Kempens Landschap Geg arandeerd
o kto b e r 2 0 1 7 | N i e uws b r i ef 40
20 Jaar JUBILEUM EDITIE
Twintig jaar Kempens Landschap Wat ooit begon als een mooi idee, groeide uit tot een daadkrachtig en vertrouwd instrument in de provincie Antwerpen. Van bij de oprichting was de provincie dan ook zeer betrokken bij de werking van Kempens Landschap. Erevoorzitters Jos Geuens en Ludo Helsen zetten tijdens hun voorzitterschap de krijtlijnen van Kempens Landschap uit. Huidige covoorzitters Inga Verhaert en Peter Bellens bouwen hier enthousiast op voort.
2
Nieuwsbrief 40 Kempens Landschap
Uiteraard zijn we trots om deze mooie mijlpaal mee te maken: twintig jaar vol projecten, realisaties en activiteiten, dat kan tellen! Kempens Landschap, dat zijn mensen die ijveren voor waardevol landschap. Voor ons is Kempens Landschap ruimer dan onszelf als covoorzitters, directeur Philippe De Backer of de tien medewerkers die de organisatie momenteel telt. Alle betrokken gemeentebesturen, overheden, private partners, donateurs, vrijwilligers en beschermers maken ons werk mee mogelijk. Dankzij dit brede draagvlak hebben we vertrouwen in onze toekomst. In twintig jaar is er enorm veel gebeurd en toch is er maar weinig veranderd. Doorheen de vele aankopen en – vaak Europese – projecten is de oorspronkelijke missie van Kempens Landschap overeind gebleven. We willen nog steeds waardevol historisch gegroeid landschap in onze omgeving koesteren en openstellen. Hetzij door gericht onder druk staande gebieden aan te kopen, hetzij door gemeentebesturen bij te staan om landschappen of erfgoedsites in hun gemeente te ontwikkelen. Landschap en erfgoed spelen volgens ons echt een belangrijke rol in de maatschappij! Verschillende studies tonen ook aan dat wie te midden van open ruimte, natuur en historisch erfgoed leeft gelukkiger en gezonder is. Laten we voluit kiezen voor een aangename leefomgeving voor onszelf en de komende generaties. Op nog eens twintig productieve en boeiende jaren!
Inga Verhaert & Peter Bellens
Nieuwsbrief 40 Kempens Landschap
3
25
17.000
%
Natuur
spoorfietsers per jaar
1
7
5
Bovenlokaal bezoekerscentrum
jaar Schapenbegrazing
MaĂŻsdoolhoven
1
1 32.000
Klompenpad
Kandidaat UNESCO Werelderfgoed site
Kinderen per jaar op plattelandklassen
64 56 24 22 Aangesloten gemeenten
4
Nieuwsbrief 40 Kempens Landschap
Eigen domeinen
Plattelandsprojecten gerealiseerd
Europese subsidieprojecten
4
25
%
4
Actieve molens
Kastelen
25
%
Landbouw
25
Recreatie
%
Erfgoed
1013 In eigendom, huur of erfpacht
25 Donateurs
ha
1 2 11 49
Europa Nostra Award
Covoorzitters
Enthousiaste medewerkers
Vrijwilligers
Nieuwsbrief 40 Kempens Landschap
5
vanaf 1999
De Poppelaer Twee jaar na de oprichting van Kempens Landschap werd het eerste domein aangekocht, op vraag van de gemeente Brecht. Door de strategische aankoop van 10 ha 61 a bos ontstond er een buffer en toegangspoort tot het beschermd natuurgebied ‘ De Brechtse Heide’. Het landschap is opgebouwd uit bossen, zandwegen, vennen en landbouwvelden. Na de aankoop stelde Kempens Landschap een landschapsbeheersplan op om het bos in samenwerking met de gemeente Brecht goed te beheren en verder te ontwikkelen.
Van oud tot nieuw vanaf 2017
Kasteeldomein Zellaer De laatste aanwinst van Kempens Landschap is een domein waar monument en landschap één geheel vormen. De geschiedenis van Zellaer gaat terug tot de dertiende eeuw. De padenstructuur en waterpartijen van het omliggende parkdomein zijn zeer waardevol en werden al opgetekend op de Ferrariskaart in de achttiende eeuw. In het beschermde park staan enkele vermoedelijk 200 jaar oude monumentale bomen. In september dit jaar nam Kempens Landschap het kasteeldomein van 18 ha 55 a in erfpacht van vzw ‘Foyer de Charité’ voor een termijn van 54 jaar. Tegelijkertijd werd de gemeente Bonheiden eigenaar van 20% van het domein. De huidige bewoners, waarvoor het kasteel te groot was geworden, zullen hun intrek nemen in een gerenoveerd bijgebouw. Kempens Landschap onderzoekt nu hoe dit unieke domein een nieuwe bestemming kan krijgen.
