριπτολέμου 8, Γκάζι, τηλ. 6972220530 Σε πέντε διαφορετικούς χώρους διακοσμημένους με διαφορετικό τρόπο. Στο βάθος κλαμπάκι μόνο για όρθιους. Electro, pop, rock και soul μουσικές. Είναι happy. ---
HOXTON Βουτάδων 42, Γκάζι, τηλ. 210-3413395 Ένα παλιό γκαράζ που μεταμορφώθηκε κλαμπάκι με άποψη. Η κονσόλα του
αγαπά τους pop και rock ήχους. Με φανατικούς θαμώνες. ---
Rock ALLEYCAT Κωνσταντινουπόλεως 50, Γκάζι, τηλ. 2103454406 Υπόσχεται 49 διαφορετικούς τρόπους για να μεθύσουμε τις διαθέσεις μας. residents αλλά και guest DJs. www.alleycat.gr/cat ---
Ethnic – Art Bar MICRAASIA Λεωφόρος Κωνσταντινουπόλεως 70, Γκάζι, τηλ. 210-3464851. Παρουσιάζει μουσικά και εικαστικά δρώμενα από όλον τον κόσμο. Τούρκικοι μεζέδες, τoύρκικο raki, κρητικιά τσικουδιά, κυπριακή ζιβανία, βιολογικά κρασιά. Στον όροφο και στην ταράτσα. www.micraasia.gr
ΜεταξουργείοΚεραμεικός Γεύση Bar Restaurants ΑΣΤΟΙΒΗ Γιατράκου 10, τηλ. 210-5222696 Σε ανακαινισμένη κατοικία με όμορφη αυλή. Μεσογειακή κουζίνα ππ≥ ---
ALERIA Μεγάλου Αλεξάνδρου 57, τηλ. 2105222633 Σε ανακαινισμένο νεοκλασικό με κλασική, προσεγμένη διακόσμηση. Μεσογειακού ύφους κουζίνα. πππ www.aleria.gr ---
Hotel Restaurants ΠΑΡΕΑ Ξενοδοχείο Eridanus, Πειραιώς 78, τηλ. 210-5200630 πππ www.eridanus.gr/gr/eridanus ---
Music Restaurants BACCARAT Γιατράκου 21, τηλ. 210-5245934 Εντυπωσιακή διακόσμηση, γαλλική κυρίως κουζίνα και ζωντανή μουσική (τζαζ, swing και αναφορές σε περασμένες δεκαετίες). πππ ---
Μεταμοντέρνα Κουζίνα ΒΑΡΟΥΛΚΟ
μετά την παράσταση
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 33
ππΣ/Κ≥ www.hit360.com/lithos/gr ---
ΜΑΓΕΙΡΕΜΑΤΑ (ΤΑ) Χριστοκοπίδου 7, Ψυρρή, τηλ. 2103219800 ππ≠Σ/Κ ---
ΜΕΘΥΣΤΑΝΕΣ Λεπενιώτου 26 & Ωγύγου, Ψυρρή, τηλ. 210-3314298 ππΣ/Κ≥ www.hit360.com/methistanes/gr ---
ΟΙΝΕΑΣ Αισώπου 9, Ψυρρή, τηλ. 210-3215614 ππΣ/Κ ---
ΟΠΟΥ ΜΕ ΠΑΕΙ Η ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ Λεπενιώτου 12, Ψυρρή, τηλ. 210-3216469 ππ≥ www.athens-bynight-psirri.gr ---
ΠΑΕΙ ΚΑΙΡΟΣ Τάκη 16, Ψυρρή, τηλ. 210-3212858 ππΣ/Κ≥ ---
ΠΑΛΗΑ ΣΚΑΛΑ (Η)
Πειραιώς 80, τηλ. 210-5228400 Μια σταθερή αξία στη γεύση σε νέο χώρο στην περιοχή του Κεραμεικού. Ταράτσα με θέα την Ακρόπολη. Στην κουζίνα ο βραβευμένος με αστέρι Michelin chef Λευτέρης Λαζάρου. ππππ www.varoulko.gr ---
ΛΟΚΑΝΤΙΕΡΑ Πλαταιών 15, τηλ. 210-3462983 Καλόγουστο και οικείο. Όμορφος κήπος. Έμφαση στο κρέας. ππ ---
Ελληνική Κουζίνα ΑΝΝΑΣ Ακαδήμου 14, τηλ. 210-5234382 Ανήκει στη γνωστή ηθοποιό Άννα Βαγενά. Δίπλα από το θέατρο Μεταξουργείο. Κουζίνα που βασίζεται σε προϊόντα που έρχονται από τη Θεσσαλία και την Άνδρο. ππ www.metaxourgeio.com/annas_ restaurant ---
ΒΑΤΡΑΧΟΣ Ευρυμέδοντος 3, τηλ. 210-3411662 Σε χώρο που παλαιότερα λειτουργούσε μηχανουργείο. Νεαρόκοσμος και έντεχνες μουσικές. Προσφέρει και κρασιά βιολογικής καλλιέργειας. ππΣ/Κ ---
ΓΙΑΝΤΑΗ Λεωνίδου 31 & Γιατράκου, τηλ. 2105238812 Ελληνική και μεσογειακή κουζίνα. ππΣ/Κ ---
Ταβέρνες και Μεζεδοπωλεία ΕΠΙ ΚΕΡΑΜΕΙΚΩ Κεραμεικού 51, Αθήνα, τηλ. 210-5225945 Διακόσμηση με νοσταλγική διάθεση. Ανοιχτό από το πρωί και για καφέ.
Νόστιμοι μεζέδες και χορταστικές ποικιλίες για να συνοδεύσεις το ούζο ή το τσίπουρο. ππ≠Σ/Κ ---
ΣΑΠΦΩ Μεγάλου Αλεξάνδρου 35, τηλ. 2105236447 Φέρνει τη Μυτιλήνη και τις γεύσεις της στην Αθήνα. Κάθε Σάββατο βράδυ ζωντανή μουσική. ππ≠Σ/Κ≥ ---
Pizza & Pasta FONTANA DI TREVI Μεγάλου Αλεξάνδρου 49, τηλ. 2105203668 ππ≠Σ/Κ ---
Αργεντινή EL BANDONEON Βιργινίας Μπενάκη 7, τηλ. 210-5224346 Γεύσεις από την Αργεντινή και κινηματογραφική ατμόσφαιρα. Μαθήματα tango για τους τολμηρούς (μόνο τις Κυριακές). ππππ www.elbandoneon.com ---
Μεξικό MESON EL MIRADOR Σαλαμίνας & Αγησιλάου 88, τηλ. 2103420007 Χώρος που μιμείται την τραπεζαρία ενός μεξικάνικου σπιτιού. Γνήσιο μεξικάνικο σπιτικό φαγητό σε νεοκλασική κατοικία του Κεραμεικού. Λύση και για χορτοφάγους. πππ ---
Αρχαία Ελληνική Κουζίνα ΑΡΧΑΙΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ Κοδράτου 22, Αθήνα, τηλ. 210-5239661 Σε νεοκλασικό διατηρητέο κτίριο. Όμορφος κήπος και διακόσμηση που παραπέμπει σε αρχαία Ελλάδα. Στο
μενού θα βρείτε ποικιλία από λάχανα ποικιλοτερπή (= σαλάτες), παροψίδες (= μεζέδες) και ματτύαι (κυρίως πιάτα) και φυσικά μελιτώματα (γλυκά). ππ≠Σ/Κ www.thematic-dining.gr/arxaion
Ψυρρή Γεύση Bar Restaurants AVALON Σαρρή και Λεωκορίου 20, Ψυρρή, τηλ. 210-3310572 Μεσαιωνική ατμόσφαιρα. Η ανοιχτή κουζίνα σου δίνει την δυνατότητα να παρακολουθήσεις την προετοιμασία του φαγητού. Διεθνής κουζίνα. Must τα μύδια, που προσφέρονται σε πάρα πολλές μορφές. Ποικιλία από κρασιά και μπύρες. ππ™ www.hit360.com/avalon/gr ---
BAR GURU BAR Πλατεία Θεάτρου 10, τηλ. 210-3246530 Restaurant με παραδοσιακή Thai κουζίνα και ένα από τα καλύτερα clubs της πόλης. πππ www.bargurubar.gr ---
OCHRE & BROWN (Hotel B + R) Ξενοδοχείο OCHRE & BROWN, Λεωκορίου 7, Ψυρρή, τηλ. 210-3312940 Όμορφο και πολυτελές. Ελληνική κουζίνα με έμπνευση. πππ≠Σ/Κ www.ochreandbrown.com ---
SOUL Ευριπίδου 65, Ψυρρή, τηλ. 210-3310907 Καλοκαιρινό Soul σε δύο χώρους. Στην αυλή του (Soul Garden) και στο Bar του
που λειτουργεί στο ισόγειο. Η κουζίνα του είναι προσφέρει νοστιμότατα ταϊλανδέζικα και βιετναμέζικα πιάτα. Ωραίες μουσικές, αγαπά τα μαύρα ακούσματα. ππ ---
Ταβέρνες και Μεζεδοπωλεία ΑΛΛΟΤΙΝΕΣ ΜΟΥ ΕΠΟΧΕΣ
Fun Restaurants VENTI
ΕΛΙΧΡΥΣΟΝ
Λεπενιώτου 20, Ψυρρή, τηλ. 210-3254504 Εντυπωσιακά σχεδιασμένο. Γυάλινη οροφή και δέντρα που συνδυάζονται αρμονικά με το χώρο. Μεσογειακή κουζίνα με διεθνείς πινελιές. Mainstream μουσικές. πππ ---
Art Restaurants ΚΟΥΖΙΝΑ - CINE ΨΥΡΡΗ (B + R) Σαρρή 40, Ψυρρή, τηλ. 210-3215534, 210-3247234 Ελληνική κουζίνα κάτω από το φως του φεγγαριού. ππ™ ---
Κλασική Κουζίνα ΕΡΜΟΥ & ΑΣΩΜΑΤΩΝ Ερμού 137, Πλατεία Ασωμάτων, Ψυρρή τηλ. 210-3246337 Ξύλινα έπιπλα σε μοναστηριακό στυλ. Πέτρινος τοίχος που έχει καθαριστεί και διατηρηθεί. Παραδοσιακές αλλά και διεθνείς γεύσεις, που κινούνται στα όρια του εξωτικού και του σοφιστικέ. πππ™ www.plakafe.gr ---
ΚΑΧΡΙΜΑΝΗ (ΣΤΟΥ) Σαρρή 15, Ψυρρή, τηλ. 210-3240370 Σε διατηρητέο συντηρημένο κτίριο που λειτουργούσε ως ταβέρνα (διατηρεί το όνομα του τότε ιδιοκτήτη) ήδη από τον 19ο αι., αποτελώντας μάλιστα το στέκι του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Διεθνής κουζίνα. ππ≥ ---
Αγίων Αναργύρων 20-22, Ψυρρή, τηλ. 210-3215203 ππΣ/Κ≥ --Αγίων Αναργύρων 6, Ψυρρή, τηλ. 2103215156 Σε ιστορικό κτίριο στην περιοχή του Ψυρρή. ππ≥ www.hit360.com/elihrison/gr ---
ΕΥΡΙΠΟΣ (Ο) Ναυάρχου Αποστόλη 3, Ψυρρή, τηλ. 2103231351 ππΣ/Κ≥ ---
ΖΕΙΔΩΡΟΝ (ΤΟ) Τάκη 10 & Αγίων Αναργύρων, Ψυρρή, τηλ. 210-3215368 ππΣ/Κ www.zidoron.gr ---
ΚΛΗΜΑΤΑΡΙΑ Πλατεία θεάτρου 2, τηλ. 210-3216629 ππ≠≥ ---
ΚΟΡΡΕ (ΣΤΟΥ) Αγίων Αναργύρων 20-22, Ψυρρή, τηλ. 210-3215291 Μεγάλη ποικιλία μεζέδων και ελληνικά παραδοσιακά πιάτα. ππΣ/Κ≥ www.hit360.com/stoukorre/gr ---
ΚΥΡΑ ΚΙ ΑΡΧΟΝΤΙΣΣΑ Αγίων Αναργύρων 4, Ψυρρή, τηλ. 2103211297 ππΣ/Κ≥ www.athens-bynight-psirri.gr ---
Λεπενιώτου 25 & Λεωκορίου, Ψυρρή, τηλ. 210-3212677 Γεύσεις από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. ππΣ/Κ≥ www.paliaskala.gr ---
ΠΑΛΗΟ ΓΡΑΜΜΟΦΩΝΟ (ΤΟ) Ναυάρχου Αποστόλη 8, Ψυρρή, τηλ. 2103231409 ππΣ/Κ≥ www.hit360.com/paliogrammofono/gr ---
ΠΕΡΙ…ΨΥΡΡΗ Τάκη 19, Ψυρρή, τηλ. 210-3211995 ππΣ/Κ≥ ---
ΠΛΑΤΕΙΑ ΗΡΩΩΝ Πλατεία Ηρώων Ψυρρή, τηλ. 210-3211915 ππΣ/Κ ---
ΡΑΚΟΣΥΛΛΕΚΤΕΣ Καραϊσκάκη & Αισώπου 2, Ψυρρή, τηλ. 210-3222240 Το βασίλειο της ρακής. Η συλλογή του περιλαμβάνει αποστάγματα από όλη την Ελλάδα. ππ≠Σ/Κ ---
ΡΟΔΑΚΙΟ (ΤΟ) Πλατεία Ηρώων 1, Ψυρρή, τηλ. 2103213922 ππΣ/Κ≥ www.rodakio.gr ---
ΣΚΟΛΙΟΝ Κατσικογιάννη 5, Ψυρρή, τηλ. 2103246098 ππΣ/Κ≥ ---
ΣΤΟΑ ΕΥΡΙΠΙΔΟΥ Ευριπίδου 63, Ψυρρή, τηλ. 210-3251513 ππ≠Σ/Κ ---
ΣΥΛΦΙΟ Τάκη 24 & Λεπενιώτου, Ψυρρή, τηλ. 2103247028 ππΣ/Κ≥ www.hit360.com/silfio/gr ---
ΛΙΘΟΣ
ΤΑΚΗ 13
Τάκη και Αισώπου 17, Ψυρρή, τηλ. 2103247797
Τάκη 13, Ψυρρή, τηλ. 210-3254707 ππΣ/Κ≥
u
μετά την παράσταση
34 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
ΤΟ ΚΡΑΣΟΠΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΟΚΟΡΑ Καραϊσκάκη & Αισώπου 4, Ψυρρή, τηλ. 210-3211051 ππ≠Σ/Κ www.hit360.com/krasopoulio/gr ---
ΧΡΥΣΟΜΗΛΟ Αγαθάρχου 12 & Λεπενιώτου, Ψυρρή, τηλ. 210-3317061-2 ππΣ/Κ≥ www.xrisomilo.gr ---
ΩΡΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Τάκη 17, Ψυρρή, τηλ. 210-3251632 ππΣ/Κ≥ www.hit360.com/oraellados/gr ---
ΩΡΑΙΑ ΠΕΝΤΕΛΗ ΤΟΥ ΨΥΡΡΗ (Η) Αισχύλου & Αριστοφάνους, Ψυρρή, τηλ. 210-3218627 ππ≠Σ/Κ≥ www.hit360.com/oraia-penteli/gr --Ανατολίτικη Κουζίνα
ΧΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΔΥΟ ΝΥΧΤΕΣ Καραϊσκάκη 10, Ψυρρή, τηλ. 2103317293-4 Παρασκευή και Σάββατο ζωντανή μουσική και χορός της κοιλιάς. Γεύσεις από Ελλάδα, Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Ναργιλέδες. ππ≥ www.1002nyxtes.gr ---
NARA NARA (B + R) Καραϊσκάκη 26, Ψυρρή, τηλ. 2103312091-2 Ζήσε τον μύθο σου ως Βεδουίνος. Χορός oriental και πικάντικες γεύσεις. ππ™ ---
Ισπανία PICA PICA (B + R) Αγίων Αναργύρων 8, Ψυρρή, τηλ. 2103251663 Άνεμος Ιβηρικής χερσονήσου και ένα tapas bar στην καρδιά της αθηναϊκής διασκέδασης. Ισπανικά κρασιά και φυσικά σανγκρία. Η κονσόλα του έχει πάντα καλή επαφή με τον κόσμο με funk, soul, jazz, disco, και φυσικά latin ήχους. πππΣ/Κ www.hit360.com/picapica/gr ---
Λατινική Αμερική CUBANITA (B + R) Καραϊσκάκη 28, Πλατεία Ψυρρή, τηλ. 2103314605-7 Άρωμα Κούβας και ορχήστρα που απογειώνει το κέφι. Το εστιατόριο βρίσκεται στο δεύτερο επίπεδο και προσφέρει πανοραμική θέα στον ισόγειο χώρο του bar. Μεγάλη συλλογή αυθεντικών κουβανέζικων πούρων. πππ≥ www.cubanita.gr ---
Sushi GODZILLA SUSHI BAR Ρήγα Παλαμήδου 5, Ψυρρή, τηλ. 2103221086 Μοντέρνο design. Ο,τι περιμένει κανείς από ένα Sushi Βar. πππ≠ ---
Ινδία - Πακιστάν RED INDIAN Επικούρου 25, Ψυρρή, τηλ. 210-3219908
Σε διώροφο νεοκλασικό της Πλατείας Κουμουνδούρου. Αυθεντικά ινδικά αντικείμενα και έπιπλα. Κλασική ινδική κουζίνα. πππΣ/Κ ---
Πατάμε... ΓΚΑΖΙ στη διασκέδαση!
YOGA BALLA Ρήγα Παλαμήδη 5-7, Ψυρρή, τηλ. 2103311335 Με βάση την ινδική κουζίνα αλλά φιλική προς τον ελληνικό ουρανίσκο. πππ www.hit360.com/yogabala/gr ---
Τζελατέριες GELATOMANIA Τάκη 21 & Αισώπου, Ψυρρή, τηλ. 2103230001 Ένας παγωμένος παράδεισος. π≠™ ---
Διασκέδαση Live Clubs/Bars ΑΙΣΩΠΟΥ ΜΥΘΟΣ Αισώπου 11, Πλατεία Ψυρρή, τηλ. 2103310884 Εναλλασσόμενα live με ethnic, latin και jazz. www.aisopoumythos.gr ---
THE HOUSE OF THE RISING SUN Καραϊσκάκη 17, Ψυρρή, τηλ. 210-3310563 www.houseoftherisingsun.gr ---
Freestyle ΑΛΧΗΜΙΣΤΗΣ Χριστοκοπίδου 3 & Καραϊσκάκη, Ψυρρή, τηλ. 210-3216240 Δύο stages. H κονσόλα του αγαπά την ποικιλία αλλά έχει αδυναμία στη rock. ---
ΘΗΡΙΟ Λεπενιώτου 1, τηλ. 210-3217836 ---
ASPRO Aριστοφάνους 4, Πλατεία Ψυρρή, τηλ. 210-3313218 ---
CORTO MALTESE Καραϊσκάκη 31, Ψυρρή Ντεκόρ αφιερωμένο στο γνωστό κόμικ ήρωα. ---
OPEN BAR Ερμού & Αγίας Θέκλας 12, Ψυρρή, τηλ. 6974 043676. Γιγαντοοθόνη που παίζει από videoclips μέχρι κινούμενα σχέδια. Η κονσόλα του παίζει κυρίως electro, house και progressive. ---
ZANZIBAR Αγαθάρχου 15, Ψυρρή, τηλ. 210-3310685 Funky, πολύχρωμο, με αγάπη στις soul και funk μουσικές. ---
Cafe Bars ΑΤΙΘΑΣΟ Μιαούλη 16, Ψυρρή, τηλ. 210-3227926. Ένα ατίθασο άλογο καλπάζει στου Ψυρρή. Η κονσόλα του αγαπά την all time classic rock ---
TANGO Αγίων Αναργύρων 21-23, Ψυρρή, τηλ. 210-3311992 Mainstream clubbing. ¢
Φωτογραφία: Bίκυ Γεωργοπούλου
www.hit360.com/taki13/gr ---
ΟΔΟΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ Τα Mamaca’s, Sardelles και Butcher Shop, στα σύνορα με την Τεχνόπολη, είναι τρεις «νεοταβέρνες», που έχουν φανατικούς θαμώνες.
Το Γκάζι είναι μια υποβαθμισμένη μέχρι πριν από λίγα χρόνια βιομηχανική περιοχή, που αναβαθμίστηκε και μεταμορφώθηκε σε ανερχόμενη δύναμη στην αθηναϊκή νύχτα. Από αυτή την άποψη, μοιάζει να έχει την ευτυχή τύχη της συνοικίας Κρόιτσμπεργκ του Βερολίνου. Στη γειτονιά με τους εργάτες, τους μετανάστες και τις πόρνες προστέθηκαν λοφτ, ψαγμένα μπαράκια, δυνατά κλαμπ, μοντέρνες ταβέρνες και θέατρα με εναλλακτικό ρεπερτόριο - που μοιραία προσελκύουν και νέους ενοίκους, οι οποίοι μπορούν ανέτως να συνυπάρξουν με τους παλιούς. Πολλοί από τους νέους αυτούς χώρους έχουν επιλέξει να προσαρμοστούν στην industrial ατμόσφαιρα που αποπνέει ούτως ή άλλως η περιοχή, ενώ άλλοι, εκμεταλλευόμενοι την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική των υφιστάμενων χαμηλοτάβανων κατοικιών, έχουν καταφέρει να δώσουν σε μια κατεξοχήν αστική περιοχή μια αύρα νησιού, που ταιριάζει πολύ στο φετινό αθηναϊκό καλοκαίρι.
Η ιστορία της περιοχής Το όνομα της περιοχής συνδέεται με την ιστορία του κύριου τοπόσημού της που είναι φυσικά η σημερινή Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Ο χώρος αυτός, που σήμερα αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα και πιο ζωντανά σύγχρονα ευρωπαϊκά βιομηχανικά μουσεία, φιλοξένησε από τα μέσα του 19ου αιώνα τις εγκαταστάσεις της Γαλλικής Εταιρείας Φωταερίου. Το 1938, το εν λόγω εργοστάσιο παραχωρήθηκε στον Δήμο Αθηναίων και την ίδια εποχή εμφανίζεται πλέον η επωνυμία Δημόσια Επιχείρηση Παροχής Αερίου, η παραγωγή της οποίας σταμάτησε το 1984, καθώς πλέον το δίκτυο της πόλης είχε συνδεθεί με τα διϋλιστήρια του Ασπροπύργου.
Ο νέος σταθμός του Κεραμεικού Πριν λίγες μέρες εγκαινιάστηκε η επέκταση του μετρό προς το Αιγάλεω, γεγονός που αναμένεται να προκαλέσει ανάφλεξη σε αυτόν τον ήδη καυτό πυρήνα της αθηναϊκής διασκέδασης. Η πρόσβαση στο Γκαζοχώρι είναι πλέον θέμα λίγων λεπτών. Ο καινούργιος σταθμός του Κεραμεικού βρί-
σκεται πίσω από την Τεχνόπολη, στον ανοιχτό χώρο που περιβάλλεται από τις οδούς Τριπτολέμου, Περσεφόνης, Δεκελέων και Βουτάδων. Φυσικά, το πλέον εντυπωσιακό αρχιτεκτονικό στοιχείο του νέου σταθμού είναι ο γυάλινος θόλος που δεσπόζει στην οροφή του.
Cool καλοκαιρινά στέκια Γύρω από το μετρό αναπτύσσονται ήδη αρκετά μαγαζιά που τώρα το καλοκαίρι εκμεταλλεύονται και τους εξωτερικούς τους χώρους. Το Hoxton κερδίζει ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι από την πίτα της διασκέδασης στη συγκεκριμένη περιοχή. Ιndustrial σκηνικό, πίνακες ζωγραφικής στους πέτρινους τοίχους και ψαγμένες μουσικές. Μοιάζει ίσως απλή η συνταγή αλλά αποδίδει, αφού το Hoxton «πνίγεται» κάθε βράδυ από κόσμο. Ακριβώς απέναντι, η οδός Περσεφόνης είναι ένας δρόμος που έχει επιλεγεί κυρίως από εστιατόρια. Τα Mamaca’s, Sardelles και Butcher Shop είναι τρεις «νεοταβέρνες», είδος που εμφανίστηκε πριν από λίγα χρόνια και από ό,τι φαίνεται θα μείνει. Εδώ τρώνε οι αθεράπευτοι εστιατοριάκηδες που κυκλοφορούν στο κέντρο αλλά και παρέες που αγαπούν τις κουζίνες οι οποίες τολμούν να φανταστούν τις παραδοσιακές γεύσεις και κάπως αλλιώς. Ένας ακόμα καυτός δρόμος του Γκαζοχωριού είναι η οδός Τριπτολέμου. Έχουμε και λέμε: Από τη μια μεριά του δρόμου προς την οδό Περσεφόνης γίνεται το αδιαχώρητο από τον κόσμο που διασκεδάζει στα Tapas Bar, Dirty Ginger, Γκαζάκι και Code, ενώ στο υπόλοιπο της Τριπτολέμου κυριαρχούν το Almaz, το Sodade και το Fantaseed. Ολοι σχεδόν πάντως καταλήγουν στα «βρώμικα» του Γκαζιού, που τσικνίζουν τη συμβολή της Τριπτολέμου με την Ιερά Οδό. Θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθούμε τέλος στα διαμάντια- μαγαζιά που κρύβουν τα στενά της περιοχής. Μικρά ή μεγαλύτερα μπαράκια αλλά και εστιατόρια με καλό φαγητό, ψαγμένες μουσικές και κυρίως καλό κόσμο. Είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο πως η Αθήνα φέτος το καλοκαίρι πατάει ...Γκάζι στη διασκέδαση.
τότε...
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 35
Το 1959, ο Κάρολος Κουν ήταν ήδη μια υπολογίσιμη μονάδα στο ελληνικό θέατρο, ενώ το Θέατρο Τέχνης (που είχε ιδρύσει το 1942, έκανε αισθητή την παρουσία του ώς το 1949 και ξανάνοιξε το 1954) θεωρούνταν ήδη η αιχμή του δόρατος του ελληνικού μοντερνισμού. Για πρώτη φορά, ο Κουν και οι συνεργάτες του είχαν φέρει σε επαφή με το ελληνικό κοινό τα πρόσωπα που ανανέωναν το ευρωπαϊκό θέατρο (Μπρεχτ, Ιονέσκο, Μπέκετ, Πίντερ, Ντάρριο Φο, Αραμπάλ), ενώ συνεχώς αναζητούσαν την καινούργια γενιά ντόπιων δραματουργών, που με σύγχρονο τρόπο θα μιλούσαν για τα σύγχρονα προβλήματα. Και ενώ ήδη ο Κουν είχε παρουσιάσει έργα, μεταξύ άλλων, του Σεβαστίκογλου, της Αναγνωστάκη, του Κεχαΐδη, του Ευθυμιάδη, του Σκούρτη, το 1947 αποφάσισε να ασχοληθεί με τα σημαντικά κείμενα της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας.
ΟΡΝΙΘΕΣ ΚΑΙ ΚΟΤΕΣ Εμβληματική σκηνή από τους Όρνιθες του Κουν και η εξίσου εμβληματική γελοιογραφία της λογοκρισίας τους από τον Φωκίωνα Δημητριάδη. Ο Κ. Τσάτσος σατιριζόταν ως... κότα!
Λαϊκός εξπρεσιονισμός Η εποχή δεν ήταν καθόλου ανεκτική στις ερμηνείες κειμένων που τα περιέβαλλε το κύρος του πολιτισμού που επικαλούνταν. Το κυρίαρχο μοντέλο ανάγνωσης του κλασικού θεάτρου είχε παγιωθεί στα ανεβάσματα του Ροντήρη: ποδήρεις χιτώνες και άλλα ενδυματολογικά στερεότυπα, βοστρυχωτές κομμώσεις και στόμφος. Ο Κουν επεξεργαζόταν ήδη από το ανέβασμα του αριστοφανικού Πλούτου τα χαρακτηριστικά της ανατροπής αυτού του μοντέλου, αναζητώντας λαϊκούς σκηνοθετικούς τρόπους προκειμένου να εκσυγχρονίσει τα έργα. Τους τρόπους αυτούς (που ο Μάριος Πλωρίτης συμπύκνωσε στον όρο «λαϊκός εξπρεσιονισμός») τους οριστικοποίησε στο ανέβασμα των Ορνίθων του Αριστοφάνη, χάρη και στην ευτυχή συγκυρία της συνάντησής του με σημαντικούς συνεργάτες: το ζωγράφο Γιάννη Τσαρούχη που έφτιαξε σκηνικά και κοστούμια και το συνθέτη Μάνο Χατζιδάκι που έγραψε μια από τις πιο διαχρονικές μουσικές. Τι ακριβώς επεδίωκε σκηνοθετικά ο Κουν με την εισαγωγή του λαϊκού στοιχείου στο θέατρο που αντιμετωπιζόταν ως αντικείμενο αποκλειστικά ρεκτών της αρχαιότητας λογίων; Το περιέγραφε, μερικά χρόνια αργότερα, ο ίδιος ως εξής: «Η εκλογή λαϊκών στοιχείων δεν είναι τόσο εύκολη – γιατί πρέπει κανείς να βρει πράγματα που παντρεύονται, όπως παντρεύεται η μπογιά το ξύλο, κι όχι πράγματα αταίριαστα. Πρέπει να βρει καινούργια στοιχεία που να εναρμονίζονται με τα παλιά, που να έχουν αισθητική, πλαστική ή πνευματική ομοιότητα. Κι εδώ είναι η μεγάλη δυσκολία». Η παράσταση πρωτοπαρουσιάστηκε στο Ηρώδειο στις 29 Αυγούστου 1959. Η ιστορία δυο αηδιασμένων Αθηναίων από την παρακμή της πολιτικής την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου, από τους δημαγωγούς και τους συκοφάντες, του πονηρού Πεισέταιρου και του αγαθού Ευελπίδη, που καταφεύγουν στα πουλιά για να χτίσουν τη Νεφελοκοκκυγία, την ιδανική πόλη όπου μπορεί κανείς να ζήσει ήσυχα, πλούσια και ειρηνικά, έδωσε στον Κουν τη δυνατότητα, κάνοντας λογικά άλματα και αναχρονισμούς, να μιλήσει με τα λόγια του αρχαίου κωμωδιογράφου για τη δική του εποχή. Η ερμηνεία του, όμως, κάθε άλλο παρά βρήκε πρόθυμους όλους τους θεατές να την αποδεχτούν και να τη χειροκροτήσουν. Η αφορμή ήρθε όταν, στη θέση του Ιερέα, ο Κουν τοποθέτησε έναν ορθόδοξο παπά. Επι-
1959
Το σκάνδαλο με τους Όρνιθες Ο Κάρολος Κουν και ο διωγμός του μοντερνισμού Από τον Τηλέμαχο Αναγνώστου
τέλους, η διάχυτη δυσαρέσκεια μεγάλου μέρους των θεατών του Ηρωδείου ιδεολογικοποιήθηκε και αυτομάτως πήρε το χαρακτήρα αποδοκιμασιών και γιουχαΐσματος. Όμως, την ένταση που επικράτησε στο θέατρο, ενέτεινε η άμεση παρέμβαση του τότε υπουργού Προεδρίας, Κωνσταντίνου Τσάτσου, ο οποίος ήταν ανάμεσα στους θεατές της παράστασης και αποχώρησε σκανδαλισμένος. Αμέσως μετά, κάλεσε τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμό, αρμόδιο φορέα τότε του Φεστιβάλ (και για πολλά πολλά χρόνια μετέπειτα), να απαγορεύσει στον Κουν και στο Θέατρο Τέχνης να δώσουν τις υπόλοιπες προγραμματισμένες παραστάσεις στο Ηρώδειο διότι, όπως ισχυρίστηκε το υπουργείο Προεδρίας, προσβαλλόταν το θρησκευτικό αίσθημα του λαού. Όπερ και εγένετο.
Η ευρωπαϊκή αποδοχή Την επόμενη μέρα οι εφημερίδες ασχολούνταν με την παράσταση όχι για την καλλιτεχνική της αξία αλλά για τις ταραχές που
προκάλεσε. Η σύγκρουση για τη λογοκριτική απαγόρευση, εκ των πραγμάτων, πολιτικοποιήθηκε. Χάρη, μάλιστα, στον γελοιογράφο Φωκίωνα Δημητριάδη, ο οποίος καθιέρωσε να σχεδιάζει τον πολιτικό άντρα ως... κότα, ο Τσάτσος για πολλά χρόνια εμφανιζόταν να συμβολίζει τις δυνάμεις που αντετίθεντο στη φιλελευθεροποίηση όχι μόνο της καλλιτεχνικής αλλά και της κοινωνικής και της πολιτικής ζωής στη χώρα. Από την πλευρά του, ο Κουν, πληγωμένος και ζημιωμένος οικονομικά από τις εξελίξεις, ενέμεινε στις καινοτομίες της σκηνοθετικής ανάγνωσής του και συνέχισε να δουλεύει την παράσταση. Το 1962 η βελτιωμένη εκδοχή των Ορνίθων παρουσιάστηκε στο Παρίσι ύστερα από πρόσκληση του Φεστιβάλ των Εθνών, όπου σημείωσε τεράστια επιτυχία – μια επιτυχία που συνεχίστηκε στη μακρά περιοδεία του στην Ευρώπη, που ακολούθησε. Χαρακτηριστικά της αποδοχής της κατά Κουν ερμηνείας της κωμωδίας, τα αποσπάσματα από κριτικές που δημοσιεύθηκαν εκείνες τις
ημέρες στον γαλλικό Τύπο: «Τι ευτυχισμένο σύνολο, τι ελαφράδα σ’ αυτή την παράσταση, πόση χαρά στη σκηνοθεσία του Κάρολου Κουν», έγραφε η Figaro. Για να υπερθεματίσει η Monde: «Το έργο ξανάρχεται σε μας όπως ήταν άλλοτε! Ένα υπαίθριο πανηγύρι στο βασίλειο του γήινου χρώματος και της παιδικής χαράς. Ο Κάρολος Κουν, εμψυχωτής και σκηνοθέτης, είχε δίκιο να πιστεύει στις αιώνιες δυνάμεις της φύσης». Ωστόσο, η διεισδυτικότερη προσέγγιση του σκηνοθετικού τρόπου του Κουν ανήκει στον Άγγελο Τερζάκη, ο οποίος έγραφε στις 20 Ιουνίου 1962, στο Βήμα: «Ο Κάρολος Κουν κατόρθωσε να δώσει μιαν ερμηνεία των Ορνίθων όπου το έργο ζωντανεύει, ανανεώνεται, χωρίς ούτε στη βαθύτερη του φύση ν’ απιστεί ούτε να ξεπέφτει σε μια αντιποιητική ελαφρότητα, να επιθεωρησιοποιείται». Από αυτή την επιθεωρησιοποίηση δεν γλίτωσαν πολλές από τις μεταγενέστερες αναγνώσεις του κλασικού αρχαίου θεάτρου και ιδίως της αριστοφανικής κωμωδίας. ¢
οι επιλογές σας στ’ άστρα
36 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
STAR WARS
& οι προτάσεις του δεκαπενθημέρου: 2 σε 1 Από τον Άγγελο Γκαγκάριν ΚΡΙΟΣ
ΤΑΥΡΟΣ
ΔΙΔΥΜΟΙ
ΚΑΡΚΙΝΟΣ
ΛΕΩΝ
ΠΑΡΘΕΝΟΣ
(21 Μαρτίου – 19 Απριλίου)
(20 Απριλίου – 20 Μαΐου)
(21 Μαΐου – 21 Ιουνίου)
(22 Ιουνίου – 22 Ιουλίου)
(23 Ιουλίου – 22 Αυγούστου)
(23 Αυγούστου – 22 Σεπτεμβρίου)
Δε γίνεται να ευχαριστείς τους πάντες και ταυτόχρονα να προχωράς οδεύοντας προς τη νίκη. Δεν λέω να πατάς επί πτωμάτων – δεν θα έκανες ποτέ κάτι τέτοιο ούτως ή άλλως, είσαι υπερβολικά ήρωας για τέτοιες συμπεριφορές – αλλά αν δεν παραμερίσεις κάποια πράγματα, αν κωφεύσεις σε κάποια άλλα, αν δεν εναντιωθείς σε κάποιους ή σε μερικές καταστάσεις, πώς θα γίνει; Ύψωσε το ανάστημά σου, εν ανάγκη άνοιξε και κάποιο ρουθούνι και πορεύσου. Η νίκη δεν είναι απαραίτητα μοναχική και το μεγαλειώδες δεν είναι αναπόδραστα βίαιο. Υπάρχουν και η ποίηση, η μουσική, αυτοί που μένουν αθάνατοι μόνο και μόνο επειδή κατάφεραν να είναι εντελώς ο εαυτός τους. Λόρι Άντερσον για σένα ασυζητητί. Homeland στο Ηρώδειο. [Μουσική: Laurie Anderson / Homeland 19 Ιουνίου, 21:00 / Ωδείο Ηρώδου Αττικού]
Ο κόσμος είναι άγριος εκεί έξω. Οι καρχαρίες παραμονεύουν, κάποια φυτά είναι όντως σαρκοβόρα και ο ρομαντισμός είναι πλέον ντεμοντέ. Τίποτε δεν σου χαρίζεται σε έναν τέτοιο κόσμο. Πρέπει να κερδίσεις με αίμα, δάκρυα κι ιδρώτα (χαίρε Σάκη αθάνατε) αυτά που επιδιώκεις. Άλλωστε τα κέρατα τι τα έχεις αν όχι για να τα βάζεις μπρος και να ρίχνεις τα εμπόδια; (Μη σκέφτεσαι για ποιον άλλο λόγο μπορεί να έχεις κέρατα, δεν σε συμφέρει.) Όμως, θέλει και λίγο Οδυσσέα ο Αχιλλέας σου – θέλει και εφευρετικότητα, έμπνευση, φαντασία. Αυτός είναι ο τέλειος συνδυασμός – γύρε προς τα κει τα κέρατά σου και κάνε μια στάση στο Ηρώδειο να δεις την παράσταση του Κίλιαν: έχει κι από τα δύο. Κι έχει κι ανθρωπιά. [Χορός: PARADOXΟΝ, ομάδα χορευτών μετά τα 40 / Jiří Kylián Car-men / When time takes time / Birth-day 9 - 12 Ιουνίου, 21:00 / Πειραιώς 260, Χώρος Δ]
Η πιο μεγάλη ώρα είναι (το κάθε) τώρα. Ξέρεις ότι οι πρακτικότητες της ζωής είναι δευτερευούσης σημασίας. Όλα θα γίνουν, κι αν δεν γίνουν δεν έγινε και τίποτα. Αυτό που πρωτεύει είναι ο άνθρωπός σου. Κι αν δεν υπάρχει, τότε πρωτεύει να έχεις. Πρόσεξε: δεν είπα να αποκτήσεις, είπα να έχεις. Εννοώ ότι ο άνθρωπός σου δεν είναι παραγγελία που σ’ τη χάσανε στο ταχυδρομείο. Δεν μπορείς να απαιτείς από τον άλλο μια καλοστημένη λίστα προδιαγραφών και μάλιστα να περιμένεις ότι αν πληρωθεί θα είσαι κι ευτυχισμένος/η. Ανοίξου (ή τώρα ή ποτέ, νισάφι!) στον άλλο άνθρωπο και στο ταξίδι που προσφέρει σε μέρη που ούτε φαντάστηκες ότι υπάρχουν. Εφάρμοσε αυτή την τακτική στα πάντα. Δες κάτι που δεν θα έβλεπες ποτέ: Λίαν. Αιμάσσον. Μισοψημένο. Καμένο στην Πειραιώς 260. Ανοίξου είπα. [Σύνθετα Θεάματα: Cruda. Vuelta y vuelta. Al punto. Chamuscada 20 - 22 Ιουνίου, 21:00 / Πειραιώς 260, Χώρος Η]
Κάντε στην άκρη τα στερεότυπα που σας θέλουν τρυφερά και δειλά σαν καβουράκια. Θυμηθείτε ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός: έχετε και δαγκάνες. Λαδώστε τες λοιπόν, κροταλίστε τες και φάτε τους! Ήρθε η στιγμή να βγείτε δυναμικά στον επαγγελματικό στίβο και να διεκδικήσετε ό,τι σας αξίζει με τις λαμπερές σας δαγκάνες. Έχετε τόσα μέσα σας, γιατί να μένουν εκεί; Πρέπει κι ο υπόλοιπος κόσμος να κοινωνήσει το ταλέντο και τη δημιουργικότητά σας. Εμπνευστείτε από άλλους μεγάλους και επιτυχημένους – πάρτε κουράγιο, πάρτε (τους τον) αέρα, πάρτε τα πάνω σας. Προτείνω τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης στο Ηρώδειο. Εκτός από το ότι παίζουν Τσαϊκόφσκι, Προκόφιεφ και Στραβίνσκι, σολάρει κι ο Σγούρος. Θες κι άλλη έμπνευση; [Μουσική: Φιλαρμονική Ορχήστρα της Αγίας Πετρούπολης 7 & 8 Ιουνίου, 21:00 / Ηρώδειο]
Γλυκά γατάκια ή θηρία της ζούγκλας ανήμερα: αυτή είναι η μοιραία σας ταλάντωση αγαπητοί. Θα ήταν σκόπιμο ίσως να εξετάσετε τι είναι αυτό που σας μεταμορφώνει από το ένα στο άλλο εν ριπή οφθαλμού. Αν έχετε κάνει ποτέ τη σκέψη «Θεέ μου, γιατί το είπα τώρα αυτό; Μα εγώ δεν είμαι έτσι! Μήπως είμαι κακός άνθρωπος;...», τότε ένας λόγος παραπάνω να συλλογιστείτε το ζήτημα. Ίσως, λέω ίσως (διότι δύσκολα ακούτε και συμβουλές) να θέλετε να αναλογιστείτε το ρόλο της πνευματικότητας στη ζωή σας. Τι σας κάνει τη μια να λειτουργείτε με τα ζωώδη σας ένστικτα και την άλλη με θεία διαίσθηση; Δείτε το Τους τα λέει ο Θεός στο Σχολείον. Μπορεί – όλως τυχαίως – να τα λέει και σ’ εσάς. [Θέατρο: Σωτήρη Δημητρίου, Τους τα λέει ο Θεός 20 - 23 Ιουνίου, 21:00 / Το Σχολείον, Χώρος Α]
Δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας, τουλάχιστον προς τα κει – δεν τα βλέπεις όλα από εκεί που τα κοιτάς, όπως τραγουδούσε κι η Αρβανιτάκη. Εξηγούμαι: αν φοβάσαι ότι η μοίρα σου εξαρτάται από τον κάθε κακομοίρη που, αδυνατώντας καν να καταλάβει το πόσο αναγκαίος είσαι, μπορεί ανά πάσαν στιγμή να σε στείλει, τότε κοιτάς με λάθος γυαλιά. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί, ακριβώς επειδή είσαι όντως αναγκαίος και πραγματικά αναντικατάστατος. Το πρόβλημά σου είναι τα ίδια τα γυαλιά. Δηλαδή ο φόβος ότι δεν σε καταλαβαίνουν, δεν σε δέχονται και δεν σε εκτιμούν. Σ’ αυτό μοιάζεις με κάποιους Ρώσους ήρωες που θα έχουν να σου πουν πολλά επί τούτου. Πήγαινε να δεις το Γλάρο στην Πειραιώς 260. Πέτα τα γυαλιά. Πέτα. [Θέατρο: Θέατρο Κρέτακορ Βουδαπέστης / Άντον Τσέχοφ, Ο Γλάρος 9 - 11 Ιουνίου, 21:00 /Πειραιώς 260, Χώρος Η]
ΖΥΓΟΣ
ΣΚΟΡΠΙΟΣ
ΤΟΞΟΤΗΣ
ΑΙΓΟΚΕΡΩΣ
ΥΔΡΟΧΟΟΣ
ΙΧΘΥΣ
(23 Σεπτεμβρίου – 23 Οκτωβρίου)
(24 Οκτωβρίου – 21 Νοεμβρίου)
(22 Νοεμβρίου – 21 Δεκεμβρίου)
(22 Δεκεμβρίου – 19 Ιανουαρίου)
(20 Ιανουαρίου – 18 Φεβρουαρίου)
(19 Φεβρουαρίου – 20 Μαρτίου)
Είναι δύσκολα τα πράγματα, δεν αντιλέγω. Εκεί που είχες στήσει το τέλειο σκηνικό – ορχιδέες στα βάζα, ώριμοι καρποί στο πιάτο, μεταξωτά σεντόνια για τον ύπνο και ένας ακαταμάχητος εραστής για τον ξύπνιο – αίφνης και (ίσως όχι εντελώς) απροειδοποίητα όλα μεταμορφώνονται: οι ορχιδέες ήταν πλαστικές και οι δροσοσταλίδες πάνω τους από σιλικόνη, τα φρούτα μισοσάπια, τα σεντόνια φτηνιάρικα σατέν κι εκείνος ένας παρανοϊκός με το πριόνι. Ό,τι εκπλήξεις κι αν σου επιφυλάσσει η ζωή, καλό είναι να περισπαστείς με κάτι λαμπερό που πραγματικά θα σε ρουφήξει και θα σε απασχολήσει πλήρως ώσπου να περάσει η μπόρα. Μετά απλώς προχωράς παραπέρα. Για τώρα όμως, ξαναλέω, τίποτε καλύτερο απ’ το Εθνικό Μπαλέτο της Κίνας στο Μέγαρο! [Χορός: Εθνικό Μπαλέτο της Κίνας / Zανγκ Γιμού, Σήκωσε τα κόκκινα φανάρια 20 - 22 Ιουνίου, 21:00 / Μέγαρο Μουσικής, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη]
Ένας άνθρωπος γεμάτος πάθος. Ένας άνθρωπος που τρέφεται από τις έντονες συγκινήσεις, που τις βιώνει, τις υποκινεί και τις προκαλεί. Γιατί ένας τέτοιος άνθρωπος να είναι ανειλικρινής – με τον εαυτό του πρώτα απ’ όλα; Καλοί μου σκορπιοί, δεν λέω, καλές οι στροφές αλλά κι ο ίσιος δρόμος μια χαρά είναι. Καλά τα «λέω ίσως αλλά εννοώ όχι», αλλά και το σκέτο όχι δεν θα σας φάει. Με λίγα λόγια, αφήστε τα αραβουργήματα κατά μέρος και δείτε τα πράγματα λίγο πιο γερμανικά: με ακρίβεια και καθαρότητα. Δείτε ακόμη κάτι γερμανικό: Φόλκσμπινε στην Πειραιώς 260. Ο Μαρτάλερ, ως θείος μάστορας (ή ο θεϊκός μάστοράς σας), θα σας αποκαλύψει μιαν οδό που, περπατημένη ή μη, μπορείτε να διαβείτε. [Θέατρο: Volksbühne Am Rosa-Luxemburg-Platz / Die Fruchtfliege 21 - 23 Ιουνίου, 21:00 / Πειραιώς 260, Χώρος Δ, και Volksbühne Am RosaLuxemburg-Platz / Άντον Τσέχοφ, Ιβάνοφ 27 & 28 Ιουνίου, 21:00 / Πειραιώς 260, Χώρος Η]
Θα γυρίσει ο τροχός, θα γελάσει κι ο φτωχός – είχατε δίκιο να το απαγγέλλετε κάθε βράδυ πριν κοιμηθείτε, γονατιστοί δίπλα στο καντιλάκι. Όντως, ο τροχός γυρίζει κι εσάς γελάει το χειλάκι σας. Είναι το φύσημα της άνοιξης, το αίμα που βράζει, ή απλώς το πλήρωμα του χρόνου που κάνει το τόξο σας να σας φαίνεται τόσο αλαφρό στον ώμο; Όπως και να έχει, εκμεταλλευτείτε τη ρέντα σας και παίξτε χοντρό παιχνίδι. Στα ερωτικά αλλά και στα επαγγελματικά, οι συνθήκες είναι ευνοϊκές για τολμηρές κινήσεις: στοχεύστε, τεντώστε, αποπειραθείτε. Δείτε το Ξαφνικές μπόρες σιωπής στην Πειραιώς 260. Ξαφνιαστείτε, ξαφνιάστε και επεκτείνετε τα όρια της φαντασίας σας. [Χορός: Ομάδα χορού RootlessRoot / Sudden Showers of Silence 15 & 16 Ιουνίου, 21:00 / Πειραιώς 260, Χώρος Η]
Ήθελες πραγματικά να μιλήσεις έτσι στη μαμά σου στο τηλέφωνο; Γιατί αρνήθηκες στο μπαμπά σου μια απλή επίσκεψη; Όντως δεν προλαβαίνεις να ασχοληθείς με αυτό το προβληματάκι που έχει προκύψει με τ’ αδέρφια σου; Ξανασκέψου το. Η οικογένεια είναι για σένα (όπως και για όλους μας) πιο σημαντική απ’ ό,τι θέλεις να πιστεύεις. Είναι το πεδίο των πολυπλοκότερων και πιο βαθιά ριζωμένων σχέσεων που θα βιώσουμε ποτέ. Είναι ένα κομμάτι του ορισμού μας. Διαλογιζόμενος πάνω σ’ αυτό ίσως βοηθά να δεις τη Μήδεια του Ευριπίδη στο Σχολείον, σε σκηνοθεσία Μικέλ Καλέμι. Θα δεις ότι δεν μπορούμε να παίρνουμε τίποτε και κανέναν ως δεδομένο. Ούτε καν τη μαμά. [Θέατρο: Atelier 31/ Ευριπίδη, Μήδεια 9 - 11 Ιουνίου, 21:00 / Το Σχολείον, Χώρος Α]
Σ’ έχει πιάσει ένας αέρας θυματοποίησης σε όλα τα επίπεδα αλλά και μια πραγμαική ανάγκη να γιατρευτείς, να κάνεις μάκια τις ίδιες σου τις πληγές και να τις γιάνεις. Το Όλα σε θυμίζουν (αφιέρωμα στο Λοϊζο με Αλεξίου και Πορτοκάλογλου - μα τι παρέα!) σίγουρα σε συγκινεί. Μην πεις όχι, πήγαινε κι άσε τις μελωδίες να σε χαϊδέψουν, να σε οδηγήσουν και να σε αναστήσουν στιγμούλα τη στιγμή. Όλα τα ωραία τραγούδια το λένε: η αυτολύπηση είναι μιζέρια, και η μιζέρια δεν είναι για μας. Εμείς έχουμε δωρικούς ναούς και παγανιστικούς ρυθμούς, δεν γίνεται να κλαίμε για πολύ, να γκρινιάζουμε, να πέφτουμε. Εμάς μας αρέσει να σηκωνόμαστε (και να πηγαίνουμε στο Ηρώδειο με καλή παρέα κι ένα φλασκί άγιο τσιπουράκι κρυμμένο στην κωλότσεπη). [Μουσική: Όλα σε θυμίζουν / Αφιέρωμα στο ελληνικό τραγούδι 14 & 15 Ιουνίου, 21:00 / Ηρώδειο]
Σίγουρα το οικονομικό είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες ποιότητας μιας ζωής. Όμως δεν είναι η ζωή η ίδια. Κι όταν αυταπατάσαι ότι αυτό είναι όλο το ζήτημα, τότε και τα λεφτά τα ίδια μουλαρώνουν και δεν έρχονται. Ενώ όταν κοιτάς το θέμα στις πραγματικές του διαστάσεις, αίφνης τα οικονομικά σου λειτουργούν ρολόι ψέματα; Ούτως ή άλλως, τι είναι αυτό που θες και τι είναι αυτό που στ’ αλήθεια χρειάζεσαι; Θα ήταν καλό να τα διαχωρίσεις. Η Βιρτζίνια Γουλφ έλεγε πως το μόνο που χρειάζεται κανείς είναι ένα δωμάτιο – ένα δωμάτιο ολόδικό σου όπου να μπορείς να κλείνεις την πόρτα. Όλα τα άλλα είναι πολυτέλειες. Δες Το δωμάτιο της Ισαβέλλας στην Πειραιώς 260 και διαλογίσου επ’ αυτού. [Χορός: Jan Lauwers & Needcompany / Το δωμάτιο της Ισαβέλλας 15 - 18 Ιουνίου, 21:00 / Πειραιώς 260, Χώρος Δ]
TO TIP ΤΟΥ ΑΣΤΡΟΛΟΓΟΥ. Για μια καλύτερη αστρική εικόνα, προτείνουμε να διαβάζετε και τον ωροσκόπο σας, καθώς και τα ζώδια που βρίσκονται απέναντι από το δικό σας, αλλά και από τον ωροσκόπο σας.
αγγελίες
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 | 37
Στείλε μήνυμα Στείλε κι εσύ τις αγγελίες σου στην εφημερίδα, στο mail: free_press01@greekfestival.gr ή με SMS στον αριθμό 6976.31.66.35 και θα δημοσιευθούν δωρεάν στο επόμενο τεύχος. Αγγελίες με τηλέφωνα και mail πρέπει να είναι δυνατόν να διασταυρωθούν για να μην υπάρξουν δυσάρεστες παρενέργειες – καταλαβαίνετε... Μπορείτε, ακόμα, να στέλνετε εικονογραφημένα μηνύματα με ΜΜS συνοδευόμενα από μικρό κειμενάκι που να μην ξεπερνάει τις 15 λέξεις – στον ίδιο αριθμό κινητού τηλεφώνου, 6976.31.66.35, με χρέωση αποστολής ενός συνηθισμένου MMS. Do it!
Να είσαι εκεί Φουστάνι Φέρε πίσω το φουστάνι. Σ’ το επαναλαμβάνω: φέρε πίσω το φουστάνι. Αφού μάλλον δεν είναι στα μέτρα σου. (Πού να το φέρεις; Στο Ιταλικό Ινστιτούτο, απ’ όπου το δανείστηκες). ---
Επίδαυρος Το 1961, στην τέταρτη σειρά, πίσω από τους επισήμους, χειροκροτούσες τη Μαρία Κάλλας σαν τρελή. Τα μαλλιά σου ήταν ξανθά και ανέμιζαν στους ώμους σου. Ξέχασες ένα ιταλικό βιβλίο με μια ανάλυση της τραγωδίας. Σε βρήκα τυχαία, ξανά, στα συλλαλητήρια του 1964, στη Σταδίου. Αλλάξαμε τηλέφωνα και υποσχεθήκαμε να συναντηθούμε, να σου φέρω το βιβλίο σου – αλλά δεν έγινε ποτέ δυνατόν. Αν υπάρχεις ακόμα, υπάρχω και εγώ, υπάρχει και το βιβλίο σου – και έχω εισιτήριο για τη Μήδεια με την Αντονάτσι. Ιούλιος, θα είμαι περίπου στην ίδια σειρά,
όπως τότε. Εσύ, θα είσαι; ΥΓ. Πώς κάνεις σήμερα τα υπέροχα ξανθά μαλλιά σου; Φουστάνι Μαριλένα, μάντεψε ποιος θα ’ρθει το βράδυ στο ρεσιτάλ του Δημήτρη Σγούρου; Θα με ανεχτείς; Μήπως να ελπίζω και κάτι παραπάνω;
Σε ψάχνω Μισό μισό Ψάχνω ήσυχη κυρία/κοπέλα που να έρχεται Αθήνα 2/3 βράδια την εβδομάδα –όπως εγώ- για να μοιραστούμε το σπίτι μου (Κεραμεικός, επιπλωμένο, χαμηλή τιμή). Σπυριδούλα. 6932853971 --Από τζάκι Ψάχνω δυάρι στο Χαλάνδρι ή στα Βριλήσσια με θέση πάρκινγκ, τζάκι και τζακούζι. Η παρουσία ξανθιάς δίμετρης μοντέλας προαιρετική. --Αισθησιακά Ψάχνω για κάτι ιδιόρρυθμο: με πάθος και αισθησιασμό
δίχως ταμπού, τρόπο ζωής και έκφρασης θηλυκό κατ’ ουσίαν. Μη διστάσεις. Βασίλης. 6937976721 Αλέγκρο Ψάχνω την πιανίστριά μου. Ηλίας 41. Αθήνα --Σινθεσάιζερ Ανταλλάσσω αυτοκίνητο Seat Ibiza, εξοπλισμένο με σινθεσάιζερ με Porsche Carrera. Στέλιος. Στείλε εδώ. ---
Πετράλωνα Ψάχνω σπίτι στα Άνω Πετράλωνα ή στου Φιλοπάππου, τριάρι, ευάερο, ευήλιο και κατάλληλο για κοπέλες ετών 26. neeskopelespsaxnoun@ hotmail.com --Έχω και κότερο... Ψάχνω τρεις φίλες που ψάχνουν τρεις φίλους με κότερο για τριήμερα εκτός Αθηνών. Παρακαλούμε να
απαντήσουν άτομα 25-35 ετών. Εμφανίσιμες, καλλιεργημένες αρτίστες, ευχάριστη παρέα. thavm.asia@hotmail.com --Μπλα μπλα Ψάχνω κάποιον νεαρό για ατελείωτες συζητήσεις που όμως να αντέχει και βωβούς περιπάτους. iwraiaeleni@hotmail.com --Κιλά Ζητείται δίαιτα που σε μια βδομάδα να χάνεις δοκιμασμένα 20 κιλά αβίαστα και ακούραστα. --Ψυχολογικά ΟΚ Δεν είναι δυνατόν! Κανείς; Δεν υπάρχει κανένας σ΄αυτή την πόλη που να θεωρεί ότι έχει σώας τα φρένας; --Ψυχολογικά ΟΚ (ξανά) Ωραία γυναίκα, νέα, καλλιεργημένη και μπουχτισμένη από ηλίθιους και ψυχοπαθείς που διαρκώς
της στήνουν καρτέρι, ψάχνει εραστή (30-50 ετών) που να είναι ψυχολογικά ΟΚ (με απολύτως σώας τας φρένας). Παρακαλώ απαντήστε εδώ. --Βιβλιοφάγος Έχω κάνει ξεκαθάρισμα στη βιβλιοθήκη μου και υπάρχουν κάποιες στοίβες με βιβλία ιστορίας, πολιτικής και λογοτεχνίας (κάποια στα αγγλικά) που θα ήθελα να
δώσω. Παρακαλώ επικοινωνήστε αν ενδιαφέρεστε. Αλέκα aboutz@otenet.gr --Μύωπες! Ευχαριστούμε για την ανταπόκριση – θέλουμε κι άλλους! Είμαστε μύωπες που θέλουν να κάνουν λέιζερ και ψάχνουμε κι άλλους ώστε – ως ομάδα – να επιδιώξουμε έκπτωση στην τιμή της εγχείρησης. Γιώργος. Τηλ. 210-7220028
Το χάπι του δεκαπενθημέρου CULTRAX
Σχεδιασμένο ειδικά για άτεχνους και αγριωπούς ανθρώπους. Οξύνει την τρυφερότητα και τις ευαισθησίες. Ιδανικό για περιστάσεις όπως γκαλά, δεξιώσεις, σημαντικά καλλιτεχνικά γεγονότα και ερωτοτροπίες με άτομα του καλλιτεχνικού χώρου. Παρενέργειες: Δυσκοιλιότητα, μητρικό ένστικτο (σε άντρες), απώλεια επαφής με την πραγματικότητα, αδυναμία διαχείρισης λογαριασμών ΔΕΗ και ΟΤΕ.
κόμικς του Χρήστου Δημητρίου
38 | ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΘΗΝΩΝ & ΕΠΙΔΑΥΡΟΥ | #2 | 7 IΟΥΝΙΟΥ 2007
|2