SPOJRZENIA I MILCZENIA. ŚLADY PO IKONIE | Paweł Wyborski

Fragment obrazu na okładce przedniej:

Jerzy | 70x50 cm | 2022r.

Fragment obrazu na stronie tytułowej:

Korytarz | 50x50 cm | 2019-2022r.

Fragment obrazu na okładce tylniej:

Całun | 80x110 cm | 2016-2022r.

Paweł Wyborski

SPOJRZENIA I MILCZENIA. ŚLADY PO IKONIE

R edakcja: Karolina Sprengel

Autorzy tekstów: Paweł Wyborski Ewa Mecner

Kuratorka wystawy: Kinga Gełdon-Czech

Wybór obrazów: Paweł Wyborski

Fotografie obrazów: KEENYS STUDIO

Projekt katalogu: KEENYS STUDIO

Wydawca: KEENYS STUDIO Kinga Gełdon-Czech ul. Czarnieckiego 24, 83-130 Pelplin +48 534 990 986 | www.keenys.pl ISBN 978-83-959651-2-8 Nakład: 50 sztuk 2022 rok

Druk: EXPRESS DRUK Wystawa zrealizowana w ramach stypendium kulturalnego Prezydenta Miasta Starogard Gdański

PATRONAT: SPONSORZY:

PAWEŁ WYBORSKI

(ur. 1975 w Starogardzie Gdańskim)

Malarz i socjolog kultury. Autor sześćdziesięciu czterech wystaw indywidualnych w kraju i za granicą (w Holandii, Belgii i Stanach Zjednoczo nych). Brał udział w kilkudziesięciu wystawach zbiorowych (w Wielkiej Brytanii, Danii, Belgii, Francji, Stanach Zjednoczonych, Włoszech, Hiszpanii, Kazachstanie i Polsce). Wielokrotny laureat stypendium kulturalnego Miasta Gdańska oraz stypendium kulturalnego Prezydenta Starogardu Gdańskiego. W 2020 roku finalista konkursowej wystawy „Beyond the Frame” w londyńskiej Orleans House Gallery. W tym samym roku zaproszony do międzynarodowego projektu „Nowa Ikona”, realizowane go przez warszawską Galerię Bohema przy wsparciu MKiDN. Od 2021 roku uczestnik działań grupy twórczej Międzynarodowe Warsztaty Ikonopisów w Nowicy. Laureat nagród za działalność artystyczną. Jego prace znajdują się w kolekcjach publicznych (m.in. w Galerii Współczesnego Malarstwa Pomorskiego Muzeum im. ks. dr. Łęgi w Grudziądzu, Orle ans House Gallery w Londynie, Płockiej Galerii Sztuki czy Świdnickiego Ośrodka Kultury w Świdnicy) oraz w kolekcjach prywatnych w Polsce i na świecie. Mieszka w Gdańsku.

instagram: pawelwyborski_art

Zrealizowane wystawy indywidualne:

2022 Obrazy o ikonie, Galeria Rynek 6, Jarosławski Ośrodek Kultury i Sztuki, Jarosław

2022 Prześwity. Obrazy o ikonie, Galeria JDK, Jasło

2022 Ślady ikony, Puławska Galeria Sztuki, Puławy

2022 Wokół Praobrazu i Pramiejsca, Muzeum Ziemi Chełmińskiej, Chełmno

2022 Odkryte/zakryte. Prześwity i inne obrazy o ikonie, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi, Grudziądz

2021 Ślady po ikonie, Galeria Peron, Stacja Orunia Gdański Archipelag Kultury, Gdańsk

2021 Wemglenia. Pejzaże metafizyczne, Muzeum Ziemi Kociewskiej, Starogard Gd

2021 Obrazy o ikonie, Galeria SOK, Siemiatycki Ośrodek Kultury, Siemiatycze

2021 Refleksy ikony, Galeria Fotografii, Świdnicki Ośrodek Kultury, Świdnica

2021 Pejzaże metafizyczne: w poszukiwaniu pramiejsca, Galeria Gardzienice, Lublin

2021 Wokół ikony, Galeria TOK, Tucholski Ośrodek Kultury, Tuchola

2020 Okolice ikony, Galeria im. Bolesława Biegasa, Powiatowe Centrum Kultury i Sztuki, Ciechanów

2020 Odcienie ikony: pejzaże, materie, wizjery, Galeria Ostrołęka, Ostrołęckie Centrum Kultury, Ostrołęka

2020 Kształty ikony, Fabryka Sztuk, Tczew

2020 Materia ikony, Galeria Nowy Warzywniak, Oliwski Ratusz Kultury, Gdańsk

2019 Projekcje prześwitu, Galeria Extravagance, Sosnowieckie Centrum Sztuki Zamek Sielecki, Sosnowiec

2019 Materie i szczeliny, Galeria A, Starogardzkie Centrum Kultury, Starogard Gd

2019 Krajobrazy ikony, Galeria Podlaska, Bialskie Centrum Kultury, Biała Podlaska

2019 Ikonopejzaże: pejzaże metafizyczne, Muzeum Diecezjalne, Toruń

2018 Ikonopasaże: kształty i materie, Płocka Galeria Sztuki, Płock

2018 Fosforescencje, Galeria Sztuki Współczesnej, Włocławek

2018 Na peryferiach ikony: materie, fosforescencje i pejzaże, Galeria Sztuki Współczesnej Elektrownia, Czeladź

2018 Kilka starych, kilka nowych. Wystawa na dwudziestolecie aktywności twórczej, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd

2018 Całun, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd

2018 Ikonopasaże: obrazy o ikonach, Galeria Duża, Gniezno

2018 Ikonopasaże, Galeria Muz, Toruń

2017 Materie ikony, Galeria 24B, Starogard Gd

2017 Ikonomaterie: obrazy o ikonach, Nova Galeria, Malbork

2017 Peryferie ikony: ikonomaterie, Galeria Zamkowa, Lubin

2017 Pejzaże ikony, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd

2017 Ikonopejzaże i ikonomaterie, Galeria Spodki, Białystok

2017 Ikonopejzaże: obrazy o ikonach, Galeria Miejska, Inowrocław

2017 Obrazy o ikonach, Fabryka Sztuk, Tczew

2016 Ikonopejzaże, Galeria Akcent, Grudziądz

2016 Ikonopejzaże, Galeria Ring/Galeria Sztuki w Legnicy

2016 Ikonostas 2, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd

2016 Obrazy o ikonach, Galeria Filharmonii Kaszubskiej, Wejherowo

2016 Obrazy o ikonach, Galeria Zamkowa, Zamek Joannitów, Skarszewy

2016 Obrazy o ikonach, Galeria A, Starogard Gd

2015 Obrazy o ikonach, Galeria Zmienna, Supraśl

2015 Obrazy o ikonach, Galeria Mariacka, Gdańsk

2015 Ikonostas, Galeria Autorska Szafa, Starogard Gd

2015 Miejsca, nie-miejsca, Galeria 24B, Starogard Gd

2009 Mała Galeria, Gdańsk

2008 Galeria A, Starogard Gd

2007 Recente schilderijen, Galerie Nieuw Schoten, Haarlem, Holandia

2007 Schilderijen, Galerie Rodipa/Concipio, Tienen, Belgia

2005 Polish Views, Galerie Nieuw Schoten, Haarlem, Holandia

2005 Galerie Concipio, Lubeek, Belgia

2005 Mała Galeria, Gdańsk

2004 Galeria Pod Przepiórczym Koszem, Legnica

2004 Galeria A, Starogard Gd

2002 Galerie Embryo2, Lubbeek, Belgia

2002 PII Gallery, Filadelfia, USA

2001 Leda Gallery, Chicago, USA

2001 Galeria Mariacka, Gdańsk

2001 Galeria Na Lewo, Malbork

2000 Ratusz Miejski, Kościerzyna

2000 Galeria Na Lewo, Malbork

2000 Miejskie Centrum Kultury, Gniew

2000 Galeria na Zamku Joannitów, Skarszewy

2000 Galeria A, Starogard Gd

1999 Miejski Dom Kultury, Gdańsk

1998 Ratusz Staromiejski, Gdańsk

Zaplanowane i potwierdzone wystawy indywidualne:

11/2022 Obrazy o ikonie, Galeria Stara Łaźnia, Suwalski Ośrodek Kultury, Suwałki

04/2023

Prześwity, Nowosądecka Mała Galeria, Nowy Sącz

05/2023 Wemglenia: pejzaże we mgle, Galeria Nowy Warzywniak, Oliwski Ratusz Kultury, Gdańsk

06/2023 Pejzaże, Centrum im. Zamenhofa, Białostocki Ośrodek Kultury, Białystok 09/2023 We mgle: pejzaże metafizyczne, Galeria Sztuki Dwór Karwacjanów, Gorlice 09/2023 Postikony, Galeria Nova, Malborskie Centrum Kultury, Malbork

11/2023

Tutejsze: bliższe i dalsze, Muzeum Ziemi Kociewskiej (wystawa jubileuszowa dwudziestopięciolecia pracy twórczej), Starogard Gd

Wybrane wystawy zbiorowe:

2022 50x50, Galeria POSK, Londyn, UK

2022 Pieśń nad pieśniami, A Galeria, Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny, Siedlce

2022 Pieśń nad pieśniami, Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, Warszawa

2021 Pieśń nad pieśniami, Muzeum Nikifora, Krynica

2021 Pieśń nad pieśniami, Lwowska Akademia Sztuk Pięknych, Lwów, Ukraina

2021 Pustka, Galeria Peron, Stacja Orunia, Gdański Archipelag Kultury, Gdańsk

2020 Beyond the Frame, Orleans House Gallery, Londyn, UK

2020 Granice ikony, Galeria Bohema, Warszawa

2019 Festival d’Art Sacre, Senlis, Francja

2018 Gdańskie Biennale Sztuki 2018, Gdańska Galeria Miejska, Gdańsk

2018 Kociewie ART., Ratusz Staromiejski, Gdańsk

2018 Wystawa STPS, Galeria A, Starogard Gd

2017 Abstrakcja 2, Galeria Xanadu, Warszawa

2017 Przegląd Sztuki Współczesnej „Nowa Awangarda”, Galeria Szyb Wilson, Katowice

2016 Galeria A, Starogard Gd

2015 Galeria A, Starogard Gd

2014 Annaborg Kunstforening, Hilleroed, Dania

2009 Media Center, Astana, Kazachstan

2007 Me Art Gallery, Waszyngton, USA

2007 Wystawa sztuki polskiej na pięćdziesięciolecie Traktatu Rzymskiego, Rzym, Włochy

2006 Project Palabras para el Viento, Burgos, Hiszpania

2004 Galeria Studio M, Warszawa

2002 Galerie Embryo, Leuven, Belgia

2002 King Hale Gallery, Sarasota, USA

2002 Galeria A, Starogard Gd

ŚLADY PO IKONIE/SZCZĄTKI IKONY/POSTIKONY

ZARYS PROJEKTU MALARSKIEGO

Zakładam, w duchu esencjalistyczym, że istnieje rzeczywistość ikony i rzeczywistość obrazu czyli malarskiej materii. Te rzeczywistości nakładają się na siebie w wielu punktach, a na mocy ich zetknięcia, dochodzi do zmiany: pojawia się coś nowego – ślad czyli rezultat takiego kontaktu. Ślad w tym ujęciu jest chwilową manifestacją ikonowej metafizyki: pojawia się, czasem widać go dokładniej, czasem pozostaje mniej wyraźny. Nawiązując do klasycznej metafory ikony jako okna, ślad jawi się jako przebłysk tej rzeczywisto ści, ku której okno jest skierowane. Ślady są wówczas migotaniem tego ikonowego porządku, jego przebłyskiwaniem na drugą stronę, ku powierzchni obrazu. Przez wiele lat tym się malarsko zajmowałem: śladami ikony, nazywanymi także prześwitem/prześwitami, refleksami czy migotaniami.

Nie o ślady ikony jednak tu chodzi, ale o ślady po ikonie. Ślady po ikonie są dla mnie przede wszystkim znakami wycofywania się ikony z obrazu. Natura śladu jest bowiem ulotna: jeszcze go widać, ale za chwilę zatrze się i zniknie. Szczególnie interesujący wydaje się ten dynamiczny aspekt: elemen ty ikony opuszczają obraz, wycofują się, kontury ulegają zamazaniu, postaci kryją się pod warstwą malarską, ustępują pola, rezygnują i pogrążają w czerni.

Jest w tych obrazach dużo kolorów ciemnych, osobliwie czerni. To jest echo jed nego z moich pierwszych kontaktów z żywą ikoną – cerkiew w Radrużu w 2003 roku: ciemne drewno świątyni i freski za ikonostasem, zatarte i poczerniałe. Malowidło zaledwie wyłaniało się z mroku, mało widoczne, za to znakomicie wyczuwalne, w ciemni prezbiterium wręcz namacalne. To były dla mnie wówczas pierwsze ślady ikony, pierwsze refleksy i pierwsze prześwity. To właśnie wtedy, a chwilę później również w rumuńskim monasterze Sucevita, zacząłem przypatrywać się wyłanianiu obrazu z materii, jego koncentrowaniu się i dosłownemu wychodzeniu z substancji okalającej, przebijaniu się przez materię, czy to poprzez przeświecanie z ciemności (w ciemnym wnętrzu Radruża), czy w formie korytarza następujących po sobie obrazów (Monaster Sucevita).

Dzisiaj, po dwudziestu latach odwracam ten kierunek: wizerunki i treści niewyraźne, zatarte, pociemniałe nie są już znakami ukazywania się obrazu, ale jego wycofywania. Ślad nie wyłania się, przeciwnie – jego czas już się kończy. Zanika. Ślady po ikonie nie są ikonami w żadnym stopniu, co najwyżej zachowują w swej konstytucji pamięć o kontakcie z estetyką ikony, który pozostawił w ich strukturze i przedstawieniu swój rys. To są szczątki ikony, jedynie pozostałości. Ten rozpad dzieje się w ciszy i milczeniu, bez deklaracji czy szumnych dekonstrukcji, bezgłośnie. To jest główną intencją tych obrazów - uchwycić moment, w którym to, co kiedyś wydawało się przeświecać wycofuje się, ustępuje pola, rezygnuje. Same ślady zaś stają się coraz bardziej niewyraźne, a w konsekwencji zatrą się zupełnie. Ślady po ikonie czy szczątki ikony pozostaną wyłącznie wspomnieniem zatartym w malarskiej strukturze, coraz ciemniejszej i coraz bardziej zakrywającej.

, P Ł Ó T N

Obrazy Pawła Wyborskiego z cyklu „Ślady po ikonie” są świetliste, przemglone, przezroczyste jak woal, za którym ukrywają się ikony, a raczej ich fragment, niczym odzyskane po pracochłonnej konserwacji zachowane jedynie w niewielkich partiach pozostałości malarskiego przedstawienia. Te w znakomitej większości jasne, srebrzyste obrazy odkrywają przed nami dodatkowe przestrzenie; prześwity wiodące nas w głąb obrazu, tunele i podłużne „okienka” łączące to co widzialne, z tym co niewidzialne, sekretne, duchowe, przynależne bytom transcendentnym. Obrazy te mają w sobie wewnętrzne światło, z którego wynurzają się mroczne twarze świętych lub osób boskich. Ich zgeometryzowane szaty i surowe twarze przypominają ikony Jerzego Nowosielskiego, jed nak malarskie rozważania Pawła Wyborskiego wiodą w bardziej ziemską, świecką stronę, ku kwestiom nad którymi zastanawiają się ludzie współcześni; takim jak walka dobra ze złem, zmagania ciemności z jasnością, z doznaniami łatwo odbieranymi na poziomie racjonalnym i tymi, które są trudne lub wręcz niemożliwe do pojęcia. W malarstwie Pawła Wyborskiego wysmakowanym kolorystycznie i w sposób niezwykłe wyrafinowany łączącym sztukę dawną ze sztuką najnowszą widz odnaleźć może pulsujące źródło piękna, które łączy dzieła różnych epok i wywodzące się z różnych kręgów kulturowych.

Punktem wyjścia malarskich rozważań artysty jest ikona. Ikona w swojej materialnej, fizycznej postaci, ale i jej duchowa, transcendentna forma, którą ewokuje określona ikonografia, związana z kręgiem religii prawo sławnej. Malarstwo Pawła Wyborskiego tworzącego cykle obrazów, które oscylują między abstrakcją a figuracją, nie jest jednak malarstwem stricte religijnym, a jedynie odniesieniem się współczesnego artysty do zakorzenionej w świadomości odbiorcy wizji ikony.

Tytuł ekspozycji „Spojrzenia i milczenia. Ślady po ikonie” jest więc znamienny.

Obrazy Pawła Wyborskiego nie są ikonami, lecz dziełami sztuki i miejscem ich prezentacji nie są świątynie, lecz galerie i muzea. Nie są przedmiotami (a namalowane postacie nie są podmiotami) kultu. Nie pełnią funkcji sakral nej, choć dla odbiorcy stanowią pretekst do głębokiej refleksji nad współ czesną religijnością, świętością czy boskością. Jest w nich zawarta niezwy kle subtelna myśl filozoficzna, stanowiąca subiektywne spojrzenie artysty na sztukę sakralną i jej odbiór w czasach nam współczesnych.

Ikony w twórczości Pawła Wyborskiego są też oknem otwartym na wielkie tematy sztuki cerkiewnej. Znajdujemy w jego pracach postacie Matki Bo skiej, Zbawiciela (Spasa) oraz świętych (np. świętego Jerzego). Nie są one jednak pełno figurowymi wizerunkami, lecz zaledwie fragmentami ukrytymi (albo odkrytymi) przez artystę. Najczęściej bowiem z ciemnych, mrocznych otchłani obrazu wyłaniają się głowy i charakterystyczne twarze osób bo skich lub świętych. Wyglądają jakby się nam przyglądali. Patrząc na te pra ce przywołać można ikony takich artystów jak Andriej Rublow. W Galerii Tretiakowskiej zachował się „Zbawiciel” Rublowa (ok.1410-1415), który do naszych czasów zachował się jedynie we fragmencie; albo piętnastowiecz na ikona „Matki Boskiej Włodzimierskiej” ze szkoły moskiewskiej, która umieszczona została na dekoracyjnym tle zdobionym złocistymi, grawiu rami tworzącymi formy swoistych stempli. Wytłaczane, kuliste, niezwykle dekoracyjne formy wypełniające ramy otaczające główny motyw przedsta wiony na obrazach Pawła Wyborskiego, mają jak się wydaje genezę w tych specyficznych dla ikon zdobieniach, a celowa fragmentaryczność postaci jest jakby echem dawnych przedstawień, które z czasem zatarły się i znik nęły z powierzchni obrazów cerkiewnych. Artysta umieszcza często jeden drobny, zwykle ciemniejszy, element na powierzchni obrazu, kontrastując go z jasnym srebrzystym lub „jaśniejącym” tłem, które dominuje nad cało ścią przedstawienia, skłaniając przez to widza do zbliżenia się i spojrzenia na ten szczególny sakralny „akcent”.

Zza multiplikowanych ram i bogato zdobionych passe-partout wyłaniają się wizerunki lub jedynie ich cienie. Liczne okienka, ażury, przesłony (nie spo

sób nie przywołać tu srebrnych lub metalowych sukni na dawnych obrazach takich jak „Matka Boska Częstochowska”) tworzą pewien dystans między przedstawioną na obrazie postacią a widzem. Jest to dość szczególny zabieg artystyczny, bardziej wyrazisty w cyklu „Wizjerów”, gdzie namalowana postać jest obserwowana i równocześnie obserwuje widza. Mamy wrażenie jakby zastanawiała się, czy warto odsłonić się przed odbiorcą. Formalnie jednak genezą tego typu przedstawień w twórczości Pawła Wyborskiego jest zetknięcie się artysty z ikonami na Podlasiu, w Hrebennem, w Radrużu i w rumuńskim monasterze Sucevita. Freski z Radruża pozostające w bardzo złym stanie konserwatorskim, w ciemnych od dymu świec wnętrzach, nie rzadko mocno uszkodzone, niekompletne, a jednak oddziałujące na patrzącego silnie hieratyczną, niewzruszoną sylwetą, były tym impulsem, który skłonił artystę do podjęcia malarskiego dialogu. Obecność „postaci z ikon” na obrazach współczesnego artysty może być odbierana jako swoista wizyta w świecie dawnego malarstwa, ze wszystkimi towarzyszącymi jej konotacjami. Niezwykle pracochłonne post-ikony Pawła Wyborskiego, często wielokrotnie przemalowywane i zmieniane, mające wciąż formę otwartą, wykonane farbami olejnymi, żyją jakby własnym życiem. Składają się z nakładanych jedna na drugą warstw laserunkowych. Mają w sobie wiele „planów” prowadzących widza w głąb obrazu i wywołujących wrażenie, iż postacie namalowanych świętych albo postaci boskich zdają się nieuchwytne, niematerialne i nierzeczywiste. W tych pracach dostrzegalna jest skłonność do specyficznego kadrowania, ale i do geometryzacji form, a także skrupulatność przy „ułożeniu” postaci na płaszczyźnie obrazu. Można tu dostrzec pewną tęsknotę za bizantyjską hieratycznością i doskonałością nienaruszal nych form z kanonu obowiązującego przy pisaniu ikon. Form, trzeba dodać, niezależnych od czasów, mody i trendów w sztuce. To jednak tylko jeden (choć zasadniczy) element obrazów Pawła Wyborskiego. Te na poły ponadczasowe, odrealnione postaci skonfrontowane zostały z realnymi przedmiotami, wtopionymi w płaszczyznę obrazu. Są to struktury takie jak serwetki, koronki czy płótna, które znaleźć można w cerkwiach przy ikonach, ale i różne zgrubienia, niedoskonałości podłoża, pokazujące iż obraz ma swój

Jeszcze dalej poszedł artysta w cyklu po święconym Całunowi Turyńskiemu, w któ rym wykorzystane zostały pyły, pigmenty, otwory, wypalenia, tak że obrazy te bliskie są formalnie malarstwu materii, a więc dziełom zupełnie współczesnym, abstrakcyjnym, w których zupełnie wyeliminowane zostały elementy figuracji. Ślady po fizycznym istnieniu postaci, stały się głównym tematem tworzonego od lat cyklu Całun Turyński. Artysta jakby przerzucał pomost między dawnymi epokami a współczesnością, pokazując przenikanie tego co tworzone było lub powstało kiedyś, z tym co najnowsze i nam współczesne.

Wprowadzenie ikony do sztuki najnowszej dało artyście możliwość pokazania różnorodnych źródeł współczesnej duchowości. W cyklu Wizjerów Pawła Wyborskiego mamy do czynienia z podglądaniem innego świata, wizerunków osób boskich i świętych. Artysta wycinając otwory w obrazach z tego cyklu zachęca odbiorcę do zbliżenia się, do wykonania ruchu, podobnie jak to ma miejsce w prawdziwym życiu, kiedy podchodzimy do drzwi i przez wizjer patrzymy, kto jest z drugiej strony. Paweł Wy borski zachęca odbiorcę do przyjrzenia się z bliska przedstawionym postaciom, zredukowanym do głowy, fragmentu twarzy czy samego oka. W szerszym wymiarze artysta chce, abyśmy zainteresowali się, zaciekawili kim jest przedstawiona postać. W jego

twórczości są też obecne przedstawienia niemal zupełnie abs trakcyjne, w których gdyby nie tytuł, trudno byłoby odkryć temat przedstawienia. Zdają się być grą między pierwotnym źródłem ikonograficznym a wysmakowaną kolorystycznie kompozycją abstrakcyjną, stanowiącą efekt finalny odzierania realistycznego przedstawienia z wszelkich rozpoznawalnych form, pozwalających usytuować obraz w ikonografii związanej z mandylionem czy Całunem Turyńskim traktowanym jako artefakt.

Prześwity i ażury, wizjery, otwory i wielowarstwowość są próbą wydobycia się płaskich, dwuwymiarowych postaci w trzeci wymiar, do wyjścia, ku nam, ku widzom, którzy patrząc na nie muszą pokonać barierę licznych osłon.

Zasadnicze znaczenie dla twórczości Pawła Wyborskiego ma koncepcja śladu po ikonie, śladu po istniejącym niegdyś obrazie w wymiarze metafizycznym, ale też po jego materialnej postaci. Artysta analizuje problem szczątków po ikonie, tym, co po niej zostaje, ale też po zanikającej dziś głębokiej duchowości, czy sakralności wiążącej się z kultem związanym z ikonami. Przyglądając się obrazom Pawła Wyborskiego dostrzec można zupełnie nowe podejście do tego co transcendentne, tego czym jest dla współczesnego człowieka to co dawniej było przedmiotem niepodważalnej wiary, kultu, czci i podziwu, a i dziś prowokować może do zadawania pytań o zawarte w nich treści egzystencjalne, o to, czym jest piękno obrazu, i jakie refleksje może wywoływać.

Paweł Wyborski daje odbiorcom wyrafinowane przedstawienia pełne tajemnic i metafor; każdy z nas może je dla siebie odkrywać, obcując z konkretnymi dziełami, w których ślady po ikonie są wciąż obecne, w wielu przypadkach wręcz namacalnie.

Ewa Mecner, historyczka i krytyczka sztuki, absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, autorka bloga Artystyczne spojrzenie www.artspojrzenie.blogspot.com

MENOLOGION POLIPTYK

L E J , P Ł Ó T N