6
Nieuwsbrief 40 Kempens Landschap
0,1472 hectare
Kapelletje Celen De kleinste eigendom van Kempens Landschap is niet eens één hectare groot. Een piepklein maar charmant wegkapelletje duikt op langs de Herentalsesteenweg van Heist-op-den-Berg naar Hulshout. De kapel is een herinnering aan een tragisch ongeval waarbij de grootoom van mevrouw Maria Celen in de nabijgelegen beek de ‘Laak’ terecht kwam. Sinds 1860 markeert dit kleine landschapselement de omgeving. In 2009 schonk mevrouw Celen de wegkapel aan Kempens Landschap. Zo was ze er zeker van dat het gebouwtje bewaard zou blijven. Samen met het Regionaal Landschap Rivierenland en de gemeente Heist-opden-Berg werd de kapel in 2013 gerestaureerd. Ook de omgeving van het gebouw is opnieuw aangelegd.
en van klein tot groot 138 hectare
Beeltjes en de Kwarekken Bijna duizend maal groter is het domein van de Beeltjes en de Kwarekken in de Merode. Kempens Landschap kocht in 2006 dit domein. De Merode is een aaneengesloten landschap in de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en Limburg dat tot voor kort in handen was van de prinsen de Merode. De Beeltjes en de Kwarekken liggen in de achtertuin van Westerlo. Hogerop staan naaldbomen in een prachtig parklandschap. De dreven liggen in een stervormig patroon met acht armen. Dichter tegen de Grote Nete is het landschap gevormd door natte hooilanden en moerasgebied. Het domein werd mee opgenomen in een inrichtingsplan van de Vlaamse Landmaatschappij. Sindsdien is er al heel wat gebeurd: de recreatieve infrastructuur werd hersteld en verbeterd en de biodiversiteit van het gebied werd vergroot.
Nieuwsbrief 40 Kempens Landschap
7
Philippe De Backer
Achttien jaar aan het roer
Sinds mei 2000 is directeur Philippe De Backer verantwoordelijk voor het reilen en zeilen van Kempens Landschap. Hij volgde de dossiers persoonlijk op en zag de werking van Kempens Landschap steeds uitbreiden. Kempens Landschap is een vaste speler geworden in onze provincie. We denken en handelen altijd vanuit een langetermijnvisie die over legislaturen en regelgeving heen reikt. De voorbije jaren hebben we hard gewerkt en met een klein maar zeer gedreven team veel projecten gerealiseerd. Dat was mogelijk door de steun van vele anderen. We zullen er alles aan doen om dit vertrouwen te blijven verdienen. Wortel-en Merkspas-Kolonie is voor mij een bijzonder project. Het was een droom om hier aan de slag te gaan. Het is fantastisch
om te zien hoe onze visie hier stukje bij beetje tastbaar wordt in het landschap en de vooropgestelde doelstellingen bereikt worden. De inwoners mogen terecht trots zijn op hun landschap, dat volgend jaar misschien op de lijst van UNESCO Werelderfgoed zal staan! Natuur en erfgoed bepalen samen ons landschap en dit moet ook de basis vormen voor de toekomst. Historische gebouwen restaureren en onderhouden kost handenvol geld en vergt een intensieve
begeleiding. Toch ben ik ervan overtuigd dat de verstrengeling van natuur, open ruimte, erfgoed en recreatie een enorme kwaliteit biedt die we moeten koesteren. Erfgoedsites kunnen dankzij nieuwe invullingen ook een hefboom worden voor de economische en toeristische ontwikkeling van het landschap. Wat mij betreft is de toekomst één rechte lijn vooruit, samen met de provincie Antwerpen en onze aangesloten gemeentebesturen. Ik zie zeker nieuwe projecten op onze weg, maar wil de instandhouding van de reeds aan onze zorgen toevertrouwde domeinen daarbij niet uit het oog verliezen.
Deze bedrijven en organisaties ondersteunen onze activiteiten: Vito – Mol Sibelco/NZM nv - Dessel NV Luyckx - Brecht KPMG Fiduciaire - Brussel Vanhout nv - Geel Pidpa - Antwerpen Erfgoed & Visie - Oostmalle Greenroad NV - Heusden Antea Group - Antwerpen Groep Van Roey - Rijkevorsel Eandis - Melle De Kleine Boerderij BVBA - Rijkevorsel
8
Nieuwsbrief 40 Kempens Landschap
DWE bvba - Turnhout Arx - Tremelo Tuinarchitectuur Moris - Berlaar Verstraete & Vanhecke NV - Wilrijk Havenbedrijf Antwerpen - Antwerpen Lintacker Consulting BVBA - Boechout Bouwmaterialen Van Den Broeck - Lier Borg-Bouw - Lille Scheyck bvba - Laakdal Recova Nv- Berlaar ichoosr BVBA - Antwerpen Bailleul ontwerpbureau BVBA - Gent
Uitgever vzw Kempens Landschap Peredreef 5 - 2580 Putte Tel: 015 / 22.82.33 www.kempenslandschap.be Fotografie James van Leuven Kempens Landschap
Abonnementen België/buitenland € 10 per jaar. Jaarabonnementen gaan automatisch in na ontvangst van uw overschrijving op rek.nr. 068-2250705-41 t.n.v. vzw Kempens Landschap te Putte. U ontvangt dan drie nummers.
Tekst vzw Kempens Landschap
Volg ons op: